<!doctype debiandoc system>

<book>

<title>APT HOWTO</title>

<author>
<name>Gustavo Noronha Silva</name> <email>kov@debian.org</email>
</author>
<author>
<name>polskie tumaczenie: Pawe Tcza</name> <email>pawel.tecza@poczta.fm</email>
</author>

<version>1.7.7 - marzec 2002</version>

<abstract>
Ten dokument ma na celu dobrze wyjani uytkownikowi zasad dziaania
narzdzia do zarzdzania pakietami Debiana jakim jest APT. Jego celem jest
uczynienie atwiejszym ycia nowym uytkownikom Debiana oraz pomoc tym jego
uytkownikom, ktrzy chcieliby lepiej rozumie administrowanie systemem
pakietw. Zosta on stworzony w ramach projektu Debian, aby pomc w
polepszeniu wsparcia dla uytkownikw tej dystrybucji.
</abstract>

<copyright>
<copyrightsummary>
Copyright &copy; 2001-2002 Gustavo Noronha Silva
</copyrightsummary>
<copyrightsummary>
Copyright &copy; polskiego tumaczenia 2001-2002 Pawe Tcza
</copyrightsummary>
<p>
Ten podrcznik jest objty licencj GNU FDL (Free Documentation License).
Zosta on napisany w nadziei, e bdzie uyteczny dla spoecznoci uytkownikw
Debiana, ale nie udziela si na niego adnej gwarancji; uywaj go wycznie na
wasne ryzyko.
</copyright>

<toc>

<chapt>Wprowadzenie
<p>
Na pocztku by plik .tar.gz. Uytkownicy musieli kompilowa kady program,
ktry chcieli uywa w swoich systemach GNU/Linux. Kiedy stworzono Debiana,
uznano za niezbdne wczenie do systemu metody zarzdzania pakietami
zainstalowanymi na komputerze pracujcym pod jego kontrol. Ten system
zarzdzania pakietami nazwano <prgn>dpkg</prgn>. Tak wic synne pojcie
`pakietu' weszo do systemw GNU/Linux zanim firma Red Hat zdecydowaa si
stworzy swj wasny system `rpm'.
<p>
Szybko uwag twrcw systemu GNU/Linux zaj nowy dylemat. Potrzebowali oni
bardzo szybkiego, praktycznego i sprawnego sposobu instalowania pakietw, ktry
automatycznie zarzdzaby zalenociami midzy pakietami i troszczy si o ich
pliki konfiguracyjne podczas aktualizacji. I znw to wanie Debian wprowadzi
ten sposb i tak oto narodzi si APT (Advanced Packaging Tool), ktry zosta
przystosowany do wsppracy z pakietami rpm przez firm Conectiva, a nastpnie
wykorzystany take przez inne dystrybucje.
<p>
Ten podrcznik nie opisuje apt-rpm, jak nazwano wersj APT-a zmodyfikowan
przez firm Conectiva, ale "aty" do tego dokumentu, ktre by to robiy s
mile widziane.
</chapt>

<chapt id="basico">Podstawowa konfiguracja

<sect id="sources.list">Plik /etc/apt/sources.list
<p>
Do czci swoich operacji APT uywa pliku zawierajcego list `rde', z
ktrych mog by pobierane pakiety. Tym plikiem jest
<tt>/etc/apt/sources.list</tt>.
<p>
Wpisy w tym pliku maj nastpujcy format:

<example>
deb http://witryna.http.org/debian dystrybucja sekcja1 sekcja2 sekcja3
deb-src http://witryna.http.org/debian dystrybucja sekcja1 sekcja2 sekcja3
</example>

Oczywicie powysze wpisy s fikcyjne i nie powinny by uywane. Pierwszym
sowem w kadej linii jest <tt>deb</tt> lub <tt>deb-src</tt>, ktre wskazuje
typ archiwum. Mwi ono czy archiwum zawiera pakiety binarne (<tt>deb</tt>),
czyli skompilowane ju pakiety, ktrych zazwyczaj uywamy czy pakiety rdowe
(<tt>deb-src</tt>), ktrymi s oryginalne rda programw wraz z plikiem
zawierajcym opis (<tt>.dsc</tt>) oraz plikiem przechowujcym zmiany potrzebne
do `zdebianizowania' programu (<tt>.diff.gz</tt>).
<p>
Zwykle plik sources.list zawiera domylnie nastpujce wpisy:
<example>
# See sources.list(5) for more information, especialy
# Remember that you can only use http, ftp or file URIs
# CDROMs are managed through the apt-cdrom tool.
deb http://http.us.debian.org/debian stable main contrib non-free
deb http://non-us.debian.org/debian-non-US stable/non-US main contrib non-free
deb http://security.debian.org stable/updates main contrib non-free

# Uncomment if you want the apt-get source function to work
#deb-src http://http.us.debian.org/debian stable main contrib non-free
#deb-src http://non-us.debian.org/debian-non-US stable non-US
</example>

Linie te s potrzebne do podstawowej instalacji Debiana. Pierwsza linia ze
sowem <tt>deb</tt> wskazuje na oficjane archiwum, druga na archiwum non-US,
a trzecia na archiwum z uaktualnieniami pakietw zwizanych z bezpieczestwem
Debiana.
<p>
Dwie ostatnie linie s wykomentowane (za pomoc znaku `#' na pocztku linii),
wic apt-get po prostu je zignoruje. To s linie ze sowem <tt>deb-src</tt>,
ktre wskazuj na pakiety rdowe Debiana. Jeli czsto pobierasz rda
programw do testowania ich lub rekompilacji, to odkomentuj te linie.
<p>
Plik <tt>/etc/apt/sources.list</tt> moe zawiera kilka typw linii. APT wie
jak sobie radzi z archiwami typu <tt>http</tt>, <tt>ftp</tt>, <tt>file</tt>
(lokalne pliki, np. katalog zawierajcy zamontowany system plikw ISO9660) i
<tt>ssh</tt>.
</sect>

<sect id="dpkg-scanpackages">Jak uywa APT-a lokalnie
<p>
Czasami masz duo pakietw <tt>.deb</tt>, do ktrych instalacji
chciaby/chciaaby uy APT-a, aby zaj si zalenociami.
<p>
Aby to zrobi stwrz najpierw katalog i umie w nim pliki <tt>.deb</tt>,
ktre chcesz zindeksowa, np.:
 
<example>
mkdir /root/debs
</example>

Nastpnie wewntrz katalogu /root stwrz pusty plik o dowolnej nazwie. Musisz
tak zrobi poniewa repozytorium APT-a potrzebuje pliku zwanego
"uniewaniajcym". Moe on by pusty, ale musi istnie. Do stworzenia tego
pliku moesz uy nastpujcej komendy:

<example>
touch plik
</example>

Wewntrz tego pliku moesz zdefiniowa jakie opcje uniewaniajce inne, ktre
byy dostarczone wraz z pakietem. Wyglda to nastpujco:

<example>
pakiet priorytet sekcja
</example>

`pakiet' jest nazw pakietu, `priorytet' moe przybiera wartoci `low',
`medium' lub `high', a `sekcja' jest nazw sekcji, do ktrej naley pakiet.
Plik ten mona te zostawi pustym.
<p>
Wci w katalogu /root wydaj polecenie:

<example>
dpkg-scanpackages debs plik | gzip > debs/Packages.gz
</example>

W powyszej linii `plik' to plik "uniewaniajcy", za komenda tworzy plik
debs/Packages.gz, zawierajcy rne informacje na temat pakietw, ktre s
uywane przez APT-a. Aby mc uywa pakietw, w pliku
<tt>/etc/apt/sources.list</tt> dodaj lini:

<example>
deb file:/root debs/
</example>

Teraz ju moesz uywa polece APT-a tak, jak zwykle. Moesz take stworzy
repozytorium rde. W tym celu musisz wykona tak sam procedur jak
wczeniej. Pamitaj jednak, e bdziesz potrzebowa w katalogu plikw
<tt>.orig.tar.gz</tt>, <tt>.dsc</tt> i <tt>.diff.gz</tt>, oraz e naley uy
nazwy Sources.gz zamiast Packages.gz. Rwnie program do jego tworzenia
jest inny. Nazywa si on <prgn>dpkg-scansources</prgn>. Linia komend powinna
wyglda nastpujco:

<example>
dpkg-scansources debs | gzip > debs/Sources.gz
</example>

Zauwa, e program <prgn>dpkg-scansources</prgn> nie potrzebuje pliku
"uniewanionego". Do pliku <tt>/etc/apt/sources.list</tt> powinnimy wpisa:

<example>
deb-src file:/root debs/
</example>
</sect>

<sect id="netselect">Podejmowanie decyzji, ktry serwer lustrzany najlepiej
umieci w pliku sources.list: netselect
<p>
Czsto zadawanym pytaniem, zwaszcza przez nowych uytkownikw Debiana, jest:
"ktry serwer lustrzany z pakietami powinienem umieci w pliku
<tt>sources.list</tt>?".
Jest wiele sposobw pozwalajcych wybra serwer lustrzany. Eksperci zapewne
uywaj skryptw mierzcych obcienie rnych serwerw. Istnieje jednak
program, ktry zrobi to dla nas, a ktry nazywa si <prgn>netselect</prgn>.
<p>
Aby zainstalowa program netselect, jak zwykle wydajemy polecenie:

<example>
apt-get install netselect
</example>

Uruchomienie programu netselect bez podania parametrw spowoduje wywietlenie
pomocy ekranowej. Gdy jednak uruchomimy go podajc jako argument list,
oddzielonych spacj, stacji (serwerw lustrzanych), to otrzymamy w wyniku
jedn z podanych maszyn. Wynik ten zaley od przyblionego czasu powrotu
wysyanych do stacji pakietw IP (tzw. ping) oraz od iloci stacji porednich
(przez ktre te pakiety "przechodz" zanim dotr do celu) i jest odwrotnie
proporcjonalny do przyblionej prdkoci pobierania (zatem, im mniejszy, tym
lepiej). Zwrcona w wyniku stacja ma najmniejszy wynik (pena lista wynikw
bdzie widoczna po dodaniu opcji -vv). Spjrz na poniszy przykad:

<example>
bash$ netselect ftp.debian.org http.us.debian.org ftp.at.debian.org download.unesp.br ftp.debian.org.br
  365 ftp.debian.org.br
bash$
</example>

Oznacza to, e spord serwerw lustrzanych podanych jako parametry programu
netselect, najlepszym okaza si <tt>ftp.debian.org.br</tt>, ktry uzyska
wynik 365 (Uwaga! Ten test zosta wykonany na moim komputerze a trasa, ktr
pokonuj pakiety IP zaley od miejsca, do ktrego podczony jest nasz
komputer. Uzyskana warto niekoniecznie bdzie prawdziw prdkoci na innych
komputerach).
<p>
Teraz umie najszybszy serwer lustrzany znaleziony przez netselect w pliku
<tt>/etc/apt/sources.list</tt> (patrz na sekcj <ref id="sources.list">) i
zastosuj porady z sekcji <ref id="apt-get">.
<p><strong>Uwaga:</strong> list serwerw lustrzanych mona zawsze znale w
pliku <url id="http://www.debian.org/mirror/mirrors_full"
name="http://www.debian.org/mirror/mirrors_full">.
<p>
Poczynajc od wersji 0.3, pakiet netselect zawiera skrypt
<prgn>netselect-apt</prgn>, ktry automatyzuje opisany powyej proces. Po
prostu jako parametr skryptu podaj dystrybucj (domylnie jest ni
dystrybucja stabilna), a wygeneruje on plik <tt>sources.list</tt> z najlepszym
serwerem lustrzanym zawierajcym pakiety z sekcji main i non-US i zapisze go
w biecym katalogu. Poniszy przykad generuje plik <tt>sources.list</tt> dla
stabilnej dystrybucji.

<example>
bash$ ls sources.list
ls: sources.list: File or directory not found
bash$ netselect-apt stable
(...)
bash$ ls -l sources.list
sources.list
bash$
</example>

<strong>Pamitaj:</strong> plik <tt>sources.list</tt> zostanie wygenerowany w
biecym katalogu i musi by przeniesiony do katalogu <tt>/etc/apt</tt>.
<p>
Nastpnie przejd do porad z sekcji <ref id="apt-get">.
</sect>

<sect id="cdrom">Dodawanie CD-ROM-u do pliku sources.list
<p>
Jeli raczej uywasz napdu CD-ROM do instalowania pakietw lub automatycznego
uaktualniania Twojego systemu przy pomocy APT-a, to moesz go umieci w pliku
<tt>sources.list</tt>. Aby to zrobi, moesz uy programu
<prgn>apt-cdrom</prgn> w poniszy sposb:

<example>
apt-cdrom add
</example>

z umieszczon w napdzie CD-ROM pyt z pakietami Debiana. Polecenie te
zamontuje napd i poszuka na pycie informacji na temat pakietw. Jeli
konfiguracja Twojego CD-ROM-u jest troch nietypowa, moesz take uy
nastpujcych opcji:

<example>
-h         - Pomoc ekranowa do programu
-d katalog - Katalog, w ktrym montowany jest CD-ROM
-r         - Zmiana nazwy rozpoznanego CD-ROM-u
-m         - Bez montowania
-f         - Tryb szybki, bez sprawdzania plikw z pakietami
-a         - Tryb dokadnego przeszukiwania
</example>

Na przykad:

<example>
apt-cdrom -d /home/ala/mojcdrom add
</example>

Moesz take zidentyfikowa swj CD-ROM, bez dodawania go do listy:

<example>
apt-cdrom ident
</example>

Zwr uwag, e ten program bdzie dziaa tylko wtedy, gdy Twj CD-ROM
jest waciwie skonfigurowany w systemowym pliku <tt>/etc/fstab</tt>. 
</sect>
</chapt>

<chapt id="apt-get">Zarzdzanie pakietami
<sect id="update">Aktualizacja listy dostpnych pakietw
<p>
System zarzdzania pakietami uywa wasnej bazy danych, w ktrej przechowuje
informacje o tym, ktre pakiety s zainstalowane, ktre nie i ktre s
dostpne do instalacji. Program <prgn>apt-get</prgn> uywa wanie tej bazy
danych, aby dowiedzie si jak zainstalowa pakiety na yczenie uytkownika i
jakie dodatkowe pakiety s potrzebne, aby te wybrane przez uytkownika
dziaay prawidowo.
<p>
Aby uaktualni t baz danych naley uy komendy <prgn>apt-get update</prgn>.
Przeszuka ona archiwa umieszczone w pliku <tt>/etc/apt/sources.list</tt>;
zobacz sekcj <ref id="sources.list">, aby uzyska wicej informacji na temat
tego pliku.
<p>
Dobrym nawykiem jest uruchamia t komend dosy regularnie, aby stale
informowa swj system o moliwych uaktualnieniach pakietw, zwaszcza tych
zwizanych z jego bezpieczestwem.
</sect>

<sect id="install">Instalacja pakietw
<p>
W kocu proces, na ktry wszyscy czekalimy! Gdy ju mamy plik sources.list
z list rde pakietw i wiemy jakie pakiety chcemy uaktualni, to wszystko
co musimy zrobi, to uruchomi program <tt>apt-get</tt>, ktry pobierze
pakiety, ktre zamierzamy zainstalowa. Dla przykadu moesz go wywoa
nastpujco:

<example>
apt-get install xchat
</example>

APT poszuka w swojej bazie danych najnowszej wersji pakietu i pobierze go z
odpowiedniego archiwum, ktre podano w pliku <tt>sources.list</tt>. Gdyby
okazao si, e pakiet ten zaley od innego, tak jak w powyszym przykadzie,
to APT sprawdzi zalenoci i zainstaluje potrzebne pakiety. Spjrz na ten
przykad:

<example>
[root]@[/] # apt-get install nautilus
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following extra packages will be installed:
  bonobo libmedusa0 libnautilus0 
The following NEW packages will be installed:
  bonobo libmedusa0 libnautilus0 nautilus 
0 packages upgraded, 4 newly installed, 0 to remove and 1  not upgraded.
Need to get 8329kB of archives. After unpacking 17.2MB will be used.
Do you want to continue? [Y/n] 
</example>

Pakiet <package>nautilus</package> zaley od kilku wymienionych bibliotek
wspdzielonych, dlatego APT pobierze je z archiwum. Gdyby poda nazwy tych
bibliotek jako parametr wywoania programu <tt>apt-get</tt>, to APT nie
zapytaby Ci czy chcesz kontynuowa, gdy automatycznie zaoyby, e chciae
je zainstalowa.
<p>
Oznacza to, e APT tylko wtedy pyta Ci o potwierdzenie, gdy z powodu
zalenoci midzy pakietami konieczne jest zainstalowanie take innych
pakietw ni te podane przez Ciebie w linii komend.
<p>
Uyteczne mog by nastpujce opcje programu apt-get:

<example>
-h  Pomoc ekranowa do programu
-d  Tylko pobranie pakietu, BEZ instalacji lub rozpakowania archiwum
-f  Prba kontynuowania, nawet jeli sprawdzenie integralnoci koczy si niepowodzeniem
-s  Bez akcji. Wykonuje symulacj polecenia
-y  Zakada odpowied `Tak' na wszystkie zapytania i nie pyta o potwierdzenie
-u  Wywietla rwnie list uaktualnionych pakietw
</example>

W jednej linii mona poda wiele pakietw do instalacji. Pliki pobrane z sieci
s umieszczane do pniejszej instalacji w katalogu
<tt>/var/cache/apt/archives</tt>.
<p>
Moesz take w tej samej linii wymieni pakiety, ktre chcesz usun. Po prostu
umie znak '-' bezporednio za nazw pakietu do usunicia, tak jak pokazano
poniej:

<example>
[root]@[/] # apt-get install nautilus gnome-panel-
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following extra packages will be installed:
  bonobo libmedusa0 libnautilus0 
The following packages will be REMOVED:
  gnome-applets gnome-panel gnome-panel-data gnome-session
The following NEW packages will be installed:
  bonobo libmedusa0 libnautilus0 nautilus
0 packages upgraded, 4 newly installed, 4 to remove and 1  not upgraded.
Need to get 8329kB of archives. After unpacking 2594kB will be used.
Do you want to continue? [Y/n] 
</example>

Aby dowiedzie si wicej na temat usuwania pakietw, zobacz sekcj
<ref id="remove">.
<p>
Gdyby w jaki sposb uszkodzi zainstalowany pakiet, albo po prostu chcia
ponownie zainstalowa t sam wersj pakietu, moesz uy opcji
<tt>--reinstall</tt>, jak pokazano poniej:

<example>
[root]@[/] # apt-get --reinstall install gdm
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
0 packages upgraded, 0 newly installed, 1 reinstalled, 0 to remove and 1  not upgraded.
Need to get 0B/182kB of archives. After unpacking 0B will be used.
Do you want to continue? [Y/n]
</example>

Do tworzenia tego podrcznika uywano APT-a w wersji 0.5.3, ktra w czasie
pisania bya aktualn wersj w `niestabilnym' Debianie (<tt>sid</tt>). Jeli
zainstalowae t wersj, to masz do dyspozycji dodatkow funkcjonalno:
moesz uywa polecenia w formie <tt>apt-get install pakiet/dystrybucja</tt>
do instalowania pakietu ze specyficznej dystrybucji lub w formie <tt>apt-get
install pakiet=wersja</tt>, aby zainstalowa dan wersj pakietu. Na
przykad:

<example>
apt-get install nautilus/unstable
</example>

Polecenie zainstaluje pakiet nautilus z `niestabilnej' wersji dystrybucji,
nawet wtedy gdy uywasz wersji `stabilnej'. Dopuszczalnymi wartociami, ktre
moe przybiera `dystrybucja' s <tt>stable</tt> (`stabilna'), <tt>testing</tt>
(`testowa') i <tt>unstable</tt> (`niestabilna').
<p>
Moesz wole uy przecznika <tt>-t</tt> to wyboru docelowej dystrybucji,
kierujc program <prgn>apt-get</prgn> do faworyzowanej dystrybucji w trakcie
rozwizywania zalenoci.
<p>
<em>WANE</em>: `niestabilna' wersja Debiana to wersja, do ktrej w pierwszej
kolejnoci trafiaj najnowsze wersje pakietw <tt>.deb</tt>. W tej dystrybucji
widoczne s wszystkie zmiany pakietw, od tych drobnych do tych bardzo
powanych, ktre wpywaj na wiele innych pakietw, a nawet cay system. Z
tego powodu ta wersja dystrybucji <em>nie</em> powinna by uywana przez
niedowiadczonych uytkownikw oraz tych, ktrzy potrzebuj stabilnego systemu.
<p>
Wersja `testowa' dystrybucji jest troch lepsza od `niestabilnej' pod wzgldem
stabilnoci, ale systemy produkcyjne powinny uywa wersji `stabilnej'.
</sect>

<sect id="remove">Usuwanie pakietw
<p>
Jeli nie chcesz ju duej uywa jakiego pakietu, moesz go usun ze
swojego systemu za pomoc APT-a. Aby to zrobi, po prostu wpisz:
<tt>apt-get remove pakiet</tt>. Na przykad:

<example>
[root]@[/] # apt-get remove gnome-panel
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following packages will be REMOVED:
  gnome-applets gnome-panel gnome-panel-data gnome-session
0 packages upgraded, 0 newly installed, 4 to remove and 1  not upgraded.
Need to get 0B of archives. After unpacking 14.6MB will be freed.
Do you want to continue? [Y/n] 
</example>

Jak wida na powyszym przykadzie, APT troszczy si take o usunicie
pakietw, ktre zale od pakietu, ktry chcesz odinstalowa. Za pomoc
APT-a nie mona usun pakietu bez usunicia tych pakietw, ktre zale od
niego.
<p>
Uruchamiajc program <prgn>apt-get</prgn> w taki sposb jaki pokazano powyej
spowodujemy usunicie pakietw, ale jeli posiaday one pliki konfiguracyjne,
to pozostan one nadal w systemie. Aby cakowicie usun pakiet uruchom
<prgn>apt-get</prgn> w nastpujcy sposb:

<example>
[root]@[/] # apt-get --purge remove gnome-panel
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following packages will be REMOVED:
  gnome-applets* gnome-panel* gnome-panel-data* gnome-session* 
0 packages upgraded, 0 newly installed, 4 to remove and 1  not upgraded.
Need to get 0B of archives. After unpacking 14.6MB will be freed.
Do you want to continue? [Y/n] 
</example>

Zwr uwag na znak '*' na kocu nazwy pakietw. Sygnalizuje on, e pliki
konfiguracyjne kadego z pakietw take zostay usunite.
<p>
Analogicznie jak dla metody <tt>install</tt>, moesz z opcj <tt>remove</tt>
uy symbolu, ktry odwrci jej znaczenie. W przypadku usuwania pakietw,
jeli za nazw pakietu umiecisz znak <tt>'+'</tt>, to zostanie on
zainstalowany, a nie usunity.

<example>
[root]@[/] # apt-get --purge remove gnome-panel nautilus+
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following extra packages will be installed:
  bonobo libmedusa0 libnautilus0 nautilus 
The following packages will be REMOVED:
  gnome-applets* gnome-panel* gnome-panel-data* gnome-session* 
The following NEW packages will be installed:
  bonobo libmedusa0 libnautilus0 nautilus 
0 packages upgraded, 4 newly installed, 4 to remove and 1  not upgraded.
Need to get 8329kB of archives. After unpacking 2594kB will be used.
Do you want to continue? [Y/n] 
</example>

Zauwa, e program <prgn>apt-get</prgn> wywietla dodatkowe pakiety, ktre
zostan zainstalowane (tzn. te pakiety, ktrych instalacja jest potrzebna do
poprawnego dziaania pakietw, ktre chce zainstalowa uytkownik), pakiety
ktre zostan usunite i te, ktre zostan zainstalowane (ponownie wczajc
dodatkowe pakiety).
</sect>

<sect id="upgrade">Aktualizacja pakietw
<p>
Moliwo aktualizacji pakietw to wielkie osignicie systemu APT. Odbywa
si to za pomoc pojedynczej komendy: <tt>apt-get upgrade</tt>. Moesz jej
uy zarwno do aktualizacji pakietw z tej samej dystrybucji, jak i by
zaktualizowa ca dystrybucj, chocia do tego celu jest raczej preferowana
komenda <tt>apt-get dist-upgrade</tt>; zobacz sekcj <ref id="dist-upgrade">,
jeli chcesz si wicej dowiedzie na ten temat.
<p>
Warto uruchomi t komend z opcj <tt>-u</tt>. Spowoduje ona, e APT
wywietli kompletn list pakietw, ktre zostan zaktualizowane. Bez niej
nie bdziesz wiedzia jakie pakiety aktualizujesz. APT pobierze najnowsze
wersje kadego pakietu i zainstaluje je w odpowiedniej kolejnoci. Bardzo
wane jest uruchamianie <tt>apt-get update</tt> zawsze przed wydaniem
polecenia <tt>apt-get upgrade</tt>. Zobacz sekcj <ref id="update">, aby
dowiedzie si wicej szczegw na jego temat. Spjrz take na poniszy
przykad:

<example>
[root]@[/] # apt-get -u upgrade
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following packages have been kept back
  cpp gcc lilo 
The following packages will be upgraded
  adduser ae apt autoconf debhelper dpkg-dev esound esound-common ftp indent
  ipchains isapnptools libaudiofile-dev libaudiofile0 libesd0 libesd0-dev
  libgtk1.2 libgtk1.2-dev liblockfile1 libnewt0 liborbit-dev liborbit0
  libstdc++2.10-glibc2.2 libtiff3g libtiff3g-dev modconf orbit procps psmisc 
29 packages upgraded, 0 newly installed, 0 to remove and 3 not upgraded.
Need to get 5055B/5055kB of archives. After unpacking 1161kB will be used.
Do you want to continue? [Y/n] 
</example>

Proces uaktualniania pakietw jest bardzo prosty. Zauwa, e w pierwszych
kilku liniach APT informuje, ktre pakiety zostan <tt>pozostawione
nietknite</tt>. Oznacza to, e istniej nowsze wersje tych pakietw, ale z
jakich powodw nie zostan zainstalowane. Przyczynami takiego stanu mog by
zepsute zalenoci (pakiet, od ktrego zaley nie ma dostpnej wersji do
pobrania) lub nowe zalenoci (pakiet w ostatniej wersji zaley od nowego
pakietu).
<p>
W pierwszym przypadku nie ma prostego rozwizania. W drugim wystarczy
uruchomi komend <tt>apt-get install</tt>, aby zainstalowa specyficzny
pakiet wraz z zalenociami. Jeszcze prostszym rozwizaniem jest uycie
komendy <tt>dist-upgrade</tt>. Zobacz sekcj <ref id="dist-upgrade">, aby
dowiedzie si wicej na ten temat.
</sect>

<sect id="dist-upgrade">Aktualizacja do nowego wydania
<p>
Ta zdolno APT-a pozwala Ci uaktualni cay system Debian za jednym razem,
zarwno poprzez sie Internet jaki i z nowej pyty CD (nabytej lub pobranej
w postaci obrazu ISO).
<p>
Jest ona rwnie uywana, gdy ulegaj zmianie relacje pomidzy zainstalowanymi
pakietami. Dziki poleceniu <tt>apt-get upgrade</tt>, pakiety te pozostan
w spokoju (<tt>pozostawione nietknite</tt>).
<p>
Dla przykadu, przypumy e uywamy wydania nr 0 stabilnej wersji Debiana
i kupujemy pyt CD z wydaniem nr 3. Moemy uy APT-a do aktualizacji
systemu z tej nowej pyty CD. W tym celu najpierw uyj programu
<prgn>apt-cdrom</prgn> (wicej szczegw w sekcji <ref id="cdrom">), aby doda
t pyt do pliku <tt>/etc/apt/sources.list</tt>, a nastpnie uruchom program
<tt>apt-get dist-upgrade</tt>.
<p>
Jest wan rzecz zauwaenie, e APT zawsze szuka najnowszych wersji pakietw.
Dlatego, jeli Twj plik <tt>/etc/apt/sources.list</tt> zawiera list archiww
z nowszymi wersjami pakietw ni na pycie CD, to APT nie pobierze ich z pyty,
lecz wanie stamtd.
<p>
W przykadzie pokazanym w sekcji <ref id="upgrade"> widzielimy, e cz
pakietw zostaa <tt>pozostawiona nietknita</tt>. Teraz moemy rozwiza ten
problem wanie za pomoc metody <tt>dist-upgrade</tt>:

<example>
[root]@[/] # apt-get -u dist-upgrade
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
Calculating Upgrade... Done
The following NEW packages will be installed:
  cpp-2.95 cron exim gcc-2.95 libident libopenldap-runtime libopenldap1
  libpcre2 logrotate mailx 
The following packages have been kept back
  lilo 
The following packages will be upgraded
  adduser ae apt autoconf cpp debhelper dpkg-dev esound esound-common ftp gcc
  indent ipchains isapnptools libaudiofile-dev libaudiofile0 libesd0
  libesd0-dev libgtk1.2 libgtk1.2-dev liblockfile1 libnewt0 liborbit-dev
  liborbit0 libstdc++2.10-glibc2.2 libtiff3g libtiff3g-dev modconf orbit
  procps psmisc 
31 packages upgraded, 10 newly installed, 0 to remove and 1 not upgraded.
Need to get 0B/7098kB of archives. After unpacking 3118kB will be used.
Do you want to continue? [Y/n]
</example>

Zauwa teraz, e pakiety zostan zaktualizowane i e zostan te zainstalowane
nowe pakiety (nowe zalenoci tych pakietw). Zauwa rwnie, i lilo wci
<tt>pozostaje nietknite</tt>. Przyczyn tego problemu jest zapewne co wicej
ni nowa zaleno. Odnajdziemy j uruchamiajc:

<example>
[root]@[/] # apt-get -u install lilo
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following extra packages will be installed:
  cron debconf exim libident libopenldap-runtime libopenldap1 libpcre2
  logrotate mailx 
The following packages will be REMOVED:
  debconf-tiny 
The following NEW packages will be installed:
  cron debconf exim libident libopenldap-runtime libopenldap1 libpcre2
  logrotate mailx 
The following packages will be upgraded
  lilo 
1 packages upgraded, 9 newly installed, 1 to remove and 31 not upgraded.
Need to get 225kB/1179kB of archives. After unpacking 2659kB will be used.
Do you want to continue? [Y/n]
</example>

Jak wida powyej, lilo ma nowy konflikt z pakietem
<package>debconf-tiny</package>, ktry uniemoliwia jego instalacj (lub
uaktualnienienie) bez usunicia pakietu <package>debconf-tiny</package>.
</sect>

<sect id="dselect-upgrade">Uywanie APT-a razem z programem dselect
<p>
<prgn>dselect</prgn> jest programem, ktry pomaga uytkownikom Debiana
wybra pakiety, ktre chc zainstalowa. Jest uwaany za nieco skomplikowany
i do nieciekawy, ale jeli nabierzesz wprawy, to bdziesz si swobodnie
posugiwa jego konsolowym interfejsem.
<p>
Jedn z cech programu dselect jest to, e informuje o tym, ktre jeszcze
pakiety Debiana s "zalecane" i "proponowane" do zainstalowania. Aby
uy tego programu, jako root uruchom <tt>`dselect'</tt>. Wybierz 'apt'
jako metod dostpu. Nie jest to w rzeczywistoci niezbdne, ale jeli
nie uywasz CD-ROM-u i chcesz pobiera pakiety z Internetu, to jest to
najlepszy sposb uywania dselecta.
<p>
Aby jeszcze lepiej zrozumie w jaki sposb uywa dselecta, przeczytaj
dokumentacje do niego, ktr mona znale na stronie
<url id="http://www.debian.org/doc/ddp" name="http://www.debian.org/doc/ddp">.
<p>
Po wybraniu pakietw przy pomocy dselecta, uyj:

<example>
apt-get -u dselect-upgrade
</example>

tak, jak to pokazano na przykadzie poniej:

<example>
[root]@[/] # apt-get -u dselect-upgrade
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following packages will be REMOVED:
  lbxproxy 
The following NEW packages will be installed:
  bonobo console-tools-libs cpp-3.0 enscript expat fingerd gcc-3.0
  gcc-3.0-base icepref klogd libdigest-md5-perl libfnlib0 libft-perl
  libgc5-dev libgcc300 libhtml-clean-perl libltdl0-dev libsasl-modules
  libstdc++3.0 metamail nethack proftpd-doc psfontmgr python-newt talk tidy
  util-linux-locales vacation xbill xplanet-images 
The following packages will be upgraded
  debian-policy 
1 packages upgraded, 30 newly installed, 1 to remove and 0  not upgraded.
Need to get 7140kB of archives. After unpacking 16.3MB will be used.
Do you want to continue? [Y/n]
</example>

Porwnaj to z tym, co widzisz, gdy uruchamiasz <tt>apt-get dist-upgrade</tt>
w tym samym systemie.

<example>
[root]@[/] # apt-get -u dist-upgrade
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
Calculating Upgrade... Done
The following packages will be upgraded
  debian-policy 
1 packages upgraded, 0 newly installed, 0 to remove and 0  not upgraded.
Need to get 421kB of archives. After unpacking 25.6kB will be freed.
Do you want to continue? [Y/n]
</example>

Zwr uwag, i wiele z powyszych pakietw bdzie instalowana, poniewa s
"zalecane" lub "proponowane" przez inne. Pozostae pakiety bd instalowane
lub usunite (np. w przypadku pakietu lbxproxy) zgodnie z naszym wyborem,
ktrego dokonalimy przy uyciu dselecta. Dselect moe by naprawd potnym
narzdziem, gdy jest uywany razem z APT-em.
</sect>

<sect id="default-version">Jak utrzymywa "wymieszany" system
<p>
Ludzie czsto uywaj dystrybucji testowej, gdy jest ona stabilniejsza od
dystrybucji niestabilnej i aktualniejsza od dystrybucji stabilnej. Jednake,
uytkownicy, ktrzy chcieliby uywa najnowszych wersji jakich pakietw, ale
boj si uaktualni swoich systemw do wersji niestabilnej mog dokona
"wymieszania" pakietw z dystrybucji testowej i niestabilnej. Analogicznie,
bardziej konserwatywni uytkownicy mog w swoich systemach "wymiesza" pakiety
z dystrybucji stabilnej i testowej.
<p>
Aby tego dokona, umie nastpujc lini w pliku
<file>/etc/apt/apt.conf</file>:

<example>
APT::Default-Release "testing";
</example>

<p>
Odtd, gdy bdziesz chcia zainstalowa pakiety z dystrybucji niestabilnej, to
po prostu uyjesz przecznika <tt>-t</tt>:

<example>
# apt-get -t unstable install <var>nazwa_pakietu</var>
</example>

<p>
Nie zapomnij o tym, e aby uywa pakietw z ktrej wersji Debiana, musisz
do pliku <file>/etc/apt/sources.list</file> dopisa lini wskazujc APT-owi
rdo paczek. Dla naszego przykadu oprcz rda z pakietami dystrybucji
<tt>stabilnej</tt> bdziemy potrzebowali rwnie linii okrelajcej rdo
pakietw dla dystrybucji <tt>niestabilnej</tt>.
</sect>

<sect id="apt-show-versions">Jak uaktualnia pakiety do nowszej wersji z
okrelonej wersji Debiana
<p>
Program <prgn>apt-show-versions</prgn> umoliwia uytkownikom "wymieszanych"
dystrybucji bezpieczne uaktualnienie swoich systemw bez ryzyka obnienia ich
dotychczasowej stabilnoci. Dla przykadu, istnieje moliwo uaktualnienia do
nowszej wersji Twoich niestabilnych pakietw przez wydanie komendy:
<example>
# apt-get install `apt-show-versions -u -b | grep unstable`
</example>
</sect>

<sect id="pin">Jak zachowa okrelone wersje zainstalowanych pakietw
<p>
Moesz mie okazj modyfikowa co w pakiecie i nie mie czasu lub chci, aby
dokonywa tych zmian w nowych wersjach programw. Moesz te dla przykadu
uaktualni swoj dystrybucj Debiana do wersji 3.0, ale chcie wci uywa
pewnych wersji pakietw z Debiana 2.2. Moesz "przyszpili" wersj pakietu,
ktr zainstalowae i ktra nie bdzie uaktualniona.
<p>
Uywanie tego sposobu jest proste. Po prostu musisz wyedytowa plik
<tt>/etc/apt/preferences</tt>.
<p>
Jego format jest take prosty:
<example>
Package: &lt;pakiet&gt;
Pin: &lt;definicja "przyszpilenia"&gt;
Pin-Priority: &lt;priorytet "przyszpilenia"&gt;
</example>
<p>
Na przykad, aby zachowa pakiet <package>sylpheed</package>, ktry
zmodyfikowaem, po to by mc uywa opcji "reply-to-list" w wersji 0.4.99,
dodaem:

<example>
Package: sylpheed
Pin: version 0.4.99*
</example>

Zauwa, e uyem znaku <tt>*</tt> (gwiazdka). To jest tzw. "znak zastpczy",
ktry mwi, e chc "przyszpili" wszystkie wersje pakietw rozpoczynajce si
od numeru 0.4.99. Tak jest z powodu wersji tych pakietw Debiana i "debianowych
korekt" i nie chc unikn instalacji tych korekt. Zatem, dla przykadu, wersje
0.4.99-1 i 0.4.99-10 zostan zainstalowane, gdy tylko bd dostpne. Zwr
uwag, e jeli zmodyfikowae pakiet, nie bdziesz chcia robi tych rzeczy w
ten sposb.
<p>
Pole <tt>Pin-Priority</tt> jest opcjonalne; jeli nie zostao okrelone, to
domylnie przyjmuje warto 989.
<p>
Przyjrzyjmy si jak dziaa priorytet "przyszpilenia". Priorytet mniejszy ni 0
wskazuje, e pakiet nigdy nie powinien by zainstalowany. Priorytety o
wartociach od 0 do 100 wskazuj pakiety, ktre nie s zainstalowane i ktre
nie maj dostpnych wersji. Nie bd one bra udziau w procesie wyboru wersji.
Priorytet rwny 100 jest priorytetem przypisanym do zainstalowanego pakietu,
aby zainstalowana wersja pakietu zostaa zastpiona przez inn wersj, wersja
ta musi mie priorytet wikszy ni 100.
<p>
Priorytety powyej 100 wskazuj, e pakiet powinien by zainstalowany. Zwykle
zainstalowana wersja pakietu jest zmieniana tylko w czasie aktualizacji do
nowszej wersji. Priorytety o wartociach pomidzy 100 i 1000 (wcznie)
wskazuj te typowe zachowanie. Pakiet z takim priorytetem nie zostanie
umniejszony do dostpnej wersji o mniejszym numerze. Na przykad jeli mam
zainstalowan wersj 0.5.3 pakietu sylpheed i zdefiniuj "przyszpilenie" wersji
0.4.99 tego pakietu z priorytetem 999, to wersja 0.4.99 <em>nie</em> zostanie
zainstalowana, aby speni "przyszpilenie". Aby uczyni pakiet "zmniejszonym" i
speni "przyszpilenie" musisz ustawi priorytet na warto wiksz ni 1000.
<p>
To pojcie pomniejszenia moe mie potne zastosowania; wyobra sobie, e
uaktualnie wanie swoj <tt>stabiln</tt> wersj Debiana do wersji
<tt>testowej</tt>, ale chciae cofn t decyzj - by moe wersja
<tt>testowa</tt> nie zostaa wystarczajco "przetestowana", aby nadawaa si
dla Ciebie. Moesz zdefiniowa domylne "przyszpilenie" uywajc "znaku
zastpczego" dla nazwy pakietu, aby wrci do wersji stabilnej. Na przykad:
<example>
Package: *
Pin: release a=stable
Pin-Priority: 1001
</example>

<p>
Po tym, komenda <tt>apt-get -u dist-upgrade</tt> przywrci Twj system do
wersji stabilnej.
<p>
Przyszpilenie mona okreli na <tt>wersji</tt>, <tt>wydaniu</tt> lub
<tt>pochodzeniu</tt> pakietu.
<p>
Przyszpilenie <tt>wersji</tt>, tak jak widzielimy, wspiera dosowne numery
wersji, jak i znaki zastpcze w celu okrelenia kilku wersji jednoczenie.
<!-- what's available?  standard shell globs?  ?*[]   or more? -->
<p>
Opcja <tt>wydanie</tt> zaley od pliku Release z repozytorium APT-a lub z
pyty CD. Opcja ta moe nie by uyteczna zawsze jeli uywasz repozytoriw
pakietw, ktre nie dostarczaj tego pliku. Moesz zobaczy zawarto plikw
Release, ktre masz w pliku <tt>/var/lib/apt/lists/</tt>. Parametrami dla
wydania s <tt>a</tt> (archiwum), <tt>c</tt> (komponenty), <tt>v</tt> (wersja),
<tt>o</tt> (pochodzenie) and <tt>l</tt> (etykieta).
<p>
Przykad:

<example>
Package: *
Pin: release v=2.2*,a=stable,c=main,o=Debian,l=Debian
Priority: 1001
</example>

W tym przykadzie wybralimy wersj Debiana 2.2* (ktr moe by dla przykadu
korekta 2.2r2 albo 2.2r3 - okrela ona tzw. "punkt wydania", ktry zwykle
zawiera nowe poprawki bezpieczestwa i inne bardzo wane uaktualnienia),
repozytorium <tt>stable</tt>, sekcj <tt>main</tt> (w przeciwiestwie do sekcji
<tt>contrib</tt> lub <tt>non-free</tt>) oraz pochodzenie i etykiet Debian.
Pochodzenie (o=) definiuje kto stworzy plik Release, a etykieta (l=) - nazw
dystrybucji, na przykad Debian dla Debiana, Progeny dla Progeny. Oto
przykadowy plik Release:

<example>
$ cat /var/lib/apt/lists/ftp.debian.org.br_debian_dists_potato_main_binary-i386_Release
Archive: stable
Version: 2.2r3
Component: main
Origin: Debian
Label: Debian
Architecture: i386
</example>
</sect>
</chapt>

<chapt id="helpers">Bardzo uyteczni pomocnicy
<sect id="equivs">Jak zainstalowa lokalnie skompilowane pakiety: pakiet equivs
<p>
Czasami uytkownicy Debiana chc uywa specyficznej wersji jakiego programu,
ktry nie posiada pakietu <tt>.deb</tt> i jest dostpny tylko w postaci kodu
rdowego. Instalacja takich programw moe jednak spowodowa problemy w
dziaaniu systemu pakietw. Wyobramy sobie na przykad, e chcemy skompilowa
now wersj naszego serwera pocztowego. Wszystko poszo wietnie, tylko e
zapomnielimy o maym szczegle: w Debianie wiele pakietw zaley od agenta
pocztowego MTA, a system pakietw niestety nic nie wie o programie, ktry sami
skompilowalimy ze rde i zainstalowalimy!
<p>
W takich wanie przypadkach z pomoc przychodzi nam pakiet
<package>equivs</package>. Aby mc z niego skorzysta, naley zainstalowa
pakiet o takiej samej nazwie. C on takiego robi? Tworzy pusty pakiet, ktry
potrafi w peni speni zalenoci i sprawia, e system pakietw jest
przekonany o tym, i zalenoci s spenione.
<p>
Zanim pokaemy jak uywa tego pakietu, naley jeszcze przypomnie, e
istniej bezpieczniejsze sposoby kompilacji programu, ktry posiada ju pakiet
Debiana i e nie naley uywa pakietu <package>equivs</package> do
zastpowania zalenoci, gdy nie wiemy jak to zrobi. Wicej informacji na ten
temat mona znale w sekcji <ref id="sourcehandling">.
<p>
Kontynuujmy nasz przykad z agentem pocztowym MTA. Powiedzmy, e wanie
skompilowae i zainstalowae now wersj serwera <prgn>postfix</prgn>, a
teraz zamierzasz zainstalowa pakiet <package>mutt</package>. Nagle okazuje
si, e <package>mutt</package> chce zainstalowa innego agenta MTA, a ty ju
masz przecie swj.
<p>
Przejd wtedy do jakiego katalogu (np. do <file>/tmp</file>) i wydaj komend:

<example>
# equivs-control <var>nazwa</var>
</example>

gdzie <var>nazwa</var> to nazwa pliku kontrolnego, ktry chcesz stworzy.
Plik ten bdzie mia nastpujc zawarto:

<example>
Section: misc
Priority: optional
Standards-Version: 3.0.1

Package: &lt;enter package name; defaults to equivs-dummy&gt;
Version: &lt;enter version here; defaults to 1.0&gt;
Maintainer: &lt;your name and email address; defaults to username&gt;
Pre-Depends: &lt;packages&gt;
Depends: &lt;packages&gt;
Recommends: &lt;packages&gt;
Suggests: &lt;package&gt;
Provides: &lt;(virtual)package&gt;
Architecture: all
Copyright: &lt;copyright file; defaults to GPL2&gt;
Changelog: &lt;changelog file; defaults to a generic changelog&gt;
Readme: &lt;README.Debian file; defaults to a generic one&gt;
Extra-Files: &lt;additional files for the doc directory, commaseperated&gt;
Description: &lt;short description; defaults to some wise words&gt;
 long description and info
 .
 second paragraph
</example>

Teraz musimy tak go zmodyfikowa, eby robi to, co chcemy. Spjrzmy na format
pl i ich opisy. Nie ma oczywicie potrzeby objania kadego z nich. Zrbmy
tylko to, co jest niezbdne: 

<example>
Section: misc
Priority: optional
Standards-Version: 3.0.1

Package: mta-local
Provides: mail-transport-agent
</example>

Tak, to naprawd wszystko, czego nam potrzeba! Pakiet <package>mutt</package>
zaley od pakietu wirtualnego <tt>mail-transport-agent</tt>, ktrego
dostarczaj wszystkie agenty MTA. Mogem te nazwa pakiet po prostu
<tt>mail-transport-agent</tt>, ale wol uywa schematu pakietw wirtualnych,
ktry wykorzystuje pole `Provides'.
<p>
Teraz tylko musimy zbudowa pakiet:

<example>
# equivs-build <var>nazwa</var>
dh_testdir
touch build-stamp
dh_testdir
dh_testroot
dh_clean -k
# Add here commands to install the package into debian/tmp.
touch install-stamp
dh_testdir
dh_testroot
dh_installdocs
dh_installchangelogs
dh_compress
dh_fixperms
dh_installdeb
dh_gencontrol
dh_md5sums
dh_builddeb
dpkg-deb: building package `<var>nazwa</var>' in `../<var>nazwa</var>_1.0_all.deb'.

The package has been created.
Attention, the package has been created in the current directory,
</example>

i zainstalowa powstay pakiet <tt>.deb</tt>.
<p>
Jak wida, pakietu <package>equivs</package> mona uywa na rne sposoby.
Za jego pomoc mona nawet stworzy pakiet <package>moje-ulubione</package>,
ktry zaley od programw, ktre zwykle instalujesz. To jak go wykorzystasz
zaley tylko od Twojej wyobrani, ale bd ostrony!
<p>
Na koniec jeszcze jedna wana uwaga: przykady plikw kontrolnych znajduj si
w katalogu <file>/usr/share/doc/equivs/examples</file>. Przyjrzyj si im.
</sect>

<sect id="localepurge">Usuwanie nieuywanych plikw lokalizacyjnych: pakiet
localpurge
<p>
Wielu uytkownikw Debiana korzysta tylko z jednych plikw lokalizacyjnych.
Dla przykadu, brazylijscy uytkownicy Debiana przez cay czas korzystaj z 
plikw <tt>pt_BR</tt> i do niczego im nie s potrzebne pliki <tt>es</tt>.
<p>
Pakiet <package>localepurge</package> jest bardzo uytecznym narzdziem dla
takich wanie uytkownikw. Pozwala on zaoszczdzi wiele miejsca na dysku,
dziki zachowaniu tylko tych plikw lokalizacyjnych, ktrych naprawd uywasz.
Aby go zainstalowa, po prostu wydaj komend
<tt>apt-get install localepurge</tt>.
<p>
Pakiet ten jest bardzo atwy w konfiguracji, debconf przeprowadzi Ci przez
ten proces krok po kroku. Bd jednak bardzo ostrony w czasie odpowiadania na
zadawane Ci pytania, gdy za odpowied moe usun wszystkie pliki
lokalizacyjne, nawet te, ktrych uywasz! Jedynym sposobem na odzyskanie ich
wtedy jest powtrna instalacja wszystkich pakietw, ktre dostarczaj tych
plikw.
</sect>

<sect id="helper-show-versions">Jak si dowiedzie, ktre pakiety mog by
uaktualnione do nowszej wersji
<p>
Programem, ktry potrafi wskaza pakiety mogce by uaktualnione do nowszej
wersji oraz dostarczy wielu innych uytecznych informacji jest program
<prgn>apt-show-versions</prgn>. Do wywietlenia listy pakietw, ktre mog by
uaktualnione suy opcja <tt>-u</tt>:

<example>
$ apt-show-versions -u    
libeel0/unstable upgradeable from 1.0.2-5 to 1.0.2-7
libeel-data/unstable upgradeable from 1.0.2-5 to 1.0.2-7
</example>
</sect>

<chapt id="search">Pobieranie informacji o pakietach
<p>
Jest wiele programw-nakadek dla systemu APT, ktre bardzo uatwiaj
pobieranie listy pakietw dostpnych do instalacji i ju zainstalowanych,
pozwalaj dowiedzie si do jakiej sekcji naley pakiet, jaki jest jego
priorytet, jaki ma opis, itd.
<p>
Ale... naszym celem jest nauczy si posugiwania si czystym APT-em.
Zatem w jaki sposb dowiedzie si nazwy pakietu, ktry chcemy zainstalowa?
<p>
Mamy wiele rodkw do tego zadania. Zacznijmy od programu <tt>apt-cache</tt>.
Jest on uywany przez system APT do zarzdzania jego baz danych. Przyjrzymy
si krtko jego bardziej praktycznym zastosowaniom.

<sect id="cache">Odnajdywanie nazw pakietw
<p>
Dla przykadu przypumy, e chcemy powspomina o starych, dobrych czasach
Atari 2600. Najpierw chcemy uy APT-a do instalacji emulatora Atari, a
nastpnie do pobrania kilku gier dla niego. Moemy to zrobi nastpujco:

<example>
[root]@[/] # apt-cache search atari
atari-fdisk-cross - Partition editor for Atari (running on non-Atari)
circuslinux - The clowns are trying to pop balloons to score points!
madbomber - A Kaboom! clone
tcs - Character set translator.
atari800 - Atari emulator for svgalib/X/curses
stella - Atari 2600 Emulator for X windows
xmess-x - X binaries for Multi-Emulator Super System
</example>

Znalelimy kilka pakietw powizanych z tym, czego szukamy, wraz z ich
krtkimi opisami. Aby uzyska wicej informacji na temat okrelonego
pakietu, moesz wtedy uy:

<example>
[root]@[/] # apt-cache show stella  
Package: stella
Priority: extra
Section: non-free/otherosfs
Installed-Size: 830
Maintainer: Tom Lear &lt;tom@trap.mtview.ca.us&gt;
Architecture: i386
Version: 1.1-2
Depends: libc6 (>= 2.1), libstdc++2.10, xlib6g (>= 3.3.5-1)
Filename: dists/potato/non-free/binary-i386/otherosfs/stella_1.1-2.deb
Size: 483430
MD5sum: 11b3e86a41a60fa1c4b334dd96c1d4b5
Description: Atari 2600 Emulator for X windows
 Stella is a portable emulator of the old Atari 2600 video-game console
 written in C++.  You can play most Atari 2600 games with it.  The latest
 news, code and binaries for Stella can be found at:
 http://www4.ncsu.edu/~bwmott/2600
</example>

Otrzymalimy w wyniku wiele szczegw na temat pakietu, ktry chcemy
(lub ktry nie chcemy) zainstalowa, razem z jego penym opisem. Jeli
pakiet jest ju zainstalowany w systemie i jest tam jego nowsza wersja, 
to zobaczysz informacje na temat obu wersji. Na przykad:

<example>
[root]@[/] # apt-cache show lilo
Package: lilo
Priority: important
Section: base
Installed-Size: 271
Maintainer: Russell Coker &lt;russell@coker.com.au&gt;
Architecture: i386
Version: 1:21.7-3
Depends: libc6 (>= 2.2.1-2), debconf (>=0.2.26), logrotate
Suggests: lilo-doc
Conflicts: manpages (<<1.29-3)
Filename: pool/main/l/lilo/lilo_21.7-3_i386.deb
Size: 143052
MD5sum: 63fe29b5317fe34ed8ec3ae955f8270e
Description: LInux LOader - The Classic OS loader can load Linux and others
 This Package contains lilo (the installer) and boot-record-images to
 install Linux, OS/2, DOS and generic Boot Sectors of other OSes.
 .
 You can use Lilo to manage your Master Boot Record (with a simple text screen)
 or call Lilo from other Boot-Loaders to jump-start the Linux kernel.

Package: lilo
Status: install ok installed
Priority: important
Section: base
Installed-Size: 190
Maintainer: Vincent Renardias &lt;vincent@debian.org&gt;
Version: 1:21.4.3-2
Depends: libc6 (>= 2.1.2)
Recommends: mbr
Suggests: lilo-doc
Description: LInux LOader - The Classic OS loader can load Linux and others
 This Package contains lilo (the installer) and boot-record-images to
 install Linux, OS/2, DOS and generic Boot Sectors of other OSes.
 .
 You can use Lilo to manage your Master Boot Record (with a simple text screen)
 or call Lilo from other Boot-Loaders to jump-start the Linux kernel.
</example>

Zauwa, e pierwszy z pakietw na licie jest pakietem dostpnym, a drugi ju
zainstalowanym. Aby otrzyma wicej oglnych informacji na temat pakietu,
moesz uy:

<example>
[root]@[/] # apt-cache showpkg penguin-command
Package: penguin-command
Versions: 
1.4.5-1(/var/lib/apt/lists/download.sourceforge.net_debian_dists_unstable_main_binary-i386_Packages)(/var/lib/dpkg/status)

Reverse Depends: 
Dependencies: 
1.4.5-1 - libc6 (2 2.2.1-2) libpng2 (0 (null)) libsdl-mixer1.1 (2 1.1.0) libsdl1.1 (0 (null)) zlib1g (2 1:1.1.3) 
Provides: 
1.4.5-1 - 
Reverse Provides: 
</example>

I aby dowiedzie si od jakich pakietw on zaley:

<example>
[root]@[/] # apt-cache depends penguin-command
penguin-command
  Depends: libc6
  Depends: libpng2
  Depends: libsdl-mixer1.1
  Depends: libsdl1.1
  Depends: zlib1g
</example>

Podsumowujc, mamy wiele sposobw, ktrych moemy uy, aby dowiedzie si
nazwy pakietu, ktry chcemy zainstalowa.
</sect>

<sect id="dpkg-search">Uywanie programu dpkg do dowiadywania si nazwy
pakietw
<p>
Jednym ze sposobw dowiedzenia si nazwy pakietu jest poznanie nazwy wanego
pliku umieszczonego wewntrz pakietu. Dla przykadu, aby znale pakiet,
ktry jest dostarczany ze szczeglnym plikiem nagwkowym <tt>".h"</tt>
potrzebnym do jego kompilacji moesz uruchomi:

<example>
[root]@[/] # dpkg -S stdio.h
libc6-dev: /usr/include/stdio.h
libc6-dev: /usr/include/bits/stdio.h
perl: /usr/lib/perl/5.6.0/CORE/nostdio.h
</example>

lub:

<example>
[root]@[/] # dpkg -S /usr/include/stdio.h
libc6-dev: /usr/include/stdio.h
</example>

Aby dowiedzie si nazwy uytecznych pakietw zainstalowanych w Twoim systemie,
na przykad, gdy zamierzasz doprowadzi do porzdku Twj twardy dysk, moesz
uy:

<example>
[root]@[/] # dpkg -l | grep mozilla
ii  mozilla-browse 0.9.6-7        Mozilla Web Browser
</example>

Problemem zwizanym z t komend moe by "obcicie" przez ni nazwy pakietu.
W powyszym przykadzie pen nazw pakietu jest <tt>mozilla-browser</tt>.
Aby poradzi sobie z tym, moesz uy zmiennej rodowiskowej <tt>COLUMNS</tt> w
nastpujcy sposb:

<example>
[kov]@[couve] $ COLUMNS=132 dpkg -l | grep mozilla
ii  mozilla-browser             0.9.6-7                     Mozilla Web Browser - core and browser
</example>

lub moesz uy opisu pakietu lub jego czci tak, jak pokazano poniej:

<example>
[root]@[/] # apt-cache search "Mozilla Web Browser"
mozilla-browser - Mozilla Web Browser
</example>
</sect>

<sect id="auto-apt">Jak zainstalowa pakiety "na danie"
<p>
Kompilujesz program, a tu nagle bc! Wystpi bd, poniewa potrzebny jest
plik nagwkowy <tt>.h</tt>, ktrego nie masz. Program <prgn>auto-apt</prgn>
moe Ci uchroni od takich sytuacji. Pyta Ci on czy zainstalowa pakiety,
ktre s potrzebne, zatrzymujc dany proces i kontynuujc go, gdy pakiet jest
instalowany.
<p>
Wszystko, co musisz zrobi, to uruchomi:

<example>
auto-apt run komenda
</example>

Gdzie `komenda' jest komend, ktrej moe potrzebowa jaki niedostpny plik.
Na przykad:

<example>
auto-apt run ./configure
</example>

Polecenie zapyta Ci czy zainstalowa potrzebne pakiety i automatycznie
wywoa program apt-get. Jeli uywasz X Window, graficzny interfejs zastpi
domylny interfejs tekstowy.
<p>
Auto-apt uywa bazy danych, ktre musz by uaktualniane, aby program dziaa
skutecznie. Jest to osigane poprzez wywoywanie polece <tt>auto-apt
update</tt>, <tt>auto-apt updatedb</tt> i <tt>auto-apt update-local</tt>.
</sect>

<sect id="apt-listchanges">Jak otrzymywa informacje o zmianach w pakietach
<p>
Kady zainstalowany pakiet zapisuje w swoim katalogu
(<tt>/usr/share/doc/nazwa_pakietu</tt>) plik o nazwie
<tt>changelog.Debian.gz</tt>, ktry zawiera list zmian dokonanych w pakiecie
od jego ostatniej wersji. Moesz czyta te pliki uywajc na przykad polecenia
<tt>zless</tt>, ale czasem nie jest wcale takie proste, zwaszcza po
uaktualnieniu caego systemu, szuka zmian dla kadego zaktualizowanego
pakietu. 
<p>
Istnieje sposb automatyzacji tego zadania przy pomocy narzdzia zwanego
<prgn>apt-listchanges</prgn>. Aby mc z niego korzysta musisz oczywicie
zainstalowa pakiet <package>apt-listchanges</package>. Zostanie on
skonfigurowany przez Debconfa w trakcie instalacji. Odpowiedz na pytania tak,
jak chcesz.
<p>
Bardzo uyteczna jest opcja "Should apt-listchanges be automatically run by
apt? (Czy apt-listchanges powinien by automatycznie uruchamiany przez
APT-a?)", poniewa pokazuje ona list zmian w kadym pakiecie, ktry bdzie
instalowany przez APT-a w trakcie aktualizacji systemu i pozwala zapozna si
z nimi przed kontynuacj procesu aktualizacji. Rwnie opcja "Should
apt-listchanges prompt for confirmation after displaying changes? (Czy
apt-listchanges powinien zachca do potwierdzenia po wywietleniu zmian?)"
jest uyteczna, gdy pyta Ci czy chcesz kontynuowa instalacj po przeczytaniu
listy zmian. Jeli odpowiesz, e nie chcesz kontynuowa, to apt-listchanges
zwrci bd i APT przerwie proces instalacji.
<p>
Po zainstalowaniu pakietu apt-listchanges, gdy tylko pakiety bd cigane
(lub pobierane z pyty CD-ROM albo zamontowanego dysku) przez APT-a, to
pokae on list zmian dokonanych w tych pakietach jeszcze przed ich instalacj.
</sect>

</chapt>

<chapt id="sourcehandling">Praca z pakietami rdowymi
<sect id="source">Pobieranie pakietw rdowych
<p>
W wiecie wolnego oprogramowania jest rzecz powszechn studiowa kod rdowy
programw, a nawet dokonywa w nim zmian, aby wyeliminowa bdy. Aby to
zrobi, musisz pobra rdo programu. APT dostarcza Ci atwego sposobu
uzyskiwania kodw rdowych wielu programw zawartych w dystrybucji,
wczajc w to wszystkie pliki potrzebne do stworzenia pakietu <tt>.deb</tt>
dla danego programu.
<p>
Innym powszechnym zastosowaniem rde Debiana jest przystosowanie nowszej
wersji programu, pochodzcej np. z niestabilnej dystrybucji, aby uy go
w wersji stabilnej. Zamiast pakietu stabilnego mona skompilowa rda i
wygenerowa pakiety <tt>.deb</tt> z zalenociami przystosowanymi do pakietw
dostpnych w tej dystrybucji.
<p>
Aby to osign, wpis ze sowem <tt>deb-src</tt> na pocztku linii w Twoim
pliku <tt>/etc/apt/sources.list</tt> powinien wskazywa na archiwum
niestabilne. Oczywicie powinien on by take wczony (tzn. odkomentowany).
Zobacz sekcj <ref id="sources.list">, aby dowiedzie si wicej szczegw.
<p>
Aby pobra pakiet rdowy, uyjemy nastpujcej komendy:

<example>
apt-get source pakiet
</example>

Komenda ta pobierze trzy pliki: <tt>.orig.tar.gz</tt>, <tt>.dsc</tt> i
<tt>.diff.gz</tt>. W przypadku pakietw tworzonych specjalnie dla Debiana nie
bdzie pobierany ostatni plik, a pierwszy zwykle nie ma w nazwie sowa
<tt>"orig"</tt>.
<p>
Plik <tt>.dsc</tt> jest uywany przez program dpkg-source do rozpakowania
rde pakietu w katalogu <var>pakiet-wersja</var>. Wewntrz kadego pobranego
pakietu istnieje katalog <tt>debian/</tt>, zawierajcy pliki niezbdne do
stworzenia pakietu <tt>.deb</tt>.
<p>
Aby automatycznie zbudowa pakiet w czasie pobierania jego rde, po prostu
dodaj do komendy opcj <tt>-b</tt> tak, jak pokazano to poniej:

<example>
apt-get -b source pakiet
</example>

Jeli nie zdecydowae si tworzy pakietu <tt>.deb</tt> w czasie pobierania
jego rde, moesz zrobi to pniej za pomoc polecenia:

<example>
dpkg-buildpackage -rfakeroot -uc -b
</example>

uruchomionego wewntrz katalogu, ktry zosta utworzony dla pakietu po jego
pobraniu.
<p>
Istnieje rnica pomidzy metod <tt>source</tt> programu <prgn>apt-get</prgn>,
a jego innymi metodami. Metoda <tt>source</tt> moe by uywana przez zwykych
uytkownikw, nie posiadajcych uprawnie roota. Pliki s pobierane do katalogu
z ktrego wywoano komend <tt>apt-get source pakiet</tt>.
</sect>

<sect id="build-dep">Pakiety potrzebne do kompilowania pakietw rdowych
<p>
Zwykle specyficzne pliki nagwkowe i biblioteki wspdzielone musz by
obecne, aby mona byo skompilowa pakiet rdowy. Wszystkie pakiety
<tt>.deb</tt> maj pole w plikach kontrolujcych, ktre nazywa si
'Build-Depends:'. Pole te wskazuje, ktre dodatkowe pakiety s niezbdne, aby
mona byo zbudowa pakiet z jego rde.
<p>
APT jest wyposaony w atwy sposb pobierania tych pakietw. Po prostu uruchom
komend <tt>apt-get build-dep pakiet</tt>, gdzie `pakiet' jest nazw pakietu,
ktry zamierzasz zbudowa. Na przykad:

<example>
[root]@[/] # apt-get build-dep gmc
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
The following NEW packages will be installed:
  comerr-dev e2fslibs-dev gdk-imlib-dev imlib-progs libgnome-dev libgnorba-dev
  libgpmg1-dev 
0 packages upgraded, 7 newly installed, 0 to remove and 1  not upgraded.
Need to get 1069kB of archives. After unpacking 3514kB will be used.
Do you want to continue? [Y/n]
</example>

Pakiety, ktre zostan zainstalowane s pakietami potrzebnymi do prawidwego
zbudowania pakietu <package>gmc</package>. Bardzo wan rzecz do zauwaenia
jest fakt, e komenda nie szuka pakietu ze rdami programu, ktry ma by
skompilowany. Dlatego musisz wczeniej uruchomi polecenie <tt>apt-get
source</tt>, aby osobno je pobra.
</sect>
</chapt>

<chapt id="distros">Ktre dystrybucje wspieraj APT-a
<p>
Poniej zamieszczono nazwy dystrybucji, ktre uywaj APT-a
<p>
Debian GNU/Linux (<url id="http://www.debian.org"
name="http://www.debian.org">) - to dla tej dystrybucji zosta stworzony APT
<p>
Conectiva (<url id="http://www.conectiva.com.br"
name="http://www.conectiva.com.br">) - to bya pierwsza dystrybucja, ktra
zaadoptowaa APT-a do pracy z pakietami .rpm
<p>
Mandrake (<url id="http://www.mandrake.com" name="http://www.mandrake.com">)
<p>
PLD (<url id="http://www.pld.org.pl" name="http://www.pld.org.pl">)
<p>
Vine (<url id="http://www.vinelinux.org" name="http://www.vinelinux.org">)
</chapt>


<chapt id="erros">Jak radzi sobie z bdami
<sect id="erros-comuns">Najczstsze bdy
<p>
Bdy zawsze bd si zdarzay, wiele z nich jest spowodowana przez
uytkownikw, ktrzy nie zachowuj uwagi w czasie pracy z APT-em. Poniej
zamieciem najczciej zgaszane bdy oraz informacje jak sobie z nimi
radzi.
<p>
Jeli prbujesz uruchomi <tt>apt-get install package</tt> i zobaczysz 
komunikat jak poniej:

<example>
Reading Package Lists... Done
Building Dependency Tree... Done
W: Couldn't stat source package list 'http://people.debian.org unstable/ Packages' (/var/state/apt/lists/people.debian.org_%7ekov_debian_unstable_Packages) - stat (2 Arquivo ou diretrio no encontrado)
W: You may want to run apt-get update to correct these missing files
E: Couldn't find package penguineyes
</example>

to znaczy, e zapomniae uruchomi <tt>apt-get update</tt> po ostatnich
zmianach, ktrych dokonae w pliku <tt>/etc/apt/sources.list</tt>.
<p>
Jeli bd wyglda nastpujco:

<example>
E: Could not open lock file /var/lib/dpkg/lock - open (13 Permission denied)
E: Unable to lock the administration directory (/var/lib/dpkg/), are you root?
</example>

gdy prbujesz uy ktrej metody polecenia <prgn>apt-get</prgn> z wyjtkiem
metody <tt>source</tt>, to znaczy, e prbujesz j uruchomi jako zwyky
uytkownik i e nie masz niezbdnych uprawnie administratora systemu.
<p>
Ten bd jest podobny do tego powyej i ma miejsce, gdy uruchamiasz w tym samym
czasie dwie kopie programu <prgn>apt-get</prgn> lub gdy prbujesz uruchomi
<prgn>apt-get</prgn>, gdy aktywny jest proces programu <prgn>dpkg</prgn>.
Jedyn metod, ktra moe by rwnoczenie uyta z inn jest metoda
<tt>source</tt>.
<p>
Jeli instalacja zostanie przerwana w trakcie trwania i nie jest ju moliwa
ani instalacja, ani usunicie pakietw, sprbuj wtedy uy tych dwch komend:

<example>
# apt-get -f install
# dpkg --configure -a
</example>

I sprbuj jeszcze raz. Moe by niezbdne uruchomienie drugiej z komend wicej
ni jeden raz. To jest wana uwaga dla tych, ktrzy uywaj wersji
`niestabilnej'.
</sect>

<sect id="help">Gdzie mog znale pomoc
<p>
Jeli popade ju w zwtpienie, zajrzyj do obszernej dokumentacji na temat
systemu pakietw Debiana. Opcja <tt>--help</tt> programw i ich podrczniki
mog by ogromnie pomocne dla Ciebie. Wiele informacji mona te znale w
dokumentacji zawartej w katalogu <tt>/usr/share/doc</tt>, np. w katalogu
<tt>/usr/share/doc/apt</tt>.
<p>
Gdy nawet ta dokumentacja nie zdoa Ci pomc, sprbuj poszuka odpowiedzi
na listach dyskusyjnych Debiana. Wicej informacji na temat poszczeglnych
list uytkownikw mona znale na stronie Debian:
<url id="http://www.debian.org" name="http://www.debian.org">.
<p>
Pamitaj, e listy te i zasoby powinny by uywane tylko przez uytkownikw
Debiana; uytkownicy innych systemw znajd lepsze wsparcie w zasobach ich
wasnej dystrybucji.
</sect>
</chapt>

<chapt id="agradecimentos">Podzikowania
<p>
Wielkie podzikowania skadam moim wspaniaym przyjacioom z projektu Debian-BR
i samego projektu Debian, tym ktrzy s sta pomoc dla mnie, zawsze daj mi
si do kontynuowania pracy dla ludzkiego poytku i pomagaj mi w moim celu
jakim jest ratowanie wiata. :)
<p>
Chciabym take podzikowa CIPSGA za olbrzymi pomoc udzielon naszemu
projektowi i wszystkim wolnym projektom, ktre zrodziy si z wielkich idei.
<p>
Specjalne podzikowania nale si nastpujcym osobom: 
<p>
Yooseong Yang &lt;yooseong@debian.org&gt; - za przetumaczenie podrcznika na
jzyk koreaski.
<p>
Michael Bramer &lt;grisu@debian.org&gt; - za sugestie o wczeniu sekcji na
temat zachowywania okrelonych wersji.
<p>
Bryan Stillwell &lt;bryan@bokeoa.com&gt; - za wiele at i poprawek, ktre
wysa do mnie.
<p>
Pawe Tcza &lt;pawel.tecza@poczta.fm&gt; - za wiele przesanych poprawek i
polskie tumaczenie.
<p>
Pablo Lorenzzoni &lt;spectra@debian.org&gt; - za napisanie sekcji na temat
netselecta.
<p>
Steve Langasek &lt;vorlon@netexpress.net&gt; - za przetumaczenie tego
podrcznika na jzyk angielski.
<p>
Arnaldo Carvalho de Melo &lt;acme@conectiva.com.br&gt; - za dostarczenie listy
innych dystrybucji, ktre teraz wczyy APT-a: Mandrake, PLD i Vine.
<p>
Erik Rossen &lt;rossen@freesurf.ch&gt; - za porad na temat uycia zmiennej
rodowiskowej COLUMNS w poleceniu dpkg -l.
<p>
Ross Boylan &lt;RossBoylan@stanfordalumni.org&gt; - za porad na temat uycia
-o Debug::pkgProblemResolver=yes.
<p>
Matt Kraai &lt;kraai@debian.org&gt; - za wiele at i poprawek, ktre
wysa do mnie.
<p>
Aaron M. Ucko &lt;ucko@debian.org&gt; - za dokadne przeczytanie podrcznika
i poprawki.
</chapt>

<chapt id="novas">Nowe wersje tego podrcznika
<p>
Ten podrcznik zosta stworzony dla projektu
<url id="http://debian-br.sourceforge.net" name="Debian-BR"> z zadaniem
niesienia pomocy w codziennym uywaniu Debiana.
<p>
Nowe wersje tego dokumentu bd dostpne na stronie projektu pod adresem
<url id="http://debian-br.sourceforge.net/documentacao.html" 
name="http://debian-br.sourceforge.net/documentacao.html">.
<p>
Komentarze i krytyczne uwagi mog by wysyane bezporednio do mnie na adres 
<email>kov@debian.org</email>.
</chapt>

</book>