1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2031 2032 2033 2034 2035 2036 2037 2038 2039 2040 2041 2042 2043 2044 2045 2046 2047 2048 2049 2050 2051 2052 2053 2054 2055 2056 2057 2058 2059 2060 2061 2062 2063 2064 2065 2066 2067 2068 2069 2070 2071 2072 2073 2074 2075 2076 2077 2078 2079 2080 2081 2082 2083 2084 2085 2086 2087 2088 2089 2090 2091 2092 2093 2094 2095 2096 2097 2098 2099 2100 2101 2102 2103 2104 2105 2106 2107 2108 2109 2110 2111 2112 2113 2114 2115 2116 2117 2118 2119 2120 2121 2122 2123 2124 2125 2126 2127 2128 2129 2130 2131 2132 2133 2134 2135 2136 2137 2138 2139 2140 2141 2142 2143 2144 2145 2146 2147 2148 2149 2150 2151 2152 2153 2154 2155 2156 2157 2158 2159 2160 2161 2162 2163 2164 2165 2166 2167 2168 2169 2170 2171 2172 2173 2174 2175 2176 2177 2178 2179 2180 2181 2182 2183 2184 2185 2186 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2193 2194 2195 2196 2197 2198 2199 2200 2201 2202 2203 2204 2205 2206 2207 2208 2209 2210 2211 2212 2213 2214 2215 2216 2217 2218 2219 2220 2221 2222 2223 2224 2225 2226 2227 2228 2229 2230 2231 2232 2233 2234 2235 2236 2237 2238 2239 2240 2241 2242 2243 2244 2245 2246 2247 2248 2249 2250 2251 2252 2253 2254 2255 2256 2257 2258 2259 2260 2261 2262 2263 2264 2265 2266 2267 2268 2269 2270 2271 2272 2273 2274 2275 2276 2277 2278 2279 2280 2281 2282 2283 2284 2285 2286 2287 2288 2289 2290 2291 2292 2293 2294 2295 2296 2297 2298 2299 2300 2301 2302 2303 2304 2305 2306 2307 2308 2309 2310 2311 2312 2313 2314 2315 2316 2317 2318 2319 2320 2321 2322 2323 2324 2325 2326 2327 2328 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 2338 2339 2340 2341 2342 2343 2344 2345 2346 2347 2348 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2365 2366 2367 2368 2369 2370 2371 2372 2373 2374 2375 2376 2377 2378 2379 2380 2381 2382 2383 2384 2385 2386 2387 2388 2389 2390 2391 2392 2393 2394 2395 2396 2397 2398 2399 2400 2401 2402 2403 2404 2405 2406 2407 2408 2409 2410 2411 2412 2413 2414 2415 2416 2417 2418 2419 2420 2421 2422 2423 2424 2425 2426 2427 2428 2429 2430 2431 2432 2433 2434 2435 2436 2437 2438 2439 2440 2441 2442 2443 2444 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 2457 2458 2459 2460 2461 2462 2463 2464 2465 2466 2467 2468 2469 2470 2471 2472 2473 2474 2475 2476 2477 2478 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2494 2495 2496 2497 2498 2499 2500 2501 2502 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2509 2510 2511 2512 2513 2514 2515 2516 2517 2518 2519 2520 2521 2522 2523 2524 2525 2526 2527 2528 2529 2530 2531 2532 2533 2534 2535 2536 2537 2538 2539 2540 2541 2542 2543 2544 2545 2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2580 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2587 2588 2589 2590 2591 2592 2593 2594 2595 2596 2597 2598 2599 2600 2601 2602 2603 2604 2605 2606 2607 2608 2609 2610 2611 2612 2613 2614 2615 2616 2617 2618 2619 2620 2621 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2629 2630 2631 2632 2633 2634 2635 2636 2637 2638 2639 2640 2641 2642 2643 2644 2645 2646 2647 2648 2649 2650 2651 2652 2653 2654 2655 2656 2657 2658 2659 2660 2661 2662 2663 2664 2665 2666 2667 2668 2669 2670 2671 2672 2673 2674 2675 2676 2677 2678 2679 2680 2681 2682 2683 2684 2685 2686 2687 2688 2689 2690 2691 2692 2693 2694 2695 2696 2697 2698 2699 2700 2701 2702 2703 2704 2705 2706 2707 2708 2709 2710 2711 2712 2713 2714 2715 2716 2717 2718 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2733 2734 2735 2736 2737 2738 2739 2740 2741 2742 2743 2744 2745 2746 2747 2748 2749 2750 2751 2752 2753 2754 2755 2756 2757 2758 2759 2760 2761 2762 2763 2764 2765 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2772 2773 2774 2775 2776 2777 2778 2779 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 2788 2789 2790 2791 2792 2793 2794 2795 2796 2797 2798 2799 2800 2801 2802 2803 2804 2805 2806 2807 2808 2809 2810 2811 2812 2813 2814 2815 2816 2817 2818 2819 2820 2821 2822 2823 2824 2825 2826 2827 2828 2829 2830 2831 2832 2833 2834 2835 2836 2837 2838 2839 2840 2841 2842 2843 2844 2845 2846 2847 2848 2849 2850 2851 2852 2853 2854 2855 2856 2857 2858 2859 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2868 2869 2870 2871 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 2883 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2890 2891 2892 2893 2894 2895 2896 2897 2898 2899 2900 2901 2902 2903 2904 2905 2906 2907 2908 2909 2910 2911 2912 2913 2914 2915 2916 2917 2918 2919 2920 2921 2922 2923 2924 2925 2926 2927 2928 2929 2930 2931 2932 2933 2934 2935 2936 2937 2938 2939 2940 2941 2942 2943 2944 2945 2946 2947 2948 2949 2950 2951 2952 2953 2954 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2971 2972 2973 2974 2975 2976 2977 2978 2979 2980 2981 2982 2983 2984 2985 2986 2987 2988 2989 2990 2991 2992 2993 2994 2995 2996 2997 2998 2999 3000 3001 3002 3003 3004 3005 3006 3007 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3014 3015 3016 3017 3018 3019 3020 3021 3022 3023 3024 3025 3026 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3036 3037 3038 3039 3040 3041 3042 3043 3044 3045 3046 3047 3048 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 3072 3073 3074 3075 3076 3077 3078 3079 3080 3081 3082 3083 3084 3085 3086 3087 3088 3089 3090 3091 3092 3093 3094 3095 3096 3097 3098 3099 3100 3101 3102 3103 3104 3105 3106 3107 3108 3109 3110 3111 3112 3113 3114 3115 3116 3117 3118 3119 3120 3121 3122 3123 3124 3125 3126 3127 3128 3129 3130 3131 3132 3133 3134 3135 3136 3137 3138 3139 3140 3141 3142 3143 3144 3145 3146 3147 3148 3149 3150 3151 3152 3153 3154 3155 3156 3157 3158 3159 3160 3161 3162 3163 3164 3165 3166 3167 3168 3169 3170 3171 3172 3173 3174 3175 3176 3177 3178 3179 3180 3181 3182 3183 3184 3185 3186 3187 3188 3189 3190 3191 3192 3193 3194 3195 3196 3197 3198 3199 3200 3201 3202 3203 3204 3205 3206 3207 3208 3209 3210 3211 3212 3213 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 3223 3224 3225 3226 3227 3228 3229 3230 3231 3232 3233 3234 3235 3236 3237 3238 3239 3240 3241 3242 3243 3244 3245 3246 3247 3248 3249 3250 3251 3252 3253 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3267 3268 3269 3270 3271 3272 3273 3274 3275 3276 3277 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3286 3287 3288 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3295 3296 3297 3298 3299 3300 3301 3302 3303 3304 3305 3306 3307 3308 3309 3310 3311 3312 3313 3314 3315 3316 3317 3318 3319 3320 3321 3322 3323 3324 3325 3326 3327 3328 3329 3330 3331 3332 3333 3334 3335 3336 3337 3338 3339 3340 3341 3342 3343 3344 3345 3346 3347 3348 3349 3350 3351 3352 3353 3354 3355 3356 3357 3358 3359 3360 3361 3362 3363 3364 3365 3366 3367 3368 3369 3370 3371 3372 3373 3374 3375 3376 3377 3378 3379 3380 3381 3382 3383 3384 3385 3386 3387 3388 3389 3390 3391 3392 3393 3394 3395 3396 3397 3398 3399 3400 3401 3402 3403 3404 3405 3406 3407 3408 3409 3410 3411 3412 3413 3414 3415 3416 3417 3418 3419 3420 3421 3422 3423 3424 3425 3426 3427 3428 3429 3430 3431 3432 3433 3434 3435 3436 3437 3438 3439 3440 3441 3442 3443 3444 3445 3446 3447 3448 3449 3450 3451 3452 3453 3454 3455 3456 3457 3458 3459 3460 3461 3462 3463 3464 3465 3466 3467 3468 3469 3470 3471 3472 3473 3474 3475 3476 3477 3478 3479 3480 3481 3482 3483 3484 3485 3486 3487 3488 3489 3490 3491 3492 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3500 3501 3502 3503 3504 3505 3506 3507 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 3515 3516 3517 3518 3519 3520 3521 3522 3523 3524 3525 3526 3527 3528 3529 3530 3531 3532 3533 3534 3535 3536 3537 3538 3539 3540 3541 3542 3543 3544 3545 3546 3547 3548 3549 3550 3551 3552 3553 3554 3555 3556 3557 3558 3559 3560 3561 3562 3563 3564 3565 3566 3567 3568 3569 3570 3571 3572 3573 3574 3575 3576 3577 3578 3579 3580 3581 3582 3583 3584 3585 3586 3587 3588 3589 3590 3591 3592 3593 3594 3595 3596 3597 3598 3599 3600 3601 3602 3603 3604 3605 3606 3607 3608 3609 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3620 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 3629 3630 3631 3632 3633 3634 3635 3636 3637 3638 3639 3640 3641 3642 3643 3644 3645 3646 3647 3648 3649 3650 3651 3652 3653 3654 3655 3656 3657 3658 3659 3660 3661 3662 3663 3664 3665 3666 3667 3668 3669 3670 3671 3672 3673 3674 3675 3676 3677 3678 3679 3680 3681 3682 3683 3684 3685 3686 3687 3688 3689 3690 3691 3692 3693 3694 3695 3696 3697 3698 3699 3700 3701 3702 3703 3704 3705 3706 3707 3708 3709 3710 3711 3712 3713 3714 3715 3716 3717 3718 3719 3720 3721 3722 3723 3724 3725 3726 3727 3728 3729 3730 3731 3732 3733 3734 3735 3736 3737 3738 3739 3740 3741 3742 3743 3744 3745 3746 3747 3748 3749 3750 3751 3752
|
<!DOCTYPE article PUBLIC "-//OASIS//DTD DocBook V3.1//EN">
<Article Lang="nl">
<Artheader>
<Title>De Linux Bootdisk HOWTO</Title>
<TitleAbbrev>Bootdisk-HOWTO</TitleAbbrev>
<Author>
<Firstname>Tom</Firstname>
<Surname>Fawcett</Surname>
<Affiliation>
<Address>
<Email>fawcett+BH@croftj.net</Email>
</Address>
</Affiliation>
</Author>
<author>
<firstname>Vertaald door:</firstname>
<surname>Ellen Bokhorst</surname>
<affiliation>
<address>
<email>bokkie@nl.linux.org</email>
</address>
</affiliation>
</author>
<Copyright>
<Year>1995,1996,1997,1998,1999,2000</Year>
<Holder>Tom Fawcett en Graham Chapman.</Holder>
</Copyright>
<Legalnotice>
<Para>
Copyright © 1995,1996,1997,1998,1999,2000 door Tom Fawcett en
Graham Chapman. Dit document mag onder de voorwaarden uiteengezet in
de <Ulink url="http://linuxdoc.org/copyright.html">Linux
Documentatie Project Licentie</Ulink> worden gedistribueerd.
Neem alsjeblieft contact op met de auteurs als het je niet lukt aan
de licentie te komen.
</para>
</Legalnotice>
<Pubdate>v4.0, april 2000</Pubdate>
<Abstract>
<Para>In dit document wordt beschreven hoe je eigen boot/root diskettes
voor Linux te ontwerpen. Deze disks kunnen als rescue-disks worden
gebruikt of om nieuwe systeemcomponenten te testen.
Je zou redelijk bekend moeten zijn met systeembeheertaken voor je
een poging gaat wagen je eigen bootdisk te bouwen.
Zie <Xref linkend="PreMade"> als je slechts een rescue-disk voor
noodgevallen wilt.
</para>
</Abstract>
</Artheader>
<Sect1><Title>Voorwoord</title>
<Important>
<Para>Het kan zijn dat dit document verouderd is. Als de datum op de
titelpagina ouder is dan 6 maanden, kijk dan alsjeblieft op de
<Ulink url="http://www.croftj.net/~fawcett/Bootdisk-HOWTO/index.html">
Bootdisk-HOWTO homepage</Ulink> of er een recentere versie is.
</Para>
</Important>
<Para>Alhoewel dit document in tekstvorm leesbaar zou moeten zijn,
ziet het er in Postscript, PDF of HTML, vanwege
de gebruikte typografische conventies veel beter uit.
</Para>
<Sect2><Title>Versie notities</Title>
<INDEXTERM><PRIMARY>kernel</PRIMARY>
<SECONDARY>versies</SECONDARY>
</INDEXTERM>
<para>Graham Chapman schreef de oorspronkelijke Bootdisk-HOWTO en hij
ondersteunde het tot aan versie 3.1. Tom Fawcett begon als mede-auteur
zo rond de tijd dat kernel v2 werd geïntroduceerd. Hij is de
huidige beheerder van het document.
</Para>
<Para>Deze informatie is bedoeld voor Linux op het
<Emphasis>Intel</Emphasis> platform. Veel van deze informatie kan
ook toepasbaar zijn voor Linux op andere processors, maar we hebben
hiermee geen ervaring uit de eerste hand. Neem alsjeblieft contact met
ons op als je ervaring hebt met bootdisks voor andere platformen.
</Para>
</Sect2>
<Sect2><Title>Nog te doen</Title>
<Para>
Enige vrijwilligers?
<Orderedlist>
<Listitem>
<Para>
Beschrijf (of link naar een ander document dat beschrijft) hoe
andere op opstartbare disk lijkende dingen, zoals CDROM's,
ZIP-disks en LS110-disks te maken.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para> Beschrijf hoe om te gaan met de zeer grote
<filename>libc.so</filename> shared library's. De opties zijn
voornamelijk om oudere, kleinere library's te krijgen of
bestaande library's kleiner te krijgen.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para> Heranalyseer distributie-bootdisks en werk de sectie
"Hoe de Pro's het doen" bij.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para> Verwijder de sectie die beschrijft hoe bestaande
distributie-bootdisks bij te werken. Dit geeft gewoonlijk meer
problemen dan het waard is.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
Herschrijf/stroomlijn de sectie Probleemoplossing.
</Para>
</Listitem>
</Orderedlist>
</Para>
</Sect2>
<Sect2><title>Feedback en krediet</title>
<para>Ik verwelkom alle feedback, goed of slecht, over de inhoud van
dit document. Ik/we heb(ben) mijn/onze best gedaan er zeker van
te zijn dat
de instructies en de informatie in dit document accuraat en betrouwbaar
zijn. Laat het me alsjeblieft weten als je fouten vindt of als er iets
ontbreekt. <Emphasis>Geef alsjeblieft het versienummer van het document
op waarnaar je refereert</Emphasis> als je schrijft.
</Para>
<Para> We bedanken de vele mensen die ons assisteerde met correcties en
suggesties. Hun bijdragen hebben het veel beter gemaakt dan we het
ooit alleen voor elkaar zouden kunnen hebben krijgen.
</Para>
<Para> Stuur opmerkingen, correcties, en vragen naar de auteur via
het bovenstaande e-mailadres. Het maakt me niet uit je proberen antwoord
te geven op vragen, maar als je een specifieke vraag hebt over waarom je
bootdisk niet werkt,
<Emphasis>lees dan alsjeblieft eerst de <xref linkend="Troubleshooting">
</Emphasis>.
</Para>
</Sect2>
<Sect2><Title>Distributiebeleid</Title>
<Para> Copyright © 1995,1996,1997,1998,1999,2000 door Tom Fawcett
en Graham Chapman. Dit document mag onder de voorwaarden uiteengezet in
de <Ulink url="http://linuxdoc.org/copyright.html">Linux Documentation
Project Licentie</Ulink> worden gedistribueerd. Neem alsjeblieft contact
op met de auteurs als het je niet lukt aan de licentie te komen.
</Para>
<Para>Dit is vrije documentatie. Het wordt gedistribueerd in de hoop
dat het van nut zal zijn, maar <Emphasis>zonder enige garantie
</emphasis>; zelfs zonder de impliciete garantie van
<emphasis>verkoopbaarheid</emphasis> of <emphasis>geschiktheid voor
een bepaald doel</emphasis>.
</Para>
</Sect2>
</Sect1><!-- End of PREFACE -->
<Sect1><Title>Introductie</Title>
<Para>
Linux bootdisks zijn in een aantal situaties van nut, zoals bij het testen
van een nieuwe kernel, het herstellen van een diskstoring (alles van een
verloren bootsector tot een crash van de diskkoppen), het herstellen van een
gedeactiveerd systeem, of het veilig bijwerken van kritieke systeembestanden,
(zoals <filename>libc.so</filename>).
</Para>
<Para>
Er bestaan diverse manieren om aan bootdisks te komen:
<Itemizedlist>
<Listitem>
<Para>
Gebruik er één van een distributie, zoals Slackware. Hiervan
zal je op z'n minst kunnen booten.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
Gebruik een rescue-package om disks in te stellen die zijn ontworpen om te
worden gebruikt als rescue-disks.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
Leer wat nodig is voor ieder type disk en bouw dan je eigen disks.
</Para>
</Listitem>
</Itemizedlist>
Een aantal mensen kiest voor de laatste optie om het zelf te kunnen doen.
Dit zodat, als er iets niet goed gaat, ze het zelf op kunnen lossen.
Plus dat het een geweldige manier is om te leren hoe een Linux-systeem werkt.
</Para>
<Para>In dit document wordt uitgegaan van een basiskennis van
Linuxsysteembeheer concepten. Je zou bijvoorbeeld bekend moeten zijn met
directory's, bestandssystemen en diskettes. Je zou moeten weten hoe
<command>mount</command> en <command>df</command> te gebruiken.
Je zou moeten weten waar de bestanden
<filename>/etc/passwd</filename> en <filename>fstab</filename> voor zijn
er hoe ze er uitzien. Je zou moeten weten dat de meeste opdrachten in deze
HOWTO als root zouden moeten worden uitgevoerd.
</Para>
<Para>Het vanaf het begin samenstellen van je eigen bootdisk kan gecompliceerd
zijn. Als je de Linux FAQ en daaraan gerelateerde documenten, zoals de
Linux Installation Guide niet hebt gelezen, doe je er beter aan niet
te proberen bootdiskettes te bouwen.
Als je slechts een bootdisk voor noodgevallen nodig hebt, is het
<emphasis>veel</emphasis> eenvoudiger een voorgefabriceerd exemplaar te
downloaden. Zie <xref linkend="PreMade">, waar je deze kunt vinden.
</para>
</sect1>
<sect1>
<title>Bootdisks en het bootproces</title>
<indexterm><primary>bootproces</primary></indexterm>
<para>
Een bootdisk is eigenlijk een miniatuur, zelfbevattend Linux-systeem op een
diskette. Het moet veel dezelfde functies verrichten die door een volledig
Linux-systeem worden verricht. Voordat men zijn eigen bootdisk gaat bouwen,
zou men de basis van het Linux bootproces moeten begrijpen. We presenteren je
hier de basis, wat voldoende is voor het begrijpen van de rest van het document.
Veel details en alternatieve opties zijn achterwege gelaten.
</para>
<sect2>
<title>Het bootproces</title>
<indexterm><primary>Bootsector</primary></indexterm>
<indexterm><primary>BIOS</primary></indexterm>
<indexterm><primary>bootdisk</primary></indexterm>
<para>
Alle PC-systemen starten het bootproces door code in ROM (in het bijzonder
de <emphasis>BIOS</emphasis>) uit te voeren om de sector vanaf sector 0,
cylinder 0 van de bootdisk te laden. De bootdisk is gewoonlijk de diskette in
het eerste diskettestation (toegekend als <filename>A:</filename> in DOS en
<filename>/dev/fd0</filename> onder Linux). De BIOS probeert dan deze sector
uit te voeren. Op de meeste opstartbare disks, bevat sector 0, cylinder 0
zowel:
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
code van een bootloader zoals LILO, die de kernel lokaliseert, het laadt en
het uitvoert om de boot zuiver te starten als
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
de start van een besturingssysteem zoals Linux.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>
Als een Linux-kernel raw naar diskette is gekopieerd, zal de eerste sector
de eerste sector van de Linux-kernel zelf zijn. Deze eerste sector zal het
bootproces vervolgen door de rest van de kernel vanaf het bootdevice te laden.
</para>
<indexterm><primary>rootbestandssysteem</primary></indexterm>
<indexterm><primary>ramdisk</primary></indexterm>
<indexterm><primary>gecomprimeerd bestandssysteem</primary></indexterm>
<para>
Zodra de kernel volledig is geladen, neemt het een basisinitialisatie van
devices door. Het probeert vervolgens een <emphasis>root
bestandssysteem</emphasis> vanaf een device te laden en mounten.
Een rootbestandssysteem is gewoon een bestandssysteem dat is gemount als
``<filename>/</filename>''. De kernel moet worden verteld waar naar het
rootbestandssysteem te zoeken; als het daar geen laadbaar image kan vinden,
stopt het.
</para>
<para>In een aantal bootsituaties - vaak wanneer van diskette wordt
geboot - wordt het rootbestandssysteem in
<emphasis>ramdisk</emphasis> geladen, dit is RAM die door het systeem
als een disk wordt benaderd. Er zijn twee redenen waarom het systeem naar
ramdisk laadt. Ten eerste is RAM verscheidene malen sneller dan een diskette,
dus de werking van het systeem is snel; en ten tweede kan de kernel
een <emphasis>gecomprimeerd bestandssysteem</emphasis> vanaf de diskette
laden en het in de ramdisk decomprimeren, waardoor het mogelijk is meer
bestanden op de diskette te persen.
</para>
<para>
Als het rootbestandssysteem éénmaal is geladen en gemount,
zie je een melding als:
<Screen width=60>
VFS: Mounted root (ext2 filesystem) readonly.
</Screen>
</para>
<indexterm><primary>init</primary></indexterm>
<indexterm><primary>inittab</primary></indexterm>
<indexterm><primary>sysinit</primary></indexterm>
<para>Hier vindt het systeem het programma <filename>init</filename>
op het rootbestandssysteem (in <filename>/bin</filename> of
<filename>/sbin</filename>) en voert het uit. <filename>init</filename>
leest zijn configuratiebestand <filename>/etc/inittab</filename> in, zoekt
naar een regel aangeduid met <literal>sysinit</literal>, en voert het in
die regel genoemde script uit. Het <literal>sysinit</literal> script is
gewoonlijk iets als <filename>/etc/rc</filename> of
<filename>/etc/init.d/boot</filename>.
Dit script bestaat uit een set shell-opdrachten waarmee basissysteemservices
worden ingesteld, zoals:
</para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
Het op alle disks uitvoeren van <command>fsck</command>,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Het laden van de benodigde kernelmodules,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Het starten van swappen,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Het initialiseren van het netwerk,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Het mounten van de disks vermeld in <filename>fstab</filename>.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
<indexterm><primary><filename>/etc/rc.d/</filename></primary></indexterm>
<para>Dit script roept vaak diverse andere scripts aan voor de modulaire
initialisatie. In bijvoorbeeld de structuur van SysVinit, bevat de
directory <filename>/etc/rc.d/</filename> een complexe structuur aan
subdirectory's waarvan de bestanden specificeren hoe de meeste
systeemservices te activeren of af te sluiten.
Op een bootdisk is het sysinit-script echter vaak heel simpel.
</para>
<para>
Wanneer het sysinit-script klaar is, geeft het de controle terug aan
<command>init</command>, die dan overgaat op het <emphasis>standaard
runlevel</emphasis>, met het sleutelwoord <literal>initdefault</literal>
gespecificeerd in <filename>inittab</filename>. In de regel met het
runlevel wordt gewoonlijk een programma als <command>getty</command>
gespecificeerd, welke verantwoordelijk is voor het afhandelen van
communicaties op de console en tty's. Het is het <command> getty</command>
programma welke de bekende ``<prompt>login:</prompt>'' prompt afdrukt.
Het <command>getty</command> programma roept op zijn beurt het programma
<command>login</command> aan om de loginvalidatie af te handelen en
gebruikerssessies in te stellen.
</para>
</sect2>
<sect2>
<title>Disktypes</title>
<para>
Na het basisbootproces te hebben geïnspecteerd, kunnen we nu diverse
daarbij betrokken soorten disks definiëren.
We classificeren disks in vier typen. Bij de bespreking in dit gehele
document maken we, tenzij anders aangegeven, gebruik van de term
``disk'' om naar diskettes te refereren, alhoewel het meeste net zo goed
ook voor harddisks zou kunnen gelden.
</para>
<para>
<variablelist>
<varlistentry><term>boot</term>
<listitem>
<para>
Een disk met een kernel die kan worden geboot. De disk kan worden gebruikt
om de kernel te booten, die dan een rootbestandssysteem op een andere
disk kan laden. De kernel op een bootdisk moet gewoonlijk worden aangegeven
waar het zijn rootbestandssysteem kan vinden.
</para>
<para>
Vaak laadt een bootdisk een rootbestandssysteem van een andere diskette, maar
het is bij een bootdisk mogelijk het zo in te stellen dat het 't in plaats
daarvan een rootbestandssysteem van een harddisk laadt.
Dit wordt in het algemeen gedaan bij het testen van een nieuwe kernel (in
feite zal ``<command>make zdisk</command>'' een dergelijke bootdisk
automatisch vanuit de kernel sourcecode aanmaken).
</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry><term>root</term>
<listitem>
<para>
Een disk met een bestandssysteem met bestanden die nodig zijn om een
Linux-systeem te draaien. Een dergelijke disk hoeft niet noodzakelijkerwijs
een kernel of een bootloader te bevatten.
<Indexterm><Primary>root disk</Primary></Indexterm>
</para>
<para>
Een rootdisk kan onafhankelijk van enig andere disk worden gebruikt, zodra
de kernel is geboot. Gewoonlijk wordt de rootdisk automatisch naar een
ramdisk gekopieerd. Dit maakt dat de rootdisk veel sneller te benaderen is,
en het maakt het diskettestation vrij voor een utility-disk.
</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry><term>boot/root</term>
<indexterm><primary>boot/root</primary></indexterm>
<listitem>
<para>
Een disk met zowel de kernel als een rootbestandssysteem. Met andere
woorden, het bevat alles wat nodig is om te booten en een Linux-systeem
zonder harddisk te draaien. Het voordeel van dit type disk is dat het compact
is - alles wat nodig is op een enkele disk. De van alles geleidelijk
toenemende grootte betekent echter dat het, zelfs met compressie, in
toenemende mate moeilijker wordt alles op een enkele diskette te plaatsen.
</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry><term>utility</term>
<listitem>
<para>
Een disk met een bestandssysteem, maar het is niet bedoeld te worden
gemount als een rootbestandssysteem. Het is een aanvullende gegevensdisk.
Je zou dit type disk kunnen gebruiken om aanvullende utility's mee te
vervoeren voor als je te veel hebt voor op je rootdisk.
<indexterm><primary>utility diskette</primary></indexterm>
</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</para>
<para>
In het algemeen bedoelen we wanneer we het hebben over ``het bouwen van een
bootdisk'', het aanmaken van zowel de boot (kernel) als de root (bestanden).
Ze mogen zowel samen (een enkele boot-/rootdisk) als apart (boot + rootdisks)
voorkomen. De meest flexibele benadering voor rescue-disks is waarschijnlijk
het gebruik van boot- en rootdiskettes, en één of meer
utility-diskettes voor datgene wat te veel is voor op deze disks.
</para>
</sect2>
</sect1>
<sect1 id="BuildRoot">
<title>Bouwen van een rootbestandssysteem</title>
<para>
Het aanmaken van het rootbestandssysteem bestaat uit het selecteren van de
bestanden die nodig zijn om het systeem te draaien. In deze sectie wordt
beschreven hoe een <emphasis>gecomprimeerd rootbestandssysteem</emphasis>
te bouwen. Een minder gebruikelijke optie bestaat uit het bouwen van een
ongecomprimeerd bestandssysteem op een diskette dat direct als root
wordt gemount; dit alternatief wordt beschreven in de
<xref linkend="NonRamdiskRoot">.
</para>
<sect2>
<title>Overzicht</title>
<para>
Op een rootbestandssysteem moet al datgene voorkomen wat nodig is om een
volledig Linux-systeem te ondersteunen. Hiervoor moeten op de disk de
minimum-vereisten voor een Linux-systeem worden opgenomen:
</para>
<para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
De basis bestandssysteemstructuuur,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Minimum set directory's: <filename class="directory">/dev</filename>,
<filename class="directory">/proc</filename>,
<filename class="directory">/bin</filename>,
<filename class="directory">/etc</filename>,
<filename class="directory">/lib</filename>,
<filename class="directory">/usr</filename>,
<filename class="directory">/tmp</filename>,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Basisset utility's: <filename/sh/, <filename/ls/, <filename/cp/,
<filename/mv/, enz.,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Minimumset config bestanden: <filename>rc, inittab, fstab</filename>, enz.,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Devices: <filename>/dev/hd*, /dev/tty*, /dev/fd0</filename>, enz.,
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Runtime library om in basisfuncties die door de utility's worden gebruikt te
voorzien.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>
Uiteraard is ieder systeem pas dan van nut als je er iets onder kunt draaien,
en een rootdiskette komt meestal alleen van pas als je iets kunt doen als:
</para>
<para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
Het controleren van een bestandssysteem op een andere disk, om bijvoorbeeld
je rootbestandssysteem op een harddisk te controleren, moet je Linux van een
andere disk kunnen booten, zoals je dat kan met een rootdiskettesysteem.
Vervolgens kun je
<command>fsck</command> dan uitvoeren op je oorspronkelijke rootdisk terwijl
het niet is gemount.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>Het herstellen van je gehele of gedeeltelijke oorspronkelijke
rootdisk vanaf een backup door gebruik te maken van archief- en compressie-
utility's zoals <filename>cpio</filename>, <filename>tar</filename>,
<filename>gzip</filename> en <filename>ftape</filename>.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>
We zullen beschrijven hoe een <emphasis>gecomprimeerd</emphasis>
bestandssysteem op een ramdisk te bouwen. Het wordt zo genoemd omdat
het op disk is gecomprimeerd en bij het booten op een ramdisk wordt
gedecomprimeerd.
Met een gecomprimeerd bestandssysteem kunnen er veel bestanden
(bij benadering zes megabyte) op een standaard 1440K diskette.
Omdat het bestandssysteem veel groter is dan een diskette, kan het niet
op de diskette worden gebouwd. We moeten het elders bouwen, het
comprimeren, en dan naar diskette kopiëren.
</para>
</sect2>
<sect2 id="CreatingRootFS">
<title>Aanmaken van het bestandssysteem</title>
<para>
Om een dergelijk rootbestandssysteem te bouwen, heb je een reserve device
nodig welke groot genoeg is alle bestanden voor compressie te bevatten.
Je hebt een device nodig dat capabel is om ongeveer vier megabyte te bevatten.
Je hebt verscheidene keuzes:
</para>
<para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>Gebruik een <emphasis>ramdisk</emphasis> (<Symbol>DEVICE</Symbol> =
<filename>/dev/ram0</filename>). In dit geval wordt geheugen gebruikt om
een diskette te simuleren. De ramdisk moet groot genoeg zijn voor een
bestandssysteem van passende grootte. Controleer je configuratiebestand
(<filename>/etc/lilo.conf</filename>) op een regel als <literal>RAMDISK =
nnn</literal> waarmee het maximum RAM dat in beslag kan worden genomen
door een ramdisk als je gebruik maakt van LILO. De standaardwaarde is
wat voldoende zou moeten zijn. Het is beter niet te proberen een dergelijke
ramdisk te gebruiken op een computer met minder dan 8MB RAM.
Controleer voor de zekerheid of je een device hebt als <Filename>/dev/ram0,
/dev/ram</Filename> of <Filename>/dev/ramdisk</Filename>. Als dit niet zo
is, maak <Filename>/dev/ram0</Filename> dan aan met
<Command>mknod</Command> (major nummer 1, minor 0).
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Als je een ongebruikte harddiskpartitie hebt die groot genoeg is (verscheidene
megabytes) dan is dit acceptabel.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Gebruik een <Emphasis>loopback device</Emphasis>, waarmee het mogelijk is
een diskbestand als een device te laten fungeren. Door gebruik te maken van
een loopback-device kun je op je harddisk een bestand van drie megabyte
aanmaken en er het bestandssysteem op bouwen.
</para>
<para>
Typ <Command>man losetup</Command> voor instructies over het gebruik van
loopback devices. Als je <command>losetup</command> niet hebt, kun je
het samen met compatibele versies van <command>mount</command> en
<command>unmount</command> verkrijgen vanuit het package
<filename>util-linux</filename> in de directory
<ulink url="ftp://ftp.win.tue.nl/pub/linux/utils/util-linux/"><filename
class="directory">ftp://ftp.win.tue.nl/pub/linux/utils/util-linux/
</filename>
</ulink>.
</para>
<para>Als je op je systeem geen loop-device (<filename>/dev/loop0</filename>
<filename>/dev/loop1</filename>, enz.) hebt, zal je het aan moeten maken
met ``<command>mknod /dev/loop0 b 7 0</command>''. Zodra je deze
speciale <command>mount</command> en <command>umount</command> binary's hebt
geïnstalleerd, maak je op een hardisk met voldoende capaciteit een
tijdelijk bestand aan (bv, <filename>/tmp/fsfile</filename>). Je kunt
een opdracht gebruiken als:
<Screen>
dd if=/dev/zero of=/tmp/fsfile bs=1k count=<varname>nnn</varname>
</Screen>
om een <varname>nnn</varname>-blockbestand aan te maken.
</para>
<para>
Gebruik hieronder dit bestand in plaats van <Symbol>DEVICE</Symbol>.
Wanneer je een mount-opdracht aanroept, moet je de optie
<option>-o loop</option> aan mount meegeven om aan te geven dat mount
een loopback-device gebruikt.
<Indexterm><Primary>loopback device</Primary></Indexterm>
Bijvoorbeeld:
<Screen>
mount -o loop -t ext2 /tmp/fsfile /mnt
</Screen>
zal <filename>/tmp/fsfile</filename> via een loopback device op het
mount point <filename>/mnt</filename> mounten. Een <command>df</command>
zal dit bevestigen.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>
Nadat je voor één van deze opties hebt gekozen, prepareer je
het <Symbol>DEVICE</Symbol> met:
<Screen width=50>
dd if=/dev/zero of=<Symbol>DEVICE</Symbol> bs=1k count=4096
</Screen>
</para>
<para>
Deze opdracht vult het device op met nullen.
</para>
<Important>
<Para>
Het device met nullen opvullen is van groot belang omdat het bestandssysteem
later zal worden gecomprimeerd, dus alle ongebruikte delen zouden met
nullen moeten worden opgevuld om een maximum compressie te bereiken.
Houd dit feit in gedachten wanneer je bestanden vanaf je rootbestandssysteem
verwijdert. Het bestandssysteem zal de blokken correct vrijgeven,
<Emphasis>maar het vult ze niet weer met nullen op</Emphasis>.
Als je veel verwijdert en kopieert, kan je gecomprimeerde bestandssysteem
uiteindelijk veel groter worden dan nodig is.
</Para>
</Important>
<Para>
<Indexterm><Primary>inodes</Primary>
<Secondary>allocation on rootbestandssysteem</Secondary></Indexterm>
Maak vervolgens het bestandssysteem aan. De Linux-kernel herkent voor rootdisks
twee typen bestandssystemen die automatisch naar ramdisk worden gekopieerd.
Dit zijn minix en ext2, waarvan ext2 de voorkeur heeft. Als je ext2 gebruikt,
vind je het wellicht handig de optie
<literal>-i</literal> mee te geven om meer inodes dan de standaardwaarde
op te geven; <literal>-i 2000</literal> wordt aanbevolen zodat je geen
inodes te kort komt.
Als alternatief kun je op inodes besparen door veel van de onnodige
<Filename>/dev</Filename> bestanden te verwijderen.
<Command>mke2fs</Command> zal op een 1.44Mb diskette standaard 360 inodes
aanmaken. Ik merkte dat 120 inodes op mijn huidige rescue rootdiskette
ruim voldoende is, maar als je alle devices in de directory
<Filename>/dev</Filename> opneemt, dan zal het de 360 makkelijk overschrijden.
Het gebruik van een gecomprimeerd rootbestandssysteem maakt een groter
bestandssysteem mogelijk, en vandaar standaard meer inodes, maar mogelijk moet
je toch het aantal bestanden nog verminderen of het aantal inodes verhogen.
</Para>
<Para>
Dus de opdracht die je gaat gebruiken, ziet er ongeveer zo uit:
<Screen>
mke2fs -m 0 -i 2000 <Symbol>DEVICE</Symbol>
</Screen>
</Para>
<Para>
(Als je van een loopback-device gebruik maakt, moet <Symbol>DEVICE</Symbol>
worden vervangen door het diskbestand).
</Para>
<Indexterm><Primary>loopback device</Primary></Indexterm>
<Para>De opdracht <Command>mke2fs</Command> zal automatisch de beschikbare
ruimte detecteren en zichzelf dienovereenkomstig configureren. De parameter
``<Literal>-m 0</Literal>'' voorkomt dat er ruimte voor root wordt
gereserveerd, en daardoor blijft er meer bruikbare ruimte op de disk over.
</para>
<para>
Mount dan het device:
<Screen>
mount -t ext2 <Symbol>DEVICE</Symbol> /mnt
</Screen>
(Je moet een mountpoint <filename>/mnt</filename> aanmaken als het nog niet
voorkomt). In de hiernavolgende secties zal ervan worden uitgegaan dat
alle namen van doeldirectory's zich relatief ten opzichte van
<Filename>/mnt</Filename> bevinden.
</para>
</sect2>
<sect2>
<title>Het bestandssysteem vullen</title>
<para>
Hier is een redelijke minimumset directory's voor je rootbestandssysteem
<footnote>
<para>De directorystructuur die hier wordt gepresenteerd is alleen voor
het gebruik van een rootdiskette.
Echte Linux-systemen hebben een complexere en meer gedisciplineerde set
gedragslijnen, genaamd de
<Ulink url="http://www.pathname.com/fhs/2.0/fhs-toc.html">Filesystem
Hierarchy Standard</ulink>, voor het vaststellen waar welke bestanden in
staan).
</para>
</footnote>:
<itemizedlist>
<listitem>
<para><filename>/dev</filename> -- Devices, vereist voor I/O
</para>
</listitem>
<listitem>
<para><filename>/proc</filename> -- Directory stub vereist voor het
proc-bestandssysteem
</para>
</listitem>
<listitem>
<para><filename>/etc</filename> -- Systeemconfiguratiebestanden
</para>
</listitem>
<listitem>
<para><filename>/sbin</filename> -- Kritieke systeembinary's
</para>
</listitem>
<listitem>
<para><filename>/bin</filename> -- Essentiële binary's die worden
aangemerkt als onderdeel van het systeem
</para>
</listitem>
<listitem>
<para><filename>/lib</filename> -- Shared library's om te voorzien in run-time
support
</para>
</listitem>
<listitem>
<para><filename>/mnt</filename> -- Een mountpoint voor het beheer van
andere disks
</para>
</listitem>
<listitem>
<para><filename>/usr</filename> -- Extra utility's en applicaties
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>
Drie van deze directory's zullen op het rootbestandssysteem leeg zijn, dus
ze hoeven alleen met <Command>mkdir</Command> te worden aangemaakt. De
directory <filename>/proc</filename> is eigenlijk een stub waaronder het
proc-bestandssysteem wordt geplaatst. De directory's <filename>/mnt</filename>
en <filename>/usr</filename> zijn slechts mountpoints voor gebruik nadat het
boot/root systeem draait. Vandaar nogmaals, hoeven deze directory's alleen
te worden aangemaakt.
</para>
<para>
De overblijvende vier directory's worden in de volgende secties beschreven.
</para>
<sect3><title>/dev</title>
<Indexterm><Primary>device (dev) directory</Primary></Indexterm>
<para>Een <filename>/dev</filename> directory met voor alle devices een
speciaal bestand om door het systeem te worden gebruikt is voor ieder
Linux-systeem verplicht. De directory zelf is een normale directory en deze kan
met <literal>mkdir</literal> op de gebruikelijke wijze worden aangemaakt.
De speciale bestanden voor de devices moeten echter op een speciale manier,
met de opdracht <Command>mknod</Command> worden aangemaakt.
</para>
<para> Er is echter een kortere weg. Kopieer de inhoud van je
bestaande <filename>/dev</filename> directory, en verwijder die bestanden
die je niet wilt. Het enige waar je op moet letten is dat je de speciale
bestanden voor de devices kopieert met de optie
<literal>-R</literal>. Hiermee zal de directory worden gekopieerd zonder
dat er zal worden geprobeerd de inhoud van de bestanden te kopiëren.
Zorg ervoor dat je de <Emphasis>hoofdletter <Option>R</Option></Emphasis>
gebruikt. De opdracht is:
<Screen>
cp -dpR /dev /mnt
</Screen>
ervan uitgaande dat de diskette is gemount op <filename>/mnt</filename>. De
<literal>dp</literal> switches zorgen ervoor dat symbolische links als
links worden gekopieerd in plaats van dat het doelbestand wordt gebruikt en
dat de oorspronkelijke bestandskenmerken blijven behouden, dus dat de
informatie over de eigenaren blijft behouden.
</para>
<para>
Als je het op een moeilijke manier wilt doen, gebruik je
<literal>ls -l</literal> om de major en minor device-nummers voor de
gewenste devices weer te geven, en maak je ze aan op de diskette
met <literal>mknod</literal>.
</para>
<para>
Alhoewel de devices zijn gekopieerd, loont het de moeite na te kijken dat
alle door jou benodigde devices op de rescue-diskette zijn geplaatst.
<literal>ftape</literal> maakt bijvoorbeeld gebruik van tape devices,
dus zal je alle tape devices moeten kopiëren als je van plan bent
je floppy tapedrive vanaf de bootdisk te benaderen.
</para>
<Para>
Voor ieder speciaal apparaatbestand is een inode vereist, en inodes kunnen
zo nu en dan een schaarse bron vormen, vooral op diskette bestandssystemen.
Het heeft daarom zin alle niet benodigde speciale bestanden voor de devices
uit de directory <Filename>/dev</Filename> van de diskette te verwijderen.
Als je bijvoorbeeld geen SCSI-disks hebt, kun je alle apparaatbestanden te
beginnen met <Literal>sd</Literal> gerust verwijderen. Op vergelijkbare
wijze kunnen alle apparaatbestanden beginnend met <Literal>cua</Literal>
worden verwijderd, als je niet van plan bent je seriële poort te gaan
gebruiken.
</para>
<Important> <para> Zorg er in ieder geval voor dat je de volgende bestanden
in deze directory opneemt:
<Filename>console</Filename>, <Filename>kmem</Filename>,
<Filename>mem</Filename>, <Filename>null</Filename>,
<Filename>ram0</Filename> en <Filename>tty1</Filename>.
</para>
</Important>
</sect3>
<sect3><title>/etc</title>
<Indexterm><Primary>etc directory</Primary></Indexterm>
<para>
In deze directory staan belangrijke configuratiebestanden. Op de meeste
systemen kunnen deze in drie groepen worden onderverdeeld:
<OrderedList>
<Listitem>
<Para>
Ten alle tijden vereist, <Emphasis>b.v.</Emphasis> <Filename/rc/,
<Filename>fstab</Filename>, <Filename>passwd</Filename>.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
Mogelijk nodig, maar niemand is daar al te zeker van.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
Rommel die erin is geslopen.
</Para>
</Listitem>
</Orderedlist>
Niet essentiële bestanden kunnen gewoonlijk worden geïdentificeerd
met de opdracht:
<Screen>
ls -ltru
</Screen>
Hiermee worden bestanden in omgekeerde volgorde op de laatst benaderde datum
weergegeven, dus als eventuele bestanden niet zijn benaderd, kunnen ze op een
rootdiskette achterwege worden gelaten.
</Para>
<Para>
Op mijn rootdiskettes heb ik het aantal configuratiebstanden onder de 15 weten
te houden. Dit reduceert mijn werk tot 3 sets bestanden:
<Orderedlist>
<Listitem>
<Para>
Degenen die ik voor een boot/root-systeem moet configureren:
<Orderedlist>
<Listitem>
<Para>
<Filename>rc.d/*</Filename> -- systeem opstartscripts en scripts benodigd
bij het wijzigen van het runlevel.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Filename>fstab</Filename> -- lijst met te mounten bestandssystemen
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Filename>inittab</Filename> -- parameters voor het
<Command>init</Command>-proces, het eerste proces dat bij de systeemstart
wordt gestart.
</Para>
</Listitem>
</Orderedlist>
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
Degenen die ik voor een boot/root-systeem op zou kunnen knappen:
<Orderedlist>
<Listitem>
<Para>
<Filename>passwd</Filename> -- lijst met gebruikers, homedirectory's, enz.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Filename>group</Filename> -- gebruikersgroepen.
<Indexterm><Primary>gebruikersgroepen</Primary></Indexterm>
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Filename>shadow</Filename> -- wachtwoorden van gebruikers.
Wellicht dat je deze niet hebt.
<Indexterm><Primary>shadow passwords</Primary></Indexterm>
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Filename>termcap</Filename> -- de terminal capaciteiten database.
</Para>
</Listitem>
</Orderedlist>
</Para>
<Para>
Als beveiliging van belang is, dan zouden <filename>passwd</filename> en
<filename>shadow</filename> moeten worden geoptimaliseerd om het
kopiëren van gebruikerswachtwoorden van het systeem te voorkomen
zodat ongewenste logins worden verworpen wanneer je vanaf een diskette
boot.
</Para>
<Indexterm><Primary>bestanden terugzetten</Primary></Indexterm>
<Para>
<Indexterm><Primary>shadow passwords</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary><Filename>passwd</Filename></Primary></Indexterm>
Zorg ervoor dat in <Filename>passwd</Filename> om z'n minst
<Literal>root</Literal> voorkomt. Als je van plan bent andere gebruikers in
te laten loggen, zorg er dan voor dat de directory's en shells aanwezig zijn.
</Para>
<Para>
<Filename>termcap</Filename>, de terminal database is meestal
verscheidene kilobytes groot. De versie die je op je boot-/rootdiskette
gebruikt, zou zo moeten worden geoptimaliseerd, dat het slechts de te
gebruiken termainal(s) bevat, wat gewoonlijk slechts het
<Literal>linux</Literal> of <Literal>linux-console</Literal> veld is.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
De rest. Ze zijn op het moment actief dus laat ik ze met rust.
</Para>
</Listitem>
</Orderedlist>
</Para>
<Para>
Daarbuiten hoefde ik slechts twee bestanden te configureren en de inhoud
daarvan is verbazingwekkend weinig.
<Itemizedlist>
<Listitem>
<Para>
In <Filename>rc</Filename> zou moeten staan:
<Programlisting>
#!/bin/sh
/bin/mount -av
/bin/hostname Kangaroo
</Programlisting>
Zorg ervoor dat de directory's juist zijn. Het is niet echt nodig
<Command>hostname</Command> uit te voeren - het ziet er gewoon fraaier
uit als je het wel doet.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
In <Filename>fstab</Filename> zou op z'n minst moeten staan:
<Programlisting>
/dev/ram0 / ext2 defaults
/dev/fd0 / ext2 defaults
/proc /proc proc defaults
</Programlisting>
<Indexterm><Primary><Filename>fstab</Filename></Primary></Indexterm>
Je kunt de velden vanuit je bestaande <Filename>fstab</Filename> kopiëren,
maar je zou de harddisk-partities niet automatisch moeten mounten; gebruik
in plaats daarvan de optie <Literal>noauto</Literal>. Je harddisk kan
beschadigd of onbereikbaar zijn als de bootdisk wordt gebruikt.
</Para>
</Listitem>
</Itemizedlist>
</Para>
<Para>
Je moet je <Filename>inittab</Filename> zodanig wijzigen dat de regel
<Literal>sysinit</Literal> <Filename>rc</Filename>, of welk bootscript dan
ook zal worden gebruikt, wordt uitgevoerd. Als je er tevens zeker van wilt
zijn dat gebruikers niet in kunnen loggen via seriële poorten, plaats
dan een commentaarteken voor alle velden met <Filename>getty</Filename>
waarin een <Filename>ttys</Filename> of <Filename>ttyS</Filename> device aan
het einde van de regel is opgenomen. Laat de <Filename>tty</Filename> poorten
staan, zodat je op de console in kunt loggen.
</para>
<Indexterm><Primary><Filename>inittab</Filename></Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary><Filename>sysinit</Filename></Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary><Filename>rc</Filename></Primary></Indexterm>
<para>
Een minimaal <Filename>inittab</Filename> bestand ziet er als volgt uit:
<Programlisting>
id:2:initdefault:
si::sysinit:/etc/rc
1:2345:respawn:/sbin/getty 9600 tty1
2:23:respawn:/sbin/getty 9600 tty2
</Programlisting>
Het <Filename>inittab</Filename> bestand definieert wat het systeem in diverse
toestanden uit zal voeren, waaronder bij het opstarten, het overgaan naar
multi-user mode, enz. Controleer de bestanden vermeld in
<filename>inittab</filename> zorgvuldig; als
<literal>init</literal> het vermelde programma niet kan vinden, zal de
bootdisk blijven hangen, en krijg je mogelijk zelfs geen foutmelding.
</para>
<Indexterm><Primary>hardcoded locaties</Primary></Indexterm>
<para>
Een aantal programma's kan niet naar elders worden verplaatst, omdat andere
programma's hun lokaties hebben ingeprogrammeerd. Op mijn systeem bijvoorbeeld
is in <Filename>/etc/shutdown</Filename> <Filename>/etc/reboot</Filename>
ingeprogrammeerd. Als ik <Filename>reboot</Filename> naar
<Filename>/bin/reboot</Filename> verplaats, en dan de opdracht
<Literal>shutdown</Literal> aanroep, zal de uitvoering ervan mislukken omdat
het 't bestand <Literal>reboot</Literal> niet kan vinden.
</Para>
<Indexterm><Primary>etc directory</Primary></Indexterm>
<Para>Kopieer voor de rest alle tekstbestanden plus alle uitvoerbare bestanden
in de directory <filename>/etc</filename> waarvan je niet zeker bent of je
ze niet nodig hebt. Raadpleeg als een leidraad de voorbeeldlisting in
<Xref linkend="Listings">. Waarschijnlijk is het voldoende alleen die
bestanden te kopiëren, maar systemen verschillen nogal, dus je kunt
er niet zeker van zijn dat dezelfde set bestanden op je systeem equivalent
is aan de bestanden in de lijst. De enige zekere methode is te beginnen bij
<Literal>inittab</Literal> en alles uit te werken wat nodig is.
</para>
<para>Op de meeste systemen wordt nu gebruik gemaakt van een
<filename>/etc/rc.d/</filename> directory waarin alle shell-scripts voor
de verschillende runlevels staan. Het minimum is een enkel
<filename>rc</filename> script, maar het kan eenvoudiger door gewoon
het bestand <Filename>inittab</Filename> en de directory
<Filename>/etc/rc.d</Filename> vanaf je bestaande systeem te kopiëren
en de shell-scripts in de directory <Filename>rc.d</Filename> te ontdoen
van verwerkingen die niet relevant zijn voor een systeemomgeving voor op
diskette.
</para>
</Sect3>
<Sect3>
<Title>/bin en /sbin</Title>
<Indexterm><Primary>bin directory</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>sbin directory</Primary></Indexterm>
<Para>
De directory <filename>/bin</filename> is een prima plaats voor extra
utility's die je nodig hebt voor de uitvoering van basisbewerkingen,
utility's zoals <command>ls</command>, <command>mv</command>,
<command>cat</command> en <command>dd</command>. Zie
<xref linkend="Listings"> voor een voorbeeldlijst met bestanden die in
de directory's <command>bin</command> en <filename>/sbin</filename>
worden geplaatst. Hierin zijn geen utility's opgenomen die nodig zijn om
gegevens vanaf een backup terug te zetten, zoals <command>cpio</command>,
<command>tar</command> en <command>gzip</command>. Dat komt doordat ik die
op een aparte utility-diskette plaats, om ruimte te besparen op de
boot-/rootdiskette. Zodra de boot-/rootdiskette is geboot, wordt het naar
de ramdisk gekopieerd waarbij het diskettestaion vrijkomt om een andere
diskette, de utility-diskette te kunnen mounten. Ik mount deze gewoonlijk
als <filename>/usr</filename>.
</para>
<para> De aanmaak van een utility-diskette wordt hierna beschreven in de
<xref linkend="UtilityDisk">. Waarschijnlijk is het wenselijk een kopie van
dezelfde versie backuputitily's, die worden gebruikt om de backups te
schrijven, te beheren, zodat je geen tijd verspilt bij het proberen te
installeren van versies die je backuptapes niet in kunnen lezen.
</para>
<Important>
<Para>
Verzeker je ervan dat je de volgende programma's opneemt:
<filename>init</filename>, <filename>getty</filename> of equivalent,
<filename>login</filename>, <filename>mount</filename>, een
shell die capabel is voor het uitvoeren van je rc-scripts, een link
vanuit <filename>sh</filename> naar je shell.
</para>
</Important>
<Indexterm><Primary>init</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>getty</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>login</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>sh</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>shells</Primary></Indexterm>
</sect3>
<Sect3><Title>/lib</Title>
<Indexterm><Primary>library (lib) directory</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>library's</Primary></Indexterm>
<para>
In <filename>/lib</filename> plaats je de benodigde shared library's en
loaders. Als de benodigde library's niet in de directory
<filename>/lib</filename> worden gevonden dan zal het systeem niet kunnen
booten. Als je geluk hebt, zie je wellicht een foutmelding over wat er
aan de hand is.
</para>
<para>
<Indexterm><Primary><Filename>libc.so</Filename></Primary></Indexterm>
Bijna ieder programma heeft op z'n minst de library <filename>libc</filename>,
<Filename>libc.so.</Filename><Emphasis>N</Emphasis> nodig; de
<emphasis>N</emphasis> staat voor het huidige versienummer. Controleer je
<filename>/lib</filename> directory. Het bestand
<filename>libc.so.N</filename> is gewoonlijk een symlink naar een bestandsnaam
met een volledig versienummer:
</para>
<para>
<Screen width=82>
% ls -l /lib/libc*
-rwxr-xr-x 1 root root 4016683 Apr 16 18:48 libc-2.1.1.so*
lrwxrwxrwx 1 root root 13 Apr 10 12:25 libc.so.6 -> libc-2.1.1.so*
</Screen>
</para>
<para>In dit geval gebruik je <filename>libc-2.1.1.so</filename>. Om achter
de andere library's te komen, neem je alle binaire bestanden door die je
van plan bent op de diskette te plaatsen en controleer je daarvan de
afhankelijkheden met <Command>ldd</Command>. Bijvoorbeeld:
<Screen width=70>
% ldd /sbin/mke2fs
libext2fs.so.2 => /lib/libext2fs.so.2 (0x40014000)
libcom_err.so.2 => /lib/libcom_err.so.2 (0x40026000)
libuuid.so.1 => /lib/libuuid.so.1 (0x40028000)
libc.so.6 => /lib/libc.so.6 (0x4002c000)
/lib/ld-linux.so.2 => /lib/ld-linux.so.2 (0x40000000)
</Screen>
Ieder bestand rechts is vereist. Het bestand mag een symbolische link zijn.
</para>
<para> Een aantal library's is <emphasis>nogal groot</emphasis> en ze
zullen niet zo gemakkelijk op je rootbestandssysteem passen.
De hiervoor genoemde <filename>libc.so</filename> bijvoorbeeld is ongeveer
4 meg. Waarschijnlijk zal je library's moeten strippen wanneer je ze naar
je rootbestandssysteem kopieert.
Zie <xref linkend="slimfast"> voor instructies.
</para>
<Indexterm><Primary>loaders</Primary></Indexterm>
<para>
In <filename>/lib</filename> moet je tevens een loader voor de library's
opnemen. De loader zal óf <filename>ld.so</filename> (voor
A.OUT library's, die niet langer algemeen zijn) óf
<filename>ld-linux.so</filename> (voor ELF library's) zijn. Nieuwere versies van
<command>ldd</command> vertellen je exact welke loader nodig is, zoals
in het voorbeeld hiervoor, maar oudere versies mogelijk niet.
Als je niet zeker weet welke je nodig hebt, pas dan de opdracht
<command>file</command> toe op de library. Bijvoorbeeld:
<Screen width=80>
% file /lib/libc.so.4.7.2 /lib/libc.so.5.4.33 /lib/libc-2.1.1.so
/lib/libc.so.4.7.2: Linux/i386 demand-paged executable (QMAGIC), stripped
/lib/libc.so.5.4.33: ELF 32-bit LSB shared object, Intel 80386, version 1, stripped
/lib/libc-2.1.1.so: ELF 32-bit LSB shared object, Intel 80386, version 1, not stripped
</Screen>
De <literal>QMAGIC</literal> geeft aan dat <literal>4.7.2</literal> voor
A.OUT library's is, en <literal>ELF</literal> geeft aan dat
<literal>5.4.33</literal> en <literal>2.1.1</literal> voor ELF zijn.
<Indexterm><Primary>ELF</Primary></Indexterm>
</para>
<para>
Kopieer de specifieke loader(s) die je nodig hebt naar het rootbestandssysteem
dat je aan het bouwen bent.
Library's en loaders zouden <Emphasis>zorgvuldig</Emphasis> moeten worden
gecontroleerd met de opgenomen library's.
Als de kernel een benodigde library niet kan laden, kan het zijn dat de
kernel zonder foutmelding blijft hangen.
</para>
</sect3>
</sect2>
<Sect2 id="PAMandNSS">
<Title>Voorziening voor PAM en NSS</title>
<Para>
Mogelijk zijn er voor je systeem dynamisch laadbare library's nodig die niet
zichtbaar zijn voor <filename>ldd</filename>. Als je hierin niet voorziet,
kan het zijn dat je problemen krijgt bij het inloggen of het gebruiken van
je bootdisk.
</Para>
<sect3>
<Title>PAM (Pluggable Authentication Modules)</Title>
<Para>
Als er op je systeem gebruik wordt gemaakt van PAM
(Pluggable Authentication Modules), moet je er voorzieningen voor treffen
op je bootdisk. Kort gezegd is PAM een geraffineerde modulaire methode voor
de authenticatie van gebruikers en het beheren van de toegang tot de
services voor gebruikers. Een eenvoudige manier om vast te stellen of je
systeem gebruik maakt van PAM is <filename>ldd</filename> op het uitvoerbare
bestand <filename>login</filename> toe te passen; als in de uitvoer
<filename>libpam.so</filename> voorkomt, heb je PAM nodig.
</Para>
<Para>Gelukkig heb je bij bootdisks gewoonlijk niets met beveiliging van
doen aangezien iedereen die fysiek toegang heeft tot een computer, gewoonlijk
alles kan doen wat hij/zij wil. Daarom kun je PAM effectief deactiveren door
het aanmaken van een eenvoudig <filename>/etc/pam.conf</filename> bestand
in je rootbestandssysteem dat er ongeveer zo uitziet:
<Programlisting>
OTHER auth optional /lib/security/pam_permit.so
OTHER account optional /lib/security/pam_permit.so
OTHER password optional /lib/security/pam_permit.so
OTHER session optional /lib/security/pam_permit.so
</Programlisting>
Kopieer ook het bestand <filename>/lib/security/pam_permit.so</filename>
naar je rootbestandssysteem. Deze library is slechts ongeveer 8K dus heeft het
een minimale overhead tot gevolg.
</Para>
<Para>Deze configuratie staat iedereen toegang tot de bestanden en services
op je computer toe. Als beveiliging op je bootdisk je om één
of andere reden lief is, zal je de gehele of gedeeltelijke PAM setup van je
harddisk naar je rootbestandssysteem moeten kopiëren.
Lees de PAM documentatie zorgvuldig door, en kopieer alle benodigde
library's in <filename>/lib/security</filename> naar je rootbestandssysteem.
</Para>
<Para>
Je moet tevens <Filename>/lib/libpam.so</Filename> op je bootdisk plaatsen.
Maar dit wist je al aangezien je ldd op
<Filename>/bin/login</Filename> toepaste, waarmee deze afhankelijkheid werd
getoond.
</Para>
</Sect3>
<Sect3>
<Title>NSS (Name Service Switch)</Title>
<Para>
Als je glibc (ala libc6) gebruikt, zal je voorzieningen moeten treffen voor
name services anders zal je niet in kunnen loggen. Het bestand
<Filename>/etc/nsswitch.conf</Filename> bestuurt database lookups voor
diverse services. Als je van plan bent services vanaf het netwerk te
benaderen (bv, DNS of NIS lookups) dan moet je een eenvoudig
<Filename>nsswitch.conf</Filename> bestand prepareren dat er ongeveer zo
uitziet:
<Programlisting>
passwd: files
shadow: files
group: files
hosts: files
services: files
networks: files
protocols: files
rpc: files
ethers: files
netmasks: files
bootparams: files
automount: files
aliases: files
netgroup: files
publickey: files
</Programlisting>
Hiermee wordt aangegeven dat iedere service alleen door lokale bestanden
wordt geleverd. Je zal ook
<Filename>/lib/libnss_files.so.</Filename><Emphasis>X</Emphasis>
op moeten nemen; <Emphasis>X</Emphasis> is 1 voor glibc 2.0 en 2 voor
glibc 2.1. Deze library zal dynamisch worden geladen om de file lookups
af te handelen.
</Para>
<Para>
Als je van plan bent het netwerk vanaf je bootdisk te benaderen, wil je
misschien een nauwgezetter bestand <filename>nsswitch.conf</filename>
aanmaken. Zie de <Filename>nsswitch</Filename> manpage voor details.
Je moet een bestand <Filename>/lib/libnss_</Filename>
<Emphasis>service</Emphasis><Filename>.so.1</Filename> opgeven voor iedere
<Emphasis>service</Emphasis> die je specificeert.
</para>
</sect3>
</sect2>
<sect2>
<title>Modules</title>
<Indexterm><Primary>modules</Primary></Indexterm>
<para> Als je een modulaire kernel hebt, overweeg dan welke modules je
na het booten vanaf je bootdisk wilt laden. Wellicht dat je
<command>ftape</command> en <command>zftape</command> modules op wilt
nemen als je backuptapes op floppytape zijn, modules voor SCSI-devices als
je ze hebt, en mogelijk modules voor PPP of SLIP ondersteuning als je
het net in noodgeval wilt benaderen.
</para>
<para>
Deze modules kunnen in <filename>/lib/modules</filename> worden geplaatst.
Je zou ook <command>insmod</command>, <command>rmmod</command> en
<command>lsmod</command> op moeten nemen. En afhankelijk van of je
modules automatisch wilt laden, ook <command>modprobe</command>,
<command>depmod</command> en <command>swapout</command>. Als je
<command>kerneld</command> gebruikt, neem het dan samen met
<filename>/etc/conf.modules</filename> op.
</para>
<para>
Het belangrijkste voordeel bij het gebruik van modules is echter dat je
niet kritieke modules naar een utility-disk kunt verplaatsen en ze kunt
laden wanneer ze nodig zijn. Dus gebruik je minder ruimte op je rootdisk.
Als je met veel verschillende devices te maken hebt, heeft deze benadering
de voorkeur in vergelijking met het bouwen van één zeer grote
kernel met veel ingebouwde drivers.
</para>
<Important>
<Para>
Om een gecomprimeerd ext2 bestandssysteem te kunnen booten, moet je ramdisk
en ext2 ondersteuning hebben ingebouwd.
<Emphasis>Ze kunnen niet als modules worden toegevoegd.</Emphasis>
</Para>
</Important>
</sect2>
<sect2>
<title>Een paar laatste details</title>
<para>Een aantal systeemprogramma's, zoals <command>login</command>, produceert
foutmeldingen als het bestand <filename>/var/run/utmp</filename> en de
directory <filename>/var/log</filename> niet voorkomen. Dus:
</para>
<Screen width=60>
mkdir -p /mnt/var/{log,run{
touch /mnt/var/run/utmp
</Screen>
<para>
Nadat je tenslotte alle benodigde library's hebt ingesteld, pas je
<command>ldconfig</command> toe op
<filename>/etc/ld.so.cache</filename> op het rootbestandssysteem opnieuw
aan te maken. De cache vertelt de loader waar het de library's vindt.
Roep de volgende opdrachten aan voor het opnieuw maken van
<filename>ld.so.cache</filename>:
<Screen width=60>
chdir /mnt; chroot /mnt /sbin/ldconfig
</Screen>
<Indexterm><Primary><Filename>ldconfig</Filename></Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary><Filename>ld.so.cache</Filename></Primary></Indexterm>
De <Command>chroot</Command> is noodzakelijk omdat
<Command>ldconfig</Command> de cache voor het rootbestandssysteem altijd
opnieuw aanmaakt.
</para>
</sect2>
<Sect2 id="WrappingItUp"><Title>Het samenstellen</Title>
<para>
Zodra je klaar bent met het construeren van het rootbestandssysteem, unmount
je het, kopieer je het naar een bestand en comprimeer je het:
<Screen width=50>
umount /mnt
dd if=<Symbol>DEVICE</Symbol> bs=1k | gzip -v9 > rootfs.gz
</Screen>
Wanneer dit klaar is, heb je een bestand genaamd
<filename>rootfs.gz</filename>. Dit is je gecomprimeerde rootbestandssysteem.
Controleer de grootte ervan om er zeker van te zijn dat het op een diskette
zal passen; als dit niet zo is, zal je terug moeten gaan en wat bestanden
moeten verwijderen. In de <xref linkend="Slimfast"> staat diverse aanbevelingen
voor het terugdringen van de omvang van het rootbestandssysteem.
</para>
</sect2>
</sect1>
<sect1><title>Uitkiezen van een kernel</title>
<Indexterm><Primary>kernel, uitkiezen</Primary></Indexterm>
<para>
Je hebt nu een compleet gecomprimeerd rootbestandssysteem.
De volgende stap bestaat uit het samenstellen of uitkiezen van een kernel.
In de meeste gevallen is het mogelijk je huidige kernel te kopiëren en
daarmee vanaf diskette te booten. Er kunnen echter situaties zijn dat je
een aparte kernel wenst te bouwen.
</para>
<para>
Één reden is de omvang. Als je een enkele boot-/rootdiskette
aan het bouwen ben, zal de kernel één van de grootste bestanden
op de diskette zijn, dus zal je de grootte van de kernel zoveel mogelijk
willen beperken. Bouw het met een minimumset aan faciliteiten die nodig is
om het gewenste systeem te ondersteunen. Dit betekent alles achterwege
laten wat je niet nodig hebt. Netwerkondersteuning is prima achterwege
te laten, als ook de ondersteuning voor eventuele diskettestations en andere
drivers voor apparaten die je niet nodig hebt als je je boot-/rootsysteem
draait. Zoals eerder uiteengezet, <emphasis>moet</emphasis> de ondersteuning
voor de ramdisk en ext2 in je kernel zijn ingebouwd.
</para>
<para> Je zal uit moeten werken wat erin terug te plaatsen als je een minimum
set faciliteiten hebt uitgewerkt om in een kernel op te nemen. Waarschijnlijk
het meest algemene gebruik voor een boot-/rootdiskette zou zijn een systeem
voor het bestuderen en herstellen van een beschadigd rootbestandssysteem,
en hiervoor
heb je wellicht kernelondersteuning nodig. Als bijvoorbeeld je backups allen
op tape worden bewaard door gebruik te maken van Ftape om je tapedrive te
benaderen, dan zal het niet mogelijk zijn vanaf je backuptapes een
herstelprocedure uit te voeren als je je huidige rootdrive en drives met
Ftape kwijtraakt. Je zal Linux opnieuw moeten installeren, en
<Command>ftape</Command> moeten downloaden en installeren om vervolgens je
backups opnieuw in proberen te lezen.
</para>
<para>
Waar het hierom gaat is dat welke I/O ondersteuning je ook aan je kernel hebt
toegevoegd voor de ondersteuning van backups, dit ook in je boot/root kernel
moet worden toegevoegd.
</para>
<Indexterm><Primary>kernel, bouwen vanaf source</Primary></Indexterm>
<para>
De procedure voor het werkelijk bouwen van de kernel is beschreven in de
documentatie die met de kernel wordt geleverd. Het is tamelijk eenvoudig te
volgen, dus begin door het kijken in <filename>/usr/src/linux</filename>.
Als je bij het bouwen van een kernel problemen ondervindt, zou je eigenlijk
niet moeten proberen boot/root systemen te bouwen. Denk eraan de kernel met
``<command>make zImage</command>'' te comprimeren.
</para>
</sect1>
<sect1>
<title>Het bijelkaar plaatsen: aanmaken van de diskette(s)</title>
<para>
Je hebt nu een kernel en een gecomprimeerd rootbestandssysteem.
Controleer de grootte als je een boot-/rootdisk aan het maken bent om er
zeker van te zijn dat ze beiden op één disk passen.
Controleer het rootbestandssysteem als je er zeker van wilt zijn dat het op
een enkele diskette past als je een uit twee disks bestaande boot+root set
aan het maken bent.
</para>
<para>Je zou een beslissing moeten nemen of je LILO wilt gebruiken om de
bootdiskkernel te booten. Het alternatief is de kernel direct naar de diskette
te kopiëren en zonder LILO te booten.
Het voordeel van het gebruik van LILO is dat het je de mogelijkheid biedt een
aantal parameters aan de kernel op te geven die mogelijk nodig zijn om je
hardware te initialiseren. (Controleer het bestand
<filename>/etc/lilo.conf</filename> op je systeem. Als het bestaat en er een
regel als ``<literal>append=...</literal>''in voorkomt, heb je het
waarschijnlijk nodig). Het nadeel van het gebruik van LILO is dat het bouwen
van de bootdisk wat gecompliceerder is en wat meer ruimte in beslag neemt. Je
zal een klein apart bestandssysteem in moeten stellen, wat we het
<emphasis>kernelbestandssysteem</emphasis> zullen noemen, waarnaar we de kernel
en een paar andere bestanden die LILO nodig heeft, zullen transporteren.
</para>
<Indexterm><Primary>lilo bestandssysteem</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary><Filename>lilo.conf</Filename></Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>kernel</Primary><Secondary>parameters</Secondary></Indexterm>
<para>Lees verder als je LILO gaat gebruiken en als je de kernel direct gaat
transporteren dan ga je verder met de <xref linkend="TransferringWithoutLILO">.
</para>
<sect2 id="TransferringWithLILO">
<title>Transporteren van de kernel met LILO</title>
<para>
Het eerste wat je moet doen is een klein configuratiebestand voor LILO aanmaken.
Het zal er ongeveer zo uit moeten komen te zien:
<Programlisting>
boot =/dev/fd0
install =/boot/boot.b
map =/boot/map
read-write
backup =/dev/null
compact
image = KERNEL
label = Bootdisk
root =/dev/fd0
</Programlisting>
Zie de gebruikersdocumentatie van LILO voor een uitleg van deze parameters.
Je zal waarschijnlijk ook de regel
<literal>append=...</literal> aan dit bestand toe moeten voegen, kijk hiervoor
in het bestand <filename>/etc/lilo.conf</filename> op je harddisk.
</para>
<para>
Bewaar dit bestand als <filename>bdlilo.conf</filename>.
</para>
<para>Je zal nu een klein bestandssysteem aan moeten maken, wat we een
<emphasis>kernelbestandssysteem</emphasis> zullen noemen, om het te
onderscheiden van het rootbestandssysteem.
</para>
<para>
Zoek als eerste uit hoe groot het bestandssysteem zal moeten zijn. Neem de
omvang van je kernel in blokken (de grootte weergegeven door
``<command>ls -l KERNEL</command>'' gedeeld door 1024 en afgerond naar
boven) en tel hier 50 bij op. Vijftig blokken is bij benadering de ruimte
die nodig is voor inodes plus nog wat andere bestanden.
Je kunt dit aantal exact berekenen of gewoon 50 gebruiken. Als je een uit
twee disks bestaande set gebruikt, kun je de ruimte net zo goed ruim nemen
aangezien de kernel toch alleen voor de kernel wordt gebruikt.
Noem dit aantal <literal>KERNEL_BLOCKS</literal>.
</para>
<para>
Plaats een diskette in de drive (ter vereenvoudiging gaan we uit van
<filename>/dev/fd0</filename>) en maak hier een ext2 kernelbestandssysteem
op aan:
<Screen width=50>
mke2fs -i 8192 -m 0 /dev/fd0 KERNEL_BLOCKS
</Screen>
<Indexterm><Primary>inodes</Primary><Secondary>allocation</Secondary></Indexterm>
De ``<literal>-i 8192</literal>'' geeft aan de we één inode
per 8192 bytes willen. Mount vervolgens het bestandssysteem, verwijder de
directory <filename>lost+found</filename> en maak de directory's
<filename>dev</filename> en <filename>boot</filename> voor LILO aan:
<Screen>
mount /dev/fd0 /mnt
rm -rf /mnt/lost+found
mkdir /mnt/{boot,dev}
</Screen>
</para>
<para>Maak dan de devices <filename>/dev/null</filename> en
<filename>/dev/fd0</filename>. Je kunt in plaats van het opzoeken van
de devicenummers, ze vanaf je harddisk kopiëren door gebruik te maken
van <literal>-R</literal>:
<Screen>
cp -R /dev/{null,fd0} /mnt/dev
</Screen>
LILO heeft een kopie van de bootloader <filename>boot.b</filename> nodig,
die je van je harddisk kan halen. Het wordt gewoonlijk in de directory
<filename>/boot</filename> bewaard.
<Screen>
cp /boot/boot.b /mnt/boot
</Screen>
Kopieer tenslotte het configuratiebestand van LILO samen met de kernel die
je in de laatste sectie aanmaakte. Beiden kunnen in de rootdirectory worden
geplaatst:
<Screen>
cp bdlilo.conf KERNEL /mnt
</Screen>
Alle benodigdheden voor LILO bevinden zich nu op het kernelbestandssysteem, dus
je bent er klaar voor het uit te voeren.
LILO's <literal>-r</literal> vlag wordt gebruikt voor het installeren van
de bootloader op een andere root:
<Screen>
lilo -v -C bdlilo.conf -r /mnt
</Screen>
LILO zou zonder fouten moeten draaien, waarna het kernelbestandssysteem
er ongeveer zo uit zou moeten zien:
<Screen width=75>
total 361
1 -rw-r--r-- 1 root root 176 Jan 10 07:22 bdlilo.conf
1 drwxr-xr-x 2 root root 1024 Jan 10 07:23 boot/
1 drwxr-xr-x 2 root root 1024 Jan 10 07:22 dev/
358 -rw-r--r-- 1 root root 362707 Jan 10 07:23 vmlinuz
boot:
total 8
4 -rw-r--r-- 1 root root 3708 Jan 10 07:22 boot.b
4 -rw------- 1 root root 3584 Jan 10 07:23 map
dev:
total 0
0 brw-r----- 1 root root 2, 0 Jan 10 07:22 fd0
0 crw-r--r-- 1 root root 1, 3 Jan 10 07:22 null
</Screen>
</para>
<Indexterm><Primary>kernel</Primary><Secondary>filesystem</Secondary></Indexterm>
<para>
Maak je geen zorgen als de bestandsgroottes bij jou iets anders uitpakken.
</para>
<para>
Laat de diskette nu in het diskettestation en ga naar de <xref linkend="SettingRamdiskWord">.
</para>
</sect2>
<sect2 id="TransferringWithoutLILO">
<title>Transporteren van de kernel zonder LILO</title>
<para>
Transporteer de kernel met de opdracht <command>dd</command> als je
LILO <emphasis>niet</emphasis> gebruikt:
<Screen width=50>
% dd if=KERNEL of=/dev/fd0 bs=1k
353+1 records in
353+1 records out
</Screen>
In dit voorbeeld schreef <command>dd</command> 353 complete + 1
gedeeltelijk record weg, dus de kernel neemt de eerste 354 blokken van de
diskette in beslag. Noem dit aantal <literal>KERNEL_BLOCKS</literal>
en onthoud het voor gebruik in de volgende sectie.
</para>
<para>
Stel het rootdevice zo in dat het de diskette zelf is, en stel de root dan
in dat het read/write zal worden geladen:
<Screen>
rdev /dev/fd0 /dev/fd0
rdev -R /dev/fd0 0
</Screen>
<Indexterm><Primary>rdev</Primary></Indexterm>
Let erop dat je de hoofdletter <literal>-R</literal> gebruikt in de
tweede <Command>rdev</Command> opdracht.
</para>
</sect2>
<sect2 id="SettingRamdiskWord"><title>Instellen van het ramdisk word</title>
<para>
Binnenin de kernelimage bevindt zich het <Emphasis>ramdisk word</Emphasis>
waarin wordt aangegeven waar het rootbestandssysteem is te vinden, plus
nog wat andere opties. Het word kan worden benaderd en ingesteld via de
<Command>rdev</Command> opdracht, en de inhoud ervan wordt als volgt
geïnterpreteerd:
<InformalTable>
<Tgroup cols=2 align=left>
<Colspec colname=Bit align=right colwidth="1in">
<Colspec colname=Descrip align=left>
<Thead>
<Row>
<entry>Bit veld</entry>
<entry>Beschrijving</entry>
</Row>
</Thead>
<Tbody>
<Row>
<entry>0-10</entry>
<entry>Offset van start ramdisk, in 1024 byte blokken</entry>
</Row>
<Row>
<entry>11-13</entry>
<entry>ongebruikt</entry>
</Row>
<Row>
<entry>14</entry>
<entry>Vlag die aangeeft dat ramdisk wordt geladen</entry>
</Row>
<Row>
<entry>15</entry>
<entry>Vlag die aangeeft een melding te geven alvorens rootfs te laden</entry>
</Row>
</Tbody>
</TGroup>
</InformalTable>
</para>
<para>
Als bit 15 is ingesteld, zal tijdens de systeemstart worden aangegeven een
nieuwe diskette in het diskettestation te plaatsen. Dit is nodig voor een uit
twee disks bestaande bootset.
</para>
<para>
Er zijn twee situaties, afhankelijk van of je een enkele boot-/rootdiskette
aan het bouwen bent, of een dubbele ``boot+root'' disketteset.
</para>
<orderedlist>
<listitem>
<para>Als je een enkele disk aan het bouwen bent, zal het gecomprimeerde
rootbestandssysteem direct achter de kernel worden geplaatst, dus zal de
offset het eerste vrije blok zijn (wat hetzelfde zou moeten zijn als
<literal>KERNEL_BLOCKS</literal>). Bit 14 zal op 1 zijn gezet, en
bit 15 op nul.
Stel bijvoorbeeld dat je een enkele disk aan het bouwen bent en dat het
rootbestandssysteem begint op blok 253 (decimaal). De waarde van het
ramdisk word zou 253 (decimaal) moeten zijn met bit 14 op 1 gezet en bit
15 op 0. Voor het berekenen van de waarde kun je de decimale waarden
eenvoudigweg bijelkaar optellen. 253 + (2^14) = 253 + 16384 = 16637.
Als je het niet geheel begrijpt waar dit nummer vandaan komt, tik het
dan in op een wetenschappelijke rekenmachine en converteer het naar
binair.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Als je een diskset bestaande uit twee disks aan het bouwen bent, zal het
rootbestandssysteem beginnen op blok nul van de tweede disk, dus zal de
offset nul zijn. Bit 14 zal op 1 zijn gezet en bit 15 op 1. De decimale
waarde zal in dit geval 2^14 + 2^15 = 49152 zijn.
</para>
</listitem>
</orderedlist>
<Indexterm><Primary>ramdisk word</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>rdev</Primary></Indexterm>
<para>
Stel na het zorgvuldig te hebben berekend van de waarde voor het ramdisk
word het in met <command>rdev -r</command>. Wees er zeker van de
<emphasis>decimale</emphasis> waarde te gebruiken.
Het argument aan <command>rdev</command> zou hier het
<emphasis>gemounte kernel path</emphasis>,b.v. <filename>/mnt/vmlinuz</filename> moeten zijn als je LILO gebruikte; als je in plaats daarvan de kernel met
<command>dd</command> kopieerde, gebruik je de naam van het diskettedevice
(<emphasis>b.v.,</emphasis> <filename>/dev/fd0</filename>).
<Screen>
rdev -r KERNEL_OR_FLOPPY_DRIVE VALUE
</Screen>
</Para>
<Para>
Bij gebruik van LILO unmount je nu de diskette.
</Para>
</Sect2>
<Sect2><title>Transporteren van het rootbestandssysteem</title>
<Para>
De laatste stap bestaat uit het transporteren van het rootbestandssysteem.
</para>
<para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>Als het rootbestandssysteem op <emphasis>dezelfde</emphasis> disk zal
worden geplaatst als de kernel, dan transporteer je het met behulp van
<Command>dd</Command> met de optie <Option>seek</Option>, waarmee wordt
opgegeven hoeveel blokken over te slaan:
<Screen>
dd if=rootfs.gz of=/dev/fd0 bs=1k seek=<Emphasis>KERNEL_BLOCKS</Emphasis>
</Screen>
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Als het rootbestandssysteem op een <emphasis>tweede</emphasis> disk zal
worden geplaatst, verwijder je de eerste diskette, doe je de tweede diskette
in het diskettestation, en transporteert dan het rootbestandssysteem naar deze
diskette:
<Screen>
dd if=rootfs.gz of=/dev/fd0 bs=1k
</Screen>
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>
Gefeliciteerd, je bent klaar!
</para>
<Important>
<Para>
Test een bootdisk altijd voordat je het opzij legt voor
een noodgeval. Lees verder als het niet lukt ervan te booten.
</Para>
</Important>
</Sect2>
</Sect1>
<Sect1 id="Troubleshooting">
<Title>Probleemoplossing <!-- , or The Agony of Defeat --></title>
<Indexterm><Primary>Troubleshooting</Primary></Indexterm>
<para>
Bij het bouwen van bootdisks, zal het systeem bij de eerste pogingen
waarschijnlijk niet booten. De algemene benadering bij het bouwen van een
rootdisk is componenten vanuit je bestaande systeem te assembleren, en het
op een diskette gebaseerd systeem te krijgen tot op het punt waar het
berichten op de console weergeeft. Zodra het éénmaal met
je begint te communiceren, is het halve leed geleden omdat je dan kunt zien
waar het problemen mee heeft en kun je individuele problemen herstellen net
zolang tot het systeem soepel werkt. Als het systeem zonder verklaring hangt,
kan het uitzoeken van de oorzaak moeilijk zijn. Om een systeem geboot te
krijgen tot die fase waarin het met je zal communiceren, is het vereist dat
verscheidene componenten aanwezig zijn en dat deze correct zijn
geconfigureerd. De aanbevolen procedure voor het onderzoeken van het probleem
waar het systeem niet met je zal communiceren is als volgt:
</para>
<para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
Mogelijk zie je een melding als:
<Screen>
Kernel panic: VFS: Unable to mount root fs on XX:YY
</Screen>
Dit is een algemeen probleem en het kan slechts door een paar dingen worden
veroorzaakt. Vergelijk allereerst het device <emphasis>XX:YY</emphasis>
Met de lijst devicecodes; is het 't correcte rootdevice?
Als dit niet zo is, heb je vermoedelijk <command>rdev -R</command> niet
uitgevoerd, of paste je het toe op het verkeerde image. Als de devicecode
correct is, controleer dan nauwkeurig de devicedrivers die in je
kernel zijn gecompileerd. Overtuig jezelf ervan dat er ingebouwde ondersteuning
voor een diskette, ramdisk en het ext2 bestandssysteem in de kernel voorkomt.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Als je foutmeldingen ziet als:
<Screen>
end_request: I/O error, dev 01:00 (ramdisk), sector NNN
</Screen>
Dit is een I/O error die door de ramdiskdriver wordt gerapporteerd,
waarschijnlijk omdat de kernel voorbij het einde van het device probeert
te schrijven. Je ramdisk is te klein om je rootbestandssysteem te bevatten.
Controleer de initialisatiemeldingen van je bootdiskkernel op een regel
als:
<Screen>
Ramdisk driver initialized : 16 ramdisks of 4096K size
</Screen>
Vergelijk deze grootte met de <Emphasis>ongecomprimeerde</Emphasis> grootte
van het rootbestandsssysteem. Maak de ramdisk groter als hij niet groot genoeg
is.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Controleer of de rootdisk echt die directory's bevat waarvan je denkt dat
ze erop voorkomen. Het is heel eenvoudig op het onjuiste niveau iets te
kopiëren, waardoor je op je rootdisk uiteindelijk uitkomt met iets als
<filename>/rootdisk/bin</filename> in plaats van
<filename>/bin</filename>.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Controleer of er een <filename>/lib/libc.so</filename> voorkomt
met dezelfde link die in je <filename>/lib</filename> directory
op je harddisk staat.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Controleer of alle symbolische links in je <filename>/dev</filename>
directory van je bestaande systeem ook voorkomen op je rootbestandssysteem
op de diskette, waar die links naar devices verwijzen die je op je rootdiskette
hebt opgenomen. In het bijzonder zijn in veel gevallen de
<filename>/dev/console</filename> links essentieel.
</para>
<Indexterm><Primary>device (dev) directory</Primary></Indexterm>
</listitem>
<listitem>
<para>
Controleer of je de bestanden <filename>/dev/tty1, /dev/null, /dev/zero,
/dev/mem, /dev/ram</filename> en <filename>/dev/kmem</filename> niet bent
vergeten.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Controleer je kernelconfiguratie -- ondersteuning voor alle bronnen die nodig
zijn tot op het punt van inloggen mogen geen modules zijn, maar zijn ingebouwd.
Dus <emphasis>ondersteuning voor een ramdisk en ext2 moeten zijn ingebouwd</emphasis>.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Controleer of je kernel rootdevice en ramdisk instellingen correct zijn.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>
Nu we deze algemene aspecten éénmaal hebben gehad, zijn hier
nog een aantal specifieke bestanden te controleren:
<orderedlist>
<listitem>
<para>
Zorg ervoor dat <command>init</command> is opgenomen als
<filename>/sbin/init</filename> of <filename>/bin/init</filename>.
Wees er zeker van dat het uitvoerbaar is.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Voer <command>ldd init</command> uit om te controleren op de library's van
init. Gewoonlijk is dit slechts
<filename>libc.so</filename>, maar controleer het toch maar. Zorg ervoor
dat je de benodigde library's en loaders hebt ingesloten.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Verzeker je jezelf ervan dat je de juiste loader voor je library's hebt
-- <filename>ld.so</filename> voor a.out of <filename>ld-linux.so</filename>
voor ELF.
<Indexterm><Primary>loaders</Primary></Indexterm>
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Controleer <filename>/etc/inittab</filename> op het bestandssysteem van je
bootdisk op aanroepen naar <command>getty</command> (of een op
<command>getty</command>-lijkend programma, zoals
<command>agetty</command>, <command>mgetty</command> of
<command>getty_ps</command>). Controleer deze tweemaal
met <filename>inittab</filename> op je harddisk.
Controleer de manpages van het te gebruiken programma om er zeker van te
zijn dat deze zin hebben. <filename>inittab</filename> is mogelijk het
lastigste onderdeel omdat de syntax en inhoud ervan afhangen van het in
gebruik zijnde init programma en de aard van het systeem. De enige manier
om het aan te pakken is de manpages van <command>init</command> en
<filename>inittab</filename> lezen en exact
uit te werken wat je bestaande systeem doet wanneer het boot.
Controleer voor de zekerheid of <filename>/etc/inittab</filename> een
systeeminitialisatie-entry heeft. Hierin zou een opdracht moeten staan voor
het uitvoeren van het systeem initialisatiescript, dat voor moet komen.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para> Pas net als bij <Command>getty</Command> <command>ldd</command> toe
op <Command>getty</Command> om te zien wat het nodig heeft, en zorg ervoor
dat de benodigde library bestanden en loaders in je rootbestandssysteem
zijn opgenomen.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Wees er zeker van dat je een shell-programma hebt ingesloten
(b.v., <command>bash</command> of <command>ash</command>) welke al je
rc-scripts kan uitvoeren.
<Indexterm><Primary>shells</Primary></Indexterm>
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Als je een <filename>/etc/ld.so.cache</filename> bestand op je rescue-disk
hebt, maak het dan opnieuw aan.
</para>
</listitem>
</orderedlist>
</para>
<para>
Als <Command>init</Command> start, maar je een melding krijgt als:
<Screen width=80>
Id xxx respawning too fast: disabled for 5 minutes
</Screen>
is dat afkomstig van <Command>init</Command>, waarmee gewoonlijk wordt
aangegeven dat <Command>getty</Command> of <Command>login</Command> afsluit
zodra het opstart.
Controleer de uitvoerbare bestanden <command>getty</command> en
<command>login</command> en de library's waar ze afhankelijk van zijn.
Zorg dat de aanroepen in <filename>/etc/inittab</filename> juist zijn.
Als je vreemde meldingen van <command>getty</command> krijgt, kan dit
betekenen dat de aanroepende vorm in
<filename>/etc/inittab</filename> niet goed is.
</para>
<para>Als je een loginprompt krijgt en je een geldige loginnaam invoert, maar
het systeem vraagt je onmiddellijk daarna om nog een andere loginnaam,
kan het probleem te maken hebben met PAM of NSS.
Zie <xref linkend="PAMandNSS">. Het probleem kan ook zijn dat je
shadow passwords gebruikt en
<filename>/etc/shadow</filename> niet naar je bootdisk kopieerde.
</para>
<para>
Als je één of ander uitvoerbaar bestand, zoals
<command>df</command> probeert uit te voeren, wat zich op je rescue-disk
bevindt, maar het levert je een bericht op als:
<literal>df: not found</literal>, controleer dan op twee
zaken: (1) Verzeker je ervan dat de directory met het binaire bestand zich
in je PATH bevindt, en (2) zorg ervoor dat de library's (en loaders) die
het programma nodig heeft er zijn.
</para>
</sect1>
<sect1><title>Diverse onderwerpen</title>
<sect2 id="Slimfast">
<title>Terugbrengen van de grootte van het rootbestandssysteem</title>
<para>Soms is een rootbestandssysteem zelfs na compressie te groot voor op
een diskette. Hier zijn een aantal manieren om de grootte van het
bestandssysteem terug te brengen:
<Orderedlist>
<Listitem>
<Para>
<Emphasis>Verhoog de dichtheid van de diskette</Emphasis>.
Standaard worden diskette op 1440K geformatteerd, maar er zijn hogere
dichtheidsformaten beschikbaar. <Filename>fdformat</Filename> kan disks
met de volgende omvang formatteren:
1600, 1680, 1722, 1743, 1760, 1840, en 1920. De meeste 1440K diskettestations
ondersteunen 1722K, en dit is wat ik altijd voor bootdisks gebruik.
Zie de manpage van <Command>fdformat</Command> en
<Filename>/usr/src/linux/Documentation/devices.txt</Filename>.
</Para>
</Listitem>
<Listitem> <Para><Emphasis>Vervang je shell</Emphasis>. Een aantal
populaire shells voor Linux, zoals <Command>bash</Command> en
<Command>tcsh</Command>, is nogal groot en deze shells vereisen veel library's.
Er zijn lichtgewicht alternatieven, zoals <command>ash</command>,
<command>lsh</command>, <command>kiss</command> en
<command>smash</command>, die heel wat kleiner zijn en waarvoor minder
(of geen) library's nodig zijn. De meeste vervangende shells zijn beschikbaar
vanaf <Ulink url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/shells/"><filename
class="directory">http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/shells/
</filename></ulink>. Zorg er in ieder geval voor dat de shell die je kiest
de opdrachten in alle <filename>rc</filename> bestanden op je bootdisk uit
kan voeren. <Indexterm><Primary>shells</Primary></Indexterm>
</Para>
</Listitem>
<Listitem><Para><Emphasis>Strip library's en binary's</Emphasis>. Veel
library's en binary's worden met debugging informatie gedistribueerd.
Als dit zo is krijg je als uitvoer ``<literal>not stripped</literal>'' als
je op deze bestanden de opdracht <command>file</command> toepast.
<Indexterm><Primary>library's</Primary></Indexterm> Bij het kopiëren van
binary's naar je rootbestandssysteem, is het een goede gewoonte gebruik te
maken van:
<Screen>
objcopy --strip-all FROM TO
</Screen>
<Indexterm><Primary>library's</Primary><Secondary>stripping</Secondary></Indexterm>
<Indexterm><Primary><Filename>strip</Filename></Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary><Filename>objcopy</Filename></Primary></Indexterm>
<Important>
<Para>
Gebruik bij het kopiëren van library's <Option>strip-debug</Option>
in plaats van <Option>strip-all</Option>.
</Para>
</Important>
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
Als je bij het aanmaken van het rootbestandssysteem veel bestanden
verplaatste of verwijderde, maak het dan opnieuw aan. Zie de NOOT HIERVOOR
over het belang van het ontbreken van `dirty blocks' in het bestandssysteem.
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Emphasis>Verplaats niet kritieke bestanden naar een utilitydisk</Emphasis>.
Als een aantal van je binary's na het booten of inloggen niet onmiddellijk
nodig is, kun je ze naar een utilitydisk verplaatsen.
Zie de <xref linkend="UtilityDisk"> voor details.
Je kunt ook in overweging nemen modules naar een utilitydisk te
verplaatsen.
<Indexterm><Primary>utility diskette</Primary></Indexterm>
</Para>
</Listitem>
</Orderedlist>
</Para>
</sect2>
<sect2 id="NonRamdiskRoot">
<title>Niet-ramdisk rootbestandssystemen</title>
<Indexterm><Primary>ramdisk</Primary></Indexterm>
<para>
In <xref linkend="buildroot"> werden instructies gegeven voor het
bouwen van een gecomprimeerd rootbestandssysteem die bij het booten van
het systeem naar ramdisk wordt geladen. Deze methode heeft veel voordelen
en wordt daarom vaak gebruikt. Op een aantal systemen kun je je dit echter
niet permitteren vanwege de benodigde RAM, en moet het rootbestandssysteem
direct vanaf de diskette worden gemount.
</para>
<para>
Dergelijke bestandssystemen zijn in wezen eenvoudiger aan te maken dan
gecomprimeerde rootbestandssystemen, omdat ze op een diskette kunnen worden
gebouwd in plaats van op één of ander ander device, en ze
niet hoeven te worden gedecomprimeerd. We zullen deze procedure in zoverre
ze verschilt van de instructies hiervoor uiteenzetten. Houd in gedachten dat
als je hiervoor kiest je <emphasis>veel minder ruimte</emphasis> beschikbaar
zal hebben.
</para>
<para>
<orderedlist>
<listitem>
<para>
Bereken hoeveel ruimte je beschikbaar zal hebben voor rootbestanden.
Als je een enkele boot-/rootdisk aan het bouwen bent, moeten alle blokken
voor de kernel plus alle blokken voor het rootbestandssysteem op
één disk passen.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Maak met behulp van <command>mke2fs</command> een rootbestandssysteem op
een diskette van de van toepassing zijnde grootte aan.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Stel het bestandssysteem samen zoals eerder werd beschreven.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Unmount het bestandssysteem en transporteer het naar een diskbestand als
je klaar bent, maar <emphasis>comprimeer het niet</emphasis>.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Transporteer, zoals eerder beschreven, de kernel naar een diskette.
<emphasis>Stel bit 14 in op nul</emphasis> bij het berekenen van het
ramdisk word om aan te geven dat het rootbestandssysteem niet naar ramdisk
moet worden geladen. Voer zoals eerder beschreven de opdracht
<command>rdev</command> uit.
<Indexterm><Primary>ramdisk word</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>rdev</Primary></Indexterm>
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Transporteer het rootbestandssysteem als voorheen.
</para>
</listitem>
</orderedlist>
</para>
<para> Er zijn verscheidene kortere wegen te bewandelen. Als je een uit twee
disks bestaande set aan het bouwen bent, kun je het complete
rootbestandssysteem direct op de tweede disk bouwen en is het niet nodig
het tijdelijk naar een harddiskbestand te transporteren.
Ook kun je een <emphasis>enkel</emphasis> bestandssysteem met de kernel,
LILO bestanden en rootbestanden op de gehele
disk bouwen als je een enkele boot-/rootdisk aan het bouwen bent en LILO
gebruikt en als laatste stap gewoon LILO opstarten.
</para>
</sect2>
<sect2 id="UtilityDisk">
<title>Bouwen van een utility-disk</title>
<indexterm><primary>utility diskette</primary></indexterm>
<para>
Het bouwen van een utility-disk is relatief gezien eenvoudig -- maak
op een geformatteerde disk een bestandssysteem aan en kopieer er de bestanden
naar. Mount het handmatig nadat het systeem is geboot bij gebruik met een
bootdisk.
</para>
<para>
In de instructies hiervoor gaven we al aan dat de utility-disk als
<filename>/usr</filename> zou kunnen worden gemount. In deze situatie zouden
de binary's in de <filename>/bin</filename> directory op je utility-disk kunnen
worden geplaatst, zodat het in je path plaatsen van
<filename>/usr/bin</filename> ervoor zorgt dat ze kunnen worden benadert.
Extra library's benodigd voor de binary's worden geplaatst in
<filename>/lib</filename> op de utility-disk.
</para>
<para>
Er zijn bij het ontwerpen van een utility-disk een aantal aandachtspunten:
</para>
<para>
<orderedlist>
<listitem>
<para>
Plaats kritieke systeembinary's of library's niet op de utility-disk omdat
het pas nadat het systeem is geboot te mounten zal zijn.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Je kunt een diskette en floppy tapedrive niet gelijktijdig benaderen.
Dit betekent dat als je een floppy tapedrive hebt, je het niet zal kunnen
benaderen als je utility-disk is gemount.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Toegang tot de bestanden op de utility-disk verloopt traag.
</para>
</listitem>
</orderedlist>
</para>
<para>In de <xref linkend="utilitylist"> wordt een voorbeeld gegeven van
bestanden op een utility-disk. Hier zijn een aantal ideeën betreft
bestanden die je wellicht nuttig zal vinden: programma's voor het
bestuderen en manipuleren van disks (<command>format, fdisk</command>)
en bestandssystemen (<command>mke2fs, fsck, debugfs, isofs.o</command>),
een lichtgewicht teksteditor (<command>elvis, jove</command>), comprimeer-
en archiefutility's (<command>gzip, bzip, tar, cpio, afio</command>), tape
utility's (<command>mt, ftmt, tob, taper</command>), communicatie utility's
(<command>ppp.o, slip.o, minicom</command>) en utility's voor devices
(<command>setserial, mknod</command>).
</para>
</sect2>
</sect1>
<sect1 id="Pros">
<title>Hoe de pro's het doen</title>
<para>
Misschien dat het je is opgevallen dat de bootdisks van belangrijke
distributies, zoals Slackware, RedHat of Debian geraffineerder lijken dan
wat in dit document is beschreven. Professionele distributie bootdisks zijn op
dezelfde principes gebaseerd als hierin is uiteengezet, maar investeren in
diverse truuks omdat hun bootdisks aanvullende vereisten hebben.
Ten eerste moeten ze kunnen werken met een brede variëteit aan hardware,
dus moet er een interactie met de gebruiker plaats kunnen vinden en
moet het mogelijk zijn diverse devicedrivers te laden.
Ten tweede moeten ze zodanig zijn geprepareerd dat ze met vele verschillende
installatie-opties werken, met diverse graden van automatisering.
Als laatste worden in de bootdisks van distributies gewoonlijk installatie
en rescue mogelijkheden gecombineerd.
</para>
<Indexterm><Primary>initiële ramdisk (initrd)</Primary></Indexterm>
<para>
Op een aantal bootdisks wordt gebruik gemaakt van een mogelijkheid
genaamd <emphasis>initrd</emphasis>
(<emphasis>initiële ramdisk</emphasis>). Deze mogelijkheid werd zo
rond 2.0.x geïntroduceerd en deze maakt het mogelijk een kernel in
twee fasen te booten. Wanneer de kernel in de eerste fase boot, laadt het
een initiële ramdisk image vanaf de disk.
Deze initiële ramdisk is een rootbestandssysteem met een programma
dat voor het echte root-fs wordt geladen. Dit programma inspecteert
gewoonlijk de omgeving en/of vraagt de gebruiker diverse bootopties,
zoals het device waarvan de echte rootdisk te laden, te selecteren.
Het laadt extra modules die niet in de kernel zijn gebouwd. Wanneer dit
initiële programma stopt, laadt de kernel het echte root-image in en
wordt het booten normaal gecontinueerd. Zie voor verdere informatie
over <command>initrd</command> het lokale bestand <ulink
url="file:/usr/src/linux/Documentation/initrd.txt"><filename>/usr/src/linux/Documentation/initrd.txt</filename></ulink>
en <ulink url="ftp://elserv.ffm.fgan.de/pub/linux/loadlin-1.6/initrd-example.tgz"><filename>ftp://elserv.ffm.fgan.de/pub/linux/loadlin-1.6/initrd-example.tgz</filename></ulink>
</para>
<para>
Hieronder volgen samenvattingen van hoe de installatiedisks van
iedere distributie schijnen te werken, gebaseerd op het inspecteren van
de bestreffende bestandssysteem en/of sourcecode. We kunnen niet
garanderen dat deze informatie volledig accuraat is, of dat ze sinds
de vermelde versies niet is gewijzigd.
</para>
<para>
Slackware (v.3.1) gebruikt een recht-door-zee LILO-boot vergelijkbaar met
wat is beschreven in <xref linkend="TransferringWithLILO">.
De Slackware bootdisk drukt een opstartmelding af
(“<literal>Welcome to the Slackware Linux bootkernel disk!</literal>
”) door gebruik te maken van LILO's <literal>message</literal> parameter.
Hiermee wordt de gebruiker geïnstrueerd zonodig een bootparameterregel
in te voeren. Na het booten wordt een rootbestandssysteem geladen vanaf een
tweede disk. De gebruiker roept een <command>setup</command> script aan waarmee
de installatie wordt gestart. Slackware voorziet in vele verschillende
kernels in plaats dat het gebruik maakt van een modulaire kernel en
het hangt van de gebruiker af die kernel te selecteren die overeenkomt met
zijn of haar hardwarebenodigdheden.</para>
<para> Ook RedHat (v.4.0) maakt gebruik van een LILO boot. Het laadt een
gecomprimeerde ramdisk vanaf de eerste disk, waarbij een aangepast
<command>init</command> programma wordt uitgevoerd. Dit programma ondervraagt
naar drivers en laadt dan zonodig de extra bestanden vanaf een supplemental
disk.
</para>
<para> Debian (v.1.3) is waarschijnlijk het meest geraffineerd van de
installatie disksets. Het maakt gebruik van de SYSLINUX loader om diverse
laadopties te regelen, vervolgens gebruikt het een
<Literal>initrd</Literal> image om de gebruiker door de installatie te
leiden. Het blijkt van zowel een aangepaste
<command>init</command> als een aangepaste shell gebruik te maken.
</para>
</sect1>
<sect1><title>Lijst met veel gestelde vragen (FAQ)</title>
<QandAset defaultlabel='qanda'>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Ik boot vanaf mijn boot-/rootdisks en er gebeurt niets. Wat kan ik doen?
</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
Zie <xref linkend="troubleshooting">.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Hoe werkt de Slackware/Debian/RedHat bootdisk?
</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
Zie <xref linkend="Pros">.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Hoe kan ik een bootdisk met een XYZ-driver aanmaken?
</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
De eenvoudigste manier is door aan een Slackware kernel vanaf je dichtsbijzijnde mirrorsite te komen. Slackware kernels zijn algemene kernels die voor
zoveel mogelijk devices drivers op proberen te nemen, dus als je een SCSI- of
IDE-controller hebt, bestaat de kans dat er een driver voor in de Slackware
kernel is opgenomen.
</para>
<para>
Ga naar de directory <Filename>a1</Filename> en selecteer, afhankelijk van
het type controller dat je hebt, een IDE- of SCSI-kernel. Controleer het
bestand xxxxkern.cfg voor de geselecteerde kernel om te bezien welke drivers
in die kernel zijn opgenomen. Als het gewenste device in de lijst voorkomt,
dan zou je met de corresponderende kernel je computer moeten kunnen booten.
Download het bestand xxxxkern.tgz en kopieer het naar je bootdiskette
zoals werd beschreven in de sectie over het maken van bootdisks.
</para>
<Indexterm><Primary>device drivers</Primary></Indexterm>
<Para>Vervolgens moet je met behulp van de opdracht
<Command>rdev zImage</Command> het rootdevice in de kernel controleren.
Als deze niet hetzelfde is als het gewenste rootdevice, gebruik je
<Command>rdev</Command> om het te wijzigen. De kernel die ik bijvoorbeeld
probeerde was ingesteld op <Filename>/dev/sda2</Filename>, maar mijn root
SCSI-partitie bevindt zich op <Filename>/dev/sda8</Filename>.
Om het op een rootdiskette te gebruiken, zou je de opdracht
<Command>rdev zImage /dev/fd0</Command> uit moeten voeren.
</para>
<para>
Als je bovendien wilt weten hoe je een Slackware rootdisk in wilt stellen,
dan raad ik je aan hiervoor de Linux Install Guide te lezen of aan de
Slackware distributie te komen want dat valt buiten het kader van deze HOWTO.
Zie in deze HOWTO de sectie getiteld ``Referenties''.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Hoe werk ik mijn rootdiskette bij met nieuwe bestanden?</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
<Indexterm><Primary>root
bestandssystemen</Primary><Secondary>bijwerken</Secondary></Indexterm>
De gemakkelijkste manier is het bestandssysteem vanaf de rootdisk terug naar
het eerder gebruikte <Symbol>DEVICE</Symbol> te kopiëren (zie
<xref linkend="creatingrootfs">). Mount vervolgens het bestandssysteem en
maak de wijzigingen. Je zal moeten onthouden waar je rootbestandssysteem
begon en hoeveel blokken het in beslag nam:
<Screen width=80>
dd if=/dev/fd0 bs=1k skip=ROOTBEGIN count=BLOCKS | gunzip > <Symbol>DEVICE</Symbol>
mount -t ext2 <Symbol>DEVICE</Symbol> /mnt
</Screen>
Na het maken van de wijzigingen ga je als voorheen verder (in <xref
linkend="wrappingitup">) en transporteer je het rootbestandssysteem weer
terug naar de disk.
Als je de beginpositie van het nieuwe rootbestandssysteem niet wijzigt,
hoef je de kernel niet opnieuw te transporteren of het ramdisk word opnieuw
te berekenen.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Hoe verwijder ik LILO zodat ik DOS weer kan gebruiken om te booten?</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Indexterm><Primary>Master Boot Record (MBR)</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>LILO</Primary><Secondary>removing</Secondary></Indexterm>
<Answer>
<Para>
Dit is niet echt een Bootdisk onderwerp, maar het wordt vaak gevraagd.
Onder Linux doe je het volgende:
<Screen width=60>
/sbin/lilo -u
</Screen>
</para>
<para>Je kunt ook gebruik maken van de opdracht <Command>dd</Command>
waarbij je de door LILO opgeslagen backup naar de bootsector kopieert.
Raadpleeg hiervoor de LILO documentatie als je het op deze manier wilt doen.
</para>
<para>
Onder DOS en Windows kun je de volgende DOS-opdracht gebruiken:
<Screen width=80>
FDISK /MBR
</Screen>
MBR staat voor Master Boot Record. Met deze opdracht vervang je de bootsector
door een zuivere DOS MBR, zonder dat dit effect heeft op de partitietabel.
Een aantal puristen is het hier niet mee eens, maar zelfs de auteur van
LILO, Werner Almesberger, raadt dit aan.
Het is makkelijk en het werkt.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Hoe kan ik booten als ik mijn kernel- <Emphasis>en</Emphasis>
mijn bootdisk niet meer heb?</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
Als je geen bootdisk meer bij de hand hebt, is de eenvoudigste methode
vermoedelijk voor te zorgen dat je aan een Slackware kernel voor je type
diskcontroller (IDE of SCSI) komt zoals hiervoor werd beschreven in
``Hoe maak ik een bootdisk met een XXX driver?''. Je kunt je computer
dan met behulp van deze kernel booten en vervolgens de opgelopen schade
repareren.
</para>
<para>Het kan zijn dat het rootdevice in deze kernel niet op het gewenste
disktype en partitie is ingesteld. De algemene kernel van Slackware
bijvoorbeeld heeft het rootdevice op <Filename>/dev/sda2</Filename> ingesteld,
terwijl mijn Linux rootpartitie op <Filename>/dev/sda8</Filename> voorkomt.
In dit geval zal het rootdevice in de kernel moeten worden gewijzigd.
</para>
<para>
Je kunt het root-device en de instellingen voor de ramdisk in de kernel
nog steeds wijzigen zelfs al heb je alleen een kernel en een ander
besturingssysteem zoals DOS.
</para>
<Para> <Command>rdev</Command> wijzigt de instellingen van de kernel
door de waarden op vaste offsets in het kernelbestand aan te passen, dus
je kunt hetzelfde doen als je een hex-editor tot je beschikking hebt.
-- je kunt hierbij bijvoorbeeld gebruik maken van de Norton Utilities Disk
Editor onder DOS. Je moet dan op de volgende offsets te waarden in de
kernel controleren en zonodig wijzigen:
<Indexterm><Primary>ramdisk word</Primary></Indexterm>
<Indexterm><Primary>rdev</Primary></Indexterm>
<Screen width=80>
HEX DEC DESCRIPTION
0x01F8 504 Low byte van RAMDISK word
0x01F9 505 High byte van RAMDISK word
0x01FC 508 Root minor device nummer - zie hieronder
0X01FD 509 Root major device nummer - zie hieronder
</Screen>
</Para>
<Para>
De interpretatie van het ramdisk word werd hiervoor beschreven in <xref
linkend="SettingRamdiskWord">.
</Para>
<Para>
De major en minor devicenummers moeten worden ingesteld op het device waarop
je het rootbestandssysteem wilt instellen. Een aantal nuttige waarden om
te selecteren zijn:
<Screen width=80>
DEVICE MAJOR MINOR
/dev/fd0 2 0 1e diskettestation
/dev/hda1 3 1 partitie 1 op 1e IDE-drive
/dev/sda1 8 1 partitie 1 op 1e SCSI-drive
/dev/sda8 8 8 partitie 8 op 1e SCSI-drive
</Screen>
Zodra je deze waarden hebt ingesteld, kun je het bestand naar een diskette
wegschrijven met behulp van de Norton Utilities Disk Editor of een programma
genaamd <Command>rawrite.exe</Command>. Dit programma wordt met alle
distributies meegeleverd. Het is een DOS-programma waarmee een bestand ``raw''
naar de disk wordt weggeschreven, te beginnen bij de bootsector, in plaats
dat het bestand naar het bestandssysteem wordt weggeschreven.
Als je Norton Utilities hiervoor gebruikt, moet je het bestand naar een
fysieke disk beginnend bij de start van de disk wegschrijven.
</para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Hoe kan ik extra kopieën van boot-/rootdiskettes maken?</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
Omdat magnetische media mettertijd verslechtert, zou je verscheidene
kopieën van je rescuedisk moeten bewaren, voor het geval het
origineel onleesbaar wordt.
</para>
<para>
De eenvoudigste wijze om kopieën van een diskette te maken,
waaronder opstartbare en utility-diskettes, is gebruik te maken van de
opdracht <Command>dd</Command> om de inhoud van de oorspronkelijke
diskette naar een bestand op je harddisk te kopiëren en dan dezelfde
opdracht te gebruiken om het bestand terug naar een nieuwe diskette te
kopiëren. Het is niet nodig de diskettes te mounten en je zou dit
ook niet moeten doen, omdat <Command>dd</Command> gebruik maakt van de
raw device interface.
</para>
<para>
Typ voor het kopiëren van het origineel de opdracht:
<Screen width=60>
dd if=<Symbol/DEVICENAME/ of=<Symbol/FILENAME/
</Screen>
waar <Symbol/DEVICENAME/ de naam van het device voor de diskette is en
<Symbol/FILENAME/ de naam is van het uitvoerbestand (harddisk).
Als je de parameter <Literal>count</Literal> achterwege laat, maakt dat je
met <Command>dd</Command> de hele diskette kopieert
(voor een high-density diskette zijn dit 2880 blokken).
</para>
<para>
Voor het kopiëren van het resulterende bestand naar een nieuwe diskette,
doe je de nieuwe diskette in het diskettestation en geef je de opdracht
omgekeerd:
<Screen width=60>
dd if=<Symbol/FILENAME/ of=<Symbol/DEVICENAME/
</Screen>
</Para>
<Para>
In de uitleg hierboven wordt ervan uitgegaan dat je slechts één
diskettestation hebt. Als je er twee van hetzelfde type hebt, kun je de
diskettes kopiëren met een opdracht als:
<Screen width=60>
dd if=/dev/fd0 of=/dev/fd1
</Screen>
</para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Hoe kan ik zonder het iedere keer weer typen van “ahaxxxx=nn,nn,nn” booten?
</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
<Indexterm><Primary>kernel</Primary><Secondary>parameters</Secondary></Indexterm>
Als een diskdevice niet automatisch kan worden gedetecteerd moeten er aan
de kernel met een opdracht device parameterstrings worden opgegeven, zoals:
<Screen width=60>
aha152x=0x340,11,3,1
</Screen>
Deze parameterstring kan met behulp van LILO op verscheidene manieren
worden aangeleverd:
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
Door het iedere keer dat het systeem wordt geboot via LILO op de opdrachtregel
in te voeren. Dit is echter nogal vervelend.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Met behulp van LILO's <Literal>lock</Literal> keyword om ervoor te zorgen
dat de opdrachtregel als de standaard opdrachtregel wordt opgeslagen, zodat
LILO iedere keer dat het boot dezelfde opties gebruikt.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Met behulp van de opdracht <Literal>append=</Literal> in het
configuratiebestand van LILO. De parameterstring moeten worden omsloten
door aanhalingstekens.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>Een voorbeeld van een opdrachtregel met de hiervoor
genoemde parameterstring die zou worden gebruikt, zou zijn:
<Screen width=60>
zImage aha152x=0x340,11,3,1 root=/dev/sda1 lock
</Screen>
</Para>
<Para>Hiermee zou de parameterstring voor het device worden doorgegeven en
zou de kernel ook worden gevraagd het rootdevice op
<Filename>/dev/sda1</Filename> in te stellen en de gehele opdrachtregel
te bewaren en het voor alle toekomstige boots opnieuw te gebruiken.
</para>
<para>
Een voorbeeld van een APPEND opdracht is:
<Screen width=60>
APPEND = “aha152x=0x340,11,3,1”
</Screen>
</para>
<Para>De parameterstring moet op de opdrachtregel <emphasis>niet</emphasis>
door aanhalingstekens worden omsloten, maar <emphasis>wel</emphasis> in de
opdracht <Literal>APPEND</Literal>.
</para>
<para>In de kernel moet de driver waarop de parameterstring betrekking heeft,
zijn ingebouwd. Als dit niet zo is, dan is er niets wat er naar de
parameterstring luistert, en zal je de kernel opnieuw moeten bouwen zodat
het benodigde device erin is opgenomen.
Ga naar <Filename>/usr/src/linux</Filename> en lees de README, de
Linux FAQ en Installatie HOWTO voor het opnieuw bouwen van de kernel.
Als alternatief kun je een algemene kernel voor het type disk ophalen en
die installeren.
</para>
<para>
We raden je aan de LILO documentatie goed door te lezen voordat je met
de LILO installatie gaat experimenteren. Onvoorzichtig gebruik van de
<literal>BOOT</literal> opdracht kan partities beschadigen.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Tijdens de systeemstart, krijg ik de foutmelding “<literal>A:
cannot execute B</literal>”. Waarom?
</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
<Indexterm><Primary>hardcoded locaties</Primary></Indexterm>
In een aantal situaties worden programmanamen in diverse utility's
ingeprogrammeerd (hardcoded). Dit is niet altijd het geval, maar
het geeft wel een verklaring waarom een uitvoerbaar bestand blijkbaar niet
op je systeem kan worden gevonden zelfs al kun je zien dat het er is.
Of een gegeven programma de naam van een andere programma heeft ingeprogrammeerd
kun je achterhalen met behulp van de opdracht
<Command>strings</Command> en door via een pipe de uitvoer door
<Command>grep</Command> te laten gaan.
</para>
<para>
Bekende voorbeelden van hardcoding zijn:
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
In een aantal versies van <Command>shutdown</Command> is
<filename>/etc/reboot</filename> hardcoded, dus moet <command>reboot</command>
in de directory <filename>/etc</filename> worden geplaatst.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
<Command>init</Command> heeft op z'n minst voor één persoon
voor problemen gezorgd waarbij de kernel <Command>init</Command> niet kon
vinden.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
<para>Verplaats de programma's óf naar de juiste directory, óf
wijzig de configuratiebestanden
(b.v. <Filename>inittab</Filename>) zodanig dat naar de juiste directory
wordt verwezen. Plaats bij twijfel de programma's in dezelfde directory als
waar ze op je harddisk staan, en gebruik dezelfde <filename>inittab</filename>
en <Filename>/etc/rc.d</Filename> bestanden zoals die op je harddisk.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
<QandAentry>
<Question>
<Para>
<Emphasis>Mijn kernel heeft ondersteuning voor een ramdisk van 0K. Waarom?
</Emphasis>
</Para>
</Question>
<Answer>
<Para>
In die gevallen zal bij het booten een kernelmelding als de volgende worden
weergegeven:
<Indexterm><Primary>ramdisk</Primary></Indexterm>
<Screen width=60>
Ramdisk driver initialized : 16 ramdisks of 0K size
</Screen>
</Para>
<Para>
Dit komt waarschijnlijk doordat de grootte door kernelparameters tijdens
de systeemstart op 0 is ingesteld. Dit zou vermoedelijk kunnen zijn veroorzaakt
door een over het hoofd geziene parameter in het configuratiebestand van LILO:
<Screen width=60>
ramdisk= 0
</Screen>
</para>
<para>
Dit stond in een aantal oudere distributies in voorbeeldconfiguratiebestanden
van LILO, en het werd hier geplaatst om eventuele voorgaande kernelinstellingen
te overschrijven. Als er een dergelijke regel in voorkomt, verwijder je het.
</para>
<Para>
Als je een ramdisk ter grootte van 0 probeert te gebruiken, kan de werking
onvoorspelbaar zijn en in kernelpanics resulteren.
</Para>
</Answer>
</QandAentry>
</QandAset>
</sect1>
<Appendix>
<Title>Bronnen en verwijzingen</title>
<para>
Zorg bij het ophalen van een package altijd dat je de laatste versie ophaalt,
tenzij je goede redenen hebt om dit niet te doen.
</para>
<Sect1 id="PreMade" xreflabel="Appendix A.1">
<Title>Voorgefabriceerde Bootdisks</title>
<para>
Dit zijn bronnen voor distributie-bootdisks. <emphasis>Gebruik alsjeblieft
één van de mirror-sites om de load op deze machines te beperken.
</emphasis>
<itemizedlist>
<Listitem>
<Para>
<Ulink
url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/distributions/slackware/bootdsks.144/">Slackware bootdisks</ulink>,
<ulink
url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/distributions/slackware/rootdsks/">rootdisks</ulink>
en <ulink url="http://www.slackware.com/getslack/">Slackware mirror sites</ulink>
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Ulink
url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/distributions/redhat/current/i386/images/">RedHat bootdisks</ulink> en <ulink url="http://www.redhat.com/mirrors.html">Red Hat mirror sites</ulink>
</Para>
</Listitem>
<Listitem>
<Para>
<Ulink
url="ftp://ftp.debian.org/pub/debian/dists/stable/main/disks-i386/current/">Debian bootdisks</ulink> en <ulink url="ftp://ftp.debian.org/pub/debian/README.mirrors.html">Debian mirror sites</ulink>
</Para>
</Listitem>
</Itemizedlist>
</Para>
<para>
In aanvulling op de distributie-bootdisks zijn de volgende rescue-diskimages
beschikbaar. Tenzij anders aangegeven, zijn ze te vinden in de directory
<ulink url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/recovery/!INDEX.html">
<filename>http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/recovery/!INDEX.html</filename></ulink>
</para>
<para>
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
<literal>tomsrtbt</literal>, door Tom Oehser, is een enkele boot-/rootdisk
gebaseerd op kernel 2.0, met een grote set mogelijkheden en ondersteunings
programma's. Het
biedt ondersteuning voor IDE, SCSI, tape, netwerkadaptors, PCMCIA en meer.
Ongeveer 100 utility-programma's en tools zijn opgenomen voor het herstellen
van disks. In het package zijn ook scripts opgenomen voor het deassembleren
en herconstrueren van de images zodat zonodig nieuw materiaal kan worden
toegevoegd.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
<literal>rescue02</literal>, door John Comyns, is een rescue-disk gebaseerd
op kernel 1.3.84 met ondersteuning voor IDE,
Adaptec 1542 en NCR53C7,8xx. Het maakt gebruik van ELF
binary's, maar heeft genoeg opdrachten zodat het op ieder systeem gebruikt
kan worden. Er zijn voor alle andere SCSI-kaarten modules die na het booten
kunnen worden geladen. Het werkt waarschijnlijk niet met systemen met 4 mb
aan ram aangezien het gebruik maakt van een ramdisk van 3 mb.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
<literal>resque_disk-2.0.22</literal>, door Sergei Viznyuk, is een
boot-/rootdisk gebaseerd op kernel 2.0.22 met ingebouwde ondersteuning voor
IDE, veel verschillende SCSI-controllers, en ELF/AOUT. Tevens zijn veel modules
en nuttige utility's voor het herstellen van een harddisk opgenomen.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
<ulink url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/recovery/images">
<literal>cramdisk</literal> images</Ulink>, gebaseerd op de 2.0.23 kernel,
beschikbaar voor 4 meg en 8 meg machines. Hierin is ondersteuning voor de
math emulatie en netwerken (PPP en dial-in script, NE2000, 3C509) opgenomen
of ondersteuning voor de parallelle poort ZIP-drive.
Deze disk-images zullen op een 386'r met 4MB RAM booten.
MSDOS ondersteuning is opgenomen dus je kunt vanaf het net naar een
DOS-partitie downloaden.
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
</Sect1>
<Sect1><Title>Rescue packages</title>
<para>Op metalab.unc.edu zijn verscheidene packages voor het aanmaken van
rescue-disks beschikbaar. Met deze packages specificeer je een set bestanden
die moeten worden opgenomen en de software automatiseert
(in verschillende mate) de aanmaak van een bootdisk.
Zie <Ulink
url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/recovery/!INDEX.html"><Filename>http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/recovery/!INDEX.html</Filename></Ulink>
voor meer informatie. <Emphasis>Controleer de bestandsdata zorgvuldig
</emphasis>. Een aantal packages is verscheidene jaren niet bijgewerkt en
zal de aanmaak van een gecomprimeerd rootbestandssysteem die in de ramdisk
wordt geladen niet ondersteunen.
Zover we weten, is <ulink
url="http://www.croftj.net/~fawcett/yard/index.html">Yard</ulink> het enige
package dat dit wel doet.
</para>
</Sect1>
<Sect1>
<Title>LILO -- de Linux loader</title>
<para>
Geschreven door Werner Almesberger. Uitstekende bootloader, en de
documentatie bevat informatie over de inhoud van de bootsector en de
beginfasen van het bootproces.
</para>
<para>
Ftp vanaf <Ulink Url="ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/lilo/">
ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/lilo/</Ulink>. Het is ook
beschikbaar op Metalab en mirrors.
</para>
</Sect1>
<Sect1><title>Linux FAQ en HOWTO's</title>
<para>
Deze zijn vanaf veel bronnen beschikbaar. Kijk in de usenet nieuwsgroepen
<literal>news.answers</literal> en <literal>comp.os.linux.announce</literal>.
</para>
<para>
De FAQ is beschikbaar vanaf <ulink
url="http://linuxdoc.org/FAQ/Linux-FAQ.html">
http://linuxdoc.org/FAQ/Linux-FAQ.html</ulink>
en de HOWTO's van
<ulink url="http://linuxdoc.org/HOWTO/HOWTO-INDEX.html">http://linuxdoc.org/HOWTO/HOWTO-INDEX.html</ulink>. De meeste documentatie voor
Linux is te vinden op de homepage van het
<ulink url="http://linuxdoc.org/">Linux Documentatie Project</ulink>.
</para>
</Sect1>
<Sect1><Title>Ramdisk gebruik</title>
<Indexterm><Primary>ramdisk</Primary></Indexterm>
<para>
Een uitstekende beschrijving van de werking van de ramdisk code is te
vinden in de documentatie die met de Linux-kernel wordt meegeleverd.
Zie <filename>/usr/src/linux/Documentation/ramdisk.txt</filename>. Het is
geschreven door Paul Gortmaker en bevat een sectie over het aanmaken van een
gecomprimeerde ramdisk.
</para>
</Sect1>
<Sect1>
<title>Het Linux bootproces</title>
<Indexterm><Primary>bootproces</Primary></Indexterm>
<para>
Hier zijn wat verwijzingen voor meer info over het Linux bootproces:
<itemizedlist>
<listitem>
<para>
In de <ulink url="http://linuxdoc.org/LDP/sag/c1596.html"><citetitle>Linux
System Administrators' Guide</citetitle></ulink> staat een sectie over het
booten.
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
In het <ulink
url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/boot/lilo/lilo-t-21.ps.gz">
LILO ``Technische overzicht''</ulink> staat de definitieve technische,
low-level beschrijving van het bootproces, tot aan waar de kernel is gestart.
</para>
</listitem>
<listitem><para>De broncode is de definitieve leidraad. Hieronder staan een
aantal kernelbestanden gerelateerd aan het bootproces. Als je de broncode
van de Linux-kernel hebt, kun je deze op je computer vinden onder
<filename>/usr/src/linux</filename>; als alternatief heeft
Shigio Yamaguchi (shigio@tamacom.com) voor het lezen van de kernelbronbestanden
een zeer fraaie <ulink url="http://www.tamacom.com/tour/linux/index.html">hypertext kernel browser</ulink>. Dit zijn een aantal relevante te bekijken bestanden:
<Variablelist>
<varlistentry>
<term><filename>arch/i386/boot/bootsect.S</filename> en
<filename>setup.S</filename></term>
<listitem>
<para>
Hierin staat assembleercode voor de bootsector zelf.
</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><filename>arch/i386/boot/compressed/misc.c</filename></term>
<listitem>
<para>
Hierin staat code voor het decomprimeren van de kernel.
</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><filename>arch/i386/kernel/</filename></term>
<listitem>
<para>
Directory met kernel-initialisatiecode.
<filename>setup.c</filename> definieert het ramdisk word.
</para>
</listitem>
</varlistentry>
<varlistentry>
<term><filename>drivers/block/rd.c</filename></term>
<listitem>
<para>
Bevat de ramdisk driver. De procedures
<command>rd_load</command> en <command>
rd_load_image</command> laden blokken vanaf een device naar
ramdisk. De procedure
<command>identify_ramdisk_image</command> stelt vast welk
type bestandssysteem is gevonden en of het is gecomprimeerd.
</para>
</listitem>
</varlistentry>
</variablelist>
</para>
</listitem>
</itemizedlist>
</para>
</Sect1>
</Appendix>
<Appendix><title>LILO boot foutcodes</title>
<Indexterm><Primary>LILO</Primary><Secondary>foutcodes</Secondary></Indexterm>
<para>
Vragen over deze foutmeldingen worden zovaak in Usenet gesteld dat we ze
hier als een publieke service hebben opgenomen. Deze samenvatting is
onttrokken uit Werner Almsberger's <ulink
url="http://metalab.unc.edu/pub/Linux/system/boot/lilo/lilo-u-21.ps.gz">
LILO User Documentation</ulink>.
</para>
<para>Wanneer LILO zichzelf laadt, geeft het 't woord
<literal>LILO</literal> weer. Iedere letter wordt voor of na het
uitvoeren van een bepaalde actie afgedrukt. Als LILO op een bepaald
punt faalt, worden de letters tot zover afgedrukt dat ze kunnen worden
gebruikt om het probleem te identificeren.
</para>
<InformalTable>
<Tgroup cols=2 align=left>
<Colspec colname=Output align=left colwidth="1in">
<Colspec colname=Descrip align=left>
<Thead>
<Row>
<entry>Uitvoer</entry>
<entry>Probleem</entry>
</Row>
</Thead>
<Tbody>
<Row>
<entry>(niets)</entry>
<entry>
Geen enkel onderdeel van LILO werd geladen. LILO is
óf niet geïnstalleerd óf de partitie
waarop de bootsector voorkomt, is niet actief.
</Entry>
</Row>
<Row>
<Entry>L</Entry>
<Entry>
De eerste fase bootloader werd geladen, maar het kan de
tweede fase bootloader niet laden. De uit twee cijfers bestaande
foutcode geeft het type probleem aan. (Zie ook de sectie
``Disk foutcodes''.) Dit geeft meestal aan dat er een media
storing is óf een onjuiste geometrie (b.v. verkeerde
diskparameters).
</Entry>
</Row>
<Row>
<Entry>LI</Entry>
<Entry>
De eerste fase bootloader kon de tweede fase bootloader laden,
maar lukte het niet het uit te voeren.
Dit kan óf worden veroorzaakt door een onjuiste
geometrie óf door het verplaatsen van
<Filename>/boot/boot.b</Filename> zonder dat de map-installer
werd uitgevoerd.
</Entry>
</Row>
<Row>
<Entry>LIL</Entry>
<Entry>
De tweede fase bootloader is gestart, maar het kan de
descriptor tabel vanuit het map-bestand niet laden.
Dit wordt meestal veroorzaakt door een storing aan media of
door een onjuiste geometrie.
</Entry>
</Row>
<Row>
<Entry>LIL?</Entry>
<Entry>
De tweede fase bootloader is op een onjuist adres geladen.
Dit wordt meestal door een subtiel onjuiste geometrie veroorzaakt
óf doordat de <filename>/boot/boot.b</filename> werd
verplaatst zonder dat de map-installer werd uitgevoerd.
</Entry>
</Row>
<Row>
<Entry>LIL-</Entry>
<Entry>
De descriptor tabel is beschadigd. Dit kan óf worden
veroorzaakt door een onjuiste geometrie of door het verplaatsen
van /boot/map zonder de map-installer uit te voeren.
</Entry>
</Row>
<Row>
<Entry>LILO</Entry>
<Entry>
Alle onderdelen van LILO zijn succesvol geïnstalleerd.
</Entry>
</Row>
</Tbody>
</Tgroup>
</InformalTable>
<Para>
Als de BIOS een fout signaleert wanneer LILO een bootimage probeert te laden,
wordt de bijbehorende foutcode weergegeven. Deze codes variëren van
<literal>0x00</literal> tot en met <literal>0xbb</literal>. Zie de LILO
Gebruikersgids voor een uitleg van deze foutcodes.
</para>
</Appendix>
<Appendix id="Listings">
<Title>Voorbeeldlisting van een rootbestandssysteem</title>
<Indexterm><Primary>rootbestandssysteem</Primary></Indexterm>
<para>
<screen width="80">
/:
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 bin
drwx--x--x 2 root root 4096 Nov 1 15:39 dev
drwx--x--x 3 root root 1024 Nov 1 15:39 etc
drwx--x--x 4 root root 1024 Nov 1 15:39 lib
drwx--x--x 5 root root 1024 Nov 1 15:39 mnt
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 proc
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 root
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 sbin
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 tmp
drwx--x--x 7 root root 1024 Nov 1 15:39 usr
drwx--x--x 5 root root 1024 Nov 1 15:39 var
/bin:
-rwx--x--x 1 root root 62660 Nov 1 15:39 ash
-rwx--x--x 1 root root 9032 Nov 1 15:39 cat
-rwx--x--x 1 root root 10276 Nov 1 15:39 chmod
-rwx--x--x 1 root root 9592 Nov 1 15:39 chown
-rwx--x--x 1 root root 23124 Nov 1 15:39 cp
-rwx--x--x 1 root root 23028 Nov 1 15:39 date
-rwx--x--x 1 root root 14052 Nov 1 15:39 dd
-rwx--x--x 1 root root 14144 Nov 1 15:39 df
-rwx--x--x 1 root root 69444 Nov 1 15:39 egrep
-rwx--x--x 1 root root 395 Nov 1 15:39 false
-rwx--x--x 1 root root 69444 Nov 1 15:39 fgrep
-rwx--x--x 1 root root 69444 Nov 1 15:39 grep
-rwx--x--x 3 root root 45436 Nov 1 15:39 gunzip
-rwx--x--x 3 root root 45436 Nov 1 15:39 gzip
-rwx--x--x 1 root root 8008 Nov 1 15:39 hostname
-rwx--x--x 1 root root 12736 Nov 1 15:39 ln
-rws--x--x 1 root root 15284 Nov 1 15:39 login
-rwx--x--x 1 root root 29308 Nov 1 15:39 ls
-rwx--x--x 1 root root 8268 Nov 1 15:39 mkdir
-rwx--x--x 1 root root 8920 Nov 1 15:39 mknod
-rwx--x--x 1 root root 24836 Nov 1 15:39 more
-rws--x--x 1 root root 37640 Nov 1 15:39 mount
-rwx--x--x 1 root root 12240 Nov 1 15:39 mt
-rwx--x--x 1 root root 12932 Nov 1 15:39 mv
-r-x--x--x 1 root root 12324 Nov 1 15:39 ps
-rwx--x--x 1 root root 5388 Nov 1 15:39 pwd
-rwx--x--x 1 root root 10092 Nov 1 15:39 rm
lrwxrwxrwx 1 root root 3 Nov 1 15:39 sh -> ash
-rwx--x--x 1 root root 25296 Nov 1 15:39 stty
-rws--x--x 1 root root 12648 Nov 1 15:39 su
-rwx--x--x 1 root root 4444 Nov 1 15:39 sync
-rwx--x--x 1 root root 110668 Nov 1 15:39 tar
-rwx--x--x 1 root root 19712 Nov 1 15:39 touch
-rwx--x--x 1 root root 395 Nov 1 15:39 true
-rws--x--x 1 root root 19084 Nov 1 15:39 umount
-rwx--x--x 1 root root 5368 Nov 1 15:39 uname
-rwx--x--x 3 root root 45436 Nov 1 15:39 zcat
/dev:
lrwxrwxrwx 1 root root 6 Nov 1 15:39 cdrom -> cdu31a
brw-rw-r-- 1 root root 15, 0 May 5 1998 cdu31a
crw------- 1 root root 4, 0 Nov 1 15:29 console
crw-rw-rw- 1 root uucp 5, 64 Sep 9 19:46 cua0
crw-rw-rw- 1 root uucp 5, 65 May 5 1998 cua1
crw-rw-rw- 1 root uucp 5, 66 May 5 1998 cua2
crw-rw-rw- 1 root uucp 5, 67 May 5 1998 cua3
brw-rw---- 1 root floppy 2, 0 Aug 8 13:54 fd0
brw-rw---- 1 root floppy 2, 36 Aug 8 13:54 fd0CompaQ
brw-rw---- 1 root floppy 2, 84 Aug 8 13:55 fd0D1040
brw-rw---- 1 root floppy 2, 88 Aug 8 13:55 fd0D1120
brw-rw---- 1 root floppy 2, 12 Aug 8 13:54 fd0D360
brw-rw---- 1 root floppy 2, 16 Aug 8 13:54 fd0D720
brw-rw---- 1 root floppy 2, 120 Aug 8 13:55 fd0D800
brw-rw---- 1 root floppy 2, 32 Aug 8 13:54 fd0E2880
brw-rw---- 1 root floppy 2, 104 Aug 8 13:55 fd0E3200
brw-rw---- 1 root floppy 2, 108 Aug 8 13:55 fd0E3520
brw-rw---- 1 root floppy 2, 112 Aug 8 13:55 fd0E3840
brw-rw---- 1 root floppy 2, 28 Aug 8 13:54 fd0H1440
brw-rw---- 1 root floppy 2, 124 Aug 8 13:55 fd0H1600
brw-rw---- 1 root floppy 2, 44 Aug 8 13:55 fd0H1680
brw-rw---- 1 root floppy 2, 60 Aug 8 13:55 fd0H1722
brw-rw---- 1 root floppy 2, 76 Aug 8 13:55 fd0H1743
brw-rw---- 1 root floppy 2, 96 Aug 8 13:55 fd0H1760
brw-rw---- 1 root floppy 2, 116 Aug 8 13:55 fd0H1840
brw-rw---- 1 root floppy 2, 100 Aug 8 13:55 fd0H1920
lrwxrwxrwx 1 root root 7 Nov 1 15:39 fd0H360 -> fd0D360
lrwxrwxrwx 1 root root 7 Nov 1 15:39 fd0H720 -> fd0D720
brw-rw---- 1 root floppy 2, 52 Aug 8 13:55 fd0H820
brw-rw---- 1 root floppy 2, 68 Aug 8 13:55 fd0H830
brw-rw---- 1 root floppy 2, 4 Aug 8 13:54 fd0d360
brw-rw---- 1 root floppy 2, 8 Aug 8 13:54 fd0h1200
brw-rw---- 1 root floppy 2, 40 Aug 8 13:54 fd0h1440
brw-rw---- 1 root floppy 2, 56 Aug 8 13:55 fd0h1476
brw-rw---- 1 root floppy 2, 72 Aug 8 13:55 fd0h1494
brw-rw---- 1 root floppy 2, 92 Aug 8 13:55 fd0h1600
brw-rw---- 1 root floppy 2, 20 Aug 8 13:54 fd0h360
brw-rw---- 1 root floppy 2, 48 Aug 8 13:55 fd0h410
brw-rw---- 1 root floppy 2, 64 Aug 8 13:55 fd0h420
brw-rw---- 1 root floppy 2, 24 Aug 8 13:54 fd0h720
brw-rw---- 1 root floppy 2, 80 Aug 8 13:55 fd0h880
brw-rw---- 1 root disk 3, 0 May 5 1998 hda
brw-rw---- 1 root disk 3, 1 May 5 1998 hda1
brw-rw---- 1 root disk 3, 2 May 5 1998 hda2
brw-rw---- 1 root disk 3, 3 May 5 1998 hda3
brw-rw---- 1 root disk 3, 4 May 5 1998 hda4
brw-rw---- 1 root disk 3, 5 May 5 1998 hda5
brw-rw---- 1 root disk 3, 6 May 5 1998 hda6
brw-rw---- 1 root disk 3, 64 May 5 1998 hdb
brw-rw---- 1 root disk 3, 65 May 5 1998 hdb1
brw-rw---- 1 root disk 3, 66 May 5 1998 hdb2
brw-rw---- 1 root disk 3, 67 May 5 1998 hdb3
brw-rw---- 1 root disk 3, 68 May 5 1998 hdb4
brw-rw---- 1 root disk 3, 69 May 5 1998 hdb5
brw-rw---- 1 root disk 3, 70 May 5 1998 hdb6
crw-r----- 1 root kmem 1, 2 May 5 1998 kmem
crw-r----- 1 root kmem 1, 1 May 5 1998 mem
lrwxrwxrwx 1 root root 12 Nov 1 15:39 modem -> ttyS1
lrwxrwxrwx 1 root root 12 Nov 1 15:39 mouse -> psaux
crw-rw-rw- 1 root root 1, 3 May 5 1998 null
crwxrwxrwx 1 root root 10, 1 Oct 5 20:22 psaux
brw-r----- 1 root disk 1, 1 May 5 1998 ram
brw-rw---- 1 root disk 1, 0 May 5 1998 ram0
brw-rw---- 1 root disk 1, 1 May 5 1998 ram1
brw-rw---- 1 root disk 1, 2 May 5 1998 ram2
brw-rw---- 1 root disk 1, 3 May 5 1998 ram3
brw-rw---- 1 root disk 1, 4 May 5 1998 ram4
brw-rw---- 1 root disk 1, 5 May 5 1998 ram5
brw-rw---- 1 root disk 1, 6 May 5 1998 ram6
brw-rw---- 1 root disk 1, 7 May 5 1998 ram7
brw-rw---- 1 root disk 1, 8 May 5 1998 ram8
brw-rw---- 1 root disk 1, 9 May 5 1998 ram9
lrwxrwxrwx 1 root root 4 Nov 1 15:39 ramdisk -> ram0
<Emphasis role='bold'>
*** Ik heb slechts die devices voor de IDE-partities opgenomen, waar
*** ik gebruik van maak. Als je gebruik maakt van SCSI, gebruik dan
*** in plaats daarvan de /dev/sdXX devices.
</Emphasis>
crw------- 1 root root 4, 0 May 5 1998 tty0
crw-w----- 1 root tty 4, 1 Nov 1 15:39 tty1
crw------- 1 root root 4, 2 Nov 1 15:29 tty2
crw------- 1 root root 4, 3 Nov 1 15:29 tty3
crw------- 1 root root 4, 4 Nov 1 15:29 tty4
crw------- 1 root root 4, 5 Nov 1 15:29 tty5
crw------- 1 root root 4, 6 Nov 1 15:29 tty6
crw------- 1 root root 4, 7 May 5 1998 tty7
crw------- 1 root tty 4, 8 May 5 1998 tty8
crw------- 1 root tty 4, 9 May 8 12:57 tty9
crw-rw-rw- 1 root root 4, 65 Nov 1 12:17 ttyS1
crw-rw-rw- 1 root root 1, 5 May 5 1998 zero
/etc:
-rw------- 1 root root 164 Nov 1 15:39 conf.modules
-rw------- 1 root root 668 Nov 1 15:39 fstab
-rw------- 1 root root 71 Nov 1 15:39 gettydefs
-rw------- 1 root root 389 Nov 1 15:39 group
-rw------- 1 root root 413 Nov 1 15:39 inittab
-rw------- 1 root root 65 Nov 1 15:39 issue
-rw-r--r-- 1 root root 746 Nov 1 15:39 ld.so.cache
-rw------- 1 root root 32 Nov 1 15:39 motd
-rw------- 1 root root 949 Nov 1 15:39 nsswitch.conf
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 pam.d
-rw------- 1 root root 139 Nov 1 15:39 passwd
-rw------- 1 root root 516 Nov 1 15:39 profile
-rwx--x--x 1 root root 387 Nov 1 15:39 rc
-rw------- 1 root root 55 Nov 1 15:39 shells
-rw------- 1 root root 774 Nov 1 15:39 termcap
-rw------- 1 root root 78 Nov 1 15:39 ttytype
lrwxrwxrwx 1 root root 15 Nov 1 15:39 utmp -> ../var/run/utmp
lrwxrwxrwx 1 root root 15 Nov 1 15:39 wtmp -> ../var/log/wtmp
/etc/pam.d:
-rw------- 1 root root 356 Nov 1 15:39 other
/lib:
-rwxr-xr-x 1 root root 45415 Nov 1 15:39 ld-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 11 Nov 1 15:39 ld-linux.so.2 -> ld-2.0.7.so
-rwxr-xr-x 1 root root 731548 Nov 1 15:39 libc-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 13 Nov 1 15:39 libc.so.6 -> libc-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 17 Nov 1 15:39 libcom_err.so.2 -> libcom_err.so.2.0
-rwxr-xr-x 1 root root 6209 Nov 1 15:39 libcom_err.so.2.0
-rwxr-xr-x 1 root root 153881 Nov 1 15:39 libcrypt-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 17 Nov 1 15:39 libcrypt.so.1 -> libcrypt-2.0.7.so
-rwxr-xr-x 1 root root 12962 Nov 1 15:39 libdl-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 14 Nov 1 15:39 libdl.so.2 -> libdl-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 16 Nov 1 15:39 libext2fs.so.2 -> libext2fs.so.2.4
-rwxr-xr-x 1 root root 81382 Nov 1 15:39 libext2fs.so.2.4
-rwxr-xr-x 1 root root 25222 Nov 1 15:39 libnsl-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 15 Nov 1 15:39 libnsl.so.1 -> libnsl-2.0.7.so
-rwx--x--x 1 root root 178336 Nov 1 15:39 libnss_files-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 21 Nov 1 15:39 libnss_files.so.1 -> libnss_files-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 14 Nov 1 15:39 libpam.so.0 -> libpam.so.0.64
-rwxr-xr-x 1 root root 26906 Nov 1 15:39 libpam.so.0.64
lrwxrwxrwx 1 root root 19 Nov 1 15:39 libpam_misc.so.0 -> libpam_misc.so.0.64
-rwxr-xr-x 1 root root 7086 Nov 1 15:39 libpam_misc.so.0.64
-r-xr-xr-x 1 root root 35615 Nov 1 15:39 libproc.so.1.2.6
lrwxrwxrwx 1 root root 15 Nov 1 15:39 libpwdb.so.0 -> libpwdb.so.0.54
-rw-r-r--- 1 root root 121899 Nov 1 15:39 libpwdb.so.0.54
lrwxrwxrwx 1 root root 19 Nov 1 15:39 libtermcap.so.2 -> libtermcap.so.2.0.8
-rwxr-xr-x 1 root root 12041 Nov 1 15:39 libtermcap.so.2.0.8
-rwxr-xr-x 1 root root 12874 Nov 1 15:39 libutil-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 16 Nov 1 15:39 libutil.so.1 -> libutil-2.0.7.so
lrwxrwxrwx 1 root root 14 Nov 1 15:39 libuuid.so.1 -> libuuid.so.1.1
-rwxr-xr-x 1 root root 8039 Nov 1 15:39 libuuid.so.1.1
drwx--x--x 3 root root 1024 Nov 1 15:39 modules
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 security
/lib/modules:
drwx--x--x 4 root root 1024 Nov 1 15:39 2.0.35
/lib/modules/2.0.35:
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 block
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 cdrom
/lib/modules/2.0.35/block:
drwx------ 1 root root 7156 Nov 1 15:39 loop.o
/lib/modules/2.0.35/cdrom:
drwx------ 1 root root 24108 Nov 1 15:39 cdu31a.o
/lib/security:
-rwx--x--x 1 root root 8771 Nov 1 15:39 pam_permit.so
<Emphasis role='bold'>
*** Directory stubs voor het mounten
</Emphasis>
/mnt:
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 cdrom
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 floppy
/proc:
/root:
-rw------- 1 root root 176 Nov 1 15:39 .bashrc
-rw------- 1 root root 182 Nov 1 15:39 .cshrc
-rwx--x--x 1 root root 455 Nov 1 15:39 .profile
-rw------- 1 root root 4014 Nov 1 15:39 .tcshrc
/sbin:
-rwx--x--x 1 root root 23976 Nov 1 15:39 depmod
-rwx--x--x 2 root root 274600 Nov 1 15:39 e2fsck
-rwx--x--x 1 root root 41268 Nov 1 15:39 fdisk
-rwx--x--x 1 root root 9396 Nov 1 15:39 fsck
-rwx--x--x 2 root root 274600 Nov 1 15:39 fsck.ext2
-rwx--x--x 1 root root 29556 Nov 1 15:39 getty
-rwx--x--x 1 root root 6620 Nov 1 15:39 halt
-rwx--x--x 1 root root 23116 Nov 1 15:39 init
-rwx--x--x 1 root root 25612 Nov 1 15:39 insmod
-rwx--x--x 1 root root 10368 Nov 1 15:39 kerneld
-rwx--x--x 1 root root 110400 Nov 1 15:39 ldconfig
-rwx--x--x 1 root root 6108 Nov 1 15:39 lsmod
-rwx--x--x 2 root root 17400 Nov 1 15:39 mke2fs
-rwx--x--x 1 root root 4072 Nov 1 15:39 mkfs
-rwx--x--x 2 root root 17400 Nov 1 15:39 mkfs.ext2
-rwx--x--x 1 root root 5664 Nov 1 15:39 mkswap
-rwx--x--x 1 root root 22032 Nov 1 15:39 modprobe
lrwxrwxrwx 1 root root 4 Nov 1 15:39 reboot -> halt
-rwx--x--x 1 root root 7492 Nov 1 15:39 rmmod
-rwx--x--x 1 root root 12932 Nov 1 15:39 shutdown
lrwxrwxrwx 1 root root 6 Nov 1 15:39 swapoff -> swapon
-rwx--x--x 1 root root 5124 Nov 1 15:39 swapon
lrwxrwxrwx 1 root root 4 Nov 1 15:39 telinit -> init
-rwx--x--x 1 root root 6944 Nov 1 15:39 update
/tmp:
/usr:
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 bin
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 lib
drwx--x--x 3 root root 1024 Nov 1 15:39 man
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 sbin
drwx--x--x 3 root root 1024 Nov 1 15:39 share
lrwxrwxrwx 1 root root 10 Nov 1 15:39 tmp -> ../var/tmp
/usr/bin:
-rwx--x--x 1 root root 37164 Nov 1 15:39 afio
-rwx--x--x 1 root root 5044 Nov 1 15:39 chroot
-rwx--x--x 1 root root 10656 Nov 1 15:39 cut
-rwx--x--x 1 root root 63652 Nov 1 15:39 diff
-rwx--x--x 1 root root 12972 Nov 1 15:39 du
-rwx--x--x 1 root root 56552 Nov 1 15:39 find
-r-x--x--x 1 root root 6280 Nov 1 15:39 free
-rwx--x--x 1 root root 7680 Nov 1 15:39 head
-rwx--x--x 1 root root 8504 Nov 1 15:39 id
-r-sr-xr-x 1 root bin 4200 Nov 1 15:39 passwd
-rwx--x--x 1 root root 14856 Nov 1 15:39 tail
-rwx--x--x 1 root root 19008 Nov 1 15:39 tr
-rwx--x--x 1 root root 7160 Nov 1 15:39 wc
-rwx--x--x 1 root root 4412 Nov 1 15:39 whoami
/usr/lib:
lrwxrwxrwx 1 root root 17 Nov 1 15:39 libncurses.so.4 -> libncurses.so.4.2
-rw-r-r--- 1 root root 260474 Nov 1 15:39 libncurses.so.4.2
/usr/sbin:
-r-x--x--x 1 root root 13684 Nov 1 15:39 fuser
-rwx--x--x 1 root root 3876 Nov 1 15:39 mklost+found
/usr/share:
drwx--x--x 4 root root 1024 Nov 1 15:39 terminfo
/usr/share/terminfo:
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 l
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 v
/usr/share/terminfo/l:
-rw------- 1 root root 1552 Nov 1 15:39 linux
-rw------- 1 root root 1516 Nov 1 15:39 linux-m
-rw------- 1 root root 1583 Nov 1 15:39 linux-nic
/usr/share/terminfo/v:
-rw------- 2 root root 1143 Nov 1 15:39 vt100
-rw------- 2 root root 1143 Nov 1 15:39 vt100-am
/var:
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 log
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 run
drwx--x--x 2 root root 1024 Nov 1 15:39 tmp
/var/log:
-rw------- 1 root root 0 Nov 1 15:39 wtmp
/var/run:
-rw------- 1 root root 0 Nov 1 15:39 utmp
/var/tmp:
</screen>
</para>
</Appendix>
<Appendix id="UtilityList">
<Title>Voorbeeldlisting van een utilitydisk</title>
<Indexterm><Primary>utility diskette</Primary></Indexterm>
<para>
<screen width="80">
total 579
-rwxr-xr-x 1 root root 42333 Jul 28 19:05 cpio
-rwxr-xr-x 1 root root 32844 Aug 28 19:50 debugfs
-rwxr-xr-x 1 root root 103560 Jul 29 21:31 elvis
-rwxr-xr-x 1 root root 29536 Jul 28 19:04 fdisk
-rw-r-r--- 1 root root 128254 Jul 28 19:03 ftape.o
-rwxr-xr-x 1 root root 17564 Jul 25 03:21 ftmt
-rwxr-xr-x 1 root root 64161 Jul 29 20:47 grep
-rwxr-xr-x 1 root root 45309 Jul 29 20:48 gzip
-rwxr-xr-x 1 root root 23560 Jul 28 19:04 insmod
-rwxr-xr-x 1 root root 118 Jul 28 19:04 lsmod
lrwxrwxrwx 1 root root 5 Jul 28 19:04 mt -> mt-st
-rwxr-xr-x 1 root root 9573 Jul 28 19:03 mt-st
lrwxrwxrwx 1 root root 6 Jul 28 19:05 rmmod -> insmod
-rwxr-xr-x 1 root root 104085 Jul 28 19:05 tar
lrwxrwxrwx 1 root root 5 Jul 29 21:35 vi -> elvis
</Screen>
</Para>
</Appendix>
</Article>
|