<!DOCTYPE article PUBLIC "-//Davenport//DTD DocBook V3.0//EN">
<article>
<ArtHeader>

<title>De Documentatie-HOWTO-NL</title>
<author>
<firstname>Ellen Bokhorst, bokkie@nl.linux.org</firstname></author>
<pubdate>versie 2.20, 29 mrt 2005</pubdate>

<abstract>
<para>
In dit document wordt algemene informatie gegeven over de Nederlandstalige 
documentatie voor onder Linux. Tevens tref je hierin aanwijzigingen op 
welke wijze je een bijdrage zou kunnen leveren aan Nederlandstalige Linux 
Documentatie.
</para>
</abstract>
</artheader>

<sect1><title>Nederlandstalige Linux Documentatie</title>
<para>
Sinds begin 1999 wordt op NL.linux.org gewerkt aan Linux Documentatie voor de
Nederlandstalige Linux gebruikers. Behalve een grote verzameling aan verwijzingen naar
documentatie elders te vinden op Internet, beheert NL.linux.org tevens zelf een
collectie documenten en biedt gebruikers aan hun documenten voor hen te hosten. 
In de documentatiesectie van NL.linux.org vind je thans de volgende mogelijke soorten 
documentatie:
</para>

<para>
<itemizedlist>
<listitem><para>HOWTO's</para></listitem>
<listitem><para>GUIDE's</para></listitem>
<listitem><para>Infopages</para></listitem>
<listitem><para>Manpages</para></listitem>
<listitem><para>FAQ's/VVV's</para></listitem>
</itemizedlist>
</para>
</sect1>

<sect1><title>HOWTO's</title>
<sect2><title>Wat zijn HOWTO's?</title>

<para>
HOWTO's zijn documenten die stap-voor-stap een bepaald onderwerp
beschrijven. Je kunt hierbij denken aan de installatie van een bepaald
Linux-package, de configuratie ervan en eventuele oplossingen voor
problemen die zich daarbij voor kunnen doen. De documenten worden vaak 
in verhalende vorm geschreven en soms tref je aan het einde van het 
document een paragraaf aan met veel gestelde vragen en antwoorden.
Kortom, documenten om je wegwijs te maken in de Linux-wereld.
HOWTO's worden geschreven door vrijwilligers, mensen die hun kennis willen
delen met mede-Linuxgebruikers of om de nog beginnende Linux-gebruikers 
op weg te helpen.
</para>
</sect2>


<sect2>
<title>Niet meer beheerde/verouderde HOWTO's</title>

<para>
Veel documentatie, die in het verleden werd geschreven, is nog steeds
via het Internet te verkrijgen. Echter deze documentatie wordt door
allemaal vrijwilligers geschreven en het kan dus gebeuren dat je
documentatie aantreft die niet meer door iemand wordt beheerd. Het
gevolg hiervan is dat zolang niemand het beheer van een dergelijk
document op zich neemt, er wat verouderde informatie in kan staan.
Hierbij kun je denken aan een beschrijving van inmiddels verouderde
software, maar ook aan hyperlinks die verwijzen naar overige (voorheen) 
op het Internet verkrijgbare informatie.
Toch kan het lezen van dergelijke informatie nog wel zinvol zijn. Het
kan je op z'n minst op idee&euml;n brengen over hoe je een bepaald
probleem aan kunt pakken. Documenten waarvan de auteur heeft aangegeven
ze niet meer te willen/kunnen beheren of die met een zeer oude datum
zijn vaak terug te vinden in een aparte directory, vaak &eacute;&eacute;n
met de naam "unmaintained" of iets dergelijks.
</para>

</sect2>

<sect2>
<title>Inhoud van een HOWTO</title>

<para>
De naam van een HOWTO zegt vaak niet alles over de inhoud ervan.
Hiermee wil ik je zeggen dat als het onderwerp je niet interesseert,
het toch nuttig kan zijn om dat document te lezen. In veel
HOWTO's zijn namelijk vaak tips en truuks opgenomen die ook op andere
vlakken hun nut kunnen hebben. Als je op zoek bent naar informatie
over een specifiek onderwerp of bepaalde opdracht, dan is het onder Linux
heel eenvoudig om snel op te zoeken in welke documentatie je daarover
informatie kunt vinden. Voor HOWTO's die zich in &eacute;&eacute;n
directory bevinden zou je hiervoor bijvoorbeeld de opdracht
<literal remap="tt">grep</literal> kunnen gebruiken. Als voorbeeld geef 
ik hieronder een zeer eenvoudig grep-commando waarmee je kunt zoeken 
naar die documenten waarin het begrip <literal remap="tt">mount</literal> 
voorkomt:
</para>

<para>

<screen>
grep -ir mount *
</screen>

</para>

<para>
In de uitvoer wordt als eerste de bestandsnaam weergegeven, waarin het gezochte
woord werd gevonden, vervolgens de volledige zin waarin het gezochte woord 
voorkomt. Hieruit zou je al enigszins op kunnen maken in welk van de gegeven
documenten hetgeen staat, wat je zoekt. De meegegeven optie `i' betekent dat
grep geen onderscheid zal maken tussen hoofdletters en kleine letters.
De optie `r' zoekt tevens in de onderliggende subdirectory's, wat een
recursieve search wordt genoemd.
</para>

<para>
Het gebeurt weleens dat HOWTO's worden opgesplitst in meerdere documenten
of dat meerdere HOWTO's worden samengevoegd tot &eacute;&eacute;n
document, waarbij de naam van de HOWTO wordt gewijzigd. 
Als gevolg hiervan kan het dus zijn dat je dubbele informatie aantreft.
</para>
</sect2>

<sect2>
<title>Waar vind je Linux-HOWTO's?</title>

<para>
Op diverse plaatsen op het Internet kunnen Linux-HOWTO's worden verkregen.
Een belangrijke plaats is bv:
</para>

<para>
<ulink url="http://www.tldp.org" >http://www.tldp.org</ulink>
</para>

<para>
waar auteurs uit de hele wereld hun zelfgeschreven of vertaalde versies 
van reeds bestaande HOWTO's laten archiveren en publiceren. 
Ook worden er boeken uitgegeven waarin (meestal oude) 
versies van de Linux-HOWTO's staan afgedrukt. 
</para>

<para>
Het merendeel aan Nederlandstalige HOWTO's is te vinden op:
</para>
<para>
<ulink url="http://doc.nl.linux.org/HOWTO">http://doc.nl.linux.org/HOWTO</ulink>
</para>
</sect2>



<sect2><title>HOWTO's en mini-HOWTO's</title>
<para>
In navolging van de LDP werd voorheen een splitsing gemaakt tussen
mini-HOWTO's en HOWTO's om verschillen in de omvang van het document
aan te duiden. Dit onderscheid wordt sinds begin 2003 niet
meer gemaakt. Wel staat het de auteurs vrij nog altijd het woord
`mini-' in de naam van hun document te gebruiken. Hier wordt echter
geen speciale betekenis meer aan gehecht.
</para>
</sect2>
</sect1>

<sect1><title>GUIDE'S</title>
<sect2><title>Wat is een GUIDE</title>
<para>
Een GUIDE is veelal een omvangrijk document waarin een bepaald onderwerp
wordt gekozen om over te schrijven. Op het gekozen onderwerp wordt vaak
wat dieper ingegaan dan in HOWTO's. Deze GUIDE wordt vervolgens door de
auteur op Internet gepubliceerd. Je kunt dit vergelijken met een boek,
zoals &eacute;&eacute;n over systeembeheer, een bepaalde distributie, enzovoort.
Diverse GUIDE's zijn ook daadwerkelijk als boek uitgegeven en dus in
papieren vorm te koop bij een computer- of boekwinkel. Een voorbeeld hiervan
is de Network Administration Guide, vaak afgekort tot NAG,
die in boekvorm is uitgegeven. Soms wordt een GUIDE slechts deels op Internet
gepubliceerd en mocht je ge&iuml;nteresseerd zijn in het gehele boek dan
rest je niet anders dan in je buidel te tasten. Het gebeurt regelmatig
dat dan een deel van de opbrengst van het boek wordt gedoneerd aan een
documentatieproject, dus weer terugkomt in de Linux-gemeenschap. GUIDE's
worden over het algemeen geschreven in teX-formaat of in SGML of XML volgens
een bepaalde DTD (vaak DocBook). Meestal worden verschillende formaten
beschikbaar gesteld, zodat je de mogelijkheid hebt het document off-line
te lezen en/of af te drukken.
</para>
</sect2>

<sect2>
<title>Waar vind je Linux-GUIDE's?</title>
<para>
Net als Linux-HOWTO's, zul je op
<ulink url="http://www.tldp.org" >http://www.tldp.org</ulink>
een aantal Linux-GUIDE's aantreffen. Er is echter meer, maar vaak kun je
hier het beste via een zoekmachine, zoals
<ulink url="http://www.google.com">Google</ulink> naar zoeken. Tik in het
invoerveld gewoon in wat je zoekt, aangevuld met "guide". Hieronder tref
je een kleine selectie aan van GUIDE's/Boeken waar je wellicht wat
aan kunt hebben: 
</para>
<para>
<ulink url="http://www.tldp.org/LDP/lame/LAME/linux-admin-made-easy/index.html"
>Linux Administration Made Easy guide</ulink>
<ulink url="http://www.tldp.org/LDP/gs/gs.html">
Linux Installation and Getting Started</ulink>
<ulink url="http://cvsbook.red-bean.com/">
The CVS Book, Open Source Development with CVS</ulink>
<ulink url="http://www.lics.com/begperl/index.html">
Beginner's Guide to CGI Scripting with Perl</ulink>
<ulink url="http://www.oreilly.com/catalog/tpj1/chapter/index.html">
Hoofdstuk 20 van het boek: Computer Science and Perl Programming</ulink>
<ulink url="http://www.ics.uci.edu/~mh/book/">
MH & nmh: Email for Users & Programmers</ulink>
<ulink url="http://www.advancedlinuxprogramming.com/downloads.html">
Advanced Linux Programming</ulink>
<ulink url="http://developer.gnome.org/doc/GGAD/ggad.html">
GTK+ / Gnome Application Development</ulink>
<ulink url="http://www.xml.com/ldd/chapter/book/">
Linux Device Drivers, 2nd Edition</ulink>
<ulink url="http://www.gnu.org/manual/gawk-3.1.1/html-mono/gawk.html">
The GNU Awk User's Guide</ulink>
<ulink url="http://sources.redhat.com/autobook/autobook_toc.html">
GNU Autoconf, Automake, and Libtool</ulink>
</para>

<para>
Er zijn nog niet zo heel veel anderstalige GUIDE's vertaald naar het 
Nederlands, omdat dit enorm veel tijd kost. Een GUIDE bestaat al snel
uit meer dan 100 pagina's. Soms wordt ervoor gekozen een vertaling
op te pakken met een groep zodat een ieder een deel van de GUIDE op
zich neemt om te vertalen. Vertalingen van een aantal GUIDE's zijn
in ieder geval te vinden op:
</para>

<para>
<ulink url="http://doc.nl.linux.org/GUIDE">http://doc.nl.linux.org/GUIDE</ulink>
</para>
<para>
en in diverse formaten te downloaden vanaf:
</para>
<para>
<ulink url="http://ftp.nl.linux.org/pub/GUIDE">ftp.nl.linux.org</ulink>
</para>
</sect2>
</sect1>

<sect1><title>Infopages</title>
<sect2><title>Wat is een infopage</title>
<para>
Een infopage is een beknopte handleiding van een bepaalde opdracht
of bepaald programma. Vaak worden meerdere opdrachten in &eacute;&eacute;n
infopage behandeld. Je vindt hierin een uitleg van de opdracht/het programma
met de mogelijke opties, vaak wat uitgebreider en recenter als in een manpage.
De source van de infopage heeft de extensie .texi. Je kunt de source
downloaden om op je computer onder Linux te bekijken met het programma
info nadat deze is omgezet met het programma makeinfo. Om dit document ook 
online te kunnen lezen is het voor je gemak op de site in HTML formaat 
weergegeven.
</para>
</sect2>

<!--
<sect1><title>Manpages</title>
<sect2><title>Wat is een manpage</title>
<para>
</para>
</sect2>
</sect1>
-->
<!--
<sect1><title>FAQ's/VVV's</title>
<sect2><title>Wat is een FAQ/VVV</title>
<para>

</para>
</sect2>
-->
</sect1>

<sect1><title>Algemene informatie</title>

<sect2>
<title>Vertalingen</title>

<para>
Er wordt hard aan gewerkt om beschikbare Linux-documenten te vertalen naar het
Nederlands. Per document kost dit tijd en inzet en er wordt daarom prioriteit
gegeven aan de beginnersdocumenten. 
</para>

<para>
Aangezien diverse mensen zich bezighouden met deze vertalingen, ontstaan
er verschillen in computertermen die wel of niet worden vertaald.
Veel van deze begrippen zijn als Engelse term algemeen ingeburgerd,
waardoor voor velen (zeker voor programmeurs) de Engelse term meer
duidelijkheid zal scheppen dan wanneer een vertaalde vorm ervan zal worden
gebruikt. Toch zal zoveel mogelijk worden getracht, begrippen te vertalen
om ook tegemoet te komen aan een beginnende gebruiker. Vind je een vertaald
begrip erg storend, waardoor het geheel onduidelijk wordt, laat dan 
alsjeblieft iets van je horen. Het is namelijk de bedoeling dat een vertaling
het je makkelijker maakt, als je de voorkeur geeft aan het lezen van
de Nederlandstalige versie, niet moeilijker of verwarrend.
</para>

<para>
Van begrippen die je niet kent, zou je de betekenis eventueel op kunnen
zoeken op de volgende plaatsen op het Internet:
</para>

<para>
<ulink url="http://www.furore.nl/iw001329.htm"
>http://www.furore.nl/iw001329.htm</ulink>
<ulink url="http://www.casema.net/~tbosgaar/faq/wrdlst/"
>http://www.casema.net/~tbosgaar/faq/wrdlst/</ulink>
<ulink url="http://home.wish.net/~ruudvol/faqb.htm"
>http://home.wish.net/~ruudvol/faqb.htm</ulink>
<ulink url="http://www.internetcollege.nl/vakken/informatiekunde/indexned.html"
>http://www.internetcollege.nl/vakken/informatiekunde/indexned.html</ulink>
</para>

<para>
(en er zijn ongetwijfeld nog veel meer van dergelijke sites, zou je me
alsjeblieft de url door willen geven, als je een goede site hebt gevonden, zodat
andere Linux-gebruikers daar ook plezier van kunnen hebben?)
</para>

<para>
Er wordt bij het vertalen niet altijd acht geslagen op de inhoud van het
document, in die zin of de daarin genoemde setup nog wel werkt met de
huidige kernel of programma's. Wanneer door de vertalers ook nog die stap
zou moeten worden genomen, dus het testen, zou het veel te lang gaan duren
eer alle documenten zijn vertaald. Mocht je erachter komen dat er verouderde
informatie in een vertaald document staat, dan heb je in ieder geval de
volgende keuzes:
</para>

<para>

<ItemizedList>
<listitem>

<para>
Jammer, maar helaas, er is geen bijgewerkte info in 't Nederlands voor
wat je wilt;
</para>
</listitem>
<listitem>
<para>
Je gaat zoeken naar andere documentatie op Internet over hetzelfde
onderwerp;
</para>
</listitem>

<listitem>
<para>
Je probeert de <emphasis>oorspronkelijke</emphasis> auteur over 
te halen het document bij te werken (dus niet de vertaler, die vertaalt
slechts zo goed mogelijk wat in het oorspronkelijke document beschreven staat);
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Je gaat het zelf proberen;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Je koopt een goed boek waarin de door jou gewenste informatie
duidelijk wordt beschreven;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Je leest anderstalige informatie die wel is bijgewerkt;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Je zoekt hulp in een forum of &eacute;&eacute;n van de nieuwsgroepen.
</para>
</listitem>

</ItemizedList>

</para>

<para>
In geen geval is het de bedoeling dat je, hoe vriendelijk ook bedoeld,
de vertalers wijst op verouderde of onjuiste informatie, tenzij het 
vertaalfouten betreft. Dit geldt uiteraard niet voor hele kleine foutjes
zoals een beschreven onjuiste optie want deze wordt dan vaak ook al in
een later stadium door de auteur opgemerkt of aan de auteur doorgegeven
door degene die het document vertaalt.  Ook al kan een document dan
verouderd zijn, soms kan het je nog op weg helpen, door je in ieder geval
bekend te maken met gebruikte termen en mogelijkheden met betrekking tot
het gekozen onderwerp. Uiteraard wordt het door de Linux-gemeenschap bijzonder
op prijs gesteld als je op zo'n moment je editor voor de dag haalt en
aantekeningen maakt van al hetgeen je tegen bent gekomen op je speurtocht
naar de juiste configuratie en deze op een goed bereikbare plek op Internet
plaatst, zodat ook anderen er plezier van kunnen hebben. En ja, die lokatie
kan ook <ulink url="http://nl.linux.org/">de site NL.linux.org</ulink>
zijn als je daar prijs op stelt en het om goed leesbare documentatie
gaat. Meer hierover vind je in andere hoofdstukken in dit document.
</para>

<para>
Van documenten die niet direct op deze site zijn geplaatst is een
verwijzing opgenomen in een database die op nl.linux.org draait. 
Met gebruik van de gegevens in deze
database wordt een index gegenereerd. In deze index vind je tevens de 
<ulink url="http://doc.nl.linux.org/nldocs/index.html"
>Nederlandse Linux documentatie INDEX</ulink>, hierna te noemen NL-INDEX;
een index met verwijzingen naar Nederlandstalige documentatie van diverse
sites. Ben je op je speurtocht naar de juiste informatie een interessante
site tegengekomen met documentatie die nog niet in de database van
nl.linux.org staat vermeld, dan wordt het zeer op prijs gesteld als
je de url hiervan doorgeeeft aan nldoc@nl.linux.org.
</para>

<para>
De meest recente documenten vind je altijd terug via de url's:
<ulink url="http://doc.nl.linux.org/">
Nederlandstalige Documentatie</ulink> pagina en 
<ulink url="http://doc.nl.linux.org/nldocs/index.html"
>Nederlandse Linux documentatie INDEX</ulink> en mirrors van beide lokaties.
</para>


</sect2>

<sect2>
<title>Laatste versies</title>

<para>
Er gaat vaak wat tijd overeen eer een document op een algemeen toegankelijke
site, zoals de hierboven genoemden, wordt geplaatst,
intussen kan het nieuwe document soms wel al via het Internet worden bekeken. 
Meestal staat de url hiervan in het document zelf. Voor wat betreft de
Nederlandstalige documenten zal een dergelijk document natuurlijk altijd 
later verschijnen dan het oorspronkelijke document. Bovendien is er
nog altijd een inhaalslag te doen, dus heb je helaas regelmatig met een
oudere versie te maken. Wel wordt zoveel mogelijk in de gaten gehouden dat
de belangrijkste documenten zo snel mogelijk worden bijgewerkt.
</para>
</sect2>


<sect2>
<title>Downloaden van Nederlandstalige documentatie</title>

<para>
De documenten die op 
http://doc.nl.linux.org/HOWTO/,
http://doc.nl.linux.org/GUIDE/,
http://doc.nl.linux.org/INFOPAGE/,
http://doc.nl.linux.org/MANPAGE/ en,
http://doc.nl.linux.org/MISC/
worden weergegeven, kunnen direct worden gedownload vanaf respectievelijk:
<ulink url="http://ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO/">
ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO</ulink>,
<ulink url="http://ftp.nl.linux.org/pub/GUIDE/">
ftp.nl.linux.org/pub/GUIDE</ulink>,
<ulink url="http://ftp.nl.linux.org/pub/INFOPAGE/">
ftp.nl.linux.org/pub/INFOPAGE</ulink>,
<ulink url="http://ftp.nl.linux.org/pub/MANPAGE/">
ftp.nl.linux.org/pub/MANPAGE</ulink> en
<ulink url="http://ftp.nl.linux.org/pub/MISC/">
ftp.nl.linux.org/pub/MISC</ulink>.
</para>

<para>
Inloggen als "anonymous", wachtwoord is je email-adres.
</para>

<caution>
<para>
Let op! Het gaat hier dus niet om alle documenten die in de gezamenlijke
NL-INDEX staan vermeld, want daarin zijn ook 
documenten opgenomen die niet lokaal op nl.linux.org zijn opgeslagen.
</para>
</caution>

<para>
De documenten in de HOWTO-sectie zijn ook beschikbaar bij het
<ulink url="http://www.tldp.org">Linux Documentatie Project</ulink>
wat tevens betekent dat ze op verschillende distributie-CD-ROM's
terechtkomen. Het kan dus goed zijn dat de diverse documenten reeds
op je harde schijf zijn ge&iuml;nstalleerd.
</para>

<para>
Op dit moment worden de volgende bestandsformaten aangeboden:
</para>

<sect3>
<title>SGML, XML , enz.</title>

<para>
Te vinden in een subdirectory genaamd <emphasis>source</emphasis>,
zoals bijvoorbeeld in: <filename>ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO/source/</filename>
Hierin tref je archiefbestanden aan met als inhoud het broncodebestand
of meerdere broncodebestanden van waaruit de diverse andere formaten
worden aangemaakt. Meestal gaat het hier bijvoorbeeld om bestanden
met de extensie <filename>.sgml</filename>, <filename>.xml</filename>, <filename>.tex</filename>,
of <filename>.texi</filename>. In een source-archief zijn tevens eventuele
afbeeldingen en/of scripts aangeleverd door de auteur van het document
te vinden.
</para>

</sect3>

<sect3>
<title>ASCII-tekst</title>

<para>
Te vinden in de root van &eacute;&eacute;n van de subdirectory's, zoals 
bijvoorbeeld: <filename>ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO/</filename>
Dit document kan onder ieder willekeurig OS worden bekeken. 
Onder Linux kun je hiervoor bijvoorbeeld de opdracht 
<literal remap="tt">less</literal> gebruiken.
Voor bijvoorbeeld het bekijken van de Colour-ls-NL geef je achter de prompt 
de volgende opdracht:
</para>

<para>

<screen>
less Colour-ls-NL
</screen>

</para>

<para>
Onder DOS, Windows, OS/2 of enig ander OS, kun je een editor, 
willekeurige tekstverwerker of browser gebruiken.
</para>

</sect3>

<sect3>
<title>HTML</title>

<para>
Te vinden in een subdirectory <emphasis>html</emphasis>, zoals
bijvoorbeeld: <filename>ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO/html/</filename>
</para>

<para>
Bij het omzetten van een sgml-bestand wordt het bestand in meerdere
html-bestanden gesplitst. Deze html-bestanden zijn voor het downloaden
in een tar-archief verpakt tot &eacute;&eacute;n bestand en 
vervolgens met het commando gzip gecomprimeerd. Uitpakken en decomprimeren
gaat als volgt:
</para>

<para>

<screen>
tar -xvzf foo.tar.gz
</screen>

</para>

<para>
Dus als je het tar-archief met de DOS-Win-to-Linux-NL wilt uitpakken, 
geef je de volgende opdracht:
</para>

<para>

<screen>
tar xvzf DOS-Win-to-Linux-NL.html.tar.gz
</screen>

</para>

<para>
Vervolgens zullen de diverse html-bestanden worden uitgepakt.
Je kunt ze bekijken met iedere willekeurige browser.
In dit archiefbestand zijn tevens eventuele afbeeldingen en/of
scripts aangeleverd door de auteur van het document te vinden.
</para>

<para>
Je kunt de html-bestanden ook niet getarred en gezipt downloaden,
als &eacute;&eacute;n enkel html-bestand. Deze zijn te
vinden in een subdirectory met de naam <emphasis>onehtml</emphasis>, zoals
bijvoorbeeld in: <filename>ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO/onehtml/</filename>. Nadeel
ten opzichte van het html-archief of sgml-archief is dat je dan niet
direct de beschikking hebt over eventueel door de auteur beschikbare
afbeeldingen en/of scripts.
</para>

</sect3>

<sect3>
<title>PS</title>

<para>
Te vinden in een subdirectory met de naam <emphasis>ps</emphasis>, zoals in:
<filename>ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO/ps/</filename>
Bestanden eindigend op `ps' zijn PostScript bestanden die 
onder X kunnen worden bekeken met bijvoorbeeld <literal remap="tt">gs</literal>.
</para>

<para>
Gebruikers van Windows die deze bestandsformaten onder Windows
willen lezen, kunnen hiervoor de previewer <filename>gv.zip</filename>
downloaden vanaf:

<ulink url="http://www.phys.uu.nl/~astbc/bekijkers/ghostview.html"></ulink>

Op deze pagina is tevens een korte beschrijving te vinden over hoe
je deze previewer kunt installeren. Je hebt hiervoor wel een 
utility nodig om bestanden met een .zip-extensie uit te kunnen pakken,
zoals bijvoorbeeld <filename>unzip.exe</filename> of 
<filename>winzip.exe</filename>.
</para>
</sect3>

<sect3><title>PDF</title>
<para>
Te vinden in een subdirectory met de naam <emphasis>pdf</emphasis>, zoals in:
<filename>ftp.nl.linux.org/pub/HOWTO/pdf/</filename>
Bestanden eindigend op `pdf' zijn bestanden die bijvoorbeeld kunnen 
worden gelezen met de Acrobat Reader, beschikbaar voor verschillende platformen.
</para>
</sect3>
</sect2>
</sect1>

<sect1>
<title>Bijdragen</title>

<para>
Bijdragen met betrekking tot Nederlandstalige Linux-Documentatie zijn
van harte welkom. Als je een auteur, vertaler of website-builder een 
bijdrage wilt sturen, hetzij door het leveren van kritiek, aanvullingen 
en/of opmerkingen enz., stuur deze dan naar nldoc@nl.linux.org of 
builders@nl.linux.org voor de Nederlandstalige versies en naar de 
oorspronkelijke auteur die bovenaan het document staat genoemd voor 
de anderstalige documenten.
</para>

<para>
Houd je in alle gevallen alsjeblieft aan 
de netiquette. Als je deze niet kent, lees dan eerst de
</para>

<para>
<ulink
url="http://nl.linux.org/doc/HOWTO/Quoting-HOWTO-NL"
>http://nl.linux.org/doc/HOWTO/Quoting-HOWTO-NL</ulink>
</para>

<para>
eens door, alvorens je iets post 
in de nieuwsgroepen of mail stuurt naar &eacute;&eacute;n van de 
auteurs, vertalers of website-builders. Nogmaals, je hebt
te maken met vrijwilligers die hun vrije tijd geven om je te kunnen helpen.
(en uiteraard ook om er van elkaar meer van te leren;-))
</para>

<para>
Om je bijdrage in onze DATABASE te verwerken, als een link naar
je homepage of als document dat bij nl.linux.org wordt aangeleverd en
dus ook voor download en meestal in diverse formaten beschikbaar zal zijn,
hebben we de volgende informatie nodig:
</para>

<para>

<ItemizedList>
<listitem>

<para>
Titel van het document;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Naam van de auteur;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Naam van de vertaler;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Versienummer;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Datum;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
De url (bv doc.nl.linux.org/HOWTO of de URL naar je homepage);
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Korte samenvattting van de inhoud van het document;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Het e-mailadres van de auteur;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Het e-mailadres van de vertaler;
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Documentatiesoort 
(HOWTO, FAQ/VVV, webpagina, manpage, infopage, boek of overig);
</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Categorie waarin het document thuishoort:

<screen>
|  1 | Algemeen           | Algemene documenten (niet Linux specifiek)        
|  2 | Distributies       | Distributie specifieke documenten.                
|  3 | Document structuur | LinuxDoc/DocBook DTD SGML, LaTeX e.d.             
|  4 | Emulator           | Dosemu, Wine etc..                                
|  5 | Kernel             | Kernel (compilen, kerneld, modprobe etc...)       
|  6 | Netwerk/ISP        | Netwerken en het configureren van netwerk services incl config ISP's en modems
|  7 | Installatie        | Installatie van Linux (naast andere Operating Systemen)
|  8 | Editors            | (g)ViM, Kate, Emacs, enz. 
|  9 | Spellen            | Games, configuratie installatie tips etc..        
| 10 | Configuratie       | Algemene configuratie documenten.                 
| 11 | Mail               | Mail configuratie (sendmail + m4, procmail, exim e
| 12 | News               | Newsconfiguratie.                                 
| 13 | X Window System    | Over het X Window systeem (X11)                   
| 14 | Systeem            | systeemtaken zoals diskquota,printen hardware inst
| 15 | Multimedia         | Soundcards, MIDI e.d.                             
| 16 | Applicaties        | Over verschillende Unix applicaties               
| 17 | Beginners          | Informatie voor beginnende gebruikers             
| 18 | Programmeren       | Programmeren onder Linux
| 19 | Beveiliging        | Alles over de beveiliging van Linux
| 20 | Archief/Compressie | Tar, gzip, rpm, deb, bzip2, enz.
</screen>

</para>
</listitem>
<listitem>

<para>
Als laatste kun je ook wat trefwoorden opgeven, wat gebruikers
mogelijk in zouden kunnen tikken als zoekargument wanneer ze op zoek zijn
naar bepaalde informatie.
</para>
</listitem>

</ItemizedList>

</para>

<para>
Het zou prettig zijn als je deze informatie zelf aan kunt leveren, aangezien
dat de builders tijd scheelt bij het verwerken van de gegevens. Alle informatie
is dus niet noodzakelijk, we stellen het gewoon op prijs als je de van
toepassing zijnde gegevens gewoon zelf aanlevert. Wil je echt actief mee
doen met het team van nl.linux.org en/of met een aantal mensen samenwerken
aan een deel van de site, stuur dan alsjeblieft een mailtje naar
builders@nl.linux.org voor een CVS-account en geef daarin aan waar je graag
aan mee wilt werken of misschien zelfs wel leuke idee&euml;n hebt voor
de site.
</para>

<sect2>
<title>Builders van het nl.linux.org-team</title>

<para>
Om op plezierige wijze met meerdere mensen aan de verschillende documenten
te kunnen werken, maken we bij nl.linux.org gebruik van CVS. CVS is een
systeem waarbij het mogelijk is een (werk)kopie van de bestanden naar je
lokale systeem over te halen om ze op je lokale harddisk te bewerken.
Deze bestanden zijn onder het beheer van een package (CVS) geplaatst, 
waardoor je de mogelijkheid hebt offline aan de documenten te werken. 
De opslagplaats (repository genaamd, welke gewoon bestaat uit &eacute;&eacute;n
of meer (sub)-directory's) bevindt zich op de server en de 
bestanden in deze (sub-)directory('s) worden vanaf je eigen werkkopie
bijgewerkt als je de daarvoor van toepassing zijnde CVS-opdrachten geeft
(bij geen continue verbinding nadat je een verbinding gemaakt
hebt met de server via een Internet-verbinding). Een (sub-)directorystructuur in
deze repository wordt een module genoemd (dit is dus een deel van het geheel).
Iedere module heeft een naam
toegewezen gekregen die niet noodzakelijkerwijs gelijk hoeft te zijn aan
de naam van de betreffende (sub-)directory('s) waarin de van toepassing zijnde
bestanden zijn opgeslagen. Door middel van een CVS-opdracht met als argument
de naam van de opgegeven module heb je dus de mogelijkheid slechts aan een deel
van de site mee te werken.
</para>
</sect2>

<sect2>
<title>Reeds bestaande documenten</title>

<para>
Als je fouten (typo's, niet werkende hyperlinks, onjuiste vertalingen e.d)
tegenkomt in de documenten dan wordt het bijzonder gewaardeerd als je dit
meldt bij de betreffende auteur/vertaler. In de meeste gevallen vind je
het betreffende e-mailadres bovenaan het document. Houd alsjeblieft in de
gaten dat het gezien de copyrights waaronder een document valt, voor een
vertaler niet mogelijk is om de inhoud van een document radicaal te gaan
veranderen. Aan een vertaler is het dus verstandiger om alleen typfoutjes,
of andere fouten die te maken hebben met de Nederlandse taal door te geven.
Voor overige voorkomende fouten/opmerkingen/suggesties kun je dan contact
opnemen met de auteur. Voor de vertaalde documenten geldt ook hier  
dat je bericht in dat geval dan vaak in de Engelse taal zal moeten zijn.
</para>

</sect2>

<sect2>
<title>Zelfgeschreven Nederlandstalige documenten</title>

<para>
Als je dit wilt, kun je bijdragen aanleveren via email. Neem in dat
geval alsjeblieft even contact op met de auteur van deze HOWTO,
via bokkie@nl.linux.org of &eacute;&eacute;n van de overige builders
van nl.linux.org via builders@nl.linux.org of direct met het
documentatieteam bereikbaar via nldoc@nl.linux.org. Lever je documentatie 
bijvoorkeur aan in SGML-formaat volgens de linuxdoc of DocBook DTD,
of XML volgens de DocBook DTD of als je dit om wat voor reden dan
ook niet kunt, in ASCII-formaat of HTML-formaat en lever dan 
de extra gegevens aan, zover deze nog niet in je document
staan vermeld zoals eerder beschreven. Lever meerdere bronbestanden
alsjeblieft aan in een tar-archief, bijvoorkeur gecomprimeerd met gzip.
Het is namelijk niet altijd mogelijk er direct mee aan de slag te gaan
en in dat geval is het makkelijker als slechts een enkel bestand wordt
aangeleverd zodat niet een deel van de gegevens zoek kan raken.
Een voordeel van het aanleveren van de door jou geschreven documentatie
is dat deze zo mogelijk zal moeten omgezet in verschillende formaten
en behalve op de offici&euml;le Linux Documentatie website en ftpsite
ook beschikbaar zal komen op de cd-roms van de grotere distributies.
</para>

<para>
Een aangeleverd ASCII-document wordt naar wens omgezet in SGML of XML. 
Bij het aanleveren van een bijgewerkte versie door de auteur wordt dan wel 
verondersteld dat je de eerder aangemaakte sgml-versie hebt aangepast.
De omzetting is dus <emphasis>&eacute;&eacute;nmalig</emphasis>, bij een update van je document
wordt verondersteld dat je je minimaal de beginselen van SGML of XML
hebt eigengemaakt en dus zelf in staat bent om het document in SGML of XML
bij te werken.
Aangeleverde documenten zullen zo mogelijk tevens voor download en in diverse
formaten beschikbaar worden gesteld. Spelfouten die tijdens deze
omzetting worden geconstateerd zullen zo mogelijk worden gecorrigeerd.
Als auteur/vertaler ben je er zelf verantwoordelijk voor dat de nieuwste 
versie van je document op de site staat. Uiteraard worden doorgegeven nieuwe 
versies zo snel mogelijk geplaatst.
</para>

<para>
Advies: vergeet het copyright niet in geval van een zelfgeschreven
document!
</para>

<para>
Denk er alsjeblieft goed over na als je van plan bent
documentatie in HTML-formaat te schrijven, aangezien dit heel lastig
is bij te werken. Om namelijk zover als maar mogelijk is HTML-compliant
te zijn, maken we geen gebruik van speciale programma's om HTML/SGML
documenten aan te maken, maar doen dit met de hand in een editor, ter
voorkoming van rommelige en overbodige codes die kant-en-klare
programma's vaak in het bestand plaatsen. Een bestand &eacute;&eacute;nmalig
voor je omzetten naar SGML of XML is niet zo'n probleem, je loopt echter het
risico dat je op weerstand stuit als je hetzelfde document maar dan bijgewerkt
in een ander dan het SGML-of XML-formaat aanlevert, wat voor de tweede keer naar
SGML moet worden omgezet.
</para>

<para>
SGML-en XML-documenten kunnen tenminste nog op behoorlijke wijze worden omgezet
naar andere formaten, wat helaas niet evenzo voor HTML-documenten geldt.
Wil je het document dat je hebt geproduceerd later nog eens bijwerken,
dan is het heel lastig als je slechts een HTML document als bronbestand
hebt. Het zou jammer zijn van al je werk, als het nadat het klaar is, toch
nog gewenst is als het in meerdere/andere formaten verschijnt. Bovendien
is het makkelijker om bijvoorbeeld een ASCII-bestand zonder overbodige codes
om te zetten naar SGML dan een HTML-bestand waarin dus al flink wat
codes staan, die moeten dan immers allemaal worden verwijderd.
</para>

<para>
Beginners denken vaak dat zij nog niet voldoende weten om een document
te kunnen schrijven of schrikken misschien terug van de vele termen
waarmee een Linux-goeroe zo af en toe eens strooit, maar willen eigenlijk
wel graag een bijdrage leveren. Als je tot deze groep behoort, maak je
dan geen zorgen om onkunde over SGML, CVS of welke termen hier
in deze HOWTO dan ook genoemd zijn, waar je nog niet bekend mee bent:
Ook hulp van beginners is heel welkom. We zouden op nl.linux.org ook
graag documenten zien met meer afbeeldingen die een beginner juist op
weg kunnen helpen of die gebruikers die zich liever met de grafische
omgeving onder Linux bezighouden. Dus als je iets gelukt is om te configureren,
bereid bent het in de vorm van documentatie te gieten omdat je denkt dat het
van nut kan zijn voor andere (beginnende) gebruikers, laat
ons dit dan alsjeblieft weten zodat we of een link op de site kunnen plaatsen
naar je eigen homepage of je bijdrage aan de Linux-gemeenschap wellicht
ergens op de site kunnen plaatsen. De auteur is altijd bereid om je op 
weg te helpen als je jezelf de beginselen van CVS en eventueel
SGML eigen wilt maken om mee te kunnen werken aan de (documentatiesectie van
de) site. 
</para>

</sect2>

<sect2>
<title>Proeflezers</title>

<para>
Als je voordat de documenten in de index zullen worden geplaatst, bereid
bent om als proeflezer te fungeren, zou ik het prettig vinden als je
een berichtje bij me achterliet. De bedoeling hiervan is om van te
voren zoveel mogelijk typfoutjes om niet lekker lopende zinnen eruit
te halen. Enige kennis van de Nederlandse taal (en bijvoorkeur ook de
Engelse taal) is dan dus zeer welkom!
</para>

<para>
Benodigde faciliteiten, zoals het hiervoor besproken CVS, waarvoor je
een account nodig hebt, en de inschrijving op een daarvoor bestemde
mailinglist, kun je aanvragen via builders@nl.linux.org.
Ook beginnende Linux-gebruikers die liever (nog)
onder Windows meehelpen, heten wij van harte welkom. Voor die mensen
is er WinCVS, een naar Windows geporte versie van CVS.
</para>

<para>
Schroom alsjeblieft niet contact op te nemen met de auteur van dit
document als je (nog) niet bekend bent met WinCVS/CVS en er alleen
met de beschikbare documentatie niet uitkomt.
</para>

</sect2>

</sect1>

<sect1>
<title>SGML-tools</title>

<para>
SGML staat voor Standard Generalised Markup Language
en wordt in het algemeen gebruikt voor het aanmaken van HOWTO-documenten.
</para>

<para>
Meer Nederlandstalige informatie is in ieder geval te vinden in de
volgende documenten:
</para>

<para>
De SGML tutorial voor LinuxDoc DTD van Luc Janssen en de SGML-Tools voor
het NLLDP van Hugo van der Kooy op
<ulink url="http://doc.nllgg.nl/">http://doc.nllgg.nl</ulink>,
de <ulink
url="http://doc.nl.linux.org/HOWTO/LinuxDoc+Emacs+Ispell-HOWTO-NL.html"
>http://nl.linux.org/doc/HOWTO/LinuxDoc+Emacs+Ispell-HOWTO-NL.html</ulink>
de <ulink url="http://doc.nl.linux.org/HOWTO/DocBook-Install-NL/article.html"
>DocBook-Install-NL</ulink>
waarin wordt beschreven hoe een DocBook systeem kan worden opgezet,
</para>

<para>
Bovenaan ieder source-document zie je een documenttype staan, dit zijn
over het algemeen &oacute;f de linuxdoc &oacute;f DocBook types.
</para>

<para>
Voor het converteren van het type linuxdoc is het package <literal remap="tt">sgml-tools 1.x</literal> nodig om de documenten om te zetten naar andere formaten. Voor het type
DocBook is het package <literal remap="tt">sgmltools 2.x</literal> nodig. Beide packages in 
rpm-formaat kunnen als volgt op hetzelfde Linux-systeem worden ge&iuml;nstalleerd:

<screen>
rpm -ivh sgml-tools*.rpm
rpm -ivh --replacefiles sgmltools*.rpm
/usr/bin/gensgmlenv
</screen>

</para>

<para>
Je kunt een document van het type linuxdoc als volgt converteren naar
DocBook:

<screen>
jade -t sgml -d '/usr/share/sgml/stylesheets/sgmltools/ld2db.dsl#db'\
foo.sgml &#62; foo.db
</screen>

</para>

<para>
Hierbij is uitgegaan van een RedHat 6.1 of Mandrake 7.0/7.1 systeem, mogelijk
dat het bestand <literal remap="tt">ld2db.dsl</literal> ergens anders op je harddisk staat; pas
zonodig het voorafgaande directorypad aan.
Het is goed mogelijk dat je bij conversie aardig wat foutmeldingen krijgt
omdat de auteur in de linuxdoc versies verzuimd heeft eindtags te
gebruiken. 
</para>

</sect1>

<sect1>
<title>Copyrights</title>

<para>
Documentatie valt onder copyright. Wat dit copyright inhoudt, verschilt nogal
eens. Een copyright dient over het algemeen om de auteur/vertaler te
beschermen. Ga er in ieder geval maar vanuit dat je zelf verantwoordelijk
bent voor wat je doet. Dat wil zeggen dat wanneer je aanwijzingen in
een document opvolgt de auteur/vertaler niet aansprakelijk kunt stellen worden
voor als er iets helemaal mis gaat met je systeem(onderdelen) e.d., er iets
door beschadigt (zeer onwaarschijnlijk, maar voor het geval dat).
De copyright-vermelding die een auteur hanteert, vind je terug in 
het document zelf. In de hieropvolgende sectie heb ik de vertaling opgenomen van
het algemene copyright van de HOWTO-documenten, dit is echter geen
offici&euml;le versie. 
</para>

<para>
De offici&euml;le versie
is te vinden in <ulink url="http://nl.linux.org/copyright/"></ulink>. 
Als je daar het betreffende copyright niet kunt vinden, kijk dan eens bij 
<ulink url="http://www.gnu.org"></ulink> 
of je het daar misschien ergens aantreft
of tik de naam van het copyright in bij een zoekmachine. Bij de vertalingen
die op http://nl.linux.org/ terechtkomen wordt het oorspronkelijke copyright
gehanteerd, wellicht vind je het in een vertaalde versie of de originele
tekst. Hoe dan ook, ten alle tijde is het originele copyright van 
toepassing, tenzij de auteur (niet de vertaler) nadrukkelijk anders vereist.
Dit betekent dat je je niet kunt beroepen op eventuele fouten die in de
vertalingen van de copyrights zijn gemaakt. Dit klinkt misschien wat streng,
maar is slechts bedoeld om zowel de oorspronkelijke auteur als de vertaler
te beschermen. Auteurs willen wel behulpzaam zijn om je op weg te helpen,
maar er uiteraard niet zelf de dupe van worden.
</para>

<sect2>
<title>HOWTO copyright</title>

<para>
Tenzij anders aangegeven, vallen HOWTO-documenten onder het copyright van
hun respectieve auteurs. Linux HOWTO documenten mogen geheel of gedeeltelijk
worden gereproduceerd en gedistribueerd, via elk fysiek of elektronisch
medium, zolang deze copyright-melding op alle kopie&euml;n behouden blijft.
Commerci&euml;le herdistributie is toegestaan en wordt aangemoedigd; de
auteur zou echter graag van dergelijk distributies op de hoogte worden
gebracht.
</para>

<para>
Alle vertalingen, afgeleide werken, of verzamelde werken aangaande
enige Linux HOWTO-documenten moeten zijn voorzien van deze 
copyright-melding. Dat wil zeggen dat je geen afgeleide werken van 
een HOWTO mag produceren en aanvullende beperkingen op de distributie
ervan mag opleggen. Uitzonderingen op deze regels kunnen onder bepaalde
voorwaarden worden toegestaan; neem alsjeblieft contact op met de Linux
HOWTO co&ouml;rdinator via het hieronder aangegeven adres.
</para>

<para>
In 't kort, we willen verspreiding van deze informatie via zoveel mogelijk
kanalen bevorderen. We willen echter dat het copyright op de HOWTO-documenten
behouden blijft, en zouden graag op de hoogte worden gesteld van alle
plannen om de HOWTO's te herdistribueren.
</para>

<para>
Als je vragen hebt, neem dan alsjeblieft contact op met Greg Hankins, de 
Linux HOWTO co&ouml;rdinator, via email gregh@sunsite.unc.edu.
</para>

</sect2>

</sect1>

<sect1>
<title>Erkenningen</title>

<para>
Begin 1999 begon ik in combinatie met een studie UNIX met het vertalen
van Linux-HOWTO's. Na het plaatsen van een aantal vertalingen op mijn
home-page verhuisde deze documentatie al snel naar een centrale
plaats zodat het voor de overige Linux-gebruikers
gemakkelijker toegankelijker zou zijn en er gelegenheid zou zijn om de
source en andere formaten voor download beschikbaar te stellen. 
</para>

<para>
De hoeveelheid Nederlandstalige documenten is inmiddels zodanig gestegen,
dat het niet eens meer mogelijk zou zijn deze informatie op &eacute;&eacute;n
enkele home-page (van 5 Mb) te plaatsen, zeker niet als ik daarbij alle
ruimte die de diverse formaten voor download in beslag nemen, meetel.
</para>

<para>
Behalve vertalingen tref je er nu ook zelf geschreven
documenten aan zoals de Belgium-HOWTO van Dag Wieers, de Girotel-met-Wine-HOWTO
van Jasper Aukes en de NL-INDEX van Jan-Willem Smaal van de builders van
het documentatie-team van nl.linux.org en nog diverse andere bijdragen.
</para>

<para>
Hierbij wil ik Rik van Riel (riel@nl.linux.org) en Maarten van Steenbergen 
(steenbrg@nl.linux.org) bedanken voor het 
beschikbaar stellen van ruimte en het opzetten van een Nederlandstalige
Linux-site met als primaire doel de reeds beschikbare documentatie 
te verzamelen. 
</para>

<para>
Verder wil ik bij deze iedereen bedanken die tot nu toe zijn steentje
heeft bijgedragen aan het proeflezen, aanleveren van correcties,
mentale steun, aanleveren van eigen bijdragen, meehelpen met vertalen,
aanleveren van de nieuwste versie van de source, geven van toestemming
voor het vertalen, (hulp bij) het vervaardigen van scripts, enz, enz, enz....
</para>

<para>
De volgende mensen hebben hieraan reeds een bijdrage geleverd:
</para>

<para>
Jan-Willem Smaal; 
Maarten van Steenbergen; 
Rik van Riel;
Jasper Aukes;
Dag Wieers; 
Ramses van Pinxteren;
Gerrit Holl;
Chris Fischer;
Eric S. Raymond;
Guido Gonzato;
Remco vd Noord;
Andries Brouwer;
Gebruikers in de nieuwsgroepen nl.comp.os.linux en nl.comp.os.linux.discussie;
M'n woordenboeken en computer-encyclopedie;-),
en verder iedereen die ik vergeten ben. 
</para>

<para>
<emphasis>Ik wens een ieder veel leesplezier!</emphasis>
</para>

</sect1>

</article>