File: Keyboard-HOWTO.pl.html

package info (click to toggle)
doc-linux-pl 1999.10.11-1
links: PTS
area: main
in suites: potato
size: 6,092 kB
ctags: 765
sloc: makefile: 44
file content (1575 lines) | stat: -rw-r--r-- 67,568 bytes
parent folder | download | duplicates (5)
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>The Linux Keyboard HOWTO</TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>The Linux Keyboard HOWTO<BR></H1>

<H2>Andries Brouwer,
<A HREF="mailto:aeb@cwi.nl">aeb@cwi.nl</A><BR>
v2.5, 27 sierpie 1997<BR>
<B>Wersja polska: Gwidon S. Naskrent
<A HREF="mailto:naskrent@hoth.amu.edu.pl">naskrent@hoth.amu.edu.pl</A><BR></B>
v1.1, 29 X 1997</H2>
<P><HR>
<EM>Notka ta zawiera informacje na temat klawiatury i konsoli
w Linuxie, oraz uywania znakw spoza ASCII. Opisuje ona wersj 2.0
Linuxa.
Dokument ten zosta napisany w standardzie ISO-8859-2.
Orygina tego dokumentu znajduje si pod adresem
<A HREF="ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/">ftp.icm.edu.pl/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO/</A></EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Uyteczne programy</A></H2>

<P>
<P>Ponisze pakiety zawieraj programy odnoszce si do klawiatury
lub konsoli:
<P><CODE>kbd-0.90.tar.gz</CODE> zawiera <CODE>loadkeys</CODE>, <CODE>dumpkeys</CODE>, <CODE>showkey</CODE>,
<CODE>setmetamode</CODE>, <CODE>setleds</CODE>, <CODE>setfont</CODE>, <CODE>showfont</CODE>, <CODE>mapscrn</CODE>,
<CODE>kbd_mode</CODE>, <CODE>chvt</CODE>, <CODE>resizecons</CODE>, <CODE>disalloc</CODE>,
<CODE>getkeycodes</CODE>, <CODE>setkeycodes</CODE>.
<P><CODE>util-linux-2.6</CODE> zawiera <CODE>setterm</CODE>, <CODE>kbdrate</CODE>. (Tak, <CODE>more</CODE>
w util-linux 2.6 zrzuca <CODE>core</CODE> z powodu konfliktu nazw. Zachowaj swoj
star kopi, albo uywaj util-linux-2.5, albo zmie 'savetty' na
'my_savetty' w more.c).
<P><CODE>shutils-1.12</CODE> zawiera <CODE>stty</CODE>.
<P><CODE>open-1.4.tgz</CODE> zawiera <CODE>open</CODE> (ktre powinno si przemianowa
na <CODE>openvt</CODE>. Patrz te <CODE>dynamic-vc-1.1.tar.gz</CODE>).
<P><CODE>SVGATextMode-1.6.tar.gz</CODE> zawiera <CODE>SVGATextMode</CODE>, program ktry
zastpuje stare <CODE>resizecons</CODE>
<P>Dystrybucja X zawiera <CODE>xmodmap</CODE>, <CODE>xset</CODE>, <CODE>kbd_mode</CODE>
(patrz te X386keybd(1) co do sytuacji pod XFree86 1.3, oraz
Xserver(1) co do rozszerzenia XKEYBOARD pod X11R6).
<P><CODE>termcap-2.0.8.tar.gz</CODE> zawiera <CODE>termcap</CODE>, star baz danych waciwoci
terminala. <CODE>ncurses-1.9.9e.tar.gz</CODE> zawiera baz termlib ktra zastpuje
termcap (wiele programw jednak cigle uywa termcap).
<P>Patrz loadkeys(1), setleds(1), setmetamode(1) co do kodw wysyanych
przez rne klawisze i ustawiania diod poza X. Pod X, uyj xmodmap(1).
<P>Patrz setfont(8) co do adowania czcionek konsoli. Wielu ludzi woli
zaadowa jak czcionk w rodzaju iso01.f16, poniewa domylna
jest czcionk sprztow karty graficznej, i czsto jest to
czcionka "Code Page 437", w ktrej brakuje akcentowanych znakw i innych
symboli z zestawu Latin-1.
<P>Patrz setterm(1), kbdrate(8) co do waciwoci takich jak kolory ta i
pisma, wygaszanie ekranu, szybko powtarzania klawiszy - wszystko poza X.
Pod X, patrz xset(1), te co do dwiku przy naciniciu klawisza i
gonoci dzwonka.
<P>Plik <CODE>/etc/termcap</CODE> definiuje Esc-sekwencje dla wielu programw
ktre odnosz si do konsoli (lub innego terminala). Bardziej nowoczesna
wersja znajduje si w <CODE>/usr/lib/terminfo</CODE>. (Patrz terminfo(5).
Pliki terminfo s kompilowane kompilatorem terminfo
<CODE>/usr/lib/terminfo/tic</CODE>, patrz tic(1). Ich zawarto obejrze
mona uywajc programu <CODE>infocmp</CODE>, patrz infocmp(1). Sekwencje konsoli
linuxowej opisane s w console_codes(4).
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Oglnie o klawiaturze</A></H2>

<P>
<P>Naciskasz klawisz, a kontroler klawiatury wysya kody skanowe do
sterownika klawiatury jdra. Niektre klawiatury mona programowa,
ale przewanie kody klawiszy odpowiadajce klawiszom s stae.
Sterownik klawiatury jdra przesya po prostu cokolwiek otrzymuje
do programu aplikacji, gdy ta jest w <EM>trybie skanowania kodw</EM>,
na przykad podczas dziaania <CODE>X</CODE>. W przeciwnym razie przekada
on strumie kodw skanowych na kody klawiszy, odpowiadajce zdarzeniom
nacinicia i zwolnienia klawisza (pojedyncze nacinicie klawisza
moe wytworzy do szeciu kodw skanowych).
Kody te [klawiszy] s przesyane do programu aplikacji gdy znajduje
si on w <EM>trybie kodw klawiszy</EM> (uywane, na przykad, przez
<CODE>showkey</CODE>). W przeciwnym razie, owe kody klawiszy porwnywane s
z rozkadem klawiatury, i znaleziony tam znak lub cig znakw jest
przesyany do aplikacji, bd nastpuje wykonanie opisanej tam
czynnoci.
(Na przykad, jeli nacinie si i zwolni klawisz <CODE>a</CODE>, klawiatura
wysya kody skanowe 0x1e i 0x9e, przeksztacane s one na kody klawiszy
30 i 158, a potem przesyane jako 0141, kod ASCII lub Latin-1 litery 'a';
jeli nacinie si i zwolni <CODE>Delete</CODE>, klawiatura wysya kody skanowe
0xe0 0x53 0xe0 0xd3, przeksztacane na kody klawiszy 111 i 239, a potem
przesyane jako czterosymbolowa sekwencja ESC <CODE>[ 3 ~</CODE>, wszystko
to zakadajc amerykaski ukad klawiatury jako domylny (przykadem
kombinacji klawiszy ktrej przypisana jest czynno jest Ctrl-Alt-Del).
<P>Tumaczenia pomidzy nieczstymi kodami skanowymi i klawiszy mona
dokona uywajc narzdzia <CODE>setkeycodes</CODE> - tylko bardzo nieliczni
bd go potrzebowa. Tumaczenia pomidzy kodami klawiszy i znakami bd
cigami znakw lub czynnoci, to jest ukadem klawiatury, dokonuje si
przy pomocy narzdzia <CODE>loadkeys</CODE>.
Po szczegy patrz getkeycodes(8), setkeycodes(8), dumpkeys(1), loadkeys(1).
<P>Tam gdzie w powyszym opisie pisz "przesane do aplikacji", znaczy to
rzeczywicie "przesane do sterownika terminala". To jest, dalsze
przetwarzanie jest bardzo podobne do przetwarzania tekstu ktry odbierany
jest na zczu szeregowym. Szczegy tego przetwarzania ustala program
.
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Oglnie o konsoli</A></H2>

<P>
<P>I odwrotnie, kiedy wypisujesz co na konsol, najpierw podpada to pod
standardowe przetwarzanie tty, a potem dostarczane jest sterownikowi
konsoli. Sterownik konsoli emuluje vt100 i przekada dane wejciowe
aby rozpozna Esc-sekwencje vt100 (ruchu kursora, czyszczenia ekranu itp.)
Znaki ktre nie s czci Esc-sekwencji s najpierw przetwarzane na
Unicode, uywajc jednej z czterech tablic odwzorowa jeli konsola
nie bya od pocztku w trybie UTF-8, potem odnoszone do tabeli opisujcej
zaleno midzy wartociami Unicode i pozycjami w czcionce, a uzyskane
omio- lub dziewiciobitowe indeksy zapisywane s w pamici ekranu,
gdzie powoduj wywietlenie ksztatw znakw znalezionych w ROMie znakowym
karty graficznej. Do ROMu znakowego mona zaadowa wasne czcionki
uywajc <CODE>setfont</CODE>, zaadowa odpowiadajc tablic odwzorowa Unicode
uywajc <CODE>loadunimap</CODE>, i zaadowa tablic odwzorowa uytkownika
uywajc <CODE>mapscrn</CODE>. Wicej szczegw poniej.
<P>Istnieje wiele konsol (zwanych Wirtualnymi Konsolami lub Wirtualnymi
Terminalami) ktre dziel ten sam ekran. Moesz ich uywa jako
oddzielnych urzdze, albo uruchamiajc na nich oddzielne sesje logowania,
albo po prostu przesyajc na nie jakie dane wyjciowe z pocztku
czy koca <EM>system log</EM>. Patrz niej ("Przeczanie konsol") co do
tego jak je ustawia i przecza si midzy nimi.
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Kasowanie terminala</A></H2>

<P>
<P>Na ekranie s mieci, a wszystkie nacinicia klawiszy daj w efekcie
znaki do rysowania ramek. Co robi?
<P>Wiele programw przerysuje ekran po naciniciu ^L. Moe to pomc
w sytuacji gdy na ekranie znajduj si mieci z modemu lub nadany
komunikat. Komenda <CODE>clear</CODE> czyci ekran.
<P>Komenda <CODE>reset</CODE> kasuje sterownik konsoli. Pomaga to w sytuacji
gdy ekran peen jest dziwnych znakw graficznych, a take jeli
skurczy si do jednej linii na dole. Jeli nie masz tej komendy,
bd jeli robi ona co innego, stwrz wasn dodajc ponisze
dwie linie do pliku wykonywalnego <CODE>reset</CODE> w swojej ciece:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
#!/bin/sh
echo -e \\033c
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>to jest, masz zamiar posa dwa znaki: Esc-c, na konsol.
<P>Dlaczego ekran czasami si miesza i wywietlane jest 24 lub jedna
linia, zamiast zwykych 25? C, gwnym winowajc jest
tutaj TERM=vt100 (albo jaki inny terminal z 24 liniami) zamiast TERM=
linux przy czeniu si zdalnie. Jeli stanie si to na /dev/tty2 napisz:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat > /dev/tty2
^[c
^D
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>na jakie innej WK (gdzie wpisujesz cztery symbole do <CODE>cat</CODE>: Esc, c,
Enter, Ctrl-D) i odwie ekran na /dev/tty2 (moliwie uywajc ^L), co
przywrci porzdek. Oczywicie staym rozwizaniem jest uywanie
odpowiedniego kawaka <CODE>termcap</CODE> lub <CODE>terminfo</CODE>.
<P>Dlaczego tak si dzieje e czasami dostajesz mas znakw do rysowania
ramek, np. po wysaniu na ekran pliku binarnego za pomoc <CODE>cat</CODE> ?
Istnieje wiele Esc-sekwencji ktre zmieniaj zestaw znakw, a twj
plik moe przypadkiem zawiera niektre z nich. Esc c to oglne
przekasowanie, lekarstwo na wszystko, ale jeeli wiesz dokadnie co
poszo nie tak, moesz to naprawi bez kasowania innych atrybutw
konsoli. Na przykad po
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat
^N
^D
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>twj znak zachty konsoli bdzie si cay skada ze znakw do rysowania
ramek. Napisz teraz (na lepo):
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% cat
^O
^D
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>I wszystko jest znw w porzdku (wpisae trzy symbole do kadego <CODE>cat</CODE>:
^N lub ^O, Enter, ^D). eby zrozumie co si dzieje, patrz "Zestawy znakw
konsoli" poniej.
<P>Jeli zaadowae jaki dziwn czcionk i chcesz powrci do domylnej.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>wystarczy (zaoywszy e zachowae domyln czcionke w domylnym
miejscu). Jeli ta czcionka nie zawiera osadzonej mapy unikodowej (i
wypisuje ze symbole dla znakw akcentowanych), wpisz
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadunimap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Na przykad, jeli wykonam
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys de-latin1
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>bd mia niemieck klawiatur, a klawisz na lewo od Enter wypisze mi
a-umlaut. Dziaa to, poniewa a-umlaut wystpuje na stronie kodowej 437,
i mapa unikodowa jdra jest inicjalizowana dla CP 437, a moja karta
graficzna ma wbudowan czcionk CP 437. Jeli teraz zaaduj czcionk
ISO-8859-1 uywajc
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont iso01.f16
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>nadal wszystko dziaa, bowiem <CODE>setfont</CODE> podstawia jdru wan map
unikodow (jeli do czcionki nie jest doczona mapa), a bez mapy jdro
odwouje si bezporednio do czcionki, a to jest zupenie poprawne dla
systemu ISO-8859-1 z czcionk iso01.f16. Ale przywrcenie poprzedniej
czcionki za pomoc
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>daje du sigm zamiast a-umlaut - wszystkie akcentowane znaki s
pomieszane, poniewa ta czcionka rwnie nie ma osadzonej mapy unikodowej.
Po wykonaniu
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadunimap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>ktra aduje domyln map unikodow (prawidow dla domylnej czcionki),
wszystko znw dziaa jak trzeba. Zwykle <CODE>loadunimap</CODE> nie jest
wywoywane bezporednio, lecz przez <CODE>setfont</CODE>. Tak wic poprzednie
dwie komendy mona zastpi przez
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% setfont -u def
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Czcionki etiopskie oraz lat1u*.psf maj osadzone tabele znakw Unicode.
Wikszo pozostaych nie ma.
<P>Na starych terminalach wydruk zawierajcy znaki tabulacji
moe wymaga opnienia, wic musisz napisa
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% stty tab3
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>(patrz stty(1)).
<P>Tryb graficzny zmieni moesz uywajc <CODE>resizecons</CODE>
albo <CODE>SVGATextMode</CODE>. To zwykle zaatwia aspekt wywietlania.
Po stronie wprowadzania moe istnie wiele potencjalnie niewaciwych
rzeczy. Jeli <CODE>X</CODE>, <CODE>DOOM</CODE>, albo jaki inny program uywajcy
trybu "surowego" pada, twoja konsola moe cigle znajdowa si w stanie
"surowym" (lub "psurowym"), i trudno jest wydawa polecenia. Patrz
"Jak wyj z trybu surowego" poniej. Jeli zaadowae zy ukad
klawiatury, to
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys -d
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>aduje ponownie ukad domylny, ale moe si okaza e trudno jest
napisa "-" ! Alternatywa to:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys defkeymap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Czasami nawet litery s popltane. Warto wiedzie e istniej cztery
gwne typy klawiatur: QWERTY, QWERTZ, AZERTY i Dvoraka. Trzy pierwsze
nazwane s od pierwszych szeciu klawiszy i z grubsza odpowiadaj
krajom angielsko-, niemiecko-, i francuskojzycznym. W porwnaniu z
QWERTY, ukad QWERTZ zamienia Y i Z. W porwnaniu z QWERTY, ukad
AZERTY zamienia Q i A, W i Z, i ma M na prawo od L, na pozycji rednika.
Ukad Dvoraka ma zupenie inny porzdek liter.
<P>
<H2>4.1 Sprztowe kasowanie klawiatury</H2>

<P>
<P>Co moe by nie w porzdku na poziomie niszym ni wie o tym Linux.
Istniej co najmniej dwa rne nisze poziomy (klawiatura i sterownik
klawiatury) w ktrych wyda mona komend "wycz klawiatur" sprztowi
za ni odpowiedzialnemu. Klawiatury czsto mona zaprogramowa
na uywanie jednego z trzech rnych zestaww kodw skanowych.
<P>Niemniej nie wiem o adnym przypadku w ktrym okazaoby si to
jakim problemem.
<P>Niektre klawiatury maj wbudowan zdolno zmiany ukadw. Stormy
Henderson (<CODE>stormy@ghost.net</CODE>) pisze:
"Jeli twoja klawiatura przeprogramowaa si przez przypadek, moesz
(na klawiaturze Gateway AnyKey) nacisn control-alt-suspend_macro
by skasowa ustawienia klawiszy do stanu normalnego".
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Delete i Backzspace</A></H2>

<P>
<P>Nakonienie Delete i Backspace do prawidowej pracy jest wcale trywialne,
zwaszcza w rodowisku mieszanym, gdzie komunikujesz si z konsol, z <CODE>X</CODE>,
<CODE>bash</CODE>, <CODE>emacsem</CODE>, logujesz si zdalnie itd. Moe bdziesz musia
wyedytowa kilkanacie plikw konfiguracyjnych eby powiedzie wszystkim
konkretnym programom czego dokadnie chcesz. Z jednej strony problemem
jest jakie klawisze wypisuj jakie kody (i jak te kody przetrawia
<CODE>kermit</CODE> czy <CODE>emacs</CODE>), a z drugiej strony jakie funkcje s przypisane
jakim klawiszom.
<P>Ludzie czsto skar si "mj klawisz wstecznej spacji nie dziaa", jak
gdyby ten klawisz mia wbudowan funkcj "skasuj poprzedni znak". Niestety
wszystko co ten, albo kady inny, klawisz robi to wypisanie kodu, i mona
tylko mie nadziej e sterownik tty jdra i wszystkie aplikacje mona
tak skonfigurowa e klawisz wstecznej spacji rzeczywicie dziaa jako
klawisz kasujcy poprzedni znak.
<P>Wikszo unixowych programw otrzymuj swoje dane wejciowe tty przez
sterownik tty jdra w trybie "niesurowym", i zwyke polecenie <CODE>stty</CODE>
ustala znak kasujcy. Jednak programy takie jak <CODE>bash</CODE>, <CODE>emacs</CODE>
czy <CODE>X</CODE> przetwarzaj dane wejciowe wasnymi metodami, i musz by
kade z osobna przekonane do waciwego dziaania.
<P>
<H2>5.1 Jak powiedzie Unixowi jakiego znaku chcesz uywa eby skasowaostatnio napisany znak?</H2>

<P>
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% stty erase ^?
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jeli znak jest kasowany, ale w dziwny sposb, co jest nie w porzdku
z twoimi ustawieniami tty. Jeli ustawione jest <CODE>echoprt</CODE>, kasowane
znaki ujte s midzy <CODE>\</CODE> oraz <CODE>/</CODE>.
Jeli <CODE>echoe</CODE> nie jest ustawione, znak kasowania jest wypisywany
(co jest rozsdne w przypadku gdy jest to znak drukujcy, jak #).
Wikszo ludzi woli <CODE>stty echoe -echoprt</CODE>. Napisanie <CODE>stty sane</CODE>
zrobi to i wicej. Napisanie <CODE>stty -a</CODE> pokazuje biece ustawienia.
Jak to si stao e domylnie nie byy poprawne? Bd, jeeli uyjesz
poprawnego <CODE>getty</CODE>.
<P>Zauwa e wiele programw (jak <CODE>bash</CODE>, <CODE>emacs</CODE> itd.) maj swoje
wasne przypisania klawiszy (zdefiniowane w <CODE>~/.inputrc</CODE>,
<CODE>~/.emacs</CODE> itd.) i nie wpywa na nie ustawienie znaku kasowania.
<P>Standardowy unixowy sterownik tty nie rozpoznaje kursora, ani klawiszy
(takich jak klawiszy strzaek) przesuwajcych biec pozycj, i std
nie ma te komendy takiej jak "skasuj biecy znak". Ale na przykad
moesz nauczy <CODE>bash</CODE> na konsoli rozpoznawania Delete wstawiajc
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
set editing-mode emacs
"\e[3~":delete-char
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do <CODE>~/.inputrc</CODE>
<P>
<H3>"Kiedy getty dobrze oddawao DEL i BS, ale teraz si popsuo"</H3>

<P>
<P>Dawniej, sterownik konsoli zwykle wypisywa BS-spacja-BS
(<CODE>\010\040\010</CODE>)
gdy otrzyma znak DEL (<CODE>\177</CODE>). Dzisiaj, znaki DEL s
ignorowane (tak jak powinny, poniewa sterownik emuluje vt100). Zdobd
lepsze getty, tj. takie ktre nie wypisuje DEL.
<P>
<H3>"Login zachowuje si inaczej przy pierwszej i drugiej prbielogowania"</H3>

<P>
<P>Przy pierwszej prbie, komunikujesz si z <CODE>getty</CODE>. Przy drugiej
prbie, komunikujesz si z <CODE>login</CODE>, innym programem.
<P>
<H2>5.2 Jak powiedziec Linuxowi jaki kod wysya po naciniciu klawisza</H2>

<P>
<P>Na konsoli lub, cilej, gdy nie jeste w trybie (p)surowym, uyj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys mykeys.map
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>A pod X uyj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap mykeys.xmap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>[gdzie mykeys.(x)map to oczywicie konkretny plik definicji klawiatury -
przyp. tum.]
<P>Zauwa e (od XFree86-2.1) X czyta linuxowe ustawienia ukadw klawiatury
przy initializacji Xowego keymap. Chocia oba systemy nie s w 100%
kompatybilne, oznacza to e w wielu przypadkach uywanie <CODE>xmodmap>
stao si zbdne.
Zamy, na przykad, e chcesz eby twj klawisz Backspace dawa
wsteczn spacj (^H, semkowe 010), a szary klawisz Delete DEL (semkowe
012), dodaj ponisze do </CODE>etc/rc.local (albo tam gdzie trzymasz swoje
pliki inicjalizacyjne).
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
/usr/bin/loadkeys &lt;&lt; EOF
keycode 14 = BackSpace
keycode 111 = Delete
EOF
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zauwa e zmieni to funkcj tych klawiszy tylko gdy nie uywa si
modyfikatorw. Domylnie jdro Linuxa pozwala Ctrl-Backspace wypisywa
wsteczn spacj - czasami przydaje si to jako zapasowe wyjcie, gdy
stwierdzisz e moesz wypisywa tylko znaki DEL.
<P>Lewy klawisz Alt jest czasem zwany klawiszem Meta, a domylnie kombinacje
AltL-X s przypisane do symbolu Meta-X. Ale jakim cigiem znakw jest
Meta-X? Ustalane jest to (via tty) przez znacznik Meta, ustawiony
komend setmetamode. Dwiema moliwociami s: Esc X albo X iloczyn
logiczny 0200.
<P>
<H3>Dlaczego klawisz Backspace nie wysya domylnie wstecznejspacji?</H3>

<P>
<P>(i) Poniewa vt100 mia klawisz Delete nad klawiszem Enter.
<P>(ii) Bo Linus tak postanowi.
<P>
<H2>5.3 Jak nakaza X zamian Delete i Backspace</H2>

<P>
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap -e "keysym BackSpace = Delete" -e "keysym Delete = BackSpace"
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Albo, jeli chcesz tylko eby klawisz Backspace dawa wsteczn spacj:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap -e "keycode 22 = BackSpace"
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Albo, jeli chesz tylko eby klawisz Delete dawa Delete:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% xmodmap -e "keycode 107 = Delete"
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>(ale zwykle takie jest ju domylne przypisanie).
<P>
<H2>5.4 Jak powiedzie emacsowi co robi gdy otrzyma Delete lubwsteczn spacj</H2>

<P>
<P>Wsad do swojego pliku <CODE>.emacs</CODE> linie jak niej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  (global-set-key "\?" 'delete-backward-char)
  (global-set-key "\C-h" 'help-command)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Oczywicie moesz w ten sam sposb przypisa inne polecenia innym
klawiszom. Zauwa e niektre tryby gwne i poboczne redefiniuj
przypisania klawiszy. Na przykad w trybie szukania przyrostowego
[incremental mode] mona znale kod:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
(define-key map "\177" 'isearch-delete-char)
(define-key map "\C-h" 'isearch-mode-help)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Oznacza to e uywanie dwch powyszych komend globalnych moe nie
by dobrym pomysem. Za duo jest miejsc z wbudowanym zaoeniem ^H =
pomoc i Del = delete. Nie oznacza to e musisz ustawi klawisze tak
eby Backspace dawao Del. Ale jeli tak nie jest, najatwiej jest
zmieni ich ukad na najniszym moliwym poziomie <CODE>emacsa</CODE>.
<P>
<H2>5.5 Jak nakaza emacsowi zamienienie Delete i Backspace</H2>

<P>
<P>Wsad do swojego pliku <CODE>.emacs</CODE> linie jak niej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  (setq keyboard-translate-table (make-string 128 0))
  (let ((i 0))
  (while (&lt; i 128)
      (aset keyboard-translate-table i i)
      (setq i (1+ i))))
  (aset keyboard-translate-table ?\b ?\^?)
  (aset keyboard-translate-table ?\^? ?\b)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Ostatnie wersje <CODE>emacsa</CODE> maj funkcj <CODE>keyboard-translate</CODE>, wic
mona uproci powysze do
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
(keyboard-translate ?\C-h ?\C-?)
(keyboard-translate ?\C-? ?\C-h)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Zauwa e pod <CODE>X</CODE> <CODE>emacs</CODE> moe rozrnia Ctrl-h i klawisz
Backspace (niezalenie od tego jakie kody oba wypisuj na konsoli),
a domylnie <CODE>emacs</CODE> bdzie widzia klawisz wstecznej spacji jako DEL
(wykonujcy polecenia kasowania, przypisane temu znakowi, a nie
polecenia pomocy, przypisane do ^H). Mona rornia Backspace i Delete,
np. poprzez
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  (global-unset-key [backspace] )
  (global-set-key [backspace] 'delete-backward-char)
  (global-unset-key [delete] )
  (global-set-key [delete] 'delete-char)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H2>5.6 Jak nakaza kermitowi zamienienie Delete i Backspace</H2>

<P>
<P>Wsad do swojego pliku <CODE>.kermrc</CODE> linie jak niej:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  set key \127 \8
  set key \8 \127
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H2>5.7 Jak poinformowa xterm o twoich ulubionych trybach tty</H2>

<P>
<P>Xterm dziedziczy zwykle tryby tty po programie ktry go wywoa.
W <CODE>xdm</CODE>, domylne klawisze kasowania i usuwania to <CODE>#</CODE> i <CODE>@</CODE>, jak
w starej dobrej wersji 6 Unixa.
Jeli nie podoba ci si to, moesz wsadzi co podobnego do
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  XTerm*ttymodes: erase ^? kill ^U intr ^C quit ^\ eof ^D susp ^Z start ^Q stop ^S eol ^@
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do <CODE>/usr/lib/X11/app-defaults/XTerm</CODE> albo do
<CODE>$HOME/.Xresources</CODE>, zakadajc e masz lini
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  xrdb $HOME/.Xresources
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>w swoim <CODE>$HOME/.xinitrc</CODE>.
<P>
<H2>5.8 Jak poinformowa xmosaic e klawisz Backspace wypisuje Del</H2>

<P>
<P>Wsadzenie
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  *XmText.translations: #override\n\
         &lt;Key>osfDelete: delete-previous-character()
  *XmTextField.translations: #override\n\
          &lt;Key>osfDelete: delete-previous-character()
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do twojego <CODE>$HOME/.Xresources</CODE> pomoe.
<P>W Netscape FAQ mona jednak przeczyta:
<P>
<PRE>
        Dlaczego mj klawisz Backspace nie dziaa w polach tekstowych?
        Domylnie, Linux i XFree86 dostarczane s ze le skonfigurowanymi
        klawiszami Backspace i Delete. Wszystkie programy oparte na Motif
        (w tym oczywicie Netscape Navigator) bd w ten sam sposb le
        dziaa.

        Specyfikacja Motif mwi e Backspace ma kasowa poprzedni znak a
        Delete ma kasowa znak nastpny. Linux i XFree86 s dostarczane
        z takim ustawieniem e oba klawisze - Backspace i Delete - wypisuj
        Delete.

        Moesz to naprawi uywajc ktrego z programw xmodmap, xkeycaps
        bd loadkeys i sprawi e odpowiedni klawisz wypisuje klawsym
        wsteczna spacja, a nie Delete.

        Moesz to rwnie naprawi uywajc pliku .motifbind; patrz
        strona man VirtualBindings(3).

        Uwaga: nie uywaj zasobw *XmText.translations lub *XmTextField.
        translations prbujc naprawi ten problem. Jeli tak zrobisz,
        rozwalisz pozostae przypisania klawiszy w polach tekstowych NN.
</PRE>
<P>
<H2>5.9 Lepsze rozwizanie dla programw uywajcych Motifa, jak netscape</H2>

<P>
<P>Ted Kandell (ted@tcg.net) sugeruje co nastpuje:
<P>Dodaj ponisze gdzie w swoim <CODE>.profile</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  stty erase ^H
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jeli uywasz basha, dodaj ponisze linie do swojego <CODE>.inputrc</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
       "\C-?": delete-char
       "\C-h": backward-delete-char
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Dodaj nastpujce linie do swojego pliku <CODE>.xinitrc</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
       xmodmap &lt;&lt;-EOF
       keycode 22  =  BackSpace osfBackSpace
       keycode 107 =  Delete
       EOF

       # wystartuj tu swojego managera okien, np.
       #(fvwm) 2>&amp;1 | tee /dev/tty /dev/console

       stty sane
       stty erase ^H
       loadmap &lt;&lt;-EOF
       keycode 14  = BackSpace
       keycode 111 = Delete
       EOF
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Bdzie to definitywnie dziaa dla klawiatury PC 101 lub 102-klawiszowej,
z kadym rozkadem Linuxa/XFree86.
<P>Wan czci uczenia aplikacji motifowych takich jak Netscape poprawnej
pracy jest dodanie osfBackSpace do keycode 22, oprcz BackSpace.
<P>Zauwa nie po obu stronach znaku = nie mog si znajdowa spacje.
<P>
<H2>5.10 Co z termcap i terminfo?</H2>

<P>
<P>Gdy kto ma problemy z wsteczn spacj, ma on tendencj do patrzenia w swj
kawaek termcap (lub terminfo) opisujcy terminal; i rzeczywicie, istnieje
tam zdolno kb (lub kbs) opisujca kod wypisywany przez klawisz Backspace.
Niemniej niewiele programw jej uywa, wic - chyba e masz problemy
z jednym konkretnym programem - prawdopodobnie bd ley gdzie indziej.
Oczywicie poprawienie swojego kawaka termcap (terminfo) nie jest zym
pomysem tak czy owak. Patrz niej pod "Zmienna TERM".
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Zestawy znakw konsoli</A></H2>

<P>
<P>Jdro prbuje wywnioskowa najpierw jaki symbol rozumie przez kady
podany przez uytkownika bajt, a nastpnie gdzie ten symbol jest
umieszczony w biecej czcionce.
<P>Jdro wie o piciu tumaczeniach bajtw na symbole konsoli-ekranu.
W trybie Unicode (UTF-8) kod UTF-8 jest przeksztaacany bezporednio
na Unicode. Zaoeniem jest e prawie wszystkie potrzebne symbole
w Unicode si znajduj, a w przypadkach gdzie nie jest to prawd
zarezerwowane s kody 0x00ff* dla bezporedniego dostpu do czcionki.
Poza trybem Unicode, uywa si jednej z tabeli tumacze.
Te cztery tabele to: a) Latin1 -&gt; Unicode, b) grafika vt100 -&gt;
Unicode, c) PC -&gt; Unicode, d) zdefiniowane przez uytkownika.
<P>Istniej dwa zestawy znakw, zwane G0 i G1, i jeden z nich jest
zestawem biecym (pocztkowo G0).
Wypisanie ^N spowoduje e biecym zestawem bdzie G1, ^O e G0.
<P>Zmienne G0 i G1 wskazuj na tablice tumacze, i mog by zmienione
przez uytkownika. Pocztkowo wskazuj na tablice a) i b), odpowiednio.
Sekwencje Esc(B, Esc(0, Esc(U, Esc(K powoduj e G0 wskazuje na
tablice tumacze a), b), c), d), odpowiednio.
Sekwencje Esc)B, Esc)0, Esc)U, Esc)K powoduj e G1 wskazuje na
tablice tumacze a), b), c), d), odpowiednio.
<P>Sekwencja Esc-c powoduje skasowanie terminala, czyli to czego chcesz
jeeli ekran jest cay zamiecony. Czsto doradzane <CODE>echo ^V^O</CODE>
spowoduje tylko e zestawem biecym bdzie G0, ale nie ma gwarancji e
G0 pokazuje na tablic a).
W niektrych dystrybucjach istnieje program reset(1), ktry wypisuje
po prostu echo ^[c. Jeli twj kawaek termcap dla konsoli jest
poprawny (i ma <CODE>:rs=\Ec:</CODE>), wtedy zadziaa take
<CODE>setterm -reset</CODE>.
<P>Zdefiniowan przez uytkownika tablic odwzorowa ustawi mona
uywajc mapscrn(8). Rezultatem odwzorowania jest to e jeeli
wypisywany jest symbol c, to wysyany do pamici ekranu jest
symbol <CODE>s = map[c]</CODE>. Obraz bitowy ktry odpowiada <CODE>s</CODE>
znajduje si w ROMie znakowym, i moe zosta zmieniony przy
pomocy setfont(8).
<P>
<H2><A NAME="s7">7. Przeczanie konsoli</A></H2>

<P>
<P>Domylnie przeczania konsoli dokonuje Alt-Fn lub Ctrl-Alt-Fn. Pod
<CODE>X</CODE> (lub nowszymi wersjami <CODE>dosemu</CODE>) dziaa tylko Ctrl-Alt-Fn.
Wiele ukadw klawiatur pozwala na cykliczne przemieszczanie si
midzy konsolami przy uyciu Alt-strzaka_w_prawo i Alt-strzaka_w_lewo.
<P>XFree86 1.3 nie wie e przycinity jest Alt gdy przeczasz si do
okienka X. Tak wic nie moesz przeczy si natychmiast na jak
innej WK, ale musisz najpierw zwolni Alt.
W drug stron powinno to dziaa; jdro zawsze zanotowywuje stan
gra/d wszystkich klawiszy. (na tyle na ile mona; na niektrych
klawiaturach cz klawiszy nie wysya kodu skanowego po naciniciu,
np. klawisze PFn na FOCUS 9000) lub zwolnieniu (np. klawisz Pause
na wielu klawiaturach).
<P>XFree86 1.3 zapisuje czcionki zaadowane do ROMu znakowego przy starcie
i przywraca je przy przeczaniu konsoli. Tak wic efekt <CODE>setfont</CODE>
na WK zostaje wymazany gdy przeczasz si midzy X i zewntrzem.
Uywanie <CODE>setfont</CODE> pod X moe doprowadzi do dziwnych rezultatw.
<P>Pod kontrol programow WK mona zmienia uywajc komendy <CODE>chvt</CODE>.
<P>
<H2>7.1 Zmiana numeru Wirtualnych Konsoli</H2>

<P>
<P>To pytanie cigle pojawia si od czasu do czasu, ale odpowied brzmi:
ju masz ich dosy. Od wersji 1.54 jdra istnieje od 1 do 63 wirtualnych
konsol. Nowa konsola tworzona jest natychmiast po otwarciu. Usuwa si
j narzdziem <CODE>disalloc</CODE> (ale mona j usun tylko gdy nie ma z ni
skojarzonych procesw).
<P>Dla starszych jder, zmie lini
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
#define NR_CONSOLES     8
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>w <CODE>include/linux/tty.h</CODE> (nie zwikszaj tej liczby powyej 63),
i zrekompiluj jdro.
<P>Jeli jeszcze nie istniej, stwrz urzdzenia tty uywajc <CODE>MAKEDEV</CODE> lub
<CODE>mknod ttyN c 4</CODE>, gdzie <CODE>N</CODE> oznacza numer tty. Na przykad:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
for i in 9 10 11 12; do mknod /dev/tty$i c 4 $i; done
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>albo, lepiej, (poniewa zatroszczy si to rwnie o waciciela i prawa
dostpu)
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
for i in 9 10 11 12; do /dev/MAKEDEV tty$i; done
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jeli chcesz eby nowe WK uruchamiay <CODE>getty</CODE>, dodaj linie w
<CODE>/etc/inittab</CODE> (ale jest znacznie lepiej mie uruchomione tylko dwie
<CODE>getty</CODE>, i tworzy wicej konsol dynamicznie w razie potrzeby. W ten
sposb bdziesz mia wicej pamici gdy nie uywasz wszystkich konsol, a
take wicej konsol, w razie gdyby naprawd ich potrzebowa. Wyedytuj
<CODE>/etc/inittab</CODE> i wykomentuj wszystkie <CODE>getty</CODE> prcz dwch
pierwszych).
<P>Gdy konsole s przydzielane dynamicznie, zazwyczaj najatwiej jest
mie tylko jedn czy dwie z uruchomionym <CODE>getty. Wicej
otwiera si za pomoc <CODE>open -l -s bash</CODE>. Nieuywane konsole
(bez skojarzonych procesw) usuwa si za pomoc <CODE>disalloc</CODE>.
Ale, rzec moesz, zajty jestem czynnociami w ktrych nagle potrzebuj
wicej konsol, a nie mam znaku zachty bash aby wyda polecenie <CODE>open</CODE>.
Na szczcie moliwe jest stworzenie nowej konsoli po naciniciu jednego
klawisza, bez wzgldu na to co dzieje si na konsoli biecej.
Jeli masz <CODE>spawn_login</CODE> z <CODE>kbd-0.90.tar.gz</CODE> i wstawisz
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        loadkeys &lt;&lt; EOF
        alt keycode 103 = Spawn_Console
        EOF
        spawn_login &amp;
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>

do <CODE></CODE></CODE>etc/rc.local, nacinicie Alt-strzaka_w_gr utworzy
now WK z uruchomionym <CODE>login</CODE> (i przeczy si na ni). Uywajc
<CODE>spawn_console &amp;</CODE> zamiast <CODE>spawn_login &amp;</CODE> uzyskasz
tam uruchomiony <CODE>bash</CODE>. Patrz te <CODE>open-1.4.tgz</CODE> oraz
<CODE>dynamic-vc-1.1.tar.gz</CODE>.
<P>To jaka czynno winna by podejmowana po naciniciu tego klawisza
Spawn_Console mona rwnie ustawi w <CODE>/etc/inittab</CODE> pod
<CODE>kbrequest</CODE>, jeli masz wiey plik inicjalizacyjny. Patrz inittab(5)
(czynno ta moe by czym zupenie innym - nazwaem ten klawisz
Spawn_Console po prostu dlatego e do tego go wykorzystywaem).
<P>Na terminalach wyliczonych w <CODE>/etc/securetty/ moesz zalogowa si
tylko jako root. Istniej programy ktre czytaj ustawienia terminala
z plikw <CODE>/etc/ttys/</CODE> i <CODE>/etc/ttytype</CODE>. Jeli masz takie
pliki, i stworzysz dodatkowe konsole, dobrym pomysem mogoby by
rwnie dodanie dla nich linii w tych plikach.
<H2><A NAME="s8">8. Ctrl-Alt-Del i inne specjalne kombinacje klawiszy</A></H2>

<P>
<P>
<H2>8.1 Ctrl-Alt-Del (przeadowanie)</H2>

<P>
<P>Jeli naciniesz Ctrl-Alt-Del (albo kady inny klawisz z przypisanym
przed loadkeys klawsymem Boot) komputer albo przeaduje si natychmiast
(bez sync), albo do <CODE>init</CODE> wysya si SIGINT. To pierwsze zachowanie
jest domylne. Moe je zmieni root uywajc systemowego wywoania reboot(),
patrz ctrlaltdel(8). Niektre pliki <CODE>init</CODE> zmieniaj warto domyln.
To co nastpi gdy <CODE>init</CODE> otrzyma SIGINT zaley od uytej wersji tego -
czsto okrela to pole <CODE>pf</CODE> w <CODE>/etc/inittab</CODE> (co oznacza e
moesz w tym przypadku uruchomi dowolny program).
<P>W obecnym jdrze Ctrl-AltGr-Del nie jest ju domylnie przypisane do
Boot.
<P>
<H2>8.2 Inne kombinacje</H2>

<P>
<PRE>
Name            Default binding
-------------------------------
Show_Memory     Shift-Scrollock     [pokazuje info o pamici]
Show_Registers  AltGr-ScrollLock    [pokazuje zawarto rejestrw]
Show_State      Ctrl-ScrollLock     [pokazuje status]
Console_n       Alt-Fn and Ctrl-Alt-Fn  (1 &lt;= n &lt;= 12) [konsola nr n]
Console_{n+12}  AltGr-Fn                (1 &lt;= n &lt;= 12) [konsola nr n+12]
Incr_Console    Alt-RightArrow      [o konsol w gr]
Decr_Console    Alt-LeftArrow       [o konsol w d]
Last_Console    Alt[Gr]-PrintScreen [ostatnia konsola]
Scroll_Backward Shift-PageUp        [przewija ekran w gr]
Scroll_Forward  Shift-PageDown      [przewija ekran w d]
Caps_On                             [wcza due litery. CapsLock dziaa
                                    jako przecznik]
Compose         Ctrl-.              [tryb skadania, np. '+e daje &eacute;]
</PRE>
<P>
<H2>8.3 Kombinacje w X</H2>

<P>
<P>
<PRE>
Ctrl-Alt-Fn     Przecza na WK nr n
Ctrl-Alt-KP+    Nastpny tryb
Ctrl-Alt-KP-    Ostatni tryb
Ctrl-Alt-BS     "zabija" X
</PRE>
<P>[KP+ i KP- to szary plus i minus z klawiatury numerycznej - przyp. tum.]
<P>Na niektrych pytach gwnych Ctrl-Alt-KP- i Ctrl-Alt-KP+ s rwnowane
naciniciu przycisku Turbo. To jest, oba dadz w wyniku kody skanowe
1d 38 4a ca b8 9d i 1d 38 4e ce b8 9d, i oba przecza bd midzy
trybem turbo (>= 25 Mhz) i nie-turbo (8/12 Mhz). (te kombinacje klawiszy
czsto dziaaj tylko po ustawieniu zworkami na pycie gwnej).
<P>Perry F. Nguyen (pfnguyen@netcom22.netcom.com) pisze:
AMI BIOS ma waciwo ktra blokuje klawiatur i miga diodami
jeeli nacinito kombinacj Ctrl-Alt-Backspace w czasie pytania o
haso BIOS, a to haso nie zostanie wpisane.
<P>
<H2>8.4 Kombinacje Dosemu</H2>

<P>
<PRE>
Ctrl-Alt-Fn     Przecz na WK nr n (od wersji 0.50, wczeniej Alt-Fn)
Ctrl-Alt-PgDn   "zabij" dosemu (w trybie SUROWYM klawiatury)
</PRE>
<P>(i wiele innych kombinacji - patrz dokumentacja dosemu)
<P>
<H2>8.5 Skadanie symboli</H2>

<P>
<P>Jeden symbol moe by zoony przy uyciu kilku klawiszy.
<P>
<UL>
<LI>lewyAlt-nacinicie, plus numer dziesitny wpisany na klawiaturze
numerycznej, plus lewyAlt-zwolnienie daje symbol o kodzie o tym
numerze (w trybie Unicode ten sam mechanizm, ale wtedy z czterema
cyframi szesnastkowymi, mona wykorzysta do zdefiniowania symbolu
Unicode).</LI>
<LI>Klawisz diakrytyki plus symbol daje ten symbol z naoon diakrytyk.
Jeli kombinacja nie jest zdefiniowana, oba klawisze brane s oddzielnie.
To ktre klawisz s diakrytykami jest ustawialne przez uytkownika;
domylnie aden. Mona zdefiniowa pi (sze od 2.0.5) klawiszy diakrytyki
(za pomoc loadkeys(1)); dead_grave, dead_acute, dead_circumflex, dead_tilde,
dead_diaeresis (te dead_cedilla). Co dokadnie oznacza owo naoenie rwnie
jest ustawialne przez uytkownika; np. klawisz diakrytyki + symbol jest
rwnowane Compose + diakrytyka + symbol.</LI>
<LI>Compose plus dwa symbole daje symbol-zoenie. Ten kombinacje s
ustawialne przez uytkownika. Dzisiaj istnieje 68 kombinacji zdefiniowanych
domylnie; moesz je zobaczy piszc "dumpkeys | grep compose"</LI>
<LI>Dalej id owe klawisze modyfikujce zwane "Sticky" (od 1.3.33). Na
przykad mona napisa ^C jako SControl, C i Ctrl-Alt-Backspace jako
SControl, SAlt, BackSpace</LI>
</UL>
<P>Zauwa e istniej przynajmniej trzy takie mechanizmy zoe:
<OL>
<LI>Mechanizm sterownika klawiatury Linuxa, uywany w poczeniu z
loadkeys.</LI>
<LI>Mechanizm X - patrz X386keybd(1), pniej XFree86kbd(1).
Pod X11R6: zmodyfikuj <CODE>/usr/X11R6/lib/X11/locale/iso8859-1/Compose</CODE>.</LI>
<LI>Mechanizm emacsowy uzyskiwany po zaadowaniu "iso-insert.el" lub
wywoaniu iso-accents-mode.</LI>
</OL>
<P>W X porzdek obu symboli jest dowolny; i Compose-,-c i Compose-c-, dadz
 dla Linuxa i emacsa domylnie dziaa tylko ta pierwsza sekwencja.
Dla X lista kombinacji zoe jest ustalona. Linux i emacs s elastyczne.
Te trzy domylne listy s nieco podobne, ale rni si szczegami.
<P>
<H2><A NAME="s9">9. Rne waciwoci konsoli</A></H2>

<P>
<P>
<H2><A NAME="s10">10. Jak wyj z trybu surowego</A></H2>

<P>
<P>Jeli jaki program uywajcy trybu klawiatury K_RAW zakoczy dziaanie
bez przywrcenia trybu klawiatury do K_XLATE, trudno jest co zrobi -
nie dziaa nawet Ctrl-Alt-Del. Niemniej mona czasami unikn naciskania
przycisku Reset (co jest te podane; twoi uytkownicy mog si
zdenerwowa jeli przerwiesz im sesj Hacka przeadowaniem; moesz te
uszkodzi swj system plikw).
Proste rozwizania opieraj si na zalogowaniu si z innego terminalu
lub innego komputera i wykonania <CODE>kbd_mode -a</CODE>.
Procedura poniej zakada e nie jest uruchomiony X, i e ekran znajduje
si w trybie tekstowym, e znajdujesz si w znaku zachty bash, e
uywasz amerykaskiego ukadu klawiatury i e znakiem ktry przerywa
dziaanie komendy jest u ciebie Ctrl-C.
<P>Krok 1. Uruchom X.
Jak poniej: nacinij 2 (nie zwalniaj), nacinij F12 (nie zwalniaj)
i natychmiast potem nacinij =. Uruchomi to X.
(Wyjanienie: jeli nacinicie klawisza wysya kod klawisza K, to
zwolnienie klawisza wysya kod K+128. By moe twoja powoka nie
lubi tych znakw powyej 128, wic unikamy wysania ich nie zwalniajc
adnego z klawiszy. Musimy jednak by szybcy, w przeciwnym razie
nastpi powtarzanie klawiszy. Cyfra 2 daje Ctrl-C, ktre usuwa poprzednie
mieci, F12 daje X, a = Return).
Twj ekran moe by teraz szary, poniewa nie wskazano <CODE>.xinitrc</CODE>.
Ctrl-Alt-Fn jednak dziaa, moesz wic przej do innej WK (Ctrl-Alt-BS
take dziaa, ale zwraca ci do poprzedniego stanu, a tego nie chcesz).
<P>Step 2. Ustaw zmian trybu klawiatury.
(Na przykad poprzez <CODE>sleep 5; kbd_mode -a</CODE>).
<P>Step 3. Opu X.
Alt-Fx (czsto Alt-F7) przywraca X, a wtedy Ctrl-Alt-Backspace powoduje
wyjcie z niego. W cigu piciu sekund twoja klawiatura znw bdzie
nadawaa si do uytku.
<P>Jeli chcesz przygotowa si na t okoliczno, uczy
<CODE>\215A\301</CODE> (3 symbols) aliasem na <CODE>kbd_mode -a</CODE>.
Teraz nacinicie tylko = F7 = (trzy symbole) przywrci ci do normalnoci.
<P>
<H2><A NAME="s11">11. Diody na klawiaturze</A></H2>

<P>
<P>1. S to znaczniki klawiatury zalene od <CODE>tty</CODE>; kada WK ma swj
NumLock, CapsLock i ScrollLock. Domylnie te znaczniki pokazywane s
przez diody. Zwykym sposobem ich zmiany jest nacinicie odpowiedniego
klawisza (uwaga uboczna: nacinicie klawisza NumLock w trybie klawiszy
aplikacji nie zmieni stanu NumLock, ale wypisze Esc-sekwencj. Jeli
chcesz eby klawisz NumLock zawsze zmienia stan NumLock, przypisz go
do Bare_Num_Lock).
<P>2. Nastpnie, na kade <CODE>tty</CODE> istniej domylne znaczniki klawiatury,
aby zinicjalizowa je gdy nastpi przekasowanie. Tak wic jeli chcesz
eby NumLock by cay czas wczony, jest to moliwe. Zwykle zmieni
to mona przez <CODE>setleds -D</CODE>.
<P>3. Istnieje moliwo e diody nie oddaj stanu znacznikw klawiatury,
ale co innego.
<P>3A. To co innego moe by jakimi trzema bitami gdzie w jdrze -
co mona wykorzysta jeeli chcesz pilnowa bitw stanu jakiego
sprztu czy programu. Jeli chcesz tego, zmodyfikuj rdo jdra
aby wywoywao gdzie <CODE>register_leds()</CODE>/
<P>3B. To co innego moe by te czymkolwiek co jaki program chce
pokaza za pomoc diod. Tak wic osoby ktre lubi takie rzeczy mog
uoy ze wiateek adne wzorki. Jeli chcesz tego, uyj ioctl KBSETLED.
<P>To drugi sposb nie jest "na tty", ale wybr pomidzy pierwszym a drugim
sposobem jest.
<P>Podsumowujc: kade <CODE>tty</CODE> ma znacznik kbd -&gt; ledmode. Jeli ma
on warto LED_SHOW_FLAGS, wtdy pokazane s znaczniki klawiatury (NumLock
itd.) konkretnego <CODE>tty</CODE>. Jeli ma on warto LED_SHOW_IOCTL, wtedy
diody pokazuj kad warto ktr ostatnio im przypisano za pomoc
ioctl KBSETLED.
<P>Doda mona e <CODE>X</CODE> uywa ioctl-w aby ustawi diody, ale nie
kasuje swojej WK przy wyjciu, tak wic po uywaniu <CODE>X</CODE> istnie
moe jedna WK ktra nie jest w domylnym stanie LED_SHOW_FLAGS. Mona
to naprawi wykonujc <CODE>setleds -L</CODE> na tej WK. Patrz setleds(1).
<P>
<H2><A NAME="s12">12. Zmienna TERM</A></H2>

<P>
<P>Wiele programw uywa zmiennej <CODE>TERM</CODE> i bazy danych <CODE>/etc/termcap</CODE>
lub <CODE>/usr/lib/terminfo/*</CODE> eby zadecydowa ktre cigi znakw
wysa by wyczyci ekran, przesun kursor itd., i czsto take by
zdecydowa ktry cig znakw wysyany jest przez klawisz wstecznej
spacji [uytkownika], klawisze funkcyjne itp.
T warto ustawia zrazu jdro (dla konsoli).
Zwykle warto t ponownie ustawia <CODE>getty</CODE>, uywajc <CODE>/etc/ttytype</CODE>
lub argumentu podanego w <CODE>/etc/inittab</CODE>.
Czasami jest ona rwnie ustawiana w <CODE>/etc/profile</CODE>.
<P>Starsze systemy uywaj <CODE>TERM=console</CODE> lub <CODE>TERM=co80x25</CODE>. Nowsze
systemy (z ncurses 1.8.6) uywaj bardziej dookrelonego <CODE>TERM=linux</CODE>
lub <CODE>TERM=linux-80x25</CODE>. Niemniej starsze wersje <CODE>setterm</CODE> sprawdzaj
obecno <CODE>TERM</CODE> rwnej con* i dlatego odmawiaj pracy z <CODE>TERM=linux</CODE>.
<P>Od wersji jdra 1.3.2, domyln wartoci jdra dla konsoli jest
<CODE>TERM=linux</CODE>.
<P>Jeli masz plik termcap bez kawaka opisujcego linux, dodaj sowo
linux do kawaka dla konsoli:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        console|con80x25|linux:\
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>i ustaw <CODE>/usr/lib/terminfo/l/linux</CODE> jako kopi lub odnonik
symboliczny do <CODE>/usr/lib/terminfo/c/console</CODE>.
<P>
<H2>12.1 Terminfo</H2>

<P>
<P>W kawaku terminfo dla konsoli linuxowej od ncurses 1.8.6 brakuje
<CODE>kich1=\E[2~</CODE>, czego potrzebuj niektre programy.
Wyedytuj plik i skompiluj go <CODE>tic</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s13">13. Jak zmusi inne programy do dziaania ze znakami spoza ASCII</A></H2>

<P>
<P>W dawnych zych czasach byo to wcale nuce. Kady program z osobna
musia by indywidualnie przekonywany do zostawienia twoich bitw
w spokoju. Nie eby dzisiaj wszystko byo atwe, ale ostatnio wiele
narzdzi GNU nauczyo si reagowa na <CODE>LC_CTYPE=iso_8859_1</CODE> lub
<CODE>LC_CTYPE=iso-8859-1</CODE>. Sprbuj najpierw tego; jeli nie pomoe,
spjrz na podpowiedzi poniej. Zauwa e w nowszych wersjach <CODE>libc</CODE>
procedura <CODE>setlocale()</CODE> dziaa tylko jeeli zainstalowae pliki
locale (tj. w <CODE>/usr/lib/locale</CODE>).
<P>Przede wszystkim smy bit powinien przetrwa przetwarzanie danych
wejciowych w jdrze, wic upewnij si e ustawie <CODE>stty cs8
-istrip -parenb</CODE>
<P>A. Dla <CODE>emacsa</CODE> szczegy w duym stopniu zale od wersji. Informacja
poniej dotyczy wersji 19.34. Wstaw linie:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (set-input-mode nil nil 1)
        (standard-display-european t)
        (require 'iso-syntax)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do swojego <CODE>$HOME/.emacs</CODE>. Pierwsza linia (mwic cilej -
kocowe 1) mwi <CODE>emacsowi</CODE> eby nie obcina smego bitu ze wprowadzanych
znakw. Druga linia mwi <CODE>emacsowi</CODE> eby nie wywietla znakw spoza
ASCII jako wartoci semkowych. Trzecia linia wyszczeglnia waciwoci
skadni i tablic konwersji maych/duych liter dla zestawu znakw Latin-1.
Dwie ostatnie linie s zbdne jeeli masz co podobnego do
LC_TYPE=ISO-8859-1 w swoim rodowisku (zmienna ta moe te nazywa si
LC_ALL albo po prostu LANG. Jej warto moe by czymkolwiek co zawiera
cig znakw 88591, 8859-1 lub 8859_1).
<P>To ju dobry pocztek. Na terminalach ktre nie potrafi wywietla
symboli ISO-8859-1 spoza ASCII, komenda
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (load-library "iso-ascii")
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>spowoduje e znaki akcentowane wywietlane bd jako {,c}a. Jeli twoja
klawiatura nie daje atwego sposobu wprowadzania znakw spoza ASCII, to
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (load-library "iso-transl")
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>uczyni dwuznakow sekwencj ^X8 znakiem skadania [Compose], tak e
czteroznakowa sekwencja ^X8,c daje c-cedilla. Bardzo niewygodne.
<P>Komenda
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        (iso-accents-mode)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>wczy lub wyczy tryb akcentw ISO-8859-1, w ktrym szec klawiszy:
`, ', ", ^, &nbsp;, / s klawiszami diakrytyk ktre modyfikuj nastpujcy
po nich symbol. Kombinacje specjalne: &nbsp;c daje c z cedill, &nbsp;d daje
islandzkie eth, &nbsp;t daje islandzkie thorn, "s daje niemieckie scharfes-s,
/a daje a z keczkiem, /e daje ligatur ae, &nbsp;&lt; i &nbsp;> daj guillemoty,
&nbsp;! daje odwrcony wykrzyknik, &nbsp;? odwrcony pytajnik. '' daje akcent acute.
Jest to ukad domylny. Zmienna iso-languages jest list par (nazwa jzyka,
ukad akcentw), a ukad niedomylny wybra mona poprzez
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
    (iso-accents-customize LANGUAGE)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Tutaj LANGUAGE moe by jednym z "portuguese", "irish", "french",
"latin-2", "latin-1".
<P>Poniewa domylnym klawiszem Compose w Linuxie jest Ctrl-., moe
by wygodniej uywa tego wszdzie. Sprbuj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
   (load-library "iso-insert.el")
   (define-key global-map [?\C-.] 8859-1-map)
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>(Ta ostatnia linia nie bdzie dziaa pod <CODE>xterm</CODE>, jeli uywasz
<CODE>emacs -nw</CODE>, ale w tym wypadku moesz wstawi)
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        XTerm*VT100.Translations:       #override\n\
        Ctrl &lt;KeyPress> . : string("\0308")
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do swojego <CODE>.Xresources</CODE>.)
<P>B. Dla <CODE>less</CODE>, ustaw zmienn rodowiskow <CODE>LESSCHARSET=latin1</CODE>
Zrb to rwnie jeli widzisz &lt;255&gt; lub &lt;AD&gt; w tym co
wypisuje <CODE>man</CODE>; niektre wersje <CODE>less</CODE> bd oddawa "mikki"
mylnik (semkowo 0255, szesnastkowo 0xAD) w ten sposb, jeli
nie pozwoli im si wypisywa Latin-1.
<P>[jeli to nie pomoe, wywouj <CODE>less</CODE> z opcj -r, bd ustaw alias.
Jeli nawet to nie pomoe, albo masz powok ktra nie obsuguje
aliasw, ustaw zmienn LESSCHARDEF na warto 32.224c - przyp. tum.]
<P>C. Dla <CODE>ls</CODE>, podaj opcj <CODE>-N</CODE> (by moe zechcesz ustawi alias)
<P>D. Dla <CODE>bash</CODE> (wersja 1.13.*), wstaw
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        set meta-flag on
        set convert-meta off
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>i, wedug Danish HOWTO,
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        set output-meta on
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do swojego <CODE>$HOME/.inputrc</CODE>.
<P>E. dla <CODE>tcsh</CODE>, uyj
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        setenv LANG     US_en
        setenv LC_CTYPE iso_8859_1
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jeli masz w swoim systemie <CODE>nls</CODE>, uywane s odpowiednie algorytmy.
W przeciwnym razie <CODE>tcsh</CODE> zaoy iso_8859_1, niezalenie od wartoci
podanych w zmiennych LANG i LC_TYPE. Patrz sekcja NATIVE LANGUAGE SYSTEM
w tcsh(1). Danish HOWTO twierdzi: <CODE>setenv LC_CTYPE ISO-8859-1;
stty pass8</CODE>)
<P>F. Dla <CODE>flex</CODE>, podaj opcj <CODE>-8</CODE>, jeli program przetwarzajcy
ktry ono tworzy ma operowa na omiobitowych danych wejciowych
(oczywicie e ma).
<P>G. Dla <CODE>elm</CODE>, ustaw <CODE>displaycharset</CODE> na <CODE>ISO-8859-1</CODE>.
(Danish HOWTO: <CODE>LANG=C</CODE> i <CODE>LC_CTYPE=ISO-8859-1</CODE>)
<P>H. Dla programw uywajcych curses (takich jak <CODE>lynx</CODE> David
Sibley donosi: "Zwyky pakiet curses uywa smego bitu dla odwrcenia
kolorw ta i ekranu (patrz flaga _STANDOUT zdefiniowana w
<CODE>/usr/include/curses.h</CODE>).  Niemniej <CODE>ncurses</CODE> zdaje si by
czyste omiobitowo i wywietla iso-latin-8859-1 poprawnie.
<P>I. Dla programw uywajcych <CODE>groff</CODE> (takich jak <CODE>man</CODE>), upewnij
si e uywasz <CODE>-Tlatin</CODE> zamiast <CODE>-Tascii</CODE>. Stare wersje programu
<CODE>man</CODE> uywaj rwnie <CODE>col</CODE>, wic nastpny punkt stosuje si
odpowiednio.
<P>J. Dla <CODE>col</CODE>, upewnij si e 1) ustawiony jest tak eby wykonywa
<CODE>setlocale(LC_CTYPE,"");</CODE> i 2) ustawie zmienn rodowiskow
<CODE>LC_CTYPE=ISO-8859-1</CODE>.
<P>K. Dla <CODE>rlogin</CODE>, uyj opcji <CODE>-8</CODE>.
<P>L. Dla <CODE>joe</CODE>,
<CODE>sunsite.unc.edu:/pub/Linux/apps/editors/joe-1.0.8-linux.tar.gz</CODE>
dziaa podobno po wyedytowaniu pliku konfiguracyjnego. Kto inny powiedzia:
"<CODE>joe</CODE>: wstaw opcj <CODE>-asis</CODE> do <CODE>/isr/lib/joerc</CODE>, w pierwszej
kolumnie.
<P>M. Dla LaTeX: <CODE>\documentstyle[isolatin]{article}</CODE>.
Dla LaTeX2e: <CODE>\documentclass{article}\usepackage{isolatin}</CODE>
gdzie <CODE>isolatin.sty</CODE> jest dostpny z
<CODE>ftp://ftp.vlsivie.tuwien.ac.at/pub/8bit</CODE>.
<P>adna dyskusja na temat ISO-8859-1 i tego jak zarzdza omiobitowymi
znakami zawarta jest w pliku <CODE>grasp.insa-lyon.fr:/pub/faq/fr/accents</CODE>
(po francusku). Inn adn dyskusj (po angielsku) mona znale w
<CODE>rtfm.mit.edu:pub/usenet-by-group/comp.answers/character-sets/iso-8859-1-faq</CODE>.
A jeszcze jedn (?), w <CODE>ftp.vlsivie.tuwien.ac.at:/pub/8bit/FAQ-ISO-8859-1</CODE>.
<P>Jeli chcesz poprawi program ktry le zachowuje si ze znakami
omiobitowymi, musisz pamita o tym e jeli uywasz w nim typu
"signed char", znaki mog mie wartoci ujemne, a uywanie ich jako
indeksu tablicy nie uda si. Niektre programy mona poprawi dodajc
rozsdnie rzutowania na typ unsigned char.
<P>
<H2><A NAME="s14">14. Co dokadnie robi XFree86-2.1 podczas inicjalizacji ukadu klawiatury?</A></H2>

<P>
<P>Od wersji 2.1 XFree86 zainicjuje swj ukad klawiatury z ukadu linuxowego,
na tyle na ile mona. Linux jednak mia 16 pozycji na klawisz (jedna na
kad kombinacj modyfikatorw Shift, AltGr, Ctrl, Alt) a obecnie 256
pozycji na klawisz, podczas gdy X ma cztery pozycje na klawisz (jedna
na kad kombinacj Shift i Mod), tak wic cz informacji musi si
zgubi.
<P><CODE>X</CODE> najpierw czyta plik <CODE>Xconfig</CODE>, gdzie mona znale definicje
klawiszy LeftAlt, RightAlt, RightCtl, ScrollLock keys takie jak Meta,
ModeShift, Compose, ModeLock czy ScrollLock - patrz X386keybd(1),
pniej XFree86kbd(1).
<P>Za Mod przyjmuje si lewy Alt, chyba e prawy Ctrl zdefiniowano jako
ModeShift lub ModeLock, w ktrym to przypadku przyjmuje si prawy Ctrl,
lub chyba e tak zdefiniowano prawy Alt, w ktrym to przypadku przyjmuje
si prawy Alt.
Ustala to w jaki sposb cztery znaczenia klawisza pod XFree86 s
wybierane z szesnastu znacze linuxowych.
Zauwa e dzisiaj Linux domylnie nie rozrnia pomidzy dwoma klawiszami
Ctrl i Shift. X jednak rozrnia.
<P>Nastpnie czytany jest ukad klawiatury z jdra i poczynione zostaj
oczywiste odpowiednie przypisania pod X. Przypisania "klawiszy
czynnociowych" - Show_Memory, Show_State, Show_Registers, Last_Console,
Console_n, Scroll_Backward, Scroll_Forward, Caps_On and Boot s
ignorowane, tak samo jak klawisze diakrytyk i klawisze blokujce
klawiatur w okrelonym trybie [locks] (z wyjtkiem ShiftLock), oraz
klawisze "ASCII-x"
<P>Pniej uywane s definicje z pliku <CODE>Xconfig</CODE>. Tak wic definicja
klawisza Compose z <CODE>Xconfig</CODE> wemie gr nad wartoci znajdujc
si w ukadzie klawiatury Linuxa.
<P>Co dzieje si z cigami znakw skojarzonymi z klawiszami funkcyjnymi?
Nic. X nie posiada takiej koncepcji (ale moliwe jest zdefiniowanie
acuchw znakw dla klawiszy funkcyjnych w <CODE>xterm</CODE> - zauwa jednak
e najpierw otrzymuje te klawisze program zarzdzajcy oknami).
<P>Nie wiem jak przekona <CODE>xterm</CODE> e powinien uywa ukadu klawiatury
X w czasie naciskania Alt; wydaje si e po prostu patrzy na swj zasb
<CODE>eightBitInput</CODE>, i zalenie od tego jak ma warto logiczn albo
ustawia smy bit znaku, albo wypisuje dodatkowy znak Escape (tak jak
setmetamode(1) robi na konsoli).
<P>
<H2><A NAME="s15">15. Niecodzienne klawisze i klawiatury</A></H2>

<P>
<P>Dwa klawisze: PrintScrn/SysRq i Pause/Break s szczeglne w tym e
maj one dwa kody klawiszy: pierwszy ma kody 84 z nacinitym rwnoczenie
Alt, i kod 99 w przeciwnym razie; drugi ma kod klawisza 101 z nacinitym
rwnoczenie Ctrl i kod 119 w przeciwnym razie. Tak wic nie ma sensu
przypisywa funkcji Alt-kod 99 lub Ctrl-kod 119.
<P>Jeli masz dziwne klawisze ktre nie wypisuj pod Linuxem adnego kodu
lub wysyaj komunikaty takie jak "unrecognized scancode"), a twoje
jdro to 1.1.63 lub pniejsze, moesz uy setkeycodes(1) by powiedzie
o nich [kodach] jdru. Nie bd one jednak dziaa pod X.
Gdy przypisano im kod klawisza za pomoc <CODE>setkeycodes</CODE>, mona im
przypisa funkcj za pomoc <CODE>loadkeys</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s16">16. Przykady uycia loadkeys i xmodmap</A></H2>

<P>
<P>Zamiana Caps Lock i Control na klawiaturze (zakadajc e uywasz
ukadw klawiatur 0-15; sprawd przez <CODE>dumpkeys | head -1</CODE>)
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  % loadkeys
  keymaps 0-15
  keycode 58 = Control
  keycode 29 = Caps_Lock
  %
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Powysza zamiana tylko pod X:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  % xmodmap .xmodmaprc
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>gdzie <CODE>.xmodmaprc</CODE> zawiera linie
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
  remove Lock = Caps_Lock
  remove Control =  Control_L
  keysym  Control_L  =  Caps_Lock
  keysym  Caps_Lock  = Control_L
  add Lock = Caps_Lock
  add Control = Control_L
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>O co chodzi z tymi numerami klawiszy? Backspace ma 14 pod Linuxem,
a 22 pod X? No c, numery najlepiej uwaa za przydzielone dowolnie;
linuxowy numer klawisza znale mona uywajc showkey(1), a numer
Xowy przez xev(1). Czsto numer Xowy bdzie o 8 wikszy ni
linuxowy.
<P>Co co ludzie chc zmienia to przypisania klawiszy funkcyjnych.
Zamy e chcesz aby F12 wypisywa cig znakw "emacs". Wtedy
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys
keycode 88 = F12
string F12 = "emacs "
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>zrobi to. cilej, procedura wyglda mniej wicej tak: (i) znajd
kody klawiszy ktre maj mie zmienione przypisania, za pomoc showkey(1),
(ii) zachowaj biecy ukad klawiatury, zrb kopi i j edytuj.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% dumpkeys > my_keymap
% cp my_keymap trial_keymap
% emacs trial_keymap
% loadkeys trial_keymap
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Format tablicy zgadn mona patrzc na wynik <CODE>dumpkeys</CODE>, a opisuje
go keytables(5). Gdy nowy ukad klawiatury dziaa tak jak tego chcemy,
moesz wstawi wywoanie
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
               loadkeys my_new_keymap
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>do <CODE>/etc/rc.local</CODE> czy co takiego, eby wykonywa je automatycznie
w czasie adowania. Zauwa e zmiana klawiszy modyfikujcych jest
zawia, a nowicjusz moe atwo wplta si w sytuacj z ktrej
wydosta si moe tylko ekspert.
<P>Domylnym katalogiem ukadw klawiatur jest <CODE>/usr/lib/kbd/keytables</CODE>.
Domylnym rozszerzeniem plikw ukadw jest .map. Tak wic <CODE>loadkeys uk</CODE>
zaaduje prawdopodobnie <CODE>/usr/lib/kbd/keytables/uk.map</CODE>.
<P>(Na moim komputerze) <CODE>/dev/console</CODE> jest odnonikiem symbolicznym
do <CODE>/dev/tty0</CODE>, a jdro uwaa <CODE>/dev/tty0</CODE> za synonim
biecej WK. XFree86 zmienia waciciela <CODE>/dev/tty0</CODE>, ale nie
przywraca stanu poprzedniego po zakoczeniu. Tak wic polecenie dumpkeys
moe si nie powie, poniewa kto inny jest wacicielem
<CODE>/dev/tty0</CODE>; w takim przypadku moesz wpierw uruchomi X.
<P>
<H2>16.1 "Mog uywa tylko jednego palca do pisania"</H2>

<P>
<P>Czy klawisze Shift, Ctrl i Alt mog si zachowywa jak przeczniki?
<P>Tak, po napisaniu:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys
keycode 29 = Control_Lock
keycode 42 = Shift_Lock
keycode 56 = Alt_Lock
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>klawisze lewy Control, Shift i Alt bd dziaa jako przeczniki.
Odpowiednie numery podaje showkey (zwykle s to 29, 97, 42, 54, 56, 100
dla lewego i prawego Control, Shift i Alt odpowiednio), a funkcje to
Control_Lock, Shift_Lock, Alt_Lock, ALtGr_Lock.
<P>Co z klawiszami "sticky" [zachowywanymi w buforze do nacinicia
nastpnego klawisza(y) - przyp. tum.] ?
<P>Od wersji 1.3.33, jdro wie o modyfikatorach "sticky". Dziaaj one
na nastpny nacinity klawisz. Tak wic, tam gdzie wczeniej trzeba
byo trzysymbolowej sekwencji Shift_Lock-a-Shift_Lock mona teraz uywa
dwusymbolowej sekwencji SShift_Lock-a.
<P>Bieca wersja pakietu <CODE>kbd</CODE> nie zawiera jeszcze kodu dla "stickies",
tak wic trzeba je wywoywa uywajc ich kodw szesnastkowych. Na
przykad:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
% loadkeys
keymaps 0-15
keycode 54 = 0x0c00
keycode 97 = 0x0c02
keycode 100 = 0x0c03
%
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>uczyni prawe Shift, Ctrl i Alt wersjami "sticky" klawiszy lewych.
<P>Od wersji 0.93 mona napisa
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
   % loadkeys
   keymaps 0-15
   keycode 54 = SShift
   keycode 97 = SCtrl
   keycode 100 = SAlt
   %
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>by otrzyma ten sam rezultat. Pozwoli to napisa ci Ctrl-Alt-Del
trzema naciniciami klawiszy, uywajc jednej rki
to obtain the same result.
<P>
<H2><A NAME="s17">17. Zmiana trybu ekranowego</A></H2>

<P>
<P>Jak dotd wiem o szeciu sposobach zmiany rozdzielczoci:
<P>1. W czasie kompilacji zmie lini
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
        SVGA_MODE=      -DSVGA_MODE=NORMAL_VGA
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>w <CODE>/usr/src/linux/Makefile</CODE>.
<P>1A. Po kompilacji uyj <CODE>rdev -v</CODE> - okropna ata, ale istnieje.
<P>2. W czasie adowania systemu: wstaw <CODE>vga=ask</CODE> do pliku
konfiguracyjnego lilo [zwykle /etc/lilo.conf - przyp. tum.], a lilo
spyta si jakiego trybu ekranowego uy. Kiedy ju wiesz, wstaw tam
<CODE>vga=mypreference</CODE>.
<P>3.W czasie uruchamiania:
A. Uyj komendy <CODE>resizecons</CODE> (jest to bardzo prymitywne opakowanie
ioctl VT_RESIZE).
B. Uyj komendy <CODE>SVGATextMode</CODE> (jest to mniej prymitywne opakowanie
ioctl VT_RESIZE).
<P>4. Nie "na konsoli":
<P>Pod <CODE>dosemu</CODE>, bd uywajc svgalib itd. moesz zmieni sprztowy
tryb ekranowy bez powiadamiania o tym konsoli. Czasami jest to uyteczne
w ustawianiu <CODE>resizecons</CODE> lub <CODE>SVGATextMode</CODE> set up: uyj <CODE>dosemu</CODE>
i jakiego programu DOSowego by przeczy si na podany tryb ekranowy,
zrzu (powiedzmy z innej WK) zawarto wszystkich rejestrw sprztowych
karty graficznej, i uyj ich w inicjalizacji ktrej wymagaj <CODE>resizecons</CODE>
i <CODE>SVGATextMode</CODE>.
W niektrych przypadkach gdy tryb ekranowy przeczy si na jaki
stan nie do uytku, odpalenie <CODE>dosemu</CODE>, poleganie na BIOSie co do
ustawienia trybu ekranowego i "zabicie" <CODE>dosemu</CODE> uywajc kill -9
jest najprostsz metod przywrcenia porzdku.
<P>
<H2>17.1 Instrukcje co do uywania resizecons</H2>

<P>
<P>Zdobd svgalib i skompiluj program <CODE>restoretextmode</CODE>. Wystartuj
komputer we wszystkich moliwych trybach ekranowych (uywajc <CODE>vga=ask</CODE>)
w pliku konfiguracyjnym lilo i zapisz zawarto rejestrw sprztowych
karty graficznej do plikw KxW (K=kolumny, W=wiersze), np. 80x25, 132x44
itd. Wstaw te pliki do <CODE>/usr/lib/kbd/videomodes</CODE>. Teraz
<CODE>resizecons 132x44</CODE> zmieni tryb ekranowy za ciebie (i wyle
SIGWINCH do wszystkich procesw ktre o tym wiedz, oraz zaaduje
inn czcionk jeli to konieczne).
<P>Obecnie wykonanie <CODE>resizecons</CODE> koczy si sukcesem wtedy tylko gdy
jest do pamici na star i now konsol rwnoczenie.
<P>
<H2><A NAME="s18">18. Zmiana czstoci powtarzania klawiszy</A></H2>

<P>
<P>Przy starcie jdro Linuxa ustawia czsto powtarzania na warto
maksymaln. Dla wikszoci klawiatur jest to rozsdne, ale dla niektrych
oznacza e nie moesz dotkn klawisza eby nie otrzyma trzech kopii
odpowiadajcego mu symbolu. Uyj programu kbdrate(8) by zmieni
czsto powtarzania lub, jeli to nie pomoe, zmodyfikuj lub usu
sekcj
<P>
<HR>
<PRE>
     ! ustaw czsto powtarzania klawiatury na maximum

         mov     ax,#0x0305
         xor     bx,bx           ! clear bx
         int     0x16
</PRE>
<HR>

w <CODE>/usr/src/linux/[arch/i386/]boot/setup.S</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s19">19. Przewijanie</A></H2>

<P>
<P>Istniej dwa sposoby zmuszenia ekranu do przewinicia si. Pierwsza,
zwana "twardym przewijaniem" to pozostawienie tekstu w pamici ekranu
w biecej postaci, ale zmienienie punktu ogldania. Jest to bardzo
szybkie. Druga, zwana "mikkim przewijaniem" polega na przesuwaniu
caego ekranu tekstowego w gr lub d. Jest to o wiele wolniejsze.
Sterownik konsoli jdra wypisze tekst zaczynajcy si u grnej granicy
pamici ekranu, kontynuujc a do dou, potem znw skopiuje cz
doln na grn, i tak dalej, cay czas uywajc twardego przewijania
by pokaza waciw cz ekranu. Moesz przewija w ty a do grnej
granicy pamici ekranu uywajc Shift-PageUp (szary PageUp) i z powrotem
w d uywajc Shift-PageDown (szary PageDown), zakadajc domylny ukad
klawiatury. Ile mona przewin w ty wyznacza wic ilo pamici ekranu
ktr masz, i nie moesz jej zwikszy. Jeli potrzebujesz przewin
wicej, uyj jakiego programu ktry buforuje tekst, jak less czy
screen - uywajc bufora na dysku moesz wrci do tego co robie
tydzie temu. (dla <CODE>xterm</CODE> mona ustawi moliwe przewijanie w ty
dodajc lini w rodzaju XTerm*saveLines: 2500 do .Xresources.)
<P>Przy zmianie wirtualnych konsol zawarto ekranu starej WK jest kopiowana
do pamici jdra, a zawarto ekranu nowej WK jest kopiowana z pamici
jdra do pamici ekranu. Tylko ekran widzialny jest kopiowany, nie
cao pamici ekranu, tak wic zmiana konsoli powoduje utrat
caej informacji o przewijaniu.
<P>Czasami twarde przewijanie nie jest podane, na przykad gdy sprzt
nie posiada moliwoci zmiany punktu ogldania ekranu. Pierwszym
przykadem by maszyna braillowska, ktra oddaje zawarto grnej
czci pamici ekranu w braille'u. Istnieje opcja uywana w czasie
adowania jdra (no-scroll, ktra mwi sterownikowi konsoli by nie
uywa twardego przewijania. Patrz bootparam(7)).
<P>
<H2><A NAME="s20">20. Wygaszanie ekranu</A></H2>

<P>
<P><CODE>setterm -blank</CODE> <I>nn</I> nakae sterownikowi konsoli wygasi
ekran po <I>nn</I> minutach bezczynnoci. Uywajc <I>nn</I> rwnego 0,
wygaszanie mona wyczy. W niektrych starszych jdrach nabierao
to efektu dopiero po pierwszym przerwaniu klawiatury.
<P>Opcja <CODE>s</CODE> xset(1) ustawi parametry wygaszacza pod X.
<P>Sprztowe tryby ekranowe oszczdzajce energi mona wczy/wyczy
uywajc programu <CODE>setvesablank</CODE> podanego w komentarzu na pocztku
<CODE>/usr/src/linux/drivers/char/vesa_blank.c</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s21">21. Zrzuty ekranu</A></H2>

<P>
<P><CODE>setterm -dump N</CODE> zrzuci zawarto eranu /dev/ttyN do pliku
<CODE>screen.dump</CODE> w biecym katalogu. Patrz setterm(1).
<P>Prawidow zawarto ekranu <CODE>/dev/ttyN</CODE> odczyta mona uywajc
urzdzenia <CODE>/dev/vcsN</CODE> (gdzie "vcs" oznacza "virtual console
screen"). Na przykad, mgby uruchomiony zegar ktry wywietla
biecy czas w grnym prawym rogu konsoli (patrz program vcstime
w <CODE>kbd-0.92.tar.gz</CODE>). Samo zrzucenie zawartoci nastpuje po
<CODE>cat /dev/vcsN</CODE>. Owe urzdzenia /dev/vcsN nie zawieraj znakw
LF (nowej linii), ani atrybutw (jak kolory). We wntrzu programu lepiej
jest zapewne zamiast tego uy /dev/vcsaN ("virtual console screen w/
attributes") - zaczyna si ono nagwkiem podajcym liczb wierszy i
kolumn oraz pooenie kursora. Patrz vcs(4).
<P>
<H2><A NAME="s22">22. Niektre waciwoci vt100 - tryb klawiszy aplikacji</A></H2>

<P>
<P>: Czasami moje klawisze kursora daj dziwne kody.
<P>Gdy terminal znajduje si w trybie klawiszy aplikacji klawisze
kursora wypisuj Esc O x, a w przeciwnym razie Esc [ x, gdzie x =
A, B, C, D. Niektre programy ustawiaj terminal w tryb klawiszy aplikacji;
jeli przerwiesz je przez <CODE>kill -9</CODE>, albo jeli padn, tryb nie
zostanie przestawiony.
<P>
<PRE>
        % echo -e '\033c'  
</PRE>
<P>Kasuje wszystkie waciwoci biecej WK do domylnych. Zmiany tylko
trybu klawiszy aplikacji dokonuje si przez:
<P>
<PRE>
        % echo -e '\033[?1h' 
</PRE>
<P>(ustawia) i
<P>
<PRE>
        % echo -e '\033[?1l' 
</PRE>
<P>(kasuje).
<P>
<H2><A NAME="s23">23. Niekompatybilo sprztowa</A></H2>

<P>
<P>Niektre osoby zauwayy e trac wpisywane znaki gdy aktywny jest
napd stacji dyskw. Wyglda na to e moe to by problem z pytami
gwnymi Uni-486WB.
<P>(prosz napisa do mnie eby potwierdzi: "tak, mam ten sam problem";
zaprzeczy "nie, wszystko w porzdku z moim Uni-486WB; zmieni: "mj
komputer Xyz ma ten sam problem").
<P>Tjalling Tjalkens (tjalling@ei.ele.tue.nl) donosi o bardzo podobnych
problemach z "niemarkow pyt gwn GMB-486 UNP VESA z procesorem
AMD 486DX2-66" - w czasie pracy stacji dyskietek niektre nacinicia
klawiszy gubi si, w czasie pracy streamera (Conner C 250 MQ) traci
si wiele nacini.
<P>Niektre osoby dowiadczj sporadycznych zawiesze - czasami zwizanych
z prac twardego dysku lub innego urzdzenia I/O.
<P>ulf@rio70.bln.sni.de (Ulf Tietz) pisze:
"Miaem te same problemy gdy dostroiem swoj pyt gwn na zbyt
du szybko. Ustawiem wic wszystkie czasy oczekiwania (CLK, wait
statements) na bardziej konwencjonalne wartoci, i problemy znikny".
<P>bhogan@crl.com (Bill Hogan) pisze:
"Jeli masz AMI BIOS, moesz sprbowa ustawi emulacj Gate A20 na
"chipset" (jeli masz tak opcj). Za kadym razem gdy miaem
ten parametr ustawiony na jak inn opcj ("fast", "both", "disabled"),
miaem czste zawieszenia si klawiatury".
<P>--------------------------------------------------------------------
<P>Uprasza si o dodatki i poprawki
Andries Brouwer - aeb@cwi.nl
<P>
</CODE>
</BODY>
</HTML>