File: Printing-HOWTO.pl.html

package info (click to toggle)
doc-linux-pl 2002.06.14-2
links: PTS
area: main
in suites: etch, etch-m68k, jessie, jessie-kfreebsd, lenny, squeeze, wheezy
size: 6,900 kB
ctags: 968
sloc: makefile: 66
file content (1240 lines) | stat: -rw-r--r-- 53,025 bytes
parent folder | download | duplicates (5)
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
 <META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Drukowanie w Linux-ie</TITLE>


</HEAD>
<BODY>
<H1>Drukowanie w Linux-ie<BR></H1>

<H2>Autor: Grant Taylor,
<A HREF="mailto:gtaylor+pht@picante.com">gtaylor+pht@picante.com</A><BR>
v3.14, 23 Wrzenia 1997<BR>
<B>Wersja polska: Bartosz Maruszewski
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><BR></B>
v1.3, 12 Lutego 1998</H2>
<P><HR>
<EM>Jest to dokument zawierajcy informacje na takie tematy jak:
generowanie wydruku, podgldnicie go przed drukowaniem, wydrukowanie go
oraz przefaxowanie czego pod Linux-em (i innymi Unix-ami w oglnoci).
Dokument ten zosta napisany w standardzie ISO-8859-2.
Orygina mona znale pod adresem 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu /pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO.</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie.</A></H2>

<P>
<P>Printing HOWTO powinno zawiera wszystko co powiniene wiedzie,
aby ustawi drukark na swoim Linux-ie. Jest to troch bardziej
skomplikowane ni w wiecie poka-i-kliknij Microsoft-u i Apple'a,
ale za to bardziej elastyczne i z pewnoci prostsze jeli chodzi
o administrowanie w duych sieciach lokalnych.
<P>Dokument ten jest tak uoony, e wikszo bdzie musiaa
przeczyta tylko pierwsz poow czy co koo tego. Wikszo
nieciekawych informacji i takich, ktre s zalene od sytuacji
znajduje si w drugiej poowie i atwo je znale w spisie treci,
podczas gdy informacje zawarte w sekcjach 9 i 10 bd potrzebne
wikszoci.
<P>Wikszo informacji z poprzedniej wersji zostao usunitych,
poniewa zdecydowaem si na napisanie tego dokumentu cakowicie od
nowa. Zrobiem tak, bo poprzednie wersje byy takie wielkie - okoo
60 stron A4, i narracja bya do kitu. Jeli nie znalaze tutaj
odpowiedzi to powiniene a) przeszuka poprzedni wersj 
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/">na stronie domowej    tego HOWTO</A>, b) podrzuci mi informacj co powinno tu by, a nie
ma tego.
<P>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/">Strona domowa tego HOWTO</A> jest dobrym miejscem na szukanie
nowszych wersji tego dokumentu; jest ona oczywicie take
dystrybuowana przez Projekt Dokumentacji Linux-a; archiwum zawierajce
dokumenty HOWTO moesz znale w Polsce pod adresem 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO">ftp.icm.edu.pl</A> w katalogu
<CODE>/pub/Linux/sunsite/docs/HOWTO</CODE>.
<P>
<H2>1.1 Historia</H2>

<P>
<P>To jest trzecia generacja, a szczerze mwic, to trzecia edycja
zrobiona od nowa, dokumentu Printing-HOWTO. Historia PHT moe w
ujciu chronologicznym wyglda tak:
<P>
<OL>
<LI>Napisaem Printing-HOWTO w 1992 w odpowiedzi na wiele pyta
pojawiajcych si na grupie comp.os.linux dotyczcych drukowania
napisaem PHT i wysaem go tam. Dokument ten wyprzedzi Projekt
Dokumentacji Linux-a o kilka miesicy i by pierwszym dokumentem
a'la FAQ zwanym HOWTO. Edycja ta bya w czystym ASCII.</LI>
<LI>Po doczeniu do PDL, PHT zostao wcielone do tego projektu
przez Briana McCauley <EM>&lt;B.A.McCauley@bham.ac.uk></EM>; przez
kolejne dwa lata wsptworzylimy PHT. Po jakim czasie
doczylimy prac Karla Auera<EM>&lt;Karl.Auer@anu.edu.au></EM>. Ta
generacja PHT bya w TeXinfo oraz take w PS, HTML, ASCII i Info.</LI>
<LI>Po tym jak pozwolilimy PHT eby troch "podgnio" przez rok i
po nieskutecznych poszukiwaniach jakiej osoby, ktra zajaby si
PHT, miao miejsce powstanie tej wersji. Ta generacja PHT jest w Linuxdoc-SGML.</LI>
</OL>
<P>
<H2>1.2 Prawa autorskie.</H2>

<P>
<P>Prawa autorskie nale do Granta Taylora (c) 1997. Prosz kopiowa i
dystrybuowa ten dokument do woli, ale nie modyfikoewa ani nie
zapomnie mojego nazwiska.
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Jak drukowa.</A></H2>

<P>
<P>Jeli masz ju zainstalowany program lpd i jest on ustawiony dla
twojej drukarki przez kogokolwiek, to wszystko czego potrzebujesz,
to nauczy si posugiwa poleceniem <I>lpr</I>. Dokument 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/~bart/Tlumaczenie/Html/Printing-Usage-HOWTO.pl.html">Printing-Usage-HOWTO</A> zawiera opis tego polecenia i kilku
innych uywanych do manipulowania kolejk wydruku.
<P>Jednak jeli masz nowy system albo now drukark, to bdziesz
musia ustawi serwis drukowania w ten lub inny sposb zanim
bdziesz mg drukowa. Czytaj dalej!
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Urzdzenia dotyczce drukarki w jdrze.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>3.1 Urzdzenie lp.</H2>

<P>
<P>Jdro Linux-a (&lt;=2.1.32), zakadajc, e wkompilowae lub zaadowae
urzdzenie <I>lp</I> (polecenie <CODE>cat /proc/devices</CODE> powinno
pokaza urzdzenie <I>lp</I>), dostarcza jedno lub wicej urzdze
<I>/dev/lp0</I>, <I>/dev/lp1</I> i <I>/dev/lp2</I>. <B>Nie s</B>
one kojarzone dynamicznie, ale s one na stae przypisane
konkretnym adresom I/O. Oznacza to, e twoja pierwsza drukarka moe
by na <I>lp0</I>, albo <I>lp1</I> w zalenoci od sprztu. Sprbuj
obu. ;)
<P>Kilku uytkownikw zgosio, e ich dwukierunkowe porty lp nie
zostaj wykryte jeli uywaj starszego, jednokierunkowego kabla.
Sprawd czy masz przyzwoity kabel.
<P>Na danym porcie nie mona mie na raz sterownikw <I>plip</I> oraz
<I>lp</I>. Ale mona zaadowa jeden albo drugi sterownik w kadej
chwili; rcznie albo przez <I>kerneld</I> przy jdrze w wersji 2.x.x
(lub pniejsze 1.3.x). Jeli dokadnie ustawisz przerwania itp., to
moesz przypuszczalnie mie <I>plip</I> na jednym porcie, a <I>lp</I>
na drugim. Jedna osoba zrobia tak, przez edycj sterownikw; z
niecierpliwoci oczekuj osoby, ktra zrobiaby to tylko przy
uyciu argumentw z linii polece.
<P>Jest takie narzdzie zwane <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/tunelp.html">tunelp</A></I>, przy pomocy ktrego "root" moe ustawia
przerwania i inne opcje na urzdzeniu <I>lp</I>.
<P>Jeli urzdzenie <I>lp</I> jest wbudowane w jdro w wersji 1.3.x lub
wyszej, to moesz przekaza parametr <CODE>lp=</CODE> do jdra, w ktrym
moesz ustawi przerwanie, adres itp.
<P>
<PRE>
Jeli sterownik lp jest wbudowany w jdro, to moesz uy parametru
LILO/LOADLIN, aby ustawi adres portu i przerwanie, ktrych sterownik
bdzie uywa.

Skadnia:        lp=port0[,irq0[,port1[,irq1[,port2[,irq2]]]]]

Na przykad:     lp=0x378,0   lub   lp=0x278,5,0x378,7 **

Zauwa, e jeli uywasz tego parametru, to musisz poda *wszystkie*
porty, ktrych bdziesz uywa - nie ma wartoci domylnych. Moesz
wyczy wbudowany sterownik parametrem lp=0.
</PRE>
<P>Jeli adujesz sterownik drukarki jako modu w wersji jdra 2.x.x
lub pnej 1.3.x, to moesz poda przerwanie i port jako parametr w
linii polece przy <I>insmod</I> (albo w pliku
<CODE>/etc/conf.modules</CODE>, eby dziaao take dla
kerneld). Parametry to: <I>io=port0,port1,port2</I> i
<I>irq=irq0,irq1,irq2</I>. Wicej informacji znajdziesz w podrczniku
systemowym <I>man</I> na stronie dotyczcej <I>insmod</I>.
<P>**Dla tych, ktrzy (jak ja) nigdy nie mog znale standardowego
portu kiedy go potrzeba, to s one takie jak w podanym wyej drugim
przykadzie. Drugi port (<I>lp0</I>) jest pod adresem 0x3bc. Nie mam
pojcia jakiego przerwania zwykle uywa.
<P>Kod rdowy linux-owego sterownika portu rwnolegego jest w
pliku /usr/src/linux/drivers/char/lp.c
<P>
<H2>3.2 Urzdzenie parport (jdra &gt;= 2.1.33)</H2>

<P>
<P>Poczwszy od jdra w wersji 2.1.33 (dostpne take jako ata dla
jdra 2.0.30), urzdzenie lp jest po prostu klientem nowego
urzdzenia parport. Dodanie urzdzenia parport naprawia pewn
ilo bdw, ktre drczyy poprzedni sterownik urzdzenia lp -
moe ono wpdzieli port z innym urzdzeniem, przypisuje 
dynamicznie dostpne porty rwnolege numerom urzdze zamiast
wymusza z gry narzucon komunikacj pomidzy adresami I/O a
numerami portw i tak dalej.
<P>Wicej szczegw na temat parport podam kiedy sam znajd si w
sytuacji kiedy bd tego uywa. A w midzyczasie moesz
przeczyta plik Documentation/parport.txt w drzewie ze rdami
jdra albo zajrzyj 
<A HREF="http://www.cyberelk.demon.co.uk/parport.html">na stron parport</A>.
<P>
<H2>3.3 Urzdzenia szeregowe.</H2>

<P>
<P>Urzdzenia szeregowe pod Linux-em zwykle nazywaj si
<CODE>/dev/ttyS1</CODE> lub podobnie. Narzdzie <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/stty.html">stty</A></I> pozwala na interaktywne przegldanie lub okrelanie
ustawie dla portu szeregowego; <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/setserial.html">setserial</A></I>
pozwoli ci na kontrolowanie kilku rozszerzonych waciwoci oraz na
skonfigurowanie IRQ i adresw I/O dla niestandardowych
portw. Wicej na temat portw szeregowych znajdziesz w 
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/Html/Serial-HOWTO.pl.html">Serial-HOWTO</A> dostpnym take w jzyku polskim.
<P>Jeli uywasz wolnej drukarki szeregowej z kontrol przepywu (flow
control), moe si okaza, e niektre z twoich wydrukw s
obcinane. Moe by to spowodowane zachowaniem portu szeregowego,
ktry wyrzuca wszystkie znaki ze swojego bufora po 30 sekundach od
momentu zamknicia portu. W buforze moe si znajdowa do 4096
znakw a jeli twoja drukarka uywa kontroli przepywu i jest
wystarczajco wolna, tak e nie moe przyj wszystkich 4096 znakw
z portu w cigu 30 sekund, po tym jak oprogramowanie drukujce
zakmno port, to kocowa zawarto bufora zostanie utracona. Jeli
w wyniku polecenia <I>cat plik &gt; /dev/ttyS2</I> pojawia si
cay wydruk dla krtkich plikw, a dusze s obcinane, to to moe
by twj problem.
<P>Okres 30 sekund moe zosta zmieniony poprzez opcj "closing_wait"
programu setserial (wersja 2.12 i pniejsze). Porty szeregowe
maszyny s z reguy inicjowane poprzez odwoanie do setserial w
pliku startowym rc.serial. Odwoanie do portu szeregowego drukarki
moe by zmodyfikowane, tak aby ustawi closing_wait w tym samym
czasie kiedy ustawia inne parametry tego portu.
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Obsugiwane drukarki.</A></H2>

<P>
<P>Jdro Linux-a obsuguje raczej kad drukark, ktr moesz
podczy do szeregowego albo rwnolegego portu, ale s rzeczy na
ktre trzeba spojrze oraz drukarki ktrych nie bdziesz w stanie
uy nawet pomimo, e (elektrycznie mwic) mog one komunikowa
si z Linux-em. W grupie tych niekompatybilnych drukarek przewaaj
te, ktre polegaj na "Windows Printing System". (Czsto s one
oznaczone "for Windows".) Te drukarki <I>nie</I> wsppracuj z
Linux-em. Nie maj adnych inteligentnych czci i polegaj na
procesorze komputera, ktry musi zrobi wikszo tego co kiedy
robiy procesory w drukarce. Niestety te zadania mog by wykonane
tylko przez sterowniki dostarczone przez producenta, ktre
dziaaj tylko pod Windows. Wic nie kupuj takiej drukarki do
Linux-a.
<P>Jeli chodzi o drukarki, ktre <I>dziaaj</I> z Linux-em,
to najlepszym wyborem jest kupienie drukarki z interpreterem
PostScript-u. Prawie kade oprogramowanie pod Unix-a, ktre
tworzy jaki drukowalny wynik tworzy go w PostScripcie, wic
oczywistym jest, e najlepiej kupi drukark obsugujc
PostScript. Niestety, ale obsuga tego jzyka poza drukarkami
laserowymi jest bardzo rzadko spotykana.
<P>Jeli nie uda ci si wydoby (raczej wikszego) budetu
potrzebnego na kupno drukarki PostScript-owej, moesz uy
jakiejkolwiek drukarki obsugiwanej przez Ghostcript, darmowy
interpreter PostScript-u uywanego do druku PostScript-owego. Na
<A HREF="http://www.cs.wisc.edu/~ghost/">domowej stronie    Ghostscript-u</A> znajdziesz obsugiwane drukarki i informacje na
temat nowych i ekpserymentalnych sterownikw. Pom prosz w
ulepszaniu Ghostscript-u poprzez zgaszanie sukcesw bd poraek
jak o to prosz.
<P>
<H2><A NAME="s5">5. Jakie oprogramowanie do kolejkowania ?</A></H2>

<P>
<P>Do niedawna wybr dla uytkownikw Linux-a by prosty - wszyscy
uywali tego samego, starego lpd wzitego bezpordnio z kodu
Net-2 BSD. Nawet dzisiaj wikszo sprzedawcw dostarcza ten
wanie program. Ale to si zaczyna zmienia. Systemy SVR4
wczajc w to Solaris Sun-a dostarczaj cakiem inny pakiet do
kolejkowania oparty na <I>lpsched</I>. Pojawiaj si take oznaki, i
niektrzy sprzedawcy Linux-a przejd na dostarczanie LPRng, o wiele
mniej zabytkowej implementacji, ktra jest dostpna za darmo. LPRng
jest o wiele prostszy w administrowaniu dla wikszych instalacji i
ma o wiele przyjaniejsz baz danych anieli lpd.
<P>Na dzie dzisiejszym nawet w wietle nowych opcji, lpd jest
przypuszczalnie dobry dla wikszoci uytkownikw Linux-a. Raz
ustawiony dziaa dobrze i jest atwy w zrozumieniu oraz szeroko
udokumentowany w ksikach o Unix-ie.
<P>Jeli chcesz wicej informacji na temat LPRng to zobacz 
<A HREF="http://ltpwww.gsfc.nasa.gov/ltpcf/about/unix/Depotdoc/LPRng/">LPRng - An Enhanced Printer Spooler</A>.
Przysze wersje tego dokumentu bd zawieray informacje o zwykym
lpd oraz o LPRng.
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Jak to dziaa - podstawy.</A></H2>

<P>
<P>eby drukowanie dziaao, musisz zrozumie jak dziaa system lpd.
<P>LPD to skrt od Line Printer Daemon i odnosi si w rnych
kontekstach do demona i do caej kolekcji programw, ktre
drukuj. S to:
<P>
<DL>
<DT><B><CODE>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/lpd.html">lpd</A></CODE></B><DD><P>Demon
kolejkowania. Jeden z nich jest uruchomiony, aby kontrolowa
wszystko na maszynie, I jeden jest uruchamiany dla drukarki podczas
drukowania.
<DT><B><CODE>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/lpr.html">lpr</A></CODE></B><DD><P>Polecenie
dla uytkownikw do kolejkowania wydrukw. Lpr kontaktuje si z
lpd i umieszcza nowe zadanie w katalogu kolejkowania.
<DT><B><CODE>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/lpq.html">lpq</A></CODE></B><DD><P>Wywietla
wydruki umieszczone w kolejce.
<DT><B><CODE>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/lpc.html">lpc</A></CODE></B><DD><P>Polecenie
do kontrolowania systemu lpd. Poleceniem tym moesz wystartowa,
zatrzyma, zmieni porzdek w kolejce drukowania.
<DT><B><CODE>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/lprm.html">lprm</A></CODE></B><DD><P>Usuwa wydruk z kolejki.
</DL>
<P>
<P>To jak to wszystko dziaa ? No... kiedy system startuje, uruchamiany
jest lpd. Czyta on plik <CODE>/etc/printcap</CODE>, aby si dowiedzie
dla jakich drukarek bdzie obsugiwa kolejki. Za kadym razem
kiedy kto uruchomi <I>lpr</I>, lpr kontaktuje si z lpd poprzez
gniazdko <CODE>/dev/printer</CODE> i podaje mu wydruk oraz kilka
informacji o tym kto drukuje i jak ma to by wydrukowane. Potem lpd
drukuje otrzymany plik na odpowiedniej drukarce.
<P>System lp powsta w czasach kiedy wikszo drukarek bya
drukarkami liniowymi - tzn. ludzie drukowali w wikszoi teksty w
ASCII. Jak si okazao, nie trzeba duo pracy, aby lpd dziaa
dobrze dla dzisiejszych wydrukw takich jak PostScript, czy text,
czy dvi, czy ...
<P>
<H2><A NAME="s7">7. Jak poustawia to wszystko - podstawy.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>7.1 Tradycyjna konfiguracja lpd.</H2>

<P>
<P>Minimalne ustawienia objawiaj si tym, e system moe kolejkowa
pliki i je drukowa. Nie bdzie zwraca uwagi na to, czy twoja
drukarka je zrozumie czy nie i przypuszczalnie nie pozwoli ci na
zrobienie atrakcyjnego wydruku. Jednak jest to pierwszy krok do
zrozumienia, wic czytaj dalej !
<P>Oglnie mwic, eby doda kolejk dla drukarki musisz doda
pozycj do <CODE>/etc/printcap</CODE> i utworzy katalog do
kolejkowania w <CODE>/var/spool/lpd/</CODE>.
<P>Pojedyncza pozycja w <CODE>/etc/printcap</CODE> wyglda tak:
<P>
<PRE>
# LOCAL djet500
lp|dj|deskjet:\
        :sd=/var/spool/lpd/dj:\
        :mx#0:\
        :lp=/dev/lp0:\
        :sh:
</PRE>
<P>Definiuje ona drukark o nazwach <I>lp</I>, <I>dj</I> i <I>deskjet</I>, z
katalogiem kolejkowania <CODE>/var/spool/lpd/dj/</CODE>, bez limitu na
kady wydruk, ktra drukuje na urzdzeniu <CODE>/dev/lp0</CODE> i ktra
nie ma strony tytuowej (z danymi o osobie, ktra drukowaa itp.)
na pocztku wydruku.
<P>Teraz poczytaj stron w podrczniku systemowym na temat <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/printcap.html">printcap</A></I>.
<P>Powyszy przykad wyglda bardzo prosto, ale jest tam jeden kruczek
- drukarka bdzie tak dugo dobrze drukowaa, dopki bd wysya
pliki, ktre ona rozumie. Na przykad wysanie na drukark zwykego
unix-owego pliku tekstowego spowoduje, e na papierze pojawi si
co takiego:
<P>
<PRE>
To jest pierwsza linia.
                       To jest druga linia.
                                           To jest trzecia linia.
</PRE>
<P>Wysanie na t drukark pliku w PostScripcie spowodowaoby
wydrukowanie piknej listy polece PostScript z dodatkowym efektem
schodkw :) - be adnego poytecznego efektu.
<P>Wynika z tego jasno, e czego tu jeszcze brakuje - i to jest
wanie celem filtrowania. Ci, ktrzy czytali stron podrcznika
systemowego o pliku "printcap" mogli zuway atrybuty kolejki -
<I>if</I> i <I>of</I>. <I>if</I> - czyli input filter - to wanie to
czego potrzebujemy.
<P>Jeli napiszemy krtki skrypt o nazwie "filter", ktry doda przed
kocem linii znak CR (cariage return - powrt karetki), to efekt
schodw moe by wyeliminowany. Tak wic musimy doda do naszej
pozycji w <CODE>/etc/printcap</CODE> jeszcze jedn lini informujc o
istniejcym filtrze:
<P>
<PRE>
lp|dj|deskjet:\
        :sd=/var/spool/lpd/dj:\
        :mx#0:\
        :lp=/dev/lp0:\
        :if=/var/spool/lpd/dj/filter:\
        :sh:
</PRE>
<P>Przykadem prostego skryptu moe by:
<P>
<PRE>
#!perl
# Powysza linia tak na prawd powinna zawiera pen ciek do perl-a
# Skrypt ten musi by wykonywalny: chmod 755 filter
while(&lt;STDIN>){chop $_; print "$_\r\n";};
# Moesz te zakoczy znacznikiem "form feed": print "\f";
</PRE>
<P>Jeli zrobimy powysze, to otrzymamy drukark, na ktr bdziemy
mogli wysya pliki tekstowe z Unix-a i otrzymamy sensowny
wydruk. (Tak, s 4 miliony lepszych sposobw na napisanie tego
skryptu, ale tylko kilka jest tak bardzo ilustracyjnych. Ty masz to
napisa bardziej wydajnie.)
<P>Jedynym problemem jest to, e drukowanie plikw tekstowych nie jest
takie znowu fajne - byoby o wiele lepiej, jeli moglibysmy
drukowa pliki PostScriptowe czy graficzne. No... tak, byoby i jest
to atwe do zrobienia. Metoda jest rozszerzeniem tego co
zrobilimy, eby si pozby schodkw. Jeli napiszesz program,
ktry moe przyjmowa rne formaty i tumaczy je na jzyk
zrozumiay dla drukarki, to masz naprawd dobry filtr.
<P>Taki filtr nazywany jest filtrem magicznym. Nie mcz si nad
pisaniem wasnego - o ile nie drukujesz jakichs cudw - na sieci
jest ju peno filtrw, ktre moesz miao uywa.
<P>
<H2>7.2 Prawa dostpu do plikw.</H2>

<P>
<P>Poniewa otrzymaem wiele prb, zaczam list plikw wraz z
prawami dostpu jakie maj one w moim systemie. Jest wiele lepszych
sposobw na zrobienie tego - idealnym sposobem jest uywanie
programw tylko z atrybutami SGID, a nie robienie wszystkiego SUID
dla "root-a", ale mj system tak ju mia i dla mnie to dziaa.
<P>
<PRE>
-r-sr-sr-x   1 root     lp    /usr/bin/lpr*
-r-sr-sr-x   1 root     lp    /usr/bin/lprm*
-rwxr--r--   1 root     root  /usr/sbin/lpd*
-r-xr-sr-x   1 root     lp    /usr/sbin/lpc*
drwxrwxr-x   4 root     lp    /var/spool/lpd/
drwxr-xr-x   2 root     lp    /var/spool/lpd/lp/
</PRE>
<P>W chwili obecnej lpd musi by uruchamiany z prawami "root-a",
poniewa uywa on numerw portw zastrzeonych dla
systemu (poniej 1024). Po tym jak ju si podczepi pod ten port
powinien si zmieni na lp.lp, ale raczej tego nie robi...
<P>
<H2><A NAME="s8">8. Zdobywanie oprogramowania do drukowania.</A></H2>

<P>
<P>Wiele napisanych pakietw filtrujcych (i innych programw
zwizanych z drukowaniem) dostpnych jest na 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/system/printing/">SunSite    Polska</A>.
Mona tam znale takie programy jak: psutils, a2ps, mpage,
dvitodvi, flpr.
<P>
<H2>8.1 Magicfilter.</H2>

<P>
<P>"Magic filter" jest jednym z najlepszych pakietw filtrujcych;
zaprojektowany jest do instalacji w 10 minut. Powiedziano mi te,
e zawiera specjaln obsug LPRng.
<P>
<PRE>
Title:          magicfilter
Version:        1.1b
Entered-date:   04APR95
Description:    A customizable, extensible automatic printer filter.
                Lets you automatically detect and print just about any
                data type you can find a conversion utility for.  This
                filter is written in C and is controlled completely
                from an external printer configuration file.
                This version adds automagic creation of configuration
                files based on the installed software on your system,
                courtesy of GNU Autoconf.
                This version is a bug fix from 1.1/1.1a; filters for
                non-ASCII capable PostScript printers have been added.
Author:         H. Peter Anvin &lt;hpa@zytor.com>
Primary-site:   sunsite.unc.edu
                53000 /pub/Linux/system/printing/magicfilter-1.1b.tar.gz
Copying-policy: GPL
</PRE>
<P>
<H2>8.2 Filtr APS.</H2>

<P>
<P>Innym z wielu magicznych filtrw jest APS zrobiony przez Andreasa
Klemma. Linux Software Map wyglda tak:
<P>
<PRE>
Begin3
Title:          apsfilter
Version:        4.9.1
Entered-date:   Montag, 10. Juli 1995, 21:22:35 Uhr MET DST
Description:    magicfilter for lpd with auto filetype detection
Keywords:       lpd magicfilter aps apsfilter
Original-site:  ftp-i2.informatik.rwth-aachen.de
                /pub/Linux/pak/APSfilter/aps-491.tgz
                211KB aps-491.tgz
Platforms:      C-Compiler, gs Postscript emulator, pbmutils
Copying-policy: GPL
End
</PRE>
<P>Filtr APS instaluje si jako filtr <I>if</I> dla kolejki drukowania,
i tumaczy z wielu popularnych typw plikw na polecenia twojej
drukarki.. Rozumie np. tekst, PostScript, dvi, gif i inne.
<P>
<P>
<H2>8.3 EZ-Magic.</H2>

<P>
<P>EZ-Magic to kolejny pakiet filtrujcy, napisany w bash-u, dostepny
na sunsite.
<P>
<PRE>
Title:          ez-magic printer filter
Version:        1.0.5
Entered-date:   January 26, 1997
Description:    ez-magic is a printer filter that supports 8 common file
                formats (txt,ps,gif,bmp,pcx,png,jpg,tif) for printing.
                It can print over a network (SMB), or to a local printer.
                Reads from a file, STDIN, or lpd. Simple to use and
                configure. Just one script file, no huge manuals and
                multibillion drivers. The only catch is that you need a
                few common helper programs like netpbm and ghostscript.
                Written in bash. Easy to add formats and code. Still more
                bugs than I have appendages, but less than the number of
                grams of fat in a hot dog. Pre-configured for HP DeskJet
                870Cse over network. Comparable to apsfilter and others.
Keywords:       magic filter, print, graphics, samba, network, smb,
                ghostscript, postscript, gif, jpg, simple
Author:         toby@eskimo.com (Toby Reed)
Maintained-by:  toby@eskimo.com (Toby Reed)
Primary-site:   http://www.eskimo.com/~toby/ez-magic-1.0.5.tar.gz
                         38 kb ez-magic-1.0.5.tar.gz
Alternate-site: sunsite.unc.edu /pub/Linux/system/printing
                         38 kb ez-magic-1.0.5.tar.gz
Copying-policy: Copyrighted, full manipulation rights, with one or two
                restrictions.
</PRE>
<P>
<H2><A NAME="s9">9. Rozwizania sprzedawcw.</A></H2>

<P>
<P>[ Sekcja ta, jest z definicji niekompletna. Przysyaj szczegy
twojej ulubionej dystrybucji. ]
<P>
<H2>9.1 RedHat.</H2>

<P>
<P>W RedHacie znajduje si graficzne narzdzie do admiistracji, przy
pomocy ktrego mona dodawa drukarki odlege oraz lokalne. Pozwala
ono na wybr drukarki z obsug "ghostscript" oraz pliku
urzdzenia, do ktrego kierowany jest wydruk; potem dana drukarka
instalowana jest w <CODE>/etc/printcap</CODE>. Nastpnie tworzony jest
krtki filtr magiczny PostScript-ASCII na podstawie <I>gs</I> i
<I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/nenscript.html">nenscript</A></I>.
Rozwizanie to dziaa cakiem dobrze i jest atwe do ustawienia dla
popularnych przypadkw.
<P>
<H2>9.2 Inne dystrybucje.</H2>

<P>
<P>Prosz o informacje jakie s rozwizania w innych dystrybucjach.
<P>
<H2><A NAME="s10">10. Ghostscript.</A></H2>

<P>
<P>
<A HREF="http://www.cs.wisc.edu/~ghost/">Ghostscript</A> jest
najbardziej znaczcym programem do drukowania dla Linux-a.  Wikszo
oprogramowania do drukowania pod Unix-a generuje PostScript, ktry
jest opcj dla drukarki wart ok. $100. Jednak
ghostscript jest za darmo i wygeneruje jzyk dla twojej drukarki z
PostScriptu. Jeli jest on podczepiony pod filtr wejciowy dla
lpd, to daje wirtualn drukark PostScriptow i bardzo uatwia
ycie.
<P>Ghostscript jest dostpny w dwch postaciach. Komercyjna wersja
Ghostscript-u pod nazw Alladin Ghostscript moe by uywana dla
celw osobistych, ale nie moe by rozprowadzana w komercyjnych
dystrybucjach Linux-a. Jest on z reguy o jaki rok do przodu
wzgldem darmowej wersji; w tym momencie na przykad, obsuguje on
Adobe Acrobat's Portable Document Format, podczas gdy starsze
wersje tego nie maj.
<P>Wersja darmowa to GNU Ghostscript i jest starsz wersj Aladdina
uprzejmie uyczon dla GNU. (Cze i chwaa dla Aladdina za to;
wicej sprzedawcw oprogramowania powinna wspomaga darmowe
oprogramowanie w ten sposb)
<P>Cokolwiek robisz w <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/gs.html">gs</A></I>, upewnij
si, e uruchomie go z opcj wyczajc dostp do
plikw (<CODE>-dSAFER</CODE>). PostScript jest jzykiem w peni funkcjonalnym
i zy program w PostScripcie mgby ci przyprawi o bl gowy.
<P>Mwic o PDF-ie (Adobe's Portable Document Format), waciwie jest
to troch bardziej zorganizowany PostScript w skompresowanym
pliku. Ghostscript umie obsuy PDF tak samo jak PostScript, wic
moesz by pierwszym w swoim otoczeniu z drukark umiejc
wydrukowa PDF.
<P>
<H2>10.1 Wywoywanie Ghosscript-u.</H2>

<P>
<P>Zwykle ghostscript jest uruchamiany przez filtr, ktry zaoye,
ale w celach ledzenia bd dobrze jest go uruchamia rcznie.
<P><CODE>gs -help</CODE> pokae krtk list opcji i dotpnych sterownikw
(lista ta pokazuje tylko sterowniki wkompilowane, a nie wszystkie
dostpne sterowniki).
<P>Moesz uruchomi gs w celach testowych np. tak:
<P>
<PRE>
   
gs &lt;opcje> -q -dSAFER -sOutputFile=/dev/lp1 test.ps
</PRE>
  
<P>
<H2>10.2 Dostrajanie wynikw w Ghostscripcie.</H2>

<P>
<P>Jest wiele rzeczy, ktre mona zrobi jeli wynik powstay przy
opracowywaniu tekstu nie jest zadowalajcy (waciwie, to moesz
zrobi co ci si tylko zamarzy, jeli masz rda).
<P>
<H3>Umiejscowienie i rozmiar wyniku.</H3>

<P>
<P>Umiejscowienie, rozmiar i wspolczynik ksztaltu obrazu na stronie jest kontrolowane
przez specyficzny dla danej drukarki sterownik w
ghostscripcie. Jeli na przykad zauwaysz, e strony wychodz za
krtkie, albo za dugie, albo za due o dwa razy, moesz zajrze do
rde twojego sterownika i dopasowa jakiekolwiek parametry, ktre
ci nie pasuj. Niestety, kady sterownik jest inny, tak wic nie
mog ci powiedzie co tak na prawd trzeba zmieni, ale wikszo z
nich jest dobrze skomentowana.
<P>
<H3>Gamma, rozmiar pikseli itp.</H3>

<P>
<P>Wikszo nielaserowych drukarek ma t wad, e rozmiar ich punktu
jest raczej duy. Rezultatem tego s zbyt ciemne obrazy. Jeli masz
ten problem, to powiniene uy swojej wasnej funkcji do
transferu. Po prostu stwrz nastpujcy plik w katalogu
bibliotecznym ghostscripta i dodaj jego nazw do wywoania <I>gs</I>
zaraz przed waciwym plikiem. Moe bdziesz musia zmieni
wartoci, eby pasoway do twojej drukarki. Mniejsze wartoci daj
janiejszy obraz. Mniejsze wartoci (0.2 - 0.15) s dobrym
pomysem, szczeglnie jeli twj sterownik uywa algorytmu
Floyda-Steinberga do rasteryzacji kolorw.
<P>
<PRE>
---8&lt;---- gamma.ps ----8&lt;---
%!
%transfer functions for cyan magenta yellow black
{0.3 exp} {0.3 exp} {0.3 exp} {0.3 exp} setcolortransfer
---8&lt;------------------8&lt;---
</PRE>
<P>Przez dopasowanie tych wartoci moliwe jest te naprawienie
drukarki, ktra ma jak wad zwizan z kolorami. Jeli bdziesz
robi co takiego, to radz uy pliku <I>colorcir.ps</I>, ktry
dostarczany jest wraz z ghostscriptem (w podkatalogu <CODE>examples</CODE>)
jako przykadowa strona.
<P>
<H2><A NAME="s11">11. Jak drukowa poprzez sie.</A></H2>

<P>
<P>Jedn z zalet <I>lpd</I> jest to, e mona przy jego pomocy drukowa
na drukarkach przyczonych fizycznie do innych komputerw. Jeli
dobrze dobierzesz kombinacj skryptw i narzdzi, to moesz
drukowa przy pomocy <I>lpr</I> na wszelkiego rodzaju sieciach.
<P>
<H2>11.1 Na hocie unix/lpd.</H2>

<P>
<P>Aby pozwoli odlegym maszynom drukowa na twojej drukarce, musisz
je umieci w <CODE>/etc/hosts.equiv</CODE> lub
<CODE>/etc/hosts.lpd</CODE>. (Zauwa, e <CODE>hosts.equiv</CODE> ma kilka
innych efektw; upewnij si, e wiesz co robisz jeli umieszczasz
tam jak maszyn). Uywajc opcji <I>rs</I> moesz pozwoli tylko
wybranym uytkownikom na drukowanie; informacje na ten temat
znajdziesz na stronie podrcznika systemowego na temat <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/lpd.html">lpd</A></I>.
<P>
<H3>Przy pomocy lpd.</H3>

<P>
<P>Aby wydrukowa co na innej maszynie, musisz zrobi pozycj w
<CODE>/etc/printcap</CODE> podobn do tej:
<P>
<PRE>
# REMOTE djet500
lp|dj|deskjet:\
        :sd=/var/spool/lpd/dj:\
        :rm=jaka.odlega.maszyna.pl:\
        :rp=nazwa_drukarki:\
        :lp=/dev/null:\
        :sh:
</PRE>
<P>Zauwa, e lokalnie nadal znajduje si katalog zada obsugiwany
przez <I>lpd</I>. Jeli odlega maszyna jest zajt albo wyczona,
to zadania do drukowania czekaj lokalnie a bd mogy zosta
wysane.
<P>
<H3>Przy pomocy rlpr.</H3>

<P>
<P>eby omin konfigurowanie lokalnego lpd, moesz uy <I>rlpr</I>,
aby wysa co bezporednio do kolejki na odlegej maszynie. Jest
to bardzo uyteczne jeli drukujesz na rnych drukarkach tylko
okazyjnie. Z ogoszenia o <I>rlpr</I>:
<P>Rlpr uywa protokou TCP/IP, aby wysa zadania do drukowania do
serwera lpd gdziekolwiek w sieci.
<P>W przeciwiestwie do lpr, ten *nie* wymaga, eby drukarki, na
ktrych chcesz drukowa byy znane dla lokalnej maszyny (np. w
<CODE>/etc/printcap</CODE>) i przez to jest bardziej elastyczny i
wymaga mniejszego nakadu pracy administratora.
<P>rlpr moe zosta uyty gdziekolwiek, gdzie mgby zosta uyty zwyky
lpr, i jest kompatybilny w d z tradycyjnym lpr z BSD.
<P>Najwaniejsz zalet <I>rlpr</I> jest, to e mona drukowa
*skdkolwiek dokdkolwiek*, niezalenie od tego jak jest
skonfigurowany system, z ktrego chcesz drukowa. Moe te by
uyty jako serwer, tak e klienci uruchomieni na innych maszynach
jak np.: netscape, xemacs, itp. mog drukowa na twojej drukarce
maym nakadem wysiku.
<P>Rlpr dostpny jest na 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/system/printing/">SUNSite Polska</A>.
<P>
<H2>11.2 Na Win95, WinNT, LanManager lub Sambie.</H2>

<P>
<P>Jest dostpne mini-HOWTO "Printing to Windows", ktre zawiera
wicej inormacji ni ta sekcja. 
<P>Moliwe jest przekierowanie kolejki lpd poprzez program <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/smbclient.html">smbclient</A></I>
(cz pakietu Samba) do serwisu drukowania Samby opartego na
TCP/IP. Samba zawiera odpowiedni skrypt pod nazw
<I>smbprint</I>. Krtko mwic umieszczasz plik konfiguracyjny dla
konkretnej drukarki w katalogu zada i instalujesz skrypt
<I>smbprint</I> jako <I>if</I>.
<P>Odpowiednia pozycja w <CODE>/etc/printcap</CODE> powinna wyglda tak:
<P>
<PRE>
lp|remote-smbprinter:\
    :lp=/dev/null:sh:\
    :sd=/var/spool/lpd/lp:\
    :if=/usr/local/sbin/smbprint:
</PRE>
<P>Aby uzyska wicej informacji na temat konfigurowania takich
przypadkw przeczytaj dokumentacj zawart w skrypcie
<I>smbprint</I>.
<P>Moesz take uy <I>smbclient</I>, aby wysa zadanie drukowania
bezporednio do serwisu drukowania SMB bez wczania w to
lpd. Zobacz informacje w podrczniku systemowym.
<P>
<H2>11.3 Na drukarce NetWare.</H2>

<P>
<P>Pakiet ncpfs zawiera narzdzie zwane <I>nprint</I>, ktre udostpnia
te same funkcje co <I>smbprint</I>, ale dla NetWare. Pakiet ten mona
zdoby z 
<A HREF="ftp://ftp.icm.edu.pl:/pub/Linux/sunsite/system/filesystems/ncpfs">SunSITE Polska</A>. Z informacji LSM dla wersji
0.16:
<P>
<BLOCKQUOTE>
Przy pomocy pakietu ncpfs moesz montowa wolumeny z serwera netware
pod Linux-em. Moesz take drukowa na drukarkach podczonych pod
netware oraz kolejkowa zadania z netware dla drukarek podczonych
do Linux-a. Potrzebujesz jdra w wersji 1.2.x lub 1.3.54 i nowsze.
ncpfs nie bdzie dziaa z jdrem w wersji 1.3 poniej 1.3.54.
</BLOCKQUOTE>
<P>Aby <I>nprint</I> dziaa poprzez lpd, musisz napisa may skrypt,
aby drukowa "stdin" na drukarkach NetWare i zainstalowa go jako
<I>if</I> dla kolejki lpd. Otrzymasz co takiego:
<P>
<PRE>
sub2|remote-NWprinter:\
        :lp=/dev/null:sh:\
        :sd=/var/spool/lpd/sub2:\
        :if=/var/spool/lpd/nprint-script:
</PRE>
<P>Skrypt "nprint-script" moe wyglda tak:
<P>
<PRE>
#! /bin/sh
# Powiniene najpierw sprawdzi konto guest bez hasa!
/usr/local/bin/nprint -S sie -U nazwa -P haso -q nazwa-kolejki -
</PRE>
<P>
<H2>11.4 Na drukarce EtherTalk (Apple).</H2>

<P>
<P>Pakiet netatalk zawiera co podobnego do <I>nprint</I> i
<I>smbclient</I>. Werner Eugster udokumentowa procedur dla drukowania
do i z sieci Apple o wiele lepiej ni ja kiedykolwiek; zobacz to w
<A HREF="http://thehamptons.com/anders/netatalk/">Netatalk-HOWTO</A>.
<P>Netatalk nie dziaa z kart SMC Etherpower PCI z chip-em DEC tulip.
<P>
<H2>11.5 Na drukarce HP i innych ethernetowych drukarkach.</H2>

<P>
<P>Drukarki HP i niektre inne maj ethernetowy interfejs, do ktrego
moesz drukowa bezporednio uywajc lpd. Powiniene postpowa
zgodnie z instrukcj, ktr dostae do drukarki albo jej
sterownika, ale oglnie takie drukarki "maj uruchomionego" lpd i
dostarczaj jedn lub wicej kolejek, do ktrych moesz
drukowa. HP moe pracowa np. z takim <CODE>/etc/printcap</CODE>:
<P>
<PRE>
lj-5|remote-hplj:\
        :lp=/dev/null:sh:\
        :sd=/var/spool/lpd/lj-5:\
        :rm=nazwa.drukarki.pl:rp=raw:
</PRE>
<P>Drukarki HP LaserJet z interfejsami Jet Direct obsuguj
generalnie dwie wbudowane kolejki - "surow" (raw), ktra akceptuje
PCL (i moliwe, e PostScript) oraz "tekstow", ktra akceptuje
zwyke ASCII i radzi sobie od razu z "efektem schodkw".
<P>W rodowisku wielkoskalowym, szczeglnie w duych rodowiskach,
gdzie niektre drukarki nie obsuguj PostScript-u, moe by
poyteczne ustawienie specjalnego serwera drukowania, do ktrego
drukuj wszystkie maszyny i na ktrym uruchamiane s wszystkie
zadania ghostscript-a.
<P>Pozwala to twojemu Linux-owi dziaa jako serwer wydrukw dla
drukarki, i utykownicy mog robi swoje wydruki szybko i zajmowa
si swoimi rzeczami zamiast czeka a drukarka skoczy drukowa
prac kogo innego.
<P>Aby to zrobi, ustaw na swoim Linux-ie kolejk, ktra wskazuje na
HP LJ wyposaon w ethernet. Teraz ustaw kolejk u wszystkich
swoich klientw na tego Linux-a.
<P>Niektre drukarki sieciowe HP wyranie nie akceptuj ustawie
strony tytuowej (banner page) wysanej przez klienta; mona
wyczy ich wewntrznie generowan tak stron przez poczenie
si z drukark telnet-em, wcinicie dwa razy &lt;&lt;ENTER>>, wpisanie
"banner: 0" i nastpnie "quit". S inne ustawienia, ktre moesz
take w taki sposb zmieni - wpisz "?", eby wywietli ich
list.
<P>
<H3>Na starszych drukarkach HP.</H3>

<P>
<P>Niektre drukarki (oraz "czarne pudeka" z sieciowym drukowaniem)
obsuguj tylko prociutkie nie-protokoowane czyste poczenia
TCP. Zauwaalne w tej kategorii s wczesne modele kart JetDirect
(waczajc niektre JetDirectEx). Oglnie, aby drukowa na takiej
drukarce, musisz otworzy poczenie TCP na danym porcie (z reguy
9100) i umieci tam swoje zadanie do wydrukowania. Mona to
zaimplementowa m.in. w Perl-u:
<P>
<PRE>
#!/usr/bin/perl
# Thanks to Dan McLaughlin for writing the original version of this
# script (And to Jim W. Jones for sitting next to Dan when writing me
# for help ;)

$fileName = @ARGV[0];

open(IN,"$fileName") || die "Can't open file $fileName";

$dpi300     = "\x1B*t300R";
$dosCr      = "\x1B&amp;k3G";
$ends = "\x0A";

$port =  9100 unless $port;
$them = "bach.sr.hp.com" unless $them;

$AF_INET = 2;
$SOCK_STREAM = 1;
$SIG{'INT'} = 'dokill';
$sockaddr = 'S n a4 x8';

chop($hostname = `hostname`);
($name,$aliases,$proto) = getprotobyname('tcp');
($name,$aliases,$port) = getservbyname($port,'tcp')
    unless $port =~ /^\d+$/;;
($name,$aliases,$type,$len,$thisaddr) =
        gethostbyname($hostname);
($name,$aliases,$type,$len,$thataddr) = gethostbyname($them);
$this = pack($sockaddr, $AF_INET, 0, $thisaddr);
$that = pack($sockaddr, $AF_INET, $port, $thataddr);

if (socket(S, $AF_INET, $SOCK_STREAM, $proto)) {
#    print "socket ok\n";
}
else {
    die $!;
}
# Give the socket an address.
if (bind(S, $this)) {
#    print "bind ok\n";
}
else {
    die $!;
}

# Call up the server.

if (connect(S,$that)) {
#    print "connect ok\n";
}
else {
    die $!;
}

# Set socket to be command buffered.

select(S); $| = 1; select(STDOUT);

#    print S "@PJL ECHO Hi $hostname! $ends";
#    print S "@PJL OPMSG DISPLAY=\"Job $whoami\" $ends";
#    print S $dpi300;

# Avoid deadlock by forking.

if($child = fork) {
    print S $dosCr;
    print S $TimesNewR;

    while (&lt;IN>) {
        print S;
    }
    sleep 3;
    do dokill();
} else {
    while(&lt;S>) {
        print;
    }
}

sub dokill {
    kill 9,$child if $child;
}
</PRE>
<P>
<H2>11.6 Uruchamianie <I>if</I> dla odlegych drukarek.</H2>

<P>
<P>Jedn wad <I>lpd</I> jest to, e <I>if</I> nie s uruchamiane dla
drukarek odlegych. Jeli okae si, e potrzebujesz <I>if</I>, moesz
ustawi podwjn kolejk i ponownie zkolejkowa dany wydruk. We
ten <I>printcap</I> jako przykad:
<P>
<PRE>
lj-5:remote-hplj:\
        :lp=/dev/null:sh:\
        :sd=/var/spool/lpd/lj-5:\
        :if=/usr/lib/lpd/filter-lj-5:
lj-5-remote:lp=/dev/null:sh:rm=nazwa.drukarki.pl:\
        :rp=raw:sd=/var/spool/lpd/lj-5-raw:
</PRE>
<P>w wietle tego, skrypt <I>filter-lj-5</I> to:
<P>
<PRE>
#!/bin/sh
gs &lt;opcje> -q -dSAFER -sOutputFile=- - | \
        lpr -Plj-5-remote -U$5
</PRE>
<P>Opcja <I>-U</I> dla lpr dziaa tylko wtedy jeli lpr jest uruchomiony
jako demon i ustawia ona poprawnie zleceniodawc kolejki w ponownie
zainicjowanej kolejce. Powiniene raczej uy bardziej pewnej
metody na zdobycie identyfikatora uytkownika, poniewa niezawsze
jest to argument 5. Zobacz w podrcznik systemowym na temat
<I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/printcap.html">printcap</A></I>.
<P>
<H2>11.7 Z Windows.</H2>

<P>
<P>Drukowanie z Windows (czy OS/2) na Linux-ie jest obsugiwane
poprzez SMB w pakiecie SAMBA, ktry take umoliwia wspdzielenie
plikw dla Windows.
<P>Samba zawiera cakiem pokan dokumentacj. Moesz albo
skonfigurowa magic-filter na Linux-ie i drukowa tam PostScript,
albo zainstalowa sterowniki dla konkretnej drukarki na wszystkich
komputerach z Winndows i mie kolejk dla nich bez adnych
filtrw. Poleganie na tych sterownikach moe czasami dawa lepsze
efekty, ale jest to uciliwe ze strony administratora jeli jest
duo komputerw z Windows. Wic sprbuj najpierw PostScript-u.
<P>
<H2>11.8 Z Apple.</H2>

<P>
<P>Netatalk obsuguje drukowanie z Apple poprzez EtherTalk.  Na 
<A HREF="http://thehamptons.com/anders/netatalk/">stronie Netatalk HOWTO</A> znajdziesz wicej
informacji.
<P>
<H2>11.9 Z Netware.</H2>

<P>
<P>Jest jaka obsuga drukowania z Netware przez Linux-a oferowana
przez czy z powodu Calder-y, ale nie mam pojcia czy Linux moe
oferowa drukarki dla klientw Netware.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s12">12. Jak drukowa na fax-ie.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>12.1 Uywanie faxmodemu.</H2>

<P>
<P>Jest wiele programw, ktre pozwol ci na odbieranie i wysyanie
faxw. Jednym z bardziej zoonych jest program Sama Lefflera pod
nazw <I>HylaFax</I>. Jest on dostpny na <CODE>ftp.sgi.com</CODE>. Obsuguje
on wiele rzeczy od wikszej iloci modemw do rozgaszania (broadcasting).
<P>Dostpny jest take <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/efax.html">efax</A></I>, prosty
program wysyajcy fax-y - jest on lepszym wyborem dla
Linux-owcw. Program <I>mgetty</I> moe odbiera faxy (a nawet
wysya poczt gosow na niektrych modemach!).
<P>
<H2>12.2 Uywanie Zdalnego Serwisu Drukowania.</H2>

<P>
<P>Dostpny jest eksperymentalny serwis, ktry pozwala ci na wysanie
poczty elektronicznej z doczonym fragmentem, ktry ma by
wydrukowany na faxie gdzie indziej. Obsugiwane s takie formaty
jak PostScript, tak wic pomimo, i nie obejmuje swym zasigiem
wszystkiego, moe by on bardzo przydatnym serwisem. Wicej informacji
na temat drukowania poprzez Zdalny Serwis Drukowania znajdziesz na 
<A HREF="http://www.tpc.int/">stronie o zdalnym    drukowaniu</A>.
<P>
<H2><A NAME="s13">13. Jak wygenerowa co wartego drukowania.</A></H2>

<P>
<P>Tutaj wchodzimy w prawdziw sie oprogramowania. Oglnie, Linux
moe uruchamia cztery typy binariw z rnym sukcesem: Linux,
iBCS, Win16/Win32s (za pomoc dosemu i kiedy Wine) oraz Mac/68k
(przy pomocy  Executora). Ja omwi tylko czysto-Linux-owe i popularne
Unix-owe oprogramowanie, poza tym WordPerfect dla SCO i
przypuszczalnie inne komercyjne procesory tekstu take dobrze
dziaaj na Linux-owej emulacji iBCS.
<P>Dla Linux-a wybr jest przewanie ograniczony do oprogramowania
dostpnego oglnie dla Unix-a.
<P>
<H2>13.1 Jzyki "Markup".</H2>

<P>
<P>Wikszo jzykw "markup" jest bardziej elastyczna dla wikszych
albo powtarzalnych projektw, gdzie chcesz, aby komputer
kontrolowa wygld rezultatu/wydruku, aby utworzy oglny
wzr. Prba zrobienia jakiego adnego znaczka  w jzyku "markup"
przypuszczalnie by "bolaa"...
<P>
<DL>
<DT><B><CODE>nroff</CODE></B><DD><P>To by jeden z pierwszych jzykw "markup" dla
Unix-a. Strony z podrcznika systemowego s najpopularniejszym
przykadem tekstw sformatowanych przy pomocy makr *roff-a. Wiele
ludzi przeklina ten jzyk, ale nroff ma, przynajmniej dla mnie,
bardziej zoon skadni ni to jest konieczne i przypuszczalnie
jest zym wyborem dla nowych prac. Jednak warto jest wiedzie, e
moesz zamieni napisan w groff-ie stron bezporednio na
PostScript. Wikszo polece "man" zrobi to za ciebie np. <I>man
-t co| lpr</I>.
<DT><B><CODE>TeX</CODE></B><DD><P>oraz jzyk makr - LaTeX, s jednym z najczciej
uywanych jzykw "markup" na Unix-ie. Techniczne prace s czsto
napisane w LaTeX-u poniewa bardzo upraszcza okrelenie wygldu
tekstu i jest <B>wci</B> jednym z niewielu systemw obrbki tekstu,
ktry obsuguje zapisy matematyczne dokadnie i dobrze na
raz. Formatem wyjciowym TeX-a jest <I>dvi</I> (DeVice Independent -
czyli niezaleny od urzdzenia [przyp. tum.]) i mona go zamieni
na PostScript lub Hewlett Packard PCL przy pomocy <I>dvips</I> lub
<I>dvilj</I>. [TeX czyta si "tech" - przyp. tum.].
<DT><B><I>SGML</I></B><DD><P>Dostpny jest przynajmniej jeden program do
obrbki tego jzyka na Unix-a; formuuje on podstawy systemu
dokumentw Linuxdoc-SGML. Moe on take obsugiwa inne DTD.
<DT><B><I>HTML</I></B><DD><P>Kto zasugerowa, e dla prostych projektw,
wystarczy napisanie w HTML-u i drukowa przy pomocy Netscape-a. Ja
si z tym jednak nie zgadzam.
</DL>
<P>
<H2>13.2 WYSIWYG.</H2>

<P>
<P>[ Jest to skrt od What You See Is What You Get - czyli to co
widzisz to dostaniesz, a oznacza, i wydrukowane zostanie DOKADNIE
to co jest widoczne na ekranie i DOKADNIE w taki sam sposb -
przyp. tum.]
<P>W tej chwili jest niedobr oprogramownia do obrbki tekstu
WYSIWYG. Nie bj si napisa jakiego i daj mi zna jeli ominem
co tutaj.
<P>
<DL>
<DT><B><I>LyX</I></B><DD><P>Jest to zakoczenie dla LaTeX-a, ktre wyglda
bardzo obiecujco. Odwied 
<A HREF="http://www-pu.informatik.uni-tuebingen.de/users/ettrich/">stron domow LyX-a</A> jeli
chcesz wicej informacji.
<DT><B><I>Andrew User Interface System</I></B><DD><P>AUIS zawiera <I>ez</I> -
edytor w stylu WYSIWYG z wikszoci cech podstawowego procesora
tekstu, moliwociami HTML oraz pen obsug poczty elektronicznej
MIME i grup dyskusyjnych (news-ow).
<DT><B><I>Oferty komercyjne</I></B><DD><P>Przynajmniej Caldera i Red Hat
dostarczaj pakiety zawierajce zwyke aplikacje biurowe jak edytor
w stylu WYSIWYG i arkusz kalkulacyjny. Powiedziabym, e robi
dobr robot, ale nigdy nie uywaem takich pakietw. Sdze, e
Caldera dostarcza take WABI firmy Sun, tak wic mgby
przypuszczalnie uruchomi jaki MS Office pod tym jeli musiaby
zintegrowa si z plikami innych.
<P>Jeff Phillips <EM>&lt;jeff@I_RATUS.org&gt;</EM> uywa WordPerfect-a dla
Linux-a z Caldery (w Slackware rnego rodzaju) i twierdzi, e
dziaa mu to dobrze. Wyglda na to, e zawiera on wbudowan
obsug drukarek, jak to mona by si spodziewa. Caldera powinna
mie jakie informacje na 
<A HREF="http://www.caldera.com/">swojej stronie WWW</A>.
<P>RedHat dostarcza pakiet o nazwie <I>Applixware</I>; 
<A HREF="http://www.redhat.com/">Ich stron</A> mona znale pod
adresem www.redhat.com.
<P>Inni sprzedawcy niech mi dadz zna jakie maj oferty.
</DL>
<P>
<P>
<H2><A NAME="s14">14. Podgld przed wydrukiem.</A></H2>

<P>
<P>Prawie wszystko co moesz wydrukowa, moesz te zobaczy na
ekranie.
<P>
<H2>14.1 PostScript.</H2>

<P>
<P>Ghostscript posiada sterownik do X11; najlepiej jeli jest on uyty
pod kontrol podgldarki PostScript o nazwie <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/ghostview.html">Ghostview</A></I>.
Najnowsza wersja tego programu powinna by take w stanie
wywietli pliki PDF.
<P>
<H2>14.2 TeX dvi.</H2>

<P>
<P>Niezalene od urzdzenia (DeVice Independant) pliki TeX-a mog by
wywietlane w X11 uywajc <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/xdvi.html">xdvi</A></I>. Nowsze
wersje <I>xdvi</I> wywouj ghostscript, aby wykona polecenia
typowo PostScriptowe.
<P>Jest take sterownik na VT100. Nazywa si <I>dgvt</I>. <I>Tmview</I>
dziaa z Linux-em i svgalib jeli to wszystko na co ci sta.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s15">15. Drukarki szeregowe pod lpd.</A></H2>

<P>
<P>
<H2>15.1 Ustawianie w printcap-ie.</H2>

<P>
<P>Lpd udostepnia pi atrybutw, ktre moesz ustawi w pliku
<CODE>/etc/printcap</CODE>, aby kontrolowa wszystkie ustawienia portu
szeregowego, do ktrego doczona jest drukarka. Przeczytaj stron
podrcznika systemowego na temat <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/printcap.html">printcap</A></I> i
zapamitaj znaczenia: <I>br#</I>, <I>fc#</I>, <I>xc#</I>,
<I>fs#</I> i <I>xs#</I>. Ostatnie cztery z tych atrybutw to
mapy bitowe oznaczajce ustawienia portu. Atrybut <I>br#</I> jest
prdkoci: np. <I>br#9600</I>.
<P>Tumaczenie z postaci <I>stty</I> na <I>printcap</I> jest bardzo
proste. Jeli musisz, to zobacz stron podrcznika systemowego na
temat <I>stty</I>.
<P>Uyj <I>stty</I>, aby ustawi port drukarki, tak eby mg wysa
plik do tego portu (poleceniem <I>cat</I>) i otrzyma poprawny
wydruk. Oto co wywietla polecenie <I>stty -a</I> dla mojego portu
drukarki:
<P>
<PRE>
dina:/usr/users/andy/work/lpd/lpd# stty -a &lt; /dev/ttyS2
speed 9600 baud; rows 0; columns 0; line = 0;
intr = ^C; quit = ^\; erase = ^?; kill = ^U; eof = ^D; eol = &lt;undef>;
eol2 = &lt;undef>; start = ^Q; stop = ^S; susp = ^Z; rprnt = ^R; werase = ^W;
lnext = ^V; min = 1; time = 0;
-parenb -parodd cs8 hupcl -cstopb cread -clocal -crtscts
-ignbrk -brkint -ignpar -parmrk -inpck -istrip -inlcr 
-igncr -icrnl ixon -ixoff -iuclc -ixany -imaxbel
-opost -olcuc -ocrnl -onlcr -onocr -onlret -ofill -ofdel nl0 cr0 tab0 
bs0 vt0 ff0
-isig -icanon -iexten -echo -echoe -echok -echonl -noflsh -xcase
-tostop -echoprt -echoctl -echoke
</PRE>
<P>Jedynymi zmianami midzy tym, i stanem w jakim port jest
inicjowany podczas startu s <CODE>-clocal</CODE>, <CODE>-crtscts</CODE> i
<CODE>ixon</CODE>. Twj port moe mie inne ustawienia w zalenoci od tego
jak twoja drukarka kontroluje przepyw (flow control).
<P><I>stty</I> uywa si waciwie w dziwny sposb. Poniewa polecenie
<I>stty</I> operuje na terminalu podczonym do jego standardowego
wejcia, ty uywasz je, aby manipulowa danym portem szeregowym
przez uycie znaku <CODE>&lt;</CODE> jak powyej.
<P>Jak ju masz dobre ustawienia, tak e <I>cat plik &gt;
/dev/ttyS2</I> (w moim przypadku) dziaa, zajrzyj do pliku
<CODE>/usr/src/linux/include/linux/termios.h</CODE>. Zawiera on wiele
#define (definicji) i kilka struktur - moesz go sobie
wydrukowa (przecie drukarka dziaa, nie ?) i uywa jako
pomocy. Id do sekcji, ktra zaczyna si tak:
<P>
<PRE>
/* c_cflag bit meaning */
#define CBAUD   0000017
</PRE>
<P>Sekcja ta zawiera znaczenia bitw <I>fc#</I> i
<I>fs#</I>. Zauwaysz, e nazwy (po iloci bodw) s identyczne z
tymi z polecenie <I>stty</I>. A nie mwiem, e to bdzie proste ?
<P>Zobacz, ktre z tych ustawie maj znak "-" na pocztku przy
poleceniu <I>stty</I>. Zsumuj te wszystkie liczby (s one zapisane w
systemie semkowym). To bd te bity, ktre bdziesz chcia
wyzerowa, tak wic wynik jest tym, co masz wpisa do
<I>fc#</I>. Pamitaj oczywicie, e bdziesz ustawia bity zaraz
po tym jak je wyzerujesz, tak wic moesz uy
"<I>fc#0177777</I>" (ja tak robi).
<P>Teraz zrb to samo dla tych ustawie, ktre nie maj znaku "-" na
pocztku w poleceniu <I>stty</I>. W moim przykadzie wane s CS8
(0000060), HUPCL (0002000) i CREAD (0000200). Zapamitaj te
ustawienie dla swojej prdkoci (u mnie jest to 0000015). Zsumuj to
wszystko - w moim przykadzie bdzie to 0002275. To bdzie to, co
masz wpisa do <I>fs#</I>. ("<I>fs#02275</I> dziaa u mnie.)
<P>Zrb to samo z ustawieniem i zerowaniem dla nastpnej sekcji pliku
nagwkowego. "c_lflag bits". W moim przypadku nie musiaem niczego
ustawia, tak wic uyem tylko "<I>xc#0157777</I>" i
"<I>xs#0</I>".
<P>
<H2>15.2 Starsze drukarki szeregowe, ktre gubi znaki.</H2>

<P>
<P>Jon Luckey pisze, e u niektrych starszych szeregowych drukarek z
interfejsem za 10 centw i maym buforem, stop w kontroli przepywu
oznacza <B>rzeczywiste</B> stop dla drukowania. Potem odkry, e eby
naprawi t niedogodno wystarczy wyczy FIFO w ukadzie 16550
poleceniem <I>
<A HREF="http://www.picante.com/~gtaylor/pht/man/setserial.html">setserial</A></I>
(eby to zrobi po prostu podajesz typ ukladu uart jako 8250).
<P>
<H2><A NAME="s16">16. Wyrazy uznania.</A></H2>

<P>
<P>Informacje na temat <I>smbprint</I> zostay zaczerpnite z artykuu
Marcela Roelofsa <CODE>&lt;marcel@paragon.nl&gt;</CODE>.
<P>Informacje na temat <I>nprint</I> i uywania drukarek NetWare zostay
dostarczone przez Michaela Smitha
<CODE>&lt;mikes@bioch.ox.ac.uk&gt;</CODE>.
<P>Sekcja na temat drukarek szeregowych pod lpd zostaa napisana przez
Andrew Teffta <CODE>&lt;teffta@engr.dnet.ge.com&gt;</CODE>.
<P>Te wszystkie gammy i inne takie dla "gs" zostay dostarczone przez
Andreasa <CODE>&lt;quasi@hub-fue.franken.de&gt;</CODE>.
<P>Dwa paragrafy na temat 30 sekundowego "closing_wait" przy
sterownikach szeregowych zostay dostarczone przez Chrisa Johnsona
<CODE>&lt;cdj@netcom.com&gt;</CODE>.
<P>Robert Hart przysa kilka doskonaych paragrafw na temat
ustawiania serwera drukarek dla poczonych HP, ktych ja uywam w
niezmienionej wersji.
<P>I specjalne podzikowania dla tuzinw nad tuzinami tych, ktrzy
wskazywali literwki, ze adresy i bdy w tym dokumencie przez
lata.
<P>
<H2>16.1 Od tumacza.</H2>

<P>
<P>Wersja ta jest wersj ostateczn. Dodany zosta odnonik
do wanie powstaego tumaczenia dokumentu Printing-Usage-HOWTO.
<P>Tumaczenie to jest chronione prawami autorskimi &copy; Bartosza
Maruszewskiego.
Dozwolone jest rozprowadzanie i dystrybucja na prawach takich
samych jak dokument oryginalny.
<P>Jeli znalaze jakie race bdy ortograficzne, gramatyczne,
skadniowe, techniczne (a moe ich tu troch by, bo nie znam si
tak bardzo na poligrafii) to pisz do mnie:
<P>
<A HREF="mailto:B.Maruszewski@jtz.org.pl">B.Maruszewski@jtz.org.pl</A><P>Oficjaln stron tumacze HOWTO jest
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl/</A><P>Aktualne wersje przetumaczonych dokumentw znajduj si na
teje stronie. Dostpne s take poprzez anonimowe ftp pod adresem
<A HREF="ftp://ftp.jtz.org.pl/JTZ/">ftp.jtz.org.pl</A> w katalogu <CODE>/JTZ</CODE>.
<P>Przetumaczone przeze mnie dokumenty znajduj si take na
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/bartek/tlumaczenie.html">mojej stronie WWW.</A> S tam te odwoania do Polskiej Strony
Tumaczeniowej.
<P>Kontakt z nasz grup, grup tumaczy moesz uzyska poprzez list
dyskusyjn jtz@jtz.org.pl. Jeli chcesz sie na ni zapisa, to
wylij list o treci <CODE>subscribe jtz Imi Nazwisko</CODE> na adres
<CODE>majordomo@ippt.gov.pl</CODE>
<P>
</BODY>
</HTML>