1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042 1043 1044 1045 1046 1047 1048 1049 1050 1051 1052 1053 1054 1055 1056 1057 1058 1059 1060 1061 1062 1063 1064 1065 1066 1067 1068 1069 1070 1071 1072 1073 1074 1075 1076 1077 1078 1079 1080 1081 1082 1083 1084 1085 1086 1087 1088 1089 1090 1091 1092 1093 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1106 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1113 1114 1115 1116 1117 1118 1119 1120 1121 1122 1123 1124 1125 1126 1127 1128 1129 1130 1131 1132 1133 1134 1135 1136 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 1160 1161 1162 1163 1164 1165 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 1182 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 1241 1242 1243 1244 1245 1246 1247 1248 1249 1250 1251 1252 1253 1254 1255 1256 1257 1258 1259 1260 1261 1262 1263 1264 1265 1266 1267 1268 1269 1270 1271 1272 1273 1274 1275 1276 1277 1278 1279 1280 1281 1282 1283 1284 1285 1286 1287 1288 1289 1290 1291 1292 1293 1294 1295 1296 1297 1298 1299 1300 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 1401 1402 1403 1404 1405 1406 1407 1408 1409 1410 1411 1412 1413 1414 1415 1416 1417 1418 1419 1420 1421 1422 1423 1424 1425 1426 1427 1428 1429 1430 1431 1432 1433 1434 1435 1436 1437 1438 1439 1440 1441 1442 1443 1444 1445 1446 1447 1448 1449 1450 1451 1452 1453 1454 1455 1456 1457 1458 1459 1460 1461 1462 1463 1464 1465 1466 1467 1468 1469 1470 1471 1472 1473 1474 1475 1476 1477 1478 1479 1480 1481 1482 1483 1484 1485 1486 1487 1488 1489 1490 1491 1492 1493 1494 1495 1496 1497 1498 1499 1500 1501 1502 1503 1504 1505 1506 1507 1508 1509 1510 1511 1512 1513 1514 1515 1516 1517 1518 1519 1520 1521 1522 1523 1524 1525 1526 1527 1528 1529 1530 1531 1532 1533 1534 1535 1536 1537 1538 1539 1540 1541 1542 1543 1544 1545 1546 1547 1548 1549 1550 1551 1552 1553 1554 1555 1556 1557 1558 1559 1560 1561 1562 1563 1564 1565 1566 1567 1568 1569 1570 1571 1572 1573 1574 1575 1576 1577 1578 1579 1580 1581 1582 1583 1584 1585 1586 1587 1588 1589 1590 1591 1592 1593 1594 1595 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 1615 1616 1617 1618 1619 1620 1621 1622 1623 1624 1625 1626 1627 1628 1629 1630 1631 1632 1633 1634 1635 1636 1637 1638 1639 1640 1641 1642 1643 1644 1645 1646 1647 1648 1649 1650 1651 1652 1653 1654 1655 1656 1657 1658 1659 1660 1661 1662 1663 1664 1665 1666 1667 1668 1669 1670 1671 1672 1673 1674 1675 1676 1677 1678 1679 1680 1681 1682 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 1771 1772 1773 1774 1775 1776 1777 1778 1779 1780 1781 1782 1783 1784 1785 1786 1787 1788 1789 1790 1791 1792 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 1815 1816 1817 1818 1819 1820 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 1836 1837 1838 1839 1840 1841 1842 1843 1844 1845 1846 1847 1848 1849 1850 1851 1852 1853 1854 1855 1856 1857 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
|
<!DOCTYPE HTML PUBLIC "-//W3C//DTD HTML 3.2 Final//EN">
<HTML>
<HEAD>
<META NAME="GENERATOR" CONTENT="SGML-Tools 1.0.9">
<META HTTP-EQUIV="content-type" content="text/html; charset=iso-8859-2">
<TITLE>Linux, a porty szeregowe.</TITLE>
</HEAD>
<BODY>
<H1>Linux, a porty szeregowe.<BR></H1>
<H2>by Greg Hankins,
<A HREF="mailto:greg.hankins@cc.gatech.edu">greg.hankins@cc.gatech.edu</A><BR>
v1.10, 31 March 1997<BR>
<B>Wersja polska: Piotr Pogorzelski
<A HREF="mailto:piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl">piotr.pogorzelski@ippt.gov.p</A><BR>
</B>
w1.0; Listopad 1997
</H2>
<P><HR>
<EM> Niniejszy dokument opisuje zagadnienia zwizane z konfiguracj i obsug portw
szeregowych i programw komunikacyjnych.
</EM>
<HR>
<H2><A NAME="s1">1. Wprowadzenie.</A> </H2>
<P>
<P>Przed Tob Linux Serial-HOWTO. Wszystko na temat konfiguracji modemw i
terminali pod Linux-em. Troch sztuczek na temat portw szeregowych i
porad na temat najczstszych kopotw. Niniejszy dokument koncentruje si
na sytemech pracujcych na komputerach klasy x86, cho zawarte w nim
informacje mog by prawdziwe rwnie dla innych architektur sprztowych.
<P>
<H2>1.1 Prawa autorskie. </H2>
<P>Prawa autorskie Linux Serial HOWTO nale do Grega Hankinsa.
Dokumenty HOWTO mog by powielane i redystybuowane w caoci lub w
czci, na dowolnym noniku fizycznym lub elektronicznym, tak dugo,
jak niniejsza notka o prawach autorskich jest umieszczana na
wszystkich kopiach. Dystrybucja komercyjna jest dozwolona, a wrcz do
niej zachcamy. Autor <EM>chciaby</EM> by poinfirmowany o takim fakcie.
<P>Wszelkie tumaczenia, prace powstae na bazie tego dokumentu lub prace
zawierajce fragmenty tego dokumentu musz by objte tymi samymi warunkami,
co orygina. To znaczy, e nie moesz na dokumenty powstae z HOWTO
nakada dodatkowych ogranicze na ich rozpowszechnianie. W pewnych
warunkach moemy odstpi od tej reguy; prosze skontaktowa si w tym
celu z koordynatorem HOWTO - adres mona znale dalej w dokumencie.
<P>
<P>Chcemy aby ten dokument by rozpowszechniany na wszelkie moliwe
sposoby, chcemy rwnie zachowa prawa autorskie do tego dokumentu i
<EM>chcielibymy</EM> by informowani o wszelskich nowych planach
redystrybucji dokumentw HOWTO.
<P>Jeli masz jakie pytania, skontaktuj si z Gregiem Hankinsem,
koordynatorem projektu Linux HOWTO -<BR>
<CODE>gregh@sunsite.unc.edu</CODE> tel. +1 404 853 9989.
<P>
<P>
<H2>1.2 Nowe wersje tego dokumentu. </H2>
<P>Nowe wersje Serial HOWTO bd dostpne pod adresem<CODE>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/docs/HOWTO/Serial-HOWTO">ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/docs/HOWTO/Serial-HOWTO</A></CODE>
i na wszystich kopiach (mirrorach). Dokument jest dostpny rwnie w innych
formatach, mozna je znale w katalogu
<CODE>other-formats</CODE>. Serial-HOWTO jest dostne rwnie pod
adresem<CODE>
<A HREF="http://sunsite.unc.edu/LDP/HOWTO/Serial-HOWTO.html">http://sunsite.unc.edu/LDP/HOWTO/Serial-HOWTO.html</A></CODE>
i co miesic bdzie wysyane na <CODE>
<A HREF="news:comp.os.linux.answers">comp.os.linux.answers</A></CODE>.
<P>Najnowsze wersje tumaczenia mona jak zwykle znale na stroanch
<CODE>
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl/</A></CODE>.
<P>
<P>
<H2>1.3 Uwagi i komentarze. </H2>
<P>Prosze, przysyajcie wszelkie uwagi, komentarze oraz dodatkowe
materiay. Zawsze jestem chtny usysze co mylicie o HOWTO. Zawsze staram
si wprowadza ulepszenia. Powiedzcie mi dokadnie czego znie zrozumielicie,
lub co mogoby by napisane janiej. Moecie si ze mn skontakowa piszc na
adres <CODE>
<A HREF="mailto:greg.hankins@cc.gatech.edu">greg.hankins@cc.gatech.edu</A></CODE>. Na kady list odpisz, cho moe mi
to zajc tydzie albo wicej, w zalenoci jak jestem aktualnie
zajty. Otrzymuje mnstwo listw od <CODE>root</CODE>-a i ze le skonfigurowanych
komputerw. Wysyajcie do mnie listy, ze sprawdzonych kont pocztowych. Jeli
nie odpowiem w cigu dwch tygodni, napiszcie do mnie raz jeszcze.
<P>
<P>
<P>Mona mnie zapa pod adresem:<BR>
Greg Hankins<BR>
College of Computing<BR>
801 Atlantic Drive<BR>
Atlanta, GA 30332-0280<BR>
to poczt slimacz, lub
<CODE>
<A HREF="http://www.cc.gatech.edu/staff/h/Greg.Hankins/">http://www.cc.gatech.edu/staff/h/Greg.Hankins/</A></CODE>.
<P>
<P>Prosz, podawajcie wersje dokumentu, ten dokument nosi numer 1.10.
<P>
<P>
<P>
<P>
<H2>1.4 Zrzeczenie si odpowiedzialnoci. </H2>
<P>Podane tutaj przykady lub odpowiedzi nie musz by odpowiednie dla
wszystkich komputerw.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s2">2. Obsugiwany sprzt.</A> </H2>
<P>Linux potrafi wsppracowa z nastpujcymi urzdzeniami szeregowymi.
<P>
<H2>2.1 Standardowe karty portw szeregowych komputerw PC. </H2>
<P>
<UL>
<LI>standardowe karty PC z portami szeregowymi (COM1 -
COM4), do ktrych podcza si urzdzenia zewntrzne (modemy,
myszki, drukarki, itp...)</LI>
<LI>standardowe wewntrzne modemy dla komputerw IBM PC
(COM1-COM4).</LI>
<LI>Quickpath Systems Port-Folio 550e (pozwala na wybr
jednego z przerwa 3, 4, 5, 9, 10, 11, 12, i 15)</LI>
</UL>
<P>Uwaga: ze wzgldu na konflikt adresw nie moesz uywa jednoczenie portu
COM4 i karty video IBM8514.
<H2>2.2 Modemy Plug And Play (PnP). </H2>
<P>Modemy PnP bd pracoway pod Linux-em. Jednake odradzam ich uytkowanie,
poniewa s trudne we wspyciu. Jest kilka rzeczy, ktrych moesz sprbowa:
<UL>
<LI>Sprbuj wyczy udogodnienie PnP w BIOSie komputera i w modemie. </LI>
<LI>Wystertuj Win95, skonfiguruj modem i sprawd, czy zachowuje
ustawienia po uruchomieniu Linux-a. Jeli nie, wtedy: </LI>
<LI>Uruchom Win95, skonfiguruj modem i <EM>zrestartuj na ciepo</EM>
Linux-a aby zapamita ustawienia modemu. Moesz to zrobi korzystajc z
adowacza <CODE>loadlin</CODE>. </LI>
<LI>Zdobd PnP Tools <CODE>
<A HREF="http://www.redhat.com/linux-info/pnp">http://www.redhat.com/linux-info/pnp</A></CODE>.</LI>
<LI>Zawsze moesz zdoby prawdziwy modem.</LI>
</UL>
<P>
<H2>2.3 Karty wieloportowe (z ukadem 16450/16550A). </H2>
<P>
<P>
<UL>
<LI>AST FourPort and clones (4 ports)</LI>
<LI>Accent Async-4 (4 ports)</LI>
<LI>Arnet Multiport-8 (8 ports)</LI>
<LI>Bell Technologies HUB6 (6 ports)</LI>
<LI>Boca BB-1004 (4 ports), BB-1008 (8 ports), BB-2016 (16 ports)</LI>
<LI>Boca IOAT66 (6 ports)</LI>
<LI>Boca 2by4 (4 serial ports, 2 parallel ports)</LI>
<LI>Computone ValuePort V4-ISA (AST FourPort compatible)</LI>
<LI>Digi PC/8 (8 ports)</LI>
<LI>GTEK BBS-550 (8 ports)</LI>
<LI>Longshine LCS-8880, Longshine LCS-8880+ (AST FourPort compatible)</LI>
<LI>Moxa C104, Moxa C104+ (AST FourPort compatible)</LI>
<LI>PC-COMM (4 ports)</LI>
<LI>SIIG I/O Expander 2S IO1812 (4 ports)</LI>
<LI>STB-4COM (4 ports)</LI>
<LI>Twincom ACI/550</LI>
<LI>Usenet Serial Board II (4 ports)</LI>
</UL>
<P>
<P>Zasadniczo Linux obsuguje dowoln kart portw szeregowych,
ktra wykorzystuje ukady UART 8250, 16450, 16550, 16550A (lub
zgodne) lub modemy wewntrzne emulujce jeden z tych ukadw.
<P>
<P><EM>Specjalna uwaga na temat BB-1004 i BB-1008.</EM> Obie nie obsuguj
linii DCD i RI, i dlatego nie nadaj si do obsugi modemw
wejciowych. Zastosowane do innych celw bd si sprawowa poprawnie.
<P>
<H2>2.4 Inteligentne karty wieloportowe. </H2>
<P>
<P>
<UL>
<LI>Comtrol RocketPort (36MHz ASIC; 4, 8, 16 lub 32 porty)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:info@comtrol.com">info@comtrol.com</A></CODE> lub
<CODE>
<A HREF="http://www.comtrol.com">http://www.comtrol.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez Comtrol<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/comtrol">ftp://tsx-11.mit.edu/pub/linux/packages/comtrol</A></CODE>
</LI>
<LI>Computone IntelliPort II (16MHz 80186; 4, 8, lub 16 portw),<BR>
IntelliPort II EXpandable (20MHz 80186; 16 - 64 porty)<BR>
kontakt: Michael H. Warfield, <CODE>
<A HREF="mailto:mhw@wittsend.atl.ga.us">mhw@wittsend.atl.ga.us</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: pre-ALPHA
</LI>
<LI>Cyclades Cyclom-Y (Cirrus Logic CD1400 UARTs; 8 - 32 porty),<BR>
Cyclom-Z (25MHz MIPS R3000; 8 - 128 portw)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:sales@cyclades.com">sales@cyclades.com</A></CODE> or
<CODE>
<A HREF="http://www.cyclades.com">http://www.cyclades.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez Cyclades<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.cyclades.com/pub/cyclades">ftp://ftp.cyclades.com/pub/cyclades</A></CODE> w jdrze Linux-a.
</LI>
<LI>Decision PCCOM8 (8 ports)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:pccom8@signum.se">pccom8@signum.se</A></CODE><BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.signum.se/pub/pccom8">ftp://ftp.signum.se/pub/pccom8</A></CODE>
</LI>
<LI>Digi PC/Xi (12.5MHz 80186; 4, 8, lub 16 portw),<BR>
PC/Xe (12.5/16MHz 80186; 2, 4, lub 8 porty),<BR>
PC/Xr (16MHz IDT3041; 4 lub 8 portw),<BR>
PC/Xem (20MHz IDT3051; 8 - 64 portw)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:sales@dgii.com">sales@dgii.com</A></CODE> lub <CODE>
<A HREF="http://www.dgii.com">http://www.dgii.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez Digi<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.dgii.com/drivers/linux">ftp://ftp.dgii.com/drivers/linux</A></CODE> w dystrybucji jdra
Linux-a od wersji 2.0.
</LI>
<LI>Digi COM/Xi (10MHz 80188; 4 lub 8 portw)<BR>
kontakt: Simon Park, <CODE>
<A HREF="mailto:si@wimpol.demon.co.uk">si@wimpol.demon.co.uk</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: ALPHA<BR>
note: Simon czsto jest z dala od swojej poczty, nawet przez
kilka miesicy (ze wzgldu na charakter swej pracy) Mark
Hatle, <CODE>
<A HREF="mailto:fray@krypton.mankato.msus.edu">fray@krypton.mankato.msus.edu</A></CODE> zgosi si
dobrowolnie udostpni sterownik, jsli bdziesz go
potrzebowa. Jednake Mark nie zapenia adnego wsparcia.
</LI>
<LI>Equinox SuperSerial Technology (30MHz ASIC; 2 - 128 porty)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:sales@equinox.com">sales@equinox.com</A></CODE> lub <CODE>
<A HREF="http://www.equinox.com">http://www.equinox.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez Equinox<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.equinox.com/library/sst">ftp://ftp.equinox.com/library/sst</A></CODE>
</LI>
<LI>GTEK Cyclone (16C654 UARTs; 6, 16 i 32 porty),<BR>
SmartCard (24MHz Dallas DS80C320; 8 portw),<BR>
BlackBoard-8A (16C654 UARTs; 8 portw),<BR>
PCSS (15/24MHz 8032; 8 portw)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:spot@gtek.com">spot@gtek.com</A></CODE> lub <CODE>
<A HREF="http://www.gtek.com">http://www.gtek.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez GTEK<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.gtek.com/pub">ftp://ftp.gtek.com/pub</A></CODE>
</LI>
<LI>Hayes ESP (COM-bic; 1 - 8 portw)<BR>
kontakt: Andrew J. Robinson, <CODE>
<A HREF="mailto:arobinso@nyx.net">arobinso@nyx.net</A></CODE> lub
<CODE>
<A HREF="http://www.nyx.net/~arobinso">http://www.nyx.net/~arobinso</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany prze autora<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="http://www.nyx.net/~arobinso">http://www.nyx.net/~arobinso</A></CODE> i w dystrybucji jdra
Linux-a od wersji 2.1.15.
</LI>
<LI>Maxpeed SS (Toshiba; 4, 8 i 16 portw)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:info@maxpeed.com">info@maxpeed.com</A></CODE> lub
<CODE>
<A HREF="http://www.maxpeed.com">http://www.maxpeed.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez Maxpeed<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://maxpeed.com/pub/ss">ftp://maxpeed.com/pub/ss</A></CODE>
</LI>
<LI>Moxa C218 (12MHz 80286; 8 portw),<BR>
Moxa C320 (40MHz TMS320; 8 - 32 porty)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:info@moxa.com.tw">info@moxa.com.tw</A></CODE> lub
<CODE>
<A HREF="http://www.moxa.com.tw">http://www.moxa.com.tw</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez Moxa<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.moxa.com.tw/drivers/c218-320/linux">ftp://ftp.moxa.com.tw/drivers/c218-320/linux</A></CODE>
</LI>
<LI>SDL RISCom/8 (Cirrus Logic CD180; 8 portw)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="sales@sdlcomm.com">sales@sdlcomm.com</A></CODE> lub <CODE>
<A HREF="http://www.sdlcomm.com">http://www.sdlcomm.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez SDL<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.sdlcomm.com/pub/drivers">ftp://ftp.sdlcomm.com/pub/drivers</A></CODE>
</LI>
<LI>Omega COMM-8 (8 portw)<BR>
kontakt: Vance Petree, <CODE>
<A HREF="mailto:vpetree@infi.net">vpetree@infi.net</A></CODE>
</LI>
<LI>Specialix SIO (20MHz Zilog Z280; 4 - 32 porty),<BR>
XIO (25MHz Zilog Z280; 4 - 32 porty)<BR>
kontakt: Simon Allen, <CODE>
<A HREF="mailto:simonallen@cix.compulink.co.uk">simonallen@cix.compulink.co.uk</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: BETA<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/patches/serial">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/kernel/patches/serial</A></CODE>
</LI>
<LI>Stallion EasyIO-4 (4 porty), EasyIO-8 (8 portw) i <BR>
EasyConnection (8 - 32 porty) - kady
Cirrus Logic CD1400 UART,<BR>
Stallion (8MHz 80186 CPU; 8 lub 16 portw),<BR>
Brumby (10/12 MHz 80186 CPU; 4, 8 lub 16 portw),<BR>
ONboard (16MHz 80186 CPU; 4, 8, 12, 16 lub 32 porty),<BR>
EasyConnection 8/64 (25MHz 80186 CPU; 8 - 64 porty)<BR>
kontakt: <CODE>
<A HREF="mailto:sales@stallion.com">sales@stallion.com</A></CODE> lub
<CODE>
<A HREF="http://www.stallion.com">http://www.stallion.com</A></CODE><BR>
dostpno sterownika: udostpniany przez Stallion<BR>
lokalizacja sterownika: <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.stallion.com/drivers/ata5/Linux">ftp://ftp.stallion.com/drivers/ata5/Linux</A></CODE> i w
dystrybucji jdra Linux-a od wersji 1.3.27.</LI>
</UL>
<P>Przegld urzdze Comtrol, Cyclades, Digi i Stallion mona
znale w numerze Czerwiec 1995 <EM>Linux Journal</EM>. Artyku
jest dostpny pod adresem <CODE>
<A HREF="http://www.ssc.com/lj/issue14">http://www.ssc.com/lj/issue14</A></CODE>.
<P>
<H2>2.5 Nieobsugiwane urzdzenia szeregowe. </H2>
<P>Modemy, ktre nazywaj siebie ``Winmodems'', np. USR Sportster
Winmodem i IBM Aptiva MVAVE, <EM>nie</EM> s obsugiwane przez
Linux-a. Te modemy korzystaj z prywatnych, niedostpnych
rozwiza technicznych i wymagaj specjalnych
sterownikw. Unikaj modemw tego typu. Co wicej, z tych
samych powodw, trzymaj si z daleka od modemw wymagajacych
sterownikw RPI Rockwella.
<P>
<H2><A NAME="s3">3. Jak nazywaj sie porty szeregowe?</A> </H2>
<P>Kady port I/O umoliwia wymian danych pomidzy komputerem i
otoczeniem. Istnieje wiele rodzajw portw I/O, porty szeregowe, rwnolege,
sterowniki dyskw, karty ethernetowe itp. My bdziemy omawia porty
szeregowe, poniewa modemy i terminale s urzdzeniami korzystajcymi z
portw szeregowych. Kady port szeregowy musi posiada adres I/O i przerwanie
(IRQ). Istniej 4 porty szeregowe odpowiadajce odpowiednio COM1-COM4:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
ttyS0 (COM1) adres 0x3f8 IRQ 4
ttyS1 (COM2) adres 0x2f8 IRQ 3
ttyS2 (COM3) adres 0x3e8 IRQ 4
ttyS3 (COM4) adres 0x2e8 IRQ 3
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jeli podczas startu Linux nie rozpozna adnego portu
szeregowego upewnij si, e obsuga portw szeregowych jest
wkompilowana w jdro. W tym dokumencie
przyjelimy, e <CODE>ttyS0</CODE> odnosi si do portu COM1,
<CODE>ttyS1</CODE> do COM2, <CODE>ttyS2</CODE> do COM3 i <CODE>ttyS3</CODE> do
COM4. Zauwa, e domylnie porty wspdziel przerwania
IRQ. Jednake nie mona korzysta ze wszystkich portw w konfiguracji
domylnej, trzeba na nowo przydzieli przerwania. Informacje
na temat ustawiania IRQ znajdziesz w rozdziale
<A HREF="#irqaddr">Czy mog uywa wicej ni dwch urzdze portw szeregowych?</A><P>W niektrych systemach tworzone s dodatkowe dwa pliki
urzdze, <CODE>/dev/modem</CODE> dla modemu i <CODE>/dev/mouse</CODE>
dla myszy. Oba s dowizaniami symbolicznymi do waciwych
urzdze w katalogu <CODE>dev</CODE>, ktre podae podczas
Instalacji systemu (chyba, e posiadasz mysz sbus, wtedy
<CODE>/dev/mouse</CODE> bdzie wskazywa na urzdzenie bus mouse).
<P>
<P>Wiele dyskutowano na temat uytecznoci <CODE>/dev/mouse</CODE> i
<CODE>/dev/modem</CODE>. Ja <EM>mocno</EM> odradzam korzystania z tych
dowiza. W szczeglnoci, jeli planujesz korzysta ze
swojego modemu do dzwonienia do twojego komputera (dialin), a bdziesz
korzysta z <CODE>/dev/modem</CODE>, to moesz napotka na problemy
zwizane z plikami blokad (lock files). Jeli ten pomys podoba Ci si,
korzystaj z niego, lecz <EM>upewnij si, e wspomniane dowizania wskazuj na
waciwe urzdzenia</EM>. Jednake jeli usuniesz te dowizania, wtedy
niektre aplikacje bd wymaga zmianiy konfiguracji
(np. <CODE>minicom</CODE>).
<P>
<P>
<H2>3.1 Urzdzenia portw szeregowych i numery w <CODE>dev</CODE>. </H2>
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
/dev/ttyS0 major 4, minor 64 /dev/cua0 major 5, minor 64
/dev/ttyS1 major 4, minor 65 /dev/cua1 major 5, minor 65
/dev/ttyS2 major 4, minor 66 /dev/cua2 major 5, minor 66
/dev/ttyS3 major 4, minor 67 /dev/cua3 major 5, minor 67
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
Prosz zwr uwag, e wszystkie dystrybucje powinny same
utworzy pokazane powyej pliki urzdze. Czy tak si stao moesz to sprawdzi
wydajc polecenie:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux% ls -l /dev/cua*
linux% ls -l /dev/ttyS*
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H3><A NAME="dev"></A> Tworzenie plikw urzdze w katalogu <CODE>/dev</CODE>. </H3>
<P>Jeli nie znalaze pliku urzdzenia, musisz go utworzy za
pomoc polecenia <CODE>mknod</CODE>.
<P><EM>Przykad</EM>: zamy, e potrzebujesz utworzy urzdzenie <CODE>ttyS0</CODE>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# mknod -m 666 /dev/cua0 c 5 64
linux# mknod -m 666 /dev/ttyS0 c 4 64
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Moesz w tym celu wykorzysta skrypt <CODE>MAKEDEV</CODE>, dostpny w
katalogu <CODE>/dev</CODE> lub archiwach ftp. Znacznie upraszcza
tworzenie plikw urzdze. Na przykad jeli chesz utworzy
urzdzenie <CODE>ttyS0</CODE> wystarczy napisa:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# cd /dev
linux# ./MAKEDEV ttyS0
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Skrypt zajmie si utowrzeniem urzdze wyjciowych (cua) i
wejciowych (ttyS).
<P>
<H2>3.2 Uwagi na temat kart wieloportowych. </H2>
<P>Pliki urzdze wykorzystywane przez karty wieloportowe zale
od rodzaju karty. Szczegy mona znale w
<CODE>rc.serial</CODE>, ktry znajduje si w dystrybucji programu
<CODE>setserial</CODE>. Jeli starasz si uruchomi kart
wieloportow <EM>bardzo</EM> polecam zaopatrzy si w najnowsz
wersj programu <CODE>setserial</CODE>. Prawdopododobnie bdziesz
musia wasnorcznie utworzy pliki specjalne
urzdze. Skorzystaj albo z programu <CODE>mknod</CODE> albo skryptu
<CODE>MAKEDEV</CODE>. Pliki urzdze kart wieloportowych
charakteryzuj si tym, e numer gwny (major number) jest
rwny 64 + numer portu karty. Jeli chiaby utworzy plik
urzdzenia dla portu <CODE>ttyS17</CODE> muszisz wyda polecenie:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# mknod -m 666 /dev/cua17 c 5 81
linux# mknod -m 666 /dev/ttyS17 c 4 81
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Zauwa, e ``64 + 17 = 81''. Korzystajc ze skryptu <CODE>MAKEDEV</CODE> trzeba
napisa:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# cd /dev
linux# MAKEDEV ttyS17
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Uwaga: dokumentacja SIIG dla IO1812 dotyczca portw COM5-COM8
zawiera bd. Powinno by COM5=0x250, COM6=0x258, COM7=0x260 i
COM8=0x268.
<P>
Uwaga: Rejestr stanu (status register) karty DIGI PC/8
znajduje si pod adresem 0x140.
<P>Uwaga: Korzystajc z karty AST Fourport moe by potrzebne
umiesczenie w skrypcie <CODE>rc.serial</CODE> parametru <CODE>skip_test</CODE>.
<P>
<H2>3.3 Uwagi na temat inteligentnych kart wieloportowych. </H2>
<P>Przeczytaj dokumentacje dostarczan ze sterownikiem. Te karty
korzystaj ze specjalnych urzdze, nie ze
standardowych. Informacje ich dotyczce rni si w
zalenoci od posiadanego sprztu.
<P>
<H2><A NAME="s4">4. Interesujce oprogramowania, o ktrym powiniene wiedzie.</A> </H2>
<P>
<H2>4.1 Co to takiego <EM>getty</EM>? </H2>
<P><CODE>getty</CODE> to program, ktry obsuguje proces wejcia do
systemu Unix. Bdziesz musia uywa <CODE>getty</CODE> jeli chcesz
dzwoni do swojego Linux-a. Nie potrzebujesz <CODE>getty</CODE> jeli
zamierzasz jedynie dzwoni ze swojego Linux-a w wiat. W
wiecie Linux-a rozpowszechnione s trzy wersje tego programu:
<CODE>getty_ps</CODE>, <CODE>mgetty</CODE> i <CODE>agetty</CODE>. Kady z nich
posiada wasn skadnie i pramatery wywoania, upewnij si, e
korzystach z poprawnych dla wersji <CODE>getty</CODE>, ktrej uywasz.
<P>
<H3>Troch o <CODE>getty_ps</CODE>. </H3>
<P>
Wikszo dystrybucji instaluje pakiet <CODE>getty_ps</CODE>. Zawiera on
dwa programy getty. <CODE>getty</CODE> stosowany do konsoli
wirtualnych i terminali, oraz <CODE>uugetty</CODE> wykorzystywany do
modemw. Skoncentruj si na <CODE>getty_ps</CODE>, poniewa korzystam
z tej wanie wersji <CODE>getty</CODE>.
<P>
<H3>Kilka sw na temat <CODE>mgetty</CODE>. </H3>
<P><CODE>mgetty</CODE> jest wersja <CODE>getty</CODE> przeznaczon do
modemw. Pozwala na logowanie si przez modem, dostarcza
obsug FAXu i rozpoznaje poczenia PPP. Dokumentacja
<CODE>mgetty</CODE> jest bardzo dobra i nie potrzebuje
uzupenie. Znajdziesz w niej informacje na temat instalacji i
konfiguracji programu. Najnowsze informacje o pakiecie moesz
znalepod adresem <CODE>
<A HREF="http://www.leo.org/~doering/mgetty/">http://www.leo.org/~doering/mgetty/</A></CODE>.
<P>
<H3>I na koniec <CODE>agetty</CODE>. </H3>
<P><CODE>agetty</CODE> to trzeci wariant <CODE>getty</CODE>. Jest to prosta, w
peni funkcjonalna implementacja <CODE>getty</CODE> bardzo dobrze
nadajca si do obsugi wirtualnych konsol i teminali.
<P>
<H2>4.2 Co to takiego <CODE>setserial</CODE>? </H2>
<P>
<P><CODE>setserial</CODE> to program, ktry pozwala na sprawdzanie i
zmian rnego rodzaju atrybutw portw szeregowych, adresw,
przerwa i innych parametrw. Aby dowiedzie si, ktra wersja
jest zainstalowana na twoim komputerze naley uruchomi
program bez adnych argumentw.
<P>Kiedy twj Linux startuje, konfigurowane s tylko porty
<CODE>ttyS{0-3}</CODE>, wykorzystane s standardowe ustawienia IRQ
rwne 3 i 4. Dlatego jeli posiadasz inne karty portw
szeregowych lub porty <CODE>ttyS{0-3}</CODE> nie maj standardowych
ustawie przerwa IRQ, to aby zostay prawidowo sonfigurowane
<EM>musisz</EM> skorzysta z programu <EM>setserial</EM>. Peny spis
dostpnych opcji znajduje si na stronach podrcznika (man
setserial).
<P>
<H2><A NAME="dialout"></A> <A NAME="s5">5. Jak mog zadzwoni z mojego modemu?</A></H2>
<P>
<H2>5.1 Wymagania sprztowe. </H2>
<P>Po pierwsze upewnij si czy masz dobry kabel. Modem wymaga
kabla prostego, bez adnych krzyowa przewodw. Kady sklep
komputerowy posiada w swej ofercie taki kabel. Pamitaj aby
mia odpowiednie wtyczki. Jeli uywasz gniazda DB25, to
zawsze bedzie to mskie DB25. Nie pomyl go z gniazdem portu
rwnolegego, ktrego gniazdo to damskie DB25. Podcz modem
do jednego z portw szeregowych. Jeli potrzebujesz pomocy
skorzystaj z dokumentacji modemu.
<P>
<H3>Uwagi na temat modemw wewntrznych. </H3>
<P>Do podczenia modemu wewntrznego nie potrzebujesz kabla
modemowego. Modem wewntrzny nie potrzebuje rwnie portu
szeregowego, posiada wasny. Muszisz jedynie poprawnie
skonfigurowa przerwanie, oraz adresy portw We/Wy, tak aby
nie byo wykorzystywane przez inne urzdzenia. Jeli utkne
skorzystaj z dokumentacji modemu. Jeli potrzebujesz rady na
temat wyboru przerwania IRQ zobacz
<A HREF="#irqaddr">Czy mog uywa wicej ni 2 porty szeregowe?</A>.
<P>Na niektrych pytach gwnych musisz wyczy port szeregowy,
ktry ma zosta zastpiony przez modem. Robi si to
przeczajc odpowiednnie zworki lub zmieniajc ustawienia w
BIOSie. Przeczytaj instrukcje do pyty gwnej.
<P>Z powodu bdu w karcie graficznej IBM8514, moesz napotka na
kopoty konfigurujc twj modem wewntrzny na porcie
<CODE>ttyS3</CODE>. Jeli linux nie znajdzie modemu na porcie
<CODE>ttyS3</CODE> moesz wykorzysta <CODE>setserial</CODE>, wtedy modem
bdzie pracowa prawidowo. Modemy wewntrzne skonfigurowane
na portach <CODE>ttyS{0-2}</CODE> nie powinny mie klopotw z wykrycem
ich przez system.
<P>
<H2>5.2 Rozmowy z twoim modemem. </H2>
<P>Zanim zaczniesz korzysta z bardziej skomplikowanych programw
komunikacyjnych, do testw skorzystaj z <EM>kermit</EM>-a lub innego
prostego programu (<EM>minicom</EM>?). Ostani wersj kermita mona
zawsze znale pod adresem
<CODE>ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/apps/comm</CODE> i na jego
kopiach. Powiedzmy, e twj modem jest przyczony do portu
<CODE>ttyS3</CODE> i potrafi obsuy prdko 115200
bps. Powiniene wtedy napisa:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# kermit
C-Kermit 6.0.192, 6 Sep 96, for Linux
Copyright (C) 1985, 1996,
Trustees of Columbia University in the City of New York.
Default file-transfer mode is BINARY
Type ? or HELP for help.
C-Kermit>set line /dev/ttyS3
C-Kermit>set carrier-watch off
C-Kermit>set speed 115200
/dev/ttyS3, 115200 bps
C-Kermit>c
Connecting to /dev/ttyS3, speed 115200.
The escape character is Ctrl-\ (ASCII 28, FS)
Type the escape character followed by C to get back,
or followed by ? to see other options.
ATE1Q0V1 ; wpisz to i nacinij Enter
OK ; modem powinien odpowiedzie w ten
; sposb
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>
Jeli modem odpowie na polecenie <CODE>AT</CODE> moesz zaoy, e
twj modem po stronie Linux-a dziaa poprawnie. Sprbuj
poczy si z innym modemem (np. numer 0202122 - nasza
kochana TPSA - przyp. tumacza). Napisz
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
ATDT0202122,,
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jeli twoja linia nie obsuguje wybierania tonowego zamiast
<CODE>ATDT</CODE> napisz <CODE>ATDP</CODE>. Jeli nawizae poczenie, to
znaczy, e twj modem dziaa.
<P>
<P>
<P>Aby wric na konsole <CODE>Kermita</CODE> trzymajac wciniety Ctrl
wcinij backslasz '\', zwolnij Ctrl i wcinij C.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Ctrl-\-C (Back at linux) C-Kermit>quit linux#
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>To by prosty test przy wykorzystaniu prymitywnych, rcznych
metod wybierania numeru. Normalnie naley pozwoli Kermitowi
na automatyczne wybranie numeru, korzystajc z jego bazy numerw i
zaawansowanych metod nawizywania poacze. Np. korzystajc z
modemu USR Robotics naley zrobi tak:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# kermit
C-Kermit 6.0.192, 6 Sep 1997, for Linux
Copyright (C) 1985, 1996,
Trustees of Columbia University in the City of New York.
Default file-transfer mode is BINARY
Type ? or HELP for help
C-Kermit>set modem type usr ; wybuerz rodzaj modemu
C-Kermit>set line /dev/ttyS3 ; wybierz urzdzenie
C-Kermit>set speed 115200 ; ustaw domyln prdko
C-Kermit>dial 7654321 ; wybierz numer
Number: 7654321
Device=/dev/ttyS3, modem=usr, speed=115200
Call completed.<BEEP>
Connecting to /dev/ttyS3, speed 115200
The escape character is Ctrl-\ (ASCII 28, FS).
Type the escape character followed by C to get back,
or followed by ? to see other options.
Welcome to ...
login:
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Jeli potrzebujesz wskazwek zobacz rozdzia
<A HREF="#comms">Programy komunikacyjne</A>.
<P>Kiedy dzwonisz wykorzystujc swj modem, ustaw prdko portu
szeregowego na najwiksz jaka jest obsugiwana przez twj
komputer. Instalacje Linux-a z bibliotek <CODE>libc</CODE> w wersji
5.x lub nowszej obsuguj prdkoci do 115200bps. <CODE>libc</CODE>
znajduje si zwykle w katalogu <CODE>/lib</CODE>, zobacz jak
wersj posiadasz. Jeli twj Linux nie rozpoznaje prdkoci
57600 lub 115200bps, musisz skorzysta z programu
<CODE>setserial</CODE> aby ustawi port na wiksz prdko. Jak to
zrobi jest opisane w rozdziale
<A HREF="#spdhi">Jak ustawi port szeregowy na wiksze predkoci?</A>. Nastpnie w
programi komunikacyjnym ustaw prdko portu na 38400.
<P>
<H2>5.3 Konfiguracja modemw wyjciowych. </H2>
<P>
<P>Jeli bdziesz korzysta z modemu tylko do dzwonienia, moesz
go skonigurowa w niemal dowolny sposw. Jeli jednak chcesz
go wykorzystywa jako modem wejciowy, musisz skonfigurowac
modem w taki sposb, aby wykorzystywa t sam prdko z jak
zamierzasz uruchomi program <CODE>getty</CODE>. Wic jeli zamierzasz
uruchomi <CODE>getty</CODE> z prdkocia 38400 bps. podczas
konfigiracji modemu ustaw prdko na 38400. Ma to na celu
zpobiec nieporzumienim wynikym ze zego dopasowania prdkoci
midzy portem szeregowym, a modemem. Zasadniczo, ustawienia
fabryczne wczajce korekcj bdw i sprztowe sterowanie
przepywem danych s najlepszymi ustawieniami modemw
wyjciowch. Dokadne informacje o tych ustawieniach znajdziesz
w dokumentacji modemu.
<P>
<P>
<H2>5.4 Sprzetowe sterowanie przepywem danych. </H2>
<P>
<P>Jeli twj modem obsuguje sprztowe sterowanie przepywem
danych (RTS/CTS), stnowczo polecam wykorzystanie tego. Jest to
szczeglnie wane w przypadku modemw posiadajc
kompresj. Wpierw musisz wczy RTS/CTS na samym porcie
szeregowym. Najlepiej jest to zrobi w skryptach startowych
<CODE>/etc/rc.d/rc.local</CODE> lub
<CODE>/etc/rc.d/rc.serial</CODE>. Upewnij si ze te pliki s
uruchamiane z gwnego skryptu <CODE>rc.sysinit</CODE>. Dla
kadego portu, dla ktrego chcesz uruchomic CTR/CTS naley
wykona polecenie:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
stty crtscts < /dev/ttyS3
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Musisz rwnie wczy RTS/CTS w modemie. Jak to zrobi
znajdzesz w dokumentacji modemu, poniewa rni si to midzy
modelami. Pamitaj o zapamitaniu konfiguracji modemu (w jego
pamici staej), oczywicie jeli twoj modem to potrafi.
<P>
<H2><A NAME="s6">6. Jak dzwoni na zewntrz i do mojego komputera, wykorzystujc jednoczenie <CODE>getty_ps</CODE>?</A> </H2>
<P>Skonfiguruj modem w taki sposb, aby prawidowo wybiera
numery. Jeli nie czytae rozdziau
<A HREF="#dialout">Jak mog zadzwoni z mojego modemu?</A> <EM>zrb to
teraz</EM>! Podaem tam <EM>bardzo</EM> wane informacje. <EM>Nie
musisz czyta</EM> tego rozdziau, jeli zamiesza jedynie
<EM>dzwonic ze swojego modemu</EM>.
<P>
<H2>6.1 Konfiguracja modemu do dzwonienia na zewntrz i przyjmowania pocze. </H2>
<P>Aby mie wyjcie przez modem i jednoczenie obsugiwa
przychodzce poczenia, <EM>musisz</EM> skonfigurowa modem w
specjalny sposb (znw za pomoc polece <CODE>AT</CODE>.):
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
E1 wywietlane wprowadzanych polece
Q0 wywietlanie kodw rezultatw
V1 bd bardziej rozgadany, podawaj wicej informacji
S0=0 nigdy nie odpowiadaj na poczenie (uugetty obsuguje
przychodzce poczenia, za pomoc opcji waitfor).
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Jeli nie ustawisz tych opcji, cig znakw inicjujcy modem,
moe nie wykona poprawnie swej pracy, niweczc ca
procedur. Lecz o plikach konfiguracyjnych pniej.
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
&C1 DCD wczone tylko po nawizaniu poczenia
&S0 DSR zawsze wczone
Przeczenie DTR resetuje modem (w zalenoci od producenta - RTFM).
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Powysze ustawienia maj wpyw na zachowanie modemu podczas
nawizywania i zakaczania poczenia.
<P>
<P>Jeli twj modem nie potrafi zapamita konfiguracji, moesz
wczeniej opisane ustawienia zapamita w tzw. "<EM>INIT
string</EM>". Zaraz o tym napiszemy. Niektre modemy posiadaj
mikroprzeczniki suce do zmiany konfiguracji modemu
(zmiany wartoci rejestrw). Upewnij si e s poprawnie
ustawione.
<P>
<P>
<P>Zaczem zbiera list sprawdzonych konfiguracji, dla rnych
typw modemw. Jeli masz ochot przysa mi swoj, prosz
bardzo. Jeli chciaby otrzyma jedn z konfiguracji, po
prostu przyslij list. Posiadane przez mnie informacje s
dostpne pod adresem <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.cc.gatech.edu/pub/people/gregh/modem-configs">ftp://ftp.cc.gatech.edu/pub/people/gregh/modem-configs</A></CODE>.
<P>
<P>Uwaga: aby zmusi mj Courier V.34 do poprawnego zerowania po
spadku DTR musiaem ustawi <CODE>&D2</CODE> i <CODE>S13=1</CODE>
(ustawienie bitu 0 rejestra S13). Otrzymaem potwierdzenia, e
ten sposb dziaa rwnie w przypadku USR Sportster V.34.
<P>Uwaga: Niektre modele Supra traktuj DCD inaczej ni inne
modemy. Jeli uywasz Supry sprbuj ustawi <CODE>&C0</CODE>, a
nie <CODE>&C1</CODE>. Aby poprawnie obsugiwa DTR trzeba rwnie
ustawi <CODE>&D2</CODE>.
<P>
<P>
<H2>6.2 Instalacja <CODE>getty_ps</CODE>. </H2>
<P>
<P>Pobie najnowsz wersj z <CODE>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu:/pub/Linux/system/serial">sunsite.unc.edu:/pub/Linux/system/serial</A></CODE>. Jeli
planujesz korzysta z wysokich prdkoci (57600 i 115200bps),
musisz zdoby wersj 2.0.7j lub nowsz. Muszisz mie rwnie
libc 5.x lub nowsz.
<P>
<P>
<P><CODE>getty_ps</CODE> jest domylnie skonfigurowane zgodnie ze
standardem FSSTND (<B>F</B>ile<B>S</B>ystem
<B>ST</B>a<B>ND</B>ard). To znaczy, e programy binarne bd w
katalogu /sbin, a pliki konfiguracyjne bd si nazyway
<CODE>/etc/conf.{uu}getty.ttyS</CODE><EM>N</EM>. Pliki blokady (lock
files) bd umieszczane w katalogu <CODE>/var/lock</CODE>. Upewnij
si, e katalog <CODE>/var/lock</CODE> istnieje.
<P>
<P>Jeli nie chesz zgodnoci z FSSTND, programy binarne zostan
umieszczone w <CODE>/etc</CODE>, pliki konfiguracyjne zostan
nazwane <CODE>/etc/default/{uu}getty.ttyS</CODE><EM>N</EM>, a pliki
blokady bd umieszczane w katalogu
<CODE>/usr/spool/uucp</CODE>. Jeli korzystasz z UUCP, zaleceamy
ten drugi sposb, poniewa Taylor UUCP napotka na problemy,
jeli przeniesiesz pliki blokady w miejsce, ktre nie bedzie
sprawdzane (przez uucp w poszukawaniu plikw blokady).
<P> W
celu rejestracji komunikatw <CODE>getty_ps</CODE> korzysta z
<CODE>syslogd</CODE>. Jeli chesz skonfigurowa <CODE>syslogd</CODE>
przeczytaj strony podrcznika dla <CODE>syslogd(1)</CODE> i
<CODE>syslog.conf(5)</CODE>. Komunikaty s rejestrowane z priorytetem
LOG_AUTH, bdy wykorzystuj LOG_ERR, a informacje
odpluskwiajce LOG_DEBUG. Jeli nie chcesz korzysta z
<CODE>syslogd</CODE> tylko chesz aby komunikaty byy zapisywane do
pliku (domylnie bdzie to <CODE>/var/adm/getty.log</CODE>) , to
musisz zmodyfikowa plik <CODE>tune.h</CODE> w zrodach <CODE>getty_ps</CODE>.
<P>
<P>Zastanw si i zdecyduj si czy chcesz zachowa zgodno ze
standardem FSSTND i czy chesz korzysta z <CODE>syslogd</CODE>,
zmodyfikuj odpowiednio pliki <CODE>Makefile</CODE>, <CODE>config.h</CODE> i
<CODE>tune.h</CODE> znajdujce si w katalogu rdowym pakietu
<CODE>getty_ps</CODE>. Nastpnie zainstaluj programy zgodnie z
instrukcjami.
<P>Od tej chwili, wszystkie odwolania do <CODE>getty</CODE> naley
traktowa jako odwoania do <CODE>getty_ps</CODE>. Natomiast
<CODE>uugetty</CODE> bdzie odnosio si do <CODE>uugetty</CODE> pochodzcego
z pakietu <CODE>getty_ps</CODE>.
<P>
<H2>6.3 Konfiguracja <CODE>uugetty</CODE>. </H2>
<P>Dla przychodzcych i wychodzcych pocze modemowych, chcemy
zastosowa <CODE>uugetty</CODE>. <CODE>uugetty</CODE> sprawdza czy odpowiednie
pliki nie s zablokowane. Trzeba poprawi plik
<CODE>/etc/gettydefs</CODE>, aby zawiera pozycje dotyczce modemu
(pamitaj, e te pozycje wzajemnie na siebie wskazuj (s od
siebie zalene), jednak nie maj zastosowania do pocze z
ustalon prdkoci - midzy kad pozycj konieczny jest
pusty wiersz):
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# Modem entries
115200# B115200 CS8 # B115200 SANE -ISTRIP HUPCL #@S @L @B login: #57600
57600# B57600 CS8 # B57600 SANE -ISTRIP HUPCL #@S @L @B login: #38400
38400# B38400 CS8 # B38400 SANE -ISTRIP HUPCL #@S @L @B login: #19200
19200# B19200 CS8 # B19200 SANE -ISTRIP HUPCL #@S @L @B login: #9600
9600# B9600 CS8 # B9600 SANE -ISTRIP HUPCL #@S @L @B login: #2400
2400# B2400 CS8 # B2400 SANE -ISTRIP HUPCL #@S @L @B login: #115200
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Jeli posiadasz modem 9600 bps lub szybszy, z kompresj
danych, wtedy moesz zablokowa prdko portu szeregowego i
pozwoli aby modem sam wykonywa przejcia na inne prdkoci
bps. W takim przypadku zamiast wyprbowywania poszczeglnych
pozycji pliku <CODE>/etc/gettydefs</CODE>, wystarczy aby bya
tylko jedna pozycja opisujaca ustawienia modemu:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# 115200 fixed speed
F115200# B115200 CS8 # B115200 SANE -ISTRIP HUPCL #@S @L @B login: #F115200
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>
Jeli tj modem obsuguje sprztowe sterowanie RTC/CTS, moesz
do pliku <CODE>/etc/gettydefs</CODE> dodac opcj <EM>CRTSCTS</EM>:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# 115200 fixed speed with hardware flow control
F115200# B115200 CS8 CRTSCTS # B115200 SANE -ISTRIP HUPCL CRTSCTS #@S @L @B login: #F115200
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Jeli chcesz moesz zmusic <CODE>uugetty</CODE> do wywietlania
ciekawych informacji w nagwku (login banner). W dalszych
przykadach pokazuj jak wywietli nazw systemu (komputera),
numer portu, prdko bps. Moesz doda wasne informacje:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
@B Aktualna (sprawdzona w momencie napotkania @B ) prdko bps.
@D Aktualna data w formacie MM/DD/YY.
@L Linia szeregowa do ktej przyczone jest getty.
@S Nazwa systemu (komputera).
@T Aktualny czas, w formacie HH:MM:SS (24-godziny).
@U Liczba aktualnie przcujcych uytkownikw. Jest to liczba
pozycji w pliku /etc/utmp o niezerowym polu ut_name.
@V Waro staej VERSION, zdefiniowanej w plkiku ustawie
standardowych.
Aby wywietli pojedynczy znak @ musisz napisac '\@\ lub '@@'.
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Nastpnie upewnij si, e istniej odpowiednie pliki urzdze
wejciowych i wyjciowych, i e modem jest wczony. Jeli
twoj modem jest podczony do portu <CODE>ttyS3</CODE> musz istnie
pliki <CODE>/dev/cua3</CODE> i <CODE>/dev/ttyS3</CODE>. Jeli
odpowiendnie pliki urzdze nie istniej wr do rozdziau
<A HREF="#dev">Tworzenie plikw urzdze w katalogu <tt>/dev</tt></A> i utwrz niezbdne pliki urzdze. Jeli
chcesz mie moliwo dzwonienia, podczas gdy <CODE>uugetty</CODE>
czeka na nadejscie pocze z zewntrz, skorzystaj z urzdze
<CODE>/dev/cua</CODE> zamiast <CODE>/dev/ttyS</CODE>.
<P>Po zakoczeniu edycji <CODE>/etc/gettydefs</CODE> moesz
sprawdzi, czy skadnia pliku jest poprawna wydajc polecenie:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# getty -c /etc/gettydefs
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>
<H2>6.4 Przystosowywanie <CODE>uugetty</CODE>. </H2>
<P> Istniej mnstwo parametrw, ktre moesz modyfikowa
oddzielnie dla kadego posiadanego portu. Przechowywane s w
odzielnych plikach, kady port moe mieswj plik. Program
uugetty zawsze wpierw sprawdza zawarto pliku
<CODE>/etc/conf.uugetty</CODE> zawierajacego wsplne parametry dla
wszystkich portw, a dopiero pniej wczytuje z
<CODE>/etc/conf.uugetty.ttyS</CODE><EM>N</EM> konfiguracje konkretnego
portu. Przykadowe pliki konfiguracyjne mona znale w
zrdach pakietu. Zwykle s w kadej dystrybucji Linux-a. Nie
przedstawiamy ich tutaj ze wzgledu na ich objto. Jeli
uywasz starszych wersji <CODE>getty_ps</CODE> (tzn. wczeniejszych od
2.0.7e) lub nie korzystasz ze schematu FSSTND, domylnym
plikiem konfiguracyjnym bdzie
<CODE>/etc/default/uugetty.ttyS</CODE><EM>N</EM>. Mj plik
<CODE>/etc/conf.uugetty.ttyS3</CODE> wyglda tak:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# przykadowy plik konfiguracyjny modemu standardu Hayes
# umoliwiajcy przyjmowanie pocze z zewntrz
#
# alternatywny plik blokaty, ktry naley sprawdza. Jeli istnieje,
# wtedy uugetty jest uruchamiane ponownie, a wic modem jest
# rwniez powtrnie inicjowany
ALTLOCK=cua3
ALTLINE=cua3
# uzywana linia
INITLINE=cua3
# czas po jakim przerywamy, jeli brak reakcji uytkownika
TIMEOUT=60
# Ciag znakw zaierajce polecenia inicjujce modem
# format: (oczekiwane) (wysyane) ... (sekwencja)
INIT="" AT\r OK\r\n
WAITFOR=RING
CONNECT="" ATA\r CONNECT\s\A
# istawiamy opnienie przez pokazaniem nagwka Loginu.
DELAY=1
#DEBUG=010
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Aby <CODE>uugettty</CODE> byo uruchomione i nasuchiwao na porcie,
musisz do pliku <CODE>/etc/initab</CODE> dopisa wiersz
(wstawiajc odpowiednie informacje typu port,prdko,typ terminala):
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
S3:456:respawn:/sbin/uugetty ttyS3 F38400 vt100
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Zrestartuj proces <CODE>init</CODE>:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# init q
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Parametr podany w pliku <CODE>/etc/inittab</CODE> okrelajcy
predkso w bps powinien wskazywa moliwie jak najwiksz
prdko.
<P>
<P>Teraz Linux bdzie oczekiwa na poczenia przychodzce przez
port szeregowy. Zadzwo z innego komputera i wejd do swojego systemu.
<P><CODE>uugetty</CODE> posiada mnstwo opcji. Zobacz stron podrcznika
dla <CODE>getty(1m)</CODE>. Prcz innych ciekawych cech dostpne s
funkcje ringback i udostpnianie modemu w zalenoi od pory
dnia/nocy. RTFM :-).
<P>
<P>
<H2><A NAME="s7">7. Jak skonfigurowa terminal przyczony do mojego komputera PC?</A> </H2>
<P>
<P>Instrukcje zawarte w tym rozdziale przedstawiaj w jaki sposb
przyczyc do portu szeregoweg onaszego Linux-a terminal lub
inny komputer.
<P>
<H2>7.1 Wymagania sprztowe. </H2>
<P>Upewnij si, e posiadasz dobry kabel. Kabel bezmodemowy (null
modem cable) kupiony w sklepie komputerowym bdzie
dobry. Tylko to musi by <EM>kabel bezmodemowy</EM>!. Wiele
sklepw nazywa ten kabel kablem do drukarki
szeregowej. Pamitaj aby podczy modem do portu szeregowego
(mski DB25 lub DB9), a nie rwnolegego.
<P>
<P>
<P>Gniazdo DB25 potrzebuje co najmniej kabla o takich
poczeniach:
<P>
<PRE>
PC male DB25 Terminal DB25
TxD Transmit Data 2 --> 3 RxD Receive Data
RxD Receive Data 3 <-- 2 TxD Transmit Data
SG Signal Ground 7 --- 7 SG Signal Ground
</PRE>
<P>Jeli chesz korzysta ze sprztowego uzgadniania prdkoci,
musisz mie peny kabel bezmodemowy:
<P>
<PRE>
PC male DB25 Terminal DB25
TxD Transmit Data 2 --> 3 RxD Receive Data
RxD Receive Data 3 <-- 2 TxD Transmit Data
RTS Request To Send 4 --> 5 CTS Clear To Send
CTS Clear To Send 5 <-- 4 RTS Request To Send
DSR Data Set Ready 6
|
DCD Carrier Detect 8 <-- 20 DTR Data Terminal Ready
SG Signal Ground 7 --- 7 SG Signal Ground
6 DSR Data Set Ready
|
DTR Data Terminal Ready 20 --> 8 DCD Carrier Detect
</PRE>
<P>
<P>Jeli masz gniazdo DB9 sprbuj takich pocze:
<P>
<PRE>
PC DB9 Terminal DB25
RxD Receive Data 2 <-- 2 TxD Transmit Data
TxD Transmit Data 3 --> 3 RxD Receive Data
SG Signal Ground 5 --- 7 SG Signal Ground
</PRE>
<P>I na koniec peny kabel DB9-DB25 wyglda tak:
<PRE>
PC DB9 Terminal DB25
RxD Receive Data 2 <-- 2 TxD Transmit Data
TxD Transmit Data 3 --> 3 RxD Receive Data
6 DSR Data Set Ready
|
DTR Data Terminal Ready 4 --> 8 DCD Carrier Detect
GND Signal Ground 5 --- 7 GND Signal Ground
DCD Carrier Detect 1
|
DSR Data Set Ready 6 <-- 20 DTR Data Terminal Ready
RTS Request To Send 7 --> 5 CTS Clear To Send
CTS Clear To Send 8 <-- 4 RTS Request To Send
(RI Ring Indicator 9 not needed)
</PRE>
(Tak, piny 2 i 3 w zczkach DB9 i DB25<EM>naprawd</EM> maj
przeciwne znaczenie).
<P>
Jeli nie uywasz penego kabla bezmodemowego, moesz by
zmuszony do zrobienia nastpujcej sztuczki: po stronie
komputera pocz ze sob RTS i CTS, oraz DSR,DCD i DTR. W ten
sposb jeli komputer zayczy sobie sygnau uzgadniania,
otrzyma go, od samego siebie.
<P>Teraz, kiedu masz ju dobry kabel podcz terminal do
komputera. Jeli moesz powiedz terminalowi aby ignorowa
sygnay sterujce modeme. Sprbuj ustawi nastpujce
parametry terminala: prdkos 9600 bps, 8bitw danych, 1 bit
stopu, brak bitu parzystoci.
<P>
<H2>7.2 Konfigurowanie <CODE>getty</CODE>. </H2>
<P>Zainstaluj <CODE>getty_ps</CODE> zgodnie z instrukcjami zawartymi w
rozdzaiale 7.2. Dodaj do pliku <CODE>/etc/gettydefs</CODE> pozycj
opisujc twj terminal:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# 38400 bps Dumb Terminal entry
DT38400# B38400 CS8 CLOCAL # B38400 SANE -ISTRIP CLOCAL #@S @L login: #DT38400
# 19200 bps Dumb Terminal entry
DT19200# B19200 CS8 CLOCAL # B19200 SANE -ISTRIP CLOCAL #@S @L login: #DT19200
# 9600 bps Dumb Terminal entry
DT9600# B9600 CS8 CLOCAL # B9600 SANE -ISTRIP CLOCAL #@S @L login: #DT9600
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Jeli chesz moesz w zachcie do sysytemu wywietla rne
interesujce informacje. W moich przykadach wywietlana jest
nazwa systemu i nazwa linii. Moesz doda inne rzeczy:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
@B Aktualna (sprawdzona w momencie napotkania @B ) prdko bps.
@D Aktualna data w formacie MM/DD/YY.
@L Linia szeregowa do ktej przyczone jest getty.
@S Nazwa systemu (komputera).
@T Aktualny czas, w formacie HH:MM:SS (24-godziny).
@U Liczba aktualnie przcujcych uytkownikw. Jest to liczba
pozycji w pliku /etc/utmp o niezerowym polu ut_name.
@V Waro staej VERSION, zdefiniowanej w plkiku ustawie
standardowych.
Aby wywietli pojedynczy znak @ musisz napisac '\@\ lub '@@'.
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P> Po zmodyfikowaniu <CODE>/etc/gettydef</CODE> moesz si upewni, e
skadnia pliku jest poprawna wydajc polecenieL
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# getty -c /etc/gettydefs
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Kademu z istniejcych portw szeregowych mona przydzieli
mnstwo parametrw. Umieszcza si je w odzielnych plikach, po
jednym dla kadego z portw. <EM>Kady</EM> proces <CODE>uugetty</CODE>
bdzie korzysta z parametrw zawartych w pliku
<CODE>/etc/conf/uugetty</CODE>, a z
<CODE>/etc/conf.uugetty.ttyS</CODE><EM>N</EM> bdzie korzysta jedynie
proces obsugujcy port ttyS<EM>N</EM>. Przykadowe pliki z
opcjami mona znale w rdach pakietu <CODE>getty_ps</CODE>, ktry
jest dostarczany niemal z kad dystrybucj. Aby aoszczdzi
miejsca nie prezentujemy ich tutaj. Pmitaj, e jeli
korzystasz z <CODE>getty</CODE> w wersji starszej ni 2.0.7e, lub nie
stosujesz si do zasad FSSTND, to domylny plik konfiguracyjny
bdzie nosi nazw <CODE>/etc/default/conf.uugetty</CODE>. Mj
plik <CODE>/etc/conf.uugetty.ttyS3</CODE> wyglda nastpujco:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# sample uugetty configuration file for a Hayes compatible modem to allow
# incoming modem connections
#
# alternate lock file to check... if this lock file exists, then uugetty is
# restarted so that the modem is re-initialized
ALTLOCK=cua3
ALTLINE=cua3
# linia, ktr naley zainicjowa
INITLINE=cua3
# timeout po jakim nalezy si rozaczy jeli nie ma ruchu
TIMEOUT=60
# cig znakw konfigurujcy modem
# format: <oczewiname> <dowyslania> ... (sekwencja pogawedki)
INIT="" AT\r OK\r\n
WAITFOR=RING
CONNECT="" ATA\r CONNECT\s\A
#niniejszy wiersz wprowadza opnienie przed wysaniem
#informacji (login banner)
DELAY=1
#DEBUG=010
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Aby uruchomi <CODE>getty</CODE> na porcie szeregowym wprowad
odpowiednie zmiany do pliku <CODE>/etc/inittab</CODE>
(podmieniajc odpowiednio informacje, tak aby pasoway do
twojego systemu):
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
S1:456:respawn:/sbin/uugetty -d /etc/default/uugetty.ttyS3 ttyS3 F115200 vt100
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Zrestartuj <CODE>init</CODE>:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# init q
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>W tym momencie powiniene zobaczy zacht wejcia do
systemu. By moe musisz wcisn wpierw kilkakrotnie <return>,
aby zwrci na siebie uwag terminala.
<P>
<H2>7.3 Uwagi o konfiguracji komputera PC jako terminala </H2>
<P>
Wielu ludzi konfiguruje swoje komputery PC do pracy jako
terminal przyczony do serwera z Linux-em. Stare komputery 8088
lub 286 s do tego celu doskonae. Wszystko co potrzebujesz to
dyskietka startowa z DOSem i program komunikacyjny emulujcy
terminal. Do tego celu bardzo dobrze nadaje si
<CODE>kermit</CODE>. Skompilowane wersje <CODE>kermita</CODE> niemal dla
kadego systemu operacyjnego mona znale pod adresem
<CODE>
<A HREF="http://www.columbia.edu:/kermit">http://www.columbia.edu:/kermit</A></CODE>. Do tego celu
nadaj si rwnie takie dosowe programy jak <CODE>telix</CODE> czy
<CODE>procomm</CODE>. Pamitaj aby prawidowo skonfigurowa program
komunikacyjny, wprowad poprawny numer portu.
<P>
<H2><A NAME="irqaddr"></A> <A NAME="s8">8. Czy mog uywa wicej ni 2 porty szeregowe?</A> </H2>
<P>Nie musisz czyta tego rozdziau jeli nie chcesz uywa
wicej ni 2. portw szeregowych (pod warunkiem, e nie masz karty wieloportowej).
<P>Jeli masz jeszcze jaki wolny port szeregowy, to odpowied
brzmi: tak, moesz go wykorzysta.
<P>
Liczba wykorzystanych portw szeregowych jest ograniczona
liczb dostpnych przerwa IRQ i adresw portw We/Wy.Jest o
ograniczenie szyny komputera PC, nie Linux-a. Kade urzdzenie
szeregowe musi mie przydzielone wasne przerwanie IRQ i adres
portu. Urzdzeniem szeregowym moe by port szeregowy,
wewntrzny modem lub karta wieloportowa.
<P>Wieloportowe karty portw szeregowych s projektowane w
specjalny sposb, ktry umoliwia posiadanie wielu portw
szeregowych, ktre wspdziel jedno przerwanie IRQ. Linux
pobiera z nich dane wykorzystujc do tego rzne adresy dla
kadego z portw na karcie.
<P>
<H2>8.1 Wybr przerwa dla urzdze szeregowych. </H2>
<P>Twj komputer standardowo ma przerwanie IRQ=4 przydzielone
portom <CODE>ttyS0</CODE>, <CODE>ttyS2</CODE> i IRQ=3 do portw <CODE>ttyS1</CODE>,
<CODE>ttyS3</CODE>. Aby skorzysta z wicej ni jednego urzdzenia
szeregowego bdziesz musia dla niego przeznaczy oddzielne
przerwanie IRQ. Dobrym pomysem jest przydzielenie przerwania
wykorzystywanego przez port rwnolegy. Twj PC jest zwykle
konfigurowany w ten sposb, e portom rwnolegym przydzielane
s przerwania 5 i 7. Bardzo rzadko uywa si dwch portw
rwnolegych. Co wicej moesz przydzieli przerwanie poru
rnolegedo do portu szeregowego i nadal korzysta z portu
rwnolegego. Zmiany przerwa IRQ i innych parametrw mona
wykona za pomoc programu <CODE>setserial</CODE>. Czasami moesz by
zmuszony do zmiany ustawie mikroprzê³±cznikw, zobacz w
dokumentacji karty.
<P>
<P>Bdziesz musia tak to wszystko skonfigurowa, aby kade z
urzdze szeregowych miao jedno i tylko jedno
przerwanie. Poniej moja konfiguracja - umieszczona w pliku
<CODE>/etc/rc.d/rc.local</CODE> :
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
/etc/setserial /dev/cua0 irq 3 # myszka
/etc/setserial /dev/cua1 irq 4 # terminal Wyse
/etc/setserial /dev/cua2 irq 5 # Zoom modem
/etc/setserial /dev/cua3 irq 9 # USR modem
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Standardowe przydziay IRQ:
<PRE>
IRQ 0 Timer channel 0
IRQ 1 Keyboard
IRQ 2 Cascade for controller 2
IRQ 3 Serial port 2
IRQ 4 Serial port 1
IRQ 5 Parallel port 2
IRQ 6 Floppy diskette
IRQ 7 Parallel port 1
IRQ 8 Real-time clock
IRQ 9 Redirected to IRQ2
IRQ 10 not assigned
IRQ 11 not assigned
IRQ 12 not assigned
IRQ 13 Math coprocessor
IRQ 14 Hard disk controller 1
IRQ 15 Hard disk controller 2
</PRE>
<P>
<P>Nie ma <EM>Najlepszego</EM> wyboru przerwa IRQ. Po prostu upewnij
si, e nie jest wykorzystywane przez kilka urzdze
jednoczenie. Dobrym wyborem jest jedno z 2, 3, 4, 5 i
7. ``not assigned'' (nie przydzielone) oznacza, e aktualnie
adne urzdzenie go nie uywa. Pamitaj, e IRQ 2 to to samo
co IRQ 9. Moesz je nazwyac jak chcesz, sterownik portw
szeregowych jest bardzo wyrozumiay. Jeli posiadasz kart z
16-to bitow szyn, moesz wtedy dodatkowo korzysta z
przerwa 10,11,12 i 15.
<P>
<P>Upewnij si, e nie korzystasz z przerwaIRQ 0, 1, 6, 8, 13 lub
14. S wykorzystywane przez pyt gwn. Bedzie bardzo
nieszczliwa jeli bdziesz prbowa zabra jej
przerwanie. Jak ju wszystko zrobisz, sprawd ponownie, zobacz
<CODE>/proc/interrupts</CODE> i upewnij si, e nie ma konfliktw.
<P>
<H2>8.2 Ustawianie adresw urzdze szeregowych. </H2>
<P>Nastpnie musisz ustawi adres portu. Sprawd podrcznik do
karty, gdzie s opisane ustawienia
mikroprzecznikw. Podobnie, jak w przypadku przerwa, jeden
adres moe by wykorzystywany tylko przez jedno
urzdzenie. Porty szeregowe s zwykle skonfigurowane dla
nastpujcych adresw:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
ttyS0 address 0x3f8
ttyS1 address 0x2f8
ttyS2 address 0x3e8
ttyS3 address 0x2e8
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Wybierz adresy dla kadegu urzdzenia szeregowego, nastpnie
odpowiednio ustaw mikroprzeczniki. Ja mam swj modem na
porcie <CODE>ttyS3</CODE>, mysz na <CODE>ttyS0</CODE> i terminal na <CODE>ttyS2</CODE>.
<P>Kiedy zrestartujesz system, Linux powinien zobaczy porty
szeregowe pod adresami, ktre ustawie. IRQ raportowane
podczas startu mog nie odpowiada tym ustawionym przez
mikroprzeczniki na karcie. Nie martw si tym. Linux podczas
startu nie wykonuje rozpoznania przerwa IRQ, poniewa jest to
trudne i moe by mylne. Aby powiedzi Linux-owi, ktre
przerwanie jest uywane przez dany port trzeba skorzysta z
programu <CODE>setserial</CODE>.
<P>
<H2><A NAME="spdhi"></A> <A NAME="s9">9. Jak ustawi port szeregowy na wiksze prdkoci? Jak prdko powinienem stosowa do mojego modemu?</A> </H2>
<P>Ta cz powinna pomc w doborze prdkoci z jak modem
komunikuje si z programem lub <CODE>getty</CODE>.
<UL>
<LI>Jeli masz modem wolniejszy ni 9600 bps (V.32), ustaw
prdko poru na najwiksz obsugiwan przez twj modem. NP
300, 1200, lub 2400 bps.</LI>
<LI>Jeli posiadasz modem 9600 bps (v.32) z kompresj V.42bis,
uywaj prdkoci 38400. Kompresja V.42bis toretycznie zwiksza
przepustowo czterokrotnie :``4 * 9600 = 38400''.</LI>
<LI>Jeli twj modem obsuguje prdko 14400 bps (V.32bis) z
kompresja V.42bis, wykorzystaj <CODE>setserial</CODE> i ustaw flag
<CODE>spd_hi</CODE>, aby skonfigurowa port na prdkos 57600 bps (4 *
14400 = 57600).
<P>Dla modemw 28800 (V.FC lub V.34) ustaw flag <CODE>spd_vhi</CODE> (4
* 28800 = 115200).
<P>Nastpnie pamietaj aby w programie komunikacyjnym (lub pliku
<CODE>inittab</CODE>) wybra prdkos portu 38400. Upewnij si, e
masz ukad 16550A UART.
<P>
Jeli uywasz biblioteki libc w wersji 5.x lub nowszej, to
definiowane s jescze prdkoci 57600 i 115200. <CODE>libc</CODE>
znajduje si w katalogu <CODE>/lib</CODE>, zajyj tam i zobacz,
ktrej wersji uywasz. Jeli programy, ktrych uywasz zostay
skomplilowane dla tej wersji biblioteki, moesz uywa tych
prdkosci zamiast posugiwa si programem
<CODE>setserial</CODE>. Poniewa obecnie jest dostpnych wiele
dystrybucji Linux-a, najlepiej prbowa korzysta z definicji
tych wyszych prdkoci, jeli posiada si now dystrybucje Linux-a.
</LI>
</UL>
<P>Przetestuj swoje ustawienia uruchamiajc <CODE>setserial</CODE> z
wiersza komend i jeli wszystko pracuje poprawnie umie
odpowiednie polecenia w pliku
<CODE>/etc/rc.d/rc.serial</CODE> lub w
<CODE>/etc/rc.d/rc.local</CODE>, wtedy bd wykonywane przy
starcie systemu. Ja ustawiam prdko 115200 portu <CODE>ttyS3</CODE> poleceniem:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
/sbin/setserial /dev/cua3 spd_vhi
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Upewnij si, e korzystasz z odpowiedniej cieki dostpu do
programu setserial i poprawnych nazw urzdze. Moesz
sprawdzi aktualne ustawienia portu szeregowego wydajc
polecenie
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
setserial -a /dev/ttyS3
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H2><A NAME="comms"></A> <A NAME="s10">10. Narzdzia i programy komunikacyjne.</A> </H2>
<P>Jak ju wszystko zacznie dziaa, moesz przyje si tym
bardziej zaawansowanym programom. Jeli nie ma ich w twojej
dystrybucji, wszystkie s dostpne w standardowych archiwach FTP.
<P>
<UL>
<LI><CODE>ecu</CODE> - program komunikacyjny</LI>
<LI>
<A HREF="http://www.columbia.edu/kermit/">C-Kermit</A> -
przenony, z jzykiem skryptw, program komunikacyjny do
pocze przez port szeregowy lub przy wykorzystaniu protokou
TCP/IP umoliwiajcy transer plikw i przekodowywanie znakw.</LI>
<LI><CODE>minicom</CODE> - program komunikacyjny zbliony do <CODE>telix</CODE>a</LI>
<LI><CODE>procomm</CODE> - program komunikacyjny z transmisj zmodem</LI>
<LI><CODE>seyon</CODE> - program komunikacyjny pracujcy w
rodowisku X</LI>
<LI><CODE>xc</CODE> - pakiet komunikacyjny xcomm
</LI>
<LI>Innymi pozytecznymi programami s <CODE>term</CODE> i
<CODE>SLiRP</CODE>. Umoliwiaj posiadaczom zwykych kont korzystanie
z aplikacji wymagajcych protokou TCP/IP.
</LI>
<LI><CODE>screen</CODE> jest kolejnym programem umoliwiajcym
prowadzenie wielu sesji na jadnym poczeniu. Zachowuje
si podobnie do wirtualnych konsoli.
</LI>
<LI><CODE>callback</CODE> to program, ktry umoliwia oddzwanianie.
</LI>
<LI><CODE>mgetty+fax</CODE> obsuguje FAXy i stanowi alternatyw dla
<CODE>getty</CODE>.
</LI>
<LI><CODE>ZyXEL</CODE> to program sterujcy prac modemw ZyXEL
U-1496. Obsuguje poczenia przychodzce i wychodzce,
zwiekszajce bezpieczestwo poczenia z oddzwanianiem,
obsug FAX-w i gosowych skrzynek pocztowych.
</LI>
<LI>Oprogramowanie SLIP i PPP mona znale pod adresem
<CODE>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/system/network/serial">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/system/network/serial</A></CODE>.
</LI>
<LI>Innych programw mona szuka pod adresem <CODE>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/system/serial">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/system/serial</A></CODE> lub <CODE>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/apps/comm">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/apps/comm</A></CODE> lub na
jednej z wielu kopii sunsite-a. S to katalogi, w ktrych
przechowuje si oprogramowanie dla portw szeregowych.
</LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="s11">11. Sztuczki i chwyty.</A> </H2>
<P>
Kilka sztuczek, ktre mog Ci si przyda ...
<P>
<H2>11.1 <CODE>Kermit</CODE> i zmodem. </H2>
<P>Abu korzysta z protokou zmodem w programie <CODE>kermit</CODE>,
dodaj do pliku <CODE>.kermrc</CODE> nastpujace dane:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
define rz !rz < /dev/cua3 > /dev/cua3
define sz !sz \%0 > /dev/cua3 < /dev/cua3
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
Pamitaj o podaniu prawidowego portu, tego, do ktrego
przyczone jest modem. Nastepnie w wierszu zachty programu
<CODE>kermit</CODE> po prostu napisz <CODE>rz</CODE> lub <CODE>sz
<filename></CODE>.
<P>
<H2>11.2 Automatyczne ustawinie rodzaju terminala. </H2>
<P>Aby automatycznie ustawiac typ terminala dla wszystkich sesji
prowadzonych przez dan linie, dodaj do pliku
<CODE>/etc/inittab</CODE> odpowiedni informacj. Gdybym mia
terminala <CODE>vt100</CODE> przyczony do portu <CODE>ttyS1</CODE> dodabym
opcj wt100 do wiersza opisujcego t lini:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
S1:456:respawn:/sbin/getty ttyS1 DT9600 vt100
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Moesz rwnie korzysta z programu <CODE>tset</CODE>, ktry
potrafi okreli rodzaj terminala i nie jest zaleny od
adnych ustawie domylnych.
<P>
<H2>11.3 Kolorowe <CODE>ls</CODE> przy poczeniach przez porty szeregowe. </H2>
<P>Jeli uycie kolorw <CODE>ls</CODE> brudzi w ustawieniach terminala
trzeba to wyczy. <CODE>ls --color</CODE> i <CODE>ls --colour</CODE>
wykorzystuje kolory. Niektre dystrybucje korzystaj domylnie
z "kolorowego" <CODE>ls</CODE>. Sprawdz <CODE>/etc/profile</CODE> i
<CODE>/etc/csh.cshrc</CODE> czy nie znajdziesz tam aliasw dla
<CODE>ls</CODE>. Moesz rwnie sam zrobi alias <CODE>ls</CODE> na <CODE>ls
--no-color</CODE>, jeli nie chcesz zmienia domylnej konfiguracji
systemu.
<P>
<H2>11.4 Drukowanie na drukarce przyczonej do terminala. </H2>
<P>Istnieje program o nazwie <CODE>vtprint</CODE>, ktry potrafi to
zrobi. <CODE>
<A HREF="ftp://ftp.sdsu.edu/pub/vtprint">ftp://ftp.sdsu.edu/pub/vtprint</A></CODE> lub <CODE>
<A HREF="http://www.sdsu.edu/~garrett">http://www.sdsu.edu/~garrett</A></CODE>.
<P>Inny program, ktry to umoliwia nosi nazw
<CODE>xprt</CODE>. <CODE>
<A HREF="ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/system/printing">ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/system/printing</A></CODE>.
<P>
<H2>11.5 Czy Linux potrafi automagicznie skonfigurowa urzdzenia szeregowe? </H2>
<P>Tak. Aby Linux mg rozpozna i skonfigurowa urzdzenie
szeregowe dodaj do pliku startowego
(<CODE>/etc/rc.d/rc.local</CODE> lub
<CODE>/etc/rc.d/rc.serial</CODE>) nastpujce polecenie:
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
/sbin/setserial /dev/cuaN auto_irq skip_test autoconfig
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
Zrb to dla kadego portu, ktry chcesz
skonfigurowa. Pamitaj aby poda nazw pliku urzdzenia,
ktre rzeczywicie istnieje w twoim komputerze.
<P>
<H3>Uwagi na temat kart wieloportowych. </H3>
<P>Informacje o adesach portw i przerwaniach dla kart
wieloportowych znajdziesz w pliku <CODE>rc.serial</CODE> w pakiecie
<CODE>setserial</CODE>. Zawiera mnstwo szczegw na temat kart
wieloportowych, wczajc adresy portw i nazwy urzdze.
<P>
<H2>11.6 Korzystanie z konsoli przez port szeregowy. </H2>
<P>W numerze 36 znajdzesz artyku <EM>Linux Journal</EM>,
<CODE>
<A HREF="http://www.ssc.com/lj/issue36/index.html">http://www.ssc.com/lj/issue36/index.html</A></CODE>
wyjaniajcy w jaki sposb korzysta z konsoli przez port
szeregowy. Niestety listy wysyane do autora powracaj. Mam
nadzieje, e wkrtce artyku pojawi si w serwisie <EM>Linux
Journal</EM> pod podanym wczeniej adresem.
<P>
<H2>11.7 Wysze prdkoci transmisji. </H2>
<P>Jeli w systemach z dyskami (E)IDE zauwazysz niski szybko
transmisji przez porty szeregowe i bledy (overruns) portu
szeregowego skorzystaj z programu <CODE>hdparm</CODE>. Jest to
narzdzie, ktre umoliwia modyfikacje parametrw urzdze
(E)IDE, wczajc odblokowywanie innych przerwa w czasie
trwania przerwani IRQ dysku. Zwikszy to czuo systemu i
uatwi mu szybsz reakcj na wydarzenia eliminujc bdy
wystpujce na porcie szeregowym (overruns). Pamitaj aby
bardzo dokadnie przeczyta dokumentacje programu poniewa
niektre sterowniki/dyski nie lubi takich ustawie i mog
zniszczy system plikw znajdujcy sie na dysku.
<P>
<P>Zwr rwnie uwag na narzdzie o nazwie <CODE>irqtune</CODE>
umoliwiajce zmian prirytetw przerwa IRQ poszczeglnych
urzdze, na przykad portu szeregowego, na ktrym pracuje
Twj modem. Moe to z zwikszy szybko przesyania
informacji przez port szeregowy twojego komputera. Dokumnet
FAQ dotyczcy <CODE>irqtune</CODE> jest dostpny pod adresem <CODE>
<A HREF="http://www.best.com/~cae/irqtune">http://www.best.com/~cae/irqtune</A></CODE>.
<P>
<H2><A NAME="s12">12. Krok dalej. </A></H2>
<P>Nie musisz czyta tego rozdziau, jego
celem jest wprowadzenie czytelnika w wiat telekomunikacji i
wntrze UNIXa.
<P>
<H2>12.1 Co to s pliki blokady (lockfiles)? </H2>
<P>Plik blokady to zwyky plik, ktrego istnienie po prostu
oznacza, e dane urzdzenie jest w uyciu. Przechowywane s w
katalogu <CODE>/usr/spool/uucp</CODE> lub
<CODE>/var/lock</CODE>. Pliki blokady pod Linux-em nosz nazw
<CODE>LCK..</CODE><EM>name</EM>. <CODE>name</CODE> oznacza nazw urzdzenia lub
nazw komputera w formie UUCP. Pewne procesy tworz pliki
blokady aby mie wyczny dostp do urzdze. Np. jeli
bdziesz dwoni swoim modemem pojawi si plik blokady mwicy
innym procesom, e kto ju uywa tego urzdzenia. Pliki
blokady zwieraj zwykle PID procesu zajmujcego
zasb. Wikszo programw odczytuje pliki blokady i sprawdza
czy proces o podanym w tym pliku identyfikatorze PID nadal
istnieje. Jeli sprawdzenie wykae, e taki proces istnieje,
czyli plik blokady jest wany, to proces ktry sprawdza plik
blokady powinien zakoczy dziaanie.
Jeli taki proces ju nie istnieje, niektre programy usuwaj
przeterminowany plik blokady i korzystaj z urzdzenia zakadajc
nowy wasny plik blokady. Inne programy po prostu kocz
dziaanie informujc Ci, e urzdzenie jest w uyciu.
<P>
<H2>12.2 ``baud'' vs. ``bps''. </H2>
<P>``baud'' i ``bps'' s prawdopodobnie najczciej niepoprawnie
uywanymi terminami w brany
komputerowo/telekomunikacyjnej. Wiele osb uywa tych terminw
zamiennie, podczas gdy kady z nich oznacza co innego!
<P>
<DL>
<DT><B>baud</B><DD><P>Prdko modulacji (baud rate) jest miar ile razy na sekund
zmienia si sygna wysyany przez modem
(<CODE>mo</CODE>dulator-<CODE>dem</CODE>odulator). Spotykane zwykle prdkoci
wynosz 50, 75, 110, 300, 600, 1200 i 2400. Wikszo szybkich
modemw dziaa z prdkoci 2400. Ze wzgldu na ograniczenia
linii telefonicznych ciko jest uzyska prdkoci wiksze ni
2400 i dziaaj tylko w specyfcznych warunkach. Nazwa ``baud''
pochodzi od nazwiska Emila Baudot, wynalazcy asynchronicznego
telegrafu.
<P>
<DT><B>bps</B><DD><P>Prdko bps jest miar przesyane jinformacji w jednostce
czasu (bity na sekunde). Standardowe prdkoci bps wynosz 50,
75, 110, 300, 1200, 2400, 9600, ... 115200. Modemy z kompresj
V42bis (kompresja 4:1) posiadaj <EM>teoretyczn</EM> prdko do
115200 bps. O tym zwykle mysl ludzie, kiedy uywaj mylnie
pojcia ``baud''.
</DL>
<P>Skoro szybkie modemy dzialaj z prdkocis 2400 bodw, w jaki
sposw przesyaj informacje z prdkocia 14400 bps? Modemy
uzyskuj zaleno bps > bod-y dziki kodowaniu w jednym
bodzie kilku bitw. Jeli 2 lub wicej bitw jest
zakodowanych w jednym bodzie, prdko bps przekracza liczb
bodw na sekunde. Jeli twj modem czy si z prdkoci
14400 to znaczy, e przesya 6 bitw w jednym bodzie.
<P>Jak powstao cae to zamieszanie? Dawniej, kiedy dzisiejsze
przestarzae modemy byy jednymi z najszybszych, prdkoc bps
bya zwykle rwna iloci bodw na sekunde. Jeden bod zawieral
jeden bit. Ludzie uywali tych nazw wymiennie, oba pojcia
miay te ame wartoci. Np. modem o prdkoci 300 bps wysya
300 bodw na sekunde. Wszystko si zmienio, kiedy pokazay
si szybsze modemy i prdko przesyanych bitw przekroczya
prdko wysylanych bodw.
<P>
<H2><A NAME="uart"></A> 12.3 Co to jest UART? Jaki ma wpyw na osigi portu szeregowego? </H2>
<P>UART ((<B>U</B>niversal <B>A</B>syncronous <B>R</B>eceiver
<B>T</B>ransmitter) s ukadami znajdujcymi si na karcie portw
szeregowych. Ich zadaniem jest zamiana danych na bity,
przesyanie bitw przez lini szeregow i odbudowa danych na
podstawie otrzymanych bitw. Ukady UART operuj na informacji
podzielonej na bajty, ktry moe by rwnie reprezentacj
znaku ASCII.
<P>Powiedzmy, ze posiadasz terminal przyczony do twojego
PC. Kiedy wprowadzasz znak, terminal przekazuje go do
nadajnika (rwnie pewnego rodzaju ukadu UART). Nadajnik
przesya ten bajt przez lini szeregow, bit po bicie z
okrelon prdkocia. Po stronie PC, odbierajcy ukad UART
pobiera kolejne bity i buduje z nich bajty, ktre wstawia
kolejno do bufora.
<P>
<P>Istniej dwa rne rodzaje ukadw UART. Powszechnie znane
gupe 8250 i 16450, oraz zawierajce kolejk FIFO,
sprytniejsze 16550A. Aby zrozumie rznic przestudiujmy co
si dzieje, kiedy ukad UART wysya lyb otrzymuje bajt informacji.
<P>
<P>Ukad UART sam z siebie nie potrafi nic zrobi. Tylko wysya i
odbiera bity. Za akdym razem, kiedy jeden bajt zosta wysany
lub odebrany CPU otrzymuje sygna przerwania od urzdzenia
szeregowego. Wtedy procesor przenosi otrzymany bajt z bufora
ukadu UART gdzie do pamici, lub przekazuje ukadowi UART do
wysania kolejny bajt. Ukady 8250 i 16450 posiadaj bufor o
rozmiarze jednego bajtu. To oznacza, e za kadym razem, kiedy
jeden bajt jest wysany lub odebrany procesor otrzymuje
sysgna przerwania. Przy maych prdkociach wszystko jest w
porzdku. Lecz przy wyszych prdkociach, procesor jest tak
zajty obsug ukadu UART, e nie ma czasu na inne zadania. W
niektrych przypadkach procesor nie nada z sam obsug
ukadu UART i bajt zawarty w buforze ukladu UART jest
nadpisywany (niszczony) poniewa zosta tam umieszczony
nastpny bajt, zanim poprzedni zosta przeniesiony w bezpieczne
miejsce.
<P>
<P>To jest sytuacja, w ktrej przydaje si ukad 16550A. Ten
ukad posiada bufor FIFO o rozmiarze 16 bajtw. To znaczy, e
moe wysa lub odebra 16 bajtw, zanim jest zmuszony wysa
do procesora sygna przerwania. Poza tym prcz tego ,ze sam
ukad moe poczeka, to jeszcze procesor moe przenie za
jednym razem wszystkie 16 bajtw. Cho poziom generowania
przerwa rzadko jest rwny 16, jest to nadal ogromna przewaga
nad innymi ukadami UART, posiadajacymi 1-no bajtowy
bufor. Procesor otrzymuje mnej przerwa i ma czas na obsug
innych zada. Dane nie s gubione i wszyscy s
szczliwi. (Istniej jeszcze ukady 16550, lecz s traktowane
tak, jak 16450 ze wzgldu na bldy jakie zawieraj).
<P>Zasadniczo ukady 8250 i 16450 powinny si sprawowa poprawnie
do prdkoci 38400 bps. Przy wyszych prdkociach moesz mie
okazj zobserwowa utrat danych i zmiejszenie czasu
odpowiedzi przy pracy zdalnej. Inne systemy operacyjne (nie
sprzeczajmy si co to jest sytem operacyjny), jak DOS nie s
wielozadaniowe wic mog sobie lepiej radzi z ukadami 8250
lub 16450. Dlatego niektrzy nie widz utraty danych, zanim
nie przesid si na Linux-a.
<P>Inteligentne karty wieloportowe nie posiadaj ukadw UART,
lecz ukady DSP, ktre wykonuj dodatkowe buforowanie i
sterowanie jescze bardziej odciajc procesor. Np Cyclades
Cyclom i Stallion EasyIO korzystaj z ukadu Cirrus Logic
CD-1400 RISC.
<P>Pamitaj, e gupie ukady UART nie s ze. Nie s
wystarczajco dobre do duych prdkoci. Nie powiniene mie
adnych kopotw podczaj mysz lub terminal do portu
pracujcego na takim ukadzie. Lecz w przypadku modemw o
wysokiej prdkoci 16550A jest koniecznoci.
<P>
<P>Karty z ukadami 16550 moesz kupi niewiele droej, zapytaj
si swego sprzedawcy jakiego rodzaju ukady znajduj si na
karcie. Lub jeli chcesz unowoczeni swoj kart wystarczy
naby ukady 16550A i woy w miejsce starych 16450. Maj
zgodny rozkad nek. Cz kart ma montowane ukady 16450 na
specjalnych podstawkach, jeli nie moesz sprzeda star
kart i kupi now. Prawdopodobnie zaoszczdzisz sobie w ten
sposw bielu kopotw. Ich cena nie powinna przekroczy
US$ 50.
<P>
<H2>12.4 Jaka jest naprawd rnica midzy urzdzeniami <CODE>/dev/cua</CODE><EM>N</EM> itt>/dev/ttyS<EM>N</EM> devices? </H2>
<P> Rnica polega na sposobie otwierania tych
urzdze. Urzdzenia wejciowe <CODE>/dev/ttyS</CODE><EM>N</EM> s
otwierane w trybie blokowania a do sygnau CD (kto si
wanie poczy). Wic jeli kto chce korzysta z urzdzenia
<CODE>/dev/cua</CODE><EM>N</EM> nie ma konfliktu z programem
nasuchujcym urzdzenie <CODE>/dev/ttyS</CODE><EM>N</EM>.
<P>
<P>To rozrnienie jest potrzebne aby umoliwi przez ten sam
modem poczenia przychodzace (<CODE>ttySN</CODE>) i wychodzce (<CODE>cuaN</CODE>).
<P>
<P>
<H2><A NAME="s13">13. Radzenie sobie z kopotami.</A> </H2>
<P>
<H2>13.1 Cay czas pojawia si komunikat ``line <EM>NNN</EM> of inittab invalid''. </H2>
<P>Upewnij si, e stosujesz odpowiednia skadnie w pliku
<CODE>/etc/inittab</CODE> zgodn z twoj wersja programu
<CODE>init</CODE>. Rne wersje tego programu obecne w wiecie Linux-a
maj rn skadni. Rwnie upewnij si, e uywasz poprawnej
skadni dla twojej wersji <CODE>getty</CODE>.
<P>
<H2>13.2 Kiedy prbuj zadzwoni dostaj komunikat ``/dev/cua<EM>N</EM>: Device or resource busy''. </H2>
<P>Ten problem moe si pojawia, gdy DCD i DTR nie s ustawione
poprawnie. DCD powinno by wczone tylko wtedy, gdy jest
rzeczywiste poczenie (gdy kto do ciebie zadzwoni i w
danej chwili wykorzystuje modem i port szeregowy), a nie kiedy
<CODE>getty</CODE> nasuchuje na porcie. Sprawd czy twj modem jest
skonfigurowany, aby wcza DCD tylko podczas trwania
poczenia. DTR powinno by wczone zawsze, gdy co sprawdza
lub nasuchuj lini, jak <CODE>getty</CODE>, <CODE>kermit</CODE> lub inny
program komunikacyjny.
<P>Inn powszechn przyczyn omunikatu ``device busy'' (urzdenie
zajte) jest skonfigurownie portu szeregowego w taki sposob,
e uywa przerwania IRQ przydzielonego do innego
urzdzenia. Podczas inicjowania portu sterownik, pyta si
Linux-a o pozwolenie na wykorzystanie przerwania sprztowego.
Linux pamita, ktre przerwanie zostao mu przydzielone i
jeli twoje przerwanie zostao ju przydzielone, urzdzenie
(np. port szeregowy) nie bedzie mogo zosta prawidowo
zainicjowane. Urzdzenie nie ma za bardzo jak powiedzie Ci o
tym, poza przypadkiem kiedy prbujesz go uyc. Przekazuje
wtedy bd ``device busy''. Sprawd przerwania wszystkich
swoich kart (szeregowych, sieciowych, SCSI, itd.). Szukaj
konfliktw przerwa IRQ.
<P>
<H2>13.3 Cay czas otrzymuj ``Id S<EM>N</EM> respawning too fast: disabled for 5 minutes''. </H2>
<P>Upewnij si, e Twj modem jest skonfigurowany
poprawnie. Przyjyj si rejestrom <CODE>E</CODE> i <CODE>Q</CODE>. Przyczyn
moe by pogawdka modemu z programem <CODE>getty</CODE>.
<P>
<P>Upenij si ,e poprawnie wywoujesz <CODE>getty</CODE> w pliku
<CODE>/etc/inittab</CODE>/. Uywanie bdnej skadni lub
nieporawnych nazw urzdze jest przyczyn licznych kopotw.
<P>Upewnij si, e <CODE>/etc/gettydefs</CODE> ma poprawn skadnie.
W tym celu wydaj polecenie:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux# getty -c /etc/gettydefs
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Przyczyna moe lee w niepoprawnej inicjalizacji programu
<CODE>uugetty</CODE>. Patrz pytanie ``<CODE>getty</CODE> lub <CODE>uugetty</CODE>
nadal nie pracuje poprawnie''.
<P>
<H2>13.4 Porty szeregowe s powolne, lub mog przesya informacje tylko w jedn strone. </H2>
<P> Prawdopodobnie konflikt IRQ. Upewnij si, IRQ nie s
wsplne. Sprawd wszystkie karty (szeregowe, sieciowe, SCSI,
itd.). Upewnij si, e ustawienia mikroprzecznikw i
parametry ustawiane przez <CODE>setserial</CODE> s poprawne dla
wszystkich urzdze szeregowych. Sprawd
<CODE>/proc/interrupts</CODE> i <CODE>/proc/ioports</CODE> w
poszukiwaniu konfliktw.
<P>
<H2>13.5 Moj modem blokuje si po tym, jak kto si rozczy, lub <CODE>uugetty</CODE> nie uruchimi si ponownie. </H2>
<P> Przyczyna moe lee w tym, e kiedy spada sygna DTR twj
modem si nie zeruje. Widziaem jak diody RD i SD na moim
modemie szalay, kiedy cos takiego mi si zdarzyo. Twj modem
musi si zerowa. Wiekszo modemw zgodnych z Hayes wymaga
ustawienia <CODE>&D3</CODE>, lecz w moim USR Courier musiaem
ustawi <CODE>&D2</CODE> i <CODE>S13=1</CODE>. Sprawd w dokumnetacji
modemu.
<P>
<H2>13.6 Mam terminal podczony do mojego PC, lecz po wpisaniu identyfikatora blokuje si. </H2>
<P> Prawdopodobnie pozycja dotyczca tego terminala w pliku
<CODE>/etc/gettydefs</CODE> nie zawiera opcji <CODE>CLOCAL</CODE>. I
prawdopodobnie nie uywasz penego kabla bezmodemowego (full
null modem cable). Musisz ustawi opcj CLOCAL, dzieki
ktrej Linux ignoruje sygnay strujce modemem. To powinno
wyglda mniej wicej tak:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
# 38400 bps Dumb Terminal entry
DT38400# B38400 CS8 CLOCAL # B38400 SANE -ISTRIP CLOCAL #@S @L login: #DT38400
# 19200 bps Dumb Terminal entry
DT19200# B19200 CS8 CLOCAL # B19200 SANE -ISTRIP CLOCAL #@S @L login: #DT19200
# 9600 bps Dumb Terminal entry
DT9600# B9600 CS8 CLOCAL # B9600 SANE -ISTRIP CLOCAL #@S @L login: #DT9600
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<UL>
<LI>Nastpnie <CODE>zabij (kill)</CODE> proces <CODE>getty</CODE>, tak aby
uruchomil si nastpny, ktry odczyta nowe ustawienia.
<P>
</LI>
<LI>Jeli korzystasz z <CODE>agetty</CODE>:
dodaj do wiersza <CODE>agetty</CODE> w pliku <CODE>/etc/inittab</CODE>
parametr <CODE>-L</CODE>. W ten sposb zmusisz <CODE>agetty</CODE> do
ignorowania sygnaw sterowania modemem. Nastpnie zrestartuj
program <CODE>init</CODE> wydajc polecenie <CODE>init q</CODE>. Odpowiedni
wpis w pliku <CODE>/etc/inittab</CODE> powinien wyglda mniej
wicej tak:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
s1:345:respawn:/sbin/agetty -L 9600 ttyS1 vt100
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
</LI>
</UL>
<P>
<P>
<H2>13.7 Moj modem traci dane przy wikszych prdkociach. </H2>
<P>Jeli prbujesz uruchomi swj modem z prdkoci co najmniej
19200 bps i nie posiadasz ukadw UART 16550A, powiniene je
wymieni. Patrz rozdzia
<A HREF="#uart">Co to jest UART</A>.
<P>
<H2>13.8 Podczas startu Linux nie raportuje portw szeregowych w sposb jaki je ustawiem. </H2>
<P>To prawda. Linux nie wykonuje podczas startu rozpoznania IRQ,
jedynie strawdza istnienie urzdze szeregowych. Dlatego nie
przejmuj si tym co wypisuje podczas startu na temat IRQ,
poniewa po prostu zakada standardow konfiguracje. Dzieje
si tak poniewa wykrywanie przerwa IRQ nie jest pewne i
mog by odczytane niepoprawnie.
<P>
<P>Dlatego pomimo, e moj <CODE>ttyS2</CODE> jest skonfigurowany na IRQ
5 nadal widz:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
Jan 23 22:25:28 misfits vmunix: tty02 at 0x03e8 (irq = 4) is a 16550A
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<P>Musisz powiedzie Linux-owi o przerwaniach IRQ, korzystajc z
programu <CODE>setserial</CODE>. Po uruchomieniu systemu moesz zaje
do pliku <CODE>/proc/interrupts</CODE> i zobaczy, jak zostay
przydzielone.
<P>
<H2>13.9 <CODE>rz</CODE> i/lub <CODE>sz</CODE> nie dziaaj kiedy pracuje na moim Linux-ie przez modem. </H2>
<P>Jeli przy prbie transferu plikw Linux szuka urzdzenia
<CODE>/dev/modem</CODE> sprawd zawarto plikw
<CODE>/etc/profile</CODE> i <CODE>/etc/csh.cshrc</CODE>. W niektrych
dystrybucjach (szczeglnie w Slackware) moe tam by
zdefiniowana gar aliasw, ktre wywouj cae
zamieszanie. Poraw je lub po prostu usu.
<P>
<H2>13.10 Widz na ekranie miesznie wygldajce znaczki. </H2>
<P>Tak si dzieje, gdy wylesz na konsol wirtualn dane binarne,
lub czasami przy poczeniach przez porty szeregowe. Jednym ze
sposobw na przywrcenie normalengo wygldu ekranu jest
napisanie <CODE>echo ^v^[c</CODE> lub:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
linux% echo
<ctrl>v<esc>c
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>
<H2><A NAME="nowork"></A> 13.11 <CODE>getty</CODE> lub <CODE>uugetty</CODE> nadal nie dziala. </H2>
<P><CODE>getty_ps</CODE> posiada opcj <CODE>DEBUG</CODE>. Zmie plik
konfiguracyjny <CODE>/etc/conf.{uu}getty.ttyS</CODE><EM>N</EM> i dodaj
opcj <CODE>DEBUG=</CODE><EM>NNN</EM>. <EM>NNN</EM> moe przyjmowa kombinacje
podanych poniej wartoci ( w zalenoci o tego jakie
informacje chcesz otrzymywa):
<P>
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
D_OPT 001 ustawianie opcji
D_DEF 002 przetwarzanie domynych plikw konfiguracyjnych
D_UTMP 004 obsuga utmp/wtmp
D_INIT 010 inicjowanie liniii (INIT)
D_GTAB 020 przetwarzanie pliku gettytab
D_RUN 040 inna diagnostyka czasu wykonania
D_RB 100 odpluskwianie obcji ringback
D_LOCK 200 obsuga pliku blokady
D_SCH 400 obsuga zaplanowanych zdarze
D_ALL 777 wszystko
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
<P>Na pocztek mozna ustawi <CODE>DEBUG=010</CODE>.
<P>
<P>Jeli korzystasz z <CODE>syslogd</CODE>, informacje odpluskwiajce
bd pojawia si w plikach dziennikw. Jeli <CODE>syslogd</CODE> nie
jest uruchomiony komunikaty dotyczce odpluskwiania <CODE>getty</CODE>
bda zachowywane w <CODE>/tmp/getty:ttyS</CODE><EM>N</EM>, a dotyczce
<CODE>uugetty</CODE> w pliku <CODE>/tmp/uugetty:ttyS</CODE><EM>N</EM> oraz w
pliku <CODE>/var/adm/getty.log</CODE>. Przypatrz si tej informacji
i postaraj si zrozumie co si dzieje. Prawdobodobnie
bdziesz musia dostroi kilka parametrw w plikach
konfiguracyjnych i ponwnie skonfigurwa modem.
<P>
<P>Moesz sprbowa <CODE>mgetty</CODE>. Cz ludzi miaa z nim wicej szczcia.
<P>
<P>
<H2><A NAME="s14">14. Inne rda informacji.</A> </H2>
<P>
<UL>
<LI>Strony podrcznika <CODE>agetty(8)</CODE>, <CODE>getty(1m)</CODE>, <CODE>gettydefs(5)</CODE>,
<CODE>init(1)</CODE>, <CODE>login(1)</CODE>, <CODE>mgetty(8)</CODE>, <CODE>setserial(8)</CODE></LI>
<LI>Instrukcja modemu</LI>
<LI>NET-3 HOWTO: wszystko na temat sieci, wczajc SLIP, CSLIP i PPP</LI>
<LI>PPP HOWTO: pomoc przy PPP</LI>
<LI>Printing HOWTO: jak skonfiguraowa drukark przez port szeregowy</LI>
<LI>Term HOWTO: wszystko co chcesz wiedzie na temat programu <CODE>term</CODE></LI>
<LI>UPS HOWTO: konfiurowanie komputerow z podczonym przez port szeregowy UPSem</LI>
<LI>UUCP HOWTO: informacja na temat konfiguracji UUCP</LI>
<LI>Grupy nowinkowe:
<BLOCKQUOTE><CODE>
<PRE>
polskie:
pl.com.os.linux:
wszystkie pytania dotyczace Linux-a
angielskie
comp.os.linux.answers
FAQs, How-To's, READMEs, etc. about Linux.
comp.os.linux.hardware
Hardware compatibility with the Linux operating system.
comp.os.linux.networking
Networking and communications under Linux.
comp.os.linux.setup
Linux installation and system administration.
</PRE>
</CODE></BLOCKQUOTE>
</LI>
<LI>Lista dyskusyjna na temat portw szeregowych. Aby si zapisa
wylij list na adres <CODE>
<A HREF="mailto:majordomo@vger.rutgers.edu">majordomo@vger.rutgers.edu</A></CODE>, zawierajcy
``<CODE>subscribe linux-serial</CODE>''. Jeli wylesz sowo
``<CODE>help</CODE>'' otrzymasz list z informacjami jak posugiwa si list
(po angielsku). Ten serwer obsluguje wiele innych list
powiconych Linux-owi. Wyli polecenie ``<CODE>lists</CODE>'', a
otrzymasz spis aktywnych list.
</LI>
<LI>Dokumentacja dotyczca komunikacji przez porty szeregowe
i kart wieloportowych jest dostpna na serwerze firmy Cyclades
<CODE>
<A HREF="http://www.cyclades.com">http://www.cyclades.com</A></CODE>.
</LI>
<LI>Dokumenty FAQ (czesto zadawane pytania) dotyczce modemw:<BR>
<A HREF="http://web.aimnet.com/~jnavas/modem/faq.html">Navas 28800 Modem FAQ</A><BR>
<A HREF="http://www.teleport.com/~curt/modems.html">Curt's High Speed Modem Page</A>
</LI>
<LI>Programowanie portw szeregowych:
<A HREF="http://heg-school.aw.com/cseng/authors/stevens/advanced/advanced.nclk">Advanced Programming in the UNIX Environment</A>, by W. Richard Stevens
(ISBN 0-201-56317-7; Addison-Wesley)<BR>
<A HREF="http://www.ora.com/catalog/posix/">http://www.ora.com/catalog/posix/</A> NAME="POSIX
Programmer's Guide">, by Donald Lewine (ISBN 0-937175-73-0;
O'Reilly) </LI>
</UL>
<P>
<H2><A NAME="s15">15. Wsppraca przy tworzeniu tego dokumentu.</A> </H2>
<P> Nie byo moliwe napisania tego dokumentu samemeu. Jego
wiksza cz zostaa napisana przeze mnie, przepisaem rwnie
wiele cudzych poprawek aby zachowa cigo schematu i
stylu. Dzikuje wszystkim, ktrzy mi pomogli lub skomentowali
ten dokument. Pena lista adresw byaby abyt duga (ponad 50
adresw). Sczeglne podzikowania nale sie Tedowi T'so, ktry
cierpliwie odpowiada na pytania dotyczce urzdze szeregowych,
Krisowi Glesonowi, ktry opiekuje si pakietem <CODE>getty_ps</CODE> i
Gertowi Doeringowi, opiekunowi <CODE>mgetty</CODE>.
<H2><A NAME="s16">16. Od tumacza</A> </H2>
<P>Zdaje sobie spraw, e niniejsze tumaczenie zawiera mnstwo
bdw. Niestety nie jestem w stanie dokadnie sprawdzi caego
dokumentu i wiadomie pozostawiam t prac czytelnikowi. Bd
wdziczny za wszelkie uwagi na temat tego dokumentu, wytykanie
bdw, literwek, skadni i wszelkie inne, ktre mog
przyczyni si do jego ulepszenia.
<P>
<P>Wszelkie tego typu uwagi prosz przesya na adres
<A HREF="mailto:piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl">piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl</A><P>
<P>Inne przetumaczone dokumenty mona znale na stronie
<A HREF="http://www.jtz.org.pl/">http://www.jtz.org.pl/</A>. Zapraszamy!.
<P>
<P> piotr.pogorzelski@ippt.gov.pl.
<P><EM>Koniec Serial-JTZ, polskiego tumaczenia Serial-HOWTO czy jak to si zwie.</EM>
</BODY>
</HTML>
|