.\" {PTM/AB/0.2/12-12-1998/"mail - wysyłanie i odbieranie poczty"}
.\" translated by Adam Byrtek <alpha@irc.pl>
.\" ------------
.\"	$OpenBSD: mail.1,v 1.5 1994/06/29 05:09:32 deraadt Exp $
.\" Copyright (c) 1980, 1990, 1993
.\"	The Regents of the University of California.  All rights reserved.
.\"
.\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without
.\" modification, are permitted provided that the following conditions
.\" are met:
.\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright
.\"    notice, this list of conditions and the following disclaimer.
.\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright
.\"    notice, this list of conditions and the following disclaimer in the
.\"    documentation and/or other materials provided with the distribution.
.\" 3. All advertising materials mentioning features or use of this software
.\"    must display the following acknowledgement:
.\"	This product includes software developed by the University of
.\"	California, Berkeley and its contributors.
.\" 4. Neither the name of the University nor the names of its contributors
.\"    may be used to endorse or promote products derived from this software
.\"    without specific prior written permission.
.\"
.\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE REGENTS AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND
.\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE
.\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE
.\" ARE DISCLAIMED.  IN NO EVENT SHALL THE REGENTS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE
.\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL
.\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS
.\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION)
.\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT
.\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY
.\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF
.\" SUCH DAMAGE.
.\"
.\"	from: @(#)mail.1	8.2 (Berkeley) 12/30/93
.\" ------------
.Dd 30 grudnia 1993
.Dt MAIL 1
.Os BSD 4
.Sh NAZWA
.Nm mail
.Nd wysyłanie i odbieranie poczty
.Sh SKŁADNIA
.Nm mail
.Op Fl iInv
.Op Fl s Ar temat
.Op Fl c Ar adres-cc
.Op Fl b Ar adres-bcc
.Ar adres-docelowy...
.br
.Nm mail
.Op Fl iInNv
.Fl f
.Op Ar plik
.br
.Nm mail
.Op Fl iInNv
.Op Fl u Ar użytkownik
.Sh WPROWADZENIE
\fI Uwaga! To tłumaczenie może być nieaktualne!\fP
.Pp
.Nm Mail
to inteligentny system przetwarzania poczty, który korzysta
ze składni linii poleceń przypominającej
.Xr \&ed 1 ,
operując jednak na wiadomościach, a nie na liniach tekstu.
.Pp
.Bl -tag -width flag
.It Fl v
Tryb verbose.
Szczegółowe informacje dotyczące wysyłki są
wyświetlane na terminalu użytkownika.
.It Fl i
Ignoruje sygnały przerwania od tty.
Ta opcja jest bardzo użyteczna podczas korzystania z
.Nm mail
poprzez linie telefoniczne z dużą liczbą zakłóceń.
.It Fl I
Zmusza mail do pracy w trybie interaktywnym, nawet
jeśli wejściem nie jest terminal.
W szczególności znak specjalny 
.Sq Ic \&~
podczas wysyłania poczty jest aktywny tylko w trybie
interaktywnym.
.It Fl n
Zakazuje czytania
.Pa /etc/mail.rc
po uruchomieniu programu.
.It Fl N
Zakazuje wyświetlania na początku nagłówków wiadomości
w czasie czytania poczty czy edycji foldera pocztowego.
.It Fl s
Ustala temat z poziomu linii poleceń
(tylko pierwszy argument po opcji
.Fl s
jest uznawany za temat; pamiętaj, aby objąć cudzysłowami
tematy zawierające spacje).
.It Fl c
Wysyła kopie do
.Ar listy
użytkowników.
.It Fl b
Wysyła ukryte kopie do
.Ar listy .
Lista to adresy oddzielone przecinkami.
.It Fl f
Czyta zawartość twojego pliku 
.Ar mbox
(lub innego podanego pliku) do obróbki. Gdy wyjdziesz,
.Nm mail
zapisuje nieskasowane wiadomości z powrotem do tego pliku.
.It Fl u
Równoważna z:
.Pp
.Dl mail -f /var/spool/mail/użytkownik
.El
.Ss Wysyłanie poczty
Aby wysłać pocztę do jednej lub kilku osób, 
.Nm mail
może zostać wywołany z adresami docelowymi jako parametrami.
Program następnie spodziewa się, że wpiszesz swoją wiadomość,
zakończoną
.Sq Li control\-D
na początku nowej linii.
Sekcja
.Ar Odpowiadanie na listy
położona poniżej, opisuje pewne cechy 
.Nm mail
ułatwiające tworzenie listu.
.Pp
.Ss Czytanie poczty
Standardowe polecenie
.Nm mail
bez żadnych parametrów sprawdza twoją pocztę, a następnie
wypisuje nagłówek każdej znalezionej wiadomości.
Początkowo aktywna jest pierwsza wiadomość (nr 1) i może
ona zostać pokazana za pomocą polecenia
.Ic print
(które może zostać skrócone do
.Ql Ic p ) .
Możesz poruszać się po wiadomościach tak, jak poruszasz się
pomiędzy liniami w programie
.Xr \&ed 1 ,
za pomocą poleceń
.Ql Ic \&+
i
.Ql Ic \&\-
wybierających poprzednią i następną wiadomość, oraz
numerów wiadomości.
.Pp
.Ss Kasowanie poczty
Po obejrzeniu wiadomości możesz ją skasować
za pomocą polecenia
.Ic delete
.Ql Ic d
lub odpowiedzieć na nią używając
.Ic reply
.Ql Ic r .
Skasowanie powoduje, że program
.Nm mail
zapomina o tej wiadomości.
Proces ten nie jest nieodwracalny, taka wiadomość
może zostać odzyskana poleceniem
.Ic undeleted
.Ql Ic u
podając jej numer, lub przez przerwanie pracy programu
.Nm mail
za pomocą polecenia
.Ic exit
.Ql Ic x .
Najczęściej jednak skasowane wiadomości po prostu znikną,
aby już ich nigdy nie obejrzeć.
.Pp
.Ss Wyszczególnianie wiadomości
Komendy takie jak
.Ic print
czy
.Ic delete
mogą zawierać jako argument listę numerów wiadomości, których
dotyczy dana komenda.
Tak więc
.Dq Li delete 1 2
kasuje wiadomości 1 i 2, podczas gdy
.Dq Li delete 1\-5
kasuje wiadomości od 1 do 5.
Specjalny znak
.Ql Li \&*
dotyczy wszystkich wiadomości, a
.Ql Li \&$
wskazuje na ostatnią wiadomość. Tak więc polecenie
.Ic top
które wyświetla kilka pierwszych linii widomości może
zostać użyte jako
.Dq Li top \&*
aby wyświetlić pierwsze kilka linii wszystkich wiadomości.
.Pp
.Ss Odpowiadanie na listy
Możesz użyć komendy
.Ic reply
aby odpowiedzieć na wiadomość, odsyłając ją z powrotem
do nadawcy. Tekst który następnie wpiszesz, aż do znaku
końca pliku, będzie traktowany jako zawartość wiadomości.
Podczas wpisywania wiadomości
.Nm mail
traktuje specjalnie linie zaczynające się znakiem
.Ql Ic \&~ .
Na przykład wpisanie
.Ql Ic \&~m
(samego w linii) umieści kopię wiadomości na którą odpowiadasz
przesuwając ją o tabulator w prawo.
(patrz zmienna
.Em indentprefix
poniżej).
Pozostałe opcje ustawiają pole tematu, dodają lub usuwają adresatów
wiadomości czy pozwalają ci wywołać edytor lub powłokę, aby
wykonać jakieś polecenia.
(Te opcje są podane w podsumowaniu poniżej).
.Pp
.Ss Kończenie sesji
Możesz zakończyć pracę z programem
.Nm mail
za pomocą polecenia
.Ic quit
.Ql Ic q .
Przeglądnięte wiadomości są umieszczane w pliku
.Ar mbox
chyba że zostały usunięte, w takim razie zostają skasowane.
Nieprzeczytane wiadomości wracają do skrzynki pocztowej.
(Patrz opcja
.Fl f
powyżej).
.Pp
.Ss Osobiste i systemowe listy dystrybucyjne
Możliwe jest także tworzenie osobistych list dystrybucyjnych,
tak, aby poczta wysłana do na przykład pod adres
.Dq Li cohorts
trafiła do grupy ludzi
Takie listy definiuje się przez dodanie linii takiej jak
.Pp
.Dl alias cohorts bill ozalp jkf mark kridle@ucbcory
.Pp
do pliku
.Pa \&.mailrc
w twoim katalogu domowym.
Aktualna lista takich aliasów może być wyświetlona poleceniem
.Ic alias
w programie
.Nm mail .
Systemowe listy dystrybucyjne tworzy się przez edycję pliku
.Pa /etc/aliases ,
patrz także
.Xr aliases 5
i
.Xr sendmail 8 .
Mają one nieco odmienną składnię.
W wysyłanej poczcie, aliasy osobiste zostaną rozszerzone,
tak, aby można było odpowiedzieć nadawcy.
Systemowe
.Ic aliasy
nie są rozszerzane podczas wysyłania poczty, ale
każda odpowiedz która powróci do tego komputera
zostanie rozszerzona podczas przechodzenia przez program
.Xr sendmail .
.Pp
.Ss Poczta sieciowa (ARPA, UUCP, Berknet)
Opisu adresów sieciowych szukaj w
.Xr mailaddr 7 .
.Pp
.Nm Mail
ma wiele opcji, które mogą być ustawione w pliku
.Pa .mailrc ,
aby wpłynąć na zachowanie programów, tak więc
.Dq Li set askcc
uaktywnia opcję
.Ar askcc .
(Podsumowanie tych opcji znajduje się poniżej).
.Sh PODSUMOWANIE 
(Zaadaptowane z `Mail Reference Manual')
.Pp
Każde polecenie jest wpisywane w osobnej linii i może
posiadać argumenty. Komenda nie musi zostać podana w całości,
używana pierwsza komenda pasująca do podanego przedrostka.
Jeśli nie podano żadnego argumentu dla komend, które wymagają
listy wiadomości jako argumentu, to domyślnie przyjmowana
jest następna wiadomość która spełniająca warunki komendy.
Jeśli nie istnieją żadne następne wiadomości, to przeszukiwanie
odbywa się w przeciwnym kierunku, a jeśli nie istnieje żadna
pasująca wiadomość,
.Nm mail
wyświetla komunikat
.Dq Li \&No applicable messages
i przerywa wykonywanie polecenia.
.Bl -tag -width delete
.It Ic \&\-
Wyświetla poprzednią wiadomość. Jeśli podano liczbowy argument
.Ar n ,
to wyświetla wiadomość odległą o
.Ar n
do tyłu w stosunku do aktualnej.
.It Ic \&?
Wyświetla małe podsumowanie komend.
.It Ic \&!
Wywołuje komendę powłoki
(patrz także
.Xr sh 1
i
.Xr csh 1 )
podaną jako argument.
.It Ic Print
.Pq Ic P
To samo co
.Ic print ,
ale dodatkowo wyświetla ignorowane pola nagłówka.
Patrz także
.Ic print ,
.Ic ignore
i
.Ic retain .
.It Ic Reply
.Pq Ic R
Wysyła odpowiedź nadawcy. Nie wysyła odpowiedzi
pozostałym adresatom.
.It Ic Type
.Pq Ic T
To samo co komenda
.Ic Print .
.It Ic alias
.Pq Ic a
Jeśli bez argumentów, wyświetla wszystkie zdefiniowane aliasy.
Jeśli jeden argument, wyświetla tylko ten alias.
Jeśli więcej argumentów, tworzy nowy alias lub zmienia stary.
.It Ic alternates
.Pq Ic alt
Komenda
.Ic alternates
jest użyteczna, jeśli posiadasz konta na kilku komputerach.
Może być ona używana do poinformowania programu
.Nm mail ,
że podany adres jest faktycznie twój.
Gdy odpowiadasz na wiadomości,
.Nm mail
nie wyśle kopii listu na inne adresy podane w liście
.Ic alternates .
Jeśli komenda
.Ic alternates
została wywołana bez argumentów, wyświetla aktualną listę
adresów alternatywnych.
.It Ic chdir
.Pq Ic c
Zmienia aktualny katalog na podany. Jeśli nie podano katalogu,
to przechodzi do katalogu domowego użytkownika.
.It Ic copy
.Pq Ic co
Komenda
.Ic copy
robi to samo, co
.Ic save ,
z wyjątkiem tego, że nie zaznacza zapisywanej wiadomości
jako usuniętej.
.It Ic delete
.Pq Ic d
Zaznaczas wiadomości podane w argumencie jako usunięte.
Usunięte wiadomości nie zostaną zapisane w
.Ar mbox ,
ani nie będą dostępne dla większości innych komend.
.It Ic dp
(także
.Ic dt )
Kasuje aktualną wiadomość i wyświetla kolejną. Jeśli nie
ma kolejnej wiadomości,
.Nm mail
wyświetli komunikat
.Dq Li "at EOF" .
.It Ic edit
.Pq Ic e
Wywołuje edytor tekstowy po kolei dla każdej wiadomości podanej
jako parametr. Po powrocie z wiadomość jest ponownie odczytywana.
.It Ic exit
.Pf ( Ic ex
lub
.Ic x )
Powoduje natychmiastowy powrót do powłoki bez modyfikacji
skrzynki pocztowej, pliku
.Ar mbox
lub pliku podanego za pomocą parametru
.Fl f  .
.It Ic file
.Pq Ic fi
To samo co
.Ic folder  .
.It Ic folders
Wyświetla nazwy folderów pocztowych.
.It Ic folder
.Pq Ic fo
Komenda
.Ic folder
przełącza program na nowy plik lub folder pocztowy.
Gdy bez argumentów, wyświetla nazwę pliku, z którego
aktualnie korzystamy. Jeśli podasz argument, program zapisze
wszystkie zmiany (takie jak skasowane wiadomości) których
dokonałeś w aktualnym pliku i odczyta nowy plik.
Występują pewne specjalne znaki, oznaczające pewne pliki.
# oznacza poprzedni plik, % systemową skrzynkę pocztową,
%użytkownik oznacza systemową skrzynkę pocztową dla danego
użytkownika, & oznacza twój plik
.Ar mbox
a
\&+\&folder oznacza plik w twoim katalogu folderów.
.It Ic from
.Pq Ic f
Wypisuje nagłówki podanych wiadomości.
.It Ic headers
.Pq Ic h
Wyświetla nagłówki 18 wiadomości, jeśli podano argument
.Ql \&+ ,
to wyświetlane jest następne 18 nagłówków, a jeśli podano argument
.Ql \&\- ,
to 18 poprzednich.
.It Ic help
To samo co
.Ic \&?
.It Ic hold
.Pf ( Ic ho ,
także
.Ic preserve )
Zaznacza podane wiadomości do pozostawienia w systemowej
skrzynce pocztowej, zamiast przeniesienia do
.Ar mbox .
Nie anuluje komendy
.Ic delete .
.It Ic ignore
Dodaje listę pól nagłówka do
.Ar listy ignorowania .
Pola nagłówka na liście ignorowania nie zostaną
pokazane na terminalu gdy wyświetlisz wiadomość.
Ta komenda jest bardzo użyteczna do ignorowania pewnych
pól nagłówka generowanych przez komputer.
Komendy
.Ic Type
oraz
.Ic Print
mogą zostać użyte do wyświetlenia wiadomości w całości,
włączając w to pola ignorowane.
Jeśli 
.Ic ignore
zostanie wywołany bez parametrów,
to wyświetla aktualną listę ignorowanych pól.
.It Ic mail
.Pq Ic m
Wysyła list do adresów i list dystrybucyjnych podanych
w argumencie.
.It Ic mbox
Zaznacza wiadomości, które zostaną przeniesione do
.Ic mbox
gdy zakończysz pracę. Dzieje się tak z wiadomościami,
którym
.Em nie
mają ustawionej opcji
.Ic hold .
.It Ic next
.Pq Ic n
Podobne do
.Ic \&+
i
.Tn CR .
Przechodzi do następnej wiadomości i wyświetla ją. Gdy podano
argument, przechodzi do następnej pasującej wiadomości.
.It Ic preserve
.Pq Ic pre
To samo, co
.Ic hold .
.It Ic print
.Pq Ic p
Wyświetla na terminalu każdą podaną w argumencie wiadomość.
.It Ic quit
.Pq Ic q
Kończy pracę, zapisuje wszystkie nieskasowane, niezapisane
wiadomości w pliku
.Ar mbox
w katalogu domowym użytkownika, pozostawiając wszystkie
wiadomości zaznaczone poleceniem
.Ic hold
czy
.Ic preserve
lub do których nigdy się nie odwoływano w systemowej
skrzynce pocztowej i usuwa wszystkie pozostałe wiadomości
z systemowej skrzynki pocztowej. Jeśli podczas tej sesji
pojawiła się nowa poczta, to zostanie wyświetlony komunikat
.Dq Li "You have new mail" .
Jeśli uruchomiono program z opcją
.Fl f ,
to edytowany plik zostanie ponownie zapisany.
Program zwraca kontrolę do powłoki, chyba że zapis edytowanego
pliku nie powiedzie się, w tej sytuacji użytkownik może
wyjść za pomocą komendy
.Ic exit .
.It Ic reply
.Pq Ic r
Wysyła odpowiedzi do nadawcy i wszystkich adresatów podanych
wiadomości. Wiadomość nie może być skasowana.
.It Ic respond
To samo, co
.Ic reply  .
.It Ic retain
Dodaje podane pola nagłówka do
.Ar listy zatrzymanych
Podczas wyświetlania wiadomości na terminalu
zostaną pokazane tylko pola nagłówka znajdujące się
na liście zatrzymanych. Wszystkie inne pola zostają ukryte.
Komendy
.Ic Type
i
.Ic Print
mogą zostać użyte do wyświetlenia całej wiadomości.
Jeśli
.Ic retain
zostanie wywołane bez argumentów, to wyświetla aktualną
listę zatrzymanych pól.
.It Ic save
.Pq Ic s
Dopisuje podane wiadomości na koniec podanego jako drugi
argument pliku. Nazwa pliku, ilość linii oraz liczba znaków
jest wyświetlana na terminalu.
.It Ic set
.Pq Ic se
Gdy bez argumentów, wyświetla wartości wszystkich zmiennych.
W innym przypadku ustawia opcje. Argumenty są w postaci
.Ar opcja=wartość
(bez spacji przed lub za =) lub
.Ar opcja .
Argument może zostać ujęty w cudzysłowy, aby zamaskować
spacje, tabulatory, np.
.Dq Li "set indentprefix=\*q->\*q"
.It Ic saveignore
Powoduje, że podane wiadomości zapisywane za pomocą
.Ic save
lub podczas automatycznego zapisu do
.Ar mbox
nie będą zawierały pól nagłówka z listy pól ignorowanych.
.It Ic saveretain
Powoduje, że w czasie zapisu podanych wiadomości za pomocą
.Ic save
lub podczas automatycznego zapisu do
.Ar mbox
dołączane są jedynie pola nagłówka znajdujące się na
liście zatrzymanych pól. Wywołanie
.Ic Saveretain
automatycznie anuluje
.Ic saveignore .
.It Ic shell
.Pq Ic sh
Wywołuje interaktywną wersję powłoki.
.It Ic size
Wyświetla ilość znaków dla każdej z podanych wiadomości.
.It Ic source
Ładuje komendy z pliku.
.It Ic top
Wyświetla kilka pierwszych linii podanych wiadomości.
Ilość wyświetlanych linii zależy od zmiennej
.Ic toplines ,
wartością domyślną jest pięć.
.It Ic type
.Pq Ic t
To samo co
.Ic print  .
.It Ic unalias
Usuwa grupy adresów zdefiniowane przez komendę
.Ic alias .
Od teraz nazwa grupy nie ma już żadnego szczególnego znaczenia.
.It Ic undelete
.Pq Ic u
Zaznacza podane wiadomości jako
.Ic nie
usunięte.
.It Ic unread
.Pq Ic U
Zaznacza podane wiadomości jako
.Ic nie
przeczytane.
.It Ic unset
Wyłącza podane opcji, przeciwieństwo komendy
.Ic set .
.It Ic visual
.Pq Ic v
Wywołuje pełnoekranowy edytor dla każdej podanej wiadomości.
.It Ic write
.Pq Ic w
Podobne do
.Ic save ,
jednak zapisywana jest
.Ic tylko
sama treść wiadomości
.Pq Ar bez
nagłówka). Użyteczne w celach takich, jak na przykład 
przesyłanie kodów źródłowych poprzez pocztę.
.It Ic xit
.Pq Ic x
To samo, co
.Ic exit .
.It Ic z
.Nm Mail
wyświetla nagłówki wiadomości tak, jak to
opisano przy poleceniu
.Ic headers .
Możesz przenieść się do następnego ekranu za pomocą polecenia
.Ic \&z .
Możesz także przenieść się do poprzedniego ekranu używając
.Ic \&z\&\- .
.El
.Ss Komendy z tyldą
.Pp
Poniżej znajduje się podsumowanie komend z tyldą, które
używane są podczas pisania wiadomości. Komendy z tyldą są
rozpoznawane tylko wtedy, gdy znajdują się na początku linii.
The name
.Dq Em tilde\ escape
is somewhat of a misnomer since the actual escape
character can be set by the option
.Ic escape .
.Bl -tag -width Ds
.It Ic \&~! Ns Ar komenda
Wywołuje podaną komendę powłoki, a następnie wraca do
edycji wiadomości.
.It Ic \&~b Ns Ar adres ...
Dodaje podane adresy do listy kopii wiadomości, ale nie
ujawnia ich w polu Cc: nagłówka (ukryta kopia).
.It Ic \&~c Ns Ar adres ...
Dodaje podane adresy do listy kopii wiadomości.
.It Ic \&~d
Dołącza zawartość pliku
.Dq Pa dead.letter
z katalogu domowego do edytowanej wiadomości.
.It Ic \&~e
Wywołuje edytor tekstowy z napisaną dotychczas wiadomością.
Po zakończeniu sesji możesz kontynuować dodawanie tekstu
do wiadomości.
.It Ic \&~f Ns Ar wiadomości
Dodaje podane wiadomości do edytowanej wiadomości.
Gdy nie podano argumentu, dodaje aktualną wiadomość.
Pola nagłówka ignorowane (za pomocą komendy
.Ic ignore
lub
.Ic retain )
nie zostają dołączone.
.It Ic \&~F Ns Ar wiadomości
To samo, co
.Ic \&~f ,
jednak dołącza wszystkie nagłówki wiadomości.
.It Ic \&~h
Pozwala na edycję nagłówka wiadomości. Wyświetla po kolei
zawartość poszczególnych pól nagłówka i pozwala na ich modyfikację.
.It Ic \&~m Ns Ar wiadomości
Dodaje podane wiadomości do edytowanej wiadomości, przesunięte
o tabulator, lub z dodaną wartością zmiennej
.Ar indentprefix .
Gdy nie podano argumentów, dodaje aktualną wiadomość.
Pola nagłówka ignorowane (za pomocą komendy
.Ic ignore
lub
.Ic retain )
nie zostają dołączone.
.It Ic \&~M Ns Ar wiadomości
To samo, co
.Ic \&~m ,
ale dołączane są wszystkie pola nagłówka.
.It Ic \&~p
Wyświetla całość edytowanej wiadomości, poprzedzoną
zawartością pól nagłówka.
.It Ic \&~q
Anuluje edytowaną wiadomość, a następnie, jeśli włączona
jest opcja
.Ic save ,
kopiuje ją do pliku
.Dq Pa dead.letter
w twoim katalogu domowym.
.It Ic \&~r Ns Ar plik
Dodaje zawartość podanego pliku do edytowanej wiadomości.
.It Ic \&~s Ns Ar tekst
Zmienia temat wiadomości na podany tekst.
.It Ic \&~\&t Ns Ar adres ...
Dodaje podane adresy do listy adresatów.
.It Ic \&~\&v
Wywołuje alternatywny edytor tekstów (określony przez zmienną
.Ev VISUAL )
dla edytowanej wiadomości. Zazwyczaj alternatywnym edytorem
jest edytor ekranowy. Po wyjściu z edytora możesz kontynuować
edycję wiadomości.
.It Ic \&~w Ns Ar plik
Zapisuje wiadomość do podanego pliku.
.It Ic \&~\&| Ns Ar komenda
Wysyła wiadomość poprzez strumień do podanego polecenia.
Jeśli komenda nie zwróci nic na standardowym wyjściu lub
zakończy pracę z błędem, oryginalna wiadomość zostanie
zachowana. Często używanym poleceniem jest
.Xr fmt 1
służący do wyjustowania wiadomości.
.It Ic \&~: Ns Ar komenda-mail
Wykonuje podaną komendę programu mail. Nie wszystkie polecenia
są jednak dozwolone.
.It Ic \&~~ Ns Ar tekst
Dodaje do wiadomości podany tekst, poprzedzony znakiem ~.
Jeśli znak escape został zmieniony, powinieneś wpisać go
dwukrotnie aby został on dodany do wiadomości.
.El
.Ss Opcje programu mail
Opcje są ustawiane poprzez polecenia
.Ic set
oraz
.Ic unset .
Opcje mogą być binarne, w tej sytuacji istotne jest tylko
czy są ustawione czy nie, albo tekstowe, w tej sytuacji istotna
jest wartość danej opcji. Opcje binarne to:
.Bl -tag -width append
.It Ar append
Powoduje, że wiadomości zapisane w
.Ar mbox
zostaną dopisane na końcu, zamiast zastępować dotychczasową
zawartość pliku. Ta opcja powinna być zawsze włączona
(najlepiej w pliku
.Pa /etc/mail.rc ) .
.It Ar ask, asksub
Powoduje, że 
.Nm mail
zawsze zapyta o temat wysyłanej wiadomości. Jeśli podasz
jedynie pustą linię, nie będzie pola tematu.
.It Ar askcc
Powoduje, że pod koniec edycji wiadomości jesteś pytany o
dodatkowych adresatów kopii. Podanie pustej linii oznacza,
że dotychczasowa lista kopii jest wystarczająca.
.It Ar askbcc
Powoduje, że pod koniec edycji wiadomości jesteś pytany o
dodatkowych adresatów ukrytych kopii. Podanie pustej linii oznacza,
że dotychczasowa lista ukrytych kopii jest wystarczająca.
.It Ar autoprint
Powoduje, że komenda
.Ic delete
zachowuje się tak jak
.Ic dp .
Oznacza to, że po skasowaniu wiadomości, następna zostanie
wyświetlona automatycznie.
.It Ar debug
Ustawienie opcji
.Ar debug
działa tak samo, jak podanie
.Fl d
w linii poleceń i powoduje, że
.Nm mail
wyświetla wszystkie informacje przydatne przy
debugowaniu programu.
.It Ar dot
Opcja
.Ar dot
powoduje, że
.Nm mail
interpretuje pojedynczą kropkę w pustej linii jako
koniec edytowanej wiadomości.
.It Ar hold
Ta opcja powoduje, że wiadomości zawsze są
zatrzymywane w skrzynce pocztowej.
.It Ar ignore
Powoduje, że sygnały przerwania z terminalu zostają ignorowane
i wyświetlone jako znak @.
.It Ar ignoreeof
Opcja ta jest powiązana z
.Ar dot
i powoduje, że
.Nm mail
nie uznaje control-d jako końca wiadomości
.Ar Ignoreeof
dotyczy także wiersza poleceń
.Nm mail .
.It Ar metoo
Zazwyczaj gdy w grupie znajduje się nadawca, jest on usuwany
z pola adresatów. Ustawienie tej opcji powoduje dodanie
nadawcy do pola adresatów.
.It Ar noheader
Ustawienie opcji
.Ar noheader
powoduje to samo, co wywołanie programu z parametrem
.Fl N .
.It Ar nosave
Standardowo, gdy przerwiesz edycję wiadomości, zostanie
ona zapisana do pliku
.Dq Pa dead.letter
w twoim katalogu domowym. Ustawienie opcji
.Ar nosave
zapobiega temu.
.It Ar Replyall
Zamienia znaczenie komend
.Ic reply
i
.Ic Reply .
.It Ar quiet
Zapobiega wyświetlaniu wersji po uruchomieniu programu.
.It Ar searchheaders
Jeśli ta opcja jest ustawiona, to lista wiadomości podana
w postaci ``/x:y'' zostanie zamieniona na listę wszystkich
wiadomości zawierających tekst ``y'' w polu nagłówka ``x''.
Wielkość liter nie jest istotna.
.It Ar verbose
Ustawienie opcji
.Ar verbose
daje takie same efekty, jak użycie opcji
.Fl v
w linii poleceń. Gdy mail pracuje w trybie verbose, na
terminalu wyświetlane są szczegóły dotyczące dostarczania
wiadomości do adresata.
.El
.Ss Opcje tekstowe
.Bl -tag -width Va
.It Ev EDITOR
Ścieżka do edytora tekstowego używanego po wydaniu komendy
.Ic edit
lub
.Ic \&~e .
Jeśli nie zdefiniowana, używany jest domyślny edytor.
.It Ev LISTER
Ścieżka do programu wyświetlającego katalogi wykorzystywanego
przez komendę
.Ic folders .
Domyślna wartość to
.Pa /bin/ls .
.It Ev PAGER
Ścieżka do programu używanego przez komendę
.Ic more
lub gdy ustawiona jest opcja
.Ic crt .
Jeśli opcja nie została zdefiniowana, używana jest
domyślna przeglądarka
.Xr more 1 .
.It Ev SHELL
Ścieżka do powłoki używana przez komendę
.Ic \&!
i
.Ic \&~! .
Jeśli opcja nie została zdefiniowana, używana
jest domyślna powłoka.
.It Ev VISUAL
Ścieżka do edytora tekstów używanego przez komendę
.Ic visual
i
.Ic \&~v .
.It Va crt
Wartość tej opcji ustala, jak długa musi być wiadomość,
aby program
.Ev PAGER
musiał zostać wykorzystany do jej obejrzenia. Jeśli opcja
.Va crt
ma pustą wartość, to używana jest liczba linii terminala
(patrz też
.Xr stty 1 ) .
.It Ar escape
Jeśli zdefiniowana, pierwszy znak tej opcji ustala znak
używany zamiast ~.
.It Ar folder
Nazwa katalogu, w którym przechowywane są foldery
wiadomości. Jeśli nazwa zaczyna się od `/',
.Nm mail
uznaje ją za ścieżkę absolutną, w innym przypadku jest
to ścieżka względem twojego katalogu domowego.
.It Ev MBOX
Nazwa pliku
.Ar mbox .
Może to być nazwa foldera. Domyślną nazwą jest
.Dq Li mbox
w katalogu domowym użytkownika.
.It Ar record
Jeśli zdefiniowana, oznacza nazwę pliku, do którego zapisywana
jest każda wysyłana wiadomość. Jeśli niezdefiniowana, to
wysyłane wiadomości nie są zapisywane.
.It Ar indentprefix
Tekst używany przez komendę ``~m'' do oznaczania wiadomości,
zamiast domyślnego znaku tabulacji (^I). Pamiętaj, aby objąć
wartość cudzysłowami jeśli zawiera spacje lub tabulatory.
.It Ar toplines
Jeśli zdefiniowana, ustala liczbę linii wyświetlanych przez
komendę
.Ic top .
Domyślnie wyświetlanych jest pierwszych pięć linii.
.El
.Sh ŚRODOWISKO
.Nm Mail
korzysta ze zmiennych środowiskowych
.Ev HOME
oraz
.Ev USER .
.Sh PLIKI
.Bl -tag -width /usr/lib/mail.*help -compact
.It Pa /var/spool/mail/*
Skrzynka pocztowa.
.It ~/mbox
Przeczytana poczta użytkownika.
.It ~/.mailrc
Plik zawierający początkowe komendy mail.
.It Pa /tmp/R*
Pliki tymczasowe.
.It Pa /usr/lib/mail.*help
Pliki pomocy.
.It Pa /etc/mail.rc
Systemowy plik inicjalizacji.
.El
.Sh PATRZ TAKŻE
.Xr fmt 1 ,
.Xr newaliases 1 ,
.Xr vacation 1 ,
.Xr aliases 5 ,
.Xr mailaddr 7 ,
.Xr sendmail 8
oraz
.Rs
.%T "The Mail Reference Manual" .
.Re
.Sh HISTORIA
Komenda
.Nm mail
pojawiła się w
.At v6 .
Ta strona man pochodzi z dokumentu
.%T "The Mail Reference Manual" ,
którego autorem jest Kurt Shoens.
.Sh BŁĘDY
Istnieją opcje nie opisane w tym dokumencie. Większość z
nich nie jest użyteczna dla zwykłego użytkownika.
.Pp
.\" This bug is not the case in this particular distribution.
.\" Usually, .Nm mail is just a link to .Nm Mail, which can be confusing.
.Sh "INFORMACJE O TŁUMACZENIU"
Powyższe tłumaczenie pochodzi z nieistniejącego już Projektu Tłumaczenia Manuali i 
\fImoże nie być aktualne\fR. W razie zauważenia różnic między powyższym opisem
a rzeczywistym zachowaniem opisywanego programu lub funkcji, prosimy o zapoznanie 
się z oryginalną (angielską) wersją strony podręcznika za pomocą polecenia:
.br
man \-\-locale=C 1 bsd-mailx
.Pp
Prosimy o pomoc w aktualizacji stron man \- więcej informacji można znaleźć pod
adresem http://sourceforge.net/projects/manpages\-pl/.