File: bash.1

package info (click to toggle)
manpages-pl 1%3A0.6-2
links: PTS, VCS
area: main
in suites: jessie, jessie-kfreebsd
size: 20,896 kB
ctags: 7
sloc: sh: 112; makefile: 59; perl: 32
file content (7821 lines) | stat: -rw-r--r-- 342,516 bytes
.if  \n(zZ=1 .ig zZ
.\"
.\" MAN PAGE COMMENTS to
.\"
.\"	Chet Ramey
.\"	Case Western Reserve University
.\"	chet.ramey@case.edu
.\"
.\"	Last Change: Sun Feb  2 16:21:40 EST 2014
.\"
.\" bash_builtins, strip all but Built-Ins section
.if  \n(zY=1 .ig zY
.\"*******************************************************************
.\"
.\" This file was generated with po4a. Translate the source file.
.\"
.\"*******************************************************************
.\" This file is distributed under the same license as original manpage
.\" Copyright of the original manpage:
.\" Copyright © 1987-2010 Free Software Foundation, Inc. (GPL-3)
.\" Copyright © of Polish translation:
.\" Wojtek Kotwica (PTM) <wkotwica@post.pl>, 2000, 2002.
.\" Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>, 2012, 2013, 2014.
.TH BASH 1 "2 lutego 2014" "GNU Bash 4.3" 
.de  }1
.ds ]X \&\\*(]B\\
.nr )E 0
.if !"\\$1"" .nr )I \\$1n
.}f
.ll \\n(LLu
.in \\n()Ru+\\n(INu+\\n()Iu
.ti \\n(INu
.ie !\\n()Iu+\\n()Ru-\w\\*(]Xu-3p \{\\*(]X
.br\}
.el \\*(]X\h|\\n()Iu+\\n()Ru\c
.}f
..
.\"
.\" There's some problem with having a `@'
.\" in a tagged paragraph with the BSD man macros.
.\" It has to do with `@' appearing in the }1 macro.
.\" This is a problem on 4.3 BSD and Ultrix, but Sun
.\" appears to have fixed it.
.\" If you're seeing the characters
.\" `@u-3p' appearing before the lines reading
.\" `possible-hostname-completions
.\" and `complete-hostname' down in READLINE,
.\" then uncomment this redefinition.
.\"
.de  FN
\fI\|\\$1\|\fP
..
.\"
.\" File Name macro.  This used to be `.PN', for Path Name,
.\" but Sun doesn't seem to like that very much.
.\"
.SH NAZWA
bash \- GNU Bourne\-Again SHell
.SH SKŁADNIA
\fBbash\fP [\fIopcje\fP] [\fIłańcuch_polecenia\fP | \fIplik\fP]
.SH PRAWA\ AUTORSKIE
.if  n Bash is Copyright (C) 1989-2013 by the Free Software Foundation, Inc.
.if  t Bash is Copyright \(co 1989-2013 by the Free Software Foundation, Inc.
.SH OPIS
\fBBash\fP jest zgodnym z \fBsh\fP interpreterem języka poleceń, wykonującym
polecenia ze standardowego wejścia bądź z pliku.  Włączono doń również
przydatne cechy zaczerpnięte z powłoki \fIKorna\fP i powłoki \fIC\fP (\fBksh\fP i
\fBcsh\fP).
.PP
\fBBash\fP w zamierzeniu jest implementacją zgodną z POSIX\-ową specyfikacją
powłok i narzędzi \-\- IEEE POSIX Shell and Utilities specification (IEEE
Standard 1003.1). \fBBash\fP może być skonfigurowany w ten sposób, aby był
domyślnie zgodny z normą POSIX.
.SH OPCJE
Oprócz jednoznakowych opcji powłoki udokumentowanych w opisie wbudowanego
polecenia \fBset\fP, polecenia wbudowane mogą być użyte jako opcje przy
wywołaniu powłoki. Dodatkowo, \fBbash\fP przy wywołaniu interpretuje poniższe
opcje:
.PP
.PD 0
.TP  10
\fB\-c\fP
Jeśli występuje opcja \fB\-c\fP, to polecenia odczytywane są z pierwszego
argumentu, niebędącego opcją \fIłańcucha_polecenia\fP. Jeżeli po
\fIłańcuchu_polecenia\fP istnieją argumenty, to są one przypisywane do
argumentów pozycyjnych, poczynając od \fB$0\fP.
.TP 
\fB\-i\fP
Jeżeli występuje opcja \fB\-i\fP, to powłoka jest \fIinteraktywna\fP.
.TP 
\fB\-l\fP
Program \fBbash\fP będzie działał jakby został wywołany jako powłoka
zgłoszeniowa (patrz niżej
.SM
\fBWYWOŁANIE\fP).
.TP 
\fB\-r\fP
Jeżeli występuje opcja \fB\-r\fP, to powłoka staje się powłoką \fIokrojoną\fP
(restricted). Patrz poniżej \fBPOWŁOKA OKROJONA\fP.
.TP 
\fB\-s\fP
Jeśli występuje opcja \fB\-s\fP lub po przetworzeniu opcji nie pozostają żadne
argumenty, to polecenia odczytywane są ze standardowego wejścia. Opcja ta
umożliwia na ustawienie parametrów pozycyjnych podczas wywołania powłoki
interaktywnej.
.TP 
\fB\-D\fP
Na standardowym wyjściu wypisywana jest lista łańcuchów cytowanych
cudzysłowem poprzedzonych znakiem \fB$\fP.  Są to łańcuchy będące przedmiotem
tłumaczenia języka, gdy bieżącym ustawieniem regionalnym (locale) nie jest
\fBC\fP ani \fBPOSIX\fP.  Implikuje to opcję \fB\-n\fP; nie zostaną wykonane żadne
polecenia.
.TP 
\fB[\-+]O [\fP\fIopcja_shopt\fP\fB]\fP
\fIopcja_shopt\fP jest jedną z opcji powłoki akceptowanych przez polecenie
wbudowane \fBshopt\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP poniżej).
Jeśli występuje \fIopcja_shopt\fP, to \fB\-O\fP nadaje wartość tej opcji, zaś \fB+O\fP
unieważnia ją.  Jeżeli nie podano \fIopcji_shopt\fP, to na standardowym wyjściu
wypisywane są nazwy i wartości opcji powłoki akceptowanych przez \fBshopt\fP.
Jeśli opcją wywołania jest \fB+O\fP, tworzone wyjście jest formatowane w taki
sposób, by można było wykorzystać je jako wejście.
.TP 
\fB\-\-\fP
Zapis \fB\-\-\fP sygnalizuje koniec opcji i wyłącza dalsze ich przetwarzanie.
Argumenty występujące po \fB\-\-\fP traktowane są jako nazwy plików i
argumenty. Argument \fB\-\fP jest równoważnikiem \fB\-\-\fP.
.PD
.PP
\fBBash\fP interpretuje także wiele opcji wieloznakowych.  Jeśli mają zostać
rozpoznane, opcje te muszą pojawić się w wierszu poleceń przed opcjami
jednoznakowymi,
.PP
.PD 0
.TP 
\fB\-\-debugger\fP
Ustawia profil debuggera do wykonania, przed uruchomieniem powłoki. Włącza
rozszerzony tryb debugowania (patrz opis opcji \fBextdebug\fP do wbudowanego
polecenia \fBshopt\fP poniżej).
.TP 
\fB\-\-dump\-po\-strings\fP
Równoważne \fB\-D\fP, ale wyjście jest w formacie pliku GNU \fIgettext\fP \fBpo\fP
(portable object).
.TP 
\fB\-\-dump\-strings\fP
Równoważnik \fB\-D\fP.
.TP 
\fB\-\-help\fP
Wyświetla na standardowym wyjściu komunikat o użytkowaniu i pomyślnie kończy
pracę.
.TP 
\fB\-\-init\-file\fP \fIplik\fP
.PD 0
.TP 
\fB\-\-rcfile\fP \fIplik\fP
.PD
Wykonuje polecenia z podanego \fIpliku\fP zamiast ze standardowego systemowego
pliku inicjującego \fB/etc/bash.bashrc\fP i osobistego pliku inicjującego
\fI~/.bashrc\fP, jeśli powłoka jest interaktywna.  Zobacz
.SM
\fBWYWOŁANIE\fP
poniżej.
.TP 
\fB\-\-login\fP
Równoważne \fB\-l\fP.
.TP 
\fB\-\-noediting\fP
Nie używa biblioteki GNU \fBreadline\fP do odczytu wierszy poleceń w trybie
interaktywnym.
.TP 
\fB\-\-noprofile\fP
Nie odczytuje ani ogólnosystemowego pliku startowego
.FN /etc/profile
ani żadnego z osobistych plików inicjujących \fI~/.bash_profile\fP,
\fI~/.bash_login\fP czy \fI~/.profile\fP.  Domyślnie, \fBbash\fP czyta te pliki gdy
jest wywołany jako powłoka zgłoszeniowa (zobacz
.SM
\fBWYWOŁANIE\fP
poniżej).
.TP 
\fB\-\-norc\fP
Nie odczytuje i nie wykonuje systemowego pliku inicjującego
\fI/etc/bash.bashrc\fP oraz osobistego pliku inicjującego \fI~/.bashrc\fP jeśli
powłoka jest interaktywna. Opcja ta jest domyślnie włączona, jeżeli powłokę
wywołano jako \fBsh\fP.
.TP 
\fB\-\-posix\fP
Zmienia zachowanie \fBbash\fP tam, gdzie domyślne działanie różni się od
standardu POSIX, tak by spełniać standard (\fItryb posix\fP). Więcej informacji
o tym, jak tryb posix wpływa na zachowanie powłoki można znaleźć w
dokumencie do którego odsyła
.SM
\fBZOBACZ TAKŻE\fP.
.TP 
\fB\-\-restricted\fP
Powłoka staje się okrojona (zobacz
.SM
\fBPOWŁOKA OKROJONA\fP poniżej).
.TP 
\fB\-\-verbose\fP
Równoważnik opcji \fB\-v\fP.
.TP 
\fB\-\-version\fP
Pokazuje na standardowym wyjściu informację o wersji tego egzemplarza
\fBbash\fP i pomyślnie kończy pracę.
.PD
.SH ARGUMENTY
Jeśli po przetworzeniu opcji pozostają jakieś argumenty, a nie podano ani
opcji \fB\-c\fP ani \fB\-s\fP, to zakłada się, że pierwszy argument jest nazwą pliku
zawierającego polecenia powłoki. Jeżeli \fBbash\fP został wywołany w taki
sposób, to \fB$0\fP przypisywana jest nazwa pliku z poleceniami, a parametrom
pozycyjnym pozostałe argumenty. \fBBash\fP odczytuje i wykonuje polecenia z
tego pliku, a następnie kończy pracę. Kod zakończenia \fBbash\fPa jest wówczas
kodem zakończenia ostatniego wykonanego polecenia skryptu. Jeśli nie
wykonano żadnego polecenia, to kod zakończenia wynosi 0. Najpierw wykonywana
jest próba otworzenia pliku w bieżącym katalogu, a następnie, jeśli się ona
nie powiedzie, powłoka przeszukuje katalogi w
.SM
\fBPATH\fP szukając
skryptu.
.SH WYWOŁANIE
\fIPowłoka zgłoszeniowa\fP (login shell) to taka, w której pierwszym znakiem
zerowego argumentu jest \fB\-\fP, lub taka, którą uruchomiono z opcją
\fB\-\-login\fP.
.PP
Powłoka \fIinteraktywna\fP to taka, którą uruchomiono bez argumentów innych niż
opcje i bez opcji \fB\-c\fP; zarówno jej standardowe wejście jak i wyjście
powiązane jest z terminalami (tak jak określiła to funkcja \fIisatty\fP(3)),
albo taka, którą uruchomiono z opcją \fB\-i\fP.
.SM
Jeśli \fBbash\fP jest
interaktywny, to ustawiane jest \fBPS1\fP zaś \fB$\-\fP zawiera \fBi\fP; pozwala to
skryptowi powłoki lub plikowi startowemu na sprawdzanie tego stanu.
.PP
Poniższe akapity opisują, jak \fBbash\fP wykonuje swoje pliki startowe.  Jeśli
któryś z tych plików istnieje, ale nie może być odczytany, to \fBbash\fP
zgłasza błąd. Tyldy (~) w nazwach plików interpretowane są według reguł
opisanych poniżej w części \fBInterpretacja tyld\fP sekcji
.SM
\fBINTERPRETACJA\fP.
.PP
Gdy \fBbash\fP wywoływany jest jako powłoka zgłoszeniowa lub jako powłoka
nie\-interaktywna z opcją \fB\-\-login\fP, w pierwszej kolejności czyta i wykonuje
polecenia z pliku \fI/etc/profile\fP, jeśli takowy istnieje.  Po odczytaniu
tego pliku, szuka \fI~/.bash_profile\fP, \fI~/.bash_login\fP i \fI~/.profile\fP, w
tej kolejności, po czym odczytuje i wykonuje polecenia z pierwszego
istniejącego i dającego się odczytać.  Można posłużyć się opcją
\fB\-\-noprofile\fP podczas uruchamiania powłoki, by zakazać takiego zachowania.
.PP
Podczas kończenia pracy powłoki zgłoszeniowej, \fBbash\fP czyta i wykonuje
polecenia z pliku \fI~/.bash_logout\fP, jeśli taki istnieje.
.PP
Jeżeli uruchamiana jest powłoka interaktywna nie będąca powłoką
zgłoszeniową, \fBbash\fP czyta i wykonuje polecenia z \fI/etc/bash.bashrc\fP i
\fI~/.bashrc\fP, jeśli takie pliki istnieją.  Może to być zakazane za pomocą
opcji \fB\-\-norc\fP.  Opcja \fB\-\-rcfile\fP \fIplik\fP wymusi odczyt i wykonanie
poleceń z \fIpliku\fP zamiast z \fI/etc/bash.bashrc\fP i \fI~/.bashrc\fP.
.PP
Jeśli \fBbash\fP startuje w trybie nie\-interaktywnym, na przykład w celu
uruchomienia skryptu powłoki, to szuka w środowisku zmiennej
.SM
\fBBASH_ENV\fP, interpretuje jej wartość, jeśli ją znalazł, i używa otrzymanej
wartości jako nazwy pliku do odczytania i wykonania.  \fBBash\fP zachowuje się
tak, jakby były wykonane następujące polecenia:
.sp .5
.RS
.if  t \f(CWif [ \-n "$BASH_ENV" ]; then . "$BASH_ENV"; fi\fP
.if  n if [ \-n "$BASH_ENV" ]; then . "$BASH_ENV"; fi
.RE
.sp .5
ale do szukania nazwy pliku nie jest używana wartość zmiennej
.SM
\fBPATH\fP.
.PP
Jeżeli \fBbash\fP wywołano pod nazwą \fBsh\fP, to próbuje on naśladować zachowanie
startowe historycznych wersji \fBsh\fP tak ściśle jak to jest możliwe, przy
równoczesnym spełnianiu standardu POSIX.  Wywołany jako powłoka interaktywna
lub powłoka nie\-interaktywna z opcją \fB\-\-login\fP, usiłuje na początku
odczytać i wykonać polecenia z \fI/etc/profile\fP i \fI~/.profile\fP, w tej
kolejności.  W celu zakazania tego zachowania można użyć opcji
\fB\-\-noprofile\fP.  Wywołany jako powłoka interaktywna pod nazwą \fBsh\fP, \fBbash\fP
poszukuje zmiennej
.SM
\fBENV\fP, interpretuje jej wartość, jeśli jest
zdefiniowana, i posługuje się otrzymaną wartością jako nazwą pliku, który ma
być odczytany i wykonany.  Ponieważ powłoka wywołana jako \fBsh\fP nie usiłuje
czytać ani wykonywać poleceń z jakichkolwiek innych plików startowych, opcja
\fB\-\-rcfile\fP nie ma żadnych skutków.  Powłoka nie\-interaktywna wywołana pod
nazwą \fBsh\fP nie próbuje czytać żadnych plików startowych.  Wywołany jako
\fBsh\fP, \fBbash\fP wchodzi w tryb \fIposix\fP po odczycie plików startowych.
.PP
Gdy \fBbash\fP uruchomiony jest w trybie \fIposix\fP, jak z opcją \fB\-\-posix\fP
wiersza poleceń, kieruje się standardem POSIX dla plików startowych.  W
trybie tym, powłoka interaktywna interpretuje zmienną
.SM
\fBENV\fP a
polecenia odczytywane i wykonywane są z pliku, którego nazwą jest
zinterpretowana wartość.  Nie są czytane inne pliki startowe.
.PP
\fBBash\fP usiłuje rozstrzygnąć, czy jest uruchomiony ze standardowym wejściem
podpiętym do połączenia sieciowego, przez demona powłoki zdalnej, zwykle
\fIrshd\fP lub przez bezpiecznego demona powłoki \fIsshd\fP.  Jeżeli stwierdzi, że
został uruchomiony w ten  sposób, to odczytuje i wykonuje polecenia z
\fI~/.bashrc\fP, jeśli plik ten istnieje i daje się czytać. Nie będzie tego
robił wywołany jako \fBsh\fP.  Można posłużyć się opcją \fB\-\-norc\fP, by zakazać
tego zachowania oraz opcją \fB\-\-rcfile\fP, by wymusić czytanie innego pliku,
ale ani \fIrshd\fP, ani \fIsshd\fP zazwyczaj nie wywołuje powłoki z tymi opcjami
ani nie pozwala na ich podanie.
.PP
Jeśli powłoka została uruchomiona z efektywnym id użytkownika (grupy) różnym
od id rzeczywistego, a nie podano opcji \fB\-p\fP, to nie są odczytywane żadne
pliki startowe, funkcje powłoki nie są dziedziczone ze środowiska, zmienne
.SM
\fBSHELLOPTSP\fP,
.SM
\fBBASHOPTS\fP,
.SM
\fBCDPATH\fP, i
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP, jeśli jest takie występują w środowisku, są ignorowane a
efektywny identyfikator użytkownika jest ustawiany na jego identyfikator
rzeczywisty.  Jeśli przy wywołaniu podano opcję \fB\-p\fP, to zachowanie
startowe jest takie samo, ale nie jest resetowany efektywny id użytkownika.
.SH DEFINICJE
.PP
W pozostałej części tego dokumentu używane są poniższe definicje.
.PD 0
.TP 
\fBodstęp\fP
Spacja lub znak tabulacji.
.TP 
\fBsłowo\fP
Sekwencja znaków uważana przez powłokę za pojedynczą jednostkę. Znana też
jako \fBtoken\fP.
.TP 
\fBnazwa\fP
Jest to \fIsłowo\fP składające się wyłącznie ze znaków alfanumerycznych i
znaków podkreślenia, i rozpoczynające się znakiem alfabetycznym lub
podkreśleniem. Wspominane również jako \fBidentyfikator\fP.
.TP 
\fBmetaznak\fP
Znak, który, gdy nie jest cytowany, oddziela słowa. Jeden z poniższych:
.br
.RS
.PP
.if  t \fB|  &  ;  (  )  <  >  space  tab\fP
.if  n \fB|  & ; ( ) < > space tab\fP
.RE
.PP
.TP 
\fBoperator sterujący\fP
\fItoken\fP pełniący funkcję sterującą. Jest to jeden z poniższych symboli:
.RS
.PP
.if  t \fB||  &  &&  ;  ;;  (  )  |  |&    <newline>\fP
.if  n \fB|| & && ; ;; ( ) | |& <newline>\fP
.RE
.PD
.SH "SŁOWA ZASTRZEŻONE"
\fISłowa zastrzeżone\fP (reserved words) to takie, które mają dla powłoki
specjalne znaczenie.  Następujące słowa są rozpoznawane jako zastrzeżone,
gdy nie są cytowane i występują albo jako pierwsze słowo polecenia prostego
(zobacz
.SM
\fBGRAMATYKA POWŁOKI\fP poniżej) albo trzecie słowo poleceń
\fBcase\fP lub \fBfor\fP;
.if  t .RS
.PP
.B
.if  n ! case  coproc  do done elif else esac fi for function if in select then until while { } time [[ ]]
.if  t !    case    coproc    do    done    elif    else    esac    fi    for    function    if    in    select    then    until    while    {    }    time    [[    ]]
.if  t .RE
.SH "GRAMATYKA POWŁOKI"
.SS "Polecenia proste"
.PP
\fIPolecenie proste\fP jest sekwencją opcjonalnych przypisań zmiennych, po
której następują rozdzielane przez \fBodstęp\fP słowa i przekierowania, a
zakończoną \fIoperatorem sterującym\fP. Pierwsze słowo określa polecenie, jakie
ma zostać wykonane i jest przekazywane jako argument numer zero.  Pozostałe
słowa są przekazywane jako argumenty wywoływanego polecenia.
.PP
Wartością zwracaną \fIpolecenia prostego\fP jest jego kod zakończenia lub
128+\fIn\^\fP jeżeli polecenie przerwane jest sygnałem \fIn\fP.
.SS Potoki
.PP
\fIPotok\fP jest sekwencją jednego lub więcej poleceń rozdzielonych jednym z
operatorów kontrolnych \fB|\fP lub \fB|&\fP. Formatem potoku jest:
.RS
.PP
[\fBtime\fP [\fB\-p\fP]] [ ! ] \fIpolecenie\fP [ [\fB|\fP\(bv\fB|&\fP] \fIpolecenie2\fP ... ]
.RE
.PP
Standardowe wyjście z \fIpolecenia\fP połączone jest za pośrednictwem potoku ze
standardowym wejściem \fIpolecenia2\fP.  Połączenie to wykonywane jest przed
możliwymi przekierowaniami podanymi dla polecenia (zobacz poniżej
.SM
\fBPRZEKIEROWANIE\fP. Jeśli użyte jest \fB|&\fP, to standardowe wyjście błędów
\fIpolecenia\fP razem z jego standardowym wyjściem jest połączone ze
standardowym wejściem \fIpolecenia2\fP za pomocą potoku; jest to skrócona forma
\fB2>&1 |\fP. To bezpośrednie przekierowanie standardowego wyjścia błędów
jest przeprowadzane po wszystkich przekierowaniach określonych przez
polecenie.
.PP
Zwracanym kodem zakończenia potoku jest kod zakończenia ostatniego
polecenia, chyba że włączono opcję \fBpipefail\fP. W takim przypadku kod
zakończenia potoku jest wartością ostatniego (po prawej) polecenia, które
zakończyło się kodem niezerowym lub zero, jeśli wszystkie polecenia
zakończyły się powodzeniem. Jeżeli potok poprzedza zastrzeżone słowo \fB!\fP,
to kod zakończenia takiego potoku jest negacją (NOT) kodu zakończenia
ostatniego polecenia, zgodnie z powyższym opisem. Powłoka oczekuje na
zakończenie (terminate) wszystkich poleceń w potoku przed zwróceniem
wartości.
.PP
Jeżeli potok jest poprzedzony słowem zastrzeżonym \fBtime\fP, to po jego
zakończeniu podawany jest czas wykonywania, jak również czas użytkownika i
czas systemu zużyty na wykonanie.  Opcja \fB\-p\fP zmienia format tworzonych
wyników na określony przez POSIX. Jeśli powłoka znajduje się w \fItrybie
posix\fP, to nie rozpoznaje \fBtime\fP jako słowa zastrzeżonego, jeśli kolejny
token rozpoczyna się znakiem "\-". Do sformatowania łańcucha określającego,
jak powinna być wyświetlana informacja o czasach, można ustawić zmienną
.SM
\fBTIMEFORMAT\fP; zobacz opis
.SM
\fBTIMEFORMAT\fP w \fBZmienne powłoki\fP
poniżej.
.PP
Jeśli powłoka znajduje się w \fItrybie posix\fP, to po \fBtime\fP może wystąpić
znak nowego wiersza. W takim przypadku, powłoka wyświetla całkowity czas
użytkownika i systemu, skonsumowany przez powłokę i jej potomków. Zmienną
.SM
\fBTIMEFORMAT\fP można określić format informacji o czasie.
.PP
Każde polecenie w potoku uruchamiane jest jako odrębny proces (tj. w
podpowłoce).
.SS Listy
.PP
\fILista\fP jest potokiem lub sekwencją kilku potoków rozdzielonych jednym z
operatorów \fB;\fP, \fB&\fP, \fB&&\fP lub \fB\(bv\(bv\fP, i opcjonalnie zakończoną
jednym ze znaków \fB;\fP, \fB&\fP lub \fB<nowy\-wiersz>\fP.
.PP
Spośród tych operatorów listowych, \fB&&\fP i \fB\(bv\(bv\fP mają ten sam
priorytet, następujące po nich \fB;\fP i \fB&,\fP również mają równy między sobą
priorytet.
.PP
W zastępstwie średnika, w \fIliście\fP może pojawić się sekwencja jednego lub
więcej znaków nowego wiersza.
.PP
Jeśli polecenie zakończone jest operatorem sterującym \fB&\fP, to powłoka
wykonuje je w \fItle\fP (background) w podpowłoce.  Powłoka macierzysta nie
oczekuje na zakończenie polecenia, a zwracany kod wynosi 0. Polecenia
oddzielane znakiem średnika \fB;\fP wykonywane są sekwencyjnie; powłoka
oczekuje na zakończenie pracy przez każde z nich po kolei. Zwracany kod jest
kodem zakończenia ostatniego wykonanego polecenia.
.PP
Listy AND i OR są sekwencjami jednego lub więcej potoków oddzielonych
odpowiednio operatorami sterującymi \fB&&\fP i \fB||\fP. Listy AND i OR są
wykonywane z pozostawioną łącznością. Lista AND ma postać
.RS
.PP
\fIpolecenie1\fP \fB&&\fP \fIpolecenie2\fP
.RE
.PP
\fIpolecenie2\fP wykonywane jest wtedy, i tylko wtedy, gdy \fIpolecenie1\fP zwraca
zerowy kod zakończenia.
.PP
Lista OR ma postać
.RS
.PP
\fIpolecenie1\fP \fB\(bv\(bv\fP \fIpolecenie2\fP
.PP
.RE
.PP
\fIpolecenie2\fP jest wykonywane wtedy, i tylko wtedy, gdy \fIpolecenie1\fP zwraca
niezerowy kod zakończenia. Kod zwracany przez listy AND i OR jest kodem
zakończenia ostatniego wykonanego polecenia listy.
.SS "Polecenia złożone"
.PP
\fIPolecenie złożone\fP jest jednym z poniższych. W większości przypadków
\fIlista\fP w opisie polecenia może być oddzielona od reszty polecenie jedną
lub więcej znakami nowego wiersza, a po niej zamiast średnika może wystąpić
znak nowego wiersza.
.TP 
(\fIlista\fP)
\fILista\fP wykonywana jest w podpowłoce (patrz
.SM
\fBŚRODOWISKO\fP
\fBWYKONYWANIA\fP \fBPOLECEŃ\fP poniżej). Przypisania zmiennych i polecenia
wbudowane wpływające na środowisko powłoki nie zachowują swoich skutków po
zakończeniu polecenia. Zwracanym kodem jest kod zakończenia \fIlisty\fP.
.TP 
{ \fIlista\fP; }
\fILista\fP jest po prostu wykonywana w bieżącym środowisku powłoki.  \fILista\fP
musi być zakończona znakiem nowej linii lub średnika. Nazywane jest to
\fIpoleceniem grupowania\fP. Zwracanym kodem jest kod zakończenia \fIlisty\fP.
Należy pamiętać, że w przeciwieństwie do metaznaków \fB(\fP i \fB)\fP, \fB{\fP i \fB}\fP
są \fIsłowami zastrzeżonymi\fP i aby zostały rozpoznane muszą się pojawić tam,
gdzie dozwolone jest użycie słów zastrzeżonych.  Ponieważ nie powodują
podziału na słowa, muszą być oddzielone od \fIlisty\fP za pomocą białego znaku
lub innego metaznaku powłoki.
.TP 
((\fIwyrażenie\fP))
\fIWyrażenie\fP interpretowane jest zgodnie z zasadami opisanymi poniżej w
sekcji
.SM
\fBOBLICZANIE WYRAŻEŃ ARYTMETYCZNYCH\fP.  Jeśli wartość wyrażenia
jest niezerowa, to kodem zwracanym jest 0; w przeciwnym razie kodem
zwracanym jest 1. Jest to ściśle równoważne konstrukcji \fBlet
"\fP\fIwyrażenie\fP\fB"\fP.
.TP 
\fB[[\fP \fIwyrażenie\fP \fB]]\fP
Zwraca kod 0 lub 1 w zależności od interpretacji wyrażenia warunkowego
\fIwyrażenie\fP. Wyrażenia złożone są ze składowych (primaries)  opisanych
poniżej w opcji
.SM
\fBWYRAŻENIA WARUNKOWE\fP.  Na słowach pomiędzy \fB[[\fP a
\fB]]\fP nie są wykonywane rozwinięcia nazw plików ani podział na słowa; są
natomiast wykonywane: interpretacja tyld, parametrów i zmiennych,
interpretacja wyrażeń arytmetycznych, podstawianie wyników poleceń,
podstawianie wyników procesów i usunięcia cytowań. Operatory warunkowe,
takie jak \fB\-f\fP, nie mogą być cytowane, jeśli mają zostać rozpoznane jako
składowe.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Operatory \fB<\fP i \fB>\fP, gdy są używane z \fB[[\fP, sortują zgodnie z
porządkiem leksykograficznym, używając bieżącego ustawienia locale.
.PP
Proszę zapoznać się z wbudowanym poleceniem \fItest\fP (rozdział WBUDOWANE
POLECENIA POWŁOKI poniżej), aby dowiedzieć się jak obsługiwane są parametry
(np. sytuacja gdy ich nie podano).
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Jeśli używane są operatory \fB==\fP i \fB!=\fP, to łańcuch po prawej stronie
operatora jest wzorcem i jest dopasowany zgodnie z opisanymi poniżej
regułami \fBDopasowania wzorca\fP, jakby włączono opcję powłoki
\fBextglob\fP. Operator \fB=\fP jest równoważny \fB==\fP. Jeśli włączono opcję
powłoki \fBnocasematch\fP, to przy dopasowaniu ignorowana jest wielkość
liter. Zwracaną wartością jest 0 gdy łańcuch pasuje (\fB==\fP) lub nie pasuje
(\fB!=\fP) i 1 w przeciwnym wypadku. Każda część wzorca może być cytowana, aby
wymusić jej dopasowanie jako łańcuch.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Dostępny jest dodatkowy operator dwuargumentowy \fB=~\fP, który ma ten sam
priorytet co \fB==\fP i \fB!=\fP. Gdy zostanie użyty, łańcuch po prawej stronie
operatora jest rozszerzonym wyrażeniem regularnym i jest odpowiednio
dopasowywany (jak przez \fIregex\fP(3)). Zwracaną wartością jest 0 gdy łańcuch
pasuje do wzorca i 1 w przeciwnym wypadku. Jeśli wyrażenie regularne ma
nieprawidłową składnię, zwracane jest 2. Jeśli włączono opcję powłoki
\fBnocasematch\fP, to przy dopasowaniu ignorowana jest wielkość liter. Każda
część wzorca może być cytowana, aby wymusić jej dopasowanie jako
łańcuch. Wyrażenia w nawiasach będące częścią wyrażeń\ regularnych muszą\ być
traktowane z dużą ostrożnością, ponieważ zwykłe znaki cytowania trasą\ swe
znaczenie między nawiasami. Jeśli wzorzec jest przechowywany w zmiennej
powłoki, zacytowanie go wymusza dopasowanie całego wzorca jako
łańcucha. Podłańcuch dopasowany przez podwyrażenie ujęte w nawiasy wewnątrz
wyrażenia regularnego, jest zapisywany w zmiennej tablicowej
.SM
\fBBASH_REMATCH\fP. Element
.SM
\fBBASH_REMATCH\fP z indeksem 0 jest częścią
łańcucha pasującą do całego wyrażenia regularnego. Element tej zmiennej z
indeksem \fIn\fP jest częścią łańcucha pasującą do \fIn\fP\-tego podwyrażenia
ujętego w nawiasy.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Wyrażenia można łączyć przy pomocy następujących operatorów, wymienionych w
kolejności malejącego priorytetu:
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
.RS
.PD 0
.TP 
\fB( \fP\fIwyrażenie\fP\fB )\fP
Zwraca wartość \fIwyrażenia\fP. Może służyć do unieważnienia zwykłej kolejności
operatorów.
.TP 
\fB! \fP\fIwyrażenie\fP
Prawda jeżeli \fIwyrażenie\fP jest fałszywe.
.TP 
\fIwyrażenie1\fP \fB&&\fP \fIwyrażenie2\fP
Prawda jeśli zarówno \fIwyrażenie1\fP jak i \fIwyrażenie2\fP są prawdziwe.
.TP 
\fIwyrażenie1\fP \fB||\fP \fIwyrażenie2\fP
Prawda jeśli choć jedno spośród \fIwyrażenie1\fP lub \fIwyrażenie2\fP jest
prawdziwe.
.PD
.LP
Operatory \fB&&\fP i \fB||\fP nie wykonują \fIwyrażenia2\fP jeżeli wartość
\fIwyrażenia1\fP wystarcza do określenia wartości, jaka zostanie zwrócona przez
całe wyrażenie warunkowe.
.RE
.TP 
\fBfor\fP \fInazwa\fP [ [ \fBin\fP [ \fIsłowo ...\fP ] ] ; ] \fBdo\fP \fIlista\fP ; \fBdone\fP
Interpretowane są słowa następujące po \fBin\fP, tworząc listę elementów.
Zmiennej \fInazwa\fP nadawana jest kolejno wartość każdego elementu tej listy i
każdorazowo wykonywana jest \fIlista\fP poleceń.  Jeżeli pominięto \fBin\fP
\fIsłowo\fP, to polecenie \fBfor\fP wykonuje \fIlistę\fP po jednym razie dla każdego
ustawionego parametru pozycyjnego (zobacz
.SM
\fBPARAMETRY\fP poniżej).
Zwracanym kodem jest kod zakończenia ostatniego wykonanego polecenia.  Jeśli
interpretacja elementów następujących po \fBin\fP daje w wyniku pustą listę, to
nie są wykonywane żadne polecenia i zwracany jest kod 0.
.TP 
\fBfor\fP (( \fIwyr1\fP ; \fIwyr2\fP ; \fIwyr3\fP )) ; \fBdo\fP \fIlista\fP ; \fBdone\fP
Na początku obliczane jest wyrażenie arytmetyczne \fIwyr1\fP, zgodnie z
zasadami opisanymi poniżej w
.SM
\fBOBLICZANIE WYRAŻEŃ ARYTMETYCZNYCH\fP.
Następnie wielokrotnie obliczane jest \fIwyr2\fP, aż do osiągnięcia przez nie
wartości zero.  Każdorazowo gdy obliczone \fIwyr2\fP jest niezerowe, wykonywana
jest \fIlista\fP i obliczane jest wyrażenie arytmetyczne \fIwyr3\fP.  Jeśli
pominięto któreś z wyrażeń, to zachowuje się ono tak, jakby przyjmowało
wartość 1.  Zwracanym kodem jest kod zakończenia ostatniego wykonanego
polecenia \fIlisty\fP, lub fałsz jeśli któreś z wyrażeń jest niepoprawne.
.TP 
\fBselect\fP \fInazwa\fP [ \fBin\fP \fIsłowo\fP ] ; \fBdo\fP \fIlista\fP ; \fBdone\fP
Interpretowana jest lista słów następujących po \fBin\fP, tworząc listę
elementów. Zestaw zinterpretowanych słów wypisywany jest na standardowym
wyjściu, każde poprzedzone liczbą kolejną. Jeśli pominięto \fBin\fP \fIsłowo\fP,
to wypisywane są parametry pozycyjne (zobacz
.SM
\fBPARAMETRY\fP poniżej).
Następnie wyświetlany jest znak zachęty
.SM
\fBPS3\fP i czytany jest wiersz
ze standardowego wejścia. Jeżeli wiersz składa się z liczby odpowiadającej
jednemu z wyświetlonych słów, to zmiennej \fInazwa\fP przypisywana jest wartość
tego słowa.  Jeśli wiersz jest pusty, słowa i zachęta wyświetlane są
ponownie. Jeżeli odczytano EOF, to polecenie kończy pracę. Każda inna
wartość powoduje, że \fInazwie\fP zostanie przypisany łańcuch pusty. Odczytany
wiersz zachowywany jest w zmiennej
.SM
\fBREPLY\fP.  \fIlista\fP wykonywana
jest po każdym wyborze, dopóki nie zostanie wykonane polecenie \fBbreak\fP.
Kodem zakończenia \fBselect\fP jest kod zakończenia ostatniego wykonanego
polecenia \fIlisty\fP lub zero jeśli nie wykonano żadnych poleceń.
.TP 
\fBcase\fP \fIsłowo\fP \fBin\fP [ [(] \fIwzorzec\fP [ \fB|\fP \fIwzorzec\fP ] ... ) \fIlista\fP ;; ] ... \fBesac\fP
Polecenie \fBcase\fP najpierw interpretuje \fIsłowo\fP i próbuje dopasować
uzyskany wynik każdego z \fIwzorców\fP po kolei, posługując się tymi samymi
regułami dopasowywania, co dla rozwijania nazw ścieżkowych (zobacz
\fBRozwijanie nazw ścieżkowych\fP poniżej). \fISłowo\fP jest interpretowane
zgodnie z interpretacją tyldy, podstawianiem parametrów i zmiennych,
podstawianiem wyrażeń arytmetycznych, wyników poleceń i wyników procesów
oraz usunięciem cytowań. Każdy sprawdzany \fIwzorzec\fP podlega interpretacji
tyldy, podstawianiu parametrów i zmiennych, podstawianiu wyrażeń
arytmetycznych, wyników poleceń i wyników procesów. Jeśli włączono opcję
powłoki \fBnocasematch\fP, to dopasowanie jest przeprowadzane bez uwzględniania
wielkości liter. Gdy znalezione zostanie dopasowanie, wykonywana jest
odpowiadająca mu \fIlista\fP. Jeśli użyto operatora \fB;;\fP, nie przeprowadza się
próby kolejnego dopasowania po znalezieniu pierwszego pasującego
wzorca. Użycie \fB;&\fP w miejsce \fB;;\fP powoduje kontynuowanie wykonywania z
powiązaną \fIlistą\fP, z następnym zestawem wzorców. Jeśli użyje się w zamian
\fB;;&\fP, to powłoka sprawdza następną listę wzorców twierdzenia (jeśli
istnieje) i wykonuje każdą powiązaną \fIlistę\fP w przypadku pomyślnego
dopasowania. Jeżeli żaden ze wzorców nie pasuje, to kodem zakończenia jest
zero. W przeciwnym razie jest on równy kodowi zakończenia ostatniego z
wykonanych poleceń \fIlisty\fP.
.TP 
\fBif\fP \fIlista\fP; \fBthen\fP \fIlista\fP; [ \fBelif\fP \fIlista\fP; \fBthen\fP \fIlista\fP; ] ... [ \fBelse\fP \fIlista\fP; ] \fBfi\fP
Wykonywana jest \fIlista\fP występująca po \fBif\fP.  Jeżeli jej kod zakończenia
jest zerowy, to wykonywana jest \fIlista\fP klauzuli \fBthen\fP. W przeciwnym
wypadku, wykonywana jest \fIlista\fP każdego \fBelif\fP po kolei; jeśli kod
zakończenia którejś wynosi 0, to wykonywana jest \fIlista\fP \fBthen\fP i
polecenie jest kończone. Jeżeli nie wystąpił żaden z powyższych przypadków,
to wykonywana jest \fIlista\fP występująca po klauzuli \fBelse\fP, jeśli takowa
istnieje. Kodem zakończenia jest kod ostatniego wykonanego polecenia listy
lub zero jeśli żaden z warunków nie okazał się prawdziwy.
.TP 
\fBwhile\fP \fIlista\-1\fP; \fBdo\fP \fIlista\-2\fP; \fBdone\fP
.PD 0
.TP 
\fBuntil\fP \fIlista\-1\fP; \fBdo\fP \fIlista\-2\fP; \fBdone\fP
.PD
Polecenie \fBwhile\fP wykonuje listę \fIlista\-2\fP w sposób ciągły dopóty, dopóki
ostatnie polecenie listy \fIlista\-1\fP nie zwróci kodu zakończenia równego
zero. Polecenie \fBuntil\fP działa podobnie do polecenia \fBwhile\fP, a jedyną
różnicą jest to, że test jest zanegowany \- \fIlista\-2\fP jest wykonywana tak
długo, aż ostatnie polecenie \fIlisty\-1\fP nie zwróci kodu zakończenia różnego
od zera. Kod wyjścia poleceń \fBwhile\fP i \fBuntil\fP jest kodem zakończenia
ostatniego polecenia wykonanego z \fIlisty\-2\fP lub zerem, jeśli żadne z nich
nie zostało wykonane.
.SS "Współprocesy (koprocesy)"
.PP
\fIWspółproces\fP jest poleceniem powłoki poprzedzonym słowem zastrzeżonym
\fBcoproc\fP. Współproces jest wykonywany w podpowłoce w sposób asynchroniczny,
jeśli polecenie zostało zakończone operatorem kontrolnym \fB&\fP, z ustawionym
dwustronnym potokiem pomiędzy wykonującą go powłoką a współprocesem.
.PP
Format współprocesu jest następujący:
.RS
.PP
\fBcoproc\fP [\fINAZWA\fP] \fIpolecenie\fP [\fIprzekierowania\fP]
.RE
.PP
W ten sposób tworzy jest współproces o nazwie \fINAZWA\fP. Jeśli nie podano
\fINAZWY\fP, domyślną jest \fBCOPROC\fP. \fINAZWA\fP nie może zostać podana, jeśli
\fIpolecenie\fP jest \fIpoleceniem prostym\fP (patrz powyżej), w przeciwnym
wypadku jest interpretowane jako pierwsze słowo polecenia prostego. Gdy
współproces jest wykonywany, powłoka tworzy zmienną tablicową (patrz
\fBTablice\fP poniżej) o nazwie \fINAZWA\fP w kontekście wykonywanej
powłoki. Standardowe wyjście \fIpolecenia\fP jest połączone potokiem z
deskryptorem pliku wykonywanej powłoki, a ten jest przypisany do
\fINAZWA\fP[0]. Standardowe wejście \fIpolecenia\fP jest połączone potokiem z
deskryptorem pliku wykonywanej powłoki, a ten jest przypisany do
\fINAZWA\fP[1]. Ten potok jest ustawiany przed wszystkimi przekierowaniami
podanymi z poleceniem (patrz
.SM
\fBPRZEKIEROWANIE\fP poniżej). Deskryptory
pliku mogą zostać użyte jako argumenty do poleceń powłoki i przekierowań,
korzystając ze standardowych interpretacji słów. Deskryptory plików nie są
dostępne w podpowłokach. Identyfikator procesu powłoki utworzonej do
wykonania współprocesu jest dostępny jako wartość zmiennej \fINAZWA\fP_PID. Do
czekania na zakończenie współprocesu można użyć wbudowanego polecenia
\fBwait\fP.
.PP
Ponieważ współproces jest tworzony jako polecenie asynchroniczne, polecenie
\fBcoproc\fP zawsze zwróci powodzenie. Zwracanym statusem współprocesu jest kod
zakończenia \fIpolecenia\fP.
.SS "Definiowanie funkcji powłoki"
.PP
Funkcja powłoki jest obiektem wywoływanym podobnie jako polecenie proste i
wykonującym polecenie złożone z nowym zestawem parametrów
pozycyjnych. Funkcje powłoki deklaruje się w następujący sposób:
.TP 
\fInazwa\fP () \fIpolecenie\-złożone\fP [\fIprzekierowanie\fP]
.PD 0
.TP 
\fBfunction\fP \fInazwa\fP [()] \fIpolecenie\-złożone\fP [\fIprzekierowanie\fP]
.PD
W ten sposób definiowana jest funkcja o nazwie \fInazwa\fP. Słowo zastrzeżone
\fBfunction\fP jest opcjonalne. Jeśli je podano, to nawiasy są
opcjonalne. \fICiałem\fP funkcji jest polecenie złożone \fIpolecenie\-złożone\fP
(patrz \fBPolecenia złożone\fP powyżej). Polecenie jest zwykle \fIlistą\fP poleceń
objętych nawiasami klamrowymi { i }, ale może to być dowolne z poleceń
wypisanych powyżej w rozdziale \fBPolecenia złożone\fP. \fIPolecenie\-złożone\fP
jest wykonywane ilekroć podano \fInazwę\fP jako nazwę polecenia prostego. W
\fItrybie_posix\fP \fInazwa\fP nie może być taka sama, jak jedno ze specjalnych
\fIsłów wbudowanych\fP POSIX. Wszystkie przekierowania (patrz
.SM
\fBPRZEKIEROWANIE\fP poniżej) podane podczas definiowania funkcji są wykonywane
gdy funkcja jest wykonywana. Kod zakończenia definicji funkcji wynosi zero,
chyba że wystąpił błąd składni, lub istnieje już funkcja tylko do odczytu o
tej samej nazwie. Podczas wykonywania, kodem wyjścia funkcji jest kod
zakończenia ostatniego polecenia wykonanego w jej ciele. Patrz również
.SM
\fBFUNKCJE\fP poniżej.
.SH KOMENTARZE
W powłoce nie\-interaktywnej lub w powłoce interaktywnej, w której włączono
opcję \fBinteractive_comments\fP do opcji wbudowanych \fBshopt\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP poniżej) słowo rozpoczynające się od znaku
\fB#\fP powoduje, że słowo to i wszystkie pozostałe znaki w tym wierszu będą
ignorowane. Powłoka interaktywna bez włączonej opcji \fBinteractive_comments\fP
nie pozwala na komentarze. Opcja \fBinteractive_comments\fP jest domyślnie
włączona w powłokach interaktywnych.
.SH CYTOWANIE
\fICytowanie\fP służy do usuwania specjalnego znaczenia dla powłoki pewnych
znaków lub słów. Cytowanie można stosować do wyłączania specjalnego
traktowania znaków specjalnych, zapobiegania rozpoznawaniu słów
zastrzeżonych jako takich oraz do zapobiegania podstawianiu parametrów.
.PP
Każdy z \fImetaznaków\fP podanych powyżej w
.SM
\fBDEFINICJACH\fP posiada dla
powłoki specjalne znaczenie i musi być cytowany, jeśli ma oznaczać samego
siebie.
.PP
Gdy używane są funkcje interpretacji historii poleceń (patrz
.SM
\fBINTERPRETACJA HISTORII\fP), znak \fIinterpretacji historii\fP, zwykle \fB!\fP,
musi być cytowany, jeśli chce się uniknąć interpretacji historii.
.PP
Istnieją trzy mechanizmy cytowania: \fIznak specjalny\fP (escape character),
apostrofy (pojedyncze cudzysłowy) i cudzysłowy zwykłe (podwójne).
.PP
Niecytowany odwrotny ukośnik (\fB\e\fP) jest \fIznakiem specjalnym\fP.  Chroni on
przed interpretacją dosłowną wartość następującego po nim znaku, z wyjątkiem
<nowejlinii>. Jeśli pojawi się para \fB\e\fP<nowalinia> a sam
odwrotny ukośnik nie jest cytowany, to traktowana jest ona jak kontynuacja
wiersza (to znaczy, usuwana jest ze strumienia wejściowego i w efekcie
ignorowana).
.PP
Ujęcie znaków w apostrofy chroni dosłowne wartości każdego z nich. Apostrof
nie może pojawić się pomiędzy innymi apostrofami, nawet jeśli jest
poprzedzony odwrotnym ukośnikiem.
.PP
Ujęcie znaków w cudzysłowy chroni dosłowne wartości każdego z nich, za
wyjątkiem \fB$\fP, \fB`\fP i \fB\e\fP oraz, gdy włączone jest dopełnianie z historii,
\fB!\fP.  Znaki \fB$\fP i \fB`\fP zachowują swe specjalne znaczenie wewnątrz
cudzysłowów. Odwrotny ukośnik zachowuje specjalne znaczenie tylko, gdy
występuje po nim jeden z poniższych znaków: \fB$\fP, \fB`\fP, \^\fB"\fP\^, \fB\e\fP lub
\fB<nowalinia>\fP.  Cudzysłów może być cytowany wewnątrz cudzysłowów
przez poprzedzenie go odwrotnym ukośnikiem. Jeśli dopełnianie z historii
jest włączone, to będzie wykonane, chyba że znak \fB!\fP jest ujęty w
cudzysłowy lub cytowany odwrotnym ukośnikiem. Odwrotny ukośnik poprzedzający
\fB!\fP nie jest usuwany.
.PP
Parametry specjalne \fB*\fP i \fB@\fP posiadają specjalne znaczenie wewnątrz
cudzysłowów (zobacz
.SM
\fBPARAMETRY\fP poniżej).
.PP
Słowa postaci \fB$\fP'\fIłańcuch\fP' traktowane są specjalnie. Słowo takie
interpretowane jako \fIłańcuch\fP, w którym znaki poprzedzone odwrotnym
ukośnikiem zastępowane są według standardu ANSI C. Sekwencje specjalne z
odwrotnym ukośnikiem, jeśli występują, dekodowane są następująco:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\ea\fP
alarm (dzwonek)
.TP 
\fB\eb\fP
backspace
.TP 
\fB\ee\fP
.TP 
\fB\eE\fP
znak escape
.TP    
\fB\ef\fP
znak wysuwu strony (form feed)
.TP   
\fB\en\fP
znak nowego wiersza (new line)
.TP      
\fB\er\fP
powrót karetki (carriage return)
.TP 
\fB\et\fP
tabulacja pozioma (horizontal tab)
.TP    
\fB\ev\fP
tabulacja pionowa (vertical tab)
.TP 
\fB\e\e\fP
odwrotny ukośnik (backslash)
.TP 
\fB\e\(aq\fP
apostrof
.TP 
\fB\e"\fP
cudzysłów
.TP    
\fB\e\fP\fInnn\fP
ośmiobitowy znak, którego wartością jest ósemkowa liczba \fInnn\fP (jedna do
trzech cyfr)
.TP 
\fB\ex\fP\fIHH\fP
ośmiobitowy znak, którego wartością jest szesnastkowa liczba \fInnn\fP (jedna
lub dwie cyfry szesnastkowe)
.TP 
\fB\eu\fP\fIHHHH\fP
znak Unicode (ISO/IEC 10646) o wartości szesnastkowej \fIHHHH\fP (jedna do
czterech cyfr szesnastkowych)
.TP 
\fB\eU\fP\fIHHHHHHHH\fP
znak Unicode (ISO/IEC 10646) o wartości szesnastkowej \fIHHHHHHHH\fP (jedna do
ośmiu cyfr szesnastkowych)
.TP 
\fB\ec\fP\fIx\fP
znak kontrolny \fIx\fP
.PD
.RE
.LP
Przetłumaczony wynik jest pojedynczo cytowany, tak jakby nie było znaku
dolara.
.PP
Ujęty w cudzysłowy łańcuch poprzedzony znakiem dolara (\fB$\fP"\fIłańcuch\fP")
spowoduje, że łańcuch zostanie zinterpretowany zgodnie z bieżącymi
ustawieniami regionalnymi (locale). Jeśli ustawione są one na \fBC\fP lub
\fBPOSIX\fP, to znak dolara jest ignorowany. Jeżeli łańcuch jest tłumaczony i
zamieniany, to zastąpienie jest podwójnie cytowane.
.SH PARAMETRY
\fIParametr\fP jest elementem przechowującym wartości. Może on być \fInazwą\fP,
liczbą lub jednym ze znaków specjalnych podanych poniżej w sekcji
\fBParametry specjalne\fP.  Dla celów powłoki \fIzmienna\fP jest parametrem
oznaczanym przez \fInazwę\fP.  Zmienna posiada \fIwartość\fP i zero lub więcej
\fIatrybutów\fP.  Wartość atrybutom przypisuje się za pomocą polecenia
wbudowanego \fBdeclare\fP (zobacz opis tego polecenia poniżej, w sekcji
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP).
.PP
Parametr jest ustawiony jeśli przypisano mu wartość. Łańcuch pusty jest
poprawną wartością. Po ustawieniu zmiennej, może być ona unieważniona
wyłącznie przez użycie wbudowanego polecenia \fBunset\fP (zobacz poniżej
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP ).
.PP
Do \fIzmiennej\fP można wykonać przypisanie przy pomocy instrukcji postaci
.RS
.PP
\fInazwa\fP=[\fIwartość\fP]
.RE
.PP
Jeżeli nie podano \fIwartości\fP, to zmiennej przypisywany jest łańcuch
pusty. Wszystkie \fIwartości\fP przechodzą przez interpretację tyld,
podstawianie parametrów, interpretację zmiennych, podstawianie wyników
poleceń, interpretację wyrażeń arytmetycznych i usuwanie cytowań (zobacz
poniżej
.SM
\fBINTERPRETACJA\fP). Jeżeli zmienna ma ustawiony atrybut
\fBinteger\fP (całkowita), to \fIwartość\fP podlega interpretacjom wyrażeń
arytmetycznych, nawet jeśli nie użyto interpretacji $((...)). Zobacz poniżej
\fBInterpretacja wyrażeń arytmetycznych\fP. Nie jest wykonywane dzielenie na
słowa, z wyjątkiem \fB"$@"\fP, jak wyjaśniono to poniżej w sekcji \fBParametry
specjalne\fP.  Nie jest wykonywane rozwijanie nazw plików.  Instrukcje
przypisania mogą się też pojawiać jako argumenty poleceń wbudowanych
\fBalias\fP, \fBdeclare\fP, \fBtypeset\fP, \fBexport\fP, \fBreadonly\fP i \fBlocal\fP. W
\fItrybie posix\fP te słowa wbudowane mogą wystąpić w poleceniu po jednym lub
większej liczby wystąpień polecenia wbudowanego \fBcommand\fP i zachowują
właściwości instrukcji przypisania.
.PP
W kontekście, w którym instrukcja przypisania przypisuje wartość do zmiennej
powłoki lub do tablicy indeksowanej, operator += może posłużyć do dołączenia
lub dodania do poprzedniej wartości zmiennej. Gdy += jest stosowane do
zmiennej z ustawionym atrybutem \fIliczby całkowitej\fP, to wartość jest
obliczana jako wyrażenie arytmetyczne i dodawana do bieżącej wartości
zmiennej, która również jest obliczana. Gdy += jest stosowane do zmiennej
tablicowej używając przypisania złożonego (patrz \fBTablice\fP poniżej),
wartość zmiennej nie jest niszczona (jak to ma miejsce przy użyciu =), a
nowe wartości są dołączane do tablicy poczynając od indeksu większego o
jeden on maksymalnego indeksu tablicy (w przypadku tablic indeksowanych) lub
jest dodawana jako dodatkowa para klucz\-wartość (w przypadku tablic
asocjacyjnych). Gdy += jest stosowane do zmiennej łańcuch\-wartość, to
\fIwartość\fP jest interpretowana i dołączana do wartości zmiennej.
.PP
Zmiennej można przypisać atrybut \fInazwa referencyjna\fP (ang. nameref) za
pomocą opcji \fB\-n\fP przekazanej poleceniom wbudowanym \fBdeclare\fP lub \fBlocal\fP
(zob. opisy \fBdeclare\fP i \fBlocal\fP niżej) aby utworzyć \fInazwę referencyjną\fP
lub odniesienie do innej zmiennej. Pozwala to na pośrednie operowanie na
zmiennych. Gdy zmienna nazwy referencyjnej jest przywoływana lub
przypisywana, operacja ta jest w rzeczywistości wykonywana na zmiennej
określonej wartością zmiennej nazwy odniesienia. Nazwa referencyjna jest
często używana aby odnieść się do zmiennej, której nazwa jest przekazywana
jako argument do funkcji. Przykładowo nazwa zmiennej jest przekazywana do
funkcji powłoki w pierwszym argumencie, wykonując
.sp .5
.RS
.if  t \f(CWdeclare -n ref=$1\fP
.if  n declare -n ref=$1
.RE
.sp .5
wewnątrz funkcji tworzącej zmienną nazwy referencyjnej \fBref\fP, której
wartością jest nazwa zmiennej przekazana jako pierwszy argument. Odniesienie
lub przypisanie \fBref\fP jest traktowane jako odniesienie lub przypisania do
zmiennej, której nazwę przekazano jako \fB$1\fP. Jeśli zmienna kontrolujące
pętle \fBfor\fP ma atrybut nazwy referencyjnej, lista słów może być\ listą
zmiennych powłoki, a nazwa zostanie przypisana za każdemu słowu z listy, w
kolejności, przy wykonywaniu pętli. Zmienne tablicowe nie mogą otrzymać
atrybutu \fB\-n\fP, jednak do zmiennych nazw referencyjnych mogą odnosić się
zmienne tablicowe i wskaźniki zmiennych tablicowych. Nazwy referencyjne
można usunąć stosując opcję \fB\-n\fP do polecenia wbudowanego \fBunset\fP. W
przeciwnym razie, gdy \fBunset\fP jest wykonywane z nazwą referencyjną jako
argument, zmienna do której odnosi się nazwa referencyjna zostanie usunięta.
.SS "Parametry pozycyjne"
.PP
\fIParametr pozycyjny\fP to parametr określany cyfrą lub cyframi, innymi niż
pojedyncza cyfra 0.  Parametrom pozycyjnym nadawane są wartości argumentów
powłoki (w czasie jej wywołania). Wartości te mogą być ponownie nadawane
przy pomocy wbudowanego polecenia \fBset\fP.  Do parametrów pozycyjnych nie
można wykonać przypisania przy pomocy instrukcji przypisania.  Parametry
pozycyjne są tymczasowo zastępowane podczas wykonywania funkcji powłoki
(zobacz poniżej
.SM
\fBFUNKCJE\fP).
.PP
Jeżeli interpretowany jest parametr pozycyjny określany więcej niż jedną
cyfrą, to musi być ujęty w nawiasy (zobacz poniżej
.SM
\fBINTERPRETACJA\fP).
.SS "Parametry specjalne"
.PP
Powłoka kilka parametrów traktuje specjalnie. Do parametrów tych można się
wyłącznie odwoływać; nie jest dozwolone przypisywanie im wartości.
.PD 0
.TP 
\fB*\fP
Interpretowane jest jako parametry pozycyjne, począwszy od pierwszego. Gdy
interpretacja nie pojawia się wewnątrz cudzysłowów, każdy parametr pozycyjny
jest interpretowany jako oddzielne słowo. W kontekście w jakim występują, te
słowa ulegają\ kolejnemu podziałowi na słowa i rozwijaniu ścieżek. Gdy
interpretacja pojawia się wewnątrz cudzysłowów, to parametr ten
interpretowany jest jako pojedyncze słowo z wartościami każdego z parametrów
rozdzielonymi pierwszym znakiem zmiennej specjalnej
.SM
\fBIFS\fP.  To
znaczy, "\fB$*\fP" jest równoważne "\fB$1\fP\fIc\fP\fB$2\fP\fIc\fP\fB...\fP", gdzie \fIc\fP jest
pierwszym znakiem wartości zmiennej
.SM
\fBIFS\fP.  Jeżeli
.SM
\fBIFS\fP nie
jest ustawione, to parametry oddzielane są spacjami.  Jeśli
.SM
\fBIFS\fP
jest łańcuchem pustym, to parametry są ze sobą połączone bez rozdzielających
je separatorów.
.TP 
\fB@\fP
Interpretowane jako parametry pozycyjne, począwszy od pierwszego. Gdy
interpretacja pojawia się wewnątrz cudzysłowów, to każdy parametr
interpretowany jest jako odrębne słowo. To znaczy, "\fB$@\fP" jest równoważne
"\fB$1\fP" "\fB$2\fP" ... Jeśli wewnątrz słowa zachodzi interpretacja (ujęta w
cudzysłowy), to pierwszy zinterpretowany parametr jest łączony z początkiem
oryginalnego słowa, a interpretacja ostatniego parametru jest łączona z
końcem oryginalnego słowa. Jeśli nie ma żadnych parametrów pozycyjnych,
"\fB$@\fP" i \fB$@\fP interpretowane są jako nic (tj. są usuwane).
.TP 
\fB#\fP
Interpretowane jako liczba parametrów pozycyjnych, podana dziesiętnie.
.TP 
\fB?\fP
Interpretowane jako kod zakończenia ostatnio wykonanego potoku
pierwszoplanowego.
.TP 
\fB\-\fP
Interpretowane jako bieżące flagi opcji, takie jakie zostały podane podczas
wywołania, ustawione przy pomocy wbudowanego polecenia \fBset\fP lub ustawione
przez samą powłokę (tak jak opcja \fB\-i\fP).
.TP 
\fB$\fP
Interpretowany jest jako identyfikator procesu powłoki. W podpowłoce (),
interpretowany jest jako ID procesu bieżącej powłoki, nie zaś podpowłoki.
.TP 
\fB!\fP
Interpretowany jako ID procesu ostatnio wykonywanego polecenia tła, gdy jest
wykonywane jako polecenie asynchroniczne lub używając słowa wbudowanego
\fBbg\fP (zob. niżej
.SM
\fBKONTROLA ZADAŃ\fP).
.TP 
\fB0\fP
Interpretowany jako nazwa powłoki lub skryptu powłoki. Ustawiane jest to na
etapie inicjowania powłoki. Jeżeli \fBbash\fP wywoływany został z plikiem
poleceń, to \fB$0\fP ustawiane jest na nazwę tego pliku. Jeśli \fBbash\fP został
uruchomiony z opcją \fB\-c\fP, to \fB$0\fP jest ustawiane na pierwszy argument po
łańcuchu, jaki ma zostać wywołany, jeśli taki występuje. W przeciwnym
wypadku, ustawiany jest na nazwę pliku użytą do wywołania \fBbash\fP, jaką
podaje argument zerowy.
.TP 
\fB_\fP
Podczas uruchamiania powłoki, ustawiany na bezwzględną nazwę powłoki lub
wykonywanego skryptu powłoki przekazanego w liście argumentów.  Następnie,
interpretowany jest jako ostatni argument poprzedniego polecenia, po
interpretacji.  Ustawiany również na pełną nazwę pliku każdego polecenia
wykonanego i umieszczonego w środowisku eksportowanym do tego polecenia.
Podczas sprawdzania poczty parametr ten przechowuje nazwę aktualnie
sprawdzanego pliku poczty.
.PD
.SS "Zmienne powłoki"
.PP
Powłoka ustawia następujące zmienne:
.PP
.PD 0
.TP 
\fBBASH\fP
Interpretowane jako pełna nazwa pliku użyta do wywołania tego przebiegu
\fBbash\fP.
.TP 
\fBBASHOPTS\fP
Oddzielana dwukropkiem lista włączonych opcji powłoki. Każde słowo na liście
jest poprawnym argumentem do opcji \fB\-s\fP wbudowanego polecenia \fBshopt\fP
(patrz
.SM
\fBWBUDOWANE\ POLECENIA\ POWŁOKI\fP poniżej). Opcje pojawiające się
w
.SM
\fBBASHOPTS\fP są tymi, które są raportowane jako \fIwłączone\fP (on)
przez \fBshopt\fP. Jeśli ta zmienna występuje w środowisku podczas uruchamiania
\fBbash\fP, to każda opcja powłoki z listy będzie włączona przed odczytaniem
plików startowych. Ta zmienna jest tylko do odczytu.
.TP 
\fBBASHPID\fP
Zmienna przechowuje identyfikator bieżącego procesu \fBbash\fP. W określonych
przypadkach, takich jak sytuacja, gdy podpowłoki nie wymagają ponownej
inicjalizacji \fBbash\fP, różni się od \fB$$\fP.
.TP 
\fBBASH_ALIASES\fP
Zmienna tablicy asocjacyjnej, której wpisy odpowiadają wewnętrznej liście
aliasów zarządzanych przez wbudowane polecenie \fBalias\fP. Elementy dodawane
do tablicy pojawiają się na liście aliasów, usunięcie elementów tablicy
powoduje usunięcie aliasów z listy aliasów.
.TP 
\fBBASH_ARGC\fP
Zmienna tablicowa, której wartościami są liczby parametrów każdej ramki w
bieżącym stosie wywołania \fBbash\fP. Liczba parametrów bieżącego podprogramu
(funkcji powłoki lub skryptu wykonywanego przez \fB.\fP lub \fBsource\fP) znajduje
się na górze stosu. Gdy podprogram jest wykonywany, liczba przekazanych
parametrów jest przypisywana do
.SM
\fBBASH_ARGC\fP. Powłoka ustawia
.SM
\fBBASH_ARGC\fP wyłącznie w rozszerzonym trybie debugowania (patrz opis opcji
\fBextdebug\fP wbudowanego polecenie \fBshopt\fP poniżej).
.TP 
\fBBASH_ARGV\fP
Zmienna tablicowa zawierająca wszystkie parametry bieżącego stosu wywołania
\fBbash\fP. Ostatni parametr ostatniego wywołania podprogramu jest umieszczony
na wierzchołku stosu, natomiast pierwszy parametr pierwszego wywołania na
spodzie. Gdy podprogram jest wykonywany, liczba przekazanych parametrów jest
przypisywana do
.SM
\fBBASH_ARGV\fP. Powłoka ustawia
.SM
\fBBASH_ARGV\fP
wyłącznie w rozszerzonym trybie debugowania (patrz opis opcji \fBextdebug\fP
wbudowanego polecenie \fBshopt\fP poniżej).
.TP 
\fBBASH_CMDS\fP
Zmienna tablicy asocjacyjnej, której wpisy odpowiadają wewnętrznej liście
skrótów poleceń, zarządzanej przez wbudowane polecenie \fBhash\fP. Elementy
dodawane do tablicy pojawiają się na liście skrótów, usunięcie elementów
tablicy powoduje usunięcie ich z tablicy skrótów.
.TP 
\fBBASH_COMMAND\fP
Aktualnie wykonywane polecenie lub polecenie przeznaczone do wykonania,
chyba że powłoka wykonuje aktualnie polecenie będące wynikiem zadziałania
pułapki \- wówczas jest to polecenie wykonywane w czasie zadziałania pułapki.
.TP 
\fBBASH_EXECUTION_STRING\fP
Argument polecenia do opcji wywołania \fB\-c\fP.
.TP 
\fBBASH_LINENO\fP
Zmienna tablicowa, której wartościami są numery wierszy plików źródłowych, w
których przywołano każdy odpowiednik ze zmiennej
.SM
\fBFUNCNAME\fP. \fB${BASH_LINENO[\fP\fI$i\fP\fB]}\fP jest numerem wiersza w pliku
źródłowym (\fB${BASH_SOURCE[\fP\fI$i+1\fP\fB]}\fP), gdzie przywołano
\fB${FUNCNAME[\fP\fI$i\fP\fB]}\fP (lub \fB${BASH_LINENO[\fP\fI$i\-1\fP\fB]}\fP, jeśli odnosi
się do innej funkcji powłoki). Proszę użyć
.SM
\fBLINENO\fP, aby pobrać
bieżący numer wiersza.
.TP 
\fBBASH_REMATCH\fP
Zmienna tablicowa, której wartości są przypisywane operatorem
dwuargumentowym \fB=~\fP do polecenia warunkowego \fB[[\fP. Element o indeksie 0
jest częścią łańcucha pasującego do całego wyrażenia regularnego. Element o
indeksie \fIn\fP jest częścią łańcucha pasującego do \fIn\fP\-tego podwyrażenia
ujętego w nawiasy. Zmienna jest tylko do odczytu.
.TP 
\fBBASH_SOURCE\fP
Zmienna tablicowa, której wartościami są nazwy plików źródłowych, w których
zdefiniowano odpowiadające nazwy funkcji powłoki w zmiennej tablicowej
.SM
\fBFUNCNAME\fP. Funkcja powłoki \fB${FUNCNAME[\fP\fI$i\fP\fB]}\fP jest
zdefiniowana w pliku \fB${BASH_SOURCE[\fP\fI$i\fP\fB]}\fP i wywoływana z
\fB${BASH_SOURCE[\fP\fI$i+1\fP\fB]}.\fP.
.TP 
\fBBASH_SUBSHELL\fP
Zwiększana o jeden, wewnątrz każdej powłoki lub środowiska podpowłoki, gdy
powłoka rozpoczyna wykonywanie w tym środowisku. Wartością początkową jest
0.
.TP 
\fBBASH_VERSINFO\fP
Zmienna tablicowa tylko do odczytu, której elementy zawierają informacje o
wersji uruchomionego \fBbash\fP.  Wartości przypisane elementom tablicy są
następujące:
.sp .5
.RS
.TP  24
\fBBASH_VERSINFO[\fP0\fB]\fP
Główny numer wersji, wydanie (\fIrelease\fP).
.TP 
\fBBASH_VERSINFO[\fP1\fB]\fP
Poboczny numer wersji (\fIversion\fP).
.TP 
\fBBASH_VERSINFO[\fP2\fB]\fP
Poziom łat (patch level).
.TP 
\fBBASH_VERSINFO[\fP3\fB]\fP
Wersja kompilatu (build version).
.TP 
\fBBASH_VERSINFO[\fP4\fB]\fP
Status wydania (np. \fIbeta1\fP).
.TP 
\fBBASH_VERSINFO[\fP5\fB]\fP
Wartość
.SM
\fBMACHTYPE\fP.
.RE
.TP 
\fBBASH_VERSION\fP
Interpretowane jako łańcuch opisujący wersję uruchomionego \fBbash\fP.
.TP 
\fBCOMP_CWORD\fP
Indeks w \fB${COMP_WORDS}\fP słowa zawierającego bieżącą pozycję kursora.
Zmienna ta jest dostępna wyłącznie w funkcjach powłoki wywołanych przez
usługi programowalnego uzupełniania (zobacz poniżej \fBProgramowalne
uzupełnianie\fP).
.TP 
\fBCOMP_KEY\fP
Klawisz (lub ostatni klawisz w sekwencji klawiszy) użyty do wywołania
bieżącej funkcji uzupełniania.
.TP 
\fBCOMP_LINE\fP
Bieżący wiersz poleceń. Ta zmienna jest dostępna tylko w funkcjach powłoki i
poleceniach zewnętrznych wywoływanych przez usługi programowalnego
uzupełniania (zobacz poniżej \fBProgramowalne uzupełnianie\fP).
.TP 
\fBCOMP_POINT\fP
Indeks bieżącej pozycji kursora względem początku bieżącego polecenia.
Jeżeli kursor jest na końcu bieżącego polecenia, to wartość tej zmiennej
jest równa \fB${#COMP_LINE}\fP.  Ta zmienna jest dostępna tylko w funkcjach
powłoki i poleceniach zewnętrznych wywoływanych przez usługi programowalnego
uzupełniania (zobacz poniżej \fBProgramowalne uzupełnianie\fP).
.TP 
\fBCOMP_TYPE\fP
Ustawiana na wartość całkowitą odpowiadającą typowi uzupełnienia, którego
próbę przeprowadzono, które spowodowało wywołanie funkcji uzupełnienia:
\fITAB\fP, do normalnego uzupełnienia, \fI?\fP, do wypisywania uzupełnień po
udanej tabulacji, \fI!\fP, do wypisywania alternatyw częściowego uzupełnienia
słowa, \fI@\fP, do wypisania uzupełnień, jeśli słowo nie zostało zmodyfikowane
lub \fI%\fP, do uzupełnienia menu. Zmienna ta jest dostępna tylko w funkcjach
powłoki i zewnętrznych poleceniach wywołanych przez narzędzia
programowalnego uzupełnienia powłoki (patrz poniżej \fBProgramowalne
uzupełnienie\fP).
.TP 
\fBCOMP_WORDBREAKS\fP
Zestaw znaków traktowanych przez bibliotekę \fBreadline\fP jako separatory
słów, podczas przeprowadzania uzupełnień słów. Jeśli unieważniono
.SM
\fBCOMP_WORDBREAKS\fP, to traci swe specjalne właściwości, nawet jeżeli jest
następnie ponownie ustawiona.
.TP 
\fBCOMP_WORDS\fP
Zmienna tablicowa (patrz \fBTablice\fP poniżej) składająca się z pojedynczych
słów z aktualnego wiersza poleceń. Wiersz jest dzielony na słowa tak, jak
podzieliłby go \fBreadline\fP, używając
.SM
\fBCOMP_WORDBREAKS\fP, zgodnie z
opisem powyżej. Zmienna ta jest dostępna wyłącznie w funkcjach powłoki
wywołanych przez usługi programowalnego uzupełniania (zobacz poniżej
\fBProgramowalne uzupełnianie\fP).
.TP 
\fBCOPROC\fP
Zmienna tablicowa (patrz poniżej \fBTablice\fP) tworzona do zatrzymania
deskryptorów plików z wyjścia lub wejścia nienazwanych współprocesów (zobacz
\fBWspółprocesy (koprocesy)\fP powyżej).
.TP 
\fBDIRSTACK\fP
Zmienna tablicowa (zobacz \fBTablice\fP poniżej) zawierająca bieżącą zawartość
stosu katalogów. Katalogi pojawiają się na stosie w kolejności, w jakiej są
wyświetlane przez wbudowane \fBdirs\fP.  Przypisanie do elementów tej zmiennej
tablicowej może posłużyć do zmiany katalogów już występujących na stosie,
ale do dodania i usunięcia katalogów muszą być użyte wbudowane \fBpushd\fP i
\fBpopd\fP.  Przypisanie wartości tej zmiennej nie zmieni bieżącego katalogu.
Jeśli
.SM
\fBDIRSTACK\fP jest unieważnione, to traci swe specjalne
właściwości, nawet jeżeli jest następnie ponownie ustawione.
.TP 
\fBEUID\fP
Interpretowane jako efektywny identyfikator bieżącego użytkownika,
inicjowane przy uruchamianiu powłoki. Zmienna ta jest tylko do odczytu.
.TP 
\fBFUNCNAME\fP
Zmienna tablicowa zawierająca nazwy wszystkich funkcji powłoki obecnych w
stosie wywołań. Element z indeksem 0 jest nazwą aktualnie wykonywanej
funkcji powłoki. Najniższy element (tzn. z najwyższym numerem indeksu) to
.if  t \f(CW"main"\fP.
.if  n "main".
Zmienna istnieje tylko gdy wykonywana jest funkcja powłoki. Przypisania do
.SM
\fBFUNCNAME\fP nie odnoszą skutku i zwracają kod błędu. Jeśli
.SM
\fBFUNCNAME\fP jest unieważniona, to traci swe specjalne właściwości, nawet
jeśli jest następnie ponownie ustawiona.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Zmienna ta może zostać użyta razem z \fBBASH_LINENO\fP i \fBBASH_SOURCE\fP. Każdy
element \fBFUNCNAME\fP ma swój odpowiednik w \fBBASH_LINENO\fP i \fBBASH_SOURCE\fP
opisujący stos wywołania. Na przykład, \fB${FUNCNAME[\fP\fI$i\fP\fB]}\fP została
wywołana z pliku \fB${BASH_SOURCE[\fP\fI$i+1\fP\fB]}\fP w wierszu o numerze
\fB${BASH_LINENO[\fP\fI$i\fP\fB]}\fP. Wbudowane polecenie \fBcaller\fP wyświetla bieżący
stos wywołania używając tej informacji.
.TP 
\fBGROUPS\fP
Zmienna tablicowa zawierająca listę grup, których członkiem jest bieżący
użytkownik. Próby przypisywania wartości do
.SM
\fBGROUPS\fP nie odnoszą
efektu i zwracają kod błędu.  Jeżeli
.SM
\fBGROUPS\fP jest unieważnione, to
traci swe specjalne właściwości, nawet jeżeli jest następnie ponownie
ustawione.
.TP 
\fBHISTCMD\fP
Licznik historii (indeks na liście historii poleceń) bieżącego polecenia.
Jeżeli
.SM
\fBHISTCMD\fP jest unieważnione, to traci swe specjalne
właściwości, nawet jeżeli jest następnie ponownie ustawione.
.TP 
\fBHOSTNAME\fP
Automatycznie ustawiane na nazwę aktualnego hosta.
.TP 
\fBHOSTTYPE\fP
Automatycznie ustawiane na łańcuch unikalnie opisujący typ maszyny, na
której jest wykonywany \fBbash\fP.  Wartość domyślna zależy od systemu.
.TP 
\fBLINENO\fP
Przy każdym odwołaniu do tego parametru powłoka zastępuje jego wartość
liczbą dziesiętną reprezentującą aktualny kolejny numer wiersza (poczynając
od 1) skryptu lub funkcji. Nie zapewnia się, by wartość ta miała znaczenie
poza skryptem bądź funkcją.  Jeśli
.SM
\fBLINENO\fP jest unieważnione, to
traci swe specjalne właściwości, nawet jeżeli jest następnie ponownie
ustawione.
.TP 
\fBMACHTYPE\fP
Automatycznie ustawiane na łańcuch w pełni opisujący typ systemu, na którym
jest wykonywany \fBbash\fP, w standardowym formacie GNU \fIcpu\-firma\-system\fP.
Wartość domyślna zależy od systemu.
.TP 
\fBMAPFILE\fP
Zmienna tablicowa (patrz \fBTablice\fP poniżej) tworzona do zatrzymania tekstu
odczytywanego przez wbudowane polecenie \fBmapfile\fP, gdy nie podano nazwy
zmiennej.
.TP 
\fBOLDPWD\fP
Poprzedni katalog roboczy ustawiony poleceniem \fBcd\fP.
.TP 
\fBOPTARG\fP
Wartość ostatniego, będącego opcją, argumentu przetworzonego przez wbudowane
polecenie \fBgetopts\fP (zobacz poniżej
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP).
.TP 
\fBOPTIND\fP
Numer (indeks) następnego argumentu, jaki ma zostać przetworzony przez
wbudowane polecenie \fBgetopts\fP (zobacz poniżej
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA
POWŁOKI\fP).
.TP 
\fBOSTYPE\fP
Automatycznie ustawiane na łańcuch opisujący system operacyjny, w którym
jest wykonywany \fBbash\fP.  Wartość domyślna zależy od systemu.
.TP 
\fBPIPESTATUS\fP
Zmienna tablicowa (zobacz \fBTablice\fP poniżej) zwierająca listę kodów
zakończenia z procesów w ostatnio wykonywanym potoku pierwszoplanowym (który
może zawierać pojedyncze polecenie).
.TP 
\fBPPID\fP
Identyfikator procesu macierzystego powłoki. Zmienna ta jest tylko do
odczytu.
.TP 
\fBPWD\fP
Bieżący katalog roboczy, ustawiony poleceniem \fBcd\fP.
.TP 
\fBRANDOM\fP
Za każdym razem, gdy następuje odwołanie do tego parametru, generowana jest
całkowita liczba losowa z zakresu od 0 do 32767. Sekwencję liczb losowych
można zainicjować przypisując wartość do
.SM
\fBRANDOM\fP.  Jeżeli
.SM
\fBRANDOM\fP jest unieważniona, to traci swe specjalne właściwości, nawet
jeżeli jest następnie ponownie ustawiona.
.TP 
\fBREADLINE_LINE\fP
Zawartość bufora wiersza \fBrealine\fP, do użycia z
.if  t \f(CWbind -x\fP
.if  n "bind -x"
(patrz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP poniżej).
.TP 
\fBREADLINE_POINT\fP
Pozycja punktu wprowadzania w buforze wiersza \fBreadline\fP, do użycia z
.if  t \f(CWbind -x\fP
.if  n "bind -x"
(patrz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP poniżej).
.TP 
\fBREPLY\fP
Ustawiona na wiersz wejścia odczytany wbudowanym poleceniem \fBread\fP jeśli
nie podano żadnych jego argumentów.
.TP 
\fBSECONDS\fP
Każdorazowo, gdy występuje odwołanie do tego parametru, zwracana jest liczba
sekund, jakie upłynęły od wywołania powłoki. Jeżeli do
.SM
\fBSECONDS\fP
zostanie przypisana wartość, to wartość zwracana przez kolejne odwołania
jest równa liczbie sekund od czasu przypisania plus przypisana wartość.
Jeżeli
.SM
\fBSECONDS\fP jest unieważnione, to traci swe specjalne
właściwości, nawet jeżeli jest następnie ponownie ustawione.
.TP 
\fBSHELLOPTS\fP
Lista, rozdzielonych dwukropkami, włączonych opcji powłoki. Każde słowo
listy jest poprawnym argumentem opcji \fB\-o\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP
(zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP poniżej). Opcje pojawiające
się w
.SM
\fBSHELLOPTS\fP to te, które są zgłaszane jako włączone (\fIon\fP)
przez \fBset \-o\fP.  Jeśli zmienna ta istnieje w środowisku podczas
uruchamiania \fBbash,\fP to każda z opcji powłoki występująca na tej liście
zostanie włączona przed odczytem jakichkolwiek plików startowych.  Jest to
zmienna tylko do odczytu.
.TP 
\fBSHLVL\fP
Inkrementowana każdorazowo, gdy uruchamiane jest kolejne wystąpienie
\fBbash\fP.
.TP 
\fBUID\fP
Interpretowane jako identyfikator bieżącego użytkownika, inicjowane przy
uruchamianiu powłoki. Zmienna ta jest tylko do odczytu.
.PD
.PP
Poniższe zmienne są używane przez powłokę. W niektórych przypadkach \fBbash\fP
przypisuje im domyślne wartości; przypadki te są odnotowane niżej.
.PP
.PD 0
.TP 
\fBBASH_COMPAT\fP
Wartość używana do ustawienia poziomu kompatybilności powłoki. Opis różnych
poziomów kompatybilności i ich skutki znajduje się przy poleceniu wbudowanym
\fBshopt\fP w rozdziale \fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP. Wartość może być liczbą
dziesiętną (np. 4.2) lub całkowitą (np. 42) określającą\ dany poziom
kompatybilności. Jeśli \fBBASH_COMPAT\fP jest nieustawione, lub przypisano mu
łańcuch pusty, to poziom kompatybilności jest ustawiony na domyślny dla
bieżącej\ wersji. Jeśli \fBBASH_COMPAT\fP ustawiono na wartość niebędącą
poprawnym poziomem kompatybilności, to powłoka wypisze komunikat o błędzie i
ustawi poziom kompatybilności na domyślny dla bieżącej wersji. Poprawne
poziomy kompatybilności są takie jak opcje kompatybilności akceptowane przez
polecenie wbudowane \fBshopt\fP opisane poniżej (np. \fBcompat42\fP oznacza, że
poprawnymi wersjami są 4.2 i 42). Bieżąca wersja również jest
poprawną\ wartością.
.TP 
\fBBASH_ENV\fP
Jeżeli parametr ten jest ustawiony podczas wykonywania przez \fBbash\fP
skryptu, to jego wartość interpretowana jest jako nazwa pliku zawierającego
polecenia do zainicjowania powłoki, jak w \fI~/.bashrc\fP.  Wartość
.SM
\fBBASH_ENV\fP podlega interpretacji parametrów, podstawianiu wyników poleceń i
interpretacjom wyrażeń arytmetycznych przed interpretacją jej jako nazwy
pliku.  Zmienna
.SM
\fBPATH\fP nie jest używana do znalezienia pliku o
powstałej w ten sposób nazwie.
.TP 
\fBBASH_XTRACEFD\fP
Jeśli ustawiono liczbę całkowitą odpowiadającą poprawnemu deskryptorowi
pliku, to \fBbash\fP zapisze wyjście stosu wygenerowane gdy
.if  t \f(CWset -x\fP
.if  n \fIset -x\fP
jest włączone do tego deskryptora pliku. Deskryptor pliku jest zamykany gdy
.SM
\fBBASH_XTRACEFD\fP jest usuwana lub przy przypisaniu nowej
wartości. Usunięcie
.SM
\fBBASH_XTRACEFD\fP lub przypisanie jej łańcucha
pustego powoduje wysłanie stosu na standardowe wyjście błędów. Proszę
zauważyć, że ustawienie
.SM
\fBBASH_XTRACEFD\fP na 2 (deskryptor pliku
wyjścia błędów), a następnie usunięcie jej spowoduje zamknięcie
standardowego wyjścia błędów.
.TP 
\fBCDPATH\fP
Ścieżka wyszukiwania dla polecenia \fBcd\fP.  Jest to lista rozdzielonych
dwukropkami katalogów, w których powłoka szuka katalogów docelowych podanych
przez polecenie \fBcd\fP.  Przykładową wartością jest
.if  t \f(CW".:~:/usr"\fP.
.if  n ".:~:/usr".
.TP 
\fBCHILD_MAX\fP
Ustawia liczbę wartości kodów wyjścia zakończonych procesów potomnych, które
ma zapamiętać powłoka. Bash nie pozwoli na zmniejszenie tej wartości poniżej
minimum określonego normą POSIX, istnieje również wartość maksymalna
(obecnie 8192), której nie można przekroczyć. Minimalna wartość jest zależna
od systemu.
.TP 
\fBCOLUMNS\fP
Używana przez polecenie wbudowane \fBselect\fP do wyznaczenia szerokości
terminala przy wypisywaniu list wyboru. Ustawiana automatycznie, gdy
włączono opcję \fBcheckwinsize\fP oraz w powłoce interaktywnej po otrzymaniu
.SM
\fBSIGWINCH\fP.
.TP 
\fBCOMPREPLY\fP
Zmienna tablicowa, z której \fBbash\fP czyta możliwe uzupełnienia tworzone
przez funkcję powłoki wywołaną przez usługę programowalnego uzupełniania
(zobacz poniżej \fBProgramowalne uzupełnianie\fP). Każdy element tablicy
zawiera jedno możliwe uzupełnienie.
.TP 
\fBEMACS\fP
Gdy \fBbash\fP znajdzie opisywaną zmienną w środowisku podczas uruchamiania
powłoki, z wartością ustawioną na
.if  t \f(CWt\fP,
.if  n "t",
to przyjmuje, że powłoka działa w buforze powłoki Emacsa i wyłącza edycję
wiersza.
.TP 
\fBENV\fP
Podobnie jak
.SM
\fBBASH_ENV\fP; używana gdy powłoka jest wywołana w trybie
POSIX.
.TP 
\fBFCEDIT\fP
Domyślny edytor dla wbudowanego polecenia \fBfc\fP.
.TP 
\fBFIGNORE\fP
Lista rozdzielonych dwukropkami przyrostków, jakie mają być ignorowane
podczas uzupełniania nazw plików (zobacz
.SM
\fBREADLINE\fP poniżej).  Nazwa
pliku o przyrostku pasującym do jednej z pozycji
.SM
\fBFIGNORE\fP wyłączana
jest z listy dopasowanych nazw plików.  Przykładową wartością jest
.if  t \f(CW".o:~"\fP.
.if  n ".o:~"
(cytowanie jest niezbędne przy przypisywaniu do tej zmiennej wartości
zawierającej tyldy).
.TP 
\fBFUNCNEST\fP
Gdy jest ustawiona na wartość numeryczną większą od zera, definiuje
maksymalny poziom zagnieżdżenia funkcji. Wywołania funkcji przekraczające
określony poziom będą powodowały przerwanie bieżącego polecenia.
.TP 
\fBGLOBIGNORE\fP
Lista rozdzielonych dwukropkami wzorców definiujących zestaw nazw plików,
jakie mają być ignorowane podczas rozwijania nazw plików.  Jeżeli plik
pasujący do wzorca rozwijającego nazwę ścieżkową pasuje również do któregoś
z wzorców w
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP, to jest on usuwany z listy dopasowanych.
.TP 
\fBHISTCONTROL\fP
Lista rozdzielonych dwukropkami wartości, określającymi sposób zapisywania w
liście historii. Jeżeli posiada wartość \fIignorespace\fP, to wiersze
rozpoczynające się od znaku \fBspacji\fP nie są wprowadzane do listy
historii. Jeśli posiada wartość \fIignoredups\fP, to wiersze pasujące do
ostatniego wiersza historii nie są wprowadzane. Wartość \fIignoreboth\fP łączy
obie te możliwości. Wartość \fIerasedups\fP powoduje usunięcie z historii
wszystkich wcześniejszych wierszy, pasujących do bieżącego, przed zapisaniem
listy. Wszystkie wartości poza wymienionymi powyżej są ignorowane. Jeśli
zmienna ta nie jest zdefiniowana lub ma wartość inną od powyższych, to
wszystkie wiersze przeczytane przez analizator składni zachowywane są w
liście historii, stosownie do wartości \fBHISTIGNORE\fP. Drugi i kolejne
wiersze złożonego polecenia wielowierszowego nie są sprawdzane i są dodawane
do historii bez względu na wartość
.SM
\fBHISTCONTROL\fP.
.TP 
\fBHISTFILE\fP
Nazwa pliku, w którym zachowywana jest historia poleceń (zobacz
.SM
\fBHISTORIA\fP poniżej).  Wartością domyślną jest \fI~/.bash_history\fP. Jeśli
ustawienie tej zmiennej zostanie skasowane, to historia poleceń nie będzie
zachowana po zakończeniu pracy powłoki.
.TP 
\fBHISTFILESIZE\fP
Maksymalna liczba wierszy zawartych w pliku historii. Podczas przypisywania
wartości tej zmiennej, jeżeli jest to niezbędne, plik historii jest obcinany
tak, by nie zawierał więcej wierszy, przez usunięcie najstarszych
wpisów. Plik historii jest także obcinany do tego rozmiaru po zapisaniu go w
czasie kończenia pracy przez powłokę. Jeśli wartość wynosi 0, plik historii
jest obcinany do zera. Wartości nienumeryczne i wartości numeryczne mniejsze
niż zero wstrzymują obcinanie. Powłoka ustawia wartość domyślną do wartości
\fBHISTSIZE\fP po odczytaniu plików początkowych powłoki.
.TP 
\fBHISTIGNORE\fP
Lista rozdzielonych dwukropkami wzorców służących do decydowania, jakie
wiersze poleceń powinny być zachowane w liście historii. Każdy z wzorców
zakotwiczony jest na początku wiersza i musi pasować do całego wiersza (nie
jest dodawane żadne niejawne `\fB*\fP'). Każdy z wzorców sprawdzany jest z
bieżącym wierszem po wykonaniu kontroli określonych przez
.SM
\fBHISTCONTROL\fP.  Oprócz zwykłych znaków dopasowywania wzorców używanych
przez powłokę, `\fB&\fP' dopasowuje poprzedni wiersz historii. Literał `\fB&\fP'
można uzyskać poprzedzając go odwrotnym ukośnikiem; odwrotny ukośnik jest
usuwany przed próbą dopasowania. Druga i kolejne wiersze złożonego polecenia
wielowierszowego nie są sprawdzane i są dodawane do historii bez względu na
wartość \fBHISTIGNORE\fP.
.TP 
\fBHISTSIZE\fP
Liczba poleceń do zapamiętania w historii poleceń (zob.
.SM
\fBHISTORIA\fP
poniżej). Jeśli wartość wynosi 0, polecenia nie są zachowywane w
historii. Wartości numeryczne mniejsze niż zero powodują, że każde polecenie
jest zapamiętywane w historii (znosi limit). Powłoka ustawia wartość
domyślną 500 po odczytaniu plików początkowych powłoki.
.TP 
\fBHISTTIMEFORMAT\fP
Gdy ta zmienna jest ustawiona i nie jest pusta, jej wartość jest użyta jak
format łańcucha do \fIstrftime\fP(3), w celu wyświetlenia pieczątki czasowej
związanej z każdym wpisem historii, wyświetlanym przez wbudowane polecenie
\fBhistory\fP. Gdy zmienna jest ustawiona, pieczątki czasowe są zapisywane do
pliku historii, dzięki czemu mogą być zachowywane między sesjami
powłoki. Używany jest wówczas znak komentarza historii, aby odróżnić
pieczątki czasowe od pozostałych wierszy historii.
.TP 
\fBHOME\fP
Katalog domowy bieżącego użytkownika; domyślny argument wbudowanego
polecenia \fBcd\fP. Wartość tej zmiennej wykorzystywana jest też przy
wykonywaniu interpretacji tyld.
.TP 
\fBHOSTFILE\fP
Zawiera nazwę pliku o tym samym formacie co
.FN /etc/hosts
który powinien być czytany, gdy powłoka potrzebuje uzupełnić nazwę hosta.
Listę możliwych uzupełnień można zmieniać podczas pracy powłoki. Następnym
razem, gdy wykonywana jest próba uzupełnienia nazwy hosta \fBbash\fP dodaje
zawartość nowego pliku do już istniejącej listy.  Jeżeli
.SM
\fBHOSTFILE\fP
jest ustawione, ale nie posiada wartości, \fBbash\fP usiłuje uzyskać listę
możliwych uzupełnień nazw hostów czytając
.FN /etc/hosts
Gdy
.SM
\fBHOSTFILE\fP jest unieważniane, lista hostów jest czyszczona.
.TP 
\fBIFS\fP
Wewnętrzny Separator Pól (\fIInternal Field Separator\fP) używany do podziału
na słowa po interpretacjach i dzieleniu wierszy na słowa we wbudowanym
poleceniu \fBread\fP.  Jego domyślną wartością jest
,,<spacja><tabulacja><nowalinia>\*(rq.
.TP 
\fBIGNOREEOF\fP
Steruje działaniem powłoki interaktywnej przy otrzymaniu przez nią znaku
.SM
\fBEOF\fP jako jedynego znaku wejścia. Jeżeli jest ustawiona, to jej
wartość jest liczbą kolejnych znaków
.SM
\fBEOF\fP jakie muszą być wpisane
jako pierwsze znaki wiersza wprowadzania przed zakończeniem pracy przez
\fBbash\fP.  Jeśli zmienna ta istnieje, ale nie zawiera wartości numerycznej
lub nie ma wartości, to wartością domyślną jest 10. Jeżeli nie istnieje, to
.SM
\fBEOF\fP wskazuje powłoce koniec wprowadzanych danych.
.TP 
\fBINPUTRC\fP
Nazwa pliku startowego dla \fBreadline\fP, unieważniająca domyślny plik
.FN ~/.inputrc
(zobacz
.SM
\fBREADLINE\fP poniżej).
.TP 
\fBLANG\fP
Służy do wyznaczania kategorii locale dla wszystkich kategorii nie
wyszczególnionych przez zmienne rozpoczynające się od znaków \fBLC_\fP.
.TP 
\fBLC_ALL\fP
Zmienna ta unieważnia wartość
.SM
\fBLANG\fP i wszelkich innych zmiennych
\fBLC_\fP określających kategorie locale.
.TP 
\fBLC_COLLATE\fP
Ta zmienna wyznacza kolejność (collation order) używaną przy sortowaniu
wyników rozwijania nazw plików, decyduje też o zachowaniu wielu wyrażeń,
klas równoważnych i sekwencje sortowania (collating sequences) w rozwijaniu
nazw plików i dopasowywaniu wzorców.
.TP 
\fBLC_CTYPE\fP
Ta zmienna decyduje o interpretacji znaków i zachowaniu się klas znaków
wewnątrz rozwijania nazw plików i dopasowywania wzorców.
.TP 
\fBLC_MESSAGES\fP
Ta zmienna decyduje o ustawieniu locale używanym do tłumaczenia ujętych w
cudzysłowy łańcuchów poprzedzonych znakiem \fB$\fP.
.TP 
\fBLC_NUMERIC\fP
Ta zmienna określa kategorię locale używaną do formatowania liczb.
.TP 
\fBLINES\fP
Używana przez polecenie wbudowane \fBselect\fP do wyznaczenia długości kolumn
przy wypisywaniu list wyboru.  Ustawiana automatycznie gdy włączono opcję
\fBcheckwinsize\fP oraz w powłoce interaktywnej po otrzymaniu po otrzymaniu
.SM
\fBSIGWINCH\fP.
.TP 
\fBMAIL\fP
Jeżeli parametrowi temu jest przypisana nazwa pliku, a nie jest ustawiona
zmienna
.SM
\fBMAILPATH\fP, to \fBbash\fP informuje użytkownika o nadejściu
poczty do podanego pliku lub katalogu w formacie Maildir.
.TP 
\fBMAILCHECK\fP
Określa jak często (w sekundach) \fBbash\fP sprawdza pocztę. Domyślnie jest to
60 sekund. Gdy nadchodzi pora sprawdzenia poczty, powłoka wykonuje to przed
wyświetleniem głównej zachęty.  Jeśli zmienna ta nie jest ustawiona lub jest
ustawiona na wartość nie większą od zera lub zero, to powłoka wyłącza
sprawdzanie poczty.
.TP 
\fBMAILPATH\fP
Lista rozdzielonych dwukropkami nazw plików, w jakich ma być sprawdzana
poczta. Można podać komunikat, jaki ma zostać wyświetlony, gdy do danego
pliku przybędzie wiadomość pocztowa, przez oddzielenie nazwy pliku od
komunikatu znakiem '?'.  Użyte w tekście komunikatu, \fB$_\fP interpretowane
jest jako nazwa bieżącego pliku pocztowego.  Przykład:
.RS
.PP
\fBMAILPATH\fP=\(aq/var/mail/bfox?"You have mail":~/shell\-mail?"$_ has
mail!"\(aq
.PP
\fBBash\fP zapewnia tej zmiennej wartość domyślną, ale położenie plików
pocztowych użytkownika, jakim się posługuje zależy od systemu
(np. /var/mail/\fB$USER\fP).
.RE
.TP 
\fBOPTERR\fP
Jeżeli ustawiono na wartość 1, \fBbash\fP wyświetla komunikaty o błędach
generowanych przez wbudowane polecenie \fBgetopts\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE\fP \fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP poniżej).
.SM
\fBOPTERR\fP inicjowane
jest na 1 każdorazowo, gdy wywoływana jest powłoka lub wykonywany jest
skrypt powłoki.
.TP 
\fBPATH\fP
Ścieżka wyszukiwania poleceń. Jest to lista rozdzielanych dwukropkami
katalogów, w których powłoka szuka poleceń (zobacz
.SM
\fBWYKONYWANIE\fP
\fBPOLECEŃ\fP poniżej). Nazwa katalogu zerowej długości (pusta) oznacza katalog
bieżący. Pusty katalog można podać jako dwa złączone dwukropki lub
początkowy albo końcowy dwukropek. Domyślna ścieżka zależy od systemu i
ustawiana jest przez administratora instalującego \fBbash\fP.  Powszechną
wartością jest
.if  t \f(CW/usr/local/bin:/usr/local/sbin:/usr/bin:/usr/sbin:/bin:/sbin\fP.
.if  n ``/usr/local/bin:/usr/local/sbin:/usr/bin:/usr/sbin:/bin:/sbin''.
.TP 
\fBPOSIXLY_CORRECT\fP
Jeśli podczas uruchamiania \fBbash\fP w środowisku istnieje ta zmienna, to
powłoka przed odczytem plików startowych wchodzi w \fItryb posix\fP, tak jakby
przy jej wywołaniu podano opcję \fB\-\-posix\fP.  Jeśli zmienna ta zostanie
ustawiona podczas pracy powłoki, to \fBbash\fP włącza \fItryb posix\fP, tak jakby
zostało wykonane polecenie
.if  t \f(CWset -o posix\fP
.if  n \fIset -o posix\fP

.TP 
\fBPROMPT_COMMAND\fP
Jeżeli jest ustawiona, to jej wartość jest wykonywana jako polecenie przed
każdym wysłaniem zachęty głównej.
.TP 
\fBPROMPT_DIRTRIM\fP
Gdy jest ustawiona na liczbę większa od zera, jej wartość jest używana jako
liczba początkowych składowych katalogów do usunięcia podczas
interpretowania sekwencji specjalnych łańcucha zachęty \fB\ew\fP i \fB\eW\fP
(patrz poniżej
.SM
\fBZACHĘTA POWŁOKI\fP). Usuwane znaki są zastępowane
wielokropkiem.
.TP 
\fBPS1\fP
Wartość tego parametru jest interpretowana (zobacz poniżej
.SM
\fBZACHĘTA\fP)  i używana jako główny łańcuch zachęty. Jego wartością domyślną
jest "\fB\es\-\ev\e$ \fP".
.TP 
\fBPS2\fP
Wartość tego parametru jest interpretowana jak
.SM
\fBPS1\fP i używana jako
wtórny (secondary) łańcuch zachęty. Domyślnie jest to "\fB> \fP".
.TP 
\fBPS3\fP
Wartość tego parametru służy jako zachęta w poleceniu \fBselect\fP (zobacz
powyżej
.SM
\fBGRAMATYKA POWŁOKI\fP).
.TP 
\fBPS4\fP
Wartość tego parametru interpretowana jest jak
.SM
\fBPS1\fP i wypisywana
przed każdym poleceniem wyświetlanym przez \fBbash\fP podczas śledzenia
wykonywania.  Pierwszy znak
.SM
\fBPS4\fP, w razie potrzeby, powtarzany jest
wielokrotnie, by wskazać wiele poziomów zagnieżdżenia.  Domyślnie jest to
"\fB+ \fP".
.TP 
\fBSHELL\fP
Pełna ścieżka powłoki jest przechowywana w tej zmiennej środowiskowej. Jeśli
nie jest ustawiona podczas uruchamiania powłoki, \fBbash\fP przypisuje jej
wartość pełnej ścieżki powłoki zgłoszeniowej bieżącego użytkownika.
.TP 
\fBTIMEFORMAT\fP
Wartość tego parametru służy jako łańcuch formatu określającego, jak powinna
być wyświetlana informacja o czasach dla potoków poprzedzonych słowem
zastrzeżonym \fBtime\fP. Znak \fB%\fP rozpoczyna sekwencję specjalną, która jest
interpretowana jako wartość czasu lub inna informacja. Sekwencje specjalne i
ich znaczenie są następujące; nawiasy kwadratowe opisują części opcjonalne.
.sp .5
.RS
.PD 0
.TP  10
\fB%%\fP
Dosłowny znak \fB%\fP.
.TP 
\fB%[\fP\fIp\fP\fB][l]R\fP
Czas, jaki upłynął, w sekundach.
.TP 
\fB%[\fP\fIp\fP\fB][l]U\fP
Liczba sekund, jakie CPU zużył w trybie użytkownika.
.TP 
\fB%[\fP\fIp\fP\fB][l]S\fP
Liczba sekund, jakie CPU zużył w trybie systemowym.
.TP 
\fB%P\fP
Procent wykorzystania CPU, liczony jako (%U + %S) / %R.
.PD
.RE
.IP
Opcjonalne \fIp\fP jest cyfrą określającą \fIdokładność\fP (precision), liczbę
cyfr ułamkowych po kropce dziesiętnej.  Wartość zero powoduje, że nie będzie
wyświetlana ani kropka dziesiętna ani część ułamkowa.  Mogą być podane co
najwyżej trzy miejsca po kropce dziesiętnej; wartości \fIp\fP większe od 3
zmieniane są na 3.  Jeżeli nie podano \fIp\fP, to używana jest wartość 3.
.IP
Opcjonalne \fBl\fP określa dłuższy (longer) format wyników, zawierający minuty,
w postaci \fIMM\fPm\fISS\fP.\fIFF\fPs.  O tym, czy występuje ułamkowa część sekund
decyduje wartość \fIp\fP.
.IP
Jeżeli zmienna ta nie jest ustawiona, to \fBbash\fP działa tak, jakby miała ona
wartość \fB$\(aq\enreal\et%3lR\enuser\et%3lU\ensys\et%3lS\(aq\fP. Jeżeli jej
wartością jest pusty łańcuch, to nie jest wyświetlana żadna informacja o
czasach (timing).  Podczas wyświetlania łańcucha formatu dodawany jest
kończący znak nowej linii.
.PD 0
.TP 
\fBTMOUT\fP
Jeśli ustawione na wartość większą od zera, to
.SM
\fBTMOUT\fP jest
interpretowane jako domyślny czas oczekiwania wbudowanego \fBread\fP. Polecenie
\fBselect\fP kończy się, jeśli dane nie zostaną wprowadzone po liczbie
.SM
\fBTMOUT\fP sekund, jeżeli wejście pochodzi z terminala. W przypadku powłok
interaktywnych, wartość jest interpretowana jako liczba sekund określającą
czas, przez jaki powłoka ma czekać na wprowadzenie wiersza danych po
wyświetleniu głównej zachęty. \fBBash\fP kończy pracę po odczekaniu tego czasu
jeśli pełen wiersz danych nie pojawił się.
.TP 
\fBTMPDIR\fP
Jeśli jest ustawiona, \fBbash\fP używa jej wartości jako nazwy katalogu w
którym tworzy pliki tymczasowe do użytku powłoki.
.TP 
\fBauto_resume\fP
Zmienna ta steruje sposobem interakcji powłoki z użytkownikiem i sposobem
kontroli zadań. Jeżeli jest ustawiona, to jednowyrazowe polecenia proste bez
przekierowań traktowane są jako aspirujące do wznowienia istniejącego
zatrzymanego zadania. Nie pozwala się na żadną dwuznaczność; jeśli jest
więcej niż jedno zadanie rozpoczynające się od wpisanego łańcucha, wybierane
jest zadanie, do którego ostatnio sięgano.  \fINazwa\fP zatrzymanego zadania, w
tym kontekście, jest wierszem poleceń użytym do jego uruchomienia.  Jeśli
posiada wartość \fIexact\fP, to podany łańcuch musi pasować dokładnie do nazwy
zatrzymanego zadania; Jeśli jest ustawione na \fIsubstring\fP, to podany
łańcuch powinien pasować do podłańcucha nazwy zatrzymanego zadania.  Wartość
\fIsubstring\fP zapewnia funkcjonalność analogiczną do identyfikatora zadania
\fB%?\fP (zobacz
.SM
\fBSTEROWANIE ZADANIAMI\fP poniżej).  Jeśli ustawiono inną
wartość, to podany łańcuch musi być przedrostkiem nazwy zatrzymanego
zadania; zapewnia to funkcjonalność analogiczną do identyfikatora zadania
\fB%\fP.
.TP 
\fBhistchars\fP
Dwa lub trzy znaki sterujące interpretacją historii i podziałem na leksemy
(zobacz poniżej
.SM
\fBINTERPRETACJA HISTORII\fP).  Pierwszy znak jest
znakiem \fIinterpretacji historii\fP, sygnalizującym początek interpretacji
historii, zwykle `\fB!\fP'.  Drugi znak jest znakiem \fIszybkiego podstawiania\fP,
("quick substitution"), służącym jako skrót do powtórnego uruchamiania
poprzednio wprowadzonego polecenia, podstawiającym w poleceniu jeden łańcuch
za inny.  Domyślnym znakiem szybkiego podstawiania jest `\fB^\fP'.  Opcjonalny,
trzeci znak jest znakiem wskazującym, że pozostała część wiersza, w którym
występuje on jako pierwszy znak słowa, jest komentarzem.  Zwykle znakiem tym
jest `\fB#\fP'. Znak komentarza historii powoduje, że dla pozostałych słów
wiersza podstawianie historii jest pomijane.  Niekoniecznie powoduje to
traktowanie reszty wiersza jako komentarza przez analizator składni powłoki.
.PD
.SS Tablice
\fBBash\fP udostępnia indeksowane i asocjacyjne zmienne tablicowe
jednowymiarowe. Jako tablica może zostać użyta dowolna zmienna; wbudowane
\fBdeclare\fP jawnie zadeklaruje tablicę. Nie ma maksymalnego rozmiaru tablic,
ani wymagania, by wszystkie jej elementy były indeksowane czy przypisywane w
sposób ciągły. Do tablic indeksowanych można się odwołać przy pomocy liczb
całkowitych (w tym wyrażeń arytmetycznych), począwszy od zera; natomiast
tablice asocjacyjne używają konkretnych łańcuchów. Jeśli nie zaznaczono
inaczej, indeksy tablic indeksowanych muszą być nieujemnymi liczbami
całkowitymi.
.PP
Tablica indeksowana tworzona jest automatycznie jeśli wykonywane jest
przypisanie do jakiejś zmiennej przy pomocy składni
\fInazwa\fP[\fIwskaźnik\fP]=\fIwartość\fP.  \fIWskaźnik\fP tablicy traktowany jest jako
wyrażenie arytmetyczne, które musi po interpretacji dać liczbę. Chcąc jawnie
zadeklarować tablicę indeksowaną, użyj \fBdeclare \-a \fP\fInazwa\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE\fP \fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP poniżej).  \fBdeclare \-a
\fP\fInazwa\fP\fB[\fP\fIwskaźnik\fP\fB]\fP jest również akceptowane; \fIwskaźnik\fP jest
wówczas ignorowany.
.PP
Tablice asocjacyjne są tworzone za pomocą konstrukcji \fBdeclare \-A
\fP\fInazwa\fP.
.PP
Atrybuty mogą być podane do zmiennej tablicy przy użyciu \fBdeclare\fP i
\fBreadonly\fP. Każdy z atrybutów stosowany jest do wszystkich elementów
tablicy.
.PP
Przypisania do tablic wykonywane są przy pomocy przypisań złożonych postaci
\fInazwa\fP=\fB(\fPwartość\fI1\fP ... wartość\fIn\fP\fB)\fP, gdzie każda \fIwartość\fP ma
postać [\fIwskaźnik\fP]=\fIłańcuch\fP. Przypisania tablic indeksowanych nie
wymagają niczego oprócz \fIłańcucha\fP. Jeżeli podano opcjonalne nawiasy i
wskaźnik, to wartość jest przypisywana wskazanemu elementowi tablicy
indeksowanej; w przeciwnym wypadku wartość przypisywana jest elementowi o
indeksie o jeden większym od ostatniego elementu z przypisaną
wartością. Indeks jest liczony od zera.
.PP
Przy przypisywaniu do tablicy asocjacyjnej konieczne jest podanie wskaźnika.
.PP
Składnia ta jest akceptowana także przy poleceniu wbudowanym
\fBdeclare\fP. Pojedyncze elementy tablicy można przypisać za pomocą składni
\fInazwa\fP[\fIwskaźnik\fP]=\fIwartość\fP wprowadzonej powyżej. Jeśli \fIwskaźnik\fP da
po interpretacji liczbę mniejszą od zera, to jest używany jako przesunięcie
od maksymalnego indeksu tablicy plus jeden (wskaźnik \-1 odnosi się więc do
ostatniego elementu tablicy).
.PP
Do elementu tablicy można odwoływać się używając
${\fInazwa\fP[\fIwskaźnik\fP]}. Nawiasy są wymagane, by uniknąć konfliktów z
rozwijaniem nazw plików. Jeśli \fIwskaźnikiem\fP jest \fB@\fP lub \fB*\fP, to
powyższe słowo interpretowane jest jako wszystkie elementy \fInazwy\fP.
Wskaźniki te różnią się tylko wtedy, gdy słowo pojawia się w cudzysłowach.
Jeśli słowo ujęto w cudzysłowy, to ${\fInazwa\fP[*]} interpretowane jest jako
pojedyncze słowo o wartości wszystkich elementów tablicy rozdzielonych
pierwszym znakiem zmiennej specjalnej
.SM
\fBIFS\fP, zaś ${\fInazwa\fP[@]}
interpretuje każdy z elementów \fInazwa\fP jako odrębne słowo. Jeśli brak jest
elementów tablicy, to ${\fInazwa\fP[@]} interpretowane jest jako nic. Jeśli
wewnątrz słowa zachodzi interpretacja (ujęta w cudzysłowy), to pierwszy
zinterpretowany parametr jest łączony z początkiem oryginalnego słowa, a
interpretacja ostatniego parametru jest łączona z końcem oryginalnego
słowa. Jest to zachowanie analogiczne do interpretacji parametrów
specjalnych \fB*\fP i \fB@\fP (zobacz powyżej \fBParametry specjalne\fP).
${#\fInazwa\fP[\fIwskaźnik\fP]} interpretowane jest jako długość
${\fInazwa\fP[\fIwskaźnik\fP]}. Jeśli \fIwskaźnikiem\fP jest \fB*\fP lub \fB@\fP, to
interpretacją jest liczba elementów w tablicy. Odwoływania się do zmiennej
tablicowej bez podania wskaźnika jest równoważne odwołaniu do elementu numer
zero. Jeśli \fIwskaźnik\fP da po interpretacji liczbę mniejszą od zera, to jest
używany jako przesunięcie od maksymalnego indeksu tablicy plus jeden
(wskaźnik \-1 odnosi się więc do ostatniego elementu tablicy).
.PP
Zmienna tablicowa jest ustawiona, jeśli do wskaźnika przypisano
wartość. Łańcuch pusty jest poprawną wartością.
.PP
Można pozyskać zarówno Klucze (wskaźniki) tablicy jak i
wartości. ${\fB!\fP\fInazwa\fP[\fI@\fP]} i ${\fB!\fP\fInazwa\fP[\fI*\fP]} są interpretowane
jako wskaźniki przypisane do zmiennej \fInazwa\fP tablicy. expand to the
indices assigned in array variable \fIname\fP. Gdy zastosowany jest cudzysłów,
powłoka zachowuje się podobnie jak w przypadku interpretacji specjalnych
parametrów \fI@\fP i \fI*\fP w cudzysłowach.
.PP
Do niszczenia tablic służy wbudowane polecenie \fBunset\fP.  \fBunset\fP
\fInazwa\fP[\fIwskaźnik\fP] niszczy element tablicy o indeksie \fIwskaźnik\fP. Ujemne
wskaźniki tablic indeksowany są intepretowane zgodnie z opisem
powyżej. Konieczne jest zachowanie wzmożonej uwagi, aby zapobiec niechcianym
skutkom rozwijania nazw plików. Polecenie \fBunset\fP \fInazwa\fP, gdzie \fInazwa\fP
jest tablicą, lub \fBunset\fP \fInazwa\fP[\fIwskaźnik\fP], gdzie \fIwskaźnikiem\fP jest
\fB*\fP lub \fB@\fP, usuwa całą tablicę.
.PP
Każde z wbudowanych \fBdeclare\fP, \fBlocal\fP i \fBreadonly\fP akceptuje opcję \fB\-a\fP
do określania tablic indeksowanych i opcję \fB\-A\fP do określania tablic
asocjacyjnych. Jeśli podano obie opcje, to pierwszeństwo ma \fB\-A\fP. Polecenie
\fBread\fP akceptuje opcję \fB\-a\fP do przypisywania tablicy listy słów
przeczytanych ze standardowego wejścia.  \fBset\fP i \fBdeclare\fP wyświetlają
wartości tablicowe w sposób umożliwiający ponowne ich użycie w
przypisaniach.
.SH INTERPRETACJA
Interpretacja wykonywana jest na wierszu poleceń po jego podziale na słowa.
Istnieje siedem rodzajów wykonywanych interpretacji: \fIinterpretacja
nawiasów\fP (brace expansion), \fIinterpretacja tyld\fP (tilde expansion),
\fIpodstawianie parametrów i interpretacja zmiennych\fP (parameter and variable
expansion), \fIpodstawienie wyników poleceń\fP (command substitution),
\fIinterpretacja wyrażeń arytmetycznych\fP (arithmetic expansion), \fIpodział na
słowa\fP (word splitting)  i \fIrozwinięcie nazw plików\fP (pathname expansion).
.PP
Kolejność interpretacji: interpretacja nawiasów, interpretacja tyld,
interpretacja parametrów i zmiennych, interpretacja wyrażeń arytmetycznych i
podstawianie wyników poleceń (wykonywane od lewej do prawej), podział na
słowa i rozwijanie nazw ścieżek.
.PP
Na systemach potrafiących to obsłużyć, istnieje dodatkowa dostępna
interpretacja: \fIpodstawienie wyników procesów\fP (process substitution). Jest
to przeprowadzane w tym samym czasie, jak interpretacja tyld, parametrów,
zmiennych i wyrażeń\ arytmetycznych oraz poleceń.
.PP
Tylko interpretacja nawiasów, dzielenie na słowa i rozwinięcie nazw plików
mogą zmienić liczbę słów interpretowanego wyrażenia; pozostałe interpretacje
rozwijają pojedyncze słowo w pojedyncze słowo.  Jedynymi wyjątkami są
interpretacje "\fB$@\fP" i "\fB${\fP\fInazwa\fP\fB[@]}\fP" wyjaśnione powyżej (zobacz
.SM
\fBPARAMETRY\fP).
.SS "Interpretacja nawiasów"
.PP
\fIInterpretacja nawiasów\fP jest mechanizmem, przez który mogą być generowane
dowolne łańcuchy.  Mechanizm ten przypomina \fIrozwinięcia nazw plików\fP, ale
generowane nazwy plików nie muszą określać plików istniejących. Wzorce,
mające podlegać interpretacji nawiasów mają postać opcjonalnej \fIpreambuły\fP,
po której występują serie separowanych przecinkami łańcuchów pomiędzy parą
nawiasów klamrowych, po których następuje opcjonalny \fIdopisek\fP
(postscript).  Preambuła stanowi przedrostek dla każdego z łańcuchów
zawartych w nawiasach, a dopisek dodawany jest do każdego łańcucha
wynikowego, przy interpretacji od lewej do prawej.
.PP
Interpretacja nawiasów może być zagnieżdżana. Wyniki każdego
zinterpretowanego łańcucha nie są sortowane; zachowywana jest kolejność od
lewej do prawej. Na przykład, a\fB{\fPd,c,b\fB}\fPe interpretowane jest jako "ade
ace abe".
.PP
Sekwencja wyrażeń przyjmuje postać \fB{\fP\fIx\fP\fB..\fP\fIy\fP\fB[..\fP\fIkrok\fP\fB]}\fP,
gdzie \fIx\fP i \fIy\fP są albo liczbami całkowitymi, albo pojedynczymi znakami, a
opcjonalny \fIkrok\fP jest liczbą całkowitą. Gdy podane są liczby całkowite, to
wyrażenie jest rozwijane do wszystkich liczb pomiędzy \fIx\fP i \fIy\fP
(włącznie). Podane liczby mogą być poprzedzone \fI0\fP, które wymusza
identyczną szerokość każdej z wynikowych liczb. Gdy \fIx\fP lub \fIy\fP zaczynają
się zerem, to powłoka próbuje wymusić utworzenie liczb zawierających tę samą
liczbę cyfr, uzupełniając je zerami tam, gdzie zachodzi taka potrzeba. Gdy
podano znaki, wyrażenie jest rozwijane do wszystkich znaków, znajdujących
się leksykalnie (w domyślnych locale C) pomiędzy \fIx\fP a \fIy\fP
(włącznie). Proszę odnotować, że \fIx\fP i \fIy\fP muszą być tego samego typu. Gdy
podano krok, to jest on używany jako różnica pomiędzy poszczególnymi
wynikami. W zależności od podanych wartości, domyślnym krokiem jest 1 lub
\-1.
.PP
Interpretacja nawiasów wykonywana jest przed innymi rodzajami interpretacji,
a znaki o specjalnym znaczeniu dla innych interpretacji są zachowywane w
wyniku. Jest ściśle tekstowa. \fBBash\fP nie stosuje żadnej interpretacji
składniowej do kontekstu interpretacji czy tekstu pomiędzy nawiasami.
.PP
Poprawnie zbudowana interpretacja nawiasów musi zawierać niecytowany nawias
otwierający i zamykający i co najmniej jeden niecytowany przecinek.
Wszelkie niepoprawnie skonstruowane interpretacje nawiasów są pozostawiane
bez zmian.  \fB{\fP lub \fB,\fP można cytować przy pomocy odwrotnego ukośnika, co
chroni je przed przyjmowaniem za część wyrażenia nawiasowego.  Dla
uniknięcia konfliktu z interpretacją parametrów, łańcuch \fB${\fP nie jest
traktowany jako spełniający warunki interpretacji nawiasów.
.PP
Typowym zastosowaniem tej konstrukcji jest skrót, wtedy gdy wspólny
przedrostek łańcuchów do utworzenia jest dłuższy niż w powyżej podanym
przykładzie, np.:
.RS
.PP
mkdir /usr/local/src/bash/{old,new,dist,bugs}
.RE
lub
.RS
chown root /usr/{ucb/{ex,edit},lib/{ex?.?*,how_ex}}
.RE
.PP
Interpretacja nawiasów wprowadza niewielką niezgodność z historycznymi
wersjami \fBsh\fP.  \fBsh\fP nie traktuje nawiasów otwierających i zamykających w
specjalny sposób gdy pojawiają się one jako część słowa, i zachowuje je w
wyniku.  W \fBbash\fP konsekwencją interpretacji nawiasów jest usuwanie
nawiasów ze słów.  Na przykład, słowo wprowadzone do \fBsh\fP jako \fIplik{1,2}\fP
pojawi się w identycznej postaci na wyjściu. To samo słowo po interpretacji
przez \fBbash\fP daje \fIplik1 plik2\fP.  Jeżeli pożądana jest ścisła zgodność z
\fBsh\fP, uruchom \fBbash\fP z opcją \fB+B\fP lub wyłącz interpretację nawiasów przy
pomocy opcji \fB+B\fP polecenia \fBset\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE\fP \fBPOLECENIA\fP
\fBPOWŁOKI\fP poniżej).
.SS "Interpretacja tyldy"
.PP
Jeżeli słowo rozpoczyna się niecytowanym znakiem tyldy (`\fB~\fP'), to
wszystkie znaki poprzedzające pierwszy niecytowany ukośnik (lub wszystkie
znaki, gdy nie ma ukośnika) uważane są za \fIprzedrostek tyldy\fP
(tilde\-prefix).  Jeżeli żaden ze znaków w przedrostku tyldy nie jest
cytowany, to jego znaki następujące po znaku tyldy traktowane są jako
możliwa \fInazwa logowania\fP (login name).  Jeśli ta nazwa logowania jest
łańcuchem pustym, to tylda zastępowana jest wartością parametru powłoki
.SM
\fBHOME\fP.  Jeżeli
.SM
\fBHOME\fP nie jest ustawione, to podstawiany
jest za nie katalog domowy użytkownika uruchamiającego powłokę.  W
przeciwnym wypadku, przedrostek tyldy zastępowany jest katalogiem domowym
skojarzonym z określoną nazwą logowania.
.PP
Jeśli przedrostkiem tyldy jest `~+', to jest on zastępowany wartością
zmiennej
.SM
\fBPWD\fPpowłoki.  Jeśli przedrostkiem tyldy jest `~\-', to jest
on zastępowany wartością zmiennej powłoki
.SM
\fBOLDPWD\fP, jeśli jest ona
ustawiona.  Jeżeli występujące w przedrostku po tyldzie znaki składają się z
liczby \fIN\fP, opcjonalnie poprzedzonej przez `+' lub `\-', to przedrostek
tyldy zastępowany jest odpowiednim elementem stosu katalogów, jaki zostałby
wyświetlony przez wbudowane \fBdirs\fP, wywołane z przedrostkiem tyldy jako
argumentem.  Jeżeli w przedrostku tyldy znaki występujące po tyldzie
składają się z liczby bez początkowego `+' lub `\-', to przyjmowane jest `+'.
.PP
Jeśli nazwa logowania jest nieprawidłowa lub interpretacja tyldy nie
powiodła się, to słowo z tyldą pozostaje niezmienione.
.PP
Każde z przypisań do zmiennej sprawdzane jest na obecność niecytowanych
przedrostków tyldy występujących bezpośrednio po \fB:\fP lub \fB=\fP.  W tych
przypadkach również jest wykonywana jest interpretacja tyldy.  Na skutek
tego, można posługiwać się nazwami plików z tyldami w przypisaniach do
.SM
\fBPATH\fP,
.SM
\fBMAILPATH\fP i
.SM
\fBCDPATH\fP, a powłoka przypisze
zinterpretowaną wartość.
.SS "Podstawianie parametrów"
.PP
Znak `\fB$\fP' wprowadza podstawianie parametrów, podstawianie wyników poleceń
i interpretację wyrażeń arytmetycznych. Podlegająca interpretacji nazwa
parametru lub symbol mogą być ujęte w nawiasy klamrowe, które są opcjonalne,
ale służą do ochrony interpretowanej zmiennej przed znakami, jakie występują
bezpośrednio po niej, a które mogłyby zostać zinterpretowane jako część
nazwy.
.PP
Gdy używane są nawiasy, pasującym nawiasem kończącym jest pierwszy `\fB}\fP',
nie chroniony przez odwrotny ukośnik, nie znajdujący się wewnątrz cytowanego
łańcucha ani nie osadzony w wyrażeniu arytmetycznym, podstawieniu wyniku
polecenia czy podstawieniu parametru.
.PP
.PD 0
.TP 
${\fIparametr\fP}
Podstawiana jest wartość \fIparametru\fP. Nawiasy wymagane są gdy \fIparametr\fP
jest parametrem pozycyjnym o więcej niż jednej cyfrze, lub gdy po
\fIparametrze\fP występuje znak, który nie powinien być interpretowany jako
część jego nazwy. \fIParametr\fP jest parametrem powłoki opisanych powyżej
\fBPARAMETRY\fP lub odniesieniem do tablicy (\fBTablice\fP).
.PD
.PP
Jeżeli pierwszym znakiem \fIparametru\fP jest wykrzyknik, to rozpoczyna on
poziom zagnieżdżenia zmiennej pośredniej.  \fBBash\fP posługuje się wartością
zmiennej utworzonej z reszty \fIparametru\fP jako nazwą zmiennej; zmienna ta
jest następnie interpretowana a w dalszym podstawianiu używana jest
otrzymana wartość zamiast wartości samego \fIparametru\fP.  Znane jest to jako
\fIinterpretacja pośrednia\fP (indirect expansion).  Wyjątkami są interpretacja
${\fB!\fP\fIprzedrostek\fP\fB*\fP} i ${\fB!\fP\fInazwa\fP[\fI@\fP]} opisane poniżej. Aby
wprowadzić interpretację pośrednią, wykrzyknik musi występować bezpośrednio
po lewym nawiasie klamrowym.
.PP
W każdym z poniższych przypadków, \fIsłowo\fP podlega interpretacji tyldy,
podstawianiu parametrów, podstawianiu wyników poleceń i interpretacji
wyrażeń arytmetycznych.
.PP
Gdy nie przeprowadza interpretacji podłańcuchów, za pomocą opisanych poniżej
formuł (np. \fB:\-\fP) \fBbash\fP sprawdza czy parametr nie jest pusty lub
nieustawiony. Pominięcie dwukropka skutkuje sprawdzeniem jedynie tego, czy
parametr nie jest nieustawiony.
.PP
.PD 0
.TP 
${\fIparametr\fP\fB:\-\fP\fIsłowo\fP}
\fBUżywa wartości domyślnych\fP. Jeżeli \fIparametr\fP jest nieustawiony lub
pusty, to podstawiane jest zinterpretowane \fIsłowo\fP.  W przeciwnym razie,
podstawiana jest wartość \fIparametru\fP.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB:=\fP\fIsłowo\fP}
\fBPrzypisuje wartości domyślne\fP.  Jeżeli \fIparametr\fP jest nieustawiony lub
pusty, to jest mu przypisywane zinterpretowane \fIsłowo\fP.  Następnie
podstawiana jest wartość \fIparametru\fP.  Nie można w ten sposób przypisywać
wartości parametrom pozycyjnym ani parametrom specjalnym.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB:?\fP\fIsłowo\fP}
\fBWyświetla błąd jeśli pusty lub nieustawiony\fP.  Jeżeli \fIparametr\fP jest
nieustawiony lub pusty, to na standardowe wyjście błędów zapisywane jest
zinterpretowane \fIsłowo\fP (lub komunikat o takim wyniku, jeśli brak
\fIsłowa\fP).  Jeśli powłoka nie jest interaktywna, to kończy pracę.  W
przeciwnym wypadku, podstawiana jest wartość \fIparametru\fP.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB:+\fP\fIsłowo\fP}
\fBUżywa wartości alternatywnej\fP.  Jeżeli \fIparametr\fP jest nieustawiony lub
pusty, to nic nie jest podstawiane, w przeciwnym razie podstawiane jest
zinterpretowane \fIsłowo\fP.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB:\fP\fIprzesunięcie\fP}
.PD 0
.TP 
${\fIparametr\fP\fB:\fP\fIprzesunięcie\fP\fB:\fP\fIdługość\fP}
.PD
\fBInterpretacja podłańcuchów\fP. Interpretuje do \fIdługości\fP znaków wartości
\fIparametru\fP, poczynając od znaku określonego \fIprzesunięciem\fP. Jeśli
\fIparametrem\fP jest \fB@\fP, tablica indeksowana ze wskaźnikiem \fB@\fP lub \fB*\fP
lub nazwa tablicy asocjacyjnej, wynik różni się, zgodnie z poniższym
opisem. Jeśli nie poda się \fIdługości\fP, to interpretuje podłańcuch wartości
\fIparametru\fP poczynając od znaku określonego \fIprzesunięciem\fP i kończąc z
końcem wartości. \fIDługość\fP i \fIprzesunięcie\fP są wyrażeniami arytmetycznymi
(zob.
.SM
\fBOBLICZANIE WYRAŻEŃ ARYTMETYCZNYCH\fP poniżej).
.sp 1
Jeśli \fIprzesunięcie\fP wyniesie mniej niż zero, wartość jest używana jako
przesunięcie w znakach od końca wartości \fIparametru\fP. Jeśli \fIdługość\fP
wyniesie mniej niż zero, jest interpretowana jako przesunięcie w znakach od
końca wartości \fIparametru\fP, a nie jako liczba znaków, a interpretacja
będzie dotyczyć znaków pomiędzy \fIprzesunięciem\fP i tym wynikiem. Proszę
zauważyć, że ujemne przesunięcie musi być oddzielone od dwukropka
przynajmniej jedną spacją aby zapobiec pomyleniu z wyrażeniem \fB:\-\fP.
.sp 1
Jeśli \fIparametrem\fP jest \fB@\fP, to wynikiem jest \fIdługość\fP parametrów
pozycyjnych poczynając od \fIprzesunięcia\fP. Ujemne \fIprzesunięcie\fP jest
liczone w odniesieniu do parametru o jeden więcej niż największy parametr
pozycyjny, więc przesunięcie \-1 jest interpretowane jako ostatni parametr
pozycyjny. Jeśli \fIdługość\fP będzie mniejsza od zera wystąpi błąd
interpretacji.
.sp 1
Jeśli \fIparametr\fP jest nazwą tablicy indeksowanej z wskaźnikiem @ lub *, to
wynikiem jest \fIdługość\fP elementów tablicy poczynając od
${\fIparametr\fP[\fIprzesunięcie\fP]}. Jeśli \fIwskaźnik\fP da po interpretacji
liczbę mniejszą od zera, to jest używany jako przesunięcie od maksymalnego
indeksu tablicy plus jeden. Jeśli \fIdługość\fP będzie mniejsza od zera wystąpi
błąd interpretacji.
.sp 1
Interpretacja podłańcucha zastosowana do tablicy asocjacyjnej da w wyniku
niezdefiniowany rezultat.
.sp 1
Indeksowanie podłańcuchów zaczyna się od zera, chyba że używane są parametry
pozycyjne, wówczas indeksy liczy się domyślnie od 1. Jeśli \fIprzesunięcie\fP
wyniesie 0 i użyje się parametrów pozycyjnych, do listy włącza się na
początku \fB$0\fP.
.TP 
${\fB!\fP\fIprzedrostek\fP\fB*\fP}
.PD 0
.TP 
${\fB!\fP\fIprzedrostek\fP\fB@\fP}
.PD
\fBNazywa pasujący przedrostek\fP. Rozwija się w listę nazw tych zmiennych,
których nazwy rozpoczynają się od \fIprzedrostka\fP, rozdzielonych od siebie
pierwszym znakiem zmiennej specjalnej
.SM
\fBIFS\fP. Jeśli używane jest
\fI@\fP, a interpretacja jest ujęta w cudzysłowy, to każda nazwa zmiennej jest
interpretowana jako oddzielne słowo.
.TP 
${\fB!\fP\fInazwa\fP[\fI@\fP]}
.PD 0
.TP 
${\fB!\fP\fInazwa\fP[\fI*\fP]}
.PD
\fBLista kluczy z tablicy\fP. Jeśli \fInazwa\fP jest zmienną tablicową, jest
rozwijana do listy wskaźników (kluczy) tablicowych przypisanych do
\fInazwy\fP. Jeśli \fInazwa\fP nie jest tablicą, interpretowana jest do 0, jeśli
\fInazwa\fP jest ustawiona lub pozostaje pusta w przeciwnym wypadku. Gdy
używane jest \fI!\fP, a interpretacja jest ujęta w cudzysłowy, każdy klucz jest
rozwijany do oddzielnego słowa.
.TP 
${\fB#\fP\fIparametr\fP}
\fBDługość parametru\fP. Podstawiana jest długość, w znakach, wartości
\fIparametru\fP.  Jeżeli \fIparametrem\fP jest \fB*\fP lub \fB@\fP, wartość podstawiana
jest liczbą parametrów pozycyjnych.  Jeżeli \fIparametr\fP jest nazwą tablicy o
indeksowanej przez \fB*\fP lub \fB@\fP, wartość podstawiana jest liczbą elementów
tablicy.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB#\fP\fIsłowo\fP}
.PD 0
.TP 
${\fIparametr\fP\fB##\fP\fIsłowo\fP}
.PD
\fBUsuwanie pasującego wzorca przedrostka\fP. \fISłowo\fP jest interpretowane
tworząc wzorzec, tak samo jak przy rozwijaniu nazw plików. Jeżeli wzorzec
pasuje do początku wartości \fIparametru\fP, to wynikiem interpretacji jest
zinterpretowana wartość \fIparametru\fP z usuniętym najkrótszym (przypadek
,,\fB#\fP\*(rq) lub najdłuższym (przypadek ,,\fB##\fP\*(rq) pasującym wzorcem.  Jeżeli
\fIparametrem\fP jest \fB@\fP lub \fB*\fP, to operacja usunięcia wzorca stosowana
jest do każdego po kolei parametru pozycyjnego, zaś wynikiem interpretacji
jest powstała lista.  Jeśli \fIparametr\fP jest zmienną tablicową indeksowaną
przez \fB@\fP lub \fB*\fP, to operacja usuwania wzorca jest przeprowadzana po
kolei na każdym elemencie tablicy, zaś wynikiem interpretacji jest powstała
lista.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB%\fP\fIsłowo\fP}
.PD 0
.TP 
${\fIparametr\fP\fB%%\fP\fIsłowo\fP}
.PD
\fBUsuwanie pasującego wzorca przyrostka\fP. \fISłowo\fP jest interpretowane
tworząc wzorzec, tak samo jak przy rozwijaniu nazw plików. Jeżeli wzorzec
pasuje do końcowej części zinterpretowanego \fIparametru\fP, wynikiem
interpretacji jest zinterpretowana wartość \fIparametru\fP z usuniętym
najkrótszym (przypadek ,,\fB%\fP\*(rq) lub najdłuższym (przypadek ,,\fB%%\fP\*(rq)
pasującym wzorcem. Jeżeli \fIparametrem\fP jest \fB@\fP lub \fB*\fP, to operacja
usunięcia wzorca stosowana jest do każdego po kolei parametru pozycyjnego,
zaś wynikiem interpretacji jest  powstała lista. Jeśli \fIparametr\fP jest
zmienną tablicową indeksowaną przez \fB@\fP lub \fB*\fP, operacja usuwania wzorca
jest przeprowadzana po kolei na każdym elemencie tablicy, zaś wynikiem
interpretacji jest powstała lista.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB/\fP\fIwzorzec\fP\fB/\fP\fIłańcuch\fP}
\fBZastępowanie wzorca\fP.  \fIWzorzec\fP jest interpretowany w identyczny sposób
jak to ma miejsce przy rozwijaniu nazw plików. \fIParametr\fP jest rozwijany, a
najdłuższe dopasowanie \fIwzorca\fP do jego wartości jest zastępowane
\fIłańcuchem\fP. Jeśli \fIwzorzec\fP rozpoczyna się \fB/\fP, to wszystkie dopasowania
\fIwzorca\fP są zastępowane \fIłańcuchem\fP. Normalnie, zastępowane jest tylko
pierwsze dopasowanie. Jeśli \fIwzorzec\fP rozpoczyna się \fB#\fP, to musi pasować
do początku zinterpretowanej wartości \fIparametru\fP. Jeśli zaczyna się \fB%\fP,
musi natomiast pasować do końca tej wartości. Jeśli \fIłańcuch\fP jest pusty,
wszystkie dopasowania \fIwzorca\fP są usuwane, a początkowy \fB/\fP \fIwzorca\fP może
zostać pominięty. Jeśli \fIparametrem\fP jest \fB@\fP lub \fB*\fP, to operacja
podstawiania jest przeprowadzana na każdym parametrze pozycyjnym z kolei, a
zinterpretowanym wynikiem jest powstała lista. Jeśli \fIparametr\fP jest
zmienną tablicową, w której jako indeks podano \fB@\fP lub \fB*\fP, to operacja
podstawiania jest przeprowadzana na każdym jej wpisie po kolei, a
zinterpretowanym wynikiem jest powstała lista.
.TP 
${\fIparametr\fP\fB^\fP\fIwzorzec\fP}
.PD 0
.TP 
${\fIparametr\fP\fB^^\fP\fIwzorzec\fP}
.TP 
${\fIparametr\fP\fB,\fP\fIwzorzec\fP}
.TP 
${\fIparametr\fP\fB,,\fP\fIwzorzec\fP}
.PD
\fBModyfikacja wielkości znaków\fP. Ta interpretacja modyfikuje wielkość
zawartych liter zgodnie z \fIparametrem\fP. \fIWzorzec\fP jest interpretowany w
taki sposób, jak czyni to rozwijanie nazw plików. Każdy znak w
interpretowanej wartości \fIparametru\fP jest sprawdzany ze \fIwzorcem\fP i jeśli
do niego pasuje, wielkość litery jest zmieniana. Wzorzec nie powinien
dopasowywać więcej niż jednego znaku. Operator \fB^\fP konwertuje małe litery
pasujące do \fIwzorca\fP na wielkie, operator \fB,\fP działa odwrotnie. \fB^^\fP i
\fB,,\fP konwertują każdy dopasowany znak interpretowanej wartości, natomiast
\fB^\fP i \fB,\fP konwertują jedynie jej pierwszy znak. Jeśli nie podano
\fIwzorca\fP, to przyjmuje się za niego \fB?\fP, co powoduje dopasowanie każdego
znaku. Jeśli \fIparametrem\fP jest \fB@\fP lub \fB*\fP, to operacja podstawiania
stosowana jest do każdego po kolei parametru pozycyjnego, zaś wynikiem
interpretacji jest powstała lista.  Jeśli \fIparametr\fP jest zmienną tablicową
indeksowaną przez \fB@\fP lub \fB*\fP, operacja podstawiania jest przeprowadzana
po kolei na każdym elemencie tablicy, zaś wynikiem interpretacji jest
powstała lista.
.SS "Podstawianie wyników poleceń"
.PP
\fIPodstawianie wyników poleceń\fP (command substitution) pozwala na
zastępowanie nazwy polecenia wyjściem (wynikiem) z jego działania.  Posiada
dwie postaci:
.RS
.PP
\fB$(\fP\fIpolecenie\fP\|\fB)\fP
.RE
lub
.RS
\fB\`\fP\fIpolecenie\fP\fB\`\fP
.RE
.PP
\fBBash\fP wykonuje interpretację wykonując \fIpolecenie\fP i zastępując
podstawiane polecenie jego utworzonym standardowym wyjściem, z usuniętymi
końcowymi znakami nowej linii.  Zawarte wewnątrz wyniku znaki nowej linii
nie są usuwane, ale mogą być usunięte podczas podziału na słowa.
Podstawienie wyniku polecenia \fB$(cat \fP\fIplik\fP\fB)\fP można zastąpić
równoważnym, ale szybszym \fB$(< \fP\fIplik\fP\fB)\fP.
.PP
Gdy używane jest podstawianie w starym stylu, z użyciem odwrotnych
apostrofów, odwrotny ukośnik zachowuje swe znaczenie dosłowne, z wyjątkiem
przypadków, gdy jest poprzedzony przez \fB$\fP, \fB`\fP lub \fB\e\fP.  Pierwszy
odwrotny apostrof (`) nie poprzedzony odwrotnym ukośnikiem kończy
podstawianie wyniku polecenia.  Podczas posługiwania się postacią
$(\^\fIpolecenie\fP\|), polecenie tworzą wszystkie znaki pomiędzy nawiasami;
żaden nie jest traktowany specjalnie.
.PP
Podstawianie wyników poleceń może być zagnieżdżane. W celu zagnieżdżenia
postaci z odwrotnymi apostrofami zabezpiecz wewnętrzne przed interpretacją
używając odwrotnych ukośników.
.PP
Jeżeli podstawianie pojawia się wewnątrz cudzysłowów, to na wynikach nie
jest przeprowadzany podział na słowa ani rozwinięcie nazw plików.
.SS "Interpretacja wyrażeń arytmetycznych"
.PP
Interpretacja wyrażeń arytmetycznych pozwala na obliczanie wyrażeń
arytmetycznych i podstawianie wyniku. Format interpretacji arytmetycznej:
.RS
.PP
\fB$((\fP\fIwyrażenie\fP\fB))\fP
.RE
.PP
Stary format \fB$[\fP\fIwyrażenie\fP\fB]\fP jest przestarzały i zostanie usunięty w
przyszłych wersjach basha.
.PP
\fIwyrażenie\fP traktowane jest tak, jakby było ujęte w cudzysłowy, ale
cudzysłów wewnątrz nawiasów nie jest traktowany specjalnie.  Wszystkie
tokeny w wyrażeniu podlegają interpretacji parametrów i zmiennych,
podstawianiu wyników poleceń i usuwaniu cudzysłowów. Wynik jest traktowany
jako wyrażenie arytmetyczne do obliczenia. Wyrażenia arytmetyczne mogą być
zagnieżdżane.
.PP
Interpretacja przeprowadzana jest zgodnie z zasadami podanymi poniżej w
sekcji
.SM
\fBOBLICZENIA ARYTMETYCZNE\fP.  Jeżeli \fIwyrażenie\fP jest
nieprawidłowe, \fBbash\fP wypisuje komunikat o niepowodzeniu i nie występuje
żadne podstawienie.
.SS "Podstawianie wyników procesów (Process substitution)"
.PP
\fIPodstawianie wyników procesów\fP obsługiwane jest na systemach obsługujących
potoki nazwane (\fIFIFO\fP) lub metodę \fB/dev/fd\fP nazywania otwartych plików.
Przybiera ono postać \fB<(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP lub \fB>(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP.
Proces \fIlista\fP uruchamiany jest z wejściem i wyjściem podłączonym do
\fIFIFO\fP lub jakiegoś pliku w \fB/dev/fd\fP. W wyniku interpretacji nazwa tego
pliku przesyłana jest jako argument bieżącego polecenia.  Jeżeli posłużono
się postacią \fB>(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP, zapis do pliku będzie stanowić wejście
dla \fIlisty\fP. Jeżeli posłużono się postacią \fB<(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP, plik
przekazany jako argument powinien zostać odczytany w celu uzyskania wyjścia
\fIlisty\fP.
.PP
Gdy jest to możliwe, podstawianie wyników procesu wykonywane jest
równocześnie z interpretacją parametrów i zmiennych, podstawianiem wyników
poleceń i interpretacją wyrażeń arytmetycznych.
.SS "Podział na słowa"
.PP
Powłoka przeszukuje wyniki interpretacji parametrów, podstawiania poleceń i
interpretacji wyrażeń arytmetycznych, które nie pojawiają się wewnątrz
cudzysłowów, w celu przeprowadzenia \fIpodziału na słowa\fP.
.PP
Powłoka traktuje każdy znak
.SM
\fBIFS\fP jak separator i dzieli na słowa
wyniki innych interpretacji, używając ich jako separatorów pól. Jeżeli
.SM
\fBIFS\fP nie jest ustawione lub jego wartością jest dokładnie
\fB<spacja><tab><nowalinia>\fP, wartość domyślna, to
sekwencje składające się ze \fB<spacji>\fP, \fB<tabulatora>\fP i
\fB<nowejlinii>\fP na początku i końcu wyników poprzednich
interpretacji są ignorowane, a do podziału na słowa służy dowolna sekwencja
znaków
.SM
\fBIFS\fP, jeżeli nie znajduje się na początku lub końcu.  Jeżeli
.SM
\fBIFS\fP posiada wartość inną niż domyślna, to sekwencje białych znaków
\fBspacji\fP i \fBtabulacji\fP są ignorowane na początku i końcu słowa, dopóki
biały znak występuje w wartości
.SM
\fBIFS\fP (biały znak
.SM
\fBIFS\fP).
Inne znaki w
.SM
\fBIFS\fP nie będące białymi znakami
.SM
\fBIFS\fP, łącznie
z dowolnymi przyległymi białymi znakami
.SM
\fBIFS\fP, ograniczają pole.
Sekwencja białych znaków
.SM
\fBIFS\fP jest również traktowana jako
ogranicznik.  Jeśli
.SM
\fBIFS\fP jest łańcuchem pustym, to nie występuje
podział na słowa.
.PP
Jawnie puste argumenty (\^\fB"\^"\fP lub \^\fB'\^'\fP\^) są pozostawiane.
Niecytowane argumenty puste niejawnie, wynikające z interpretacji parametrów
nie posiadających wartości, są usuwane.  Jeśli parametr bez wartości
interpretowany jest wewnątrz cudzysłowów, to wynikiem jest argument pusty i
jest on zachowywany.
.PP
Zauważ, że jeśli nie występuje interpretacja, to nie jest również wykonywany
podział.
.SS "Rozwijanie nazw plików (Pathname Expansion)"
.PP
Po podziale na słowa, jeżeli nie ustawiona została opcja \fB\-f\fP, przegląda
każde słowo w poszukiwaniu znaków \fB*\fP, \fB?\fP i \fB[\fP.  Jeśli pojawia się
jeden z nich, to słowo uważane jest za \fIwzorzec\fP i zastępowane jest
posortowaną alfabetycznie listą nazw plików pasujących do wzorca
(zob.
.SM
\fBDopasowanie wzorca\fP. Jeżeli nie znaleziono pasujących nazw a
wyłączona jest opcja \fBnullglob\fP powłoki, słowo pozostawiane jest bez
zmian. Jeżeli \fBnullglob\fP jest włączone, a nie znaleziono dopasowań, to
słowo jest usuwane. Jeśli ustawiona jest opcja \fBfailglob\fP powłoki i nie
znaleziono dopasowań, to wyświetlany jest komunikat o błędzie, a polecenie
nie jest wykonywane. Jeżeli włączona jest opcja \fBnocaseglob\fP powłoki, to
dopasowywanie wzorca wykonywane jest bez zwracania uwagi na wielkość
liter. Proszę zwrócić uwagę, ze gdy użyte są wyrażenia zakresowe, takie jak
[a\-z] (patrz niżej), mogą również zostać uwzględnione litery innej
wielkości, w zależności od ustawienia \fBLC_COLLATE\fP. Gdy do rozwinięcia nazw
plików używa się wzorca, to znak "\fB.\fP" na początku nazwy lub bezpośrednio
po ukośniku musi zostać dopasowany dosłownie, chyba że ustawiono opcję
\fBdotglob\fP powłoki.  Podczas dopasowywania nazwy pliku znak ukośnika musi
zawsze zostać dopasowany dosłownie.  W pozostałych przypadkach, kropka "\fB.\fP
nie jest traktowana specjalnie.  Zobacz poniżej opis \fBshopt\fP w sekcji
.SM
\fBWBUDOWANE\fP \fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP, gdzie znajdziesz omówienie
opcji powłoki \fBnocaseglob\fP, \fBnullglob\fP, \fBfailglob\fP i \fBdotglob\fP.
.PP
Do ograniczenia zestawu nazw plików pasujących do \fIwzorca\fP można
wykorzystać zmienną powłoki
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP.  Jeżeli
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP jest ustawione, każda z pasujących nazw plików pasująca
również do jednego ze wzorców w
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP jest usuwana z listy
dopasowań.  Nazwy plików "\fB.\fP" i "\fB..\fP" są zawsze ignorowane, nawet gdy
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP jest ustawione. Jednakże, ustawienie
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP skutkuje włączeniem opcji \fBdotglob\fP, tak że będą dopasowywane
wszystkie inne nazwy plików rozpoczynające się od kropki.  W celu uzyskania
starego zachowania, ignorującego nazwy zaczynające się "\fB.\fP", jednym ze
wzorców w
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP należy zrobić "\fB.*\fP". Opcja \fBdotglob\fP jest
wyłączana, gdy kasowane jest
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP.
.PP
\fBDopasowanie wzorca\fP
.PP
Każdy znak pojawiający się we wzorcu, różny od specjalnych znaków wzorca
opisanych poniżej, dopasowuje sam siebie. Znak NUL nie może wystąpić we
wzorcu. Odwrotny ukośnik cytuje następujący po nim znak; sam ukośnik jest
pomijany podczas dopasowania. Specjalne znaki wzorca muszą być cytowane,
jeżeli mają być dopasowane dosłownie.
.PP
Specjalne znaki wzorca mają następujące znaczenie:
.PP
.PD 0
.RS
.TP 
\fB*\fP
Dopasowuje dowolny łańcuch, łącznie z łańcuchem pustym. Jeśli włączona jest
opcja \fBglobstar\fP powłoki, a \fB*\fP jest użyte w kontekście rozwijania nazw
plików, to dwa złączone znaki \fB*\fP użyte w pojedynczym wzorcu dopasują
wszystkie pliki wraz z zerem lub więcej katalogów i podkatalogów. Jeśli po
dwóch gwiazdkach \fB*\fP wystąpi ukośnik \fB/\fP, to dopasowane będą wyłącznie
katalogi i podkatalogi.
.TP 
\fB?\fP
Dopasowuje dowolny pojedynczy znak.
.TP 
\fB[...]\fP
Dopasowuje jeden z ujętych w nawiasy kwadratowe znaków. Para znaków
rozdzielona myślnikiem opisuje \fIwyrażenie zakresu\fP; dopasowywany jest nim
dowolny znak, który przy sortowaniu leksykalnym, z zastosowaniem bieżącego
ustawienia locale i zestawu znaków, wypada między tymi dwoma znakami,
włącznie z nimi.  Jeżeli pierwszym znakiem występującym po \fB[\fP jest \fB!\fP
lub \fB^\fP, to dopasowywany jest dowolny znak nie zawarty w nawiasach.
Kolejność sortowania znaków w wyrażeniach zakresu określona jest przez
bieżące ustawienie locale i wartość zmiennej środowiskowej \fBLC_COLLATE\fP,
jeśli istnieje.  Znak \fB\-\fP można dopasować włączając go jako pierwszy lub
ostatni ze znaków zestawu.  Znak \fB]\fP można dopasować włączając go jako
pierwszy znak zestawu.
.br
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Wewnątrz \fB[\fP i \fB]\fP, można podawać \fIklasy znaków\fP (character classes),
używając składni \fB[:\fP\fIklasa\fP\fB:]\fP, gdzie \fIklasa\fP jest jedną z poniższych
klas zdefiniowanych w standardzie POSIX:
.PP
.RS
.if  n \fBalnum alpha ascii blank cntrl digit graph lower print punct space upper word xdigit\fP
.if  t \fBalnum   alpha   ascii   blank   cntrl   digit   graph   lower   print   punct   space   upper   word   xdigit\fP
.br
Klasa znaków dopasowuje dowolny znak należący do tej klasy. Klasa znaków
\fBword\fP dopasowuje litery, cyfry i znak podkreślenia "_".
.br
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Wewnątrz \fB[\fP i \fB]\fP, można podać \fIklasę równoważności\fP, używając składni
\fB[=\fP\fIz\fP\fB=]\fP, która dopasowuje wszystkie znaki o tej samej wadze
sortowania (zdefiniowaną w bieżącym ustawieniu locale) co znak \fIz\fP.
.br
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Wewnątrz \fB[\fP i \fB]\fP, składnia \fB[.\fP\fIsymbol\fP\fB.]\fP dopasowuje symbol
sortowania (collating symbol) \fIsymbol\fP.
.RE
.RE
.PD
.PP
Jeżeli przy pomocy wbudowanego \fBshopt\fP włączono opcję \fBextglob\fP, to
rozpoznawane jest kilka rozszerzonych operatorów dopasowania wzorców.  W
poniższym opisie, \fIlista\-wzorców\fP jest listą złożoną z jednego lub więcej
wzorców rozdzielonych znakiem \fB|\fP.  Wzorce złożone można konstruować przy
pomocy jednego lub więcej poniższych pod\-wzorców:
.sp 1
.PD 0
.RS
.TP 
\fB?(\fP\^\fIlista\-wzorców\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje zero lub jedno wystąpienie zadanych wzorców
.TP 
\fB*(\fP\^\fIlista\-wzorców\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje zero lub więcej wystąpień zadanych wzorców
.TP 
\fB+(\fP\^\fIlista\-wzorców\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje jedno lub więcej wystąpień zadanych wzorców
.TP 
\fB@(\fP\^\fIlista\-wzorców\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje jeden z zadanych wzorców
.TP 
\fB!(\fP\^\fIlista\-wzorców\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje cokolwiek prócz jednego z zadanych wzorców
.RE
.PD
.SS "Usunięcie cytowań"
.PP
Po poprzednich interpretacjach, wszystkie niecytowane wystąpienia znaków
\fB\e\fP, \fB\(aq\fP i \^\fB"\fP\^, które nie wynikły z jednej z powyższych
interpretacji, są usuwane.
.SH PRZEKIEROWANIE
Przed wykonaniem polecenia, jego wejście i wyjście mogą zostać
\fIprzekierowane\fP przy pomocy specjalnej notacji interpretowanej przez
powłokę. Przekierowania pozwalają deskryptorom plików poleceń na
powielanie, otwieranie, zamykanie, tworzenie odniesień do różnych plików
oraz mogą zmieniać pliki, które odczytuje polecenie i do którego
pisze. Przekierowań można też używać do modyfikowania deskryptorów plików w
środowiska wykonywania bieżącej powłoki. Poniższe operatory przekierowania
mogą występować przed lub pojawiać się gdziekolwiek wewnątrz \fIpolecenia
prostego\fP lub występować po \fIpoleceniu\fP. Przekierowania przetwarzane są w
kolejności występowania, od lewej do prawej.
.PP
Każde przekierowanie, które może być poprzedzone numerem deskryptora pliku,
może być w zamian poprzedzone słowem zapisanym następująco:
{\fInazwa\-zmiennej\fP}. W takim przypadku, dla każdego operatora
przekierowania, z wyjątkiem >&\- i <&\-, powłoka nada deskryptor pliku
większy lub równy 10 i przypisze go do \fInazwy\-zmiennej\fP. Jeśli >&\- lub
<&\- jest poprzedzone {\fInazwą\-zmiennej\fP}, to wartość \fInazwy\-zmiennej\fP
definiuje deskryptor pliku przeznaczony do zamknięcia.
.PP
W poniższych opisach, jeśli pominięto deskryptor pliku, a pierwszym znakiem
operatora przekierowania jest \fB<\fP, przekierowanie dotyczy standardowego
wejścia (deskryptor pliku 0).  Jeżeli pierwszym znakiem operatora
przekierowania jest \fB>\fP, przekierowanie dotyczy standardowego wyjścia
(deskryptor pliku 1).
.PP
Słowo następujące do operatorze przekierowania w poniższych opisach podlega,
chyba że podano inaczej, interpretacji nawiasów, interpretacji tyldy,
interpretacji parametrów i zmiennych, podstawianiu wyników poleceń,
interpretacji wyrażeń arytmetycznych, usuwaniu cytowań, rozwijaniu nazw
plików i podziałowi na słowa.  Jeśli zinterpretowane zostanie jako więcej
niż jedno słowo, to \fBbash\fP zgłosi błąd.
.PP
Zauważ, że kolejność przekierowań jest znacząca. Na przykład, polecenie
.RS
.PP
ls \fB>\fP dirlist 2\fB>&\fP1
.RE
.PP
kieruje zarówno standardowe wyjście jak i wyjście diagnostyczne (stderr)  do
pliku \fIdirlist\fP, podczas gdy polecenie
.RS
.PP
ls 2\fB>&\fP1 \fB>\fP dirlist
.RE
.PP
kieruje tylko standardowe wyjście do pliku \fIdirlist\fP, gdyż wyjście błędów
zostało zduplikowane jako standardowe wyjście przed przekierowaniem wyjścia
do \fIdirlist\fP.
.PP
\fBBash\fP obsługuje kilka nazw plików w sposób specjalny gdy są one użyte w
przekierowaniach. Opisano to w poniższej tablicy:
.RS
.PP
.PD 0
.TP 
\fB/dev/fd/\fP\fIfd\fP
Jeżeli \fIfd\fP jest poprawną liczbą całkowitą, to duplikowany jest deskryptor
pliku \fIfd\fP.
.TP 
\fB/dev/stdin\fP
Duplikowany jest deskryptor pliku 0.
.TP 
\fB/dev/stdout\fP
Duplikowany jest deskryptor pliku 1.
.TP 
\fB/dev/stderr\fP
Duplikowany jest deskryptor pliku 2.
.TP 
\fB/dev/tcp/\fP\fIhost\fP\fB/\fP\fIport\fP
Jeśli \fIhost\fP jest poprawną nazwą hosta lub adresem internetowym, a \fIport\fP
jest liczbą całkowitą określającą numer portu lub nazwą usługi, to \fBbash\fP
usiłuje otworzyć połączenie do odpowiedniego gniazda TCP.
.TP 
\fB/dev/udp/\fP\fIhost\fP\fB/\fP\fIport\fP
Jeśli \fIhost\fP jest poprawną nazwą hosta lub adresem internetowym, a \fIport\fP
jest liczbą całkowitą określającą numer portu lub nazwą usługi, to \fBbash\fP
usiłuje otworzyć połączenie do odpowiedniego gniazda UDP.
.PD
.RE
.PP
Nieudane otwarcie lub utworzenie pliku powoduje niepowodzenie
przekierowania.
.PP
Przekierowania używające deskryptorów plików, większych niż 9 muszą być
używane z dużą ostrożnością, gdyż mogą być w konflikcie z deskryptorami
plików używanymi wewnętrznie przez powłokę.
.PP
Proszę zauważyć, że wbudowane polecenie \fBexec\fP może tworzyć przekierowania
odnoszące się do bieżącej powłoki.
.SS "Przekierowanie wejścia"
.PP
Przekierowanie wejścia powoduje otwarcie do odczytu pliku, którego nazwa
wynika z interpretacji \fIsłowa\fP.  Odczyt będzie wykonywany z deskryptora
pliku \fIn\fP lub standardowego wejścia (zerowy deskryptor pliku) jeśli nie
podano \fIn\fP.
.PP
Ogólny format przekierowania wejścia:
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB<\fP\fIsłowo\fP
.RE
.SS "Przekierowanie wyjścia"
.PP
Przekierowanie wyjścia powoduje otwarcie do zapisu pliku, którego nazwa
wynika z interpretacji \fIsłowa\fP.  Zapis będzie wykonywany z deskryptora
pliku \fIn\fP lub standardowego wyjścia (deskryptor pliku 1) jeśli nie podano
\fIn\fP.  Jeżeli plik nie istnieje jest tworzony; jeżeli istnieje obcinany jest
do rozmiaru zerowego.
.PP
Ogólny format przekierowania wyjścia:
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB>\fP\fIsłowo\fP
.RE
.PP
Jeżeli operatorem przekierowania jest \fB>\fP, a została włączona opcja
\fBnoclobber\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP, to przekierowanie nie powiedzie
się jeżeli plik o nazwie wynikającej z interpretacji \fIsłowa\fP istnieje i
jest zwykłym plikiem.  Jeżeli operatorem przekierowania jest \fB>|\fP, albo
operatorem jest \fB>\fP przy niewłączonej opcji \fBnoclobber\fP, to wykonywana
jest próba przekierowania, nawet jeśli plik \fIsłowo\fP istnieje.
.SS "Dołączanie przekierowanego wyjścia"
.PP
Przekierowanie wyjścia w ten sposób powoduje, że plik o nazwie wynikającej z
interpretacji \fIsłowa\fP zostanie otwarty do dołączania (append).  Dołączanie
będzie wykonywane z deskryptora pliku \fIn\fP lub standardowego wyjścia
(deskryptor pliku 1) jeśli nie podano \fIn\fP.  Jeżeli plik nie istnieje jest
tworzony.
.PP
Ogólny format dołączania wyjścia:
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB>>\fP\fIsłowo\fP
.RE
.PP
.SS "Przekierowanie standardowego wyjścia i wyjścia błędów"
.PP
\fBBash\fP pozwala, przy pomocy tej konstrukcji, przekierować standardowe
wyjście (deskryptor pliku 1) i standardowe wyjście błędów (deskryptor plików
2) do pliku, którego nazwą jest zinterpretowane \fIsłowo\fP.
.PP
Istnieją dwie postaci takiego przekierowania:
.RS
.PP
\fB&>\fP\fIsłowo\fP
.RE
i
.RS
\fB>&\fP\fIsłowo\fP
.RE
.PP
Spośród nich, zalecaną jest pierwsza forma.  Jest ona semantycznie
równoważna
.RS
.PP
\fB>\fP\fIsłowo\fP 2\fB>&\fP1
.RE
.PP
Przy używaniu drugiej postaci, \fIsłowo\fP nie może zostać zinterpretowane jako
liczba ani \fB\-\fP. Jeśli tak się stanie, zadziała inny operator przekierowania
(zob. \fBPowielanie deskryptorów plików\fP poniżej) z powodu kompatybilności
wstecznej.
.SS "Dołączanie standardowego wyjścia i wyjścia błędów"
.PP
Ta konstrukcja pozwala na dołączanie, standardowego wyjścia (deskryptor
pliku 1) i standardowego wyjścia błędów (deskryptor plików 2) do pliku,
którego nazwą jest zinterpretowane \fIsłowo\fP.
.PP
Format dołączania standardowego wyjścia i wyjścia błędów:
.RS
.PP
\fB&>>\fP\fIsłowo\fP
.RE
.PP
Jest to semantycznie równoważne
.RS
.PP
\fB>>\fP\fIsłowo\fP 2\fB>&\fP1
.RE
.PP
(zob. \fBPowielanie deskryptorów plików\fP poniżej).
.SS "Dokumenty włączone (Here Documents)"
.PP
Ten typ przekierowania instruuje powłokę, by czytała wejście z bieżącego
źródła aż do napotkania wiersza zawierającego tylko \fIsłowo\fP (bez żadnych
kończących odstępów).  Wszystkie wiersze przeczytane do tego momentu są
następnie używane jako standardowe wejście polecenia.
.PP
Format dokumentów włączonych jest następujący:
.RS
.PP
.nf
\fB<<\fP[\fB\-\fP]\fIsłowo\fP
        \fIdokument włączony\fP
\fIogranicznik\fP
.fi
.RE
.PP
Na \fIsłowie\fP nie jest wykonywana interpretacja parametrów ani zmiennych,
podstawiania wyników poleceń, rozwijanie nazw plików ani interpretacja
wyrażeń arytmetycznych.  Jeżeli jakieś znaki w \fIsłowie\fP są cytowane, to
\fIogranicznik\fP jest wynikiem usunięcia cytowań ze \fIsłowa\fP, a wiersze w
dokumencie włączonym nie są interpretowane.  Jeżeli \fIsłowo\fP nie jest
cytowane, wszystkie wiersze dokumentu włączonego podlegają interpretacji
parametrów, podstawianiu poleceń i interpretacji wyrażeń
arytmetycznych. Sekwencja \fB\e<nowalinia>\fP jest ignorowana, a do
cytowania znaków \fB\e\fP, \fB$\fP i \fB`\fP musi być użyte \fB\e\fP.
.PP
Jeżeli operatorem przekierowania jest \fB<<\-\fP, to wszystkie
początkowe znaki tabulacji są obcinane z wierszy wejściowych i wiersza
zawierającego \fIogranicznik\fP.  Pozwala to na ustawienie naturalnych wcięć
dla dokumentów włączonych w skryptach powłoki.
.SS "Łańcuchy włączone (Here Strings)"
Wariant dokumentów włączonych, którego format jest następujący:
.RS
.PP
.nf
\fB<<<\fP\fIsłowo\fP
.fi
.RE
.PP
\fISłowo\fP podlega interpretacji nawiasów, interpretacji tyldy, interpretacji
parametrów i zmiennych, podstawianiu wyników poleceń, interpretacji wyrażeń
arytmetycznych i usuwaniu cytowań. Rozwijanie nazw plików i podział na słowa
nie jest przeprowadzane. Wynik jest przekazywany poleceniu jako pojedynczy
łańcuch na jego standardowe wejście.
.SS "Powielanie deskryptorów plików"
.PP
Operator przekierowania
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB<&\fP\fIsłowo\fP
.RE
.PP
służy do powielania deskryptorów plików wejściowych.  Jeżeli \fIsłowo\fP
zinterpretowane zostanie jako jedna lub więcej cyfr, to deskryptor pliku
oznaczony przez \fIn\fP czyniony jest kopią tego deskryptora.  Jeżeli cyfry w
\fIsłowie\fP nie określają otwartego dla wejścia deskryptora, pojawia się błąd
przekierowania.  Jeżeli \fIsłowo\fP zinterpretowane jest jako \fB\-\fP, deskryptor
pliku \fIn\fP jest zamykany. Jeżeli \fIn\fP nie zostało określone, to stosowane
jest standardowe wejście (deskryptor pliku 0).
.PP
Operator
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB>&\fP\fIsłowo\fP
.RE
.PP
podobnie, służy do powielania deskryptorów standardowego wyjścia.  Jeżeli
nie określono \fIn\fP, stosowane jest standardowe wyjście (deskryptor pliku
1). Jeżeli cyfry w \fIsłowie\fP nie określają deskryptora pliku otwartego do
wyjścia, pojawia się błąd przekierowania. Jeżeli słowo zostanie
zinterpretowane jako \fB\-\fP, deskryptor pliku \fIn\fP jest zamykany. W przypadku
specjalnym, jeżeli pominięto \fIn\fP, a \fIsłowo\fP nie jest interpretowane jako
jedna lub więcej cyfr lub \fB\-\fP, to przekierowywane są standardowe wyjście i
standardowe wyjście błędów, jak opisano poprzednio.
.SS "Przenoszenie deskryptorów plików"
.PP
Operator przekierowania
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB<&\fP\fIsłowo\fP\fB\-\fP
.RE
.PP
przenosi deskryptor pliku \fIsłowo\fP do deskryptora pliku \fIn\fP lub, jeśli nie
podano \fIn\fP, na standardowe wejście (deskryptor pliku 0). \fISłowo\fP jest
zamykane po zduplikowaniu do \fIn\fP.
.PP
Podobnie, operator przekierowania
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB>&\fP\fIsłowo\fP\fB\-\fP
.RE
.PP
przenosi deskryptor pliku \fIsłowo\fP do deskryptora pliku \fIn\fP lub, jeśli nie
podano \fIn\fP, na standardowe wyjście (deskryptor pliku 1).
.SS "Otwieranie deskryptorów plików do odczytu i zapisu"
.PP
Operator przekierowania
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB<>\fP\fIsłowo\fP
.RE
.PP
powoduje, że plik o nazwie wynikłej z interpretacji \fIsłowa\fP zostanie
otwarty do odczytu i zapisu.  Odczyt i zapis będą wykonywane z deskryptora
pliku \fIn\fP lub standardowego wejścia (deskryptor pliku 0) jeśli nie podano
\fIn\fP.  Jeżeli plik nie istnieje, to jest tworzony.
.SH ALIASY
\fBAliasy\fP (czyli synonimy) pozwalają na zastąpienie słowa łańcuchem, gdy
zostanie ono użyte jako pierwsze słowo w poleceniu prostym.  Powłoka
utrzymuje listę aliasów, które mogą być ustawiane i unieważniane przy pomocy
wbudowanych poleceń \fBalias\fP i \fBunalias\fP (zobacz poniżej
.SM
\fBWBUDOWANE\fP \fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP).  Dla pierwszego słowa każdego
polecenia, jeśli nie jest cytowane, następuje sprawdzenie, czy posiada ono
alias. Jeżeli tak, to słowo to jest zastępowane tekstem aliasu. Znaki \fB/\fP,
\fB$\fP, \fB\`\fP i \fB=\fP i wszystkie \fImetaznaki\fP powłoki oraz znaki cytowania
wypisane powyżej nie mogą być nazwą aliasu. Tekst zastępujący może zawierać
dowolne poprawne wejście powłoki, łącznie z \fImetaznakami\fP powłoki. Pierwsze
słowo tekstu zastępującego jest z kolei sprawdzane na aliasy, ale słowo
identyczne z interpretowanym właśnie aliasem nie jest interpretowane
powtórnie. Oznacza to, że można mieć alias \fBls\fP do \fBls \-F\fP, na przykład, a
\fBbash\fP nie będzie usiłował rekurencyjnie interpretować zastępującego
tekstu.  Jeżeli ostatnim znakiem wartości aliasu jest \fIodstęp\fP, to następne
słowo polecenia występujące po aliasie ma również sprawdzaną interpretację
aliasów.
.PP
Aliasy są tworzone i pokazywane poleceniem \fBalias\fP, a usuwane poleceniem
\fBunalias\fP.
.PP
Nie ma żadnego mechanizmu posługiwania się argumentami w tekście
zastępującym. Jeśli potrzebne są argumenty, powinna zostać użyta funkcja
powłoki (zobacz poniżej
.SM
\fBFUNKCJE\fP).
.PP
Aliasy nie są interpretowane, gdy powłoka nie jest interaktywna, chyba że
ustawiono opcję powłoki \fBexpand_aliases\fP przy pomocy \fBshopt\fP (zobacz opis
\fBshopt\fP w sekcji
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP poniżej).
.PP
Reguły dotyczące definiowania i używania aliasów są nieco zagmatwane.
\fBBash\fP zawsze czyta co najmniej jeden pełny wiersz z wejścia przed
wykonaniem jakichkolwiek poleceń tego wiersza. Aliasy interpretowane są w
czasie odczytu polecenia, nie podczas jego wykonywania. Z tego powodu,
definicja aliasu występująca w tym samym wierszu, co inne polecenie nie
zadziała aż do przeczytania następnego wiersza wejścia.  Na polecenia
występujące po definicji aliasu, w tym samym wierszu, nowy alias nie ma
wpływu.  Zachowanie to ujawnia się także podczas wykonywania funkcji.
Aliasy interpretowane są w czasie odczytu definicji funkcji, nie zaś podczas
jej wykonywania, gdyż sama definicja funkcji stanowi polecenie złożone. W
skutek tego aliasy zdefiniowane w funkcji nie są dostępne, aż do chwili po
wykonaniu funkcji.  Dla bezpieczeństwa, zawsze umieszczaj definicje aliasów
w odrębnym wierszu i nie używaj \fBalias\fP w poleceniach złożonych.
.PP
Prawie w każdym zastosowaniu aliasy są wyparte przez funkcje powłoki.
.SH FUNKCJE
Punkcja powłoki, zdefiniowana jak opisano powyżej, w sekcji
.SM
\fBGRAMATYKA POWŁOKI\fP, przechowuje szereg poleceń do późniejszego wykonania.
Gdy nazwa funkcji powłoki używana jest jako nazwa polecenia prostego,
wykonywana jest lista poleceń związanych z tą nazwą funkcji.  Funkcje
wykonywane są w kontekście bieżącej powłoki; do ich interpretacji nie jest
tworzony żaden nowy proces (zauważ różnicę w stosunku do wykonania skryptu
powłoki).  Podczas wykonywania funkcji, przekazane jej argumenty stają się
parametrami pozycyjnymi. Aktualizowany jest specjalny parametr \fB#\fP, tak by
odzwierciedlał zmianę. Parametr pozycyjny \fB0\fP nie jest zmieniany.  Zmienna
.SM
\fBFUNCNAME\fP podczas wykonywania funkcji ustawiana jest na jej nazwę.
.PP
Wszystkie inne aspekty środowiska wykonywania powłoki są identyczne między
funkcją i jej wywołującym, z następującymi wyjątkami: pułapki (trap)
.SM
\fBDEBUG\fP i
.SM
\fBRETURN\fP (zobacz opis wbudowanego \fBtrap\fP poniżej, w
sekcji
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP) nie są dziedziczone, chyba że
funkcja ma podany atrybut \fBtrace\fP (patrz opis wbudowanego \fBdeclare\fP
poniżej) lub opcja powłoki \fB\-o functrace\fP została włączona wbudowanym
\fBset\fP (w takim przypadku wszystkie funkcje dziedziczą pułapki \fBDEBUG\fP i
\fBRETURN\fP). Pułapka
.SM
\fBERR\fP nie jest dziedziczona, chyba że włączono
opcję \fB\-o errtrace\fP powłoki.
.PP
Zmienne lokalne dla funkcji mogą być deklarowane przy pomocy wbudowanego
polecenia \fBlocal\fP.  Zwykle zmienne i ich wartości są wspólne dla funkcji i
jej wołającego.
.PP
Jeśli zmienna \fBFUNCNEST\fP zostanie ustawiona na wartość liczbową większą od
0, to będzie definiować maksymalny poziom zagnieżdżenia funkcji. Wywołania
funkcji przekraczające ten poziom będą powodowały przerwanie całego
polecenia.
.PP
Jeżeli w funkcji wywoływane jest wbudowane polecenie \fBreturn\fP, funkcja
kończy działanie i wykonywanie wznawiane jest od następnego polecenia po
wywołaniu funkcji. Każda funkcja powiązana z pułapką \fBRETURN\fP jest
wykonywana przed wznowieniem wykonywania. Gdy funkcja kończy działanie,
parametrom pozycyjnym i parametrowi specjalnemu \fB#\fP przywracane są
wartości, jakie posiadały one przed wykonaniem funkcji.
.PP
Listę nazw i definicji funkcji można uzyskać przy pomocy opcji \fB\-f\fP
wbudowanych poleceń \fBdeclare\fP lub \fBtypeset\fP.  Opcja \fB\-F\fP poleceń
\fBdeclare\fP lub \fBtypeset\fP podaje same nazwy funkcji (i opcjonalnie plik
źródłowy oraz numer wiersza, jeśli włączono opcję powłoki \fBextdebug\fP).
Funkcje można eksportować, tak że będą one automatycznie zdefiniowane w
podpowłokach. Wykonuje się to przy pomocy opcji \fB\-f\fP wbudowanego polecenia
\fBexport\fP. Definicję funkcji można usunąć opcją \fB\-f\fP lub wbudowanym
\fBunset\fP. Proszę zauważyć, że funkcje i zmienne powłoki posiadające tę samą
nazwę mogą dać w wyniku wiele wpisów o identycznych nazwach w środowisku,
przekazywanym do potomków powłoki. Należy zachować ostrożność w przypadkach,
w których może to powodować problemy.
.PP
Funkcje mogą być rekurencyjne. Zmienna \fBFUNCNEST\fP może posłużyć do
ograniczenia głębokości stosu wywołań funkcji i liczby wywołań
funkcji. Domyślnie, nie ma narzuconego ograniczenia na liczbę rekurencyjnych
wywołań.
.SH "OBLICZANIE WYRAŻEŃ ARYTMETYCZNYCH"
Powłoka pozwala, pod pewnymi warunkami, na obliczanie wartości wyrażeń
arytmetycznych (zobacz wbudowane polecenie \fBlet\fP i \fBInterpretacja wyrażeń
arytmetycznych\fP).  Obliczenia wykonywane są na liczbach całkowitych o
ustalonej wielkości (fixed\-width), bez kontroli przepełnienia (overflow),
mimo iż dzielenie przez 0 jest przechwytywane i oznaczane jako błąd.
Operatory i ich priorytety oraz sposób ich dołączania są takie same jak w
języku C.  Poniższa lista operatorów pogrupowana jest w poziomy operatorów o
jednakowym priorytecie.  Poziomy podano w kolejności malejącego priorytetu.
.PP
.PD 0
.TP 
\fIid\fP\fB++ \fP\fIid\fP\fB\-\-\fP
post\-inkrementacja i post\-dekrementacja zmiennej
.TP 
\fB++\fP\fIid\fP\fB \-\-\fP\fIid\fP
pre\-inkrementacja i pre\-dekrementacja zmiennej
.TP 
\fB\- +\fP
jednoargumentowy minus i plus
.TP 
\fB! ~\fP
negacja logiczna i bitowa
.TP 
\fB**\fP
potęgowanie
.TP 
\fB* / %\fP
mnożenie, dzielenie, reszta z dzielenia
.TP 
\fB+ \-\fP
dodawanie, odejmowanie
.TP 
\fB<< >>\fP
lewo i prawostronne przesunięcie bitowe
.TP 
\fB<= >= < >\fP
porównanie
.TP 
\fB== !=\fP
równości i nierówność
.TP 
\fB&\fP
bitowa koniunkcja (AND)
.TP 
\fB^\fP
bitowa alternatywa wyłączna (XOR)
.TP 
\fB|\fP
bitowa alternatywa (OR)
.TP 
\fB&&\fP
logiczna koniunkcja (AND)
.TP 
\fB||\fP
logiczna alternatywa (OR)
.TP 
\fIwyraż\fP\fB?\fP\fIwyraż\fP\fB:\fP\fIwyraż\fP
operator warunkowy
.TP 
\fB= *= /= %= += \-= <<= >>= &= ^= |=\fP
przypisanie
.TP 
\fIwyraż1\fP\fB , \fP\fIwyraż2\fP
przecinek
.PD
.PP
Jako operandy dozwolone są zmienne powłoki; interpretacja parametrów
przeprowadzana jest przed obliczeniem wyrażenia.  Wewnątrz wyrażenia, do
zmiennych powłoki można się też odwoływać przez nazwę, bez użycia składni
interpretacji parametrów. Zmienna powłoki, która jest pusta lub nieustawiona
jest przyjmowana jako 0, gdy odwołuje się do jej nazwy bez używania składni
interpretacji parametrów. Gdy wystąpi odwołanie się do zmiennej lub gdy
przypisano wartość zmiennej, której nadano wcześniej atrybut \fIliczby
całkowitej\fP przy użyciu \fBdeclare \-i\fP, to jej wartość obliczana jest jako
wyrażenie arytmetyczne. Pusta wartość jest interpretowana jako 0. Zmienna
powłoki nie musi mieć włączonego atrybutu \fIliczby całkowitej\fP by mogła być
użyta w wyrażeniu.
.PP
Stałe z początkowym 0 interpretowane są jako liczby ósemkowe. Początkowe 0x
lub 0X oznacza liczbę szesnastkową. W pozostałych przypadkach liczby mają
postać [\fIpodstawa#\fP]n, gdzie opcjonalna \fIpodstawa\fP jest liczbą dziesiętną
pomiędzy 2 a 64 reprezentującą podstawę układu pozycyjnego, zaś \fIn\fP liczbą
w układzie o tej podstawie.  Jeśli pominięto \fIpodstawa#\fP, to używana jest
podstawa 10. Gdy poda się \fIn\fP, cyfry większe< niż 9 reprezentowane są
przez małe litery, wielkie litery, @ i _, w tej kolejności.  Jeżeli
\fIpodstawa\fP jest mniejsza bądź równa 36, to do zapisu liczb pomiędzy 10 a 35
można używać zamiennie małych i wielkich liter.
.PP
Operatory interpretowane są w kolejności priorytetu. Podwyrażenia w
nawiasach obliczane są jako pierwsze i mogą unieważnić podane wyżej reguły
priorytetów.
.SH "WYRAŻENIA WARUNKOWE"
Wyrażenia warunkowe używane są przez polecenie złożone \fB[[\fP oraz polecenia
wbudowane \fBtest\fP i \fB[\fP do testowania atrybutów pliku i wykonywania
porównań łańcuchowych i arytmetycznych.  Wyrażenia złożone są z poniższych
jedno\- i dwuargumentowych składowych.  Jeśli któryś z argumentów
\fIplikowych\fP jednej z składowych jest w postaci \fI/dev/fd/n\fP, to sprawdzany
jest deskryptor pliku \fIn\fP.  Jeżeli argument \fIplik\fP którejś składowej jest
jednym z \fI/dev/stdin\fP, \fI/dev/stdout\fP lub \fI/dev/stderr\fP, to sprawdzany
jest, odpowiednio, deskryptor 0, 1 lub 2.
.PP
Jeśli nie określono inaczej, składowe operujące na plikach podążają za
dowiązaniami symbolicznymi i działają na celu dowiązania, a nie na samym
dowiązaniu.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Gdy operatory \fB<\fP i \fB>\fP są używane z poleceniem \fB[[\fP, to sortują
zgodnie z porządkiem leksykograficznym, używając bieżącego ustawienia
locale. Polecenie \fBtest\fP sortuje korzystając z kolejności ASCII.
.sp 1
.PD 0
.TP 
\fB\-a \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje.
.TP 
\fB\-b \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest blokowym plikiem specjalnym.
.TP 
\fB\-c \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest znakowym plikiem specjalnym.
.TP 
\fB\-d \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest katalogiem.
.TP 
\fB\-e \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje.
.TP 
\fB\-f \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest plikiem zwykłym.
.TP 
\fB\-g \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i ma ustawiony bit set\-group\-id.
.TP 
\fB\-h \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest dowiązaniem symbolicznym.
.TP 
\fB\-k \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i ma ustawiony bit ochrony (sticky bit).
.TP 
\fB\-p \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest potokiem nazwanym (FIFO).
.TP 
\fB\-r \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i daje się czytać.
.TP 
\fB\-s \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i ma rozmiar większy niż zero.
.TP 
\fB\-t \fP\fIfd\fP
Prawda jeśli deskryptor pliku \fIfd\fP jest otwarty i odnosi się do terminala.
.TP 
\fB\-u \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i ma ustawiony bit set\-user\-id.
.TP 
\fB\-w \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i daje się doń zapisać.
.TP 
\fB\-x \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest wykonywalny.
.TP 
\fB\-G \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jego właścicielem jest efektywny id grupy.
.TP 
\fB\-L \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest dowiązaniem symbolicznym.
.TP 
\fB\-N \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i został zmodyfikowany od czasu jego
ostatniego odczytu.
.TP 
\fB\-0 \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jego właścicielem jest efektywny id
użytkownika.
.TP 
\fB\-S \fP\fIplik\fP
Prawda jeśli \fIplik\fP istnieje i jest gniazdem.
.TP 
\fIplik1\fP \-\fBef\fP \fIplik2\fP
Prawda jeśli \fIplik1\fP i \fIplik2\fP odnoszą się do tego samego urządzenia i
numeru i\-węzła.
.TP 
\fIplik1\fP \-\fBnt\fP \fIplik2\fP
Prawda, jeśli \fIplik1\fP jest nowszy (według daty modyfikacji) niż \fIplik2\fP
lub \fIplik1\fP istnieje a \fIplik2\fP nie.
.TP 
\fIplik1\fP \fB\-ot\fP \fIplik2\fP
Prawda, jeśli \fIplik1\fP jest starszy niż \fIplik2\fP lub \fIplik2\fP istnieje a
\fIplik1\fP nie.
.TP 
\fB\-o \fP\fInazwa_opcji\fP
Prawda jeśli opcja powłoki \fInazwa_opcji\fP jest włączona.  Zobacz zestawienie
opcji w opisie opcji \fB\-o\fP wbudowanego \fBset\fP, poniżej.
.TP 
\fB\-v \fP\fInazwa\-zmiennej\fP
Prawda, jeśli zmienna powłoki \fIzmienna\-powłoki\fP jest ustawiona (została jej
przypisana wartość).
.TP 
\fB\-R \fP\fInazwa\-zmiennej\fP
Prawda, jeśli zmienna powłoki \fIzmienna\-powłoki\fP jest ustawiona i jest nazwą
referencyjną.
.TP 
\fB\-z \fP\fIłańcuch\fP
Prawda jeśli długość \fIłańcucha\fP wynosi zero.
.TP 
\fIstring\fP
.PD 0
.TP 
\fB\-n \fP\fIłańcuch\fP
.PD
Prawda jeśli \fIłańcuch\fP ma długość niezerową.
.TP 
\fIłańcuch1\fP \fB==\fP \fIłańcuch2\fP
.PD 0
.TP 
\fIłańcuch1\fP \fB=\fP \fIłańcuch2\fP
.PD
Prawda, jeśli łańcuchy są sobie równe. \fB=\fP powinno być używane z poleceniem
\fBtest\fP, w celu zachowania zgodności z normą POSIX. Gdy używane jest z
poleceniem \fB[[\fP, przeprowadzane jest dopasowanie do wzorca, zgodnie z
opisem powyżej \fBPolecenia złożone\fP).
.TP 
\fIłańcuch1\fP \fB!=\fP \fIłańcuch2\fP
Prawda jeśli łańcuchy nie są równe.
.TP 
\fIłańcuch1\fP \fB<\fP \fIłańcuch2\fP
Prawda jeśli \fIłańcuch1\fP przy sortowaniu występowałby przed \fIłańcuchem2\fP
według bieżącego ustawienia locale.
.TP 
\fIłańcuch1\fP \fB>\fP \fIłańcuch2\fP
Prawda jeśli \fIłańcuch1\fP przy sortowaniu występowałby po \fIłańcuchu2\fP według
bieżącego ustawienia locale.
.TP 
\fIarg1 \fP\fBOP\fP\fI arg2\fP
.SM
\fBOP\fP jest jednym z \fB\-eq\fP, \fB\-ne\fP, \fB\-lt\fP, \fB\-le\fP, \fB\-gt\fP lub
\fB\-ge\fP.  Te arytmetyczne operatory dwuargumentowe zwracają prawdę jeśli
\fIarg1\fP jest odpowiednio równe (eq), nie równe (ne), mniejsze niż (lt),
mniejsze bądź równe (le), większe niż (gt) lub większe bądź równe (ge)
\fIarg2\fP.  \fIArg1\fP i \fIarg2\fP mogą być dodatnimi lub ujemnymi liczbami
całkowitymi.
.PD
.SH "INTERPRETACJA POLECEŃ PROSTYCH"
Gdy wykonywane jest polecenie proste, powłoka wykonuje następujące
interpretacje, przypisania i przekierowania, od lewej do prawej.
.IP 1.
Słowa oznaczone przez analizator składni jako przypisania zmiennych
(poprzedzające nazwę polecenia) i przekierowania zachowywane są do
późniejszego przetworzenia.
.IP 2.
Słowa, nie będące przypisaniami zmiennych ani przekierowaniami są
interpretowane. Jeżeli po interpretacji pozostaną jakieś słowa, to pierwsze
z nich przyjmowane jest za nazwę polecenia a pozostałe za argumenty.
.IP 3.
Wykonywane są przekierowania, jak opisano powyżej w sekcji
.SM
\fBPRZEKIEROWANIE\fP.
.IP 4.
W każdym przypisaniu zmiennej tekst po znaku równości \fB=\fP podlega
interpretacji tyldy, interpretacji parametrów, podstawianiu wyników poleceń,
interpretacji wyrażeń arytmetycznych i usuwaniu cudzysłowów, zanim zostanie
przypisany do zmiennej.
.PP
Jeżeli nie otrzymano żadnej nazwy polecenia, to przypisania zmiennych
dotyczą środowiska aktualnej powłoki. W przeciwnym razie, zmienne są
dodawane do środowiska wykonywanego polecenia i nie mają wpływu na
środowisko bieżącej powłoki. jeżeli któreś z przypisań usiłuje nadać wartość
zmiennej read\-only, pojawia się błąd, a polecenie kończy pracę z niezerowym
kodem.
.PP
Jeżeli nie otrzymano żadnej nazwy polecenia, wykonywane są przekierowania,
ale nie mają one wpływu na bieżące środowisko powłoki. Błąd przekierowania
powoduje, że polecenie kończy pracę z niezerowym kodem.
.PP
Jeżeli po interpretacji istnieje nazwa polecenia, to wykonywanie odbywa się
jak opisano poniżej. W przeciwnym wypadku, polecenie kończy pracę.  Jeżeli
jednym z wykonanych kroków było podstawienie wyników polecenia, to zwracany
kod zakończenia jest kodem ostatniego wykonanego podstawienia
polecenia. Jeśli nie wystąpiło podstawianie poleceń, to polecenie kończy
pracę z kodem zerowym.
.SH "WYKONYWANIE POLECEŃ"
Po podziale polecenia na słowa, jeśli jego wynikiem jest polecenie proste z
opcjonalną listą argumentów, podejmowane są poniższe akcje.
.PP
Jeśli polecenie nie zawiera ukośników, powłoka usiłuje je zlokalizować.
Jeżeli istnieje funkcja powłoki o tej nazwie, wywoływana jest ta funkcja,
jak opisano powyżej w sekcji
.SM
\fBFUNKCJE\fP.  Jeżeli nazwa nie pasuje do
funkcji, powłoka szuka jej na liście poleceń wbudowanych. Jeżeli znaleziono
pasujące, to jest ono wywoływane.
.PP
Jeżeli nazwa nie jest ani funkcją powłoki ani poleceniem wbudowanym i nie
zawiera ukośników, to \fBbash\fP przeszukuje każdy element z
.SM
\fBPATH\fP
usiłując znaleźć katalog zawierający plik wykonywalny o takiej nazwie.
\fBBash\fP posługuje się tablicą mieszającą (hash table) do zapamiętywania
pełnych nazw plików wykonywalnych (zobacz \fBhash\fP w
.SM
\fBWBUDOWANE\fP
\fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP poniżej).  Pełne przeszukiwanie katalogów z
.SM
\fBPATH\fP wykonywane jest tylko wtedy, gdy polecenia nie znaleziono w tablicy
mieszającej. Jeżeli wyszukiwanie nie powiedzie się, powłoka szuka
zdefiniowanej funkcji powłoki o nazwie \fBcommand_not_found_handle\fP. Jeśli ta
funkcja istnieje, jest wywoływana z pierwotnym poleceniem i jego argumentami
użytymi jako jej argumenty, a kod wyjścia funkcji staje się kodem wyjścia
powłoki. Jeśli funkcja nie jest zdefiniowana, powłoka wypisuje komunikat o
błędzie i zwraca kod zakończenia równy 127.
.PP
Jeżeli poszukiwanie było pomyślne lub jeśli nazwa polecenia zawiera jeden
lub więcej ukośników, powłoka wykonuje zadany program w odrębnym środowisku
wykonania.  Argumentowi 0 przypisywana jest podana nazwa, a pozostałym
argumentom polecenia podane argumenty, jeśli były takowe.
.PP
Jeżeli wykonanie to nie powiedzie się, gdyż plik nie ma formatu
wykonywalnego, a nie jest katalogiem, to zakłada się, że jest on \fIskryptem
powłoki\fP, plikiem zawierającym polecenia powłoki.  Powoływana jest
podpowłoka do jego wykonania. Powłoka ta reinicjuje się, zatem efekt jest
taki, jakby do obsługi skryptu została wywołana nowa powłoka, z wyjątkiem
tego, że położenia poleceń zapamiętane przez rodzica (zobacz \fBhash\fP poniżej
w
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP są zachowywane przez potomka.
.PP
Jeżeli program jest plikiem o zawartości rozpoczynającej się od \fB#!\fP, to
reszta pierwszego wiersza określa interpreter dla tego programu.  Powłoka
uruchamia podany interpreter na systemach operacyjnych, które same nie
obsługują tego formatu wykonywalnego. Argumenty dla interpretera składają
się z pojedynczego opcjonalnego argumentu występującego po nazwie
interpretera w pierwszym wierszu programu, następującej po nim nazwy
programu i następujących po niej argumentów polecenia, jeśli były takowe.
.SH "ŚRODOWISKO WYKONYWANIA POLECEŃ"
Powłoka posiada \fIśrodowisko wykonywania\fP (execution environment), na które
składają się:
.IP \(bu
otwarte pliki odziedziczone przez powłokę przy wywołaniu, zmodyfikowane
przez przekierowania przekazane do wbudowanego polecenia \fBexec\fP
.IP \(bu
bieżący katalog roboczy ustawiony przez \fBcd\fP, \fBpushd\fP lub \fBpopd\fP, albo
odziedziczony przez powłokę przy wywołaniu
.IP \(bu
maska trybu tworzonych plików ustawioną przez \fBumask\fP albo odziedziczoną po
rodzicu powłoki
.IP \(bu
bieżące pułapki ustawione przez \fBtrap\fP
.IP \(bu
parametry powłoki ustawione przez przypisania zmiennych przy pomocy \fBset\fP
albo odziedziczone ze środowiska rodzica powłoki
.IP \(bu
funkcje powłoki zdefiniowane podczas wykonywania lub odziedziczone ze
środowiska rodzica powłoki
.IP \(bu
opcje włączone przy wywołaniu (albo domyślnie albo przy pomocy argumentów
wiersza poleceń) albo przez \fBset\fP
.IP \(bu
opcje włączone przez \fBshopt\fP
.IP \(bu
aliasy powłoki zdefiniowane przy pomocy \fBalias\fP
.IP \(bu
różne id procesów, łącznie z identyfikatorami zadań tła, wartość \fB$$\fP i
wartość
.SM
\fB$PPID\fP
.PP
Gdy ma zostać wykonane polecenie proste inne niż funkcja powłoki lub
polecenie wbudowane, wywoływane jest w odrębnym środowisku wykonania,
składających się z poniższych elementów. Jeśli nie podano inaczej, wartości
dziedziczone są z powłoki.
.if  n .sp 1
.IP \(bu
otwarte pliki powłoki, plus modyfikacje i dodatki określone przez
przekierowania polecenia
.IP \(bu
bieżący katalog roboczy
.IP \(bu
maska trybu tworzonych plików
.IP \(bu
zmienne powłoki oznaczone do wyeksportowania, razem ze zmiennymi
wyeksportowanymi do polecenia, przekazane w środowisku
.IP \(bu
pułapki przechwycone przez powłokę resetowane są do wartości odziedziczonych
przez nią od rodzica, a pułapki ignorowane przez powłokę są ignorowane.
.PP
Polecenie wywołane w odrębnym środowisku nie może wpływać na środowisko
wykonywania powłoki.
.PP
Podstawienia wyników poleceń i polecenia asynchroniczne wywoływane są w
środowisku podpowłoki, które jest kopią środowiska powłoki, z wyjątkiem
tego, że pułapki przechwycone przez powłokę są resetowane do wartości, jakie
powłoka odziedziczyła po rodzicu podczas wywołania. Polecenia wbudowane
wywoływane jako część potoku również wykonywane są w środowisku
podpowłoki. Zmiany wykonane w środowisku podpowłoki nie mogą wpływać na
środowisko wykonywania powłoki.
.PP
Podpowłoki utworzone do wykonania podstawiania wyników poleceń dziedziczą
wartość opcji \fB\-e\fP z powłoki macierzystej. Jeśli \fBbash\fP nie działa w
trybie \fIposix\fP, to czyści opcję \fB\-e\fP w takich podpowłokach.
.PP
Jeżeli po poleceniu występuje \fB&\fP, a nie uaktywniono sterowania zadaniami,
to domyślnym standardowym wejściem dla tego polecenia jest pusty plik
\fI/dev/null\fP. W przeciwnym razie wywoływane polecenie dziedziczy deskryptory
plików po wołającej powłoce, zmodyfikowane przekierowaniami.
.SH ŚRODOWISKO
Podczas wywoływania program otrzymuje tablicę łańcuchów zwaną
\fIśrodowiskiem\fP (environment). Jest to lista par \fInazwa\fP\-\fIwartość\fP, o
postaci \fInazwa\fP=\fIwartość\fP.
.PP
Powłoka pozwala na manipulowanie środowiskiem na kilka sposobów. Przy
wywołaniu, przeszukuje ona własne środowisko i tworzy parametr dla każdej
znalezionej nazwy, automatycznie zaznaczając go do \fIwyeksportowania\fP do
procesów potomnych. Wykonywane polecenia dziedziczą środowisko.  Polecenia
\fBexport\fP i \fBdeclare \-x\fP pozwalają na dodawanie i usuwanie ze środowiska
parametrów i funkcji.  Jeżeli w środowisku zmieniana jest wartość parametru,
to nowa wartość staje się częścią środowiska, zastępując starą. Środowisko
dziedziczone przez każde wykonywane polecenie składa się z początkowego
środowiska powłoki, którego wartości mogą być w powłoce zmieniane, minus
ewentualne pary usunięte poleceniem \fBunset\fP, plus dodane poprzez polecenia
\fBexport\fP i \fBdeclare \-x\fP.
.PP
Środowisko dla dowolnego \fIpolecenia prostego\fP czy funkcji może być
tymczasowo powiększone przez poprzedzenie polecenia przypisaniem parametrów,
jak opisano powyżej w sekcji
.SM
\fBPARAMETRY\fP.  Te instrukcje przypisania
mają wpływ wyłącznie na środowisko postrzegane przez to polecenie.
.PP
Jeżeli ustawiona jest opcja \fB\-k\fP (zobacz poniżej opis wbudowanego polecenia
\fBset\fP), to \fIwszystkie\fP przypisania parametrów umieszczane są w środowisku
polecenia, a nie tylko te, które poprzedzają nazwę polecenia.
.PP
Gdy \fBbash\fP wywołuje polecenie zewnętrzne, zmienna \fB_\fP ustawiana jest na
pełną nazwę pliku polecenia i przekazywana temu poleceniu w jego środowisku.
.SH "KOD ZAKOŃCZENIA"
.PP
Kod zakończenia wykonanego polecenia jest wartością zwracaną przez wywołanie
systemowe \fIwaitpid\fP lub funkcję będącą jego odpowiednikiem. Kody
zakończenia mieszczą się w zakresie od 0 do 255, przy czym, jak wyjaśniono
poniżej, powłoka może używać wartości powyżej 125 w sposób specjalny. Kod
zakończenia z wbudowanych poleceń powłoki i poleceń złożonych również są
ograniczone do powyższego przedziału. W szczególnych przypadkach, powłoka
używa wartości specjalnych aby poinformować o konkretnym trybie błędu.
.PP
Dla celów powłoki, polecenie, które zakończyło pracę z zerowym kodem
zakończenia, powiodło się. Zerowy kod oznacza powodzenie. Niezerowy kod
oznacza niepowodzenie. Gdy polecenie kończy pracę z błędem krytycznym \fIN\fP,
\fIbash\fP posługuje się wartością 128+\fBN\fP jako kodem zakończenia.
.PP
Jeżeli nie znaleziono polecenia, proces potomny powołany do jego wykonania
zwraca kod 127. Jeżeli polecenie zostało znalezione, ale nie jest
wykonywalne, kod zakończenia wynosi 126.
.PP
Jeżeli polecenie nie powiodło się z powodu błędu podczas interpretacji lub
przekierowania, kod zakończenia jest większy od zera.
.PP
Wbudowane polecenia powłoki zwracają kod 0 (\fItrue\fP prawda) jeśli się
powiodły, i niezerowy (\fIfalse\fP fałsz) jeśli podczas ich wykonywania pojawił
się błąd.  Wszystkie polecenia wbudowane zwracają kod 2 dla wskazania
niepoprawnego użycia.
.PP
Sam \fBBash\fP zwraca kod zakończenia ostatniego wykonanego polecenia, chyba że
pojawi się błąd składni, wówczas kończy pracą z wartością niezerową. Zobacz
też poniżej polecenie wbudowane \fBexit\fP.
.SH SYGNAŁY
Gdy \fBbash\fP jest interaktywny, przy braku jakichkolwiek pułapek
(przechwytywania sygnałów), ignoruje on
.SM
\fBSIGTERM\fP (tak, że \fBkill 0\fP
nie zabija powłoki interaktywnej), a
.SM
\fBSIGINT\fP jest przechwytywany i
obsługiwany (tak, że wbudowane polecenie \fBwait\fP daje się przerwać).  We
wszystkich przypadkach, \fBbash\fP ignoruje
.SM
\fBSIGQUIT\fP.  Jeżeli działa
kontrola zadań, \fBbash\fP ignoruje
.SM
\fBSIGTTIN\fP,
.SM
\fBSIGTTOU\fP i
.SM
\fBSIGTSTP\fP.
.PP
Zadania synchroniczne uruchomione przez \fBbash\fP mają procedury obsługi
sygnałów (signal handlers) ustawione na wartości odziedziczone przez powłokę
po rodzicu. Jeżeli nie pracuje kontrola zadań, to polecenia asynchroniczne
ignorują również
.SM
\fBSIGINT\fP i
.SM
\fBSIGQUIT\fP.  Polecenia
uruchamiane wskutek podstawiania poleceń ignorują generowane z klawiatury
sygnały kontroli zadań
.SM
\fBSIGTTIN\fP,
.SM
\fBSIGTTOU\fP i
.SM
\fBSIGTSTP\fP.
.PP
Powłoka domyślnie kończy pracę po otrzymaniu
.SM
\fBSIGHUP\fP.  Przed
zakończeniem, powłoka interaktywna rozsyła otrzymany
.SM
\fBSIGHUP\fP do
wszystkich zadań, pracujących lub zatrzymanych.  Do zatrzymanych zadań
wysyłany jest
.SM
\fBSIGCONT\fP by upewnić się, że otrzymują
.SM
\fBSIGHUP\fP.  Chcąc uniknąć wysłania sygnału przez powłokę do konkretnego
zadania, należy usunąć je z tablicy zadań przy pomocy wbudowanego polecenia
\fBdisown\fP (zobacz poniżej
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP)  lub
oznakować, by nie otrzymywało
.SM
\fBSIGHUP\fP, posługując się \fBdisown \-h\fP.
.PP
Jeżeli przy pomocy \fBshopt\fP została ustawiona opcja \fBhuponexit\fP powłoki,
\fBbash\fP wysyła
.SM
\fBSIGHUP\fP do wszystkich zadań, gdy kończy pracę
interaktywna powłoka zgłoszeniowa.
.PP
Gdy \fBbash\fP podczas oczekiwania na ukończenie polecenia otrzymuje sygnał,
dla którego ustawiono pułapkę, pułapka ta nie zostanie wykonana aż do
zakończenia pracy polecenia.  Gdy \fBbash\fP oczekuje na polecenie
asynchroniczne za pośrednictwem wbudowanego \fBwait\fP, odbiór sygnału, dla
którego ustawiono przechwytywanie spowoduje, że wbudowane \fBwait\fP
natychmiast skończy pracę z kodem większym od 128, po czym natychmiast
zostanie wywołana pułapka.
.SH "KONTROLA ZADAŃ"
\fIKontrola zadań\fP odnosi się do możliwości selektywnego zatrzymywania
(\fIzawieszania\fP \- suspend) wykonywania procesów i późniejszej kontynuacji
(\fIwznawiania\fP \- resume) ich wykonywania. Użytkownik zwykle wykorzystuje to
udogodnienie za pośrednictwem interaktywnego interfejsu obsługiwanego
wspólnie przez systemowy sterownik terminala i \fBbash\fP.
.PP
Powłoka kojarzy z każdym potokiem \fIzadanie\fP.  Przechowuje tablicę aktualnie
wykonywanych zadań, którą można przeglądać za pomocą polecenia \fBjobs\fP.  Gdy
\fBbash\fP uruchamia zadanie asynchronicznie (w \fItle\fP), wypisuje wiersz w
rodzaju:
.RS
.PP
[1] 25647
.RE
.PP
wskazujący, że zadanie to ma numer 1 a ID ostatniego procesu w potoku
związanym z zadaniem wynosi 25647.  Wszystkie procesy w jednym potoku należą
do tego samego zadania.  \fBBash\fP posługuje się abstrakcją (abstraction)
\fIzadania\fP jako podstawą kontroli zadań.
.PP
Dla ułatwienia implementacji interfejsu użytkownika do kontroli zadań,
system operacyjny utrzymuje pojęcie \fIID grupy procesów bieżącego terminala\fP
(current terminal process group ID).  Elementy tej grupy procesów (procesy,
których ID grupy procesów jest równy ID grupy procesów bieżącego terminala)
otrzymują generowane z klawiatury sygnały, takie jak
.SM
\fBSIGINT\fP.
Mówimy, że procesy te pracują \fIpierwszoplanowo\fP.  Procesy \fItła\fP to takie,
których ID grupy procesów różni się od terminala; procesy takie są odporne
na sygnały pochodzące z klawiatury.  Tylko procesom pierwszoplanowym wolno
czytać i, jeśli użytkownik ustawi \f(CWstty tostop\fP, pisać na terminal. Do
procesów tła usiłujących czytać z (i pisać do, jeśli działa \f(CWstty tostop\fP)
terminala wysyłany jest przez sterownik terminala sygnał
.SM
\fBSIGTTIN\fP
\fB(SIGTTOU)\fP, który, jeśli nie zostanie przechwycony, wstrzymuje proces.
.PP
Jeżeli system operacyjny, na którym działa \fBbash\fP obsługuje kontrolę zadań,
\fBbash\fP zawiera funkcje do jej wykorzystywania.  Naciśnięcie klawisza
\fIwstrzymania\fP (zwykle \fB^Z\fP, Control\-Z) podczas pracy procesu powoduje, że
proces ten zostanie zatrzymany a sterowanie zostanie zwrócone do \fBbash\fP.
Naciśnięcie klawisza \fIopóźnione wstrzymanie\fP (zwykle \fB^Y\fP, Control\-Y)
powoduje, że proces zostanie zatrzymywany gdy będzie usiłował czytać wejście
z terminala, a sterowanie powróci do \fBbash\fP.  Użytkownik może następnie
zmieniać stan takiego zadania, posługując się poleceniem \fBbg\fP do
kontynuacji zadania w tle, \fBfg\fP do kontynuacji na pierwszym planie lub
poleceniem \fBkill\fP do zabicia zadania.  \fB^Z\fP działa natychmiast i ma efekt
uboczny: powoduje odrzucenie oczekującego wyjścia i wprowadzonych, a
nieprzetworzonych naciśnięć klawiszy (typeahead).
.PP
Istnieje kilka sposobów wskazywania zadania w powłoce.  Znak \fB%\fP poprzedza
nazwę zadania. Zadanie numer \fIn\fP można wskazać jako \fB%n\fP.  Zadanie może
być też określone przez użycie przedrostka nazwy użytej do jego uruchomienia
lub podłańcucha, jaki występuje w jego wierszu poleceń.  Na przykład, \fB%ce\fP
odnosi się do zatrzymanego zadania \fBce\fP.  Jeśli przedrostek pasuje do
więcej niż jednego zadania, \fBbash\fP zgłasza błąd. Z drugiej strony, użycie
\fB%?ce\fP, wskazuje na zadanie zawierające podłańcuch \fBce\fP w swym wierszu
poleceń. Jeżeli łańcuch pasuje do więcej niż jednego zadania, \fBbash\fP
zgłasza błąd. Symbole \fB%%\fP i \fB%+\fP określają rozumiane przez powłokę
\fIbieżące zadanie\fP, będące ostatnim zadaniem zatrzymanym, gdy było na
pierwszym planie lub uruchomionym w tle.  Do \fIpoprzedniego zadania\fP można
odwoływać się przy pomocy \fB%\-\fP.  W wyjściu odnoszącym się do zadań
(np. wyjście polecenia \fBjobs\fP), bieżące zadanie jest zawsze zaznaczone
znakiem \fB+\fP, a zadanie poprzednie \fB\-\fP. Pojedynczy % (bez towarzyszącego
określenia zadania) również odnosi się do bieżącego zadania.
.PP
Do przywrócenia zadania na pierwszy plan można posłużyć się po prostu jego
nazwą: \fB%1\fP jest synonimem dla ,,\fBfg %1\fP\*(rq, przywracającego zadanie 1 z
tła na pierwszy plan.  Podobnie, ,,\fB%1 &\fP\*(rq wznawia zadanie 1 w tle,
równoważnie do ,,\fBbg %1\*(rq\fP\*(rq.
.PP
Powłoka natychmiast dowiaduje się czy zadanie zmieniło stan.  Normalnie,
\fBbash\fP czeka ze zgłoszeniem zmian do momentu, gdy ma wyświetlić zachętę, by
nie przerywać innego wyjścia. Jeżeli włączono opcję \fB\-b\fP wbudowanego
polecenia \fBset\fP, \fBbash\fP zgłasza takie zmiany natychmiast.  Dla każdego
kończącego pracę procesu potomnego wykonywana jest ewentualna pułapka
przechwytująca
.SM
\fBSIGCHLD\fP.
.PP
Jeżeli wykonano próbę zakończenia pracy \fBbash\fP przy istniejących
zatrzymanych zadaniach (lub, gdy włączono opcję powłoki \fBcheckjobs\fP
używając wbudowanego \fBshopt\fP, działających zadaniach), powłoka wypisuje
komunikat ostrzegawczy i, jeśli włączono opcję \fBcheckjobs\fP wypisuje zadania
wraz z ich stanem. Można wówczas posłużyć się poleceniem \fBjobs\fP do
sprawdzenia ich stanu. Jeżeli wykonywana jest druga próba zakończenia pracy
bez wystąpienia wtrąconego między nie polecenia, powłoka nie wypisuje
kolejnego ostrzeżenia a zatrzymane zadania są przerywane.
.SH "ZACHĘTA POWŁOKI"
Przy wykonywaniu interaktywnym \fBbash\fP wyświetla główny symbol zachęty
(primary prompt)
.SM
\fBPS1\fP kiedy jest gotowa na odczyt polecenia, zaś
wtórną (secondary) zachętę
.SM
\fBPS2\fP kiedy potrzebuje więcej danych z
wejścia do uzupełnienia polecenia.  \fBBash\fP pozwala na dostosowywanie tych
łańcuchów zachęty poprzez wstawianie wielu znaków specjalnych
rozpoczynających się odwrotnym ukośnikiem, które są dekodowane jak
następuje:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\ea\fP
znak dzwonka ASCII (07)
.TP 
\fB\ed\fP
data w formacie "DzieńTyg Miesiąc Dzień" (np. "Tue May 26")
.TP 
\fB\eD{\fP\fIformat\fP\fB}\fP
\fIformat\fP jest przekazywany do \fIstrftime\fP(3), a wynik jest wstawiany do
łańcucha zachęty. Pusty \fIformat\fP daje w wyniku czas w lokalnym
formacie. Nawiasy klamrowe są wymagane
.TP 
\fB\ee\fP
znak escape ASCII (033)
.TP 
\fB\eh\fP
nazwa hosta do pierwszej kropki `.'
.TP 
\fB\eH\fP
nazwa hosta
.TP 
\fB\ej\fP
liczba zadań aktualnie obsługiwanych przez powłokę
.TP 
\fB\el\fP
główna część nazwy urządzenia terminala powłoki
.TP 
\fB\en\fP
znak nowej linii
.TP 
\fB\er\fP
powrót karetki (carriage return)
.TP 
\fB\es\fP
nazwa powłoki, główna część nazwy \fB$0\fP (fragment występujący po ostatnim
ukośniku)
.TP 
\fB\et\fP
bieżący czas w formacie 24\-godzinnym GG:MM:SS
.TP 
\fB\eT\fP
bieżący czas w formacie 12\-godzinnym GG:MM:SS
.TP 
\fB\e@\fP
bieżący czas w 12\-godzinnym formacie am/pm
.TP 
\fB\eA\fP
bieżący czas w 24\-godzinnym formacie GG:MM
.TP 
\fB\eu\fP
nazwa bieżącego użytkownika (username)
.TP 
\fB\ev\fP
wersja programu \fBbash\fP (np. 2.00)
.TP 
\fB\eV\fP
wydanie \fBbash\fP, wersja+poziom łat (np., 2.00.0)
.TP 
\fB\ew\fP
bieżący katalog roboczy, z
.SM
\fB$HOME\fP zapisanym w skrócie tyldą (używa
wartości ze zmiennej
.SM
\fBPROMPT_DIRTRIM\fP)
.TP 
\fB\eW\fP
główna część nazwy bieżącego katalogu roboczego, z
.SM
\fB$HOME\fP zapisanym
w skrócie tyldą
.TP 
\fB\e!\fP
numer tego polecenia w historii
.TP 
\fB\e#\fP
numer polecenia tego polecenia
.TP 
\fB\e$\fP
jeżeli efektywnym UID jest 0, to \fB#\fP, w przeciwnym razie \fB$\fP
.TP 
\fB\e\fP\fInnn\fP
znak odpowiadający ósemkowej liczbie \fInnn\fP
.TP 
\fB\e\e\fP
odwrotny ukośnik
.TP 
\fB\e[\fP
początek sekwencji znaków niedrukowalnych, która może służyć do osadzenia w
zachęcie sekwencji sterujących terminalem
.TP 
\fB\e]\fP
koniec sekwencji znaków niedrukowalnych
.PD
.RE
.PP
Numer polecenia i numer w historii są zwykle różne: numer polecenia w
historii jest jego pozycją na liście historii, która może obejmować
polecenia odtworzone z pliku historii (zobacz poniżej
.SM
\fBHISTORIA\fP),
podczas gdy numer polecenia jest pozycją w sekwencji poleceń wykonanych w
obecnej sesji powłoki.  Po zdekodowaniu, łańcuch jest interpretowany poprzez
interpretację parametrów, podstawianie wyników poleceń, interpretację
wyrażeń arytmetycznych, interpretację łańcuchów i usuwanie cytowań, zgodnie
z wartością opcji \fBpromptvars\fP powłoki (zobacz opis polecenia \fBshopt\fP w
sekcji
.SM
\fBWBUDOWANE\fP \fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP poniżej).
.SH READLINE
Jest to biblioteka obsługująca odczytywanie wejścia podczas posługiwania się
powłoką interaktywną, chyba że przy wywołaniu powłoki podano opcję
\fB\-\-noediting\fP.  Domyślnie, polecenia edycji wiersza są podobne do
występujących w macsie.  Dostępny jest także interfejs edycji wiersza w
stylu vi.  Edycja wiersza może zostać włączona w dowolnym czasie, przy
użyciu opcji \fB\-o emacs\fP lub \fB\-o vi\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP. By
wyłączyć edycję wiersza po uruchomieniu powłoki, użyj opcji \fB+o emacs\fP lub
\fB+o vi\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA
POWŁOKI\fP poniżej).
.SS "Notacja Readline"
.PP
W tej sekcji, do zapisu naciśnięć klawiszy używana jest notacja w stylu
emacsa. Klawisze Control zapisywane są jako C\-\fIklawisz\fP, np., C\-n oznacza
Control\-N. Podobnie, \fImeta\fP klawisze zapisywane są jako M\-\fIklawisz\fP, zatem
M\-x oznacza Meta\-X.  (Na klawiaturach bez klawisza \fImeta\fP M\-\fIx\fP oznacza
ESC \fIx\fP, tj. naciśnij klawisz Escape a następnie klawisz \fIx\fP.  Czyni to
ESC \fIprzedrostkiem meta\fP (meta prefix).  Kombinacja M\-C\-\fIx\fP oznacza
ESC\-Control\-\fIx\fP, lub naciśnij klawisz Escape, następnie przytrzymaj klawisz
Control podczas naciskania klawisza \fIx\fP.)
.PP
Poleceniom readline można podawać numeryczne \fIargumenty\fP, które normalnie
działają jako licznik powtórzeń.  Czasami jednak, znaczący jest znak
argumentu. Przekazanie ujemnego argumentu poleceniu, które działa w przód
(np. \fBkill\-line\fP) powoduje, że będzie ono działać odwrotnym kierunku
(wstecz).  Polecenia, których zachowanie z argumentami odbiega od podanego
odnotowano poniżej.
.PP
Gdy polecenie opisano jako \fIusuwające\fP (killing) tekst, tekst ten jest
zachowywany to ewentualnego późniejszego odzyskania (\fIprzywołania\fP
yanking). Kolejne usunięcia powodują, że tekst jest zbierany w jedną całość,
którą można odzyskać naraz. Polecenia nie usuwające tekstu oddzielają
kawałki tekstu w stosie usuwania (killing ring).
.SS "Inicjalizacja Readline"
.PP
Readline dostosowywane jest przy pomocy poleceń umieszczanych w pliku
inicjującym (plik \fIinputrc\fP).  Nazwa tego pliku brana jest z wartości
zmiennej
.SM
\fBINPUTRC\fP.  Jeżeli zmienna ta nie jest ustawiona, domyślną
nazwą jest \fI~/.inputrc\fP.  Gdy startuje program używający biblioteki
readline, odczytywany jest plik inicjujący, po czym ustawiane są przypisania
klawiszy i zmienne.  Istnieje tylko kilka podstawowych konstrukcji
dozwolonych w pliku inicjacji readline.  Puste wiersze są ignorowane.
Wiersze rozpoczynające się od \fB#\fP są komentarzami.  Wiersze rozpoczynające
się od \fB$\fP wskazują konstrukcje warunkowe.  Inne wiersze wyznaczają
przypisania klawiszy i ustawienia zmiennych.
.PP
Domyślne przypisania klawiszy można zmienić przy pomocy pliku \fIinputrc\fP.
Inne programy posługujące się tą biblioteką mogą dodawać własne polecenia i
przypisania.
.PP
Na przykład, umieszczenie
.RS
.PP
M\-Control\-u: universal\-argument
.RE
lub
.RS
C\-Meta\-u: universal\-argument
.RE
w \fIinputrc\fP spowodowałoby, że M\-C\-u wywoływałoby polecenie readline
\fIuniversal\-argument\fP.
.PP
Rozpoznawane są następujące symboliczne nazwy znaków: \fIRUBOUT\fP, \fIDEL\fP,
\fIESC\fP, \fILFD\fP, \fINEWLINE\fP, \fIRET\fP, \fIRETURN\fP, \fISPC\fP, \fISPACE\fP i \fITAB\fP.
.PP
Oprócz nazw poleceń readline pozwala przypisywać klawisze do
łańcucha. Łańcuch ten zostanie wstawiony po naciśnięciu klawisza (\fImakro\fP).
.SS "Przypisania klawiszy Readline"
.PP
Składnia przypisań klawiszy sterujących w pliku \fIinputrc\fP jest
prosta. Wymagana jest wyłącznie nazwa polecenia lub tekst makra i sekwencja
klawiszy, do której powinno być przypisane. Klawisze mogą być podane na dwa
sposoby: jako symboliczna nazwa klawisza, może być z przedrostkami \fIMeta\-\fP
lub \fIControl\-\fP, lub jako sekwencja klawiszy.
.PP
Przy użyciu postaci \fBnazwa\-klaw\fP:\^\fInazwa\-funkcji\fP lub \fImakro\fP,
\fInazwa\-klaw\fP jest nazwą klawisza zapisaną w jęz.angielskim. Na przykład:
.sp
.RS
Control\-u: universal\-argument
.br
Meta\-Rubout: backward\-kill\-word
.br
Control\-o: "> output"
.RE
.LP
W powyższym przykładzie, \fIC\-u\fP przypisane jest do funkcji
\fBuniversal\-argument\fP, \fIM\-DEL\fP przypisane jest do funkcji
\fBbackward\-kill\-word\fP a \fIC\-o\fP przypisane do uruchamiania makra wyrażonego
po prawej (to jest, wstawiania tekstu
.if  t \f(CW> output\fP
.if  n ``> output''
w wiersz).
.PP
W drugiej postaci, \fB"sekw\-klaw"\fP:\^\fInazwa\-funkcji\fP lub \fImakro\fP,
\fBsekw\-klaw\fP różni się od \fBnazwa\-klaw\fP powyżej tym, że przez umieszczenie
sekwencji w cudzysłowach można podać łańcuchy oznaczające całą sekwencję
klawiszy. Można posłużyć się niektórymi kombinacjami klawiszy w stylu GNU
Emacs\-a, jak w poniższym przykładzie, nie są jednak rozpoznawane symboliczne
nazwy znaków:
.sp
.RS
"\eC\-u": universal\-argument
.br
"\eC\-x\eC\-r": re\-read\-init\-file
.br
"\ee[11~": "Klawisz funkcyjny 1"
.RE
.PP
W tym przykładzie, \fIC\-u\fP jest ponownie przypisane do funkcji
\fBuniversal\-argument\fP.  \fIC\-x C\-r\fP przypisane jest do funkcji
\fBre\-read\-init\-file\fP, zaś \fIESC [ 1 1 ~\fP przypisane jest do wstawienia
tekstu
.if  t \f(CWFunction Key 1\fP.
.if  n ``Function Key 1''.
.PP
Oto pełny zestaw sekwencji specjalnych w stylu GNU Emacs
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\eC\-\fP
przedrostek control
.TP 
\fB\eM\-\fP
przedrostek meta
.TP 
\fB\ee\fP
znak escape
.TP 
\fB\e\e\fP
odwrotny ukośnik (backslash)
.TP 
\fB\e"\fP
dosłowny cudzysłów "
.TP 
\fB\e\(aq\fP
dosłowny apostrof \(aq
.RE
.PD
.PP
Oprócz sekwencji specjalnych w stylu GNU Emacsa, dostępny jest drugi zestaw
sekwencji z użyciem odwrotnego ukośnika:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\ea\fP
alarm (dzwonek)
.TP 
\fB\eb\fP
backspace
.TP 
\fB\ed\fP
delete
.TP 
\fB\ef\fP
znak wysuwu strony (form feed)
.TP 
\fB\en\fP
znak nowej linii
.TP 
\fB\er\fP
powrót karetki (carriage return)
.TP 
\fB\et\fP
tabulacja pozioma (horizontal tab)
.TP 
\fB\ev\fP
tabulacja pionowa (vertical tab)
.TP 
\fB\e\fP\fInnn\fP
ośmiobitowy znak, którego wartością jest ósemkowa liczba \fInnn\fP (jedna do
trzech cyfr)
.TP 
\fB\ex\fP\fIHH\fP
ośmiobitowy znak, którego wartością jest szesnastkowa liczba \fInnn\fP (jedna
lub dwie cyfry szesnastkowe)
.RE
.PD
.PP
Podczas wprowadzania tekstu makra, do wskazania jego definicji muszą być
użyte pojedyncze lub podwójne cudzysłowy.  Zakłada się, że tekst niecytowany
jest nazwą funkcji.  W ciele makra interpretowane są sekwencje specjalne z
użyciem odwrotnego ukośnika opisane powyżej. odwrotny ukośnik cytuje dowolny
inny znak w tekście makra, łącznie z " i \(aq.
.PP
\fBBash\fP umożliwia wyświetlanie i zmianę bieżących przypisań klawiszy
readline za pomocą wbudowanego polecenia \fBbind\fP.  Tryb edycji można
przełączać podczas używania interaktywnego przez posłużenie się opcją \fB\-o\fP
wbudowanego polecenia \fBset\fP (zobacz poniżej
.SM
\fBWBUDOWANE\fP
\fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP).
.SS "Zmienne Readline"
.PP
Readline posiada zmienne, których można używać do dodatkowego dostosowania
jej zachowania. Zmienna może być ustawiana w pliku \fIinputrc\fP przy pomocy
instrukcji postaci
.RS
.PP
\fBset\fP \fInazwa\-zmiennej\fP \fIwartość\fP
.RE
.PP
Z wymienionymi niżej wyjątkami, zmienne readline mogą przyjmować wartości
\fBOn\fP lub \fBOff\fP (wielkość znaków nie ma znaczenia). Nierozpoznane nazwy
zmiennych są ignorowane. Gdy odczytywana jest wartość zmiennej, puste lub
wyzerowane wartości, "on" (bez względu na wielkość liter) i "1" są
równoważne \fBOn\fP. Wszystkie pozostałe wartości są równoważne \fBOff\fP. A oto
zmienne i ich wartości domyślne:
.PP
.PD 0
.TP 
\fBbell\-style (audible)\fP
Kontroluje, co dzieje się gdy readline chce użyć sygnału dźwiękowego
terminala. Jeśli ustawiona na \fBnone\fP, readline nigdy nie emituje sygnału.
Jeśli ustawiona na \fBvisible\fP, readline posługuje się "widzialnym dzwonkiem"
(visible bell), jeśli jest dostępny.  Jeżeli ustawiona na \fBaudible\fP,
readline usiłuje uzyskać sygnał dźwiękowy z terminala.
.TP 
\fBbind\-tty\-special\-chars (On)\fP
Jeśli ustawiona na \fBOn\fP, readline będzie próbował przypiąć znaki kontrolne
traktowane w sposób specjalny przez sterownik terminala jądra do ich
odpowiedników readline.
.TP 
\fBcolored\-stats (Off)\fP
Jeśli ustawiona na \fBOn\fP, readline wyświetli możliwe dopasowania za pomocą
używając kolorów wskazujących na ich typ pliku. Wzory kolorów są brane z
wartości zmiennej środowiskowej \fBLS_COLORS\fP.
.TP 
\fBcomment\-begin (,,#\*(rq)\fP
Łańcuch wstawiany, gdy wykonywane jest polecenie \fBinsert\-comment\fP
readline.  Polecenie to jest przypisane do \fBM\-#\fP w trybie emacs, zaś do
\fB#\fP w trybie vi.
.TP 
\fBcompletion\-ignore\-case (Off)\fP
Jeżeli ustawiona na \fBOn\fP, readline wykonuje dopasowywanie i uzupełnianie
nazw plików bez rozróżniania wielkości liter.
.TP 
\fBcompletion\-prefix\-display\-length (0)\fP
Długość (w znakach) wspólnego przedrostka listy możliwych uzupełnień, które
są wyświetlane bez modyfikacji. Gdy jest ustawiona na wartość większą od
zera, wspólne przedrostki dłuższe od tej wartości są zastępowane
wielokropkiem podczas wyświetlania dostępnych uzupełnień.
.TP 
\fBcompletion\-query\-items (100)\fP
Określa, kiedy użytkownik jest pytany o oglądanie takiej liczby możliwych
uzupełnień tworzonych przez polecenie \fBpossible\-completions\fP.  Może być
ustawiona na dowolną liczbę całkowitą większą lub równą zero.  Jeżeli liczba
możliwych uzupełnień jest większa bądź równa wartości tej zmiennej, to
użytkownik jest pytany czy chce je oglądnąć; w przeciwnym razie są one po
prostu pokazywane na terminalu.
.TP 
\fBconvert\-meta (On)\fP
Jeśli ustawione na \fBOn\fP, readline będzie zamieniał znaki z ustawionym ósmym
bitem na sekwencje klawiszy ASCII przez obcięcie ósmego bitu i poprzedzenie
znakiem escape (w efekcie, używając escape jako \fIprzedrostka meta\fP).
.TP 
\fBdisable\-completion (Off)\fP
Jeśli ustawione na \fBOn\fP, readline zabroni uzupełniania słów. Znaki
uzupełniania zostaną wstawione w wiersz tak, jakby zostały przypisane do
\fBself\-insert\fP.
.TP 
\fBediting\-mode (emacs)\fP
Kontroluje czy readline rozpoczyna pracę z zestawem przypisań klawiszy
podobnym do \fIemacs\fP czy do \fIvi\fP.  \fBediting\-mode\fP może być ustawiane albo
na \fBemacs\fP albo na \fBvi\fP.
.TP 
\fBecho\-control\-characters (On)\fP
Jeśli ustawione na \fBOn\fP, readline wyświetla znak odpowiadający sygnałowi
otrzymanemu z klawiatury, w systemach które informują o obsługiwaniu tej
właściwości.
.TP 
\fBenable\-keypad (Off)\fP
Gdy jest ustawione na \fBOn\fP, readline będzie usiłować włączyć numeryczny
blok klawiatury (application keypad) przy wywołaniu.  Niektóre systemy
potrzebują tego do włączenia klawiszy strzałek.
.TP 
\fBenable\-meta\-key (On)\fP
Gdy jest ustawiona na \fBOn\fP, readline próbuje włączyć dostępne modyfikujące
klawisze meta, o których obsługiwaniu zapewnia terminal, gdy są
wywoływane. Na wielu terminalach meta klawisz jest używany do wysyłania
znaków ośmiobitowych.
.TP 
\fBexpand\-tilde (Off)\fP
Jeżeli ustawione na \fBOn\fP, podczas próby uzupełniania słów readline wykonuje
interpretację tyldy.
.TP 
\fBhistory\-preserve\-point (Off)\fP
Ustawione na \fBon\fP powoduje, że kod obsługi historii poleceń usiłuje w
każdym wierszu poleceń odzyskanym za pomocą \fBprevious\-history\fP lub
\fBnext\-history\fP umieścić punkt (bieżącą pozycję kursora) w tym samym
miejscu.
.TP 
\fBhistory\-size (0)\fP
Ustawia maksymalną liczbę wpisów historii zapisywanych w liście
historii. Gdy jest ustawiona na zero, istniejące wpisy są usuwane, a nowe
nie są zapisywane. Gdy wartość jest mniejsza od zera, liczba wpisów w liście
historii jest nieograniczona. Domyślnie liczba wpisów w liście historii jest
nieograniczona.
.TP 
\fBhorizontal\-scroll\-mode (Off)\fP
Ustawione na \fBOn\fP powoduje, że readline do wyświetlania posługuje się
pojedynczym wierszem. Jeśli wejście jest dłuższe niż szerokość ekranu, to
jego zawartość jest wówczas przewijana w poziomie w pojedynczym wierszu
ekranu, zamiast zawijania do następnego wiersza.
.TP 
\fBinput\-meta (Off)\fP
Jeśli ustawiona na \fBOn\fP, readline dopuści ośmiobitowe wejście (to znaczy,
nie będzie obcinać ósmego bitu z odczytywanych znaków), bez względu na to,
co twierdzi terminal o możliwości obsługi. Nazwa \fBmeta\-flag\fP jest synonimem
tej zmiennej.
.TP 
\fBisearch\-terminators (,,C\-[C\-J\*(rq)\fP
Łańcuch znaków, który powinien przerywać wyszukiwanie krokowe (incremental
search) bez późniejszego wykonywania znaku jako polecenia.  Jeżeli zmiennej
tej nie nadano wartości, to wyszukiwanie krokowe będą przerywać \fIESC\fP i
\fIC\-J\fP.
.TP 
\fBkeymap (emacs)\fP
Ustawia bieżące mapowanie klawiatury readline. Zestawami poprawnych mapowań
są \fIemacs\fP, \fIemacs\-standard\fP, \fIemacs\-meta\fP, \fIemacs\-ctlx\fP, \fIvi\fP,
\fIvi\-command\fP i \fIvi\-insert\fP.  \fIvi\fP jest równoważnikiem dla \fIvi\-command\fP;
\fIemacs\fP jest równoważne \fIemacs\-standard\fP. Domyślną wartością jest
\fIemacs\fP; wartość \fBediting\-mode\fP również wpływa na domyślne mapowanie.
.TP 
\fBkeyseq\-timeout (500)\fP
Określa czas, jaki \fIreadline\fP poczeka na znak, gdy odczytuje wieloznaczną
sekwencję klawiszy (taką, która z dotychczasowego wejścia może
utworzyć\ kompletną sekwencję klawiszy lub może otrzymać dodatkowe wejście,
aby utworzyć kompletną, dłuższą sekwencję klawiszy). Jeżeli wejście nie
zostanie wprowadzone w trakcie czasu oczekiwania, \fIreadline\fP użyje krótszej
kompletnej sekwencji klawiszy. Wartość jest określona w milisekundach,
dlatego 1000 oznacza, że \fIreadline\fP poczeka sekundę na dodatkowe
wejście. Jeśli ta zmienna jest ustawiona na wartość mniejszą lub równą\ zero,
lub na wartość nienumeryczną, \fIreadline\fP poczeka na wciśnięcie dodatkowego
klawisza, aby zdecydować którą sekwencję klawiszy uzupełnić.
.TP 
\fBmark\-directories (On)\fP
Jeżeli ustawione na \fBOn\fP, to uzupełniane nazwy katalogów mają dołączany
końcowy ukośnik.
.TP 
\fBmark\-modified\-lines (Off)\fP
Jeżeli ustawione na \fBOn\fP, wiersze historii, które zostały zmienione
wyświetlane są z poprzedzającą je gwiazdką (\fB*\fP).
.TP 
\fBmark\-symlinked\-directories (Off)\fP
Gdy ustawiona na \fBOn\fP, uzupełniane nazwy będące dowiązaniami symbolicznymi
do katalogów, mają dodany znak ukośnika (przedmiot wartości
\fBmark\-directories\fP).
.TP 
\fBmatch\-hidden\-files (On)\fP
Ta zmienna, gdy jest ustawiona na \fBOn\fP, powoduje, że readline wykonując
uzupełnianie nazw plików dopasowuje pliki, których nazwy zaczynają się od
kropki `.' (pliki ukryte). Gdy ustawiona na \fBOff\fP, początkowa kropka w
nazwie jaka ma być uzupełniona, musi być wpisana przez użytkownika.
.TP 
\fBmenu\-complete\-display\-prefix (Off)\fP
Gdy ustawiona na \fBOn\fP, uzupełnianie menu wyświetla wspólny przedrostek
listy możliwych uzupełnień (który może być pusty) przed cyklicznym
przełączaniem się między pozycjami z listy.
.TP 
\fBoutput\-meta (Off)\fP
Jeżeli ustawione na \fBOn\fP, readline wyświetla znaki z ustawionym ósmym bitem
wprost zamiast jako sekwencje specjalne z meta\-przedrostkiem.
.TP 
\fBpage\-completions (On)\fP
Gdy ustawione na \fBOn\fP, readline używa wewnętrznego programu wyświetlającego
podobnego do \fImore\fP, do wyświetlania pełnego ekranu możliwych uzupełnień na
raz.
.TP 
\fBprint\-completions\-horizontally (Off)\fP
Jeżeli ustawione na \fBOn\fP, readline wyświetla dopasowane uzupełnienia w
kolejności alfabetycznej poziomo, zamiast w dół ekranu.
.TP  
\fBrevert\-all\-at\-newline (Off)\fP
Gdy ustawione na \fBOn\fP, readline anuluje wszystkie zmiany w wierszach
historii przed powrotem, gdy wykonywane jest \fBaccept\-line\fP. Domyślnie,
wiersze historii mogą zostać zmodyfikowane i zachować swe listy anulowań
poprzez odwołania do \fBreadline\fP.
.TP 
\fBshow\-all\-if\-ambiguous (Off)\fP
Zmienia to domyślne zachowanie funkcji uzupełniania. Jeżeli jest ustawione
na \fBon\fP, to słowa mające więcej niż jedno możliwe uzupełnienie powodują, że
natychmiast zostaną podane dopasowania zamiast wyemitowania sygnału
dźwiękowego.
.TP 
\fBshow\-all\-if\-unmodified (Off)\fP
Zmienna modyfikuje domyślne zachowanie funkcji uzupełnienia w sposób podobny
do \fBshow\-all\-if\-ambiguous\fP. Gdy jest ustawiona na \fBOn\fP, słowa które mają
więcej niż jedno możliwe uzupełnienie bez możliwych uzupełnień częściowych
(możliwe uzupełnienia nie posiadają wspólnego przedrostka), są wypisywane
natychmiast, bez wcześniejszego używania brzęczyka.
.TP 
\fBshow\-mode\-in\-prompt (Off)\fP
Jeśli jest ustawiona na \fBOn\fP, dodaje znak na początku znaku zachęty
wskazujący tryb edycji: emacs (\fB@\fP), wiersz polecenia vi (\fB:\fP) lub tryb
wstawiania vi (\fB+\fP).
.TP 
\fBskip\-completed\-text (Off)\fP
Gdy jest ustawiona na \fBOn\fP, modyfikuje domyślne zachowanie uzupełniania gdy
do wiersza wstawiane jest pojedyncze dopasowanie. Jest to aktywne tylko
podczas przeprowadzania uzupełnienia w środku słowa. Gdy jest włączona,
readline nie wstawia znaków z uzupełniania, które pasują do znaków w miejscu
wprowadzania w uzupełnianym słowie, dzięki czemu części słowa za kursorem,
nie są duplikowane.
.TP 
\fBvisible\-stats (Off)\fP
Jeżeli ustawione na \fBOn\fP, to przy wyświetlaniu możliwych uzupełnień do
nazwy pliku zostanie dołączony znak określający typ pliku wskazywany przez
\fIstat\fP(2).
.PD
.SS "Konstrukcje warunkowe Readline"
.PP
Readline implementuje udogodnienie podobne duchem do funkcji kompilacji
warunkowej preprocesora C, pozwalające na wykonywanie przypisań klawiszy i
ustawień zmiennych w zależności od wyniku testów. Używane są cztery
dyrektywy analizatora składni.
.IP \fB$if\fP
Konstrukcja \fB$if\fP pozwala na wykonanie przypisań klawiszy w oparciu o tryb
edycji, używany terminal lub aplikację korzystającą z readline. Tekst testu
rozciąga się do końca wiersza; do jego wydzielenia nie są wymagane żadne
znaki.
.RS
.IP \fBmode\fP
Postać \fBmode=\fP dyrektywy \fB$if\fP służy do sprawdzania czy readline jest w
trybie emacs czy vi. Może być wykorzystywana, na przykład, w połączeniu z
poleceniem \fBset keymap\fP, do ustawienia przypisań w mapowaniach
\fIemacs\-standard\fP i \fIemacs\-ctlx\fP tylko jeśli readline uruchamia się w
trybie emacs.
.IP \fBterm\fP
Postać \fBterm=\fP można wykorzystywać do włączenia specyficznych dla terminala
przypisań klawiszy, być może do przypisania wyjścia dla sekwencji klawiszy
funkcyjnych terminala. Słowo po prawej stronie \fB=\fP sprawdzane jest z
zarówno pełną nazwą terminala, jaki i częścią jego nazwy przed pierwszym
\fB\-\fP. Umożliwia to, na przykład, dopasowanie przez \fIsun\fP zarówno \fIsun\fP jak
i \fIsun\-cmd\fP.
.IP \fBaplikacja\fP
Konstrukcja \fBaplikacja\fP służy do włączania ustawień specyficznych dla
aplikacji. Każdy program korzystający z biblioteki readline ustawia nazwę
aplikacji (\fIapplication name\fP), a plik inicjujący może sprawdzić czy ma ona
jakąś szczególną wartość.  Może to być używane do przypisywania sekwencji
klawiszy funkcjom przydatnym w danym programie. Na przykład, poniższe
polecenie dodaje sekwencję klawiszy wykonującą w bash cytowanie bieżącego
lub poprzedniego słowa:
.sp 1
.RS
.nf
\fB$if\fP Bash
# Cytuj bieżące lub poprzednie słowo
"\eC\-xq": "\eeb\e"\eef\e""
\fB$endif\fP
.fi
.RE
.RE
.IP \fB$endif\fP
Polecenie to, jak widać w poprzednim przykładzie, kończy wykonywanie
polecenia \fB$if\fP.
.IP \fB$else\fP
Polecenia w tej gałęzi dyrektywy \fB$if\fP wykonywane są gdy nie powiedzie się
sprawdzenie warunku.
.IP \fB$include\fP
Dyrektywa ta pobiera jako argument pojedynczą nazwę pliku i odczytuje
polecenia i przypisania z tego pliku. Na przykład, poniższa dyrektywa
odczytałaby \fI/etc/inputrc\fP:
.sp 1
.RS
.nf
\fB$include\fP \^ \fI/etc/inputrc\fP
.fi
.RE
.SS Wyszukiwanie
.PP
Readline zapewnia polecenia do wyszukiwania w historii poleceń (zobacz
poniżej
.SM
\fBHISTORIA\fP)  wierszy zawierających zadany łańcuch.  Istnieją
dwa tryby wyszukiwania: \fIkrokowy\fP (incremental) i \fInie\-niekrokowy\fP
(non\-incremental).
.PP
Wyszukiwania krokowe rozpoczynają się przed zakończeniem wpisywania przez
użytkownika szukanego tekstu.  Po wpisaniu każdego znaków szukanego łańcucha
readline wyświetla następną pozycję historii pasującą do wpisanego do tej
pory łańcucha.  Wyszukiwanie krokowe wymaga tylko tylu znaków ile potrzebne
jest do znalezienia pożądanej pozycji historii.  Znaki występujące w
wartości zmiennej \fBisearch\-terminators\fP służą do przerwania wyszukiwania
krokowego.  Jeżeli zmienna ta nie ma przypisanej wartości, to wyszukiwanie
przerywają znaki Escape i Control\-J.  Control\-G porzuca wyszukiwanie krokowe
i przywraca pierwotny wiersz.  Gdy przerwie się wyszukiwanie, pozycja
historii zawierająca poszukiwany łańcuch staje się bieżącym wierszem.
.PP
W celu odnalezienia innych pasujących pozycji, należy nacisnąć odpowiednio
Control\-S lub Control\-R.  Wyszukuje to wstecz lub w przód kolejną pasującą
do dotychczas wpisanego łańcucha pozycję historii.  Wszystkie inne sekwencje
klawiszy przypisane do polecenia readline przerywają wyszukiwanie i wykonują
zadane polecenie.  Na przykład, znak \fInowej linii\fP przerywa wyszukiwanie i
akceptuje wiersz, wykonując skutkiem tego polecenie z listy historii.
.PP
Readline pamięta łańcuch użyty w ostatnim wyszukiwaniu krokowym. Jeżeli
Control\-R zostanie naciśnięte dwa razy, bez wprowadzenia pomiędzy
naciśnięciami innych znaków definiujących nowy łańcuch szukania, to
wykorzystywany jest uprzednio zapamiętany łańcuch.
.PP
Wyszukiwania nie\-krokowe czytają cały szukany łańcuch przed rozpoczęciem
wyszukiwania pasujących wierszy historii. Łańcuch może być wpisany przez
użytkownika lub być częścią zawartości bieżącego wiersza.
.SS "Nazwy poleceń Readline"
.PP
Poniżej podano listę nazw poleceń i domyślnych sekwencji klawiszy, do
których są one przypisane.  Nazwy poleceń bez towarzyszącej sekwencji
klawiszy są domyślnie nieprzypisane.  W poniższych opisach, \fIpunkt\fP oznacza
bieżącą pozycję kursora, zaś \fIzaznaczenie\fP do pozycji kursora zapamiętanej
przez polecenie \fBset\-mark\fP.  Tekst pomiędzy punktem a zaznaczeniem nazywany
jest \fIobszarem\fP.
.SS "Polecenia ruchu"
.PP
.PD 0
.TP 
\fBbeginning\-of\-line (C\-a)\fP
Przesuwa na początek bieżącego wiersza.
.TP 
\fBend\-of\-line (C\-e)\fP
Przesuwa na koniec wiersza.
.TP 
\fBforward\-char (C\-f)\fP
Przesuwa o znak w przód.
.TP 
\fBbackward\-char (C\-b)\fP
Przesuwa o znak wstecz.
.TP 
\fBforward\-word (M\-f)\fP
Przesuwa na koniec następnego słowa. Słowa złożone są ze znaków
alfanumerycznych (liter i cyfr).
.TP 
\fBbackward\-word (M\-b)\fP
Przesuwa na początek bieżącego, lub poprzedniego, słowa. Słowa złożone są ze
znaków alfanumerycznych (liter i cyfr).
.TP 
\fBshell\-forward\-word\fP
Przesuwa na koniec następnego słowa w przód. Słowa są oddzielone
niecytowanymi metaznakami powłoki.
.TP 
\fBshell\-backward\-word\fP
Przesuwa na początek bieżącego lub poprzedniego słowa w tył. Słowa są
oddzielone niecytowanymi metaznakami powłoki.
.TP 
\fBclear\-screen (C\-l)\fP
Czyści ekran pozostawiając bieżący wiersz na górze ekranu. Z argumentem,
odświeża bieżący wiersz bez czyszczenia ekranu.
.TP 
\fBredraw\-current\-line\fP
Odświeża bieżący wiersz.
.PD
.SS "Polecenia operujące na historii"
.PP
.PD 0
.TP 
\fBaccept\-line (Newline, Return)\fP
Akceptuje wiersz bez względu na to, gdzie znajduje się kursor. Jeżeli wiersz
ten nie jest pusty, to dodaje go do listy historii stosownie do stanu
zmiennej
.SM
\fBHISTCONTROL\fP.  Jeżeli wiersz jest zmienionym wierszem
historii, to odtwarza wiersz historii do stanu pierwotnego.
.TP 
\fBprevious\-history (C\-p)\fP
Sprowadza poprzednie polecenie z listy historii, przesuwając się wstecz
listy.
.TP 
\fBnext\-history (C\-n)\fP
Ściąga następne polecenie z listy historii, przesuwając się do przodu na
liście.
.TP 
\fBbeginning\-of\-history (M\-<)\fP
Przesuwa na pierwszy wiersz w historii.
.TP 
\fBend\-of\-history (M\->)\fP
Przesuwa na koniec historii wprowadzania, tj. obecnie wprowadzanego wiersza.
.TP 
\fBreverse\-search\-history (C\-r)\fP
Wyszukuje wstecz poczynając od bieżącego wiersza i przesuwając się, w razie
potrzeby, 'w górę' historii. Jest to wyszukiwanie krokowe.
.TP 
\fBforward\-search\-history (C\-s)\fP
Wyszukuje w przód poczynając od bieżącego wiersza i przesuwając się, w razie
potrzeby, 'w dół' historii. Jest to wyszukiwanie krokowe.
.TP 
\fBnon\-incremental\-reverse\-search\-history (M\-p)\fP
Wyszukuje wstecz poczynając od bieżącego wiersza posługując się
wyszukiwaniem nie\-krokowym podanego przez użytkownika łańcucha.
.TP 
\fBnon\-incremental\-forward\-search\-history (M\-n)\fP
Wyszukuje w przód poczynając od bieżącego wiersza posługując się
wyszukiwaniem nie\-krokowym podanego przez użytkownika łańcucha.
.TP 
\fBhistory\-search\-forward\fP
Wyszukuje w przód w historii łańcucha znaków pomiędzy początkiem bieżącego
wiersza a punktem.  Jest to wyszukiwanie nie\-krokowe.
.TP 
\fBhistory\-search\-backward\fP
Wyszukuje wstecz w historii łańcucha znaków pomiędzy początkiem bieżącego
wiersza a bieżącą pozycją kursora (\fIpunkt\fP).  Jest to wyszukiwanie
nie\-krokowe.
.TP 
\fByank\-nth\-arg (M\-C\-y)\fP
Wstawia pierwszy argument poprzedniego polecenia (zwykle drugie słowo z
poprzedniego wiersza) w punkt (bieżącą pozycję kursora). Z argumentem \fIn\fP,
wstawia \fIn\fP\-te słowo poprzedniego polecenia (słowa w poprzednim poleceniu
zaczynają się od słowa 0). Argument ujemny wstawia \fIn\fP\-te słowo od końca
poprzedniego polecenia. Po obliczeniu argumentu \fIn\fP, jest on wyodrębniany w
taki sposób, jak gdyby podano opcję interpretowania historii "!\fIn\fP".
.TP 
\fByank\-last\-arg (M\-.\^, M\-_\^)\fP
Wstawia ostatni argument poprzedniego polecenia (ostatnie słowo poprzedniej
pozycji historii). Z argumentem numerycznym, zachowuje się dokładnie tak,
jak \fByank\-nth\-arg\fP.  Kolejne wywołania \fByank\-last\-arg\fP przesuwają wstecz
listy historii, wstawiając po kolei ostatni argument (lub słowo określone
przez argument do pierwszego wywołania) każdego wiersza. Każdy argument
numeryczny podany do pomyślnego wywołania określa kierunek ruchu w
historii. Argument ujemny zmienia kierunek poruszania się (w tył lub w
przód). Możliwości interpretacji historii są używane do wyodrębnienia
ostatniego słowa, podobnie jak gdyby wybrano interpretację historii za
pomocą "!$".
.TP 
\fBshell\-expand\-line (M\-C\-e)\fP
Interpretuj wiersz, jak czyni to powłoka. Wykonuje to aliasy i interpretację
historii, jak również interpretację słów powłoki. Zobacz
.SM
\fBINTERPRETACJA HISTORII\fP poniżej.
.TP 
\fBhistory\-expand\-line (M\-^)\fP
Wykonuje interpretację powłoki w odniesieniu do bieżącego wiersza.  Zobacz
.SM
\fBINTERPRETACJA HISTORII\fP poniżej.
.TP 
\fBmagic\-space\fP
Wykonuje interpretację powłoki w odniesieniu do bieżącego wiersza i wstawia
spację.  Zobacz
.SM
\fBINTERPRETACJA HISTORII\fP poniżej.
.TP 
\fBalias\-expand\-line\fP
Wykonuje interpretację aliasów w odniesieniu do bieżącego wiersza.  Zobacz
.SM
\fBALIASY\fP powyżej.
.TP 
\fBhistory\-and\-alias\-expand\-line\fP
Wykonuje interpretację historii i aliasów w odniesieniu do bieżącego
wiersza.
.TP 
\fBinsert\-last\-argument (M\-.\^, M\-_\^)\fP
Synonim \fByank\-last\-arg\fP.
.TP 
\fBoperate\-and\-get\-next (C\-o)\fP
Akceptuje do wykonania bieżący wiersz i ściąga do edycji następny względem
bieżącego wiersz z historii. Argumenty są ignorowane.
.TP 
\fBedit\-and\-execute\-command (C\-xC\-e)\fP
Przywołuje edytor w bieżącym wierszu poleceń i wykonuje wynik jako polecenie
powłoki. \fBBash\fP stara się wywołać
.SM
\fB$VISUAL\fP,
.SM
\fB$EDITOR\fP i
\fIemacs\fP jako edytor, w tej kolejności.
.PD
.SS "Polecenia zmiany tekstu"
.PP
.PD 0
.TP 
\fIkoniec\-pliku\fP\fB (zwykle C\-d)\fP
Znak wskazujący koniec pliku, jak ustawiony np. przez
.if  t \f(CWstty\fP.
.if  n ``stty''.
Jeśli znak tej jest odczytany, gdy nie ma żadnych innych znaków w wierszu, a
punkt jest początkiem wiersza, Readline interpretuje to jako koniec wejścia
i zwraca
.SM
\fBEOF\fP.
.TP 
\fBdelete\-char (C\-d)\fP
Usuwa znak w tym punkcie. Jeżeli funkcja jest przypisana do tego samego
znaku, jak znak \fBEOF\fP tty, jak często bywa z \fBC\-d\fP, efekt jest opisany
powyżej.
.TP 
\fBbackward\-delete\-char (Rubout)\fP
Usuwa znak przed kursorem. Jeżeli podano argument numeryczny, zachowuje
usunięty tekst na stosie usunięć.
.TP 
\fBforward\-backward\-delete\-char\fP
Usuwa znak pod kursorem, chyba że kursor znajduje się na końcu wiersza,
wówczas usuwany jest znak przed kursorem.
.TP 
\fBquoted\-insert (C\-q, C\-v)\fP
Dodaje następny znak do wiersza dosłownie. W ten sposób wstawiane są znaki
takie, jak na przykład \fBC\-q\fP.
.TP 
\fBtab\-insert (C\-v TAB)\fP
Wstawia znak tabulacji.
.TP 
\fBself\-insert (a,\ b,\ A,\ 1,\ !,\ ...)\fP
Wstawia wpisany znak.
.TP 
\fBtranspose\-chars (C\-t)\fP
Zamienia miejscami znak sprzed punktu ze znakiem w punkcie, równocześnie
przesuwając punkt w przód. Jeżeli punkt jest na końcu wiersza to zamienia to
miejscami dwa znaki przed punktem. Argumenty ujemne nie skutkują.
.TP 
\fBtranspose\-words (M\-t)\fP
Zamienia miejscami słowo sprzed punktu ze słowem za punktem, przesuwając
równocześnie punkt za przesunięte sprzed niego słowo.  Jeżeli punkt jest na
końcu wiersza to zamienia to miejscami dwa ostanie słowa wiersza.
.TP 
\fBupcase\-word (M\-u)\fP
Zamienia na wielkie litery bieżące (lub następne) słowo. Z argumentem
ujemnym zamienia na wielkie litery poprzednie słowo, ale nie przesuwa
punktu.
.TP 
\fBdowncase\-word (M\-l)\fP
Zamienia na małe litery bieżące (lub następne) słowo. Z argumentem ujemnym
zamienia na małe litery poprzednie słowo, ale nie przesuwa punktu.
.TP 
\fBcapitalize\-word (M\-c)\fP
Zamienia na kapitaliki (pierwsza litera wielka, pozostałe małe) bieżące
(następne) słowo. Z argumentem ujemnym zamienia na kapitaliki poprzednie
słowo, ale nie przesuwa punktu.
.TP 
\fBoverwrite\-mode\fP
Przełącza tryb nadpisywania. Z jawnym, dodatnim argumentem liczbowym,
przełącza do trybu nadpisywania. Z jawnym, niedodatnim argumentem liczbowym,
przełącza do trybu wstawiania. Polecenie dotyczy jedynie trybu \fBemacs\fP,
tryb \fBvi\fP nadpisuje w inny sposób. Każde odwołania do \fIreadline()\fP jest
uruchamiane w trybie wstawiania. W trybie nadpisywania, znaki przypisane do
\fBself\-insert\fP zastępują tekst pod kursorem, zamiast przesuwać go w prawą
stronę. Znaki przypisane do \fBbackward\-delete\-char\fP zastępują znak przed
kursorem spacją. Domyślnie, to polecenie nie jest przypisane.
.PD
.SS "Usuwanie i wklejanie"
.PP
.PD 0
.TP 
\fBkill\-line (C\-k)\fP
Usuwa tekst od punktu do końca wiersza.
.TP 
\fBbackward\-kill\-line (C\-x Rubout)\fP
Usuwa wstecz do początku wiersza.
.TP 
\fBunix\-line\-discard (C\-u)\fP
.\" There is no real difference between this and backward-kill-line
Usuwa wstecz od punktu do początku wiersza. Usuwany tekst jest zachowywany
na stosie usunięć.
.TP 
\fBkill\-whole\-line\fP
Usuwa wszystkie znaki bieżącego wiersza, bez względu na położenie punktu.
.TP 
\fBkill\-word (M\-d)\fP
Usuwa od punktu do końca bieżącego słowa, lub jeśli użyte pomiędzy słowami,
do końca następnego słowa. Granice słów są takie same, jak używane przez
\fBforward\-word\fP.
.TP 
\fBbackward\-kill\-word (M\-Rubout)\fP
Usuwa słowo sprzed punktu. Granice słów są takie same, jak używane przez
\fBbackward\-word\fP.
.TP 
\fBshell\-kill\-word (M\-d)\fP
Usuwa od kursora do końca bieżącego słowa lub, jeśli kursor znajduje się
pomiędzy słowami, do końca następnego słowa. Granice słów są takie same, jak
używane przez \fBshell\-forward\-word\fP.
.TP 
\fBshell\-backward\-kill\-word (M\-Rubout)\fP
Usuwa słowo sprzed punktu. Granice słów są takie same, jak używane przez
\fBshell\-backward\-word\fP.
.TP 
\fBunix\-word\-rubout (C\-w)\fP
Usuwa słowo sprzed punktu, jako separatora słów używając białych znaków.
Usunięty tekst zachowywany jest na stosie usunięć.
.TP 
\fBunix\-filename\-rubout\fP
Usuwa słowo sprzed punktu, jako separatora słów używając białych znaków i
ukośnika.Usunięty tekst zachowywany jest na stosie usunięć.
.TP 
\fBdelete\-horizontal\-space (M\-\e)\fP
Usuwa wszystkie spacje i tabulatory wokół punktu.
.TP 
\fBkill\-region\fP
Usuwa tekst w bieżącym obszarze.
.TP 
\fBcopy\-region\-as\-kill\fP
Kopiuje tekst obszaru do bufora usuwania.
.TP 
\fBcopy\-backward\-word\fP
Kopiuje słowo sprzed punktu do bufora usuwania.  Granice słów są takie same,
jak dla \fBbackward\-word\fP.
.TP 
\fBcopy\-forward\-word\fP
Kopiuje słowo występujące po punkcie do bufora usuwania.  Granice słów są
takie same, jak dla \fBforward\-word\fP.
.TP 
\fByank (C\-y)\fP
Wkleja wierzchołek stosu usunięć do bufora w punkcie (w miejscu kursora).
.TP 
\fByank\-pop (M\-y)\fP
Obraca stos usunięć i wkleja nowy wierzchołek. Działa tylko następując po
\fByank\fP lub \fByank\-pop\fP.
.PD
.SS "Argumenty numeryczne"
.PP
.PD 0
.TP 
\fBdigit\-argument (M\-0, M\-1, ..., M\-\-)\fP
Dodaje tę cyfrę do już składanego argumentu lub rozpoczyna nowy argument.
M\-\- rozpoczyna argument ujemny.
.TP 
\fBuniversal\-argument\fP
Jest to inna metoda podawania argumentu.  Jeżeli po tym poleceniu występuje
jedna lub więcej cyfr, z opcjonalnym początkowym znakiem minus, to cyfry te
definiują argument.  Jeżeli po poleceniu występują cyfry, to powtórne
wykonanie \fBuniversal\-argument\fP kończy argument numeryczny, ale w przeciwnym
wypadku jest ignorowane.  W przypadku specjalnym, jeżeli bezpośrednio po tym
poleceniu występuje znak nie będący ani cyfrą ani znakiem minus, to argument
licznik dla następnego polecenia mnożony jest przez cztery.  Argument
licznik [zwykle powtórzeń] wynosi początkowo cztery, toteż wykonanie tej
funkcji po raz pierwszy nadaje mu wartość cztery, po raz drugi szesnaście, i
tak dalej.
.PD
.SS Uzupełnianie
.PP
.PD 0
.TP 
\fBcomplete (TAB)\fP
Usiłuje przeprowadzić uzupełnianie tekstu przed punktem.  \fBBash\fP próbuje
uzupełniania traktując tekst kolejno: jako zmienną (jeżeli tekst zaczyna się
od \fB$\fP), nazwę użytkownika (jeśli tekst zaczyna się od \fB~\fP), nazwę hosta
(jeśli tekst zaczyna się od \fB@\fP) lub polecenie (łącznie z aliasami i
funkcjami). Jeżeli żadne z powyższych nie daje dopasowania, to próbowane
jest uzupełnianie nazw plików.
.TP 
\fBpossible\-completions (M\-?)\fP
Pokazuje możliwe uzupełnienia tekstu przed punktem.
.TP 
\fBinsert\-completions (M\-*)\fP
Wstawia przed punktem wszystkie uzupełnienia tekstu, które zostałyby
wygenerowane przez \fBpossible\-completions\fP.
.TP 
\fBmenu\-complete\fP
Podobne do \fBcomplete\fP, ale zastępuje słowo, jakie ma zostać uzupełnione
pojedynczym uzupełnieniem z listy możliwych.  Powtarzane wykonanie
\fBmenu\-complete\fP powoduje krokowe przechodzenie przez listę możliwych
uzupełnień i wstawianie każdego z nich po kolei (zamiast uzupełnianego
słowa).  Na końcu listy uzupełnień emitowany jest sygnał dźwiękowy (zależny
od ustawienia \fBbell\-style\fP) i przywracany jest pierwotny tekst.  Argument
\fIn\fP przesuwa \fIn\fP pozycji w przód na liście dopasowań; do przesuwania się
wstecz można użyć argumentu ujemnego. Polecenie w zamierzeniu ma być
przypisane do klawisza \fBTAB\fP, ale domyślnie nie jest przypisane.
.TP 
\fBmenu\-complete\-backward\fP
Podobne do \fBmenu\-complete\fP, ale przemieszcza się wstecz po liście możliwych
uzupełnień, identycznie gdyby \fBmenu\-complete\fP podano ujemny argument. To
polecenie jest domyślnie nieprzypisane.
.TP 
\fBdelete\-char\-or\-list\fP
Usuwa znak pod kursorem, jeśli nie jest to początek bądź koniec wiersza (jak
\fBdelete\-char\fP). Na końcu wiersza, zachowuje się identycznie jak
\fBpossible\-completions\fP. To polecenie jest domyślnie nieprzypisane.
.TP 
\fBcomplete\-filename (M\-/)\fP
Usiłuje wykonać uzupełnianie nazw plików na tekście sprzed kursora.
.TP 
\fBpossible\-filename\-completions (C\-x /)\fP
Pokazuje możliwe uzupełnienia tekstu sprzed kursora, traktując go jak nazwę
pliku.
.TP 
\fBcomplete\-username (M\-~)\fP
Usiłuje wykonać uzupełnianie tekstu sprzed kursora, traktując go jak nazwę
użytkownika.
.TP 
\fBpossible\-username\-completions (C\-x ~)\fP
Pokazuje możliwe uzupełnienia tekstu sprzed kursora, traktując go jak nazwę
użytkownika.
.TP 
\fBcomplete\-variable (M\-$)\fP
Usiłuje wykonać uzupełnianie tekstu sprzed kursora, traktując go jak zmienną
powłoki.
.TP 
\fBpossible\-variable\-completions (C\-x $)\fP
Pokazuje możliwe uzupełnienia tekstu sprzed kursora, traktując go jak
zmienną powłoki.
.TP 
\fBcomplete\-hostname (M\-@)\fP
Usiłuje wykonać uzupełnianie tekstu sprzed kursora, traktując go jak nazwę
hosta.
.TP 
\fBpossible\-hostname\-completions (C\-x @)\fP
Pokazuje możliwe uzupełnienia tekstu sprzed kursora, traktując go jak nazwę
hosta.
.TP 
\fBcomplete\-command (M\-!)\fP
Usiłuje uzupełnić tekst sprzed punktu, traktując go jak nazwę polecenia.
Uzupełnianie polecenia próbuje dopasować tekst kolejno do aliasów, słów
zastrzeżonych, funkcji powłoki, poleceń wbudowanych powłoki i wreszcie nazw
plików wykonywalnych.
.TP 
\fBpossible\-command\-completions (C\-x !)\fP
Pokazuje możliwe uzupełnienia tekstu sprzed kursora, traktując go jak nazwę
polecenia.
.TP 
\fBdynamic\-complete\-history (M\-TAB)\fP
Usiłuje uzupełnić tekst sprzed kursora, w celu odnalezienia możliwych
uzupełnień porównując go z wierszami listy historii.
.TP 
\fBdabbrev\-expand\fP
Usiłuje wykonać uzupełnienie menu na tekście sprzed kursora, w celu
odnalezienia możliwych uzupełnień porównując go z wierszami listy historii.
.TP 
\fBcomplete\-into\-braces (M\-{)\fP
Wykonuje uzupełnianie nazwy pliku i wstawia listę możliwych uzupełnień ujętą
w nawiasy klamrowe, tak że jest ona dostępna dla powłoki (zobacz powyżej
\fBInterpretacja nawiasów\fP).
.PD
.SS "Makra klawiaturowe"
.PP
.PD 0
.TP 
\fBstart\-kbd\-macro (C\-x (\^)\fP
Rozpoczyna zachowywanie wpisywanych znaków w bieżącym makrze klawiaturowym.
.TP 
\fBend\-kbd\-macro (C\-x )\^)\fP
Zatrzymuje zachowywanie wpisywanych znaków w bieżącym makrze klawiaturowym i
przechowuje definicję.
.TP 
\fBcall\-last\-kbd\-macro (C\-x e)\fP
Ponownie wykonuje zdefiniowane makro klawiaturowe, powodując pojawianie się
znaków makra tak, jakby zostały wpisane z klawiatury.
.TP 
\fBprint\-last\-kbd\-macro ()\fP
Wypisuje ostatnie makro klawiaturowe, w formacie przeznaczonym do pliku
\fIinputrc\fP.
.PD
.SS Różne
.PP
.PD 0
.TP 
\fBre\-read\-init\-file (C\-x C\-r)\fP
Odczytuje zawartość pliku \fIinputrc\fP i dołącza wszystkie znalezione tam
przypisania klawiszy i zmiennych.
.TP 
\fBabort (C\-g)\fP
Zaniechuje bieżącego polecenia edycji i emituje sygnał dźwiękowy terminala
(zgodnie z ustawieniami \fBbell\-style\fP).
.TP 
\fBdo\-uppercase\-version (M\-a, M\-b, M\-\fP\fIx\fP\fB, ...)\fP
Jeżeli poprzedzony przedrostkiem meta znak \fIx\fP jest małą literą, uruchamia
plecenie, które jest przypisane do odpowiedniej wielkiej litery.
.TP 
\fBprefix\-meta (ESC)\fP
Poprzedza przedrostkiem meta następny wpisany znak.
.SM
\fBESC\fP \fBf\fP jest
równoważne \fBMeta\-f\fP.
.TP 
\fBundo (C\-_, C\-x C\-u)\fP
Krokowe cofnięcie operacji, pamiętane odrębnie dla każdego wiersza.
.TP 
\fBrevert\-line (M\-r)\fP
Cofa wszystkie zmiany wykonane na tym wierszu. Podobne do wykonania
polecenia \fBundo\fP wystarczająco wiele razy, by przywrócić wiersz do stanu
początkowego.
.TP 
\fBtilde\-expand (M\-&)\fP
Wykonuje interpretację tyldy w odniesieniu do bieżącego słowa.
.TP 
\fBset\-mark (C\-@, M\-<spacja>)\fP
stawia znacznik (mark) w bieżącym punkcie. Jeżeli podano argument
numeryczny, znacznik jest ustawiany na takiej pozycji.
.TP 
\fBexchange\-point\-and\-mark (C\-x C\-x)\fP
Zamień punkt ze znacznikiem. Aktualna pozycja kursora ustawiana jest na
zapamiętaną, a dotychczasowa pozycja zachowywana jako znacznik.
.TP 
\fBcharacter\-search (C\-])\fP
Odczytywany jest znak a punkt przesuwa się na następne wystąpienie tego
znaku. Licznik ujemny wyszukuje poprzednie wystąpienia.
.TP 
\fBcharacter\-search\-backward (M\-C\-])\fP
Odczytywany jest znak a punkt przesuwa się na poprzednie wystąpienie tego
znaku. Licznik ujemny wyszukuje kolejne wystąpienia.
.TP 
\fBskip\-csi\-sequence\fP
Odczytuje wystarczająco wiele znaków, aby pobrać sekwencje wielu klawiszy,
np. zdefiniowaną przez klawisze takie jak Home i End. Takie sekwencje
zaczynają się znacznikiem sekwencji kontrolnej (Control Sequence Indicator \-
CSI), z reguły ESC\-[. Jeśli taka sekwencja jest przypisana do "\e[", to
klawisze wchodzące w skład tej sekwencji nie będą działać (chyba że zostały
jawnie przypisane do polecenia readline) zamiast wstawiać niepowiązane znaki
do bufora edycyjnego. Domyślnie, to polecenie jest nieprzypisane, ale
przypisanie powinno przeważnie odnosić się do ESC\-[.
.TP 
\fBinsert\-comment (M\-#)\fP
Bez argumentu numerycznego, na początek bieżącego wiersza wstawiana jest
wartość zmiennej \fBcomment\-begin\fP readline. Jeśli podano numeryczny
argument, to polecenia działa jak przełącznik: jeśli znaki na początku
wiersza nie pasują do wartości \fBcomment\-begin\fP, to wartość jest wstawiana,
w przeciwnym wypadku znaki w \fBcomment\-begin\fP są usuwane z początku każdego
wiersza. W każdym przypadku wiersz jest akceptowany tak, jakby wprowadzono
znak nowej linii.  Domyślna wartość \fBcomment\-begin\fP powoduje, że polecenie
to czyni bieżący wiersz komentarzem powłoki. Jeśli numeryczny argument
powoduje usunięcie znaku komentarza, to dany wiersze będzie wykonany przez
powłokę.
.TP 
\fBglob\-complete\-word (M\-g)\fP
Słowo sprzed kursora jest traktowane jako wzorzec rozwijania nazw plików,
bez jawnego dodania gwiazdki (asterysku). Ten wzorzec może zostać użyty do
wygenerowania listy pasujących nazw plików do możliwych uzupełnień.
.TP 
\fBglob\-expand\-word (C\-x *)\fP
Słowo sprzed kursora traktowane jest jak wzorzec rozwijania nazw plików i
wstawiana jest lista pasujących nazw, zastępując słowo\-wzorzec. Jeśli podano
numeryczny argument, to przed rozwijaniem nazw plików dodawana jest gwiazdka
(asterysk).
.TP 
\fBglob\-list\-expansions (C\-x g)\fP
Wyświetlana jest lista rozwinięć, jakie zostałyby utworzone przez
\fBglob\-expand\-word,\fP a wiersz jest ponownie wyświetlany. Jeśli podano
numeryczny argument, to przed rozwijaniem nazw plików dodawana jest gwiazdka
(asterysk).
.TP 
\fBdump\-functions\fP
Wypisuje do strumienia wyjściowego readline wszystkie funkcje i ich
przypisania klawiszy. Jeżeli podano argument numeryczny, wyjście jest
formatowane w taki sposób, by można zrobić je częścią pliku \fIinputrc\fP.
.TP 
\fBdump\-variables\fP
Wypisuje do strumienia wyjściowego readline wszystkie ustawialne zmienne
readline i ich wartości. Jeżeli podano argument numeryczny, wyjście jest
formatowane w taki sposób, by można zrobić je częścią pliku \fIinputrc\fP.
.TP 
\fBdump\-macros\fP
Wypisuje wszystkie sekwencje klawiszy readline przypisane do makr i łańcuchy
jakie dają w wyniku.  Jeżeli podano argument numeryczny, wyjście jest
formatowane w taki sposób, by można zrobić je częścią pliku \fIinputrc\fP.
.TP 
\fBdisplay\-shell\-version (C\-x C\-v)\fP
Wyświetla informację o wersji aktualnego egzemplarza \fBbash\fP.
.PD
.SS "Programowalne uzupełnianie"
.PP
Gdy następuje próba uzupełnienia słowa dla argumentu polecenia, dla którego
zdefiniowano specyfikację uzupełniania (completion specification,
\fIcompspec\fP) przy pomocy wbudowanego polecenia \fBcomplete\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP poniżej), wywoływane są usługi
programowalnego uzupełniania.
.PP
Po pierwsze, identyfikowana jest nazwa polecenia. Jeśli słowo polecenia jest
łańcuchem pustym (próba uzupełniania następuje na początku pustego wiersza),
używany jest każdy compspec zdefiniowany opcją \fB\-E\fP do \fBcomplete\fP. Jeżeli
dla tego polecenia zdefiniowano compspec, to compspec jest używane do
utworzenia listy możliwych uzupełnień słowa.  Jeżeli słowo polecenia jest
pełną nazwą ścieżkową, to najpierw szukane jest compspec dla pełnej nazwy.
Jeśli nie zostanie odnalezione, to następuje próba znalezienia compspec dla
części występującej po ostatnim ukośniku. Jeśli powyższe wyszukiwania nie
dają wyniku w compspec, to jako domyślne używane są compspec zdefiniowane
opcją \fB\-D\fP do \fBcomplete\fP.
.PP
Po odnalezieniu compspec, jest ono używane do utworzenia listy pasujących
słów.  Jeżeli compspec nie zostało znalezione, to wykonywane jest domyślne
uzupełnianie \fBbash\fPa, jak opisano powyżej w \fBUzupełnianie\fP.
.PP
Na początek, używane są akcje określone przez compspec. Zwracane są
wyłącznie dopasowania poprzedzone dopasowywanym słowem.  Gdy do uzupełniania
nazw plików lub katalogów użyto opcji \fB\-f\fP lub \fB\-d\fP, do filtrowania
dopasowań wykorzystywana jest zmienna powłoki
.SM
\fBFIGNORE\fP.
.PP
W następnej kolejności tworzone są ewentualne uzupełnienia określone przez
wzorzec rozwinięcia nazw plików opcji \fB\-G\fP.  Słowa tworzone przez wzorzec
nie muszą pasować do uzupełnianego słowa.  Zmienna powłoki
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP nie jest używana do filtrowania dopasowań, ale zmienna
.SM
\fBFIGNORE\fP jest używana.
.PP
Następnie, brany jest pod uwagę łańcuch podany jako argument opcji \fB\-W\fP.
Łańcuch jest najpierw rozbijany przy zastosowaniu znaków ze zmiennej
specjalnej
.SM
\fBIFS\fP jako separatorów.  Honorowane jest cytowanie
powłoki.  Później każde ze słów interpretowane jest z wykorzystaniem
interpretacji nawiasów, interpretacji tyld, podstawiania parametrów,
interpretacji zmiennych i wyrażeń arytmetycznych i podstawiania wyników
poleceń, jak opisano powyżej w sekcji
.SM
\fBINTERPRETACJA\fP.  Wyniki są
rozbijane z zastosowaniem reguł opisanych powyżej w sekcji \fBPodział na
słowa\fP.  Wyniki interpretacji są dopasowywane przedrostkiem z uzupełnianym
słowem, a pasujące słowa stają się możliwymi uzupełnieniami.
.PP
Po utworzeniu tych dopasowań, wywoływana jest funkcja lub polecenie
określone opcjami \fB\-F\fP i \fB\-C\fP.  Podczas wywoływania polecenia czy funkcji,
zmiennym
.SM
\fBCOMP_LINE\fP,
.SM
\fBCOMP_POINT\fP,
.SM
\fBCOMP_KEY\fP i
.SM
\fBCOMP_TYPE\fP przypisywane są wartości, jak opisano to powyżej w
sekcji \fBZmienne powłoki\fP.  Jeżeli wywoływana jest funkcja powłoki,
ustawiane są również zmienne
.SM
\fBCOMP_WORDS\fP i
.SM
\fBCOMP_CWORD\fP.
Kiedy wywoływana jest funkcja czy polecenie, pierwszym argumentem (\fB$1\fP)
staje się nazwa polecenia, którego argumenty są uzupełniane, drugim
argumentem (\fB$2\fP) \-\- uzupełniane słowo, a trzecim słowem (\fB$3\fP)
poprzedzające w wierszu poleceń słowo aktualnie uzupełniane.  Nie jest
wykonywane żadne filtrowanie utworzonych uzupełnień stosownie do
uzupełnianego słowa. Funkcja czy polecenie mają pełną swobodę tworzenia
dopasowań.
.PP
W pierwszej kolejności wywoływana jest funkcja określona przez \fB\-F\fP.  Do
tworzenia dopasowań może ona korzystać z dowolnych możliwości powłoki,
łącznie z opisanym poniżej poleceniem wbudowanym \fBcompgen\fP. Funkcja musi
umieścić możliwe uzupełnienia w zmiennej tablicowej
.SM
\fBCOMPREPLY\fP,
jedno na element tablicy.
.PP
Następnie, wywoływane jest polecenie określone opcją \fB\-C\fP, działające w
środowisku równoważnym podstawianiu poleceń.  Powinno ono wypisać listę
uzupełnień, po jednym w wierszu, na standardowe wyjście.  Jeżeli jest to
niezbędne, do utworzenia znaku nowej linii można użyć odwróconego ukośnika.
.PP
Po utworzeniu wszelkich możliwych uzupełnień, do listy tej stosowany jest
filtr określony opcją \fB\-X\fP.  Filtr jest takim wzorcem, jak używany przy
rozwijaniu nazw ścieżkowych.  Znak \fB&\fP we wzorcu zastępowany jest tekstem
uzupełnianego słowa.  Literał \fB&\fP można otrzymać poprzedzając go odwrotnym
ukośnikiem; odwrotny ukośnik zostanie usunięty przed próbą dopasowania.
Wszystkie uzupełnienia pasujące do wzorca będą usunięte z listy.  Początkowy
\fB!\fP daje zaprzeczenie wzorca. Będą wówczas usuwane uzupełnienia nie
pasujące do wzorca.
.PP
Na koniec, do każdego elementu listy dodawane są przedrostek i przyrostek
określone opcjami \fB\-P\fP i \fB\-S\fP, a wynik zwracany jest do kodu uzupełniania
readline jako lista możliwych uzupełnień.
.PP
Jeśli poprzednio zastosowane działania nie utworzyły żadnych dopasowań, zaś
przy definiowaniu compspec podano opcję \fB\-o dirnames\fP polecenia
\fBcomplete\fP, to dokonywana jest próba uzupełnienia nazwy katalogu.
.PP
Jeśli do \fBcomplete\fP podano opcję \fB\-o plusdir\fP gdy istnieje zdefiniowane
compspec, to próba dopasowania nazw katalogów jest przeprowadzana, a
ewentualne dopasowania są dodawane do wyników innych akcji.
.PP
Domyślnie, jeżeli znaleziono compspec, to cokolwiek ono utworzy zwracane
jest do kodu uzupełniającego jako pełny zestaw możliwych uzupełnień.  Nie są
próbowane domyślne uzupełnienia \fBbash\fP, a domyślne uzupełnianie nazw
ścieżkowych przez readline jest wyłączone. Jeśli przy definiowaniu compspec
podano opcję \fB\-o bashdefault\fP, to jeżeli compspec nie utworzy żadnych
uzupełnień, wykonane zostanie domyślne uzupełnienia \fBbash\fP. Jeśli przy
definiowaniu compspec podano opcję \fB\-o default\fP polecenia \fBcomplete\fP, to
jeżeli compspec nie utworzy żadnych uzupełnień, wykonane zostanie domyślne
uzupełnianie z readline (i, jeśli próbowano domyślnych uzupełnień \fBbash\fP,
także one).
.PP
Gdy compspec informuje o żądaniu uzupełnienia nazwy katalogu, funkcje
programowalnego uzupełnienia wymuszają na readline dodanie ukośnika, do
uzupełnianych nazw będących dowiązaniami symbolicznymi do katalogów, które
są przedmiotem wartości zmiennej \fBmark\-direstories\fP readline, niezależnie
od ustawienia zmiennej \fBmark\-symlinked\-directories\fP readline.
.PP
Istnieje pewna obsługa uzupełnień modyfikowanych dynamicznie. Jest to
szczególnie użyteczne w kombinacji z domyślnym uzupełnianiem z opcją
\fBcomplete \-D\fP. W przypadku funkcji powłoki, wykonywanych jako
odpowiedzialne za uzupełnianie, możliwe jest poinformowanie że uzupełnienie
powinno być ponowione za pomocą kodu zakończenia równego 124. Jeśli funkcja
powłoki zwróci 124 i zmieni powiązany compspec poleceniem, którego próbę
uzupełnienia podjęto (podanego jako pierwszy argument gdy funkcja jest
wykonywana), programowalne uzupełnianie rozpoczyna od początku, próbując
znaleźć nowy compspec dla polecenia. Pozwala na ustawianie uzupełnień
budowanych dynamicznie po wykonanej próbie uzupełnienia, zamiast ładowania
ich wszystkich naraz.
.PP
Przykładowo, przyjmując że istnieje biblioteka składająca się z compspec,
każda przechowywana w pliku odpowiadającym nazwie polecenia, to następująca
domyślna funkcja uzupełnienia załaduje uzupełnienia dynamicznie:
.PP
\f(CW_completion_loader()\fP
.br
\f(CW{\fP
.br
\f(CW	. "/etc/bash_completion.d/$1.sh" >/dev/null 2>&1 && return 124\fP
.br
\f(CW}\fP
.br
\f(CWcomplete \-D \-F _completion_loader \-o bashdefault \-o default\fP
.br
\fP
.SH HISTORIA
Jeżeli włączona jest opcja \fB\-o history\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP, to
powłoka zapewnia dostęp do \fIhistorii poleceń\fP, listy poleceń poprzednio
wprowadzonych.  Wartość zmiennej \fBHISTSIZE\fP wykorzystywana jest jako liczba
poleceń do zachowania na liście historii.  Zachowywany jest tekst ostatnich
.SM
\fBHISTSIZE\fP poleceń (domyślnie 500). Powłoka przechowuje każde
polecenie na liście przed podstawieniem wartości parametrów i zmiennych
(zobacz powyżej
.SM
\fBINTERPRETACJA\fP), ale przed wykonaniem interpretacji
historii, w zależności od wartości zmiennych powłoki
.SM
\fBHISTIGNORE\fP i
.SM
\fBHISTCONTROL\fP.
.PP
Przy uruchamianiu, historia inicjowana jest z pliku o nazwie wskazanej
zmienną
.SM
\fBHISTFILE\fP (domyślnie \fI~/.bash_history\fP). Plik o nazwie
wziętej z wartości
.SM
\fBHISTFILE\fP jest obcinany, jeśli zachodzi
potrzeba, by zawierał nie więcej wierszy niż określono to wartością zmiennej
.SM
\fBHISTFILESIZE\fP. Jeśli \fBHISTFILESIZE\fP jest nieustawione lub
ustawione na zero, wartość nienumeryczną lub wartość numeryczną mniejszą od
zera, plik historii nie jest obcinany. Gdy plik historii jest odczytywany,
wiersze zaczynające się od znaku komentarza historii, po którym występuje
bezpośrednio cyfra, są interpretowane jako czasy poprzedzającego
wcześniejszego historii. Czasy te mogą być opcjonalnie wyświetlane, w
zależności od wartości zmiennej
.SM
\fBHISTTIMEFORMAT\fP. Podczas kończenia
pracy powłoki z włączoną historią, ostatnie
.SM
\fB$HISTSIZE\fP wierszy
kopiowane jest z listy historii do
.SM
\fB$HISTFILE\fP.  Jeżeli włączona
jest opcja powłoki \fBhistappend\fP (zobacz opis \fBshopt\fP w sekcji
.SM
\fBWBUDOWANE\fP \fBPOLECENIA\fP \fBPOWŁOKI\fP poniżej), to wiersze są dodawane na
koniec pliku historii, w przeciwnym razie plik historii jest nadpisywany.
Jeżeli
.SM
\fBHISTFILE\fP nie jest ustawione lub plik historii nie daje się
zapisać, to historia nie jest zachowywana. Jeśli zmienna
.SM
\fBHISTTIMEFORMAT\fP jest ustawiona, to pieczątki czasowe oznaczone znakiem
komentarza historii są zapisywane do pliku historii, tak więc mogą być one
zachowywane pomiędzy sesjami powłoki. Znak historii komentarza jest
wykorzystywany w celu odróżnienia pieczątek czasowych od innych wierszy
historii. Po zapisaniu, plik historii jest obcinany, by nie zawierał więcej
niż
.SM
\fBHISTFILESIZE\fP wierszy. Jeśli
.SM
\fBHISTFILESIZE\fP nie jest
ustawione albo jest ustawione na null, wartość nienumeryczną lub wartość
numeryczną mniejszą od zera, to plik historii nie jest obcinany.
.PP
Do edycji lub ponownego wykonania części listy historii można korzystać z
wbudowanego polecenia \fBfc\fP (zobacz
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP
poniżej).  Wbudowanego polecenia \fBhistory\fP można używać do wyświetlania lub
zmiany listy historii i manipulacji plikiem historii.  Podczas posługiwania
się edycją wiersza poleceń, w każdym z trybów edycji umożliwiających dostęp
do listy historii, dostępne są polecenia przeszukiwania.
.PP
Powłoka umożliwia kontrolę nad tym, jakie polecenia są zachowywane na
liście.  Można ustawić zmienne
.SM
\fBHISTCONTROL\fP i
.SM
\fBHISTIGNORE\fP,
co spowoduje, że powłoka będzie zachowywać tylko podzbiór wprowadzonych
poleceń.  Opcja powłoki \fBcmdhist\fP, jeżeli jest włączona, powoduje, że
powłoka będzie usiłować zachować każdy wiersz polecenia wielowierszowego w
tej samej pozycji historii, dodając, gdzie jest to niezbędne, średniki, by
zachować poprawność składni.  Opcja powłoki \fBlithist\fP powoduje, że powłoka
będzie zachowywać polecenia z osadzonymi znakami nowej linii zamiast
średników. Zobacz opis wbudowanego \fBshopt\fP poniżej, w sekcji
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP, gdzie znajdziesz informacje o ustawianiu i
kasowaniu opcji powłoki.
.SH "INTERPRETACJA HISTORII"
.PP
Powłoka obsługuje funkcję interpretacji historii, podobną do interpretacji
historii w \fBcsh\fP.  Ta sekcja opisuje dostępne możliwości składni. Funkcja
ta jest domyślnie włączona dla powłok interaktywnych i może być wyłączona
przy pomocy opcji \fB+H\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP (zobacz poniżej
.SM
\fBWBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI\fP).  Powłoki nie\-interaktywne domyślnie nie
wykonują interpretacji historii.
.PP
Interpretacja historii wprowadza słowa z listy historii do strumienia
wejściowego, ułatwiając powtarzanie poleceń lub poprawianie szybkie błędów w
poprzednich poleceniach.
.PP
Interpretacja historii przeprowadzana jest bezpośrednio po przeczytaniu
pełnego wiersza, przed jego podziałem na słowa przez powłokę.  Odbywa się w
dwu częściach.  Pierwszą jest określenie, który wiersz z listy historii ma
zostać użyty podczas podstawiania.  Drugą stanowi wybór części tego wiersza
do włączenia w bieżący.  Wybrany z historii wiersz jest \fIzdarzeniem\fP
(event), a jego części na których wykonywane są działania są \fIsłowami\fP.
Dostępne są różne \fImodyfikatory\fP do manipulowania wybranymi słowami.
Wiersz rozbijany jest na słowa w ten sam sposób jak podczas odczytu wejścia,
tak że kilka słów separowanych \fImetaznakami\fP ujętych w cudzysłowy
traktowanych jest jak jedno słowo.  Interpretacja historii wprowadzana są
obecnością znaku rozwijającego historię, którym domyślnie jest \^\fB!\fP\^.
Cytować ten znak mogą wyłącznie odwrotny ukośnik (\^\fB\e\fP\^)  i pojedyncze
cudzysłowy.
.PP
Następujące znaki powstrzymują interpretację historii jeśli zostaną
znalezione bezpośrednio za znakiem interpretacji historii, nawet jeśli jest
niecytowany: spacja, tabulacja, znak nowego wiersza, znak powrotu karetki i
\fB=\fP. Jeśli włączono opcję powłoki \fBextglob\fP, to \fB(\fP również zapobiegnie
interpretacji.
.PP
Kilka opcji powłoki ustawianych przy pomocy \fBshopt\fP może służyć do
śledzenia działania interpretacji historii.  Jeżeli opcja \fBhistverify\fP
powłoki jest włączona (zobacz opis wbudowanego \fBshopt\fP)  i używane jest
\fBreadline\fP, to podstawienia historii nie są natychmiast przesyłane do
analizatora składni (parsera) powłoki.  Zamiast tego, zinterpretowany wiersz
jest ponownie ładowany do bufora edycyjnego \fBreadline\fP w celu dalszej
modyfikacji.  Jeżeli wykorzystywane jest \fBreadline\fP i włączona jest opcja
\fBhistreedit\fP, to zakończone niepowodzeniem podstawienie historii zostanie
ponownie załadowane do bufora edycyjnego \fBreadline\fP w celu poprawienia.
Opcją \fB\-p\fP wbudowanego polecenia \fBhistory\fP można posłużyć się do
oglądnięcia, co zrobi interpretacja historii przed jej zastosowaniem.  Opcji
\fB\-s\fP wbudowanego polecenia \fBhistory\fP można użyć w celu dodania poleceń na
koniec listy historii bez faktycznego ich wykonania, tak że będą dostępne
dla następnych przywołań.
.PP
Powłoka pozwala na kontrolowanie różnych znaków stosowanych przez mechanizm
interpretacji historii (zobacz opis \fBhistchars\fP powyżej, w sekcji \fBZmienne
powłoki\fP). Do oznaczania pieczątek czasowych, powłoka używa znaku komentarza
historii podczas zapisywania pliku historii.
.SS "Desygnatory zdarzeń (Event Designators)"
.PP
Desygnator zdarzenia jest odwołaniem do pozycji wiersza poleceń na liście
historii. O ile odwołanie nie jest absolutne, zdarzenia są relatywne w
stosunku do bieżącej pozycji w liście historii.
.PP
.PD 0
.TP 
\fB!\fP
Rozpoczyna podstawianie historii, z wyjątkiem sytuacji, gdy występuje po nim
odstęp, znak nowej linii, = lub ( (gdy włączono opcję powłoki \fBextglob\fP
używając wbudowanego \fBshopt\fP).
.TP 
\fB!\fP\fIn\fP
Wskazuje na \fIn\fP\-ty wiersz poleceń.
.TP 
\fB!\-\fP\fIn\fP
Wskazuje na wiersz poleceń bieżący minus \fIn\fP.
.TP 
\fB!!\fP
Wskazuje na poprzednie polecenie. jest to synonim `!\-1'.
.TP 
\fB!\fP\fIłańcuch\fP
Wskazuje na ostatnie poleceniem rozpoczynające się od \fIłańcucha\fP.
.TP 
\fB!?\fP\fIłańcuch\fP\fB[?]\fP
Wskazuje na ostatnie polecenie poprzedzające bieżącą pozycję w liście
historii, zawierające \fIłańcuch\fP.  Kończące \fB?\fP można pominąć jeśli
bezpośrednio po \fIłańcuchu\fP występuje znak nowej linii.
.TP 
\fB\d\s+2^\s-2\u\fP\fIłańcuch1\fP\fB\d\s+2^\s-2\u\fP\fIłańcuch2\fP\fB\d\s+2^\s-2\u\fP
Szybkie podstawianie. Powtarza ostatnie polecenie, wymieniając \fIłańcuch1\fP
na \fIłańcuch2\fP.  Równoważnik ,,!!:s/\fIłańcuch1\fP/\fIłańcuch\fP/\*(rq (zobacz
poniżej \fBModyfikatory\fP).
.TP 
\fB!#\fP
Cały wiersz poleceń wpisany do tego momentu.
.PD
.SS "Desygnatory słów (Word Designators)"
.PP
Desygnatory słów służą do wybierania ze zdarzenia żądanych słów.  Dwukropek
\fB:\fP oddziela określenie zdarzenia od desygnatora słowa. Może być pominięty
jeśli desygnator słowa rozpoczyna się od \fB^\fP, \fB$\fP, \fB*\fP, \fB\-\fP lub \fB%\fP.
Słowa numerowane są od początku wiersza, przy czym pierwsze ma numer 0
(zero).  Słowa są wstawiane do bieżącego wiersza, rozdzielane pojedynczymi
spacjami.
.PP
.PD 0
.TP 
\fB0 (zero)\fP
Słowo zerowe. Dla powłoki jest to słowo polecenia.
.TP 
\fIn\fP
\fIn\fP\-te słowo.
.TP 
\fB^\fP
Pierwszy argument. To znaczy, słowo 1.
.TP 
\fB$\fP
Ostatnie słowo. Jest to zwykle ostatni argument, ale jest interpretowany
jako zerowe słowo, gdy jest tylko jedno słowo w wierszu.
.TP 
\fB%\fP
Słowo dopasowane przez ostatnie wyszukanie `?\fIłańcuch\fP?'.
.TP 
\fIx\fP\fB\-\fP\fIy\fP
Zakres słów; `\-\fIy\fP' jest skróconym `0\-\fIy\fP'.
.TP 
\fB*\fP
Wszystkie słowa prócz zerowego. jest to synonim dla `\fI1\-$\fP'.  Nie jest
błędem użycie \fB*\fP jeśli w zdarzeniu jest tylko jedno słowo; w tym przypadku
zwracany jest łańcuch pusty.
.TP 
\fBx*\fP
Skrót od \fIx\-$\fP.
.TP 
\fBx\-\fP
Skrót od \fIx\-$\fP podobnie jak \fBx*\fP, ale pomija ostatnie słowo.
.PD
.PP
jeśli desygnator słowa podano bez określenia zdarzenia, za zdarzenie
przyjmowane jest poprzednie polecenie.
.SS Modyfikatory
.PP
Po opcjonalnym desygnatorze słowa może pojawić się sekwencja jednego lub
więcej poniższych modyfikatorów, każdy poprzedzony dwukropkiem `:'.
.PP
.PD 0
.PP
.TP 
\fBh\fP
Usuwa końcową składową nazwy pliku, pozostawiając tylko początek.
.TP 
\fBt\fP
Usuwa wszystkie początkowe składowe nazwy pliku, pozostawiając koniec.
.TP 
\fBr\fP
Usuwa kończący przyrostek postaci \fI.xxx\fP, pozostawiając główną część nazwy
(basename).
.TP 
\fBe\fP
Usuwa wszystko prócz końcowego przyrostka.
.TP 
\fBp\fP
Wypisuje nowe polecenie, ale go nie wykonuje.
.TP 
\fBq\fP
Cytuje podstawiane słowa, zabezpieczając je przed dalszym podstawianiem.
.TP 
\fBx\fP
Cytuje podstawiane słowa jak \fBq\fP, ale rozbija na słowa w miejscach
\fBodstępów\fP i znaków nowej linii.
.TP 
\fBs/\fP\fIstary\fP\fB/\fP\fInowy\fP\fB/\fP
Zastępuje \fInowym\fP pierwsze wystąpienie \fIstarego\fP w wierszu
zdarzenia. Zamiast / może zostać użyty dowolny ogranicznik.  Końcowy
ogranicznik jest opcjonalny jeżeli jest ostatnim znakiem wiersza
zdarzenia. Separator może być cytowany w \fInowym\fP i \fIstarym\fP przy pomocy
pojedynczego odwrotnego ukośnika. Jeżeli w \fInowym\fP pojawia się &, to jest
zastępowany \fIstarym\fP.  Pojedynczy odwrotny ukośnik będzie cytował &. Jeżeli
\fIstary\fP jest pusty, to ustawiany jest na ostatni podstawiany \fIstary\fP lub,
jeśli nie było poprzednich podstawień historii, ostatni \fIłańcuch\fP w
wyszukiwaniu \fB!?\fP\fIłańcuch\fP\fB[?]\fP.
.TP 
\fB&\fP
Powtarza poprzednie podstawienie.
.TP 
\fBg\fP
Powoduje, że zmiany zostaną zastosowane do całego wiersza zdarzenia.
Używany w połączeniu z `\fB:s\fP' (np. `\fB:gs/\fP\fIstary\fP\fB/\fP\fInowy\fP\fB/\fP')  lub
`\fB:&\fP'. Jeśli użyty z `\fB:s\fP', to zamiast / można posłużyć się dowolnym
separatorem, a ostatni separator jest opcjonalny jeżeli jest ostatnim
znakiem wiersza zdarzenia.
.TP 
\fBG\fP
Stosuje następujący po nim modyfikator "\fBs\fP" raz do każdego słowa w wierszu
zdarzenia.
.PD
.SH "WBUDOWANE POLECENIA POWŁOKI"
.\" start of bash_builtins
.zZ
.PP
Jeśli nie podano inaczej, każde z poleceń wbudowanych opisanych w niniejszej
sekcji jako akceptujące opcje poprzedzone \fB\-\fP akceptuje również symbol
\fB\-\-\fP określający koniec opcji. Wbudowane \fB:\fP, \fBtrue\fP, \fBfalse\fP i \fBtest\fP
nie akceptują opcji i nie traktują \fB\-\-\fP w sposób specjalny. Wbudowane
\fBexit\fP, \fBlogout\fP, \fBbreak\fP, \fBcontinue\fP, \fBlet\fP i \fBshift\fP akceptują i
przetwarzają argumenty zaczynające się od \fB\-\fP, bez wymogu podania
\fB\-\-\fP. Inne wbudowane polecenia, które akceptują argumenty, lecz nie są
opisane jako akceptujące opcje, interpretują argumenty zaczynające się od
\fB\-\fP jako opcje nieprawidłowe i wymagają \fB\-\-\fP, aby zapobiec takiej
interpretacji,
.sp .5
.PD 0
.TP 
\fB:\fP [\fIargumenty\fP]
.PD
Bez efektów; polecenie to nie robi niczego poza interpretacją \fIargumentów\fP
i wykonaniem ewentualnych podanych przekierowań. Zwracany jest zerowy kod
zakończenia.
.TP 
 \fB.\| \fP \fIplik\fP [\fIargumenty\fP]
.PD 0
.TP 
\fBsource\fP \fIplik\fP [\fIargumenty\fP]
.PD
Odczytuje i wykonuje polecenia z zadanego \fIpliku\fP w aktualnym środowisku
powłoki i zwraca kod zakończenia ostatniego wykonanego polecenia z tego
\fIpliku\fP.  Jeżeli nazwa \fIpliku\fP nie zawiera ukośnika, to do znalezienia
katalogu go zawierającego używana jest zmienna
.SM
\fBPATH\fP.  Plik
poszukiwany w
.SM
\fBPATH\fP nie musi być wykonywalny.  Jeśli \fBbash\fP nie
jest w \fItrybie posix\fP, wówczas jeżeli nie znaleziono pliku w
.SM
\fBPATH\fP, to przeszukiwany jest katalog bieżący.  Jeśli we wbudowanym
poleceniu \fBshopt\fP wyłączona jest opcja \fBsourcepath\fP, to
.SM
\fBPATH\fP nie
jest przeszukiwane.  jeśli podano jakieś \fIargumenty\fP, to stają się one
parametrami pozycyjnymi podczas wykonywania \fIpliku\fP. W przeciwnym razie
argumenty pozycyjne pozostają bez zmian.  Kod zakończenia jest kodem
ostatniego zakończonego przez skrypt polecenia (0 jeśli nie wykonano żadnego
polecenia), a fałszem jeżeli nie znaleziono \fIpliku\fP lub nie można go
odczytać.
.TP 
\fBalias\fP [\fB\-p\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwartość\fP] ...]
\fBAlias\fP bez argumentów bądź z opcją \fB\-p\fP wypisuje na standardowym wyjściu
listę aliasów w postaci \fBalias\fP \fInazwa\fP=\fIwartość\fP.  Jeśli nie dostarczono
argumentów, to definiowany jest alias (synonim)  dla każdej \fInazwy\fP, dla
której podano \fIwartość\fP.  Początkowa spacja w \fIwartości\fP powoduje, że
podczas interpretacji aliasu następne słowo będzie sprawdzane na
podstawianie aliasów.  Dla każdej \fInazwy\fP z listy argumentów, dla której
nie podano \fIwartości\fP, wypisywana jest nazwa i wartość aliasu.  \fBAlias\fP
zwraca prawdę, chyba że podano \fInazwę\fP, dla której nie został zdefiniowany
żaden alias.
.TP 
\fBbg\fP [\fIspec_zad\fP]
Wznawia w tle zawieszone zadanie \fIspec_zad\fP, tak jakby zostało ono
uruchomione z \fB&\fP.  Jeśli \fIspec_zad\fP nie występuje, to używane jest
\fIbieżące zadanie\fP, określone tak, jak je pojmuje powłoka.  \fBbg\fP
\fIspec_zad\fP zwraca 0, chyba że uruchomiono je przy wyłączonej kontroli zadań
(job control) lub uruchomiono z włączoną kontrolą zadań, jeśli nie
znaleziono \fIspec_zad\fP lub uruchomiono bez kontroli zadań.
.TP 
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fImapa\-klawiszy\fP] [\fB\-lpsvPSVX\fP]
.PD 0
.TP 
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fImapa\-klawiszy\fP] [\fB\-q\fP \fIfunkcja\fP] [\fB\-u\fP \fIfunkcja\fP] [\fB\-r\fP \fIsekw_klaw\fP]
.TP 
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fImapa\-klawiszy\fP] \fB\-f\fP \fIplik\fP
.TP 
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fImapa\-klawiszy\fP] \fB\-x\fP \fIsekw_klaw\fP:\fIpolec_powłoki\fP
.TP 
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fImapa\-klawiszy\fP] \fIsekw_klaw\fP:\fInazwa_funkcji\fP
.TP 
\fBbind\fP \fIpolecenie\-readline\fP
.PD
Wyświetla bieżące ustawienia przypisań (bindings) klawiszy i funkcji
\fBreadline\fP lub przypisuje sekwencję klawiszy to funkcji lub makra
\fBreadline\fP.  Składnia tych przypisań jest identyczna jak dla \fI.inputrc\fP,
ale każde z przypisań musi być przesłane jako osobny argument; np.,
\&'"\eC\-x\eC\-r": re\-read\-init\-file'. Opcje, jeśli je podano, mają następujące
znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-m \fP\fImapa\-klawiszy\fP
Wykorzystuje \fImapę\-klawiszy\fP jako mapę klawiszy, do której mają być
zastosowane następne przypisania. Akceptowanymi nazwami \fImap\-klawiszy\fP są
\fIemacs\fP, \fIemacs\-standard\fP, \fIemacs\-meta\fP, \fIemacs\-ctlx\fP, \fIvi\fP,
\fIvi\-move\fP, \fIvi\-command\fP i \fIvi\-insert\fP.  \fIvi\fP równoważne jest
\fIvi\-command\fP; \fIemacs\fP jest równoważne \fIemacs\-standard\fP.
.TP 
\fB\-l\fP
Podaje nazwy wszystkich funkcji \fBreadline\fP.
.TP 
\fB\-p\fP
Wyświetla nazwy funkcji i przypisania w taki sposób, że mogą być ponownie
odczytane.
.TP 
\fB\-P\fP
Podaje bieżące przypisania i nazwy funkcji \fBreadline\fP.
.TP 
\fB\-s\fP
Wyświetla nazwy i wartości zmiennych \fBreadline\fP w taki sposób, że mogą być
ponownie odczytane.
.TP 
\fB\-S\fP
Wyświetla sekwencje klawiszy \fBreadline\fP przypisane do makr i łańcuchy jakie
one wysyłają.
.TP 
\fB\-v\fP
Wyświetla sekwencje klawiszy \fBreadline\fP przypisane do makr i łańcuchy jakie
one wysyłają w taki sposób, że mogą być ponownie odczytane.
.TP 
\fB\-V\fP
Podaje bieżące nazwy i wartości zmiennych \fBreadline\fP.
.TP 
\fB\-f \fP\fIplik\fP
Czyta przypisania klawiszy z \fIpliku\fP.
.TP 
\fB\-q \fP\fIfunkcja\fP
Podaje, które klawisze wywołują podaną \fIfunkcję\fP.
.TP 
\fB\-u \fP\fIfunkcja\fP
Odwołuje przypisania wszystkich klawiszy przypisanych do danej \fIfunkcji\fP.
.TP 
\fB\-r \fP\fIsekw_klaw\fP
Usuwa bieżące przypisania dla \fIsekwencji klawiszy\fP.
.TP 
\fB\-x \fP\fIsekw_klaw\fP\fB:\fP\fIpolec_powłoki\fP
Powoduje, że za każdym naciśnięciem \fIsekwencji klawiszy\fP zostanie wykonane
\fIpolecenie powłoki\fP. Gdy \fIpolecenie powłoki\fP jest wykonywane, powłoka
ustawia zmienną
.SM
\fBREADLINE_LINE\fP na zawartość bufora wiersza
\fBreadline\fP oraz zmienną \fBREADLINE_POINT\fP na bieżące położenie miejsca
wprowadzania znaków. Jeśli wykonywane polecenie zmienia wartość
.SM
\fBREADLINE_LINE\fP lub
.SM
\fBREADLINE_POINT\fP, to te nowe wartości zostaną
uwzględnione podczas edytowania.
.TP 
\fB\-X\fP
Wypisuje wszystkie sekwencje klawiszy przypisane do poleceń powłoki i
powiązane polecenia w formacie, który można użyć ponownie jako wejście.
.PD
.PP
Zwracana jest wartość 0, chyba że podano nierozpoznaną opcję lub pojawił się
błąd.
.RE
.TP 
\fBbreak\fP [\fIn\fP]
Opuszcza pętlę \fBfor\fP, \fBwhile\fP, \fBuntil\fP lub \fBselect\fP.  Jeżeli podano
\fIn\fP, przerywa działanie do \fIn\fP\-tego poziomu.  \fIn\fP musi być \(>=
1. Jeżeli \fIn\fP jest większe od liczby obejmujących polecenie pętli, to
kończone są wszystkie obejmujące pętle. Wartością zwracaną jest 0, chyba że
powłoka nie wykonuje pętli podczas wykonania \fBbreak\fP.
.TP 
\fBbuiltin\fP \fIwbudowane\fP [\fIargumenty\fP]
Wykonuje zadane polecenie wbudowane powłoki, przesyłając mu \fIargumenty\fP i
zwraca jego kod zakończenia.  Przydatne podczas definiowania funkcji o
nazwie tożsamej z nazwą wbudowanego polecenia powłoki, zachowując
funkcjonalność polecenia wbudowanego wewnątrz funkcji.  Wbudowane \fBcd\fP jest
powszechnie redefiniowane w ten sposób.  Kodem zakończenia jest fałsz jeśli
\fIwbudowane\fP nie jest wbudowanym poleceniem powłoki.
.TP 
\fBcaller\fP [\fIwyrażenie\fP]
Zwraca kontekst aktywnego wywołania podprogramu (funkcji powłoki lub skryptu
wykonywanego wbudowanymi poleceniami \fB.\fP lub \fBsource\fP). Bez \fIwyrażenia\fP,
\fBcaller\fP wyświetla numer wiersza i plik źródłowy bieżącego wywołania
podprogramu. Jeśli do \fIwyrażenia\fP przekazano nieujemną liczbę całkowitą, to
\fBcaller\fP wyświetla numer wiersza, nazwę podprogramu i plik źródłowy
związany z pozycją w bieżącym stosie wywołania. Te dodatkowe informacje mogą
być użyte np. do wyświetlenia stosu wywołania. Bieżąca ramka jest ramką
0. Zwracaną wartością jest 0, chyba że powłoka nie wykonuje wywołania
podprogramu lub \fIwyrażenie\fP nie odnosi się do prawidłowej pozycji w stosie
wywołania.
.TP 
\fBcd\fP [\fB\-L\fP|[\fB\-P\fP [\fB\-e\fP]] [\-@]] [\fIkatalog\fP]
Zmienia bieżący katalog roboczy na \fIkatalog\fP. Jeśli nie poda się
\fIkatalogu\fP, domyślnie jest to wartość zmiennej powłoki
.SM
\fBHOME\fP. Wszelkie dodatkowe argumenty po \fIkatalogu\fP są ignorowane. Zmienna
.SM
\fBCDPATH\fP definiuje ścieżkę przeszukiwań dla katalogu zawierającego
\fIkatalog\fP: każda nazwa katalogu w
.SM
\fBCDPATH\fP jest przeszukiwana pod
kątem \fIkatalogu\fP. Alternatywne nazwy katalogów w
.SM
\fBCDPATH\fP
rozdzielane są dwukropkiem (:). Pusta nazwa katalogu w
.SM
\fBCDPATH\fP jest
tym samym, co katalog bieżący, tj. "\fB.\fP". Jeżeli \fIkatalog\fP rozpoczyna się
ukośnikiem (/), to
.SM
\fBCDPATH\fP nie jest używane. Opcja \fB\-P\fP nakazuje
użycie fizycznej struktury katalogów podążając za dowiązaniami symbolicznymi
przy przechodzeniu przez \fIkatalog\fP i przed przetwarzaniem wystąpień \fI..\fP w
\fIkatalogu\fP (zobacz też opcja \fB\-P\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP). Opcja
\fB\-L\fP wymusza podążanie za dowiązaniami symbolicznymi po przetworzeniu
wystąpień \fI..\fP w \fIkatalogu\fP. Jeśli w \fIkatalogu\fP pojawi się \fI..\fP, to jest
ono pzetwarzane przez usunięcie występującej zaraz przed nim składowej
ścieżki z \fIkatalogu\fP, aż do ukośnika rozpoczynającego \fIkatalog\fP. Jeśli z
\fB\-P\fP użyto opcji \fB\-e\fP, a bieżący katalog roboczy nie może zostać pomyślnie
określony po pomyślnej zmianie katalogu, to \fBcd\fP zwróci kod oznaczający
niepowodzenie. W systemach które to obsługują, opcja \fB\-@\fP przedstawia
atrybuty rozszerzone powiązane z plikiem jak i katalogiem. Argument \fB\-\fP
jest przetwarzany na
.SM
\fB$OLDPWD\fP przed przeprowadzeniem próby zmiany
katalogu.Jeśli użyta jest niepusta nazwa katalogu z
.SM
\fBCDPATH\fP lub
jeśli \fB\-\fP jest pierwszym argumentem, a zmiana katalogu odbyła się
pomyślnie, na standardowe wyjście wypisywana jest ścieżka absolutna do
nowego katalogu roboczego. Wartością zwracaną jest prawda jeśli pomyślnie
zmieniono katalog; w przeciwnym przypadku fałsz.
.TP 
\fBcommand\fP [\fB\-pVv\fP] \fIpolecenie\fP [\fIarg\fP ...]
Uruchamia \fIpolecenie\fP z \fIargumentami\fP zakazując zwykłego wyszukiwania
funkcji przez powłokę.  Wykonywane są wyłącznie polecenia wbudowane i
polecenia znalezione w
.SM
\fBPATH\fP.  Jeżeli podano opcję \fB\-p\fP,
wyszukiwanie \fIpolecenia\fP wykonywane jest przy użyciu domyślnej \fBPATH\fP,
która gwarantuje znalezienie wszystkich standardowych narzędzi.  Jeśli użyto
albo opcji \fB\-V\fP albo \fB\-v\fP, to wypisywany jest opis \fIpolecenia\fP.  Opcja
\fB\-v\fP powoduje, że zostanie wyświetlone pojedyncze słowo wskazujące
polecenie lub nazwę pliku, użyte do wywołania \fIpolecenia\fP; opcja \fB\-V\fP
tworzy bardziej obszerny opis.  Jeżeli podano opcję \fB\-V\fP lub \fB\-v\fP, to
kodem zakończenia jest 0 gdy odnaleziono \fIpolecenie\fP, zaś 1 gdy nie. Jeśli
nie podano żadnej z tych opcji i pojawił się błąd lub nie można znaleźć
\fIpolecenia\fP, to kod zakończenia wynosi 127. W przeciwnym wypadku kodem
zakończenia wbudowanego polecenia \fBcommand\fP jest kod zakończenia
\fIpolecenia\fP.
.TP 
\fBcompgen\fP [\fIopcja\fP] [\fIsłowo\fP]
Tworzy możliwe dopasowania uzupełnień dla \fIsłowa\fP zgodnie z \fIopcjami\fP,
które mogą być dowolnymi z opcji akceptowanych przez wbudowane polecenie
\fBcomplete\fP, z wyjątkiem \fB\-p\fP i \fB\-r\fP, i wypisuje dopasowania na
standardowe wyjście.  Przy stosowaniu opcji \fB\-F\fP lub \fB\-C\fP, różne zmienne
powłoki ustawiane przez usługi programowalnego uzupełniania, gdy są
dostępne, nie będą mieć użytecznych wartości.
.sp 1
Dopasowania będą tworzone w ten sam sposób, jakby kod uzupełniania
programowalnego tworzył je wprost ze specyfikacji uzupełniania z tymi samymi
flagami.  Jeżeli podano \fIsłowo\fP, to wyświetlone zostaną wyłącznie
uzupełnienia doń pasujące.
.sp 1
Wartością zwracaną jest prawda, chyba że podano niepoprawną opcję lub nie
zostały utworzone żadne dopasowania.
.TP 
\fBcomplete\fP [\fB\-abcdefgjksuv\fP] [\fB\-o\fP \fIopcjacomp\fP] [\fB\-DE\fP] [\fB\-A\fP \fIakcja\fP] [\fB\-G\fP \fIwzglob\fP] [\fB\-W\fP \fIlistasłów\fP] [\fB\-F\fP \fIfunkcja\fP] [\fB\-C\fP \fIpolecenie\fP]
.br
[\fB\-X\fP \fIwzfiltr\fP] [\fB\-P\fP \fIprzedrostek\fP] [\fB\-C\fP \fIprzyrostek\fP] \fInazwa\fP
[\fInazwa ...\fP]
.PD 0
.TP 
\fBcomplete\fP \fB\-pr\fP [\fB\-DE\fP] [\fInazwa\fP ...]
.PD
Określa, w jaki sposób będą uzupełniane argumenty dla każdej z \fInazw\fP.
Jeżeli podano opcję \fB\-p\fP, lub nie podano żadnych opcji, to wypisywane są
istniejące specyfikacje uzupełniania \- w sposób, który pozwala na ich
ponowne wykorzystanie jako wejścia.  Opcja \fB\-r\fP usuwa specyfikację
uzupełniania dla każdej z \fInazw\fP, lub jeśli \fInazw\fP nie podano, wszystkie
specyfikacje uzupełniania. Opcja \fB\-D\fP wskazuje, że pozostałe opcje i akcje
powinny dotyczyć "domyślnego" polecenia uzupełniania, to jest uzupełniania,
którego próbę podjęto na poleceniu o niezdefiniowanym wcześniej
uzupełnieniu. Opcja \fB\-E\fP oznacza, że pozostałe opcje i akcje powinny
dotyczyć "pustego" polecenia uzupełniania, tzn. uzupełniania, którego próbę
podjęto na pustym wierszu.
.sp 1
Proces stosowania tych specyfikacji uzupełnień podczas prób uzupełniania
słów omówiono powyżej w sekcji \fBProgramowalne uzupełnianie\fP.
.sp 1
Pozostałe opcje, jeśli je podano, mają niżej opisane znaczenie.  Argumenty
opcji \fB\-G\fP, \fB\-W\fP i \fB\-X\fP (i, jeśli to niezbędne, \fB\-P\fP i \fB\-S\fP) powinny
być cytowane dla ochrony przed interpretacją jaka wystąpi zanim zostanie
wywołane polecenie \fBcomplete\fP.
.RS
.PD 0
.TP  8
\fB\-o\fP \fIopcjacomp\fP
Wartość \fIopcjacomp\fP reguluje kilka aspektów zachowania się compspec
wykraczających poza zwykłe tworzenie uzupełnień.  \fIopcjacomp\fP przyjmuje
jedną z wartości:
.RS
.TP  8
\fBbashdefault\fP
Wykonuje pozostałe z domyślnych uzupełnień \fBbash\fP, jeśli compspec nie
utworzy żadnych dopasowań.
.TP  8
\fBdefault\fP
Stosuje domyślne uzupełnianie readline jeśli compspec nie utworzy żadnych
dopasowań.
.TP  8
\fBdirnames\fP
Wykonuje uzupełnianie nazw katalogów jeśli compspec nie utworzy żadnych
dopasowań.
.TP  8
\fBfilenames\fP
Powiadamia readline, że compspec tworzy nazwy plików, zatem może wykonać
przetwarzanie specyficzne dla takich nazw (jak dodanie ukośnika do nazw
katalogów czy usunięcie końcowych spacji). Zaprojektowane do stosowania z
funkcjami powłoki.
.TP  8
\fBnoquote\fP
Przekazuje readline, aby nie cytowało uzupełnianych słów, jeśli są nazwami
plików (domyślnie nazwy plików są cytowane).
.TP  8
\fBnospace\fP
Przekazuje readline, aby nie dodawało spacji (domyślnie) do uzupełnionych
słów, na końcu wiersza.
.TP  8
\fBplusdirs\fP
Po utworzeniu dopasowań zdefiniowanych przez compspec, przeprowadzana jest
próba dopasowania nazw katalogów, a ewentualne dopasowania są dodawane do
wyników innych akcji.
.RE
.TP  8
\fB\-A\fP \fIakcja\fP
\fIakcja\fP może być jedną z poniższych, tworzących listę możliwych dopasowań:
.RS
.TP  8
\fBalias\fP
Nazwy aliasów. Można też podać jako \fB\-a\fP.
.TP  8
\fBarrayvar\fP
Nazwy zmiennych tablicowych.
.TP  8
\fBbinding\fP
Nazwy przypisań klawiszy \fBreadline\fP.
.TP  8
\fBbuiltin\fP
Nazwy wbudowanych poleceń powłoki. Można też podać jako \fB\-b\fP.
.TP  8
\fBcommand\fP
Nazwy poleceń. Można też podać jako \fB\-c\fP.
.TP  8
\fBdirectory\fP
Nazwy katalogów. Można też podać jako \fB\-d\fP.
.TP  8
\fBdisabled\fP
Nazwy wyłączonych poleceń wbudowanych powłoki.
.TP  8
\fBenabled\fP
Nazwy włączonych poleceń wbudowanych powłoki.
.TP  8
\fBexport\fP
Nazwy wyeksportowanych zmiennych powłoki. Można też podać jako \fB\-e\fP.
.TP  8
\fBfile\fP
Nazwy plików. Można też podać jako \fB\-f\fP.
.TP  8
\fBfunction\fP
Nazwy funkcji powłoki.
.TP  8
\fBgroup\fP
Nazwy grup. Można też podać jako \fB\-g\fP.
.TP  8
\fBhelptopic\fP
Tematy pomocy akceptowane przez wbudowane polecenie \fBhelp\fP.
.TP  8
\fBhostname\fP
Nazwy hostów, pobrane z pliku określonego przez zmienną powłoki
.SM
\fBHOSTFILE\fP.
.TP  8
\fBjob\fP
Nazwy zadań, jeżeli aktywne jest sterowanie zadaniami. Można też podać jako
\fB\-j\fP.
.TP  8
\fBkeyword\fP
Zastrzeżone słowa powłoki. Można też podać jako \fB\-k\fP.
.TP  8
\fBrunning\fP
Nazwy działających zadań, jeżeli aktywne jest sterowanie zadaniami.
.TP  8
\fBservice\fP
Nazwy usług. Można też podać jako \fB\-s\fP.
.TP  8
\fBsetopt\fP
Dozwolone argumenty opcji \fB\-o\fP polecenia wbudowanego \fBset\fP.
.TP  8
\fBshopt\fP
Nazwy opcji powłoki, takie, jakie akceptuje polecenie wbudowane \fBshopt\fP.
.TP  8
\fBsignal\fP
Nazwy sygnałów.
.TP  8
\fBstopped\fP
Nazwy zatrzymanych zadań, jeśli aktywne jest sterowanie zadaniami.
.TP  8
\fBuser\fP
Nazwy użytkowników. Można też podać jako \fB\-u\fP.
.TP  8
\fBvariable\fP
Nazwy wszystkich zmiennych powłoki. Można też podać jako \fB\-v\fP.
.RE
.TP  8
\fB\-C\fP \fIpolecenie\fP
\fIpolecenie\fP jest wykonywane w środowisku podpowłoki, a jego wyjście jest
używane jako możliwe uzupełnienia.
.TP  8
\fB\-F\fP \fIfunkcja\fP
Funkcja powłoki \fIfunkcja\fP jest wykonywana w bieżącym środowisku
powłoki. Gdy funkcja jest wykonywana, pierwszy argument (\fB$1\fP) jest nazwą
polecenia, którego argumenty są uzupełniane, drugim argumentem (\fB$2\fP) jest
uzupełniane słowo, a trzecim (\fB$3\fP) jest słowo poprzedzające uzupełniane
słowo w bieżącym wierszu polecenia. Po zakończeniu, możliwe uzupełnienia są
pozyskiwane z wartości zmiennej tablicowej
.SM
\fBCOMPREPLY\fP.
.TP  8
\fB\-G\fP \fIwzglob\fP
Wzorzec rozwijania nazw plików \fIwzglob\fP jest rozwijany, tworząc listę
możliwych uzupełnień.
.TP  8
\fB\-P\fP \fIprzedrostek\fP
na początku każdego z możliwych uzupełnień, po zastosowaniu wszystkich
innych opcji, dodawany jest \fIprzedrostek\fP.
.TP  8
\fB\-S\fP \fIprzyrostek\fP
na końcu każdego z możliwych uzupełnień, po zastosowaniu wszystkich innych
opcji, dodawany jest \fIprzyrostek\fP.
.TP  8
\fB\-W\fP \fIlistasłów\fP
\fIlistasłów\fP jest rozbijana przy zastosowaniu znaków ze zmiennej specjalnej
.SM
\fBIFS\fP jako separatorów, a każde ze słów wynikowych jest
interpretowane.  Możliwe uzupełnienia są elementami listy wynikowej,
pasującymi do uzupełnianego słowa.
.TP  8
\fB\-X\fP \fIwzfiltr\fP
\fIwzfiltr\fP jest wzorcem używanym do rozwijania nazw plików.  Stosowany jest
do listy możliwych uzupełnień utworzonej przez poprzedzające go opcje i
argumenty, a każde pasujące do niego uzupełnienie jest usuwane z listy.
Początkowy \fB!\fP w \fIwzfiltr\fP powoduje negację wzorca; usuwane są wówczas
uzupełnienia nie pasujące do \fIwzfiltr\fP.
.PD
.PP
Wartością zwracana jest prawda, chyba że podano niepoprawną opcję, podano
bez argumentu \fInazwa\fP opcję inną niż \fB\-p\fP lub \fB\-r\fP, usiłowano usunąć
specyfikację uzupełniania dla \fInazwy\fP, dla której nie istnieje żadna
specyfikacja, albo też podczas dodawania specyfikacji uzupełniania wystąpił
błąd.
.RE
.TP 
\fBcompopt\fP [\fB\-o\fP \fIopcja\fP] [\fB\-DE\fP] [\fB+o\fP \fIopcja\fP] [\fInazwa\fP]
Modyfikuje opcje uzupełniania dla każdej \fInazwy\fP, zgodnie z \fIopcjami\fP lub
dla właśnie wykonywanego uzupełnienia, jeśli nie podano \fInazwy\fP. Jeśli nie
podano \fIopcji\fP, wyświetla opcje uzupełniania dla każdej \fInazwy\fP lub dla
bieżącego uzupełniania. Możliwymi wartościami \fIopcji\fP są opcje, które są
poprawne do wbudowanego polecenia \fBcomplete\fP. Opcja \fB\-D\fP oznacza, że
pozostałe opcje powinny być stosowane do "domyślnego" polecenia
uzupełniania, tzn. uzupełniania, którego próbę przeprowadzono dla polecenia,
dla którego nie zdefiniowano wcześniej uzupełnień. Opcja \fB\-E\fP oznacza, że
pozostałe opcje powinny być zastosowane do "pustego" polecenia uzupełniania,
tzn. uzupełnienia, którego próbę przeprowadzono na pustym wierszu.
.sp 1
Zwracaną wartością jest prawda, chyba że podano nieprawidłową opcję,
przeprowadzono próbę zmodyfikowania opcji dla \fInazwy\fP, dla której nie
istnieje specyfikacja uzupełniania lub wystąpił błąd wyjścia.
.TP 
\fBcontinue\fP [\fIn\fP]
Wznawia następną iterację obejmującej je pętli \fBfor\fP, \fBwhile\fP, \fBuntil\fP
lub \fBselect\fP.  Jeżeli podano \fIn\fP, wznawia \fIn\fP\-tą obejmującą pętlę.  \fIn\fP
musi być \(>= 1. Jeżeli \fIn\fP jest większe niż liczba obejmujących pętli,
to wznawiana jest ostatnia z pętli (,,najwyższa\*(rq). Wartość zwracana wynosi
0, chyba że powłoka nie wykonuje pętli podczas wykonywania \fBcontinue\fP.
.TP 
\fBdeclare\fP [\fB\-aAfFgilnrtux\fP] [\fB\-p\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwartość\fP] ...]
.PD 0
.TP 
\fBtypeset\fP [\fB\-aAfFgilnrtux\fP] [\fB\-p\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwartość\fP] ...]
.PD
Deklaruje zmienne i/lub nadaje im atrybuty.  Jeśli nie podano żadnych
\fInazw\fP, wyświetla wartości zmiennych.  Opcja \fB\-p\fP będzie wyświetlać
atrybuty i wartości każdej \fInazwy\fP. Gdy używane jest \fB\-p\fP z argumentami
\fInazwa\fP, ignorowane są dodatkowe opcje inne niż \fB\-f\fP lub \fB\-F\fP. Opcja
\fB\-p\fP podana bez argumentów \fInazwa\fP wyświetli atrybuty i wartości
wszystkich zmiennych posiadających atrybuty określone przez dodatkowe
opcje. Jeśli nie podano innych opcji z \fB\-p\fP, \fBdeclare\fP wyświetli atrybuty
i wartości wszystkich zmiennych powłoki. Opcja \fB\-f\fP ograniczy wyświetlanie
do funkcji powłoki. Opcja \fB\-F\fP zabrania wyświetlania definicji funkcji;
wypisywane są tylko nazwy i atrybuty funkcji.  Jeśli włączono opcję powłoki
\fBextdebug\fP przy użyciu \fBshopt\fP, to wyświetlane są również nazwa pliku
źródłowego i numer wiersza, w którym zdefiniowano funkcję. Opcja \fB\-F\fP
implikuje \fB\-f\fP. Opcja \fB\-f\fP wymusza tworzenie i modyfikację zmiennych na
poziomie globalnym, nawet gdy \fBdeclare\fP jest wykonywane w funkcji
powłoki. Jest ona ignorowana we wszystkich innych przypadkach. Poniższych
opcji można użyć do ograniczenia wyników do zmiennych o określonym atrybucie
lub do nadania zmiennym atrybutów:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-a\fP
Każda z \fInazw\fP jest indeksowaną zmienną tablicową (zobacz \fBTablice\fP
powyżej).
.TP 
\fB\-A\fP
Każda z \fInazw\fP jest asocjacyjną zmienną tablicową (zobacz \fBTablice\fP
powyżej).
.TP 
\fB\-f\fP
Używa wyłącznie nazw funkcji.
.TP 
\fB\-i\fP
Zmienna jest traktowana jak całkowita; gdy zmiennej jest przypisywana
wartość, wykonywana jest interpretacja wyrażeń arytmetycznych (zobacz
.SM
\fBOBLICZANIE WYRAŻEŃ ARYTMETYCZNYCH\fP).
.TP 
\fB\-l\fP
Gdy zmiennej przypisano wartość, wszystkie wielkie litery są zamieniane na
małe. Przypisania za pomocą wielkich liter są wyłączone.
.TP 
\fB\-n\fP
Nadaje każdej \fInazwie\fP atrybut \fInazwa referencyjna\fP, czyniąc ją nazwą
referencyjną odnoszącą\ się\ do innej zmiennej. Ta inna zmienna jest
definiowana w \fIwartości\fP nazwy. Wszystkie odniesienia i przypisania do
\fInazwy\fP, z wyjątkiem zmiany samego atrybutu \fB\-n\fP są wykonywane na zmiennej
do której odnosi się \fIwartość\fP nazwy. Atrybutu \fB\-n\fP nie można zastosować
do zmiennych tablicowych.
.TP 
\fB\-r\fP
Powoduje, że dane \fInazwy\fP stają się tylko\-do\-odczytu (readonly).  Nazwom
tym nie można przypisać wartości następnymi poleceniami przypisania.  Nie
można też ich usunąć za pomocą unset.
.TP 
\fB\-t\fP
Nadaje każdej \fInazwie\fP atrybut \fItrace\fP. Funkcje z tym atrybutem dziedziczą
pułapki \fBDEBUG\fP i \fBRETURN\fP z wywołującej je funkcji. Atrybut ten nie ma
specjalnego znaczenia dla zmiennych.
.TP 
\fB\-u\fP
Gdy zmiennej przypisano wartość, wszystkie małe litery są zamieniane na
wielkie. Przypisania za pomocą małych liter są wyłączone.
.TP 
\fB\-x\fP
Zaznacza \fInazwę\fP do wyeksportowania przez środowisko do kolejnych poleceń.
.PD
.PP
Użycie `+' zamiast `\-' wyłącza atrybut, z wyjątkiem tego, że \fB+a\fP nie może
być używane do niszczenia zmiennej tablicowej. a \fB+r\fP nie usunie atrybutu
tylko do odczytu. Użyte w funkcji \fBdeclare\fP i \fBtypeset\fP powodują, że każda
z \fInazw\fP staje się lokalna, jak przy pomocy polecenia \fBlocal\fP, chyba że
podano opcję \fB\-g\fP. Przy używaniu \fB\-a\fP lub \fB\-A\fP oraz składni polecenia
złożonego do utworzenia zmiennych tablicowych, dodatkowe atrybuty nie dają
efektu aż do kolejnych przypisań. Jeśli po zmiennej występuje =\fIwartość\fP,
to wartość zmiennej jest ustawiana na \fIwartość\fP. Zwracana jest wartość 0,
chyba że napotkano niepoprawną opcję, próbę zdefiniowania funkcji przy
pomocy
.if  n ``\-f foo=bar'',
.if  t \f(CW\-f foo=bar\fP,
przypisania wartości zmiennej readonly, przypisania wartości zmiennej
tablicowej bez użycia składni przypisania złożonego (zobacz \fBTablice\fP
powyżej), jedna z \fInazw\fP nie jest poprawną nazwą zmiennej powłoki,
usiłowano wyłączyć status readonly dla zmiennej tylko do odczytu, wyłączyć
status tablicy dla zmiennej tablicowej albo próbowano wyświetlić
nieistniejącą funkcję przy pomocy \fB\-f\fP.
.RE
.TP 
\fBdirs\fP [\fB\-clpv\fP] [\fB+\fP\fIn\fP\fB] [\-\fP\fIn\fP\fB]\fP
Bez opcji wyświetla listę aktualnie zapamiętanych katalogów.  Domyślnie
wyświetlana jest ona w pojedynczym wierszu, z nazwami katalogów
rozdzielonymi spacjami.  Katalogi dodawane są do listy poleceniem \fBpushd\fP
polecenie \fBpopd\fP usuwa pozycje z listy.
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-c\fP
Czyści stos katalogów usuwając wszystkie jego pozycje.
.TP 
\fB\-l\fP
Tworzy listing używając pełnych ścieżek; domyślnie format listingu posługuje
się tyldą do oznaczania katalogu domowego.
.TP 
\fB\-p\fP
Wypisuje stos katalogów po jednej pozycji na wiersz.
.TP 
\fB\-v\fP
Wypisuje stos katalogów po jednej pozycji na wiersz, poprzedzając każdą z
nich jej pozycją (indeksem) w stosie.
.TP 
\fB+\fP\fIn\fP
Wyświetla \fIn\fPtą pozycję licząc od lewej na liście pokazywanej przez \fBdirs\fP
przy wywołaniu bez opcji; początkową jest zero.
.TP 
\fB\-\fP\fIn\fP
Wyświetla \fIn\fPtą pozycję licząc od prawej na liście pokazywanej przez
\fBdirs\fP przy wywołaniu bez opcji; początkową jest zero.
.PD
.PP
Wartością zwracaną jest 0, chyba że podano nieprawidłową opcję lub \fIn\fP
wskazuje poza koniec stosu katalogów.
.RE
.TP 
\fBdisown\fP [\fB\-ar\fP] [\fB\-h\fP] [\fIzadanie\fP ...]
Bez opcji, usuwa każde z podanych \fIzadań\fP z tablicy zadań aktywnych. Jeśli
nie podano \fIzadania\fP i nie użyto ani opcji \fB\-a\fP ani \fB\-r\fP, to używane jest
\fIzadanie bieżące\fP. Jeśli użyto opcji \fB\-h\fP, każde \fIzadanie\fP nie jest
usuwane z tablicy, ale jest jako takie zaznaczane, tak że do zadania nie
jest wysyłany sygnał
.SM
\fBSIGHUP\fP jeśli powłoka otrzymuje
.SM
\fBSIGHUP\fP. Jeżeli podano \fIzadanie\fP, opcja \fB\-a\fP oznacza usunięcie lub
zaznaczenie wszystkich zadań; opcja \fB\-r\fP bez argumentu \fIzadania\fP ogranicza
akcję do działających zadań. Wartością zwracaną jest 0, chyba że \fIzadanie\fP
nie określa poprawnego zadania.
.TP 
\fBecho\fP [\fB\-neE\fP] [\fIargument\fP ...]
Wyświetla \fIargument\fPy, rozdzielone spacjami, zakończone znakiem nowej
linii. Kodem zakończenia jest zawsze 0, chyba że wystąpi błąd zapisu.
Jeżeli podano \fB\-n\fP, to nie jest wysyłany kończący znak nowej linii.  Jeżeli
podano opcję \fB\-e\fP, włączana jest interpretacja podanych niżej znaków
specjalnych. Opcja \fB\-E\fP wyłącza interpretację tych znaków, nawet na
systemach, gdzie są one domyślnie interpretowane.  Do dynamicznego
sprawdzania, czy \fBecho\fP interpretuje domyślnie te znaki, czy nie, służy
opcja powłoki \fBxpg_echo\fP.  \fBecho\fP nie interpretuje \fB\-\-\fP jako oznaczenia
końca opcji.  \fBecho\fP interpretuje następujące sekwencje specjalne:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\ea\fP
alarm (dzwonek)
.TP 
\fB\eb\fP
backspace
.TP 
\fB\ec\fP
pomiń kończący znak nowej linii
.TP 
\fB\ee\fP
.TP 
\fB\eE\fP
znak escape
.TP 
\fB\ef\fP
znak wysuwu strony (form feed)
.TP 
\fB\en\fP
znak nowego wiersza (new line)
.TP 
\fB\er\fP
powrót karetki (carriage return)
.TP 
\fB\et\fP
tabulacja pozioma (horizontal tab)
.TP 
\fB\ev\fP
tabulacja pionowa (vertical tab)
.TP 
\fB\e\e\fP
odwrotny ukośnik (backslash)
.TP 
\fB\e0\fP\fInnn\fP
ośmiobitowy znak, którego wartością jest ósemkowa liczba \fInnn\fP (jedna do
trzech cyfr)
.TP 
\fB\ex\fP\fIHH\fP
ośmiobitowy znak, którego wartością jest szesnastkowa liczba \fInnn\fP (jedna
lub dwie cyfry szesnastkowe)
.TP 
\fB\eu\fP\fIHHHH\fP
znak Unicode (ISO/IEC 10646) o wartości szesnastkowej \fIHHHH\fP (jedna do
czterech cyfr szesnastkowych)
.TP 
\fB\eU\fP\fIHHHHHHHH\fP
znak Unicode (ISO/IEC 10646) o wartości szesnastkowej \fIHHHHHHHH\fP (jedna do
ośmiu cyfr szesnastkowych)
.PD
.RE
.TP 
\fBenable\fP [\fB\-a\fP] [\fB\-dnps\fP] [\fB\-f\fP \fIplik\fP] [\fInazwa\fP ...]
Włącza i wyłącza wbudowane polecenia powłoki.  Wyłączenie poleceń
wbudowanych umożliwia wykonanie polecenia dyskowego mającego tę samą nazwę,
co wbudowane, bez podawania jego pełnej nazwy ścieżkowej, mimo iż powłoka
normalnie szuka poleceń wbudowanych przed poleceniami dyskowymi.  Jeżeli
posłużono się opcją \fB\-n\fP, wyłączana jest każda z \fInazw\fP; w przeciwnym
razie \fInazwy\fP są włączone.  Na przykład, chcąc użyć pliku binarnego \fBtest\fP
znalezionego przez
.SM
\fBPATH\fP zamiast wersji wbudowanej w powłokę,
należy uruchomić
.if  t \f(CWenable -n test\fP.
.if  n ``enable -n test''.
Opcja \fB\-f\fP oznacza załadowanie nowego polecenia wbudowanego \fInazwa\fP z
obiektu dzielonego (shared object)  \fIplik\fP, na systemach obsługujących
dynamiczne ładowanie.  Opcja \fB\-d\fP usunie polecenie wbudowane załadowane
poprzednio przez \fB\-f\fP.  Jeżeli nie podano żadnych argumentów \fInazwa\fP lub
jeśli podano opcję \fB\-p\fP, wypisywana jest lista poleceń wbudowanych
powłoki.  Bez innych argumentów opcyjnych, lista ta składa się ze wszystkich
włączonych poleceń wbudowanych.  Jeśli podano \fB\-n\fP, wypisywane są tylko
wyłączone polecenia wbudowane.  Jeżeli podano \fB\-a\fP, wypisywana lista
zawiera wszystkie polecenia wbudowane, ze wskazaniem przy każdym czy jest
ono włączone czy też nie.  Jeżeli podano \fB\-s\fP, wyjście ograniczone jest do
POSIX\-owych ,,\fIspecjalnych\fP\*(rq poleceń wbudowanych.  Wartością zwracaną jest
0, chyba że \fInazwa\fP nie jest poleceniem wbudowanym powłoki lub wystąpił
błąd podczas ładowania nowego polecenia wbudowanego z obiektu dzielonego.
.TP 
\fBeval\fP [\fIargument\fP ...]
\fIArgumenty\fP są czytane i łączone w pojedyncze polecenie.  Polecenie to jest
następnie odczytywane i wykonywane przez powłokę, zaś jego kod zakończenia
jest zwracany jako wartość \fBeval\fP.  Jeżeli nie na żadnych \fIargumentów\fP,
lub wszystkie argumenty są puste, \fBeval\fP zwraca 0.
.TP 
\fBexec\fP [\fB\-cl\fP] [\fB\-a\fP \fInazwa\fP] [\fIpolecenie\fP [\fIargumenty\fP]]
Jeżeli podano \fIpolecenie\fP, zastępuje ono powłokę. Nie tworzony jest żaden
nowy proces. \fIArgumenty\fP stają się argumentami \fIpolecenia\fP. Jeśli podano
opcję \fB\-l\fP, umieszcza kreskę na początku zerowego argumentu przesyłanego do
\fIpolecenia\fP. Tak samo, jak robi to \fIlogin\fP(1). Opcja \fB\-c\fP powoduje, że
\fIpolecenie\fP zostanie wykonane z pustym środowiskiem. Jeżeli podano \fB\-a\fP,
powłoka przesyła do wykonywanego polecenia \fInazwę\fP jako zerowy
argument. Jeżeli \fIpolecenie\fP z jakiegoś powodu nie może zostać wykonane, to
powłoka nie\-interaktywna kończy pracę, chyba że włączona jest opcja powłoki
\fBexecfail,\fP wówczas zwraca niepowodzenie. Powłoka interaktywna zwraca
niepowodzenie jeśli plik nie może zostać wykonany. Jeżeli nie podano
\fIpolecenia\fP, przekierowania skutkują w bieżącej powłoce, a kodem
zakończenia jest 0. W przypadku błędu przekierowania kod zakończenia wynosi
1.
.TP 
\fBexit\fP [\fIn\fP]
Powoduje, że powłoka kończy pracę z kodem równym \fIn\fP. Jeśli pominięto \fIn\fP,
kodem zakończenia jest kod ostatniego wykonanego polecenia.  Przed końcem
pracy powłoki wykonywane jest przechwycenie sygnału
.SM
\fBEXIT\fP.
.TP 
\fBexport\fP [\fB\-fn\fP\^] [\fInazwa\fP[=\fIsłowo\fP]] ...
.PD 0
.TP 
\fBexport \-p\fP
.PD
Podane \fInazwy\fP zaznaczane są do automatycznego wyeksportowania do
środowiska następnych wykonywanych poleceń. Jeśli podano opcję \fB\-f\fP, to
\fInazwy\fP odnoszą się do funkcji. Jeżeli nie podano żadnych \fInazw\fP lub
jeżeli podano opcję \fB\-p\fP, to wypisywana jest lista nazw wszystkich
eksportowanych w tej powłoce zmiennych. Opcja \fB\-n\fP powoduje usunięcie cechy
eksportowania z podanych zmiennych. Jeśli po nazwie zmiennej występuje
=\fIsłowo\fP, to wartość zmiennej jest ustawiana na \fIsłowo\fP. \fBexport\fP zwraca
zerowy kod zakończenia, chyba że napotkano nieprawidłową opcję, jedna z
\fInazw\fP nie jest poprawną nazwą zmiennej powłoki lub podano \fB\-f\fP z
\fInazwą\fP, która nie jest funkcją.
.TP 
\fBfc\fP [\fB\-e\fP \fInazwa_e\fP] [\fB\-lnr\fP] [\fIpierwsze\fP] [\fIostatnie\fP]
.PD 0
.TP 
\fBfc\fP \fB\-s\fP [\fIwzorzec\fP=\fIzastąpienie\fP] [\fIpolecenie\fP]
.PD
W pierwszej postaci, wybiera zakres poleceń od \fIpierwszego\fP do
\fIostatniego\fP z listy historii i wypisuje lub edytuje oraz wykonuje je
ponownie. \fIPierwsze\fP i \fIostatnie\fP mogą być podawane jako łańcuch (do
odnalezienia ostatniego polecenia rozpoczynającego się tym łańcuchem) lub
jako liczba (indeks w liście historii, gdzie liczba ujemna używana jest jako
offset od numeru bieżącego polecenia), Jeżeli nie określono \fIostatniego\fP,
to jest ono ustawiane na bieżące polecenie w przypadku listowania (tak że
.if  n ``fc \-l \-10''
.if  t \f(CWfc \-l \-10\fP
wypisuje ostatnich 10 poleceń) i na \fIpierwsze\fP w pozostałych przypadkach.
Jeżeli nie określono \fIpierwszego\fP polecenia, to jest ono ustawiane na
poprzednie polecenie w przypadku edycji a na \-16 przy listowaniu.
.sp 1
Opcja \fB\-n\fP wstrzymuje wyświetlanie numerów poleceń podczas listowania.
Opcja \fB\-r\fP odwraca kolejność poleceń.  Jeżeli podano opcję \fB\-l\fP, to
polecenia listowane są na standardowym wyjściu. W przeciwnym razie dla pliku
zawierającego te polecenia wywoływany jest edytor podany przez \fInazwa_e\fP.
Jeżeli nie podano \fInazwa_e\fP, używana jest wartość
.SM
\fBFCEDIT\fP, a
wartość
.SM
\fBEDITOR\fP jeśli nie ustawiono
.SM
\fBFCEDIT\fP.  Jeżeli nie
ustawiono żadnej z nich, używany jest
.FN vi
Po zakończeniu edycji, wysyłane edytowane polecenia są wyświetlane przez
echo i wykonywane.
.sp 1
W drugiej postaci, \fIpolecenie\fP jest ponownie wykonywane po każdej wymianie
wystąpienia \fIwzorca\fP przez \fIzastąpienie\fP. \fIPolecenie\fP jest interpretowane
podobnie jak \fIpierwsze\fP powyżej. Przydatnym aliasem do wykorzystania z tą
formą jest
.if  n ``r="fc -s"'',
.if  t \f(CWr='fc \-s'\fP,
tak, że napisanie
.if  n ``r cc''
.if  t \f(CWr cc\fP
uruchamia ostatnie polecenie rozpoczynające się od
.if  n ``cc''
.if  t \f(CWcc\fP
a napisanie
.if  n ``r''
.if  t \f(CWr\fP
ponownie wykonuje ostatnie polecenie.
.sp 1
Jeżeli użyta została pierwsza postać, to wartością zwracaną jest 0, chyba że
napotkano nieprawidłową opcję lub \fIpierwszy\fP albo \fIostatni\fP określają
wiersze historii spoza zakresu.  Jeżeli podano opcję \fB\-e\fP, wartością
zwracaną jest wartość ostatniego wykonanego polecenia lub niepowodzenie
jeśli pojawił się błąd tymczasowego pliku poleceń.  Jeżeli użyta została
druga postać, to zwracanym kodem jest kod ponownie wykonanego polecenia,
chyba że \fIpolecenie\fP nie określa poprawnego wiersza poleceń \-\- wówczas
\fBfc\fP zwraca porażkę.
.TP 
\fBfg\fP [\fIzadanie\fP]
Wznawia \fIzadanie\fP na pierwszym planie i czyni je zadaniem bieżącym.  Jeżeli
nie podano \fIzadania\fP, używane jest \fIbieżące zadanie\fP w pojęciu powłoki.
Wartością zwracaną jest wartość polecenia umieszczonego na pierwszym planie,
lub porażka jeżeli \fBfb\fP uruchomiono przy wyłączonej kontroli zadań, lub
uruchomiono je przy włączonej kontroli zadań, ale \fIzadanie\fP nie określa
prawidłowego zadania lub \fIzadanie\fP określa zadanie, które zostało
uruchomione bez kontroli zadań.
.TP 
\fBgetopts\fP \fIłańcuch_opcji\fP \fInazwa\fP [\fIargumenty\fP]
\fBgetopts\fP używane jest przez procedury powłoki do analizy parametrów
pozycyjnych.  \fIŁańcuch opcji\fP zawiera znaki opcji, jakie mają być
rozpoznawane; jeżeli po znaku występuje dwukropek, to oczekuje się, że opcja
będzie posiadać argument, który powinien być od niej oddzielony białym
znakiem.  Jako znaki opcji nie mogą wystąpić dwukropek i znak zapytania.
Przy każdym wywołaniu \fBgetopts\fP umieszcza następną opcję w zmiennej powłoki
\fInazwa\fP, inicjując \fInazwę\fP jeśli nie istniała. Indeks następnego argumentu
do przetwarzania umieszczany jest w zmiennej
.SM
\fBOPTIND\fP.
.SM
\fBOPTIND\fP inicjowany jest na 1 za każdym razem, gdy wywoływana jest powłoka
lub skrypt powłoki. Gdy opcja wymaga argumentu, \fBgetopts\fP umieszcza go w
zmiennej
.SM
\fBOPTARG\fP.  Powłoka nie resetuje
.SM
\fBOPTIND\fP
automatycznie; musi być on resetowany ręcznie pomiędzy wielokrotnymi
odwołaniami do \fBgetopts\fP w tym samym wywołaniu powłoki, jeśli używany ma
być nowy zestaw parametrów.
.sp 1
Po napotkaniu końca opcji, \fBgetopts\fP kończy pracę zwracając wartość większą
od zera.
.SM
\fBOPTIND\fP ustawiane jest na indeks pierwszego argumentu nie
będącego opcją, zaś \fBnazwa\fP ustawiana jest na ?.
.sp 1
\fBgetopts\fP normalnie analizuje parametry pozycyjne, ale jeśli w
\fIargumentach\fP, podano więcej argumentów, to \fBgetopts\fP przetwarza je
zamiast parametrów pozycyjnych.
.sp 1
\fBgetopts\fP może zgłaszać błędy na dwa sposoby. Jeżeli pierwszym znakiem
\fIłańcucha opcji\fP jest dwukropek, to stosowane jest \fIciche\fP (silent)
zgłaszanie błędów. Przy zwykłej pracy komunikaty diagnostyczne wypisywane są
przy napotkaniu nieprawidłowych opcji lub brakujących argumentów opcji.
Jeżeli zmienna
.SM
\fBOPTERR\fP ustawiona jest na 0, nie będą wyświetlane
żadne komunikaty błędów, nawet jeśli pierwszym znakiem \fIłańcucha opcji\fP nie
jest dwukropek.
.sp 1
Przy napotkaniu nieprawidłowej opcji \fBgetopts\fP umieszcza ? w \fInazwie\fP i,
jeśli nie pracuje w trybie cichym, wypisuje komunikat błędu i kasuje
.SM
\fBOPTARG\fP.  Jeżeli \fBgetopts\fP pracuje w trybie cichym, to znaleziony znak
opcji umieszczany jest w
.SM
\fBOPTARG\fP i nie jest wypisywany żaden
komunikat diagnostyczny.
.sp 1
Jeśli nie znaleziono wymaganego argumentu, a \fBgetopts\fP nie pracuje w trybie
cichym, w \fInazwa\fP umieszczany jest znak zapytania (\^\fB?\fP\^), kasowane jest
.SM
\fBOPTARG\fP i wyświetlany jest komunikat błędu.  Jeżeli \fBgetopts\fP
pracuje w trybie cichym, to w \fInazwie\fP umieszczany jest dwukropek
(\^\fB:\fP\^), a
.SM
\fBOPTARG\fP ustawiane jest na znaleziony znak opcji.
.sp 1
\fBgetopts\fP zwraca prawdę, jeśli znaleziono określoną lub nie określoną
opcję.  Zwraca fałsz jeżeli napotkano koniec opcji lub pojawił się błąd.
.TP 
\fBhash\fP [\fB\-lr\fP] [\fB\-p\fP \fIplik\fP] [\fB\-dt\fP] [\fInazwa\fP]
Dla każdej \fInazwy\fP określana i zapamiętywana jest pełna nazwa plikowa
polecenia wyszukanego w katalogach \fB$PATH\fP. Jeżeli podano opcję \fB\-p\fP, nie
jest wykonywane przeszukanie ścieżki, a \fIplik\fP używane jest jako pełna
nazwa pliku polecenia.  Opcja \fB\-r\fP powoduje, że powłoka zapomina wszystkie
zapamiętane wcześniej miejsca. Opcja \fB\-d\fP powoduje, że powłoka zapomina
wszystkie zapamiętane wcześniej miejsca dla każdej \fInazwy\fP. Jeśli podano
opcję \fB\-t\fP, to wypisywana jest odpowiadająca \fInazwie\fP pełna nazwa pliku.
Jeżeli przy więcej niż jednym argumencie \fInazwy\fP podano \fB\-t\fP, to przed
każdą przechowywaną pełną nazwą wypisywana jest \fInazwa\fP.  Opcja \fB\-l\fP
powoduje wyświetlanie wyniku w formacie, który może zostać ponownie
wykorzystany jako wejście. Jeżeli nie podano żadnych argumentów, to
wypisywana jest informacja o zapamiętanych poleceniach.  Kodem zwracanym
jest prawda, chyba że nie odnaleziono \fInazwy\fP lub podano nieprawidłową
opcję.
.TP 
\fBhelp\fP [\fB\-dms\fP] [\fIwzorzec\fP]
Wyświetla pomocne informacje o poleceniach wbudowanych. Jeżeli podano
\fIwzorzec\fP, to \fBhelp\fP daje szczegółową pomoc dotyczącą wszystkich poleceń
pasujących do \fIwzorca\fP; w przeciwnym razie wypisywana jest pomoc dla
wszystkich poleceń wbudowanych i struktur sterujących powłoki.
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-d\fP
Wyświetla krótki opis dla każdego \fIwzorca\fP
.TP 
\fB\-m\fP
Wyświetla opis dla każdego \fIwzorca\fP w formacie podobnym do strony man
.TP 
\fB\-s\fP
Wyświetla jedynie krótkie podsumowanie użycia każdego \fIwzorca\fP
.PD
.PP
Kodem zakończenia jest 0, chyba nie nie dopasowano żadnego polecenia do
\fIwzorca\fP.
.RE
.TP 
\fBhistory [\fP\fIn\fP\fB]\fP
.PD 0
.TP 
\fBhistory\fP \fB\-c\fP
.TP 
\fBhistory \-d\fP \fIprzesunięcie\fP
.TP 
\fBhistory\fP \fB\-anrw\fP [\fIplik\fP]
.TP 
\fBhistory\fP \fB\-p\fP \fIarg\fP [\fIarg ...\fP]
.TP 
\fBhistory\fP \fB\-s\fP \fIarg\fP [\fIarg ...\fP]
.PD
Bez żadnych opcji, wyświetla listę historii poleceń z numerami wierszy.
Wiersze ukazane z \fB*\fP zostały zmienione. Argument \fIn\fP pokazuje jedynie
ostatnich \fIn\fP wierszy. Jeśli ustawiono zmienną powłoki
.SM
\fBHISTTIMEFORMAT\fP i nie jest ona pusta, to do wyświetlania pieczątek
czasowych związanych z każdym wyświetlanym wpisem historii używany jest
format łańcucha do \fIstrftime\fP(3). Pomiędzy formatowaną pieczątką czasową a
wierszem historii nie jest wstawiany odstęp. Jeżeli podano \fIplik\fP, to
używany jest on jako nazwa pliku historii; jeśli nie, to używana jest
wartość
.SM
\fBHISTFILE\fP.  Opcje, jeżeli je podano, mają następujące
znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-c\fP
Czyści listę historii usuwając wszystkie jej pozycje.
.TP 
\fB\-d\fP \fIprzesunięcie\fP
Usuwa wpis historii z pozycji \fIprzesunięcie\fP.
.TP 
\fB\-a\fP
Dodaje ,,nowe\*(rq wiersze (wprowadzone od początku bieżącej sesji \fBbash\fP)  do
pliku historii.
.TP 
\fB\-n\fP
Wczytuje do bieżącej listy wiersze jeszcze nie przeczytane z pliku
historii. Są to wiersze dołączone do pliku historii od chwili rozpoczęcia
bieżącej sesji pracy \fBbash\fP.
.TP 
\fB\-r\fP
Czyta zawartość pliku historii i dodaje ją do bieżącej listy historii.
.TP 
\fB\-w\fP
Zapisuje bieżącą listę historii do pliku historii, nadpisując jego
zawartość.
.TP 
\fB\-p\fP
Na zadanych \fIargumentach\fP wykonuje podstawianie historii (history
substitution). Wyświetla wyniki na standardowym wyjściu.  Nie zachowuje
wyników na liście.  Każdy z \fIargumentów\fP musi być cytowany, by wyłączyć
normalną interpretację historii.
.TP 
\fB\-s\fP
Zachowuje \fIargumenty\fP na liście historii jako pojedynczą pozycję. Przed
dodaniem \fIargumentów\fP z listy usuwane jest ostatnie polecenie.
.PD
.PP
Jeśli ustawiona jest zmienna
.SM
\fBHISTTIMEFORMAT\fP, to do pliku historii
zapisywana jest informacja o czasie związanym z każdym wpisem historii,
oznaczona znakiem komentarza historii. Gdy plik historii jest odczytywany,
wiersze zaczynające się znakiem komentarza historii, po którym występuje
bezpośrednio cyfra, są interpretowane jako czasy poprzedniego wiersza
historii. Wartością zwracaną jest 0, chyba że napotkano nieprawidłową opcję
lub podczas odczytu czy zapisu pliku historii pojawił się błąd, podano
niepoprawny argument \fIoffset\fP opcji \fB\-d\fP, lub nie powiodła się
interpretacja historii podanej jako argument \fB\-p\fP.
.RE
.TP 
\fBjobs\fP [\fB\-lnprs\fP] [ \fIzadanie\fP ... ]
.PD 0
.TP 
\fBjobs\fP \fB\-x\fP \fIpolecenie\fP [ \fIargumenty\fP ... ]
.PD
Pierwsza postać podaje aktywne zadania. Opcje mają następujące znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-l\fP
Oprócz zwykłej informacji podaje identyfikatory procesów.
.TP 
\fB\-n\fP
Wyświetla wyłącznie informację o zadaniach, które zmieniły status od chwili,
gdy użytkownik był ostatnio powiadamiany o ich statusie.
.TP 
\fB\-p\fP
Listuje tylko ID procesu lidera grupy procesów zadania.
.TP 
\fB\-r\fP
Wyświetla jedynie działające zadania.
.TP 
\fB\-s\fP
Wyświetla jedynie zatrzymane zadania.
.PD
.PP
Jeżeli podano \fIzadanie\fP, wyniki ograniczane są do informacji o tym
zadaniu.  Kodem zwracanym jest 0, chyba że napotkano nieprawidłową opcję lub
podano nieprawidłowe \fIzadanie\fP.
.PP
Jeżeli podano opcję \fB\-x\fP, to \fBjobs\fP zastępuje wszelkie \fIzadania\fP
znalezione w \fIpoleceniu\fP lub \fIargumentach\fP odpowiednim ID grupy procesów,
wykonuje \fIpolecenie\fP przesyłając mu \fIargumenty\fP, i zwraca jego kod
zakończenia.
.RE
.TP 
\fBkill\fP [\fB\-s\fP \fIsigspec\fP | \fB\-n\fP \fIsignum\fP | \fB\-\fP\fIsigspec\fP] [\fIpid\fP | \fIjobspec\fP] ...
.PD 0
.TP 
\fBkill\fP \fB\-l\fP [\fIsigspec\fP | \fIexit_status\fP]
.PD
Wysyła sygnały określony przez \fIsigspec\fP lub \fIsignum\fP do procesu
określonego przez \fIpid\fP lub \fIjobspec\fP.  \fIsigspec\fP jest albo nazwą
sygnału, jak np.
.SM
\fBSIGKILL\fP (z lub bez przedrostka
.SM
\fBSIG\fP)
albo numerem sygnału; \fIsignum\fP jest numerem sygnału. Jeśli nie podano
\fIsigspec\fP, to przyjmuje się
.SM
\fBSIGTERM\fP.  Opcja \fB\-l\fP listuje nazwy
sygnałów.  Jeżeli przy podanym \fB\-l\fP użyto jakichś argumentów, to listowane
są sygnały odpowiadające tym argumentom, a kodem zwracanym jest 0.  Argument
\fIexit_status\fP opcji \fB\-l\fP jest liczbą określającą numer sygnału lub kod
zakończenia procesu przerwanego przez sygnał.  \fBkill\fP zwraca prawdę, jeśli
przynajmniej jeden z sygnałów został pomyślnie przesłany, lub fałsz, jeśli
pojawił się błąd lub napotkano niepoprawną opcję.
.TP 
\fBlet\fP \fIarg\fP [\fIarg\fP ...]
Każdy \fIargument\fP jest wyrażeniem arytmetycznym, jakie ma zostać
zinterpretowane (zobacz
.SM
\fBOBLICZANIE WYRAŻEŃ ARYTMETYCZNYCH\fP).
Jeżeli ostatni z nich interpretowany jest jako zero, to \fBlet\fP zwraca 1; w
przeciwnym wypadku zwracane jest 0.
.TP 
\fBlocal\fP [\fIopcja\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwartość\fP] ...]
Dla każdego argumentu tworzona jest zmienna lokalna o nazwie \fInazwa\fP i jest
jej przypisywana \fIwartość\fP.  \fIOpcją\fP może być każda z opcji akceptowanych
przez \fBdeclare\fP.  Gdy \fBlocal\fP używane jest wewnątrz funkcji, powoduje, że
zmienna \fInazwa\fP ma zasięg widzialności ograniczony do tej funkcji i jej
potomków.  Bez operandów, \fBlocal\fP wysyła listę zmiennych lokalnych na
standardowe wyjście. Błędem jest użycie \fBlocal\fP poza funkcją.  Zwracany
jest kod 0, chyba że \fBlocal\fP zostanie użyte poza funkcją lub podano
nieprawidłową \fInazwę\fP, albo \fInazwa\fP jest zmienną tylko do odczytu.
.TP 
\fBlogout\fP
Kończy pracę powłoki zgłoszeniowej.
.TP 
\fBmapfile\fP [\fB\-n\fP \fIliczba\fP] [\fB\-O\fP \fIindeks\fP] [\fB\-s\fP \fIliczba\fP] [\fB\-t\fP] [\fB\-u\fP \fIfd\fP] [\fB\-C\fP \fIwywoł\-zwr\fP] [\fB\-c\fP \fIwielkość\fP] [\fItablica\fP]
.PD 0
.TP 
\fBreadarray\fP [\fB\-n\fP \fIliczba\fP] [\fB\-O\fP \fIindeks\fP] [\fB\-s\fP \fIliczba\fP] [\fB\-t\fP] [\fB\-u\fP \fIfd\fP] [\fB\-C\fP \fIwywoł\-zwr\fP] [\fB\-c\fP \fIwielkość\fP] [\fItablica\fP]
.PD
Odczytuje wiersze ze standardowego wejścia do indeksowanej zmiennej
tablicowej \fItablica\fP lub, jeśli podano opcję \fB\-u\fP, z deskryptora pliku
\fIfd\fP. Domyślną \fItablicą\fP jest zmienna
.SM
\fBMAPFILE\fP Opcje, jeśli je
podano, mają następujące znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-n\fP
Kopiuje najwyżej \fIliczbę\fP wierszy. Gdy \fIliczba\fP wynosi 0, kopiowane są
wszystkie wiersze.
.TP 
\fB\-O\fP
Rozpoczyna przypisywanie do \fItablicy\fP od indeksu \fIindeks\fP. Domyślnym jest
0.
.TP 
\fB\-s\fP
Pomija pierwsze \fIliczba\fP wierszy.
.TP 
\fB\-t\fP
Usuwa końcowe znaki nowego wiersza z każdego odczytanego wiersza.
.TP 
\fB\-u\fP
Odczytuje wiersze z deskryptora pliku \fIfd\fP zamiast ze standardowego
wejścia.
.TP 
\fB\-C\fP
Oblicza \fIwywoł\-zwr\fP po każdym odczytaniu liczby \fIwielkość\fP wierszy. Opcja
\fB\-c\fP określa \fIwielkość\fP.
.TP 
\fB\-c\fP
Określa liczbę wierszy odczytanych pomiędzy każdym odwołaniem do
\fIwywoł\-zwr\fP.
.PD
.PP
Jeśli podano \fB\-C\fP bez \fB\-c\fP, to domyślną wielkością jest 5000. Gdy
wykonywane jest \fIwywoł\-zwr\fP, jako dodatkowe argumenty przekazywane są mu
indeks następnego elementu tablicy do przypisania i wiersza, który ma być
przypisy do tego elementu. \fIWywoł\-zwr\fP jest wykonywane po odczytaniu
wiersza, ale przed przypisaniem elementu tablicy.
.PP
Jeśli nie podano indeksu, \fBmapfile\fP wyczyści \fItablicę\fP przed przypisaniem
do niej wartości.
.PP
Polecenie \fBmapfile\fP zwraca sukces, chyba że podano nieprawidłową opcję lub
argument opcji, \fItablica\fP jest nieprawidłowa, nie da się do niej przypisać
wartości lub nie jest tablicą indeksowaną.
.RE
.TP 
\fBpopd\fP [\-\fBn\fP] [+\fIn\fP] [\-\fIn\fP]
Usuwa pozycje ze stosu katalogów. Bez argumentów, usuwa katalog z
wierzchołka stosu i wykonuje \fBcd\fP do nowego katalogu na wierzchołku.
Argumenty, jeśli występują, mają następujące znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-n\fP
Nie wykonuje zwykłej zmiany katalogu podczas usuwania katalogów ze stosu,
tak że zmieniany jest tylko stos.
.TP 
\fB+\fP\fIn\fP
Usuwa \fIn\fPtą pozycję, licząc od lewej, listy pokazywanej przez \fBdirs\fP,
zaczynając od zera. Na przykład
.if  n ``popd +0''
.if  t \f(CWpopd +0\fP
usuwa pierwszy katalog, a
.if  n ``popd +1''
.if  t \f(CWpopd +1\fP
drugi.
.TP 
\fB\-\fP\fIn\fP
Usuwa \fIn\fPtą pozycję, licząc od prawej, listy pokazywanej przez \fBdirs\fP,
zaczynając od zera. Na przykład
.if  n ``popd -0''
.if  t \f(CWpopd -0\fP
usuwa ostatni katalog, a
.if  n ``popd -1''
.if  t \f(CWpopd -1\fP
przedostatni.
.PD
.PP
Jeżeli polecenie \fBpopd\fP powiedzie się, to wykonywane jest również \fBdirs\fP,
a kodem zwracanym jest 0.  \fBpopd\fP zwraca fałsz jeśli napotkano
nieprawidłową opcję, stos katalogów jest pusty, podano nieistniejącą pozycję
stosu lub nie udała się zmiana katalogu.
.RE
.TP 
\fBprintf\fP [\fB\-v\fP \fIzmienna\fP] \fIformat\fP [\fIargumenty\fP]
Zapisuje sformatowane \fIargumenty\fP na standardowe wyjście przy pomocy
zadanego \fIformatu\fP. Opcja \fB\-v\fP przypisuje wynik do zmiennej \fIzmienna\fP
zamiast wyświetlać je na standardowe wyjściowe.
.sp 1
\fIformat\fP jest łańcuchem znakowym zawierającym trzy rodzaje obiektów: zwykłe
znaki, które są po prostu kopiowane na standardowe wyjście, sekwencje
specjalne, które są konwertowane i kopiowane na standardowe wyjście, i
specyfikacje formatu, z których każda powoduje wypisanie następnego
kolejnego \fIargumentu\fP.  Oprócz standardowych formatów \fIprintf\fP(1),
interpretuje on również następujące rozszerzenia:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB%b\fP
powoduje, że \fBprintf\fP interpretuje sekwencje specjalne w odpowiednim
\fIargumencie\fP, (z wyjątkiem \fB\ec\fP, które przerywa wypisywanie, odwrotnych
ukośników w \fB\e\(aq\fP, \fB\e"\fP i \fB\e?\fP, które nie są usuwane i cytowań
ósemkowych zaczynających się od \fB\e0\fP, które mogą zawierać do czterech
cyfr).
.TP 
\fB%q\fP
powoduje, że \fBprintf\fP wysyła odpowiedni \fIargument\fP w formacie, jaki może
być ponownie wykorzystany jako wejście powłoki.
.TP 
\fB%(\fP\fIformat\-daty\fP\fB)T\fP
powoduje, że \fBprintf\fP wyświetla łańcuch daty/czasu jako rezultat użycia
\fIformatu\-daty\fP jako łańcucha formatu do \fIstrftime\fP(3). Powiązany
\fIargument\fP jest liczba całkowitą odpowiadającą liczbie sekund od początku
epoki [Uniksa]. Można użyć dwóch specjalnych wartości argumentu: \-1
reprezentuje bieżący czas, a \-2 odpowiada czasowi wywołania powłoki. Jeśli
nie poda się argumentu, konwersja przebiega tak, jak gdyby podano \-1. Jest
to wyjątek w zwyczajnym zachowaniu \fBprintf\fP.
.PD
.PP
Argumenty do specyfikacji formatu niebędących łańcuchami są traktowane jako
stałe C, z wyjątkiem początkowego znaku plus lub minus, który jest dozwolony
oraz przypadku gdy pierwszy znak jest pojedynczym lub podwójnym apostrofem,
gdy wartością jest wartość ASCII następującego po cudzysłowie znaku.
.PP
W razie potrzeby \fIformat\fP wykorzystywany jest ponownie, aż do obsłużenia
wszystkich \fIargumentów\fP.  Jeżeli \fIformat\fP wymaga większej ilości
\fIargumentów\fP niż podano, to dodatkowe specyfikacje formatu zachowują się
tak, jakby dostarczono im odpowiednio wartość zerową lub łańcuch pusty.
Zwracana jest wartość zero w przypadku powodzenia, niezerowa przy porażce.
.RE
.TP 
\fBpushd\fP [\fB\-n\fP] [+\fIn\fP] [\-\fIn\fP]
.PD 0
.TP 
\fBpushd\fP [\fB\-n\fP] [\fIkatalog\fP]
.PD
Dodaje katalog na wierzchołek stosu katalogów, albo obraca stos, czyniąc
nowy wierzchołek stosu bieżącym katalogiem roboczym.  Bez argumentów,
zamienia miejscami dwa najwyższe katalogi stosu [wierzchołek i następny] i
zwraca 0, chyba że stos jest pusty.  Argumenty, jeśli je podano, mają
następujące znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-n\fP
Nie wykonuje zwykłej zmiany katalogu podczas dodawania katalogów do stosu,
tak że zmieniany jest tylko stos.
.TP 
\fB+\fP\fIn\fP
Obraca stos, tak że \fIn\fPty katalog (licząc od lewej listy pokazywanej przez
\fBdirs\fP, poczynając od zera)  staje się wierzchołkiem.
.TP 
\fB\-\fP\fIn\fP
Obraca stos, tak że \fIn\fPty katalog (licząc od prawej listy pokazywanej przez
\fBdirs\fP, poczynając od zera)  staje się wierzchołkiem.
.TP 
\fIkatalog\fP
Odkłada \fIkatalog\fP na wierzchołek stosu, czyniąc go nowym bieżącym
katalogiem roboczym, jak gdyby podano go jako argument do polecenia
wbudowanego \fBcd\fP.
.PD
.PP
Jeżeli polecenie \fBpushd\fP powiodło się, to wykonywane jest również \fBdirs\fP.
Jeżeli używana jest pierwsza postać \fBpushd\fP, to zwracane jest 0, chyba że
nie udało się cd na \fIkatalog\fP.  Przy drugiej postaci, \fBpushd\fP zwraca 0,
chyba że stos katalogów jest pusty, podano nieistniejący element stosu lub
nie powiodła się zmiana katalogu na zadany nowy katalog bieżący.
.RE
.TP 
\fBpwd\fP [\fB\-LP\fP]
Wypisuje bezwzględną nazwę pliku bieżącego katalogu roboczego.  Pokazana
nazwa nie zawiera żadnych dowiązań symbolicznych jeśli podano opcję \fB\-P\fP
albo włączona jest opcja \fB\-o physical\fP wbudowanego polecenia \fBset\fP.  Jeśli
użyto opcji \fB\-L\fP, wypisana nazwa ścieżkowa może zawierać dowiązania
symboliczne.  Zwracany kod wynosi 0, chyba że podczas odczytu nazwy
bieżącego katalogu pojawi się błąd lub podano nieprawidłową opcję.
.TP 
\fBread\fP [\fB\-ers\fP] [\fB\-a\fP \fIanazwa\fP] [\fB\-d\fP \fIznak\-odst\fP] [\fB\-i\fP \fItekst\fP] [\fB\-n\fP \fInznaki\fP] [\fB\-N\fP \fInznaki\fP] [\fB\-p\fP \fIzachęta\fP] [\fB\-t\fP \fIczas\-oczek\fP] [\fB\-u\fP \fIfd\fP] [\fInazwa\fP ...]
Czytany jest pojedynczy wiersz ze standardowego wejścia lub z deskryptora
pliku \fIfd\fP podanego jako argument do opcji \fB\-u\fP, a jego pierwsze słowo
jest przypisywane do pierwszej \fInazwy\fP, drugie słowo do drugiej \fInazwy\fP i
tak dalej, przy czym pozostałe na koniec słowa i rozdzielające je separatory
przypisane zostaną do ostatniej \fInazwy\fP. Jeżeli ze standardowego wejścia
przeczytano mniej słów niż podanych zostało nazw, to pozostałym nazwom
przypisywane są puste wartości. Do podziału wiersza na słowa wykorzystywane
są znaki z
.SM
\fBIFS\fP, korzystając z tych samych zasad, jakich powłoka
używa do interpretacji (opisanych powyżej w rozdziale \fBPodział na
słowa\fP). Znaku odwrotnego ukośnika (\fB\e\fP) można użyć do usunięcia
specjalnego znaczenia następnego czytanego znaku oraz do oznaczenia
kontynuacji wiersza. Opcje, jeśli je podano, mają następujące znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-a \fP\fIanazwa\fP
Słowa są przypisywane do kolejnych indeksów zmiennej tablicowej \fIanazwa\fP,
poczynając od 0.  \fIanazwa\fP jest kasowana przed przypisaniem nowych
wartości.  Inne argumenty \fInazwa\fP są ignorowane.
.TP 
\fB\-d \fP\fIsep\fP
Pierwszy znak \fIsep\fP służy do zakończenia wiersza wejścia, zamiast znaku
nowej linii.
.TP 
\fB\-e\fP
Jeżeli standardowe wejście pochodzi z terminala, to do uzyskania wiersza
używane jest \fBreadline\fP (zobacz
.SM
\fBREADLINE\fP powyżej). Readline używa
bieżących (lub domyślnych, jeśli edycja wiersza nie była wcześniej aktywna)
ustawień edycyjnych.
.TP 
\fB\-i \fP\fItekst\fP
Gdy do odczytu wiersza jest używane \fBreadline\fP, \fItekst\fP jest umieszczany w
buforze edycyjnym przed rozpoczęciem edycji.
.TP 
\fB\-n \fP\fInznaki\fP
\fBread\fP powraca po przeczytaniu \fInznaki\fP znaków, zamiast czekać na cały
wiersz wejścia, ale przestrzega znaku odstępu jeśli odczytano mniej niż
\fInznaki\fP znaków przed odstępem.
.TP 
\fB\-N \fP\fInznaki\fP
Polecenie \fBread\fP powraca pod przeczytaniu dokładnie \fInznaków\fP, zamiast
czekać na cały wiersz wejścia, chyba że wystąpił koniec wiersza lub czas
oczekiwania \fBread\fP minął. Znaki odstępu napotkane w wejściu nie są
traktowane w sposób specjalny i nie powodują powrotu \fBread\fP, dopóki nie
zostanie przeczytanych \fInznaków\fP.
.TP 
\fB\-p \fP\fIzachęta\fP
Wyświetla \fIzachętę\fP (prompt) na standardowym wyjściu błędów, bez kończącego
znaku nowej linii, przed próbą odczytu wejścia.  Zachęta wyświetlana jest
tylko jeśli wejście pochodzi z terminala.
.TP 
\fB\-r\fP
Odwrotny ukośnik nie działa jako znak specjalny. Traktowany jest jako część
wiersza. W szczególności, para odwrotny ukośnik\-znak nowej linii nie może
być wykorzystana jako kontynuacja wiersza.
.TP 
\fB\-s\fP
Tryb cichy. Jeżeli wejście pochodzi z terminala, to znaki nie są powtarzane
(bez echa).
.TP 
\fB\-t \fP\fIczas\-oczek\fP
Powoduje, że \fBread\fP zwraca niepowodzenie, jeśli w ciągu \fIczas\-oczek\fP
sekund nie zostanie przeczytany pełny wiersz wejścia (lub określona liczba
znaków). \fICzas\-oczek\fP może być liczbą dziesiętną z częścią ułamkową po
znaku kropce. Opcja działa jedynie gdy \fBread\fP odczytuje wejście z
terminala, potoku lub innego pliku specjalnego, nie działa natomiast podczas
czytania ze zwykłych plików. Jeśli \fBread\fP przeterminuje się, \fBread\fP
zachowuje odczytane częściowe wejście do podanej zmiennej \fInazwa\fP. Jeśli
\fIczas\-oczek\fP ustawiono na 0, to \fBread\fP zwraca kod zakończenia natychmiast,
bez próby odczytu jakichkolwiek danych. Kodem zakończenia jest 0, jeśli
wejście jest dostępne na określonym deskryptorze pliku lub zwraca kod
niezerowy w przeciwnym wypadku. Kod zakończenia jest większy od 128, jeśli
przekroczono czas oczekiwania.
.TP 
\fB\-u \fP\fIfd\fP
Czyta wejście z deskryptora pliku \fIfd\fP.
.PD
.PP
Jeśli nie podano żadnych \fInazw\fP, odczytany wiersz przypisywany jest
zmiennej
.SM
\fBREPLY\fP.  Zwracany kod wynosi 0, chyba że napotkano koniec
pliku lub \fBread\fP przekroczy czas oczekiwania (w takim przypadku jest on
większy od 128) wystąpi błąd przypisania zmiennej (takich jak przypisanie do
zmiennej tylko do odczytu) lub jako argument do \fB\-u\fP podano nieprawidłowy
deskryptor pliku.
.RE
.TP 
\fBreadonly\fP [\fB\-aAf\fP] [\fB\-p\fP] [\fInazwa\fP[=\fIsłowo\fP] ...]
.PD
Podane \fInazwy\fP oznaczane są jako readonly; wartości tych \fInazw\fP nie mogą
być zmieniane następującymi później przypisaniami.  Jeśli podano opcję
\fB\-f\fP, oznaczane są funkcje o nazwach odpowiadających \fInazwom\fP.  Opcja
\fB\-a\fP ogranicza zmienne do tablic indeksowanych, a \fB\-A\fP do tablic
asocjacyjnych. Jeśli podano obie opcje, pierwszeństwo ma opcja \fB\-A\fP. Jeśli
nie podano argumentów \fInazw\fP lub jeśli podano opcję \fB\-p\fP, wypisywane jest
zestawienie wszystkich nazw o atrybucie readonly.  Inne opcje mogą zostać
użyte do ograniczenia wyniku do podzbioru nazw readonly. Opcja \fB\-p\fP
powoduje, że wyniki będą wyświetlane w formacie, który może być ponownie
wykorzystany jako wejście. Jeśli po nazwie zmiennej występuje =\fIsłowo\fP, to
wartość zmiennej jest ustawiana na \fIsłowo\fP. Zwracany jest kod równy 0,
chyba że napotkano nieprawidłową opcję, jedna z \fInazw\fP nie jest poprawną
nazwą zmiennej powłoki lub podano \fB\-f\fP z \fInazwą\fP, która nie jest funkcją.
.TP 
\fBreturn\fP [\fIn\fP]
Powoduje, że funkcja przerywa wykonywanie i zwraca wartość określoną przez
\fIn\fP do wywołującego. Jeśli pominięto \fIn\fP, kodem zakończenia jest kod
ostatniego polecenia wykonanego w ciele funkcji.  Jeżeli \fBreturn\fP zostanie
użyte poza funkcją, ale podczas wykonywania skryptu przez polecenie \fB.\fP
(\fBsource\fP), powoduje zatrzymanie wykonywania tego skryptu przez powłokę i
zwrócenie albo \fIn\fP albo kodu zakończenia ostatniego wykonanego w skrypcie
polecenia. Jeśli poda się \fIn\fP, zwracaną wartością jest 8 bitów najmniej
znaczących. Kod zakończenia jest niezerowy, jeśli \fBreturn\fP poda się
argument nienumeryczny lub jeżeli jest ono użyte poza funkcją i nie podczas
wykonywania skryptu przez \fB.\fP\^ lub \fBsource\fP. Wszystkie polecenia związane
z pułapką (trap) \fBRETURN\fP są wykonywane przez wznowieniem wykonywania po
powrocie do funkcji lub skryptu.
.TP 
\fBset\fP [\fB\-\-abefhkmnptuvxBCEHPT\fP] [\fB\-o\fP \fIopcja\fP] [\fIarg\fP ...]
.PD 0
.TP 
\fBset\fP [\fB+abefhkmnptuvxBCEHPT\fP] [\fB+o\fP \fIopcja\fP] [\fIarg\fP ...]
.PD
Bez opcji, wyświetlane są nazwa i wartość każdej ze zmiennych powłoki, w
formacie który może być ponownie wykorzystany jako wejście do ustawiania lub
ponownego ustawiania aktualnie ustawionych zmiennych. Zmienne tylko do
odczytu nie mogą być ponownie ustawiane. W trybie \fIposix\fP, wypisywane są
jedynie zmienne powłoki. Wyniki są sortowane zgodnie z bieżącymi
ustawieniami locale. Gdy podane są opcje, ustawiają one lub kasują atrybuty
powłoki. Argumenty pozostałe po przetworzeniu opcji traktowane są jako
wartości parametrów pozycyjnych i przypisywane, kolejno, do \fB$1\fP, \fB$2\fP,
\&\fB...\fP \fB$\fP\fIn\fP.  Opcje, jeśli je podano, mają następujące znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP  8
\fB\-a\fP
Automatycznie zaznacza zmienione lub utworzone zmienne i funkcje do
wyeksportowania ich do środowiska kolejnych poleceń.
.TP  8
\fB\-b\fP
Natychmiast podaje status zakończonych zadań drugoplanowych, zamiast czynić
to przed następną podstawową zachętą. Działa tylko jeśli włączona jest
kontrola zadań.
.TP  8
\fB\-e\fP
Zakończ natychmiast, jeśli \fIpotok\fP (który może składać się z pojedynczego
\fIpolecenia prostego\fP), \fIlisty\fP lub \fIpolecenia złożonego\fP (zob.
.SM
\fBGRAMATYKA POWŁOKI\fP powyżej) kończy pracę z kodem niezerowym. Powłoka nie
kończy pracy jeśli polecenie, które się nie powiodło znajduje się zaraz za
słowem kluczowym \fBwhile\fP lub \fBuntil\fP, jest częścią tekstu po słowach
zastrzeżonych \fBif\fP lub \fBelif\fP, jest częścią listy \fB&&\fP lub \fB\(bv\(bv\fP,
jest częścią każdego poza ostatnim poleceniem potoku, lub wartość zwrócona
przez polecenie została odwrócona przez \fB!\fP. Jeśli polecenie złożone inne
niż podpowłoka zwróci niezerowy status z powodu niepowodzenia polecenia, gdy
\fB\-e\fP było ignorowane, powłoka nie wyjdzie. Przed zakończeniem pracy powłoki
wykonywana jest pułapka na sygnał \fBERR\fP, jeśli była ustawiona. Ta opcja
stosuje się do środowiska powłoki i oddzielnie do każdej podpowłoki
środowiska (zobacz
.SM
\fBŚRODOWISKO\fP \fBWYKONYWANIA\fP \fBPOLECEŃ\fP powyżej) i
może spowodować zakończenie podpowłok przed wykonaniem wszystkich poleceń w
podpowłoce.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Jeśli polecenie złożone lub funkcja powłoki jest wykonywana w kontekście, w
którym \fB\-e\fP jest ignorowane, to żadne z poleceń wykonywanych w poleceniu
złożonym lub ciele funkcji nie zostanie dotknięte ustawieniem \fB\-e\fP, nawet
jeśli \fB\-e\fP jest ustawione, a polecenie zwróci kod błędu. Jeśli polecenie
złożone lub funkcja powłoki ustawi \fB\-e\fP w trakcie wykonywania w kontekście,
w którym \fB\-e\fP jest ignorowane, to ustawienie nie odniesie żadnego skutku
dopóki polecenie złożone lub polecenie zawierające wywołanie funkcji nie
zakończy się.
.TP  8
\fB\-f\fP
Wyłącza rozwijanie nazw plików.
.TP  8 
\fB\-h\fP
Zapamiętuje położenie poleceń przy wyszukiwania ich do wykonania.  Domyślnie
włączone.
.TP  8
\fB\-k\fP
Wszystkie argumenty występujące w postaci instrukcji przypisania umieszczane
są w środowisku polecenia, nie zaś tylko te, które poprzedzają nazwę
polecenia.
.TP  8
\fB\-m\fP
Tryb monitorowania. Włączona jest kontrola zadań. Opcja ta jest domyślnie
włączona dla powłok interaktywnych na systemach ją obsługujących (zobacz
.SM
\fBSTEROWANIE ZADANIAMI\fP powyżej). Wszystkie procesy działają w
odrębnej grupie procesów. Gdy zadanie działające w tle zakończy się, powłoka
wypisuje wiersz zawierający jego kod zakończenia.
.TP  8
\fB\-n\fP
Odczytuje polecenia, ale nie ich nie wykonuje. Może być wykorzystane do
sprawdzenia błędów składni w skrypcie powłoki. Ignorowane przez powłoki
interaktywne.
.TP  8
\fB\-o \fP\fInazwa\-opcji\fP
\fINazwą\-opcji\fP może być jedna z poniższych:
.RS
.TP  8
\fBallexport\fP
To samo, co \fB\-a\fP.
.TP  8
\fBbraceexpand\fP
To samo, co \fB\-B\fP.
.TP  8
\fBemacs\fP
Użyj interfejsu edycji wiersza poleceń w stylu emacsa. Włączone domyślnie,
jeśli powłoka jest interaktywna, chyba że została uruchomiona z opcją
\fB\-\-noediting\fP. Wpływa to również na interfejs edycyjny używany przez \fBread
\-e\fP.
.TP  8
\fBerrexit\fP
To samo, co \fB\-e\fP.
.TP  8
\fBerrtrace\fP
To samo, co \fB\-E\fP.
.TP  8
\fBfunctrace\fP
To samo, co \fB\-T\fP.
.TP  8
\fBhashall\fP
To samo, co \fB\-h\fP.
.TP  8
\fBhistexpand\fP
To samo, co \fB\-H\fP.
.TP  8
\fBhistory\fP
Włącza historię poleceń, jak opisano powyżej w sekcji
.SM
\fBHISTORII\fP.
Opcja ta jest domyślnie włączona w powłokach interaktywnych.
.TP  8
\fBignoreeof\fP
Efekt jest taki, jakby zostało wykonane polecenie powłoki
.if  t \f(CWIGNOREEOF=10\fP
.if  n ``IGNOREEOF=10''
(zobacz powyżej \fBZmienne powłoki\fP).
.TP  8
\fBkeyword\fP
To samo, co \fB\-k\fP.
.TP  8
\fBmonitor\fP
To samo, co \fB\-m\fP.
.TP  8
\fBnoclobber\fP
To samo, co \fB\-C\fP.
.TP  8
\fBnoexec\fP
To samo, co \fB\-n\fP.
.TP  8
\fBnoglob\fP
To samo, co \fB\-f\fP.
.TP  8
\fBnolog\fP
Obecnie ignorowane.
.TP  8
\fBnotify\fP
To samo, co \fB\-b\fP.
.TP  8
\fBnounset\fP
To samo, co \fB\-u\fP.
.TP  8
\fBonecmd\fP
To samo, co \fB\-t\fP.
.TP  8
\fBphysical\fP
To samo, co \fB\-P\fP.
.TP  8
\fBpipefail\fP
Gdy ustawione, zwracana wartość potoku jest wartością ostatniego (po prawej)
polecenia, które zakończyło się z kodem niezerowym lub zero, gdy wszystkie
polecenia w potoku zakończyły się sukcesem. Opcja jest domyślnie wyłączona.
.TP  8
\fBposix\fP
Zmienia zachowanie \fBbash\fP tam, gdzie domyślne działanie różni się od
standardu POSIX, tak by spełniać standard (\fItryb posix\fP). Więcej informacji
o tym, jak tryb posix wpływa na zachowanie powłoki można znaleźć w
dokumencie do którego odsyła
.SM
\fBZOBACZ TAKŻE\fP.
.TP  8
\fBprivileged\fP
To samo, co \fB\-p\fP.
.TP  8
\fBverbose\fP
To samo, co \fB\-v\fP.
.TP  8
\fBvi\fP
Używa interfejsu edycji wiersza poleceń w stylu vi. Wpływa to również na
interfejs edycyjny używany przez \fBread \-e\fP.
.TP  8
\fBxtrace\fP
To samo, co \fB\-x\fP.
.sp .5
.PP
Jeżeli podano \fB\-o\fP bez \fInazwy\-opcji\fP, to wypisywane są wartości bieżących
opcji.  Jeżeli podano \fB+o\fP bez \fInazwy\-opcji\fP, na standardowym wyjściu
wyświetlana jest seria poleceń \fBset\fP potrzebnych do odtworzenia aktualnych
ustawień opcji.
.RE
.TP  8
\fB\-p\fP
Włącza tryb \fIuprzywilejowany\fP (privileged). W tym trybie pliki
.SM
\fB$ENV\fP i
.SM
\fB$BASH_ENV\fP nie są przetwarzane, funkcje powłoki nie są
dziedziczone ze środowiska, a zmienne
.SM
\fBSHELLOPTS,\fP
.SM
\fBBASHOPTS\fP,
.SM
\fBCDPATH\fP i
.SM
\fBGLOBIGNORE\fP, jeśli występują w
środowisku, są ignorowane.  Jeśli powłoka została uruchomiona z efektywnym
id użytkownika (grupy) różnym od id rzeczywistego a nie podano opcji \fB\-p\fP,
to podejmowane są opisane wyżej akcje a efektywny id użytkownika jest
ustawiany na identyfikator rzeczywisty. Jeżeli przy uruchamianiu podano
opcję \fB\-p\fP, to efektywny identyfikator użytkownika nie jest resetowany.
Wyłączenie tej opcji powoduje, że identyfikatory efektywne użytkownika i
grupy zostaną ustawione na identyfikatory rzeczywiste.
.TP  8
\fB\-t\fP
Kończy pracę po przeczytaniu i wykonaniu jednego polecenia.
.TP  8
\fB\-u\fP
Podczas interpretacji parametrów traktuje nieustawione zmienne i parametry
(poza parametrami specjalnymi "@" i "*") jako błąd.  Jeżeli wykonywana jest
próba interpretacji nieustawionej zmiennej, to powłoka wypisuje komunikat o
błędzie i, jeśli nie jest interaktywna, kończy pracę z niezerowym kodem.
.TP  8
\fB\-v\fP
Wypisuje wiersze wejściowe powłoki przy ich odczytywaniu.
.TP  8
\fB\-x\fP
Po interpretacji każdego \fIpolecenia prostego\fP, poleceń \fBfor\fP, \fBcase\fP i
\fBselect\fP lub polecenia arytmetycznego \fBfor\fP wyświetla zinterpretowaną
wartość
.SM
\fBPS4\fP, po której następuje polecenie i jego zinterpretowane
argumenty lub powiązana lista słów.
.TP  8
\fB\-B\fP
Powłoka wykonuje interpretacją nawiasów (zobacz \fBInterpretacja nawiasów\fP
powyżej). Domyślnie włączone.
.TP  8
\fB\-C\fP
Jeśli włączone, \fBbash\fP nie nadpisuje istniejącego pliku przy użyciu
operatorów przekierowania \fB>\fP, \fB>&\fP i \fB<>\fP.  Można to
ominąć tworząc pliki wyjściowe przy użyciu operatora przekierowania
\fB>|\fP zamiast \fB>\fP.
.TP  8
\fB\-E\fP
Gdy ustawiona, pułapka \fBERR\fP jest dziedziczona przez funkcje powłoki,
uzupełnienia poleceń i polecenia wykonywane w środowisku podpowłoki. Pułapka
\fBERR\fP normalnie nie jest dziedziczona w takich przypadkach.
.TP  8
\fB\-H\fP
Włącza zastępowanie historii w stylu \fB!\fP.  Opcja ta jest domyślnie włączona
dla powłoki interaktywnej.
.TP  8
\fB\-P\fP
Jeżeli jest ustawiona, to powłoka nie rozwiązuje dowiązań symbolicznych
podczas wykonywania poleceń zmieniających bieżący katalog roboczy, jak
\fBcd\fP. Używa zamiast tego fizycznej struktury katalogów. Domyślnie, \fBbash\fP
podąża za logicznym łańcuchem katalogów podczas wykonywania poleceń
zmieniających bieżący katalog roboczy.
.TP  8
\fB\-T\fP
Gdy ustawiona, pułapki \fBDEBUG\fP i \fBRETURN\fP są dziedziczone przez funkcje
powłoki, uzupełnienia poleceń i polecenia wykonywane w środowisku
podpowłoki. Pułapki \fBDEBUG\fP i \fBRETURN\fP nie są normalnie dziedziczone w
takich przypadkach.
.TP  8
\fB\-\-\fP
Jeżeli po tej opcji nie występują żadne argumenty, to parametry pozycyjne są
kasowane. W przeciwnym razie, parametry pozycyjne ustawiane są na
\fIargument\fPy, nawet jeśli niektóre z nich zaczynają się od znaku \fB\-\fP.
.TP  8
\fB\-\fP
Sygnalizuje koniec opcji, powodując przypisanie wszystkich pozostałych
\fIargument\fPów do parametrów pozycyjnych.  Opcje \fB\-x\fP i \fB\-v\fP są wyłączane.
Jeżeli nie ma \fIargumentów\fP, to parametry pozycyjne pozostają bez zmian.
.PD
.PP
Opcje są domyślnie wyłączone, chyba że wskazano inaczej.  Użycie + zamiast \-
spowoduje, że opcje te zostaną wyłączone.  Opcje mogą także zostać określone
jako argumenty wywołania powłoki.  Bieżący zestaw opcji można znaleźć w
\fB$\-\fP.  Zwracanym kodem jest zawsze prawda, chyba że napotkano nieprawidłową
opcję.
.RE
.TP 
\fBshift\fP [\fIn\fP]
Parametrom pozycyjnym od \fIn\fP+1 ... zmienia nazwy na \fB$1\fP
\&\fB....\fP. Parametry reprezentowane przez liczby \fB$#\fP w dół do \fB$#\fP\-\fIn\fP+1
są usuwane.  \fIn\fP musi być liczbą nieujemną mniejszą lub równą \fB$#\fP.
Jeżeli \fIn\fP wynosi 0, parametry nie są zmieniane.  Jeżeli nie podano \fIn\fP,
zakłada się, że wynosi 1.  Jeżeli \fIn\fP jest większe od \fB$#\fP, parametry
pozycyjne nie są zmieniane.  Kod zakończenia jest większy od zera jeżeli
\fIn\fP jest większe od \fB$#\fP lub mniejsze od zera; w przeciwnym wypadku 0.
.TP 
\fBshopt\fP [\fB\-pqsu\fP] [\fB\-o\fP] [\fInazwa_opcji\fP ...]
Przełącza wartości ustawień sterujących opcjonalnym zachowaniem
powłoki. Ustawieniami mogą być te wypisane poniżej lub, gdy użyje się opcji
\fB\-o\fP, ustawienia dostępne z opcją \fB\-o\fP do polecenia wbudowanego \fBset\fP.Bez
żadnych opcji, albo z opcją \fB\-p\fP, wyświetlana jest lista wszystkich
dających się ustawić opcji, ze wskazaniem dla każdej czy jest ona ustawiona
czy nie.  Opcja \fB\-p\fP powoduje, że wyniki będą wyświetlane w postaci dającej
się ponownie wykorzystać jako wejście.  Pozostałe opcje mają następujące
znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-s\fP
Włącz (ustaw) każdą \fInazwę_opcji\fP.
.TP 
\fB\-u\fP
Wyłącz (usuń) każdą \fInazwę_opcji\fP.
.TP 
\fB\-q\fP
Zaniechaj zwykłego wyświetlania (tryb cichy); zwracany kod wskazuje na to
czy \fInazwa_opcji\fP jest ustawiona czy nie ustawiona.  Jeżeli z \fB\-q\fP podano
wiele argumentów \fInazw_opcji\fP, to zwracanym kodem jest zero, gdy wszystkie
\fInazwy_opcji\fP są włączone; w przeciwnym razie kod jest niezerowy.
.TP 
\fB\-o\fP
Ogranicza wartości \fInazwy_opcji\fP do wartości zdefiniowanych dla opcji \fB\-o\fP
wbudowanego polecenia \fBset\fP.
.PD
.PP
Jeżeli użyto albo \fB\-s\fP albo \fB\-u\fP bez argumentów \fInazw_opcji\fP, \fBshopt\fP
pokazuje jedynie te opcji, które, odpowiednio, są ustawione bądź
nieustawione. Jeżeli nie wskazano inaczej, opcje \fBshopt\fP są domyślnie
wyłączone (nie ustawione).
.PP
Przy listowaniu opcji zwracany jest kod zerowy jeśli wszystkie
\fInazwy_opcji\fP są włączone, niezerowy w przeciwnym wypadku. Przy ustawianiu
lub kasowaniu opcji zwracany jest zerowy kod, chyba że \fInazwa_opcji\fP nie
jest poprawną opcją powłoki.
.PP
Lista opcji \fBshopt\fP obejmuje:
.if  t .sp .5v
.if  n .sp 1v
.PD 0
.TP  8
\fBautocd\fP
Jeśli jest ustawiona, nazwa polecenia będąca nazwą katalogu jest wykonywana
identycznie, jak gdyby była argumentem polecenia \fBcd\fP. Opcja ta jest
używana tylko w powłokach interaktywnych.
.TP  8
\fBcdable_vars\fP
Jeśli jest ustawiona, to nie będący katalogiem argument wbudowanego
polecenia \fBcd\fP uważany jest za nazwę zmiennej; wartością tej zmiennej jest
katalog, na który ma nastąpić zmiana.
.TP  8
\fBcdspell\fP
Jeśli jest ustawiona, to pomniejsze błędy w pisowni składowej katalogu w
poleceniu \fBcd\fP będą poprawiane.  Sprawdzenie takich błędów obejmuje znaki
zamienione miejscami, znaki pominięte i pojedyncze zbędne znaki. Jeżeli
znaleziono poprawkę, wypisywana jest poprawna nazwa pliku a polecenie
kontynuuje działanie. Opcja ta jest wykorzystywana tylko przez powłoki
interaktywne.
.TP  8
\fBcheckhash\fP
Jeśli jest ustawiona, \fBbash\fP sprawdza przed próbą wykonania polecenia
znalezionego w tablicy mieszającej, czy polecenie to istnieje. Jeżeli już
nie istnieje, to wykonywane jest zwykłe przeszukiwanie ścieżki.
.TP  8
\fBcheckjobs\fP
Jeśli jest ustawiona, \fBbash\fP wypisuje status każdego zatrzymanego i
działającego zadania, przed wyjściem z powłoki interaktywnej. Jeśli jakieś
zadanie działa, powoduje to odroczenia wyjścia do momentu, gdy zostanie
przeprowadzona druga próba wyjścia, bez uruchamiania dodatkowych poleceń
pomiędzy próbami (patrz
.SM
\fBKONTROLA ZADAŃ\fP powyżej). Powłoka zawsze
wstrzymuje wychodzenie, gdy jakiekolwiek zadanie jest zatrzymane.
.TP  8
\fBcheckwinsize\fP
Jeżeli jest ustawione, \fBbash\fP sprawdza rozmiar okna po każdym poleceniu i,
jeśli zachodzi potrzeba, aktualizuje wartość
.SM
\fBLINES\fP i
.SM
\fBCOLUMNS\fP.
.TP  8
\fBcmdhist\fP
Jeżeli jest ustawione, \fBbash\fP usiłuje zapisać wszystkie wiersze polecenia
wielowierszowego w tej samej pozycji historii. Pozwala to na łatwą ponowną
edycję poleceń obejmujących wiele wierszy.
.TP  8
\fBcompat31\fP
Gdy jest ustawiona, \fBbash\fP używa swego zachowania z wersji 3.1, respektując
argumenty cytowane do operatora \fB=~\fP polecenia warunkowego \fB[[\fP
orazporównywanie łańcuchów z uwzględnieniem locale, gdy używane są operatory
\fB<\fP i \fB>\fP polecenia warunkowego \fB[[\fP. Wersje do bash\-4.1 używają
kolejności ASCII i \fIstrcmp\fP(3); wersje od bash\-4.1 używają bieżącej
kolejności locale i \fIstrcoll\fP(3).
.TP  8
\fBcompat32\fP
Gdy jest ustawiona, \fBbash\fP używa swego zachowania z wersji 3.2, respektując
porównywanie łańcuchów z uwzględnieniem locale, gdy używane są operatory
\fB<\fP i \fB>\fP polecenia warunkowego \fB[[\fP (patrz poprzedni wpis
powyżej).
.TP  8
\fBcompat40\fP
Gdy jest ustawiona, \fBbash\fP używa swego zachowania z wersji 4.0, respektując
porównywanie łańcuchów z uwzględnieniem locale, gdy używane są operatory
\fB<\fP i \fB>\fP polecenia warunkowego \fB[[\fP (zob. opis \fBcompat31\fP) oraz
efekt przerywania listy poleceń. Bash w wersji 4.0 i późniejszych przerywa
listę jeśli powłoka otrzyma przerwanie; poprzednie wersje kontynuowały do
następnego polecenia w liście.
.TP  8
\fBcompat41\fP
Gdy ustawiona, \fBbash\fP, gdy jest w trybie \fIposix\fP, traktuje pojedyncze
cudzysłowy w interpretacji ujętej w podwójne cudzysłowy, jako znak
specjalny. Pojedynczy cudzysłów musi pasować (musi występować ich parzysta
liczba), a znaki pomiędzy pojedynczymi cudzysłowami są traktowane jako
cytowane. Jest to zachowanie trybu posix w wersji 4.1. Domyślne zachowania
basha pozostaje takie samo, jak w poprzednich wersjach.
.TP  8
\fBcompat42\fP
Gdy ustawiona, \fBbash\fP nie przeprowadza zamiany łańcuchów przy w
podstawianiu wzorców rozwijanych słów za pomocą usuwania cytowań.
.TP  8
\fBcomplete_fullquote\fP
Gdy ustawiona, \fBbash\fP cytuje wszystkie metaznaki powłoki w nazwach plików i
katalogów w trakcie wykonywania uzupełniania. Gdy nieustawiona, \fBbash\fP
usuwa metaznaki takie jak znak dolara z zestawu cytowanych znaków w
uzupełnianych nazwach plików, gdy te metaznaki pojawiają się w odniesieniach
do zmiennych powłoki, w słowach do uzupełnienia. Oznacza to, że znaki dolara
w nazwach zmiennych uzupełnianych do katalogów nie będą cytowane, jednak
znaki dolara pojawiające się w nazwach plików w ogóle nie będą
cytowane. Jest to aktywne tylko wówczas, gdy bash używa odwrotnego ukośnika
do cytowania uzupełnianych nazw plików. Zmienna ta jest domyslnie ustawiana,
co jest domyślnym zachowaniem basha w wersjach do 4.2.
.TP  8
\fBdirexpand\fP
Gdy ustawiona, \fBbash\fP zastępuje nazwy katalogów wynikami rozwijania słów
przy przeprowadzaniu uzupełnienia nazw plików. W ten sposób zmieniana jest
zawartość bufora edycji readline. Jeśli nie jest ustawiona, \fBbash\fP stara
się zachować treść wpisaną przez użytkownika.
.TP  8
\fBdirspell\fP
Jeżeli jest ustawiona, \fBbash\fP stara się poprawić pomyłki w nazwach
katalogów podczas uzupełniania słów, jeśli nazwa katalogu wprowadzonego
pierwotnie, nie istnieje.
.TP  8
\fBdotglob\fP
Jeżeli jest ustawione, to \fBbash\fP do wyników rozwinięcia nazw plików włącza
także nazwy plików rozpoczynające się kropką `.'.
.TP  8
\fBexecfail\fP
Jeżeli jest ustawione, to powłoka nie\-interaktywna nie zakończy pracy nie
mogąc wykonać pliku określonego jako argument wbudowanego polecenia
\fBexec\fP.  Powłoka interaktywna nie kończy pracy, jeśli \fBexec\fP zawiedzie.
.TP  8
\fBexpand_aliases\fP
Jeżeli jest ustawiona, aliasy są interpretowane jak opisano powyżej w
.SM
\fBALIASY\fP.  Opcja ta jest włączona domyślnie dla powłok interaktywnych.
.TP  8
\fBextdebug\fP
Gdy jest ustawiona, włączone jest zachowanie przeznaczone do użycia przez
debuggery:
.RS
.TP 
\fB1.\fP
Opcja \fB\-F\fP wbudowanego polecenia \fBdeclare\fP wyświetla nazwę pliku
źródłowego i numer wiersza odpowiadający każdej nazwie funkcji podanej jako
argument.
.TP 
\fB2.\fP
Jeśli polecenie uruchomione przez pułapkę \fBDEBUG\fP zwraca wartość niezerową,
kolejne polecenie jest pomijane i nie jest wykonywane.
.TP 
\fB3.\fP
Jeśli polecenie uruchamiane przez pułapkę \fBDEBUG\fP zwróci wartość 2, a
powłoka wykonywana w podprogramie (funkcja powłoki lub skrypt powłoki
wykonywany wbudowanymi \fB.\fP lub \fBsource\fP), to symulowane jest wywołanie do
\fBreturn\fP.
.TP 
\fB4.\fP
.SM
\fBBASH_ARGC\fP i
.SM
\fBBASH_ARGV\fP są aktualizowane zgodnie z opisem
w opisie tych zmiennych powyżej.
.TP 
\fB5.\fP
Włączone jest śledzenie funkcji: podstawianie poleceń, funkcje powłoki i
podpowłoki przywołane za pomocą \fB(\fP \fIpolecenie\fP \fB)\fP dziedziczą pułapki
\fBDEBUG\fP i \fBRETURN\fP.
.TP 
\fB6.\fP
Włączone jest śledzenie błędów: podstawianie poleceń, funkcje powłoki i
podpowłoki przywołane za pomocą \fB(\fP \fIpolecenie\fP \fB)\fP dziedziczą pułapkę
\fBERR\fP.
.RE
.TP  8
\fBextglob\fP
Jeśli jest włączona, włączane są rozszerzone funkcje dopasowywania wzorców
opisane powyżej w \fBRozwijanie nazw plików\fP.
.TP  8
\fBextquote\fP
Jeżeli jest włączona, cytowania \fB$\fP\(aq\fIłańcuch\fP\(aq and \fB$\fP"\fIłańcuch\fP"
są przeprowadzane wewnątrz interpretacji \fB${\fP\fIparametr\fP\fB}\fP ujętych w
podwójne cudzysłowy. Opcja jest domyślnie włączona.
.TP  8
\fBfailglob\fP
Jeśli jest włączona, wzorce do których nie dopasowano nazw plików podczas
rozwinięcia nazw plików, dają w wyniku błąd rozwinięcia (interpretacji).
.TP  8
\fBforce_fignore\fP
Jeśli jest ustawiona, przyrostki określone zmienną powłoki
.SM
\fBFIGNORE\fP
powodują ignorowanie słów podczas przeprowadzania uzupełniania słów nawet,
gdy ignorowane słowa są jedynymi dostępnymi uzupełnieniami. Proszę zapoznać
się z
.SM
\fBZMIENNE POWŁOKI\fP, aby uzyskać opis
.SM
\fBFIGNORE\fP. Opcja
jest domyślnie włączona.
.TP  8
\fBglobasciiranges\fP
Jeśli jest ustawiona, wyrażenia zakresu użyte we wzorcu dopasowującego
wyrażenia nawiasowe (zob.
.SM
\fBDopasowanie wzorca\fP powyżej) zachowują
się jak w tradycyjnym locale C przy przeprowadzaniu porównań. Znaczy to, że
sekwencja sortowania bieżącego locale nie jest brana pod uwagę, więc \fBb\fP
nie jest sortowane między \fBA\fP i \fBB\fP, a wielkie i małe znaki ASCII
są\ sortowane razem.
.TP  8
\fBglobstar\fP
Gdy jest ustawiona, wzorzec \fB**\fP używany w kontekście rozwijania nazw
plików, dopasowuje wszystkie pliki i zero lub więcej katalogów i
podkatalogów. Jeśli po wzorcu występuje \fB/\fP, to dopasowywane są jedynie
katalogi i podkatalogi.
.TP  8
\fBgnu_errfmt\fP
Jeżeli jest ustawiona, komunikaty błędów powłoki są wypisywane w
standardowym formacie błędów GNU.
.TP  8
\fBhistappend\fP
Jeżeli jest ustawiona, to do pliku o nazwie wskazanej zmienną
.SM
\fBHISTFILE\fP podczas kończenia pracy przez powłokę dodawana jest lista
historii, zamiast nadpisywania tego pliku listą.
.TP  8
\fBhistreedit\fP
Jeżeli jest ustawione, a używane jest \fBreadline\fP, to użytkownik ma
możliwość ponownej edycji nieudanego podstawienia historii historii.
.TP  8
\fBhistverify\fP
Jeżeli jest ustawione, a używane jest \fBreadline\fP, to wyniki podstawiania
historii nie są natychmiast przesyłane do analizatora powłoki. Zamiast tego,
wiersz wynikowy ładowany jest do bufora edycyjnego \fBreadline\fP, pozwalając
na dalsze zmiany.
.TP  8
\fBhostcomplete\fP
Jeżeli jest ustawione, a używane jest \fBreadline\fP, \fBbash\fP będzie usiłować
wykonać uzupełnianie nazwy hosta podczas uzupełniania słowa zawierającego
\fB@\fP (zobacz \fBUzupełnianie\fP w
.SM
\fBREADLINE\fP powyżej).  Domyślnie
włączone.
.TP  8
\fBhuponexit\fP
Jeżeli jest ustawione, to \fBbash\fP wyśle
.SM
\fBSIGHUP\fP do wszystkich zadań
podczas kończenia pracy interaktywnej powłoki zgłoszeniowej.
.TP  8
\fBinteractive_comments\fP
Jeśli jest włączone, pozwala by słowo rozpoczynające się od \fB#\fP powodowało
pominięcie tego słowa i wszystkich pozostałych znaków wiersza w powłoce
interaktywnej (zobacz powyżej
.SM
\fBKOMENTARZE).\fP Opcja domyślnie
włączona.
.TP  8
\fBlastpipe\fP
Jeśli jest ustawiona, a kontrola zadań nie jest aktywna, powłoka uruchamia
ostatnie polecenie potoku, który nie jest wykonywany w tle, w bieżącym
środowisku powłoki.
.TP  8
\fBlithist\fP
Jeśli jest ustawione, a włączona jest opcja \fBcmdhist\fP, to polecenia
wielowierszowe zachowywane są w historii w miarę możliwości z osadzonymi
znakami nowej linii zamiast przy użyciu średników jako separatorów.
.TP  8
\fBlogin_shell\fP
Powłoka ustawia tę opcję jeśli zostanie uruchomiona jako zgłoszeniowa
(zobacz
.SM
\fBWYWOŁANIE\fP powyżej).  Ta wartość nie może być zmieniona.
.TP  8
\fBmailwarn\fP
Jeżeli jest ustawione, zaś do pliku, w którym sprawdza pocztę \fBbash\fP
sięgano od czasu ostatniego sprawdzania, to zostanie wyświetlony komunikat
,,The mail in \fIplikpoczty\fP has been read\*(rq (Poczta w \fIplikpoczty\fP została
przeczytana).
.TP  8
\fBno_empty_cmd_completion\fP
Jeśli jest ustawione, i stosowane jest \fBreadline\fP, to \fBbash\fP nie będzie
usiłował szukać w \fBPATH\fP możliwych uzupełnień, gdy próba uzupełniania
wystąpi w pustym wierszu.
.TP  8
\fBnocaseglob\fP
Jeśli zostało ustawione, to \fBbash\fP przy rozwijaniu nazw plików dopasowuje
je nie zwracając uwagi na wielkość liter (zobacz \fBRozwijanie nazw plików\fP
powyżej).
.TP  8
\fBnocasematch\fP
Gdy jest ustawiona, \fBbash\fP dopasowuje wzorce ignorując wielkość liter,
podczas wykonywania dopasowania, w czasie wykonywania poleceń warunkowych
\fBcase\fP lub \fB[[\fP.
.TP  8
\fBnullglob\fP
Jeśli jest ustawione, to, \fBbash\fP pozwala by wzorce nie dopasowujące żadnych
plików (zobacz \fBRozwijanie nazw plików\fP powyżej)  rozwijały się w łańcuch
pusty, zamiast na same siebie.
.TP  8
\fBprogcomp\fP
Jeżeli jest ustawione, to włączone są usługi programowalnego uzupełniania
(zobacz powyżej \fBProgramowalne uzupełnianie\fP). Domyślnie włączone.
.TP  8
\fBpromptvars\fP
Jeżeli jest ustawione, to łańcuchy zachęty podlegają interpretacji zmiennych
i podstawianiu parametrów po interpretacji zachęty opisanej w
.SM
\fBZACHĘTA\fP powyżej. Opcja ta jest domyślnie włączona.
.TP  8
\fBrestricted_shell\fP
Powłoka ustawia tę opcję jeśli została uruchomiona w trybie okrojonym
(zobacz
.SM
\fBPOWŁOKA OKROJONA\fP poniżej).  Wartość ta nie może być
zmieniona.  Nie jest ona resetowana podczas odczytu plików startowych,
pozwalając im na odkrycie czy powłoka jest okrojona czy nie.
.TP  8
\fBshift_verbose\fP
Jeżeli jest ustawiona, to wbudowane \fBshift\fP wypisuje komunikat o błędzie
gdy liczba przesunięć (przez shift) przekracza liczbę parametrów
pozycyjnych.
.TP  8
\fBsourcepath\fP
Jeśli jest ustawiona, to polecenie wbudowane \fBsource\fP (\fB.\fP) posługuje się
wartością
.SM
\fBPATH\fP do znalezienia katalogu zawierającego plik podany
jako argument.  Opcja domyślnie włączona.
.TP  8
\fBxpg_echo\fP
Jeżeli jest ustawiona, to dla wbudowanego polecenia \fBecho\fP włączane jest
domyślne interpretowanie sekwencji specjalnych z odwrotnym ukośnikiem.
.RE
.PD
.TP 
\fBsuspend\fP [\fB\-f\fP]
Zawiesza wykonywanie tej powłoki do otrzymania przez nią sygnału
.SM
\fBSIGCONT\fP.  Opcja \fB\-f\fP mówi, by nie narzekać, jeśli użyto \fBsuspend\fP w
powłoce zgłoszeniowej; po prostu zawiesić mimo to. Kodem zwracanym jest 0,
chyba że powłoka jest powłoką zgłoszeniową i nie podano opcji \fB\-f\fP, lub gdy
nie jest włączona kontrola zadań.
.TP 
\fBtest\fP \fIwyraż\fP
.PD 0
.TP 
\fB[\fP \fIwyraż\fP \fB]\fP
Zwraca kod 0 (prawda) lub 1 (fałsz) w zależności od interpretacji wyrażenia
warunkowego \fIwyraż\fP.  każdy operator i operand musi być odrębnym
argumentem.  Wyrażenia składając się ze składowych opisanych powyżej w
.SM
\fBWYRAŻENIA\fP \fBWARUNKOWE\fP. \fBtest\fP nie akceptuje żadnych opcji, ani
nie akceptuje i nie ignoruje argumentu \fB\-\-\fP jako wskaźnika końca opcji.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Wyrażenia mogą być łączone przy użyciu poniższych operatorów, podanych w
kolejności malejącego priorytetu. Ich interpretacja zależy od liczby
argumentów; patrz niżej. Priorytet operatorów jest używany gdy występuje
pięć argumentów lub więcej.
.RS
.PD 0
.TP 
\fB! \fP\fIwyraż\fP
Prawda jeśli \fIwyraż\fP jest fałszem.
.TP 
\fB( \fP\fIwyraż\fP\fB )\fP
Zwraca wartość \fIwyraż\fP.  Może być stosowane do obejścia zwykłej kolejności
operatorów.
.TP 
\fIwyraż1\fP \-\fBa\fP \fIwyraż2\fP
Prawda jeśli oba: \fIwyraż1\fP i \fIwyraż2\fP są prawdziwe.
.TP 
\fIwyraż1\fP \-\fBo\fP \fIwyraż2\fP
Prawda jeśli \fIwyraż1\fP lub \fIwyraż2\fP jest prawdziwe.
.PD
.PP
\fBtest\fP i \fB[\fP interpretują wyrażenia warunkowe posługując się zestawem
reguł opartych o liczbę argumentów.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
.PD 0
.TP 
0 argumentów
Wyrażenie jest fałszywe.
.TP 
1 argument
Wyrażenie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy gdy argument nie jest pusty
(null).
.TP 
2 argumenty
Jeśli pierwszym argumentem jest \fB!\fP, to wyrażenie jest prawdziwe wtedy i
tylko wtedy gdy drugi argument jest pusty. Jeśli pierwszy argument jest
jednym z jednoargumentowych operatorów warunkowych podanych powyżej w
.SM
\fBWYRAŻENIA WARUNKOWE\fP, to wyrażenie jest prawdziwe jeżeli test
jednoargumentowy jest prawdziwy.  Jeżeli pierwszy argument nie jest
poprawnym jednoargumentowym operatorem warunkowym, to wyrażenie ma wartość
fałsz.
.TP 
3 argumenty
Następujące warunki są stosowane w wypisanej kolejności. Jeżeli drugi
argument jest jednym z dwuargumentowych operatorów warunkowych podanych
powyżej w
.SM
\fBWYRAŻENIA WARUNKOWE\fP, to wynik wyrażenia jest wynikiem
dwuargumentowego testu z zastosowaniem pierwszego i trzeciego argumentu jako
operandów. Operatory \fB\-a\fP i \fB\-o\fP są uważane za dwuargumentowe, jeśli
występują trzy argumenty. Jeśli pierwszym argumentem jest \fB!\fP, to wartość
stanowi negację testu dwuargumentowego przy użyciu drugiego i trzeciego
argumentu.  Jeśli pierwszym argumentem jest dokładnie \fB(\fP a trzecim
argumentem dokładnie \fB)\fP, to wynik jest jednoargumentowym testem drugiego
argumentu.  W pozostałych przypadkach wyrażenie jest fałszywe.
.TP 
4 argumenty
Jeśli pierwszym argumentem jest \fB!\fP, to wynik jest negacją
trójargumentowego wyrażenia złożonego z pozostałych argumentów.  W
przeciwnym wypadku, wyrażenie jest poddawanie analizie składni i
interpretowane zgodnie z priorytetami przy zastosowaniu reguł podanych
powyżej.
.TP 
5 lub więcej argumentów
Wyrażenie jest poddawanie analizie składni i interpretowane zgodnie z
priorytetami przy zastosowaniu reguł podanych powyżej.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
.LP
Gdy operatory \fB<\fP i \fB>\fP są używane z \fBtest\fP lub \fB[\fP, sortują
zgodnie z porządkiem leksykograficznym używając kolejności ASCII.
.RE
.PD
.TP 
\fBtimes\fP
Wypisuje sumaryczne czasy użytkownika i systemu dla powłoki i procesów z
niej uruchomionych. Kodem zwracanym jest 0.
.TP 
\fBtrap\fP [\fB\-lp\fP] [\fIargument\fP] [\fIsigspec\fP ...]
Polecenie \fIargument\fP ma zostać odczytane i wykonane, gdy powłoka otrzyma
sygnał(y)  \fIsigspec\fP.  Jeśli nie występuje \fIargument\fP (i występuje
pojedynczy \fIsigspec\fP) lub jest to \fB\-\fP, to wszystkie podane sygnały
resetowane są do swych wartości pierwotnych (wartości, jakie miały przy
wejściu do powłoki).  Jeżeli \fIargument\fP jest łańcuchem pustym, to sygnał
określony przez każde \fIsigspec\fP jest ignorowany przez powłokę i polecenia,
jakie ona wywołuje.  Jeżeli nie wystąpił \fIargument\fP a podano \fB\-p\fP,
wyświetlane są polecenia związane z przechwyceniem każdego z sygnałów
\fIsigspec\fP.  Jeżeli nie podano żadnych argumentów lub jeśli podano tylko
\fB\-p\fP, to \fBtrap\fP wypisuje listę poleceń związanych z każdym z numerów
sygnałów.  Każde \fB\-l\fP powoduje wypisanie przez powłokę listy nazw sygnałów
i odpowiadających im nazw. Każdy \fIsigspec\fP jest albo nazwą sygnału
zdefiniowaną w <\fIsignal.h\fP> albo numerem sygnału.  Wielkość liter
nazw sygnałów nie ma znaczenia, a przedrostek
.SM
\fBSIG\fP jest opcjonalny.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Jeżeli \fIsigspec\fP jest sygnałem
.SM
\fBEXIT\fP (0), to polecenie \fIargument\fP
wykonywane jest przy kończeniu pracy przez powłokę. Jeżeli \fIsigspec\fP jest
równe
.SM
\fBDEBUG\fP, to polecenie \fIargument\fP wykonywane jest po każdym
\fIpoleceniu prostym\fP, poleceniach \fIfor\fP, \fIcase\fP i \fIselect\fP, każdym
poleceniem arytmetycznym \fIfor\fP i przed wykonaniem pierwszego polecenia w
funkcji powłoki (zobacz
.SM
\fBGRAMATYKA POWŁOKI\fP powyżej). Proszę
zapoznać się z opisem opcji \fBextdebug\fP do wbudowanego \fBshopt\fP, aby
dowiedzieć się więcej na temat jej wpływu na pułapkę \fBDEBUG\fP. Jeśli
\fIsigspec\fP to
.SM
\fBRETURN\fP, to polecenie \fIargument\fP jest wykonywane
zawsze, gdy funkcja powłoki lub skrypt wykonywany wbudowanymi \fB.\fP lub
\fBsource\fP kończą swe wykonanie.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Jeśli \fIsigspec\fP jest
.SM
\fBERR\fP, wówczas polecenie \fIargument\fP
wykonywane gdy potok (mogący składać się z jednego polecenia prostego),
lista, lub polecenie złożone zwróci niezerowy kod zakończenia. Pułapka
zastawiona na
.SM
\fBERR\fP nie jest wykonywana gdy polecenie, które
zakończyło się niepowodzeniem jest występuje bezpośrednio po słowach
kluczowych \fIwhile\fP lub \fIuntil\fP, jest częścią testu instrukcji \fIif\fP,
częścią poleceń wykonywanych w listach \fB&&\fP lub \fB||\fP z wyjątkiem polecenia
za ostatnim \fB&&\fP lub \fB||\fP, dowolnym poleceniem w potoku z wyjątkiem
ostatniego lub jeśli wartość zwracana przez to polecenie jest wstawiana za
pomocą \fB!\fP. Identyczne warunki są przestrzegane przez opcję \fBerrexit\fP.
.if  t .sp 0.5
.if  n .sp 1
Sygnały ignorowane przy wejściu do powłoki nie mogą być przechwycone ani
zresetowane.  W procesie potomnym, podczas jego tworzenia, sygnały
przechwycone resetowane są do swych wartości pierwotnych.  Zwracanym kodem
jest fałsz jeśli którykolwiek z \fIsigspec\fP jest nieprawidłowy; w przeciwnym
razie \fBtrap\fP zwraca true.
.TP 
\fBtype\fP [\fB\-aftpP\fP] \fInazwa\fP [\fInazwa\fP ...]
Bez opcji wskazuje, jak powinna być interpretowana każda z \fInazw\fP, jeśli
zostanie użyta jako nazwa polecenia.  Jeżeli użyto opcji \fB\-t\fP, to \fBtype\fP
wypisuje łańcuch będący jednym z \fIalias\fP, \fIkeyword\fP, \fIfunction\fP,
\fIbuiltin\fP lub \fIfile\fP, jeśli \fInazwa\fP jest odpowiednio aliasem,
zastrzeżonym słowem powłoki, funkcją, poleceniem wbudowanym lub plikiem
dyskowym.  Jeśli nie znaleziono \fInazwy\fP, to nie jest wypisywane nic i jako
kod zakończenia zwracany jest fałsz.  Jeśli posłużono się opcją \fB\-p\fP to
\fBtype\fP zwraca albo nazwę pliku dyskowego, który zostałby wykonany jeśli
\fInazwa\fP zostałaby podana jako nazwa polecenia, albo nic jeśli
.if  t \f(CWtype -t name\fP
.if  n ``type -t name''
nie zwróciłoby \fIfile\fP. Opcja \fB\-P\fP wymusza na
.SM
\fBPATH\fP wyszukiwanie
każdego \fIname\fP, nawet jeśli
.if  t \f(CWtype -t name\fP
.if  n ``type -t name''
nie zwróciłoby \fIfile\fP. Jeśli polecenie zostało zapamiętane poleceniem hash,
to \fB\-p\fP i \fB\-P\fP wypisuje jego wartość, który niekoniecznie jest plikiem
pojawiającym się jako pierwszy w
.SM
\fBPATH\fP. Jeśli użyto opcji \fB\-a\fP, to
\fBtype\fP wypisuje wszystkie miejsca zawierające plik wykonywalny o nazwie
\fInazwa\fP. Aliasy i funkcje są uwzględniane wyłącznie jeśli nie podano
również opcji \fB\-p\fP. Tablica zapamiętanym poleceń nie jest sprawdzana, jeśli
użyto \fB\-a\fP. Opcja \fB\-f\fP przesłania funkcję wyszukiwania powłoki jak
wbudowanym \fBcommand\fP. \fBtype\fP zwraca prawdę jeśli odnaleziono wszystkie
argumenty i fałsz, gdy któregoś z nich nie odnaleziono.
.TP 
\fBulimit\fP [\fB\-HSTabcdefilmnpqrstuvx\fP [\fIlimit\fP]]
Zapewnia kontrolę nad zasobami dostępnymi powłoce i procesów jakie ona
uruchamia, na systemach umożliwiających taką kontrolę.  Opcje \fB\-H\fP i \fB\-S\fP
określają, że dla danego zasobu ustawiane jest twarde (hard) lub miękkie
(soft) ograniczenie. Ograniczenie twarde nie może być zwiększane przez
zwykłego użytkownika po ustawieniu; ograniczenie miękkie może być zwiększane
aż do wartości ograniczenia twardego. Jeśli nie podano ani \fB\-H\fP ani \fB\-S\fP,
to ustawiane jest zarówno ograniczenie miękkie jak i twarde.  Ograniczenie
\fIlimit\fP może być liczbą w jednostkach określonych dla zasobu lub jedną ze
specjalnych wartości: \fBhard\fP, \fBsoft\fP lub \fBunlimited\fP, oznaczających
odpowiednio: bieżące twarde ograniczenie, bieżące miękkie ograniczenie oraz
brak ograniczenia.  Jeżeli pominięto \fIlimit\fP, wypisywana jest bieżąca
wartość ograniczenia miękkiego danego zasobu, chyba że podano opcję
\fB\-H\fP. Gdy podano więcej niż jedno określenie zasobu, przed wartością
wypisywana jest nazwa ograniczenia i jednostka miary.  Inne opcje
interpretowane są następująco:
.RS
.PD 0
.TP 
\fB\-a\fP
Podawane są wszystkie bieżące ograniczenia
.TP 
\fB\-b\fP
Maksymalny rozmiar bufora gniazda
.TP 
\fB\-c\fP
Maksymalny rozmiar tworzonych plików core
.TP 
\fB\-d\fP
Maksymalny rozmiar segmentu danych procesu
.TP 
\fB\-e\fP
Maksymalny priorytet planisty ("nice")
.TP 
\fB\-f\fP
Maksymalny rozmiar plików zapisywanych przez powłokę i jej potomków
.TP 
\fB\-i\fP
Maksymalna liczba oczekujących sygnałów
.TP 
\fB\-l\fP
Maksymalny rozmiar, jaki może zostać zablokowany w pamięci
.TP 
\fB\-m\fP
Maksymalny rozmiar części rezydentnej (wiele systemów nie przestrzega tego
limitu)
.TP 
\fB\-n\fP
Maksymalna liczba otwartych deskryptorów pliku (większość systemów nie
pozwala na ustawianie tej wartości)
.TP 
\fB\-p\fP
Rozmiar potoku w blokach 512\-bajtowych (może nie być ustawione)
.TP 
\fB\-q\fP
Maksymalny rozmiar kolejek komunikatów POSIX, w bajtach
.TP 
\fB\-r\fP
Maksymalny priorytet rzeczywisty planisty
.TP 
\fB\-s\fP
Maksymalny rozmiar stosu
.TP 
\fB\-t\fP
Maksymalny czas CPU w sekundach
.TP 
\fB\-u\fP
Maksymalna liczba procesów dostępnych dla pojedynczego użytkownika
.TP 
\fB\-v\fP
Maksymalna wielkość pamięci wirtualnej dostępna dla powłoki i, w niektórych
systemach, dla jej potomków.
.TP 
\fB\-x\fP
Maksymalna liczba plików blokad
.TP 
\fB\-T\fP
Maksymalna liczba wątków
.PD
.PP
Jeżeli podano \fIlimit\fP i nie użyto opcji \fB\-a\fP, to \fIlimit\fP staje się nową
wartością ograniczenia zadanego zasobu. Jeżeli nie podano żadnej opcji, to
zakłada się opcję \fB\-f\fP. Wartości podawane są przyrostowo co 1024\-bajty, z
wyjątkiem \fB\-t\fP, podawanego w sekundach, \fB\-p\fP, w jednostkach 512\-bajtowych
bloków, oraz \fB\-T\fP, \fB\-b\fP, \fB\-n\fP, and \fB\-u\fP, będących wartościami bez
miana. Zwracanym kodem jest 0, chyba że podano nieprawidłową opcję lub
argument albo podczas ustawiania nowego ograniczenia wystąpił błąd.
.RE
.TP 
\fBumask\fP [\fB\-p\fP] [\fB\-S\fP] [\fItryb\fP]
Maska praw dostępu dla plików tworzonych przez użytkownika ustawiana jest na
\fItryb\fP.  Jeżeli \fItryb\fP rozpoczyna się od cyfry, jest interpretowany jako
liczba ósemkowa; w przeciwnym razie interpretowany jest jako maska w trybie
symbolicznym, podobnie jak akceptowane przez \fIchmod\fP(1).  Jeżeli pominięto
\fItryb\fP wypisywana jest aktualna wartość maski.  Opcja \fB\-S\fP powoduje, że
maska zostanie wypisana w postaci symbolicznej; domyślne wyjście jest w
postaci liczby ósemkowej.  Jeżeli podano opcję \fB\-p\fP i pominięto \fItryb\fP, to
wyjście ma postać, która może być powtórnie wykorzystana jako wejście.
Kodem zwracanym jest 0 jeśli pomyślnie zmieniono tryb lub nie podano
argumentu \fItryb\fP, zaś fałsz w pozostałych sytuacjach.
.TP 
\fBunalias\fP [\-\fBa\fP] [\fInazwa\fP ...]
Usuwa każdą z \fInazw\fP z listy zdefiniowanych aliasów. Jeżeli podano \fB\-a\fP,
to usuwane są definicje wszystkich aliasów. Zwracanym kodem jest prawda,
chyba że podana \fInazwa\fP nie jest zdefiniowanym aliasem.
.TP 
\fBunset\fP [\-\fBfv\fP] [\-\fBn\fP] [\fInazwa\fP ...]
Dla każdej \fInazwy\fP, usuwa odpowiadającą jej wartość lub funkcję. Jeżeli
podano opcję \fB\-v\fP, to każda z \fInazw\fP odnosi się do zmiennej
powłoki. Zmienne read\-only nie mogą być kasowane. Jeżeli podano \fB\-f\fP, to
każda z \fInazw\fP wskazuje na funkcję powłoki, a definicja funkcji jest
usuwana. Jeśli podano opcję \fB\-n\fP, a \fInazwa\fP jest zmienną\ z parametrem
\fInazwa referencyjna\fP, to zostanie usunięta \fInazwa\fP zamiast zmiennej
referencyjnej. \fB\-n\fP nie daje efektu, jeśli podano opcję \fB\-f\fP. Jeśli nie
podano żadnych opcji, każda z \fInazw\fP odnosi się do zmiennej; jeśli nie ma
zmiennej o tej nazwie, to usunięte zostaną funkcje z tą\ nazwą. Każda z
usuniętych zmiennych lub funkcji usuwana jest ze środowiska przesyłanego
następnym poleceniom.  Jeśli usunięta zostanie któraś ze zmiennych
.SM
\fBCOMP_WORDBREAKS\fP,
.SM
\fBRANDOM\fP,
.SM
\fBSECONDS\fP,
.SM
\fBLINENO\fP,
.SM
\fBHISTCMD\fP,
.SM
\fBFUNCNAME\fP,
.SM
\fBGROUPS\fP, lub
.SM
\fBDIRSTACK\fP, to traci ona swe specjalne właściwości, nawet jeśli zostanie
następnie ponownie ustawiona. Kodem zakończenia jest prawda, chyba że
\fInazwa\fP nie istnieje lub jest readonly.
.TP 
\fBwait\fP [\fB\-n\fP] [\fIn ...\fP]
Czeka na każdy podany proces potomny i zwraca jego kod zakończenia.  \fIn\fP
może być identyfikatorem procesu lub określeniem zadania; jeśli podano
określenie zadania, to nastąpi oczekiwanie na wszystkie procesy w potoku
tego zadania.  Jeżeli nie podano \fIn\fP, następuje oczekiwanie na wszystkie
aktualnie aktywne procesy potomne i zwracany jest kod zerowy. Jeśli podano
opcję \fB\-n\fP, to \fBwait\fP czeka na zakończenie każdego zadania i zwraca jego
kod zakończenia. Jeśli \fIn\fP określa nieistniejący proces lub zadanie, to
zwracany jest kod 127.  W pozostałych przypadkach zwracany jest kod
zakończenia ostatniego procesu lub zadania na jakie czekano.
.if  \n(zZ=1 .ig zZ
.\" bash_builtins
.SH "POWŁOKA OKROJONA"
.\" rbash.1
.zY
.PP
Jeśli \fBbash\fP uruchomiony jest pod nazwą \fBrbash\fP, lub przy jego wywołaniu
posłużono się opcją \fB\-r\fP, to staje się powłoką okrojoną (restricted).
Powłoka okrojona służy do ustawienia środowiska lepiej kontrolowanego niż
powłoka standardowa. Zachowuje się ona identycznie jak \fBbash\fP z wyjątkiem
tego, że poniższe nie są dozwolone lub nie są wykonywane:
.IP \(bu
zmiana katalogów przy pomocy \fBcd\fP
.IP \(bu
ustawianie lub kasowanie wartości
.SM
\fBSHELL\fP,
.SM
\fBPATH\fP,
.SM
\fBENV\fP lub
.SM
\fBBASH_ENV\fP
.IP \(bu
podawanie nazw poleceń zawierających \fB/\fP
.IP \(bu
podawanie nazw plików zawierających \fB/\fP jako argumentu wbudowanego
polecenia \fB.\fP (kropka).
.IP \(bu
podawanie nazwy pliku zawierającej ukośnik jako argument do opcji \fB\-p\fP
wbudowanego polecenia \fBhash\fP.
.IP \(bu
importowanie definicji funkcji ze środowiska powłoki przy uruchamianiu
.IP \(bu
analiza wartości
.SM
\fBSHELLOPTS\fP ze środowiska powłoki przy uruchamianiu
.IP \(bu
przekierowywanie wyjścia przy pomocy operatorów >, >|, <>,
>&, &> i >>
.IP \(bu
posługiwanie się wbudowanym poleceniem \fBexec\fP w celu zastąpienia powłoki
innym poleceniem
.IP \(bu
dodawanie lub usuwanie poleceń przy pomocy opcji \fB\-f\fP i \fB\-d\fP wbudowanego
polecenia \fBenable\fP
.IP \(bu
używanie wbudowanego polecenia \fBenable\fP do włączania wyłączonych
wbudowanych poleceń powłoki
.IP \(bu
podawanie opcji \fB\-p\fP wbudowanego polecenia \fBcommand\fP
.IP \(bu
wyłączanie trybu okrojonego za pomocą \fBset +r\fP lub \fBset +o restricted\fP.
.PP
Powyższe ograniczenia wymuszane są po przeczytaniu plików uruchomieniowych.
.PP
.ie  \n(zY=1 Jeśli wykonywane polecenie okaże się skryptem powłoki,
.el \{ Jeśli wykonywane polecenie okaże się skryptem powłoki
(patrz
.SM
.B "WYKONYWANIE POLECEŃ"
powyżej), to 
\}
\fBrbash\fP wyłącza wszelkie ograniczenia w powłoce zrodzonej do wykonania
skryptu.
.if  \n(zY=1 .ig zY
.\" end of rbash.1
.SH "ZOBACZ TAKŻE"
.PD 0
.TP 
\fIBash Features\fP, Brian Fox i Chet Ramey
.TP 
\fIThe Gnu Readline Library\fP, Brian Fox i Chet Ramey
.TP 
\fIThe Gnu History Library\fP, Brian Fox i Chet Ramey
.TP 
\fIPortable Operating System Interface (POSIX) Part 2: Shell and Utilities\fP, IEEE \-\-
http://pubs.opengroup.org/onlinepubs/9699919799/
.TP 
http://tiswww.case.edu/~chet/bash/POSIX \-\- opis trybu posix
.TP 
\fIsh\fP(1), \fIksh\fP(1), \fIcsh\fP(1)
.TP 
\fIemacs\fP(1), \fIvi\fP(1)
.TP 
\fIreadline\fP(3)
.PD
.SH PLIKI
.PD 0
.TP 
.FN /bin/bash
Plik wykonywalny powłoki \fBbash\fP
.TP 
.FN /etc/profile
Ogólnosystemowy plik inicjujący, wykonywany dla powłok zgłoszeniowych
.TP 
.FN /etc/bash.bashrc
Ogólnosystemowy plik startowy dla powłoki interaktywnej
.TP 
.FN /etc/bash.bash.logout
Ogólnosystemowy plik porządkujący dla powłoki zgłoszeniowej, wykonywany
podczas kończenia przez nią pracy
.TP 
.FN ~/.bash_profile
Osobisty plik inicjujący, wykonywany dla powłok zgłoszeniowych
.TP 
.FN ~/.bashrc
Indywidualny plik startowy dla powłoki trybu interaktywnego
.TP 
.FN ~/.bash_logout
Indywidualny plik porządkujący dla powłoki zgłoszeniowej, wykonywany podczas
kończenia przez nią pracy
.TP 
.FN ~/.inputrc
Indywidualny plik inicjujący do \fIreadline\fP
.PD
.SH AUTORZY
Brian Fox, Free Software Foundation
.br
bfox@gnu.org
.PP
Chet Ramey, Case Western Reserve University
.br
chet.ramey@case.edu
.SH "ZGŁOSZENIA BŁĘDÓW"
Jeśli znajdziesz w \fBbash\fP błąd, powinieneś go zgłosić. Ale najpierw
powinieneś upewnić się, że rzeczywiście jest to błąd i że pojawia się w
najświeższej wersji \fBbash\fP jaką masz. Jest ona zawsze dostępna pod adresem
\fIftp://ftp.gnu.org/pub/gnu/bash/\fP.
.PP
Po ustaleniu, że błąd faktycznie istnieje, użyj polecenia \fIbashbug\fP do
wysłania zgłoszenia błędu.  Jeśli masz poprawkę usuwającą problem, zachęcamy
do przesłania jej również! Sugestie i `filozoficzne' zgłoszenia błędów mogą
być przesyłane [w języku angielskim] do \fIbug\-bash@gnu.org\fP lub wysyłane na
grupę dyskusyjną \fBgnu.bash.bug\fP.
.PP
WSZYSTKIE zgłoszenia błędów powinny zawierać:
.PP
.PD 0
.TP  20
Numer wersji \fBbash\fP
.TP 
Sprzęt i system operacyjny
.TP 
Użyty kompilator
.TP 
Opis błędnego zachowania
.TP 
Krótki skrypt lub przepis na uzyskanie błędu
.PD
.PP
\fIbashbug\fP wstawia pierwsze trzy pozycje automatycznie do szablonu jaki
udostępnia w celu wypełnienia zgłoszenia błędów.
.PP
Komentarze i zgłoszenia błędów dotyczące tej strony podręcznika [oryginału]
powinny być kierowane na adres \fIchet.ramey@case.edu\fP.
.SH BŁĘDY
.PP
Jest za duży i zbyt wolny.
.PP
Istnieje trochę subtelnych różnic pomiędzy \fBbash\fP a tradycyjnymi wersjami
\fBsh\fP, głównie z powodu specyfikacji
.SM
\fBPOSIX\fP.
.PP
Aliasy w niektórych zastosowaniach wprawiają w zakłopotanie.
.PP
Poleceń wbudowanych powłoki i funkcji nie można zatrzymywać/wznawiać.
.PP
Polecenia złożone i sekwencje poleceń postaci `a ; b ; c' nie są obsługiwane
przychylnie przy próbie wstrzymania procesu. Gdy proces jest zatrzymany,
powłoka natychmiast wykonuje następne polecenie sekwencji.  Wystarcza
umieszczanie sekwencji poleceń wewnątrz nawiasów by wymusić wykonanie ich
przez podpowłokę, która może być zatrzymana jako całość.
.PP
Zmienne tablicowe nie mogą być (na razie) eksportowane.
.PP
Może istnieć tylko jeden aktywny współproces w danym czasie.
.zZ
.zY
.SH TŁUMACZENIE
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są:
Wojtek Kotwica (PTM) <wkotwica@post.pl>
i
Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>.
.PP
Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją \fB 4.3 \fPoryginału.