.\"	$OpenBSD: mail.1,v 1.65 2014/03/27 13:08:24 jmc Exp $
.\"
.\" Copyright (c) 1980, 1990, 1993
.\"	The Regents of the University of California.  All rights reserved.
.\"
.\" Redistribution and use in source and binary forms, with or without
.\" modification, are permitted provided that the following conditions
.\" are met:
.\" 1. Redistributions of source code must retain the above copyright
.\"    notice, this list of conditions and the following disclaimer.
.\" 2. Redistributions in binary form must reproduce the above copyright
.\"    notice, this list of conditions and the following disclaimer in the
.\"    documentation and/or other materials provided with the distribution.
.\" 3. Neither the name of the University nor the names of its contributors
.\"    may be used to endorse or promote products derived from this software
.\"    without specific prior written permission.
.\"
.\" THIS SOFTWARE IS PROVIDED BY THE REGENTS AND CONTRIBUTORS ``AS IS'' AND
.\" ANY EXPRESS OR IMPLIED WARRANTIES, INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, THE
.\" IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY AND FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE
.\" ARE DISCLAIMED.  IN NO EVENT SHALL THE REGENTS OR CONTRIBUTORS BE LIABLE
.\" FOR ANY DIRECT, INDIRECT, INCIDENTAL, SPECIAL, EXEMPLARY, OR CONSEQUENTIAL
.\" DAMAGES (INCLUDING, BUT NOT LIMITED TO, PROCUREMENT OF SUBSTITUTE GOODS
.\" OR SERVICES; LOSS OF USE, DATA, OR PROFITS; OR BUSINESS INTERRUPTION)
.\" HOWEVER CAUSED AND ON ANY THEORY OF LIABILITY, WHETHER IN CONTRACT, STRICT
.\" LIABILITY, OR TORT (INCLUDING NEGLIGENCE OR OTHERWISE) ARISING IN ANY WAY
.\" OUT OF THE USE OF THIS SOFTWARE, EVEN IF ADVISED OF THE POSSIBILITY OF
.\" SUCH DAMAGE.
.\"
.\"	@(#)mail.1	8.8 (Berkeley) 4/28/95
.\"
.\"*******************************************************************
.\"
.\" This file was generated with po4a. Translate the source file.
.\"
.\"*******************************************************************
.Dd $Mdocdate: March 27 2014 $
.\" This file is distributed under the same license as original manpage
.\" Copyright of the original manpage:
.\" Copyright © 1980,1990,1993 The Regents of the University of California (BSD-3-clause)
.\" Copyright © of Polish translation:
.\" Adam Byrtek (PTM) <alpha@irc.pl>, 1998.
.\" Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>, 2013, 2014.
.Dt MAIL 1
.Os
.Sh NAZWA
.Nm mail ,
.Nm mailx ,
.Nm Mail
.Nd wysyła i odbiera pocztę
.Sh SKŁADNIA
.Nm mail
.Bk -words
.Op Fl dEIinv
.Op Fl a Ar nagłówek
.Op Fl b Ar adres-bcc
.Op Fl c Ar adres-cc
.Op Fl s Ar temat
.Ar adres-docelowy ...
.Op Fl - Ar opcje-sendmail ...
.Ek
.br
.Nm mail
.Op Fl dEIiNnv
.Fl f
.Op Ar plik
.br
.Nm mail
.Op Fl dEIiNnv
.Op Fl u Ar użytkownik
.Sh OPIS
.Nm Mail
to inteligentny system przetwarzania poczty, który korzysta ze
składni linii poleceń przypominającej
.Xr \&ed 1 ,
operując jednak na
wiadomościach, a nie na liniach tekstu.
.Pp
Dostępne opcje:
.Bl -tag -width Ds
.It Fl a
Określa dodatkowe pola nagłówka w wierszu polecenia takiej jak "X-Loop:
foo@bar" itp. Jeśli łańcuch zawiera spacje, konieczne jest użycie
cudzysłowów. Argument można podać wielokrotnie, nagłówki zostaną wówczas
połączone.
.It Fl b Ar adres-bcc
Wysyła ukryte kopie na
.Ar adresy-bcc .
.It Fl c Ar cc-addr
Wysyła kopie do danych użytkowników.
.Ar adresy-cc
to adresy oddzielone
przecinkami.
.It Fl d
Powoduje, że
.Nm mail
wyświetla wszystkie informacje przydatne przy
debugowaniu programu.
.It Fl E
Nie wysyła wiadomości bez treści.
.It Fl f Op Ar plik
Czyta zawartość pliku
.Ar mbox
użytkownika (lub innego podanego
.Ar pliku )
do obróbki. Po wyjściu,
.Nm mail
zapisuje nieskasowane wiadomości
z powrotem do tego
.Ar pliku .
.It Fl I
Zmusza
.Nm mail
do pracy w trybie interaktywnym, nawet jeśli wejściem nie
jest terminal.  W szczególności znak specjalny
.Ic ~
podczas wysyłania
poczty jest aktywny tylko w trybie interaktywnym.
.It Fl i
Ignoruje sygnały przerwania od tty. Ta opcja jest bardzo użyteczna podczas
korzystania z
.Nm mail
poprzez linie telefoniczne z dużą liczbą zakłóceń.
.It Fl N
Zakazuje wyświetlania na początku nagłówków wiadomości w czasie czytania
poczty czy edycji foldera pocztowego.
.It Fl n
Zakazuje czytania
.Pa /etc/mail.rc
po uruchomieniu programu.
.It Fl s Ar temat
Ustala temat z poziomu wiersza poleceń (tylko pierwszy argument po opcji
.Fl s
jest uznawany za temat; proszę pamiętać, aby objąć cudzysłowami
tematy zawierające spacje).
.It Fl u Ar użytkownik
Równoważna z:
.Pp
.Dl $ mail -f /var/mail/użytkownik
.Pp
z wyjątkiem tego, że używane jest tu blokowanie.
.It Fl v
Tryb szczegółowy. Szczegółowe informacje dotyczące wysyłki są wyświetlane na
terminalu użytkownika.
.El
.Ss Akcje uruchomieniowe
W czasie uruchomienia
.Nm mail
wykona polecenia z systemowego pliku
poleceń (
.Pa /etc/mail.rc ) ,
chyba że zakaże mu się tego opcją
.Fl n .
Następnie wykona polecenia z pliku użytkownika
.Pa ~/.mailrc .
Następnie
.Nm mail
sprawdzi podane opcje wiersza poleceń, aby
określić czy użytkownik nakazał wysłanie nowej wiadomości, czy też należy
sprawdzić istniejące wiadomości w skrzynce pocztowej.
.Ss Wysyłanie poczty
Aby wysłać pocztę do jednej lub kilku osób,
.Nm mail
może zostać wywołany
z adresami docelowymi jako parametrami.  Program następnie spodziewa się, że
wpisze się swoją wiadomość, zakończoną
.Pq Sq ^D
na początku nowego
wiersza. Sekcja
.Ar Odpowiadanie na listy
położona poniżej, opisuje pewne
cechy
.Nm mail
ułatwiające tworzenie listu.
.Ss Czytanie poczty
Standardowe polecenie
.Nm mail
bez żadnych parametrów sprawdza pocztę, a
następnie wypisuje nagłówek każdej znalezionej wiadomości.  Początkowo
aktywna jest pierwsza wiadomość (nr 1) i może ona zostać pokazana za pomocą
polecenia
.Ic print
(które może zostać skrócone do
.Ic p ) .
Można
poruszać się po wiadomościach tak, jak porusza się pomiędzy wierszami w
programie
.Xr ed 1 ,
za pomocą poleceń
.Ic +
i
.Ic -
wybierających
poprzednią i następną wiadomość, oraz numerów wiadomości.
.Ss Kasowanie poczty
Po obejrzeniu wiadomości można ją skasować za pomocą polecenia
.Ic delete
.Pq Ic d
lub odpowiedzieć na nią używając
.Ic reply
.Ql Ic r .
Skasowanie powoduje, że program
.Nm mail
zapomina o tej
wiadomości. Proces ten nie jest nieodwracalny, taka wiadomość może zostać
odzyskana poleceniem
.Ic undeleted
.Pq Ic u
podając jej numer, lub
przez przerwanie pracy programu
.Nm mail
za pomocą polecenia
.Ic exit
.Pq Ic x .
Najczęściej jednak skasowane wiadomości po prostu znikną, aby
już ich nigdy nie obejrzeć.
.Ss Wyszczególnianie wiadomości
Komendy takie jak
.Ic print
czy
.Ic delete
mogą zawierać jako argument
listę numerów wiadomości, których dotyczy dana komenda. Tak więc
.Ic delete 1 2
kasuje wiadomości 1 i 2, podczas gdy
.Ic 1\-5
kasuje
wiadomości od 1 do 5.
.Pp
Wiadomości można również wybrać za pomocą jednej z następujących kategorii:
.Pp
.Bl -tag -width Ds -offset indent -compact
.It *
wszystkie wiadomości
.It $
ostatnia wiadomość
.It :d
usunięte wiadomości (\fId\fPeleted)
.It :n
nowe wiadomości
.It :o
stare wiadomości (\fIo\fPld)
.It :r
przeczytane wiadomości (\fIr\fPead)
.It :u
nieprzeczytane wiadomości (\fIu\fPnread)
.El
.Pp
W związku z tym komenda
.Ic top
wyświetlająca pierwsze wiersze wiadomości
może być zastosowana w
.Ic top *
aby wyświetlić pierwsze wiersze
wszystkich wiadomości.
.Ss Odpowiadanie na listy
Można użyć komendy
.Ic reply
aby odpowiedzieć na wiadomość, odsyłając ją
z powrotem do nadawcy. Tekst który się następnie wpisze, aż do znaku końca
pliku, będzie traktowany jako zawartość wiadomości.  Podczas wpisywania
wiadomości
.Nm mail
traktuje specjalnie linie zaczynające się znakiem
tyldy
.Pq Sq ~ .
Na przykład wpisanie
.Ic ~m
(samego w wierszu)
umieści kopię wiadomości na którą się odpowiada przesuwając ją o tabulator w
prawo (patrz zmienna
.Va indentprefix
poniżej).  Pozostałe opcje
ustawiają pole tematu, dodają lub usuwają adresatów wiadomości czy pozwalają
wywołać edytor lub powłokę, aby wykonać jakieś polecenia (te opcje są podane
w podsumowaniu poniżej).
.Ss Kończenie sesji
Można zakończyć pracę z programem
.Nm mail
za pomocą polecenia
.Ic quit
.Pq Ic q .
Przeglądnięte wiadomości są umieszczane w pliku
.Ar mbox
chyba że zostały usunięte, w takim razie zostają
skasowane. Nieprzeczytane wiadomości wracają do skrzynki pocztowej (patrz
opcja
.Fl f
powyżej).
.Ss Osobiste i systemowe listy dystrybucyjne
Możliwe jest także tworzenie osobistych list dystrybucyjnych, tak, aby
poczta wysłana na przykład pod adres "cohorts" trafiła do grupy ludzi. Takie
listy definiuje się przez dodanie linii takiej jak
.Pp
.Dl alias cohorts bill ozalp jkf mark kridle@ucbcory
.Pp
do pliku
.Pa \&.mailrc
w swoim katalogu domowym. Aktualna lista takich
aliasów może być wyświetlona poleceniem
.Ic alias
w programie
.Nm mail .
Systemowe listy dystrybucyjne tworzy się przez edycję pliku
.Pa /etc/aliases ,
patrz także
.Xr aliases 5 .
Mają one nieco odmienną
składnię. W wysyłanej poczcie, aliasy osobiste zostaną rozszerzone, tak, aby
można było
.Ic odpowiedzieć
nadawcy. Systemowe aliasy nie są rozszerzane
podczas wysyłania poczty, ale każda odpowiedz która powróci do tego
komputera zostanie rozszerzona podczas przechodzenia przez program MTA
.Ss Poczta sieciowa (ARPA, UUCP, Berknet)
Opisu adresów sieciowych szukaj w
.Xr mailaddr 7 .
.Pp
.Nm Mail
ma wiele opcji, które mogą być ustawione w pliku
.Pa .mailrc ,
aby wpłynąć na zachowanie programów, tak więc
.Ic set askcc
uaktywnia
opcję
.Ar askcc
(podsumowanie tych opcji znajduje się poniżej).
.Sh PODSUMOWANIE
(Zaadaptowane z "Mail Reference Manual")
.Pp
Każde polecenie jest wpisywane w osobnej linii i może posiadać
argumenty. Komenda nie musi zostać podana w całości, używana pierwsza
komenda pasująca do podanego przedrostka.  Jeśli nie podano żadnego
argumentu dla komend, które wymagają listy wiadomości jako argumentu, to
domyślnie przyjmowana jest następna wiadomość która spełniająca warunki
komendy. Jeśli nie istnieją żadne następne wiadomości, to przeszukiwanie
odbywa się w przeciwnym kierunku, a jeśli nie istnieje żadna pasująca
wiadomość,
.Nm mail
wyświetla komunikat "No applicable messages" i
przerywa wykonywanie polecenia.
.Bl -tag -width delete
.It Ic -
Wyświetla poprzednią wiadomość. Jeśli podano liczbowy argument
.Ar n ,
to
wyświetla wiadomość odległą o
.Ar n
do tyłu w stosunku do aktualnej.
.It Ic \&?
Wyświetla małe podsumowanie komend.
.It Ic \&!
Wywołuje komendę powłoki (patrz także
.Xr sh 1
i
.Xr csh 1 )
podaną
jako argument.
.It Ic alias
.Pq Ic a
Jeśli bez argumentów, wyświetla wszystkie zdefiniowane
aliasy. Jeśli jeden argument, wyświetla tylko ten alias. Jeśli więcej
argumentów, tworzy nowy alias lub zmienia stary.
.It Ic alternates
.Pq Ic alt
Komenda
.Ic alternates
jest użyteczna, jeśli posiada
siękonta na kilku komputerach. Może być ona używana do poinformowania
programu
.Nm mail ,
że podany adres jest faktycznie użytkownika.  Gdy
odpowiada się na wiadomości,
.Nm mail
nie wyśle kopii listu na inne
adresy podane w liście
.Ic alternates .
Jeśli komenda
.Ic alternates
została wywołana bez argumentów, wyświetla aktualną listę adresów
alternatywnych.
.It Ic chdir
.Pq Ic c
Zmienia aktualny katalog na podany. Jeśli nie podano katalogu,
to przechodzi do katalogu domowego użytkownika.
.It Ic copy
.Pq Ic co
Komenda
.Ic copy
robi to samo, co
.Ic save ,
z wyjątkiem
tego, że nie zaznacza zapisywanej wiadomości jako usuniętej.
.It Ic delete
.Pq Ic d
Zaznacza wiadomości podane w argumencie jako usunięte. Usunięte
wiadomości nie zostaną zapisane w
.Ar mbox ,
ani nie będą dostępne dla
większości innych komend.
.It Ic dp
(także
.Ic dt
Kasuje aktualną wiadomość i wyświetla kolejną. Jeśli nie ma
kolejnej wiadomości,
.Nm mail
wyświetli komunikat "No more messages".
.It Ic edit
.Pq Ic e
Wywołuje edytor tekstowy po kolei dla każdej wiadomości podanej
jako parametr. Po powrocie z wiadomość jest ponownie odczytywana.
.It Ic exit
.Pf ( Ic ex
lub
.Ic x )
Powoduje natychmiastowy powrót do powłoki bez
modyfikacji skrzynki pocztowej, pliku
.Ar mbox
lub pliku podanego za
pomocą parametru
.Fl f .
.It Ic file
.Pq Ic fi
To samo co
.Ic folder .
.It Ic folder
.Pq Ic fo
Komenda
.Ic folder
przełącza program na nowy plik lub folder
pocztowy. Gdy bez argumentów, wyświetla nazwę pliku, z którego aktualnie
korzystamy. Jeśli poda się argument, program zapisze wszystkie zmiany (takie
jak skasowane wiadomości) których dokonano w aktualnym pliku i odczyta nowy
plik. Występują pewne specjalne znaki, oznaczające pewne pliki. # oznacza
poprzedni plik, % systemową skrzynkę pocztową, %użytkownik oznacza systemową
skrzynkę pocztową dla danego użytkownika, & oznacza plik
.Ar mbox
użytkownika a \&+\&folder oznacza plik w katalogu folderów użytkownika.
.It Ic folders
Wyświetla nazwy folderów pocztowych.
.It Ic from
.Pq Ic f
Wypisuje nagłówki podanych wiadomości.
.It Ic headers
.Pq Ic h
Wypisuje ekran bieżących nagłówków. Aby zobaczyć następną lub
poprzednią grupę nagłówków proszę sprawdzić polecenie
.Ic z .
.It Ic help
To samo co
.Ic \&?
.It Ic hold
.Pf ( Ic ho ,
także
.Ic preserve )
Zaznacza podane wiadomości do
pozostawienia w systemowej skrzynce pocztowej, zamiast przeniesienia do
.Ar mbox .
Nie anuluje komendy
.Ic delete .
.It Ic ignore
Dodaje listę pól nagłówka do
.Ar listy ignorowania .
Pola nagłówka na
liście ignorowania nie zostaną pokazane na terminalu gdy wyświetli się
wiadomość. Ta komenda jest bardzo użyteczna do ignorowania pewnych pól
nagłówka generowanych przez komputer. Komendy
.Ic Type
oraz
.Ic Print
mogą zostać użyte do wyświetlenia wiadomości w całości, włączając w to pola
ignorowane. Jeśli
.Ic ignore
zostanie wywołany bez parametrów, to
wyświetla aktualną listę ignorowanych pól.
.It Ic inc
Wprowadza wiadomości, które napłynęły w trakcie czytania listu. Są one
dodawane na końcu listy wiadomości, a bieżąca wiadomość jest ustawiana jako
pierwszy nowy list. Nie są zmieniane, ani zachowywane zmiany w istniejącej
liście wiadomości.
.It Ic list
.Pq Ic l
Wypisuje prawidłowe polecenia
.Nm .
.It Ic mail
.Pq Ic m
Wysyła list do adresów i list dystrybucyjnych podanych w
argumencie.
.It Ic mbox
Zaznacza wiadomości, które zostaną przeniesione do
.Ar mbox
gdy zakończy
się pracę. Dzieje się tak z wiadomościami, które
.Em nie
mają ustawionej
opcji
.Ic hold .
.It Ic more
.Pq Ic v
Wywołuje przeglądarkę stronicującą na liście wiadomości.
.It Ic next
.Pq Ic n
Podobne do
.Ic +
i
.Tn CR .
Przechodzi do następnej
wiadomości i wyświetla ją. Gdy podano argument, przechodzi do następnej
pasującej wiadomości.
.It Ic preserve
.Pq Ic pre
To samo, co
.Ic hold .
.It Ic Print
.Pq Ic P
To samo co
.Ic print ,
ale dodatkowo wyświetla ignorowane pola
nagłówka. Patrz także
.Ic print ,
.Ic ignore
i
.Ic retain .
.It Ic print
.Pq Ic p
Wyświetla na terminalu każdą podaną w argumencie wiadomość.
.It Ic quit
.Pq Ic q
Kończy pracę, zapisuje wszystkie nieskasowane, niezapisane
wiadomości w pliku
.Ar mbox
w katalogu domowym użytkownika, pozostawiając
wszystkie wiadomości zaznaczone poleceniem
.Ic hold
czy
.Ic preserve
lub do których nigdy się nie odwoływano w systemowej skrzynce pocztowej i
usuwa wszystkie pozostałe wiadomości z systemowej skrzynki pocztowej. Jeśli
podczas tej sesji pojawiła się nowa poczta, to zostanie wyświetlony
komunikat
.Dq Li "You have new mail" .
Jeśli uruchomiono program z opcją
.Fl f ,
to edytowany plik zostanie ponownie zapisany. Program zwraca
kontrolę do powłoki, chyba że zapis edytowanego pliku nie powiedzie się, w
tej sytuacji użytkownik może wyjść za pomocą komendy
.Ic exit .
.It Ic Reply
.Pq Ic R
Wysyła odpowiedź nadawcy. Nie wysyła odpowiedzi pozostałym
adresatom.
.It Ic reply
.Pq Ic r
Wysyła odpowiedzi do nadawcy i wszystkich adresatów podanych w
wiadomości. Wiadomość nie może być skasowana.
.It Ic respond
To samo, co
.Ic reply .
.It Ic retain
Dodaje podane pola nagłówka do
.Ar listy zatrzymanych .
Podczas
wyświetlania wiadomości na terminalu zostaną pokazane tylko pola nagłówka
znajdujące się na liście zatrzymanych. Wszystkie inne pola zostają ukryte.
Komendy
.Ic Type
i
.Ic Print
mogą zostać użyte do wyświetlenia całej
wiadomości. Jeśli
.Ic retain
zostanie wywołane bez argumentów, to
wyświetla aktualną listę zatrzymanych pól.
.It Ic save
.Pq Ic s
Dopisuje podane wiadomości na koniec podanego jako drugi
argument pliku. Nazwa pliku w cudzysłowie, ilość linii oraz liczba znaków
jest wyświetlana na terminalu.
.It Ic saveignore
.Ic saveignore
jest dla
.Ic save
tym, czym
.Ic ignore
jest dla
.Ic print
i
.Ic type .
Pola nagłówka tak oznaczone są odfiltrowywane
przy zapisywaniu za pomocą
.Ic save
lub przy automatycznym zapisie do
.Ar mbox .
.It Ic saveretain
.Ic saveretain
jest dla
.Ic save
tym, czym
.Ic retain
jest dla
.Ic print
i
.Ic type .
Powoduje, że w czasie zapisu podanych wiadomości
za pomocą
.Ic save
lub podczas automatycznego zapisu do
.Ar mbox
dołączane są jedynie pola nagłówka znajdujące się na liście zatrzymanych
pól. Wywołanie
.Ic Saveretain
automatycznie anuluje
.Ic saveignore .
.It Ic set
.Pq Ic se
Gdy bez argumentów, wyświetla wartości wszystkich zmiennych. W
innym przypadku ustawia opcje. Argumenty są w postaci
.Ar opcja=wartość
(bez spacji przed lub za =) lub
.Ar opcja .
Argument może zostać ujęty w
cudzysłowy, aby zamaskować spacje, tabulatory, np.
.Ic set indentprefix="->"
.It Ic shell
.Pq Ic sh
Wywołuje interaktywną wersję powłoki.
.It Ic size
Wyświetla ilość znaków dla każdej z podanych wiadomości.
.It Ic source
Ładuje komendy z pliku.
.It Ic top
Wyświetla kilka pierwszych linii podanych wiadomości.  Ilość wyświetlanych
linii zależy od zmiennej
.Ic toplines ,
wartością domyślną jest pięć.
.It Ic Type
.Pq Ic T
To samo co komenda
.Ic Print .
.It Ic type
.Pq Ic t
To samo co
.Ic print .
.It Ic unalias
Usuwa grupy adresów zdefiniowane przez komendę
.Ic alias .
Od teraz nazwa
grupy nie ma już żadnego szczególnego znaczenia.
.It Ic undelete
.Pq Ic u
Zaznacza podane wiadomości jako
.Ic nie
usunięte.
.It Ic unread
.Pq Ic U
Zaznacza podane wiadomości jako
.Ic nie
przeczytane.
.It Ic unset
Wyłącza podane opcji, przeciwieństwo komendy
.Ic set .
.It Ic visual
.Pq Ic v
Wywołuje pełnoekranowy edytor dla każdej podanej wiadomości.
.It Ic write
.Pq Ic w
Podobne do
.Ic save ,
jednak zapisywana jest
.Ic tylko
sama
treść wiadomości (
.Pq Ar bez
nagłówka). Użyteczne w celach takich, jak na
przykład przesyłanie kodów źródłowych poprzez pocztę.
.It Ic xit
.Pq Ic x
To samo, co
.Ic exit .
.It Ic z
.Nm Mail
wyświetla nagłówki wiadomości tak, jak to opisano przy poleceniu
.Ic headers .
Można przenieść się do następnego ekranu za pomocą
polecenia
.Ic \&z .
Można także przenieść się do poprzedniego ekranu
używając
.Ic \&z\&\- .
.El
.Ss Komendy z tyldą
Poniżej znajduje się podsumowanie komend z tyldą, które używane są podczas
pisania wiadomości. Komendy z tyldą są rozpoznawane tylko wtedy, gdy
znajdują się na początku linii.
.Pp
.Bl -tag -width Ds -compact
.It Ic \&~b Ns Ar adres ...
Dodaje podane adresy do listy kopii wiadomości, ale nie ujawnia ich w polu
Cc: nagłówka (ukryta kopia).
.Pp
.It Ic \&~c Ns Ar adres ...
Dodaje podane adresy do listy kopii wiadomości.
.Pp
.It Ic ~d
Dołącza zawartość pliku
.Dq Pa dead.letter
z katalogu domowego do
edytowanej wiadomości.
.Pp
.It Ic ~e
Wywołuje edytor tekstowy z napisaną dotychczas wiadomością. Po zakończeniu
sesji można kontynuować dodawanie tekstu do wiadomości.
.Pp
.It Ic \&~F Ns Ar wiadomości
To samo, co
.Ic \&~f ,
jednak dołącza wszystkie nagłówki wiadomości.
.Pp
.It Ic \&~f Ns Ar wiadomości
Dodaje podane wiadomości do edytowanej wiadomości. Gdy nie podano argumentu,
dodaje aktualną wiadomość. Pola nagłówka ignorowane (za pomocą komendy
.Ic ignore
lub
.Ic retain )
nie zostają dołączone.
.Pp
.It Ic ~h
Pozwala na edycję nagłówka wiadomości. Wyświetla po kolei zawartość
poszczególnych pól nagłówka i pozwala na ich modyfikację.
.Pp
.It Ic \&~M Ns Ar wiadomości
To samo, co
.Ic \&~m ,
ale dołączane są wszystkie pola nagłówka.
.Pp
.It Ic \&~m Ns Ar wiadomości
Dodaje podane wiadomości do edytowanej wiadomości, przesunięte o tabulator,
lub z dodaną wartością zmiennej
.Ar indentprefix .
Gdy nie podano
argumentów, dodaje aktualną wiadomość. Pola nagłówka ignorowane (za pomocą
komendy
.Ic ignore
lub
.Ic retain )
nie zostają dołączone.
.Pp
.It Ic ~p
Wyświetla całość edytowanej wiadomości, poprzedzoną zawartością pól
nagłówka.
.Pp
.It Ic ~q
Anuluje edytowaną wiadomość, a następnie, jeśli włączona jest opcja
.Ic save ,
kopiuje ją do pliku
.Dq Pa dead.letter
w katalogu domowym
użytkownika.
.It Ic ~R Ns Ar tekst
Używa
.Ar tekstu
jako pola "odpowiedź do".
.Pp
.It Ic \&~r Ns Ar plik
.It Ic ~< Ns Ar plik
Dodaje zawartość podanego pliku do edytowanej wiadomości.
.Pp
.It Ic ~s Ns Ar tekst
Zmienia temat wiadomości na podany tekst.
.Pp
.It Ic ~t Ns Ar adres ...
Dodaje podane adresy do listy adresatów.
.Pp
.It Ic ~v
Wywołuje alternatywny edytor tekstów (określony przez zmienną
.Ev VISUAL )
dla edytowanej wiadomości. Zazwyczaj alternatywnym edytorem jest edytor
ekranowy. Po wyjściu z edytora można kontynuować dodawanie tekstu do końca
wiadomości.
.Pp
.It Ic ~w Ns Ar plik
Zapisuje wiadomość do podanego pliku.
.Pp
.It Ic ~x
Anuluje wysyłanie wiadomości. Do
.Pa ~/dead.letter
nie jest nic
kopiowane, nawet jeśli ustawiono
.Ic save .
.Pp
.It Ic ~?
Wyświetla małe podsumowanie komend z tyldą.
.Pp
.It Ic \&~! Ns Ar komenda
Wywołuje podaną komendę powłoki, a następnie wraca do edycji wiadomości.
.Pp
.It Ic ~| Ns Ar komenda
Wysyła wiadomość poprzez strumień do podanego polecenia. Jeśli komenda nie
zwróci nic na standardowym wyjściu lub zakończy pracę z błędem, oryginalna
wiadomość zostanie zachowana. Często używanym poleceniem jest
.Xr fmt 1
służący do wyjustowania wiadomości.
.Pp
.It Ic ~: Ns Ar komenda-mail
.It Ic ~_ Ns Ar komenda-mail
Wykonuje podaną komendę programu mail. Nie wszystkie polecenia są jednak
dozwolone.
.Pp
.It Ic ~~ Ns Ar tekst
Dodaje do wiadomości podany tekst, poprzedzony znakiem ~.  Jeśli znak escape
został zmieniony, należy wpisać go dwukrotnie aby został dodany do
wiadomości.
.Pp
.It Ic ~.
Symuluje koniec pliku wejściowego.
.El
.Ss Opcje programu mail
Opcje są ustawiane poprzez polecenia
.Ic set
oraz
.Ic unset .
Opcje
mogą być binarne, w tej sytuacji istotne jest tylko czy są ustawione czy
nie, albo tekstowe, w tej sytuacji istotna jest wartość danej opcji. Opcje
binarne to:
.Bl -tag -width append
.It Ar append
Powoduje, że wiadomości zapisane w
.Ar mbox
zostaną dopisane na końcu,
zamiast zastępować dotychczasową zawartość pliku. Ta opcja powinna być
zawsze włączona (najlepiej w pliku
.Pa /etc/mail.rc ) .
.It Ar ask, asksub
Powoduje, że
.Nm mail
zawsze zapyta o temat wysyłanej wiadomości. Jeśli
poda się jedynie pusty wiersz, nie będzie pola tematu.
.It Ar askbcc
Powoduje, że pod koniec edycji wiadomości jest się pytanym o dodatkowych
adresatów ukrytych kopii. Podanie pustego wiersza oznacza, że dotychczasowa
lista ukrytych kopii jest wystarczająca.
.It Ar askcc
Powoduje, że pod koniec edycji wiadomości jest się pytanym o dodatkowych
adresatów kopii. Podanie pustego wiersza oznacza, że dotychczasowa lista
kopii jest wystarczająca.
.It Ar autoinc
Powoduje, że nowa poczta jest automatycznie wprowadzana zaraz po
napłynięciu. Ustawienie to jest podobne do każdorazowego wpisywania komendy
.Ic inc
z tym wyjątkiem, że bieżąca wiadomość nie jest resetowana po
napłynięciu nowej poczty.
.It Ar autoprint
Powoduje, że komenda
.Ic delete
zachowuje się tak jak
.Ic dp .
Oznacza
to, że po skasowaniu wiadomości, następna zostanie wyświetlona
automatycznie.
.It Ar debug
Ustawienie opcji
.Ar debug
działa tak samo, jak podanie
.Fl d
w
wierszu poleceń i powoduje, że
.Nm mail
wyświetla wszystkie informacje
przydatne przy debugowaniu programu.
.It Ar dot
Opcja
.Ar dot
powoduje, że
.Nm mail
interpretuje pojedynczą kropkę w
pustej linii jako koniec edytowanej wiadomości.
.It Ar hold
Ta opcja powoduje, że wiadomości zawsze są zatrzymywane w skrzynce
pocztowej.
.It Ar ignore
Powoduje, że sygnały przerwania z terminalu zostają ignorowane i wyświetlone
jako znak @.
.It Ar ignoreeof
Opcja ta jest powiązana z
.Ar dot
i powoduje, że
.Nm mail
nie uznaje
control-d jako końca wiadomości.
.Ar Ignoreeof
dotyczy także wiersza
poleceń
.Nm mail .
.It Ar keep
Ustawienie tej opcji powoduje, że
.Nm
zmniejsza systemową skrzynkę
pocztową zamiast całkowicie ją usuwać gdy opustoszeje.
.It Ar keepsave
Poczta zachowana poleceniem
.Ic save
zwykle nie jest zapisywana przy
wychodzeniu z
.Ar mbox .
Ta opcja przechowa je.
.It Ar metoo
Zazwyczaj gdy w grupie znajduje się nadawca, jest on usuwany z pola
adresatów. Ustawienie tej opcji powoduje dodanie nadawcy do pola adresatów.
.It Ar noheader
Ustawienie opcji
.Ar noheader
powoduje to samo, co wywołanie programu z
parametrem
.Fl N .
.It Ar nosave
Standardowo, gdy przerwie się edycję wiadomości dwoma znakami przerwania
(zwykle control-C), zostanie ona zapisana do pliku
.Dq Pa dead.letter
w
katalogu domowym użytkownika. Ustawienie opcji
.Ar nosave
zapobiega temu.
.It Ar quiet
Zapobiega wyświetlaniu wersji po uruchomieniu programu.
.It Ar Replyall
Zamienia znaczenie komend
.Ic reply
i
.Ic Reply .
.It Ar searchheaders
Jeśli opcja jest ustawiona, to podanie listy wiadomości w postaci "/x:y"
spowoduje zinterpretowanie jej jako wszystkie wiadomości zawierające ciąg
.Sq y
w nagłówku wiadomości
.Sq x .
W przeszukiwanym łańcuchu nie liczy
się wielkość znaków. Jeśli pominie się
.Sq x ,
to domyślnie zostanie
przyjęte pole nagłówka "Temat". Postać "/to:y" jest specjalnym przypadkiem,
pod uwagę zostaną wówczas wzięte wszystkie wiadomości zawierające łańcuch
.Sq y
w polach "Do", "Cc" i "Bcc". Sprawdzenie w przypadku "to" jest
wrażliwe na wielkość znaków, więc "/To:y" może być użyte do ograniczenia
wyszukiwania
.Sq
wyłącznie do pola "To:".
.It Ar skipempty
Nie wysyła wiadomości bez treści.
.It Ar verbose
Ustawienie opcji
.Ar verbose
daje takie same efekty, jak użycie opcji
.Fl v
w linii poleceń. Gdy mail pracuje w trybie szczegółowym, na
terminalu wyświetlane są detale dotyczące dostarczania wiadomości do
adresata.
.El
.Ss Opcje tekstowe
.Bl -tag -width Va
.It Ev EDITOR
Ścieżka do edytora tekstowego używanego po wydaniu komendy
.Ic edit
lub
.Ic \&~e .
Jeśli nie zdefiniowana, używane jest
.Pa /usr/bin/ex .
.It Ev LISTER
Ścieżka do programu wyświetlającego katalogi wykorzystywanego przez komendę
.Ic folders .
Domyślna wartość to
.Pa /bin/ls .
.It Ev MBOX
Nazwa pliku
.Ar mbox .
Może to być nazwa foldera. Domyślną nazwą jest
.Dq Li mbox
w katalogu domowym użytkownika.
.It Ev PAGER
Ścieżka do programu stronicującego używanego przez komendę
.Ic more
lub
gdy ustawiona jest opcja
.Ic crt .
Jeśli opcja nie została zdefiniowana,
używana jest domyślna przeglądarka
.Xr more 1 .
.It Ev REPLYTO
Jeśli jest ustawiona, będzie używana do inicjowania pola "Odpowiedź do" w
wiadomościach wychodzących.
.It Ev SHELL
Ścieżka do powłoki używana przez komendę
.Ic \&!
i
.Ic \&~! .
Jeśli
opcja nie została zdefiniowana, używana jest domyślna powłoka.
.It Ev TMPDIR
Katalog do przechowywania plików tymczasowych.
.It Ev VISUAL
Ścieżka do edytora tekstowego używanego po wydaniu komendy
.Ic visual
lub
.Ic ~v .
Jeśli nie zdefiniowana, używany jest edytor
.Pa /usr/bin/vi .
.It Ar crt
Wartość tej opcji ustala, jak długa musi być wiadomość, aby program
.Ev PAGER
musiał zostać wykorzystany do jej obejrzenia. Jeśli opcja
.Va crt
ma pustą wartość, to używana jest liczba wierszy terminala (patrz też
.Xr stty 1 ) .
.It Ar escape
Jeśli zdefiniowana, pierwszy znak tej opcji ustala znak używany zamiast ~.
.It Ar folder
Nazwa katalogu, w którym przechowywane są foldery wiadomości. Jeśli nazwa
zaczyna się od "/",
.Nm mail
uznaje ją za ścieżkę absolutną, w innym
przypadku jest to ścieżka względem katalogu domowego użytkownika.
.It Ar indentprefix
Tekst używany przez komendę "~m" do oznaczania wiadomości, zamiast
domyślnego znaku tabulacji (^I). Proszę pamiętać, aby objąć wartość
cudzysłowami jeśli zawiera spacje lub tabulatory.
.It Ar record
Jeśli zdefiniowana, oznacza nazwę pliku, do którego zapisywana jest każda
wysyłana wiadomość. Jeśli niezdefiniowana, to wysyłane wiadomości nie są
zapisywane.
.It Ar screen
Rozmiar okna nagłówków wiadomości do
.Ic z .
.It Ar sendmail
Ścieżka do alternatywnego programu do wysyłania poczty.
.It Ar toplines
Jeśli zdefiniowana, ustala liczbę wierszy wyświetlanych przez komendę
.Ic top .
Domyślnie wyświetlanych jest pierwszych pięć wierszy.
.El
.Sh ŚRODOWISKO
.Nm mail
używa zmiennych środowiskowych
.Ev HOME ,
.Ev LOGNAME ,
.Ev USER ,
.Ev SHELL ,
.Ev DEAD ,
.Ev PAGER ,
.Ev LISTER ,
.Ev EDITOR ,
.Ev VISUAL ,
.Ev REPLYTO ,
.Ev MAIL ,
.Ev MAILRC
i
.Ev MBOX .
.Pp
Jeśli ustawiona jest zmienna środowiskowa
.Ev MAIL ,
to jej wartość służy
za ścieżkę do kolejki pocztowej użytkownika.
.Sh PLIKI
.Bl -tag -width /usr/share/bsd\-mailx/mail.*help -compact
.It Pa /var/mail/*
katalog pocztowy (zwykle przesłaniana przez zmienną środowiskową
.Ev MAIL )
.It Pa ~/mbox
Przeczytana poczta użytkownika.
.It Pa ~/.mailrc
plik z początkowymi poleceniami pocztowymi, można go przesłonić ustawiając
zmienną środowiskową \fB.Ev MAILRC\fP.
.It Pa /tmp/R*
Pliki tymczasowe.
.It Pa /usr/share/bsd\-mailx/mail.*help
Pliki pomocy.
.It Pa /etc/mail.rc
Systemowy plik inicjalizacji.
.El
.Sh KOD ZAKOŃCZENIA
Narzędzie
.Nm mail
kończy się kodem 0 w przypadku powodzenia i większym
od zera w razie błędu.
.Sh ZOBACZ TAKŻE
.Xr fmt 1 ,
.Xr newaliases 1 ,
.Xr vacation 1 ,
.Xr aliases 5 ,
.Xr mailaddr 7 ,
.Xr mail.local 8 ,
.Xr newaliases 8 ,
.Xr sendmail 8 ,
.Xr smtpd 8
.Sh STANDARDY
Narzędzie
.Nm mailx
jest zgodne ze specyfikacją
.St -p1003.1-2008 .
.Pp
Flagi
.Op Fl iNnu
są oznaczone w
.St -p1003.1-2008
jako opcjonalne.
.Pp
Flagi
.Op Fl eFH
są oznaczone w
.St -p1003.1-2008
jako opcjonalne i
nie są obsługiwane przez tę implementację
.Nm mailx .
.Pp
Flagi
.Op Fl abcdEIv
są rozszerzeniem tego standardu.
.Sh HISTORIA
Komenda
.Nm mail
pojawiła się w
.At v3 .
Ta strona podręcznika
pochodzi z dokumentu
.%T "Mail Reference Manual" ,
którego autorem jest
Kurt Shoens.
.Sh BŁĘDY
Istnieją opcje nie opisane w tym dokumencie. Większość z nich nie jest
użyteczna dla zwykłego użytkownika.
.Pp
.Nm Mail
i
.Nm mailx
są dowiązaniami do
.Nm mail ,
co może być nieco
mylące.
.Sh TŁUMACZENIE
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są:
Adam Byrtek (PTM) <alpha@irc.pl>
i
Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>.
.br
Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją \fB 8.1.2 \fPoryginału.