.ig
groff.man

Copyright (C) 1989, 2002-2009, 2011
Free Software Foundation, Inc.
Rewritten in 2002 by Bernd Warken <groff-bernd.warken-72@web.de>

Permission is granted to copy, distribute and/or modify this document
under the terms of the GNU Free Documentation License, Version 1.3 or
any later version published by the Free Software Foundation; with the
Invariant Sections being this .ig-section and AUTHOR, with no
Front-Cover Texts, and with no Back-Cover Texts.

A copy of the Free Documentation License is included as a file called
FDL in the main directory of the groff source package.
..
.ig
A copy of the GNU Free Documentation License is also available in this
Debian package as /usr/share/doc/groff-base/copyright.
..
.
.
.de  EnvVar
.  SM
.  BR \%\\$1 \\$2
..
.\" --------------------------------------------------------------------
.\" Environment variable
.de  Quoted
.  ft CR
\[oq]\\$*\[cq]
.  ft
..
.\" --------------------------------------------------------------------
.\" `char or string'
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.\" Title
.\" --------------------------------------------------------------------
.
.\"*******************************************************************
.\"
.\" This file was generated with po4a. Translate the source file.
.\"
.\"*******************************************************************
.\" This file is distributed under the same license as original manpage
.\" Copyright of the original manpage:
.\" Copyright © 1989-2011 Free Software Foundation, 2002 Bernd Warken (GFDL)
.\" Copyright © of Polish translation:
.\" Przemek Borys (PTM) <pborys@dione.ids.pl>, 1999.
.\" Robert Luberda <robert@debian.org>, 2014.
.\" Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>, 2014.
.TH GROFF 1 "4 września 2014" "groff w wersji 1.22.2" 
.SH NAZWA
groff \- front\-end systemu formatowania dokumentów groff
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH SKŁADNIA
.\" --------------------------------------------------------------------
.
.SY groff
.OP \-abcegijklpstzCEGNRSUVXZ
.OP \-d cs
.OP \-D arg
.OP \-f fam
.OP \-F dir
.OP \-I dir
.OP \-K arg
.OP \-L arg
.OP \-m name
.OP \-M dir
.OP \-n num
.OP \-o list
.OP \-P arg
.OP \-r cn
.OP \-T dev
.OP \-w name
.OP \-W name
[\fIplik\~\fP.\|.\|.]
.
.SY groff
\fB\-h\fP | \fB\-\-help\fP
.
.SY groff
\fB\-v\fP | \fB\-\-version\fP [\fIopcja\~\fP.\|.\|.]
.YS
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH OPIS
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Dokument opisuje program \fBgroff\fP, będący głównym interfejsem systemu
formatowania dokumentów \fIgroff\fP.
.
Program \fBgroff\fP wraz z zestawem makr jest implementacją systemu \fBroff\fP(7)
z kolekcji wolnego oprogramowania
.UR http://\:www.gnu.org
GNU
.UE .
.
System \fIgroff\fP zawiera wszystkie właściwości klasycznego \fIroff\fPa oraz
dodaje wiele rozszerzeń.
.
.P
Program \fBgroff\fP pozwala na kontrolowanie całego systemu \fIgroff\fP za pomocą
opcji linii poleceń.
.
Jest to znaczące uproszczenie w porównaniu do klasycznego systemu (który
używa tylko potoków).
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH OPCJE
.\" --------------------------------------------------------------------
.P
Linia poleceń stosuje zwyczajową konwencję \f[CR]GNU\fR.
.
Białe znaki pomiędzy opcją linii poleceń i jej argumentem są\ opcjonalne.
.
Opcje można grupować po pojedynczym znaku "\-" (minus).
.
Nazwa pliku \fB\-\fP (znak minusa) oznacza standardowe wejście.
.
.P
.
\fBgroff\fP jest nakładką na program \fBtroff\fP. Oba programy mają\ część
wspólnych opcji.
.
Jednakże \fBgroff\fP zawiera także kilka dodatkowych, natywnych opcji oraz
zmienia znaczenie kilku opcji \fBtroff\fPa.
.
Z drugiej strony nie wszystkie opcje \fBtroff\fPa można przekazać do \fBgroff\fPa.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Natywne opcje groffa"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Następujące opcje albo nie istnieją\ w \fBtroff\fPie, albo są inaczej
interpretowane przez \fBgroff\fPa.
.
.
.TP 
\fB\-D\ \fP\fIarg\fP
Ustawia na \fIarg\fP domyślne kodowanie używane przez \fBpreconv\fP.
.
Implikuje \fB\-k\fP.
.
.
.TP 
\fB\-e\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBeqn\fP.
.
.
.TP 
\fB\-g\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBgrn\fP.
.
.
.TP 
\fB\-G\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBgrap\fP.
.
Implikuje \fB\-p\fP.
.
.
.TP 
\fB\-h\fP
.TQ
\fB\-\-help\fP
Wyświetla informację o użyciu.
.
.
.TP 
\fB\-I\ \fP\fIkatalog\fP
Opcji można użyć do podania katalogu, w którym będą wyszukiwane pliki
(zarówno te z linii poleceń, jak i te określone w żądaniach \fB.psbb\fP i
\&\fB.so\fP oraz w sekwencjach \fB\eX'ps: import'\fP i \fB\eX'ps:
file'\fP). Przeszukiwanie zawsze jest rozpoczynane od bieżącego
katalogu. Opcji można użyć więcej niż raz, katalogi będą przeszukiwane w
podanej kolejności. Żadne katalogi nie będą przeszukiwane, jeśli pliki są
podane za pomocą bezwzględnych ścieżek. Opcja włącza opcję \fB\-s\fP.
.
.
.TP 
\fB\-j\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBchem\fP.
.
Implikuje \fB\-p\fP.
.
.
.TP 
\fB\-k\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBpreconv\fP. Jest uruchamiane przed jakimkolwiek innym
preprocesorem.
.
Domyślne zachowanie, jeśli nie podano opcji \fB\-K\fP (ani \fB\-D\fP) opisano na
stronie podręcznika \fBpreconv\fP.
.
.
.TP 
\fB\-K\ \fP\fIarg\fP
Ustawia na \fIarg\fP kodowanie wejściowe używane przez \fBpreconv\fP.
.
Implikuje \fB\-k\fP.
.
.
.TP 
\fB\-l\fP
Wysyła wyjście w celu wypisania do programu spoolera.
.
Polecenie, które powinno być\ użyte do tego, jest podawane w poleceniu
\fBprint\fP w pliku opisu urządzenia; patrz \fB\%groff_font\fP(5). Jeśli nie jest
to polecenie obecne, to wyjście jest domyślnie skierowane potokiem do
programu \fBlpr\fP(1).
.
Patrz opcje \fB\-L\fP i \fB\-X\fP.
.
.
.TP 
\fB\-L\ \fP\fIarg\fP
Przekazuje \fIarg\fP spoolerowi.  Każdy argument powinien być przekazany w
osobnej opcji \-L.
.
Proszę zauważyć, że \fBgroff\fP nie dołącza "\-" (znaku minusa) do \fIarg\fP przed
przekazaniem go spoolerowi.
.
.
.TP 
\fB\-N\fP
Nie zezwala na nowe linie z ogranicznikami \fIeqn\fP.
.
Jest to to samo, co opcja \fB\-N\fP w \fBeqn\fP.
.
.
.TP 
\fB\-p\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBpic\fP.
.
.
.TP 
\fB\-P\ \fP\fI\-opcja\fP
.TQ
\fB\-P\ \fP\fI\-opcja\fP\fB\ \-P\ \fP\fIarg\fP
Przekazuje \fI\-opcja\fP lub \fI\-opcja\~arg\fP do postprocesora.
.
Opcja musi być\ podana ze wszystkimi poprzedzającymi znakami minusa
.Quoted \-
lub
.Quoted \-\-
, ponieważ\ \fBgroff\fP nie dołącza myślników przed
przekazaniem jej do postprocesora.
.
Na przykład, aby przekazać tytuł do postprocesora \fB\%gxditview\fP, polecenie
powłoki
.
.RS
.IP
.EX
groff \-X \-P \-title \-P 'groff it' \f[I]foo\fR
.EE
.RE
.
.IP
jest odpowiednikiem
.
.RS
.IP
.EX
groff \-X \-Z \f[I]foo\fR | gxditview \-title 'groff it' \-
.EE
.RE
.
.
.TP 
\fB\-R\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBrefer\fP.
.
Nie istnieje mechanizm do przekazywania argumentów do \fBrefer\fP, ponieważ
większość opcji \fBrefer\fP ma równoważne polecenia, które mogą być włączone w
pliku.
.
Więcej szczegółów można znaleźć w \fB\%refer\fP(1).
.
.
.TP 
\fB\-s\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBsoelim\fP.
.
.
.TP 
\fB\-S\fP
Tryb bezpieczniejszy.
.
Przekazuje opcję \fB\-S\fP do programu \fBpic\fP oraz wyłącza następujące żądania
\fBtroff\fP: \fB.open\fP, \fB.opena\fP, \fB.pso\fP, \fB.sy\fP oraz \fB.pi\fP. Ze względów
bezpieczeństwa ten tryb jest domyślnie włączony.
.
.
.TP 
\fB\-t\fP
Preprocesuje za pomocą\ \fBtbl\fP.
.
.
.TP 
\fB\-T\ \fP\fIdev\fP
Ustawia urządzenie wyjściowe na \fIdev\fP. \fBtroff\fP generuje \fIpośrednie\fP
\fIwyjście\fP dla tego urządzenia, patrz \fB\%groff_out\fP(5).
.
Następnie \fBgroff\fP uruchamia postprocesor, aby przekształcić \fIpośrednie\fP
\fIwyjście\fP \fBtroff\fPa do  docelowego formatu
.
Rzeczywiste urządzenia w \fBgroff\fPie to:
.
.RS
.RS
.TP 
dvi
Format Tex DVI (postprocesorem jest \fBgrodvi\fP).
.
.TP 
html
.TQ
xhtml
Wyjście HTML i XHTML (preprocesorami są\ \fBsoelim\fP i \fB\%pre\-grohtml\fP,
postprocesor to \fB\%post\-grohtml\fP).
.
.TP 
lbp
Drukarki Canon CAPSL (drukarki laserowe serii \%LBP\-4 oraz \%LBP\-8,
postprocesorem jest \fBgrolbp\fP).
.
.TP 
lj4
Drukarki zgodne z HP LaserJest4 (lub inne zgodne z PCL5) (postprocesorem
jest \fBgrolj4\fP).
.
.TP 
ps
Wyjście PostScript (postprocesor to \fBgrops\fP).
.
.TP 
pdf
Wyjście PDF (Portable Document Format) (postprocesor to \fBgropdf\fP).
.RE
.RE
.
.
.IP
Dla następujących urządzeń wyjściowych TTY (postprocesorem jest zawsze
\fBgrotty\fP), opcja \fB\-T\fP wybiera kodowanie wyjścia:
.
.RS
.RS
.TP 
ascii
7\-bitowe \f[CR]ASCII\fR.
.
.TP 
cp1047
\%Zestaw znaków Latin\-1 dla komputerów  EBCDIC.
.
.TP 
latin1
ISO \%8859\-1.
.
.TP 
utf8
Zestaw znaków Unicode w kodowaniu \%UTF\-8.
.RE
.RE
.
.
.IP
Następujące argumenty wybierają \fB\%gxditview\fP jako "postprocesor" (jest to
raczej program do przeglądania):
.
.RS
.RS
.TP 
X75
rozdzielczość 75\|dpi, czcionka bazowa dokumentu 10\|pt.
.TP 
X75\-12
rozdzielczość 75\|dpi, czcionka bazowa dokumentu 12\|pt.
.TP 
X100
rozdzielczość 100\|dpi, czcionka bazowa dokumentu 10\|pt.
.TP 
X100\-12
rozdzielczość 100\|dpi, czcionka bazowa dokumentu 12\|pt.
.RE
.RE
.
.IP
Domyślnym urządzeniem jest \fBps\fP.
.
.
.TP 
\fB\-U\fP
Tryb niebezpieczny.
.
Włącza niebezpieczne (stare) zachowania, patrz opis opcji \fB\-S\fP.
.
.
.TP 
\fB\-v\fP
.TQ
\fB\-\-version\fP
Wyświetla informacje o wersji \fBgroff\fPa i wszystkich programów, których
używa; to jest podana linia poleceń jest przetwarzana w normalny sposób, a
następnie \fB\-v\fP jest przekazywane do wszystkich podprogramów.
.
.
.TP 
\fB\-V\fP
Wyświetla na standardowym wyjściu potok, który by został uruchomiony przez
\fBgroff\fPa (jako program opakowujący), ale go nie uruchamia. Jeśli podano
więcej niż raz, to polecenia są zarówno wyświetlane na standardowym wyjściu
błędów, jak i uruchamiane.
.
.
.TP 
\fB\-X\fP
Używa \fB\%gxditview\fP zamiast zwyczajowego postprocesora w celu umożliwienia
przeglądania dokumentu.
.
Zachowanie spoolera drukowania określone opcjami \fB\-l\fP i \fB\-L\fP jest
przekazywane dalej do to \fB\%gxditview\fP(1) przez określenie argumentu opcji
\fB\-printCommand\fP programu \fB\%gxditview\fP(1).
.
Ustawia na podaną wartość\ domyślną akcję \fBPrint\fP i odpowiadający jej wpis w
menu.
.
\fB\-X\fP zwraca dobre wyniki tylko w połączeniu z \fB\-Tps\fP, \fB\-TX75\fP,
\fB\-TX75\-12\fP, \fB\-TX100\fP oraz \fB\-TX100\-12\fP.
.
Domyślną rozdzielczością do wstępnego przeglądania wyjścia \fB\-Tps\fP jest
75\|dpi; może to zostać zmienione za pomocą opcji \fB\-resolution\fP polecenia
\fB\%gxditview\fP, na przykład:
.
.RS
.IP
.EX
groff \-X \-P\-resolution \-P100 \-man foo.1
.EE
.RE
.
.
.TP 
\fB\-z\fP
Nie wyświetla wyjścia \fBtroff\fPa. Drukowane będą tylko komunikaty o błędach.
.
.
.TP 
\fB\-Z\fP
Nie postprocesuje automatycznie \fIpośredniego wyjścia groffa\fP w zwyczajowy
sposób. Powoduje to, że \fIwyjście\fP \fBtroff\fPa pojawi się na standardowym
wyjściu, zastępując zwyczajowe wyjście postprocesora, patrz
\fB\%groff_out\fP(5).
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Przezroczyste opcje"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Następujące opcje są\ przezroczyście przekazywane do programu formatującego
\fBtroff\fP, który jest później wywoływany przez \fBgroff\fPa.
.
Te opcje są szczegółowo opisane w \fBtroff\fP(1).
.
.TP 
\fB\-a\fP
Przybliżenie wyjścia \f[CR]ASCII\fR
.
.TP 
\fB\-b\fP
Stos wywołań w przypadku błędu lub ostrzeżenia.
.
.TP 
\fB\-c\fP
Wyłącza kolorowanie wyjścia.
.
Więcej szczegółów można znaleźć na stronie podręcznika \fB\%grotty\fP(1).
.
.TP 
\fB\-C\fP
Włącza tryb kompatybilności.
.
.TP 
\fB\-d\ \fP\fIcs\fP
.TQ
\fB\-d\ \fP\fInazwa\fP\fB=\fP\fIs\fP
Definiuje łańcuch znaków.
.
.TP 
\fB\-E\fP
Wyłącza wyświetlanie komunikatów o błędach \fBtroff\fPa.
.
.TP 
\fB\-f\ \fP\fIfam\fP
Ustawia domyślną rodzinę czcionek.
.
.TP 
\fB\-F\ \fP\fIkatalog\fP
Ustawia ścieżkę plików czcionek DESC.
.
.TP 
\fB\-i\fP
Przetwarza standardowe wejście po przetworzeniu podanych plików wejściowych.
.
.TP 
\fB\-m\ \fP\fInazwa\fP
Dołącza plik makr \fInazwa\fP\fB.tmac\fP (lub \fBtmac\fP.\fInazwa\fP);  patrz także
\fB\%groff_tmac\fP(5).
.
.TP 
\fB\-M\ \fP\fIkatalog\fP
Ścieżka do plików makr.
.
.TP 
\fB\-n\ \fP\fInum\fP
Ustawia numer pierwszej strony na \fInum\fP.
.
.TP 
\fB\-o\ \fP\fIlista\fP
Wyświetla tylko strony podane w \fIliście\fP.
.
.TP 
\fB\-r\ \fP\fIcn\fP
.TQ
\fB\-r\ \fP\fInazwa\fP\fB=\fP\fIn\fP
Ustawia rejestr liczb.
.
.TP 
\fB\-w\ \fP\fInazwa\fP
Włącza ostrzeżenie o podanej \fInazwie\fP. Nazwy można znaleźć w podręczniku
\fBtroff\fP(1).
.
.TP 
\fB\-W\ \fP\fInazwa\fP
Wyłącza ostrzeżenie o podanej \fInazwie\fP. Nazwy można znaleźć w podręczniku
\fBtroff\fP(1).
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH "UŻYWANIE GROFFA"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
\fISystem groff\fP implementuje infrastrukturę klasycznego roffa, patrz
\fBroff\fP(7) po ogólny opis działania systemu \fIroff\fP.
.
Dzięki programom końcowym dostępnym w systemie \fIgroff\fP, używanie \fIgroff\fPa
jest dużo prostsze od używania \fIklasycznego roffa\fP.
.
Rozdział ten opisuje części składające się na system \fIgroff\fP.
.
Uzupełnia \fBroff\fP(7) o opis cech specyficznych dla \fIgroff\fPa.
.
Rozdział ten może być\ uznawany za przewodnik po dokumentacji systemu
\fIgroff\fP.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Rozmiar papieru"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
\fIWirtualny\fP rozmiar papieru używany przez \fBtroff\fPa do formatowanie wejścia
jest kontrolowany globalnie przez żądania \fB.po\fP, \fB.pl\fP oraz \fB.ll\fP. Patrz
opis pakietu makr "papersize", który dostarcza wygodnego interfejsu, w
\fBgroff_tmac\fP(5)
.
.P
\fIFizyczny\fP rozmiar papieru, zawierający bieżące rozmiary kartek papieru,
jest kontrolowany przez urządzenia wyjściowe takie jak  \fBgrops\fP za pomocą
opcji \fB\-p\fP i \fB\-l\fP. Szczegóły można znaleźć w  \fBgroff_font\fP(5) i na
stronach podręcznika urządzeń. \fBgroff\fP używa opcji linii poleceń \fB\-P\fP do
przekazywania opcji urządzeniom wyjściowym; następujący przykład wybiera dla
urządzenia PS papier A4 w orientacji poziomej:
.
.IP
.EX
groff \-Tps \-P\-pa4 \-P\-l ...
.EE
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS Frony\-endy
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Program \fIgroff\fP jest nakładką na program \fItroff\fP.
.
Pozawala na podanie preprocesorów w opcjach linii poleceń i automatycznie
uruchamia postprocesory  właściwe dla wybranego urządzenia.
.
Dzięki temu można uniknąć czasem nużącego mechanizmu potoków klasycznego
\fBroff\fP(7).
.
.P
Program \fBgrog\fP(1) może być używany do zgadywania prawidłowych komend
\fIgroff\fPa w celu sformatowania pliku.
.
.P
Program \fB\%groffer\fP(1)  jest przeglądarką plików \fIgroff\fP i stron
podręcznika ekranowego.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS Preprocesory
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Preprocesory \fIgroff\fPa są ponowną implementacją klasycznych preprocesorów z
nieznacznymi rozszerzeniami.
.
Standardowymi preprocesorami dystrybuowanymi w pakiecie \fIgroff\fP są:
.
.TP 
\fBeqn\fP(1)
formuły matematyczne;
.
.TP 
\fBgrn\fP(1)
dołączanie obrazków \fBgremlin\fP(1),
.
.TP 
\fBpic\fP(1)
rysowanie diagramów,
.
.TP 
\fBchem\fP(1)
diagramy struktur chemicznych,
.
.TP 
\fB\%refer\fP(1)
odnośniki bibliograficzne,
.
.TP 
\fB\%soelim\fP(1)
dołączanie plików makr ze standardowych lokalizacji,
.
.P
i
.
.TP 
\fBtbl\fP(1)
tabele.
.
.P
Nowym preprocesorem, niedostępnym w klasycznym \fItroff\fPie, jest
\fB\%preconv\fP(1), przekształcający różne kodowania wejściowe do czegoś, co
może być zrozumiałe przez \fBgroff\fPa.
.
Jest zawsze uruchamiany przed jakimkolwiek innym preprocesorem.
.
.P
Poza tym istnieją wewnętrzne preprocesory, uruchamiane automatycznie dla
niektórych urządzeń.
.
Nie są widoczne dla użytkownika.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Pakiety makr"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Pakiety makr można dołączyć za pomocą opcji \fB\-m\fP.
.
System \fIgroff\fP implementuje i rozszerza wszystkie klasyczne pakiety makr,
zachowując zgodność z klasycznymi wersjami. Dodaje także kilka własnych
pakietów.
.
Obecnie następujące pakiety makr są dostarczane z \fIgroff\fPem:
.
.TP 
\fBman\fP
Tradycyjny format stron podręcznika ekranowego, patrz \fB\%groff_man\fP(7). W
linii poleceń może być\ podany jako \fB\-man\fP lub \fB\-m\~man\fP.
.
.TP 
\fBmandoc\fP
Ogólny pakiet stron podręcznika ekranowego. Automatycznie rozpoznaje, czy
dokumenty używają formatu \fIman\fP czy \fImdoc\fP i uruchamia odpowiedni pakiet
makr.
.
W linii poleceń może być podany jako \fB\%\-mandoc\fP lub \fB\-m\~\%mandoc\fP.
.
.TP 
\fBmdoc\fP
Format \f[CR]BSD\ stron podręcznika ekranowego, patrz \fB\%groff_mdoc\fP(7). W
linii poleceń może być\ podany jako \fB\-mdoc\fP lub \fB\-m\~mdoc\fP.
.
.TP 
\fBme\fP
Tradycyjny format dokumentu \fIme\fP, patrz \fB\%groff_me\fP(7). W linii poleceń
może być\ podany jako \fB\-me\fP lub \fB\-m\~me\fP.
.
.TP 
\fBmm\fP
Tradycyjny format dokumentu \fImm\fP, patrz \fB\%groff_mm\fP(7). W linii poleceń
może być\ podany jako \fB\-mm\fP lub \fB\-m\~mm\fP.
.
.TP 
\fBms\fP
Tradycyjny format dokumentu \fIms\fP, patrz \fB\%groff_ms\fP(7). W linii poleceń
może być\ podany jako \fB\-ms\fP lub \fB\-m\~ms\fP.
.
.TP 
\fBwww\fP
Makra podobne do HTML\-a do użycia w dowolnym dokumencie \fIgroff\fP; patrz
\fB\%groff_www\fP(7).
.
.P
Szczegóły dotyczące nazywania plików makr i ich umieszczenia można znaleźć w
\fB\%groff_tmac\fP(5), która także dokumentuje kilka innych, mniejszych
pomocniczych makr, niewymienionych tutaj.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Język programowania"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Ogólne koncepcje wspólne dla wszystkich języków programowania \fItroff\fP
są\ opisane w \fBroff\fP(7).
.
.P
Rozszerzenia \fIgroff\fPa do klasycznego języka \fIroff\fP są udokumentowane w
\fB\%groff_diff\fP(7).
.
.P
Język \fIgroff\fP jako całość jest opisany w (wciąż nieukończonym) \fIpliku info
groff\fP; krótki (ale kompletny) opis można znaleźć w \fBgroff\fP(7).
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Programu formatujące"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Centralnym formaterem \fIroff\fPa w systemie \fIgroff\fP jest \fBtroff\fP(1). Ma
cechy zarówno klasycznego \fItroff\fPa, jak i \fInroff\fPa oraz zawiera
rozszerzenia \fIgroff\fPa.
.
Opcja linii poleceń \fB\-C\fP przełącza \fBtroff\fPa w \fItryb zgodności\fP, który w
takim stopniu jak to jest tylko możliwe, próbuje emulować klasycznego
\fIroff\fPa.
.
.P
Istnieje skrypt powłoki \fBnroff\fP(1) emulujący zachowanie klasycznego
\fBnroff\fPa.
.
Próbuje automatycznie wybrać właściwe kodowanie wyjścia, zgodne z bieżącymi
ustawieniami regionalnymi.
.
.P
Program formatujący generuje \fIwyjście pośrednie\fP; patrz \fB\%groff_out\fP(7).
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS Urządzenia
.\" --------------------------------------------------------------------
.
W \fIroff\fPie cele wyjściowe są nazywane \fIurządzeniami\fP. Urządzenie może być
urządzeniem sprzętowym, jak na przykład drukarka, lub formatem pliku.
.
Urządzenie jest określane za pomocą opcji \fB\-T\fP. \fIgroff\fP obsługuje
następujące urządzenia:
.
.TP 
\fBascii\fP
Wyjście tekstowe używające zestawu znaków \fBascii\fP(7).
.
.TP 
\fBcp1047\fP
Wyjście tekstowe używające strony kodowej EBCDIC IBM cp1047 (np.: OS/390
Unix).
.
.TP 
\fBdvi\fP
Format TeX DVI.
.
.TP 
\fBhtml\fP
Wyjście HTML.
.
.TP 
\fBlatin1\fP
Wyjście tekstowe używające zestawu znaków ISO \%Latin\-1 (ISO \%8859\-1),
patrz see \fB\%iso_8859_1\fP(7).
.
.TP 
\fBlbp\fP
Wyjście dla drukarek Canon CAPSL (drukarki laserowe serii \%LBP\-4 oraz
\%LBP\-8).
.
.TP  
\fBlj4\fP
Drukarki zgodne z HP LaserJest4 (lub inne zgodne z PCL5).
.
.TP 
\fBps\fP
Wyjście PostScript, odpowiednie dla drukarek i programów do przeglądania,
takich jak \fBgv\fP(1).
.
.TP 
\fBpdf\fP
Pliki PDF, odpowiednie do przeglądania za pomocą narzędzi takich jak
\fBevince\fP(1) i \fBokular\fP(1).
.
.TP 
\fButf8\fP
Wyjście tekstowe używające zestawu znaków Unicode (ISO 10646) zakodowanych w
\%UTF\-8; patrz \fBunicode\fP(7).
.
.TP 
\fBxhtml\fP
Wyjście XHTML.
.
.TP 
\fBX75\fP
Wyjście X Window System w rozdzielczości 75dpi, odpowiednie dla przeglądarek
\fB\%xditview\fP(1x)  oraz \fB\%gxditview\fP(1).
.
12\-punktowym wariantem czcionki bazowej dokumentu jest \fB\%X75\-12\fP.
.
.TP 
\fBX100\fP
Wyjście X Window System w rozdzielczości 100dpi, odpowiednie dla
przeglądarek \fB\%xditview\fP(1x) oraz \fB\%gxditview\fP(1).
.
12\-punktowym wariantem czcionki bazowej dokumentu jest \fB\%X100\-12\fP.
.
.P
Postprocesor używany dla danego urządzenia jest podawany komendą \fBpostpro\fP
w pliku opisu urządzenia; patrz \fB\%groff_font\fP(5).
.
Może to być nadpisane za pomocą opcji \fB\-X\fP.
.
.P
Domyślnym urządzeniem jest \fBps\fP.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS Postprocesory
.\" --------------------------------------------------------------------
.
\fIgroff\fP dostarcza 3\~postprocesorów sprzętowych:
.
.TP 
\fB\%grolbp\fP(1)
dla niektórych drukarek Canona,
.
.TP 
\fB\%grolj4\fP(1)
dla drukarek zgodnych z HP LaserJet\~4 i PCL5,
.
.TP 
\fB\%grotty\fP(1)
dla wyjścia tekstowego używającego różnych kodowań znaków, na przykład dla
terminali tekstowych lub drukarek wierszowych.
.
.P
Obecnie większość sprzętu drukującego lub rysującego jest obsługiwane przez
system operacyjny za pomocą sterowników urządzeń lub przez interfejsy
programowe zazwyczaj akceptujące PostScript.
.
Dlatego też nie ma nagłej potrzeby dodawania większej liczby postprocesorów
sprzętowych.
.
.P
Urządzenia programowe \fIgroff\fP konwertujące dokumenty do innych formatów
plików to:
.
.TP 
\fB\%grodvi\fP(1)
dla formatu DVI,
.
.TP 
\fB\%grohtml\fP(1)
dla formatów HTML i XHTML,
.
.TP 
\fBgrops\fP(1)
dla PostScriptu.
.
.TP 
\fBgropdf\fP(1)
dla PDF.
.
.P
Urządzenia te, połączone z wieloma istniejącymi bezpłatnymi narzędziami do
konwertowania, powinny być wystarczające do skonwertowania dokumentu
\fItroff\fP do jakiegokolwiek innego istniejącego formatu dokumentów.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Narzędzia użytkowe"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Dostępne są następujące programy użytkowe związane z \fIgroff\fPem:
.
.TP 
\fB\%addftinfo\fP(1)
Dodaje informacje do plików opisów czcionek \fItroff\fPa, do użycia przez
\fIgroff\fPa.
.
.TP 
\fB\%afmtodit\fP(1)
Tworzy pliki opisu czcionek dla urządzeń PostScript.
.
.TP 
\fB\%eqn2graph\fP(1)
Konwertuje obraz \fBeqn\fP do obrazu skadrowanego.
.
.TP 
\fB\%gdiffmk\fP(1)
Oznacza różnice pomiędzy plikami \fIgroff\fP, \fInroff\fP lub \fItroff\fP.
.
.TP 
\fB\%grap2graph\fP(1)
Konwertuje diagram \fBgrap\fP do skadrowanego obrazu bitmapowego.
.
.TP 
\fB\%groffer\fP(1)
Ogólna przeglądarka plików \fIgroff\fP i stron podręcznika ekranowego.
.
.TP 
\fB\%gxditview\fP(1)
Przeglądarka \fIgroff\fP systemu X, wersja \f[CR]GNU\fR programu \fBxditview\fP.
.
.TP 
\fB\%hpftodit\fP(1)
Tworzy pliki opisów czcionek dla urządzeń lj4.
.
.TP 
\fB\%indxbib\fP(1)
Tworzy odwrotny indeks baz bibliograficznych.
.
.TP 
\fBlkbib\fP(1)
Przeszukuje bazę\ danych bibliografii.
.
.TP 
\fB\%lookbib\fP(1)
Interaktywnie przeszukuje bazę\ danych bibliografii.
.
.TP 
\fB\%pdfroff\fP(1)
Tworzy dokumenty PDF używając \fBgroff\fPa.
.
.TP 
\fB\%pfbtops\fP(1)
Tłumaczy czcionki PostScript w formaci .pfb do \f[CR]ASCII\fR.
.
.TP 
\fB\%pic2graph\fP(1)
Konwertuje diagram \fBpic\fP do obrazu skadrowanego.
.
.TP 
\fB\%tfmtodit\fP(1)
Tworzy pliki opisów czcionek dla urządzeń TeX DVI.
.
.TP 
\fB\%xditview\fP(1x)
Przeglądarka \fIroff\fP rozprowadzana z systemem X Window.
.
.TP 
\fB\%xtotroff\fP(1)
Konwertuje metryki czcionek X na metryki czcionek \f[CR]GNU\fR \fItroff\fPa.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH ŚRODOWISKO
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Zazwyczaj separatorem ścieżek w następujących zmiennych środowiskowych jest
dwukropek; może się to jednak różnić w zależności od systemu operacyjnego.
.
Na przykład systemy DOS i Windows używają średnika.
.
.
.TP 
.EnvVar GROFF_BIN_PATH
Ta ścieżka poszukiwań, po której następuje
.EnvVar $PATH ,
jest używana
do poszukiwania poleceń wywoływanych przez \fBgroff\fPa.
.
Jeśli nie jest ustawiona, to katalog, w którym zostały zainstalowane
programy binarne \fIgroff\fPa, jest dołączany na początek
.EnvVar PATH .
.
.
.TP 
.EnvVar GROFF_COMMAND_PREFIX
Jeśli jest potrzeba uruchamiania różnych implementacji \fIroff\fPa w tym samym
czasie, to \fIgroff\fP daje możliwość dołączania prefiksu do większości swoich
programów, które mogłyby powodować konflikty nazw podczas uruchamiania
(domyślnie nie ma prefiksu).
.
Historycznie takim prefiksem był znak \fBg\fP, ale może to być cokolwiek.
.
Na przykład \fBgtroff\fP oznaczałby wersję \fIgroff\fPa programu \fBtroff\fP ,
\fBgtbl\fP \- wersję \fIgroff\fPa programu \fBtbl\fP.
.
Przez ustawianie
.EnvVar GROFF_COMMAND_PREFIX
na różne wartości można
odwoływać się do różnych instalacji \fIroff\fPa.
.
Dokładniej, jeśli jest ustawione na prefiks \fIxxx\fP, to \fBgroff\fP jako
nakładka wewnętrznie wywoła \fIxxx\fP\fBtroff\fP zamiast \fBtroff\fP. Odnosi się to
także do preprocesorów \fBeqn\fP, \fBgrn\fP, \fBpic\fP, \fB\%refer\fP, \fBtbl\fP,
\fB\%soelim\fP oraz do programów użytkowych \fB\%indxbib\fP i \fB\%lookbib\fP.
.
Cecha ta nie aplikuje się do innych programów niewymienionych powyżej (w
szczególności do samego \fBgroff\fPa), ponieważ są one unikatowe dla pakietu
\fIgroff\fP.
.
.
.TP 
.EnvVar GROFF_ENCODING
Wartość tej opcji środowiska jest przekazywana do preprocesora \fBpreconv\fP w
celu wybrania kodowania plików wejściowych.
.
Ustawienie tej opcji implikuje opcję\ \fB\-k\fP linii poleceń \fBgroff\fPa (czyli że
\fBgroff\fP zawsze wywołuje \fBpreconv\fP).
.
Jeśli ustawiono bez podania wartości, to \fBgroff\fP uruchamia \fBpreconv\fP bez
żadnych argumentów.
.
Podana wprost opcja linii poleceń \fB\-K\fP nadpisuje wartość zmiennej
.EnvVar GROFF_ENCODING .
.
Szczegóły można znaleźć w \fBpreconv\fP(1).
.
.
.TP 
.EnvVar GROFF_FONT_PATH
Lista dodatkowych (do domyślnych) katalogów, w których należy szukać
katalogu \fBdev\fP\fInazwa\fP.
.
Więcej szczegółów można znaleźć w \fBtroff\fP(1) oraz \fB\%groff_font\fP(5).
.
.
.TP 
.EnvVar GROFF_TMAC_PATH
Lista dodatkowych (do domyślnych) katalogów do poszukiwania plików makr.
.
Więcej szczegółów można znaleźć w \fBtroff\fP(1) oraz \fB\%groff_tmac\fP(5).
.
.
.TP 
.EnvVar GROFF_TMPDIR
Katalog na pliki tymczasowe.
.
Jeśli nie ustawiono, ale zamiast niej istnieje zmienna środowiskowa
.EnvVar TMPDIR
, to pliki tymczasowe będą tworzone w katalogu
.EnvVar $TMPDIR .
W systemach MS\-DOS i Windows\~32 zmienne środowiskowe
.EnvVar TMP
i
.EnvVar TEMP
(w takiej kolejności) są również przeszukiwane po
.EnvVar GROFF_TMPDIR
oraz
.EnvVar TMPDIR .
.
W przeciwnym wypadku pliki tymczasowe są tworzone w \fB/tmp\fP. Plików
tymczasowych używają polecenia \fB\%refer\fP(1), \fB\%groffer\fP(1),
\fB\%grohtml\fP(1) oraz \fBgrops\fP(1).
.
.
.TP 
.EnvVar GROFF_TYPESETTER
Ustawia domyślne urządzenie.
.
Jeśli nie jest ustawione, to domyślnie jest używane urządzenie \fBps\fP.
.
Nazwę tego urządzenia można nadpisać za pomocą opcji \fB\-T\fP.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH PLIKI
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Istnieje kilka katalogów, w których \fIgroff\fP instaluje swoje pliki danych.
.
Z powodu różnych przyzwyczajeń instalatorów różnych systemów operacyjnych,
ich lokalizacje nie są zaszyte na stałe, ale ich funkcjonalności są jasno
zdefiniowane i wspólne dla wszystkich systemów.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Katalog makr groffa"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Zawiera wszystkie informacje związane z pakietami makr.
.
Proszę zauważyć, że tak jak to opisano w \fB\%groff_tmac\fP(5), przeszukiwany
jest więcej niż jeden katalog.
.
W instalacjach \fIgroff\fPa odpowiadających wersji tego dokumentu, jest on
zlokalizowany w \fI/usr/share/groff/1.22.2/tmac\fP.
.
Następujące pliki zawarte w \fIkatalogu makr groffa\fP mają specjalnie
znaczenie:
.
.
.TP 
\fBtroffrc\fP
Plik inicjacji \fItroff\fPa.
.
Jest interpretowany przez \fItroff\fPa przez odczytaniem zbiorów makr i
jakiegokolwiek pliku wejściowego.
.
.
.TP 
\fBtroffrc\-end\fP
Finalny plik startowy \fItroff\fPa.
.
Jest przetwarzany po tym, jak wszystkie zbiory makr zostaną przeczytane.
.
.
.TP 
\fInazwa\fP\fB.tmac\fP
.TQ
\fBtmac.\fP\fInazwa\fP
Plik makr dla pakietu makr \fInazwa\fP.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SS "Katalog czcionek groffa"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Zawiera wszystkie informacje związane z urządzeniami wyjściowymi.
.
Proszę zauważyć, żę przeszukiwany jest więcej niż jeden katalog; patrz
\fBtroff\fP(1).
.
W instalacjach \fIgroff\fPa odpowiadających wersji tego dokumentu, jest on
zlokalizowany w \fI/usr/share/groff/1.22.2/font\fP.
.
Następujące pliki zawarte w \fIkatalogu czcionek groffa\fP mają specjalnie
znaczenie:
.
.
.TP 
\fBdev\fP\fInazwa\fP\fB/DESC\fP
Plik opisu urządzenia dla urządzenia \fInazwa\fP; patrz  \fB\%groff_font\fP(5).
.
.
.TP 
\fBdev\fP\fInazwa\fP\fB/\fP\fIF\fP
Plik z czcionką dla czcionki \fIF\fP urządzenia \fInazwa\fP.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH PRZYKŁADY
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Następujący przykład ilustruje siłę programu \fBgroff\fP jako nakładki na
\fBtroff\fPa.
.
.P
Aby przetworzyć plik \fIroff\fP, używając preprocesorów  \fBtbl\fP i \fBpic\fP oraz
pakietu makr \fBme\fP,  klasycznego \fIroff\fPa należy wywołać następująco:
.
.IP
.EX
pic foo.me | tbl | troff \-me \-Tlatin1 | grotty
.EE
.
.P
Używając \fBgroff\fPa, ten potok można skrócić do równoważnego polecenia:
.
.IP
.EX
groff \-p \-t \-me \-T latin1 foo.me
.EE
.
.P
Nawet prostszym sposobem będzie użycie programu \fBgrog\fP(1) do odgadnięcia
preprocesora i  opcji makr i wykonania wygenerowanego polecenia (przez
użycie odwrotnych apostrofów do podania podstawienia polecenia powłoki):
.
.IP
.EX
\`grog \-Tlatin1 foo.me\`
.EE
.
.P
Najprostszym automatycznym sposobem wyświetlenia zawartości jest wywołanie:
.
.IP
.EX
groffer foo.me
.EE
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH BŁĘDY
.\" --------------------------------------------------------------------
.
.P
Urządzenia \fBascii\fP oraz \fBlatin1\fP nie są dostępne na komputerach
\f[CR]EBCDIC\fR (np. \f[CR]OS/390 Unix\fR).
.
Podobnie wyjście dla strony kodowej \f[CR]EBCDIC\fR  \fBcp1047\fP jest
niedostępne na systemach operacyjnych opartych na \f[CR]ASCII\fR.
.
.P
Błędy prosimy zgłaszać
.MT bug-groff@gnu.org
lista mailingowa groffa
.ME .
.
Prosimy o załączanie kompletnych przykładów pozwalających na powielenie
błędu i załączanie informacji o używanej wersji \fIgroff\fPa.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH DOSTĘPNOŚĆ
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Informacje o tym, jak pobrać\ \fIgroff\fPa i inne powiązane informacje są
dostępne na
.UR http://\:www.gnu.org/\:software/\:groff
stronie groffa
.UE .
.
Najnowsza wydana wersja \fIgroff\fPa jest dostępna na
.UR http://\:groff.ffii.org/\:groff/\:devel/\:groff\-current.tar.gz
stronie dla
rozwijających groffa
.UE .
.
.P
Dostępne są trzy listy dystrybucyjne \fIgroff\fPa:
.IP
.MT bug-groff@gnu.org
do wysyłania zgłoszeń o błędach
.ME .
.
.IP
.MT groff@gnu.org
do ogólnej dyskusji o \fIgroff\fPie,
.ME .
.IP
.MT groff-commit@ffii.org
lista commitów groffa
.ME ,
lista tylko do odczytu pokazująca logi zmian wrzucanych do repozytorium CVS.
.
.P
Szczegóły dostępu do repozytorium CVS i znacznie więcej można znaleźć w
pliku \fBREADME\fP w głównym katalogu pakietu źródłowego \fIgroff\fP.
.
.P
Istnieje wolna implementacja preprocesora \fBgrap\fP, napisana przez
.MT faber@lunabase.org
Ted Faber
.ME .
.
Bieżącą wersję można znaleźć na
.
.UR http://\:www.lunabase.org/\:~faber/\:Vault/\:software/\:grap/
stronie
grapa
.UE .
Jest to jedyna wersja grapa obsługiwana przez \fIgroff\fPa.
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH AUTORZY
.\" --------------------------------------------------------------------
.
Copyright \(co 2011 Free Software Foundation, Inc.
.
.P
Ten dokument jest dystrybuowany na warunkach \f[CR]FDL\fR (\f[CR]GNU Free
Documentation License\fR) w wersji 1.3 lub późniejszej
.
Kopia \f[CR]FDL\fR powinna być dostępna w systemie, jest ona także dostępna
.UR http://\:www.gnu.org/\:copyleft/\:fdl.html
na stronie licencji GNU
.UE .
.
.P
Ten dokument jest oparty na oryginalnej stronie podręcznika \fIgroff\fP, której
autorem jest
.MT jjc@jclark.com
James Clark
.UE .
.
Został przepisany, rozszerzony i umieszczony na licencji FDL przez Bernda
Warkena<groff\-bernd.warken\-72@web.de>.
.
Opiekuje się nim
.MT wl@gnu.org
Werner Lemberg
.ME .
.
.P
\fIgroff\fP jest projektem wolnego oprogramowania \f[CR]GNU\fR.
.
Wszystkie części pakietu \fIgroff\fP są chronione przez \f[CR]licencje GNU\fR.
.
Pliki programu są dystrybuowane na zasadach licencji \f[CR]GNU General
Public License\fR (\f[CR]GPL\fR), podczas gdy dokumentacja głównie używa
licencji \f[CR]GNU Free Documentation License\fR (\f[CR]FDL\fR).
.
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.SH "ZOBACZ TAKŻE"
.\" --------------------------------------------------------------------
.
\fIPlik info groff\fP zawiera wszystkie informacje o systemie \fIgroff\fP w jednym
dokumencie, zawierającym wiele przykładów i informacji dodatkowych.
.
Instrukcje jak go przeczytać można znaleźć w \fBinfo\fP(1)
.
.P
Z powodu swojej skomplikowanej struktury, system \fIgroff\fP zawiera wiele
stron podręcznika.
.
Można je przeglądać za pomocą \fBman\fP(1) lub \fB\%groffer\fP(1).
.
.TP 
Wprowadzenie, historia i dalsze informacje:
\fBroff\fP(7).
.
.TP 
Przeglądarka plików groff:
\fB\%groffer\fP(1), \fB\%gxditview\fP(1), \fB\%xditview\fP(1x).
.
.TP 
Nakładki programów dla formaterów:
\fB\%groff\fP(1), \fB\%grog\fP(1).
.
.TP 
Preprocesory roff:
\fB\%eqn\fP(1), \fB\%grn\fP(1), \fB\%pic\fP(1), \fB\%chem\fP(1), \fB\%preconv\fP(1),
\fB\%refer\fP(1), \fB\%soelim\fP(1), \fB\%tbl\fP(1), \fBgrap\fP(1).
.
.TP 
Język roff z rozszerzeniami groff:
\fB\%groff\fP(7), \fB\%groff_char\fP(7), \fB\%groff_diff\fP(7), \fB\%groff_font\fP(5).
.
.TP 
Programy formatujące roff:
\fB\%nroff\fP(1), \fB\%troff\fP(1), \fBditroff\fP(7).
.
.TP 
Język dla wyjścia pośredniego:
\fB\%groff_out\fP(7).
.
.TP 
Postprocesory urządzeń wyjściowych:
\fB\%grodvi\fP(1), \fB\%grohtml\fP(1), \fB\%grolbp\fP(1), \fB\%grolj4\fP(1),
\fB\%lj4_font\fP(5), \fB\%grops\fP(1), \fB\%gropdf\fP(1), \fB\%grotty\fP(1).
.
.TP 
Pakiety makr groffa i użytki specyficzne dla makr:
\fB\%groff_tmac\fP(5), \fB\%groff_man\fP(7), \fB\%groff_mdoc\fP(7), \fB\%groff_me\fP(7),
\fB\%groff_mm\fP(7), \fB\%groff_mmse\fP(7) (tylko w szwedzkiej wersji językowej),
\fB\%groff_mom\fP(7), \fB\%groff_ms\fP(7), \fB\%groff_www\fP(7), \fB\%groff_trace\fP(7),
\fB\%mmroff\fP(7).
.
.TP 
Dostępne są następujące narzędzia użytkowe:
\fB\%addftinfo\fP(1), \fB\%afmtodit\fP(1), \fB\%eqn2graph\fP(1), \fB\%gdiffmk\fP(1),
\fB\%grap2graph\fP(1), \fB\%groffer\fP(1), \fB\%gxditview\fP(1), \fB\%hpftodit\fP(1),
\fB\%indxbib\fP(1), \fB\%lkbib\fP(1), \fB\%lookbib\fP(1), \fB\%pdfroff\fP(1),
\fB\%pfbtops\fP(1), \fB\%pic2graph\fP(1), \fB\%tfmtodit\fP(1), \fB\%xtotroff\fP(1).
.
.\" --------------------------------------------------------------------
.\" Emacs setup
.\" --------------------------------------------------------------------
.
.\" Local Variables:
.\" mode: nroff
.\" End:
.SH TŁUMACZENIE
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są:
Przemek Borys (PTM) <pborys@dione.ids.pl>,
Robert Luberda <robert@debian.org>
i
Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>.
.PP
Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją \fB 1.22.2 \fPoryginału.