.\" t
.\" Copyright (c) 1996 Andries Brouwer <aeb@cwi.nl>, Mon Oct 31 22:13:04 1996
.\"
.\" %%%LICENSE_START(GPLv2+_DOC_ONEPARA)
.\" This is free documentation; you can redistribute it and/or
.\" modify it under the terms of the GNU General Public License as
.\" published by the Free Software Foundation; either version 2 of
.\" the License, or (at your option) any later version.
.\" %%%LICENSE_END
.\"
.\" This is combined from many sources.
.\" For Linux, the definitive source is of course console.c.
.\" About vt100-like escape sequences in general there are
.\" the ISO 6429 and ISO 2022 norms, the descriptions of
.\" an actual vt100, and the xterm docs (ctlseqs.ms).
.\" Substantial portions of this text are derived from a write-up
.\" by Eric S. Raymond <esr@thyrsus.com>.
.\"
.\" Tiny correction, aeb, 961107.
.\"
.\" 2006-05-27, Several corrections - Thomas E. Dickey
.\" Modified Thu Dec 13 23:23:41 2001 by Martin Schulze <joey@infodrom.org>
.\"
.\"*******************************************************************
.\"
.\" This file was generated with po4a. Translate the source file.
.\"
.\"*******************************************************************
.\" This file is distributed under the same license as original manpage
.\" Copyright of the original manpage:
.\" Copyright © 1996 Andres Brouwer (GPL-2+)
.\" Copyright © of Polish translation:
.\" Przemek Borys (PTM) <pborys@dione.ids.pl>, 1999.
.\" Robert Luberda <robert@debian.org>, 2006, 2012.
.\" Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>, 2013, 2014.
.TH CONSOLE_CODES 4 2012\-08\-05 Linux "Podręcznik programisty Linuksa"
.SH NAZWA
console_codes \- Kody konsolowe Linuksa oraz sekwencje specjalne
.SH OPIS
Konsola Linuksa implementuje duży podzbiór kontrolek terminali VT102 oraz
ECMA\-48/ISO 6429/ANSI X3.64, plus określone sekwencje trybu prywatnego,
dotyczące zmiany palety kolorów, mapowania zestawu znaków itp.  W
poniższych, tabelarycznych opisach, druga kolumna podaje dla danej funkcji
mnemoniki ECMA\-48 lub DEC (te drugie są poprzedzone ciągiem DEC).  Sekwencje
bez mnemoników nie są ani ECMA\-48 ani VT102.
.LP
Po przetworzeniu normalnego wyjścia, gdy strumień znaków dojdzie do
sterownika konsoli, która ma go fizycznie wyświetlić, to pierwszą rzeczą,
która jest robiona, jest przetłumaczenie tego strumienia z języka
przetwarzania na język wyświetlania.
.LP
Jeśli konsola znajduje się w trybie UTF\-8, to nadchodzące bajty są najpierw
składane w 16\-bitowe kody Unicode. W przeciwnym wypadku, każdy bajt jest
przetwarzany zgodnie z bieżącym mapowaniem (które go tłumaczy na wartość
Unicode). Dalsza dyskusja znajduje się poniżej, w sekcji \fBZestawy znaków\fP.
.LP
W normalnym wypadku, wartość Unicode jest konwertowana na indeks czcionki,
który jest przechowywany w pamięci obrazu. Efektem użycia tego indeksu jest
pojawienie się odpowiadającego glifu (wizerunku znaku, znalezionego w
nieulotnej pamięci obrazu) na ekranie. Należy zauważyć, że użycie Unicode (i
konstrukcja sprzętu PC) pozwala na jednoczesne używanie 512 różnych glifów.
.LP
Jeśli bieżąca wartość Unicode jest znakiem sterującym lub jeśli przetwarzana
jest sekwencja specjalna, to wartość ta jest traktowana w sposób specjalny.
Zamiast zmieniania jej na indeks czcionki i interpretacji jako glif, może
ona wyzwolić ruchy kursora lub inne funkcje sterujące.  Dalsza dyskusja
znajduje się poniżej, w sekcji \fBKontrolki konsoli systemu Linux\fP.
.LP
Ogólnie nie jest dobrym zwyczajem wkodowywanie do programów kodów terminala
na sztywno. Linux obsługuje bazę danych \fBterminfo\fP(5), która opisuje
właściwości terminali.  Zamiast ręcznego wyprowadzania sekwencji kontrolnych
konsoli, prawie zawsze wygodniej jest korzystać z biblioteki obsługi
terminala \fBncurses\fP(3), oraz programów narzędziowych, takich jak \fBtput\fP(1)
czy \fBreset\fP(1).
.SS "Kontrolki konsoli systemu Linux"
Sekcja ta opisuje wszystkie znaki sterujące i sekwencje specjalne, które
wywołują funkcje specjalne (tj. wszystko inne niż wypisywanie glifu w
pozycji kursora) konsoli Linuksa.
.PP
\fBZnaki sterujące\fP
.sp
Znak jest znakiem sterującym, jeśli (przed transformacją wynikającą z
tablicy mapowania) posiada jeden z 14 kodów 00 (NUL), 07 (BEL), 08 (BS), 09
(HT), 0a (LF), 0b (VT), 0c (FF), 0d (CR), 0e (SO), 0f (SI), 18 (CAN), 1a
(SUB), 1b (ESC), 7f (DEL).  Można sobie ustawić tryb "display control
characters" (wyświetlania znaków sterujących), który umożliwia wyświetlanie
07, 09, 0b, 18, 1a, 7f jako glifów. Z drugiej strony, w trybie UTF\-8
wszystkie kody 00\-1f są uznawane za znaki sterujące, niezależnie od trybu
"display control characters".
.PP
Jeśli mamy znak sterujący, to jest on natychmiast wykonywany i kasowany
(nawet w środku sekwencji specjalnej), a sekwencja specjalna leci dalej, z
następnym znakiem. (Jednak ESC rozpoczyna nową sekwencję specjalną,
przypuszczalnie anulując niedokończoną poprzednią, a CAN i SUB przerywają
dowolną sekwencję specjalną). Rozpoznawanymi znakami sterującymi są BEL, BS,
HT, LF, VT, FF, CR, SO, SI, CAN, SUB, ESC, DEL, CSI. Robią one to, czego
można oczekiwać:
.HP
BEL (0x07, \fB^G\fP) wydaje dźwięk;
.HP
BS (0x08, \fB^H\fP) przesuwa kursor o jedną spację w lewo (lecz nie poza
początek wiersza);
.HP
HT (0x09, \fB^I\fP) przesuwa kursor do następnego tabulatora, lub na koniec
wiersza, gdy wcześniej tabulatora nie ma;
.HP
LF (0x0A, \fB^J\fP), VT (0x0B, \fB^K\fP) i FF (0x0C, \fB^L\fP) wypisują znak nowego
wiersza, a jeśli ustawiono LF/NL (tryb nowego wiesza), to wypisują także
znak powrotu karetki.
.HP
CR (0x0D, \fB^M\fP) daje powrót karetki \- przewinięcie kursora na początek
wiersza;
.HP
SO (0x0E, \fB^O\fP) włącza zestaw znaków G1;
.HP
SI (0x0F, \fB^O\fP) włącza zestaw znaków G0;
.HP
CAN (0x18, \fB^X\fP) i SUB (0x1A, \fB^Z\fP) przerywają sekwencje specjalne;
.HP
ESC (0x1B, \fB^[\fP) rozpoczyna nową sekwencję specjalną;
.HP
DEL (0x7F) jest ignorowane;
.HP
CSI (0x9B) równoważne ESC [.
.PP
\fBSekwencje ESC\- lecz nie CSI\-\fP
.TS
l l l.
ESC c	RIS	Reset.
ESC D	IND	Przesunięcie o wiersz.
ESC E	NEL	Nowy wiersz.
ESC H	HTS	Ustawienie tabulatora w bieżącej kolumnie.
ESC M	RI	Cofnięcie o wiersz.
ESC Z	DECID	T{
prywatna identyfikacja DEC. Jądro
zwraca napis ESC [ ? 6 c, twierdząc,
że jest to VT102.
T}
ESC 7	DECSC	T{
Zachowanie bieżącego stanu (współrzędne kursora,
atrybuty, zestawy znaków wskazywane przez G0 i G1).
T}
ESC 8	DECRC	Odtworzenie ostatnio zachowanego przez ESC 7 stanu.
ESC [	CSI	Wprowadzacz sekwencji sterujących
ESC %		Rozpoczęcie sekwencji wybierania zestawu znaków
ESC % @		\0\0\0Wybranie domyślnego (ISO 646 / ISO 8859\-1)
ESC % G		\0\0\0Wybranie UTF\-8
ESC % 8		\0\0\0Wybranie UTF\-8 (przestarzałe)
ESC # 8	DECALN	DEC test wyrównania ekranu \- wypełnienie ekranu znakami E
ESC (		Rozpoczęcie sekwencji, definiującej zestaw znaków G0
ESC ( B		\0\0\0Wybranie domyślnego (mapowanie ISO 8859\-1)
ESC ( 0		\0\0\0Wybranie mapowania grafiki VT100
ESC ( U		\0\0\0Wybranie mapowania zerowego \- wprost do ROM ze znakami
ESC ( K		\0\0\0Wybranie mapowania użytkownika \- mapę załadowaną
		\0\0\0programem narzędziowym \fBmapscrn\fP(8).
ESC )		Rozpoczęcie sekwencji, definiującej zestaw znaków G1
		(po której następuje B, 0, U, K, jak wyżej).
ESC >	DECPNM	Ustawienie dla bloku klawiszy trybu numerycznego.
ESC =	DECPAM	Ustawienie dla bloku klawiszy trybu aplikacyjnego.
ESC ]	OSC	T{
(Powinno być: polecenie systemu operacyjnego)
ESC ] P \fInrrggbb\fP: ustawienie palety z parametrem
podanym w 7 szesnastkowych cyfrach, następujących po ostatnim P :\-(.
\fIn\fP jest tu kolorem (0\-15), a \fIrrggbb\fP określa
wartości czerwieni/zieleni/niebieskości (0\-255).
ESC ] R: resetuje paletę
T}
.TE
.PP
\fBSekwencje ECMA\-48 CSI\fP
.sp
Za CSI (lub ESC [) następuje sekwencja parametrów, co najwyżej NPAR (16),
które są liczbami dziesiętnymi, oddzielonymi średnikami. Pusty lub nieobecny
parametr przyjmowany jest za zero. Sekwencja parametrów może być poprzedzona
pojedynczym znakiem zapytania.
.PP
Jednak po CSI [ (lub ESC [ [) odczytywany jest pojedynczy znak, a cała
sekwencja jest ignorowana (pomysł ten ma na celu ignorowanie klawisza
funkcyjnego dającego echo).
.PP
Akcja sekwencji CSI jest określona jej ostatnim znakiem.
.TS
l l l.
@	ICH	Wstawienie określonej liczby pustych znaków.
A	CUU	Przesunięcie kursora w górę o zadaną liczbę wierszy.
B	CUD	Przesunięcie kursora w dół o zadaną liczbę wierszy.
C	CUF	Przesunięcie kursora w prawo o zadaną liczbę kolumn.
D	CUB	Przesunięcie kursora w lewo o zadaną liczbę kolumn.
E	CNL	Przesunięcie kursora w dół o zadaną liczbę wierszy do kolumny 1.
F	CPL	Przesunięcie kursora w górę o zadaną liczbę wierszy do kolumny 1.
G	CHA	Przesunięcie kursora do wskazanej kolumny bieżącego wiersza.
H	CUP	Przesunięcie kursora do wskazanego wiersza i kolumny (początek w 1,1).
J	ED	Wymazanie ekranu (domyślnie: od pozycji kursora, do końca ekranu).
		ESC [ 1 J: czyści od początku do kursora.
		ESC [ 2 J: czyści cały ekran.
		ESC [ 3 J: czyści cały ekran, włączając w to bufor
		           pamięci ekranu (od Linuksa 3.0).
.\" ESC [ 3 J: commit f8df13e0a901fe55631fed66562369b4dba40f8b
K	EL	Wymazanie wiersza (domyślnie od kursora do końca wiersza).
		ESC [ 1 K: czyści od początku wiersza do kursora.
		ESC [ 2 K: czyści cały wiersz.
L	IL	Wstawienie zadanej liczby pustych wierszy.
M	DL	Skasowanie zadanej liczby wskazanych wierszy.
P	DCH	Skasowanie zadanej liczby wskazanych znaków w bieżącym wierszu.
X	ECH	Wymazanie zadanej liczby wskazanych znaków w bieżącym wierszu.
a	HPR	Przesunięcie kursora w prawo o zadaną liczbę kolumn.
c	DA	Odpowiedź: ESC [ ? 6 c: "Jestem VT102"
d	VPA	Przesunięcie kursora do wskazanego wiersza i bieżącej kolumny.
e	VPR	Przesunięcie kursora w dół zadaną liczbę o wierszy.
f	HVP	Przesunięcie kursora do wskazanego wiersza i kolumny.
g	TBC	Bez parametrów: skasowanie tabulatora w bieżącej pozycji.
		ESC [ 3 g: skasowanie wszystkich tabulatorów.
h	SM	Ustawienie trybu (patrz niżej).
l	RM	Inicjacja trybu (patrz niżej).
m	SGR	Ustawienie atrybutów (patrz niżej).
n	DSR	Raport o stanie (patrz niżej).
q	DECLL	Ustawienie LED\-ów klawiatury.
		ESC [ 0 q: wyłączenie wszystkich LED\-ów.
		ESC [ 1 q: włączenie diody ScrollLock
		ESC [ 2 q: włączenie diody NumLock
		ESC [ 3 q: włączenie diody CapsLock
r	DECSTBM	Ustawienie obszaru przewijania; parametry to górny i dolny wiersz.
s	?	Zapamiętanie pozycji kursora.
u	?	Odtworzenie pozycji kursora.
\`	HPA	Przesunięcie kursora do wskazanej kolumny bieżącego wiersza.
.TE
.PP
\fBInterpretacja grafiki zbioru ECMA\-48\fP
.sp
Sekwencja ECMA\-48 SGR, czyli ESC [ \fIparametry\fP m ustawia atrybuty
wyświetlania. Można ustawić wiele atrybutów w pojedynczej sekwencji
specjalnej, oddzielając je od siebie znakami średnika. Pusty parametr
(pomiędzy średnikami lub początkiem lub końcem sekwencji) jest
interpretowany jako zero.
.TS
l l.
param	wynik
0	inicjacja wszystkich atrybutów do wartości domyślnych
1	włączenie pogrubienia
2	włączenie półrozjaśnienia (symulowane kolorem na ekranach kolorowych)
4	T{
włączenie podkreślenia (symulowane kolorem na ekranach kolorowych)
(kolory używane do symulacji są ustawiane 
za pomocą ESC ] ...)
T}
5	włączenie migania
7	włączenie inwersji
10	T{
wyłączenie wybranego mapowania, znacznika kontroli wyświetlania,
i przełączenie flagi "meta" (ECMA\-48 nazywa to "czcionką podstawową"). 
T}
11	T{
wybranie mapowania zerowego, ustawienie znacznika kontroli,
czyści znacznik przełączania meta (ECMA\-48 nazywa to "pierwsza czcionka alternatywna").
T}
12	T{
wybranie mapowania zerowego, ustawienie znacznika kontroli,
ustawia znacznik przełączania meta (ECMA\-48 określa to "drugą czcionką alternatywną").
Znacznik przełączania meta
powoduje przestawienie wysokiego bitu w bajcie
przed zakończeniem translacji tablicy mapowań.
T}
21	ustawia zwykłą intensywność (ECMA\-48: "podwójne podkreślenie")
22	ustawienie normalnej jasności
24	wyłączenie podkreślenia
25	wyłączenie migania
27	wyłączenie inwersji
30	ustawienie koloru czarnego
31	ustawienie koloru czerwonego
32	ustawienie koloru zielonego
33	ustawienie koloru brązowego
34	ustawienie koloru niebieskiego
35	ustawienie koloru fioletowego
36	ustawienie koloru niebieskozielonego
37	ustawienie koloru białego
38	włączenie podkreślenia, ustawienie koloru domyślnego
39	wyłączenie podkreślenia, ustawienie koloru domyślnego
40	ustawienie czarnego tła
41	ustawienie czerwonego tła
42	ustawienie zielonego tła
43	ustawienie brązowego tła
44	ustawienie niebieskiego tła
45	ustawienie fioletowego tła
46	ustawienie niebieskozielonego tła
47	ustawienie białego tła
49	ustawienie domyślnego koloru tła
.TE
.PP
\fBPrzełączniki trybu ECMA\-48\fP
.TP 
ESC [ 3 h
DECCRM (domyślnie wyłączone): Wyświetlanie znaków sterujących.
.TP 
ESC [ 4 h
DECIM (domyślnie wyłączone): Włączenie trybu wstawiania (insert).
.TP 
ESC [ 20 h
.\"
LF/NL (domyślnie wyłączone): Automatyczne podążanie za echem LF, VT lub FF z
CR.
.PP
.\"
\fBPolecenia zgłaszania stanu ECMA\-48\fP
.TP 
ESC [ 5 n
Raport stanu urządzenia (DSR): Odpowiedzią jest ESC [ 0 n (Terminal OK).
.TP 
ESC [ 6 n
.\"
Raport pozycji kursora (CPR): Odpowiedzią jest ESC [ \fIy\fP ; \fIx\fP R, gdzie
\fIx,y\fP to pozycja kursora.
.PP
\fBSekwencje trybu prywatnego DEC (DECSET/DECRST)\fP
.sp
.\"
Nie są one opisane w ECMA\-48. Opisano tu sekwencje włączania trybu;
Sekwencje wyłączania trybu można uzyskać przez zamianę ostatniego "h" na
"l".
.TP 
ESC [ ? 1 h
DECCKM (domyślnie wyłączone): Gdy włączone, klawisze kursora wysyłają
przedrostek ESC O, a nie ESC [.
.TP 
ESC [ ? 3 h
DECCOLM (domyślnie wyłączone = 80 kolumn): Przełącznik trybu 80/132
kolumny.  W źródłach sterownika zaznaczono, że to nie wystarcza; niektóre
narzędzia trybu użytkownika, takie jak \fBresizecons\fP(8)  muszą zmienić
rejestry sprzętowe karty graficznej konsoli.
.TP 
ESC [ ? 5 h
DECSCNM (domyślnie wyłączone): Włączenie trybu inwersji.
.TP 
ESC [ ? 6 h
DECOM (domyślnie wyłączone): Gdy włączone, adresowanie kursora następuje
względem górnego lewego narożnika regionu przewijania.
.TP 
ESC [ ? 7 h
DECAWM (domyślnie włączone): Włączenie autozawijania. W tym trybie znak
graficzny, wyemitowany za 80 (lub 132) kolumną, zostanie zawinięty na
początek następnego wiersza.
.TP 
ESC [ ? 8 h
DECARM (domyślnie włączone): Włączenie samopowtarzania klawiatury.
.TP 
ESC [ ? 9 h
Zgłaszanie myszy X10 (domyślnie wyłączone): Ustawienie trybu zgłaszania na 1
(lub wyłączenie na 0) \(em patrz niżej.
.TP 
ESC [ ? 25 h
DECTECM (domyślnie włączone): Uczynienie kursora widzialnym.
.TP 
ESC [ ? 1000 h
.\"
Zgłaszanie myszy X11 (domyślnie wyłączone): Ustawienie trybu zgłaszania na 2
(lub wyłączenie na 0) \(em patrz niżej.
.PP
\fBPrywatne sekwencje CSI konsoli Linuksa\fP
.sp
.\"
Następujące sekwencje nie należą ani do ECMA\-48, ani do oryginalnego VT102.
Zostały one wprowadzone przez sterownik konsoli Linuksa. Kolorami w
parametrach SGR są: 0 = czarny, 1 = czerwony, 2 = zielony, 3 = brązowy, 4 =
niebieski, 5 = fioletowy, 6 = niebieskozielony, 7 = biały.
.TS
l l.
ESC [ 1 ; \fIn\fP ]	Ustawienie koloru \fIn\fP jako kolor podkreślenia.
ESC [ 2 ; \fIn\fP ]	Ustawienie koloru \fIn\fP jako kolor dim.
ESC [ 8 ]       	Uczynienie bieżącej pary kolorów atrybutem domyślnym.
ESC [ 9 ; \fIn\fP ]	Ustawienie okresu wygaszania ekranu na \fIn\fP minut.
ESC [ 10 ; \fIn\fP ]	Ustawienie częstotliwości dzwonka w Hz.
ESC [ 11 ; \fIn\fP ]	Ustawienie czasu trwania dzwonka w ms.
ESC [ 12 ; \fIn\fP ]	Przeniesienie podanej konsoli na wierzch.
ESC [ 13 ]      	Wyłączenie wygaszenia ekranu.
ESC [ 14 ; \fIn\fP ]   	Ustawienie czasu wyłączenia zasilania VESA w minutach.
.TE
.SS "Zestawy znaków"
Jądro zna 4 translacje bajtów na symbole znaków ekranu konsoli.  Tymi
czterema tablicami są: a) Latin1 \-> PC, b) grafika VT100 \-> PC, c)
PC \-> PC, d) zdefiniowane przez użytkownika.
.PP
Istnieją dwa zbiory znaków, zwane G0 i G1, a jeden z nich jest bieżącym
zestawem znaków (początkowo G0). Wpisanie \fB^N\fP powoduje, że bieżącym
zestawem staje się G1, a \fB^O\fP \(em że G0.
.PP
Zmienne G0 i G1 wskazują na tablicę translacji i mogą być zmieniane przez
użytkownika. Początkowo wskazują odpowiednio na tablice a) i b).  Sekwencje
ESC ( B, ESC ( 0, ESC ( U, ESC ( K powodują, że G0 wskazuje odpowiednio na
tablice a), b), c), d).  Sekwencje ESC ) B, ESC ) 0,  ESC ) U, ESC ) K
powodują, że G1 wskazuje odpowiednio na tablice a), b), c), d).
.PP
Sekwencja ESC c powoduje reset terminala. Jest to tym, czego potrzeba, jeśli
ekran zostanie zaśmiecony. Często zalecane "echo ^V^O" powoduje tylko, że G0
staje się bieżącym zestawem znaków, lecz nie ma gwarancji że wskazuje on na
tablicę a).  W niektórych dystrybucjach znajduje się program \fBreset\fP(1),
który po prostu wysyła "echo ^[c".  Jeśli wpis dla konsoli w bazie terminfo
jest prawidłowy (i zawiera wpis rs1=\eEc), to zadziała również "tput reset".
.PP
Zdefiniowana przez użytkownika tablica mapowań może być ustawiana za pomocą
\fBmapscrn\fP(8). Wynikiem mapowania jest to, że jeśli wyświetlany jest symbol
c, to do pamięci grafiki wysyłany jest symbol s = mapa[c]. Mapa bitowa,
odpowiadająca s, która znajduje się w nieulotnej pamięci grafiki, może być
zmieniona za pomocą \fBsetfont\fP(8).
.SS "Śledzenie myszy"
Funkcja śledzenia myszy jest przeznaczana do zgłaszania stanu myszy,
zgodnego z \fBxterm\fP(1). Ponieważ sterownik konsoli nie ma możliwości
dowiedzenia się o urządzeniu ani o rodzaju myszy, zgłoszenia te zwracane są
w strumieniu wejściowym konsoli tylko wtedy, gdy sterownik terminala
wirtualnego otrzymuje ioctl odświeżający stan myszy. Ioctl\-e te muszą być
generowane przez świadomą istnienia myszy aplikację trybu użytkownika, taką
jak demon \fBgpm\fP(8).
.PP
Parametry wszystkich sekwencji specjalnych śledzenia myszy, generowanych
przez \fBxterm\fP(1) są kodowane numerycznie w pojedynczych znakach, jako
\fIwartość\fP+040. Na przykład, "!" to 1. Współrzędne ekranu zaczynają się od
1.
.PP
Tryb zgodności z X10 wysyła sekwencje specjalne przy naciskaniu przycisków,
kodując położenie oraz to, który przycisk myszy został naciśnięty. Jest to
włączane przez wysłanie ESC [ ? 9 h i wyłączane przez ESC [ ? 9 l.  Przy
naciskaniu przycisków, \fBxterm\fP(8) wysyła ESC [ M \fIbxy\fP (6 znaków). \fIb\fP
jest tu równe klawisz\-1, a \fIx\fP i \fIy\fP są współrzędnymi x i y kursora myszy
w momencie przyciśnięcia. Ten sam kod produkuje jądro.
.PP
Normalny tryb śledzenia (nie zaimplementowany w Linuksie 2.0.24) wysyła
sekwencję specjalną zarówno po przyciśnięciu, jak i po zwolnieniu
przycisku.  Wysyłana jest również informacja modyfikatora. Jest to włączane
przez wysłanie ESC [ ? 1000 h, a wyłączane przez ESC [ 1000 l. \fBxterm\fP(1)
po naciśnięciu lub zwolnieniu przycisku wysyła ESC [ M \fIbxy\fP. Dwa niższe
bity \fIb\fP kodują informację o przycisku: 0=naciśnięto pierwszy, 1=naciśnięto
drugi, 2=naciśnięto trzeci, 3=zwolnienie. W górnych bitach zakodowane są
modyfikatory wciśnięte podczas naciskania przycisku. Są one dodawane:
4=Shift, 8=Meta, 16=Control. Znowu, \fIx\fP i \fIy\fP to współrzędne kursora myszy
podczas zdarzenia. Górny lewy narożnik to (1,1).
.SS "Porównania z innymi terminalami"
.\"
Wiele różnych typów terminali, podobnie jak konsola Linuksa, jest
opisywanych jako "zgodne z VT100". Poniżej omówiono różnice między konsolą
Linuksa i dwoma najważniejszymi spośród innych terminali: DEC VT102 i
\fBxterm\fP(1).
.PP
\fBObsługa znaków sterujących\fP
.sp
VT 102 rozpoznawał też następujące znaki sterujące:
.HP
NUL (0x00) było ignorowane;
.HP
ENQ (0x05) wywoływało komunikat odpowiadający;
.HP
DC1 (0x11, \fB^Q\fP, XON) wznawiało transmisję;
.HP
DC3 (0x13, \fB^S\fP, XOFF) powodowało, że VT100 ignorował (i przestawał
transmitować) wszystkie kody poza XOFF i XON.
.LP
Przetwarzanie DC1/DC3 tego rodzaju, jakie było w VT100 może być włączone
przez sterownik terminala.
.LP
.\"
Program \fBxterm\fP(1) (w trybie VT100) rozpoznaje znaki sterujące BEL, BS, HT,
LF, VT, FF, CR, SO, SI, ESC.
.PP
\fBSekwencje specjalne\fP
.sp
Sekwencje VT100 nie implementowane przez konsolę Linuksa:
.TS
l l l.
ESC N	SS2	Pojedyncze przesunięcie 2. (Wybranie zestawu znaków G2
		tylko dla następnego znaku.)
ESC O	SS3	Pojedyncze przesunięcie 3. (Wybranie zestawu znaków G3
		tylko dla następnego znaku.)
ESC P	DCS	Łańcuch kontrolny urządzenia (zakończony ESC \e)
ESC X	SOS	Początek łańcucha.
ESC ^	PM	Komunikat prywatności (zakończony ESC \e)
ESC \e	ST	Zakończenie łańcucha
ESC * ...		Wyznaczenie zestawu znaków G2
ESC + ...		Wyznaczenie zestawu znaków G3
.TE
.PP
Program \fBxterm\fP(1) (w trybie VT100) rozpoznaje ESC c, ESC # 8, ESC >,
ESC =, ESC D, ESC E, ESC H, ESC M, ESC N, ESC O, ESC P ... ESC \e, ESC Z
(daje odpowiedź ESC [ ? 1 ; 2 c, "Jestem VT100 z rozszerzoną opcją grafiki")
i ESC ^ ... ESC \e o takich samych znaczeniach, jak opisano powyżej.
Przyjmuje ESC (, ESC ), ESC *, ESC + , po których następuje 0, A, B,
odpowiednio dla specjalnego zestawu znaków DEC i zbioru rysowania linii, UK
oraz US\-ASCII.
.PP
Użytkownik może skonfigurować \fBxterm\fP(1) tak, żeby odpowiadał używając
sekwencji kontrolnych specyficznych dla VT220. Może identyfikować siebie
jako VT52, VT100 i większe \(em w zależności od tego, jak jest
skonfigurowany i zainicjowany.
.PP
Zezwala na ustawienie pewnych zasobów za pomocą ESC ] (OSC). Oprócz znaku
końca łańcucha znaków (ST) z ECMA\-48, \fBxterm\fP(1) akceptuje także BEL do
zakończenia łańcucha znaków OSC. \fBxterm\fP(1) rozpoznaje kilka następujących
sekwencji sterujących:
.TS
l l.
ESC ] 0 ; \fItxt\fP ST	Ustawienie nazwy ikony i tytułu okna na \fItxt\fP.
ESC ] 1 ; \fItxt\fP ST	Ustawienie nazwy ikony na \fItxt\fP.
ESC ] 2 ; \fItxt\fP ST	Ustawienie tytułu okna na \fItxt\fP.
ESC ] 4 ; \fInum\fP; \fItxt\fP ST	Ustawienie koloru ANSI \fInum\fP na \fItxt\fP.
ESC ] 10 ; \fItxt\fP ST	Ustawienie dynamicznego koloru tekstu na \fItxt\fP.
ESC ] 4 6 ; \fInazwa\fPST	Zmiana pliku logu na \fInazwa\fP (normalnie wyłączone
	przez opcję kompilacji)
ESC ] 5 0 ; \fIfn\fP ST	Ustawienie czcionki na \fIfn\fP.
.TE
.PP
Rozpoznaje następujące, z nieznacznie zmienionym znaczeniem (zapisuje więcej
stanów, zachowanie jest bliższe do VT100/VT220):
.TS
l l l.
ESC 7  DECSC	Zachowanie kursora
ESC 8  DECRC	Odtworzenie kursora
.TE
.PP
Podobnie, rozpoznaje również
.TS
l l l.
ESC F		Kursor do dolnego lewego narożnika ekranu (o ile włączone
		przez zasób \fBhpLowerleftBugCompat\fP programu \fBxterm\fP(1)).
ESC l		Blokowanie pamięci (dla terminali HP).
		Blokuje pamięć ponad kursorem.
ESC m		Odblokowanie pamięci (dla terminali HP).
ESC n	LS2	Wywołanie zestawu znaków G2.
ESC o	LS3	Wywołanie zestawu znaków G3.
ESC |	LS3R	Wywołanie zestawu znaków G3 jako GR.
		W xtermie jest to bez widocznego efektu.
ESC }	LS2R	Wywołanie zestawu znaków G2 jako GR.
		W xtermie jest to bez widocznego efektu.
ESC ~	LS1R	Wywołanie zestawu znaków G1 jako GR.
		W xtermie jest to bez widocznego efektu.
.TE
.PP
.\"
Rozpoznaje także sekwencje ESC % i dostarcza bardziej kompletnej
implementacji UTF\-8 niż konsola  linuksowa.
.PP
\fBSekwencje CSI\fP
.sp
Stare wersje programu \fBxterm\fP(1), na przykład wersja z X11R5, interpretują
migający SGR jako pogrubiony SGR. Późniejsze wersje, w których
zaimplementowano obsługę kolorów ANSI, na przykład XFree86 3.1.2A z 1995r.,
pozwalały na wyświetlanie atrybutu migania jako koloru. Nowoczesne wersje
\fBxterm\fP(1) implementują migający SGR jako migający tekst, ale wciąż
pozwalają na alternatywne wyświetlanie tego atrybutu jako kolor. Oryginalne
wersje z X11R6 nie rozpoznawały SGR\-a ustawiającego kolor aż do wydania
X11R6.8, które zawierało xterm pochodzący z XFree86. Wszystkie sekwencje
ECMA\-48 CSI rozpoznawane przez Linuksa są także rozpoznawane przez \fIxterm\fP,
jednakże \fBxterm\fP(1) implementuje kilka sekwencji sterujących ECMA\-48 i DEC,
których Linux  nie rozpoznaje.
.PP
Program \fBxterm\fP(1) rozpoznaje wszystkie opisane powyżej sekwencje trybu
prywatnego DEC, lecz nie rozpoznaje żadnej z prywatnych sekwencji
Linuksa. Omówienie sekwencji prywatnych programu \fBxterm\fP(1) znajduje się w
dokumencie \fIXterm Control Sequences\fP, napisanym przez Edwarda Moya i
Stephena Gildea'a, dostępnym w dystrybucji X. Dokument ten, choć zwięzły,
jest o wiele dłuższy niż ta strona podręcznika. Po wprowadzenie w porządku
chronologicznym, patrz
.PP
.RS
.UR http://invisible\-island.net\:/xterm\:/xterm.log.html
.UE
.RE
.PP
szczegóły zmian w xtermie
.PP
Program \fIvttest\fP
.PP
.RS
.UR http://invisible\-island.net\:/vttest/
.UE
.RE
.PP
obrazuje wiele z powyższych sekwencji sterujących. Archiwum źródłowe
programu \fBxterm\fP(1) także zawiera przykładowe skrypty, pokazujące również
inne właściwości.
.SH UWAGI
ESC 8 (DECRC) nie potrafi odtworzyć zestawu znaków zmienionego przez ESC %.
.SH BŁĘDY
W 2.0.23 CSI jest zepsute, a NUL nie jest ignorowany w sekwencjach
specjalnych.
.PP
Niektóre starsze wersje jądra (po wersji 2.0) interpretują 8\-bitowe
sekwencje sterujące. Te "kontrolki C1" używają kodów pomiędzy 128 i 159,
zastępując nimi ESC [, ESC ] i podobne początki sekwencji sterujących. W
nowoczesnych jądrach zostały tylko pozostałości po tej funkcjonalności (albo
je przeoczono, albo popsuto, implementując zmiany związane z obsługą UTF\-8),
jednakże ich implementacja jest niekompletna i nie należy na niej polegać.
.PP
Sekwencje "prywatnego trybu" Linuksa nie przestrzegają reguł ECMA\-48
dotyczących sekwencji sterujących trybu prywatnego. W szczególności
sekwencje kończące się znakiem ] nie używają standardowego znaku kończącego
sekwencję. Większym problemem jest sekwencja OSC (ustawienie palety),
ponieważ \fBxterm\fP(1) może interpretować ją jako sekwencję sterującą
wymagającą znaku zakończenia łańcucha znaków (ST). W przeciwieństwie do
sekwencji generowanych przez \fBsetterm\fP(1), które zostaną zignorowane
(ponieważ są niepoprawne), sekwencja ustawienia palety spowoduje, że
\fBxterm\fP(1) będzie się zachowywał tak, jakby się zawiesił (naciśnięcie
klawisza return go odblokuje). Aby  aplikacje, w których na sztywno
zaimplementowano obsługę linuksowych sekwencji sterujących, działały
poprawnie pod \fBxterm\fP\-em, należy ustawić zasób \fBbrokenLinuxOSC\fP programu
\fBxterm\fP na "true".
.PP
Wcześniejsza wersja tego dokumentu sugerowała, że Linux rozpoznaje sekwencje
kontrolne ECMA\-48 dla niewidocznego tekstu. Są one ignorowane.
.SH "ZOBACZ TAKŻE"
\fBconsole\fP(4), \fBconsole_ioctl\fP(4), \fBcharsets\fP(7)
.SH "O STRONIE"
Angielska wersja tej strony pochodzi z wydania 3.71 projektu Linux
\fIman\-pages\fP. Opis projektu, informacje dotyczące zgłaszania błędów, oraz
najnowszą wersję oryginału można znaleźć pod adresem
\%http://www.kernel.org/doc/man\-pages/.
.SH TŁUMACZENIE
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są:
Przemek Borys (PTM) <pborys@dione.ids.pl>,
Robert Luberda <robert@debian.org>
i
Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>.
.PP
Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją \fB 3.71 \fPoryginału.