.\" -*- coding: UTF-8 -*-
.\" Copyright (C) 1998-2003 Miquel van Smoorenburg.
.\"
.\" This program is free software; you can redistribute it and/or modify
.\" it under the terms of the GNU General Public License as published by
.\" the Free Software Foundation; either version 2 of the License, or
.\" (at your option) any later version.
.\"
.\" This program is distributed in the hope that it will be useful,
.\" but WITHOUT ANY WARRANTY; without even the implied warranty of
.\" MERCHANTABILITY or FITNESS FOR A PARTICULAR PURPOSE.  See the
.\" GNU General Public License for more details.
.\"
.\" You should have received a copy of the GNU General Public License
.\" along with this program; if not, write to the Free Software
.\" Foundation, Inc., 51 Franklin Street, Fifth Floor, Boston, MA 02110-1301 USA
.\"
.\"{{{}}}
.\"{{{  Title
.\"*******************************************************************
.\"
.\" This file was generated with po4a. Translate the source file.
.\"
.\"*******************************************************************
.\" This file is distributed under the same license as original manpage
.\" Copyright of the original manpage:
.\" Copyright © 1997-2004 Miquel van Smoorenburg, Michael Haardt (GPL-2+)
.\" Copyright © of Polish translation:
.\" Wojtek Kotwica (PTM) <wkotwica@post.pl>, 1999.
.\" Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>, 2012, 2013.
.TH SHUTDOWN 8 "12 listopada 2003" "" "Podręcznik administratora systemu Linux"
.\"}}}
.\"{{{  Name
.SH NAZWA
.\"}}}
.\"{{{  Synopsis
shutdown \- wyłącza system
.SH SKŁADNIA
.\"}}}
.\"{{{  Description
\fB/sbin/shutdown\fP [\fB\-akrhPHfFnc\fP] [\fB\-t\fP \fIsek\fP] \fIczas\fP [\fIostrzeżenie\fP]
.SH OPIS
.\"}}}
.\"{{{  Options
\fBshutdown\fP w bezpieczny sposób wyłącza system. Wszyscy zalogowani
użytkownicy powiadamiani są o rozpoczętym wyłączaniu, zaś rozpoczynanie
nowych sesji pracy przez \fBlogin\fP(1) jest blokowane.  Możliwe jest
zamknięcie i wyłączenie systemu natychmiastowe lub po zadanym czasie. W
pierwszej kolejności wszystkie procesy powiadamiane są o wyłączaniu systemu
sygnałem \s-2SIGTERM\s0. Daje to programom takim jak \fBvi\fP(1) czas na
zachowanie edytowanego pliku, programom przetwarzającym pocztę i grupy
dyskusyjne szansę na czyste zakończenie pracy itd.  \fBshutdown\fP wykonuje swe
zadanie sygnalizując procesowi \fBinit\fP prośbę o zmianę poziomu pracy.
Poziom pracy (runlevel) \fB0\fP używany jest do zatrzymywania systemu, zaś
poziom \fB1\fP służy do przełączenia go w stan, w którym mogą być wykonywane
zadania administracyjne i konserwacja systemu; jest to poziom domyślny
jeżeli nie podano ani flagi \fB\-h\fP ani \fB\-r\fP polecenia \fBshutdown\fP.  Jakie
czynności wykonywane są podczas zatrzymywania bądź przeładowywania systemu
możesz zobaczyć przeglądając odpowiednie dla danych poziomów pracy wpisy w
pliku \fI/etc/inittab\fP.
.SH OPCJE
.\"{{{  -a
.IP \fB\-a\fP
.\"}}}
.\"{{{  -k
Używa \fB/etc/shutdown.allow\fP.
.IP \fB\-k\fP
.\"}}}
.\"{{{  -r
Nie wykonuje faktycznego wyłączenia; wysyła tylko do wszystkich komunikaty
ostrzegawcze.
.IP \fB\-r\fP
.\"}}}
.\"{{{  -h
Przeładowuje (ang. reboot) po wyłączeniu systemu.
.IP \fB\-h\fP
.\"}}}
.\"{{{  -P
Zatrzymuje lub wyłącza komputer po zamknięciu systemu.
.IP \fB\-P\fP
.\"}}}
.\"{{{  -H
Czynnością podejmowaną przy zatrzymaniu systemu jest wyłączenie komputera.
.IP \fB\-H\fP
.\"}}}
.\"{{{  -f
Modyfikator do opcji \fB\-h\fP. Komputer jest zatrzymywany lub przełącza się do
programu monitorującego rozruch (ang. boot monitor), w systemach które to
obsługują. Musi być użyte z opcją \fB\-h\fP.
.IP \fB\-f\fP
.\"}}}
.\"{{{  -F
Pomija fsck (sprawdzanie systemów plików) podczas przeładowania.
.IP \fB\-F\fP
.\"}}}
.\"{{{  -n
Wymusza fsck przy przeładowaniu.
.IP \fB\-n\fP
.\"}}}
.\"{{{  -c
[PRZESTARZAŁE] Nie wywołuje \fBinit\fP(8) do wykonania wyłączenia, ale robi to
samodzielnie. Odradza się używania tej opcji, zaś jej wyniki nie zawsze są
zgodne z oczekiwaniami.
.IP \fB\-c\fP
.\"}}}
.\"{{{  -t sec
Anuluje już rozpoczęte wyłączanie systemu (nie działa z "shutdown
now"). Przy tej opcji nie jest, oczywiście, możliwe podanie argumentu
\fIczas\fP, ale można wprowadzić w wierszu poleceń komunikat wyjaśniający,
który zostanie przesłany do wszystkich użytkowników.
.IP "\fB\-t\fP \fIsek\fP"
.\"}}}
.\"{{{  time
Nakazuje programowi \fBinit\fP(8) odczekanie \fIsek\fP sekund pomiędzy wysłaniem
procesom ostrzeżenia i sygnału kill a zmianą na inny poziom pracy.
.IP \fIczas\fP
.\"}}}
.\"{{{  warning-message
Kiedy wyłączyć system.
.IP \fIostrzeżenie\fP
.\"}}}
Komunikat ostrzegawczy, jaki ma zostać wysłany do wszystkich użytkowników.
.PP
Argument \fIczas\fP może posiadać różne formaty. Po pierwsze, może to być czas
absolutny (ustalona godzina) w formacie \fIgg:mm\fP, gdzie \fIgg\fP jest godziną
(1 lub 2 cyfry)  a \fImm\fP minutami godziny (dwucyfrowo). Po drugie, może być
w formacie \fB+\fP\fIm\fP, gdzie \fIm\fP jest liczbą minut do odczekania.  Słowo
\fBnow\fP (teraz) jest równoważnikiem \fB+0\fP.
.PP
Jeśli shutdown wywoływany jest z czasem opóźnienia, to tworzy plik
sygnalizacyjny (advisory file) \fI/run/nologin\fP powodujący, że programy takie
jak \fBlogin(1)\fP nie zezwalają na nowe logowania użytkowników. Plik jest
tworzony pięć minut przed rozpoczęciem wyłączania systemu. Shutdown usuwa
ten plik tylko wtedy, gdy zostanie zatrzymany przed wysłaniem sygnału do
init (tj. zostanie anulowany lub coś się nie udało). Usuwa go również przed
wywołaniem init do zmiany poziomu pracy.
.PP
Flaga \fB\-f\fP oznacza "reboot fast" (szybkie przeładowanie). Tworzy plik
sygnalizacyjny \fI/fastboot\fP, który może być testowany przez system przy
ponownym uruchamianiu. Plik startowy rc może sprawdzać, czy powyższy plik
istnieje i decydować o zaniechaniu uruchamiania \fBfsck\fP(1), gdyż system
został wyłączony prawidłowo. Następnie proces startowy powinien usunąć
\fI/fastboot\fP.
.PP
Flaga \fB\-F\fP oznacza "force fsck" (wymuś fsck). Tworzy plik sygnalizacyjny
\fI/forcefsck\fP, który może być testowany przez system przy ponownym
uruchamianiu. Plik startowy rc może sprawdzać, czy powyższy plik istnieje i
decydować o uruchomieniu \fBfsck\fP(1) ze specjalną flagą "force", tak by
zostały sprawdzone nawet poprawnie odmontowane systemy plików.  Następnie
proces startowy powinien usunąć \fI/forcefsck\fP.
.PP
.\"}}}
.\"{{{  Files
Flaga \fB\-n\fP powoduje, że \fBshutdown\fP nie będzie wywoływać \fBinit\fP, ale
zabije samodzielnie wszystkie działające procesy.  \fBshutdown\fP wyłączy
następnie obsługę udziałów (quota), rozliczeń i obszaru wymiany (swap) oraz
odmontuje wszystkie systemy plików.
.SH "KONTROLA DOSTĘPU"
\fBshutdown\fP może być wywoływane z \fBinit\fP(8), gdy zostaną wciśnięte magiczne
klawisze \fBCTRL\-ALT\-DEL\fP, przez utworzenie odpowiedniego wpisu w
\fI/etc/inittab\fP. Oznacza to, że każdy, kto posiada fizyczny dostęp do
klawiatury konsoli może wyłączyć system. By zapobiec takiej sytuacji,
\fBshutdown\fP może sprawdzać, czy na jednej z wirtualnych konsoli zalogowany
jest upoważniony użytkownik. Jeżeli \fBshutdown\fP zostanie wywołany z
argumentem \fB\-a\fP (proszę dodać go do wywołania shutdown w /etc/inittab), to
sprawdza czy istnieje plik \fI/etc/shutdown.allow\fP. Następnie porównuje nazwy
użytkowników z tego pliku z listą osób zalogowanych na wirtualnej konsoli (z
\fI/var/run/utmp\fP). Shutdown będzie kontynuować pracę tylko wtedy, gdy
zalogowany jest jeden z upoważnionych użytkowników \fBlub root\fP.  W
przeciwnym wypadku wyświetli komunikat
.sp 1
.nf
\fBshutdown: no authorized users logged in\fP
[shutdown: brak zalogowanych upoważnionych użytkowników]
.fi
.sp 1
na (fizyczną) konsolę systemową. Plik \fI/etc/shutdown.allow\fP zawiera po
jednej nazwie (loginname) użytkownika w wierszu. Dozwolone są wiersze puste
i wiersze komentarzy (poprzedzone znakiem \fB#\fP).  Obecnie dla tego pliku
istnieje ograniczenie do 32 użytkowników.
.sp 1
Proszę zauważyć, że jeśli plik \fI/etc/shutdown.allow\fP nie istnieje, to
argument \fB\-a\fP jest ignorowany.
.SH "ZATRZYMANIE CZY WYŁĄCZENIE"
Opcja \fB\-H\fP ustawia jedynie zmienną środowiskową \fBINIT_HALT\fP programu
\fBinit\fP na \fBHALT\fP, natomiast opcja \fB\-P\fP ustawia ją na \fBPOWEROFF\fP. Skrypt
shutdown, który wywołuje \fBhalt\fP(8), jako ostatnią rzecz w sekwencji
wyłączającej, powinien sprawdzić te zmienne środowiskowe i wywołać
\fBhalt\fP(8) z prawidłowymi opcjami, aby miały one jakiekolwiek
znaczenie. Debian 3.1 (sarge) obsługuje to.
.SH PLIKI
.nf
/fastboot
/etc/inittab
/etc/init.d/halt
/etc/init.d/reboot
/etc/shutdown.allow
.fi
.\"}}}
.SH UWAGI
Wielu użytkowników zapomina o podaniu argumentu \fIczas\fP i jest zakłopotana
komunikatem o błędzie dawanym przez \fBshutdown\fP. Argument \fIczas\fP jest
obowiązkowy; w 90 procentach przypadków argumentem tym będzie słowo \fBnow\fP.
.PP
Init może przechwycić CTRL\-ALT\-DEL i rozpocząć wyłączenia jedynie w trybie
konsolowym. Jeśli działa X Window System, to serwer X przetwarza wszystkie
wciskane klawisze. Niektóre środowiska X11 umożliwiają przechwycenie
kombinacji CTRL\-ALT\-DEL, ale to, co dokładnie stanie się po użyciu tej
sekwencji, zależy od danego środowiska.
.PP
.\"{{{  Author
Shutdown nie jest zaprojektowany do działania z setuid. Plik
/etc/shutdown.allow nie jest używany w odniesieniu do osoby wykonującej
shutdown, sprawdza on JEDYNIE kto jest aktualnie zalogowany na
konsoli/jednej z konsol.
.SH AUTOR
.\"}}}
.\"{{{  See also
Miquel van Smoorenburg, miquels@cistron.nl
.SH "ZOBACZ TAKŻE"
\fBfsck\fP(8), \fBinit\fP(8), \fBhalt\fP(8), \fBpoweroff\fP(8), \fBreboot\fP(8)
.\"}}}
.SH TŁUMACZENIE
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika man są:
Wojtek Kotwica (PTM) <wkotwica@post.pl>
i
Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>.
.PP
Polskie tłumaczenie jest częścią projektu manpages-pl; uwagi, pomoc, zgłaszanie błędów na stronie http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/. Jest zgodne z wersją \fB 2.88 \fPoryginału.