.\" {PTM/PB/0.1/12-06-1999/"język wyszukiwania i przetwarzania wzorców"}
.\" aktualizacja WK/2000-VII
.\" podręcznik aktualny dla GAWK wersji 3.0.5, czerwiec 2000
.\" aktualizacja WK/2001-VI
.\" podręcznik aktualny dla GAWK wersji 3.1.0, maj 2001
.ds PX \s-1POSIX\s+1
.ds UX \s-1UNIX\s+1
.ds AN \s-1ANSI\s+1
.ds GN \s-1GNU\s+1
.ds AK \s-1AWK\s+1
.ds EP \fIGAWK: Efektywne programowanie w AWK\fP
.if !\n(.g \{\
.     if !\w|\*(lq| \{\
.             ds lq ``
.             if \w'\(lq' .ds lq "\(lq
.     \}
.     if !\w|\*(rq| \{\
.             ds rq ''
.             if \w'\(rq' .ds rq "\(rq
.     \}
.\}
.TH GAWK 1 "29 maja 2001" "Free Software Foundation" "Narzędzia"
.SH NAZWA
gawk \- język wyszukiwania i przetwarzania wzorców.
.SH SKŁADNIA
.TP 6
.B gawk
.RI [ "opcje w stylu \*(PX lub \*(GN" ]
.B \-f
.I plik-programu
.RB [ \-\^\- ]
.IR plik .\^.\^.
.TP
.B gawk
.RI [ "opcje w stylu \*(PX lub \*(GN" ]
.RB [ \-\^\- ]
.I tekst-programu
.IR plik .\^.\^.
.TP
.B pgawk
.RI [ "opcje w stylu \*(PX lub \*(GN" ]
.B \-f
.I plik-programu
.RB [ \-\^\- ]
.IR plik .\|.\|.
.TP
.B pgawk
.RI [ "opcje w stylu \*(PX lub \*(GN" ]
.RB [ \-\^\- ]
.I tekst-programu
.IR plik .\|.\|.
.SH OPIS
\fI Uwaga! To tłumaczenie może być nieaktualne!\fP
.PP
.I Gawk
jest implementacją GNU języka programowania \*(AK. Odpowiada on definicji tego
języka z \*(PX 1003.2 Command Language And Utilities Standard.
Wersja ta jest z kolei oparta na opisie z
.IR "The AWK Programming Language" ,
napisanym przez Aho, Kernighana i Weinbergera,
z dodatkowymi właściwościami, zdefiniowanymi w wersji awk z SysVR4.
.I Gawk
udostępnia również najświeższe rozszerzenia
.I awk
z Bell Laboratories oraz parę rozszerzeń specyficznych dla \*(GN.
.PP
.I Pgawk
jest profilującą wersją
.IR gawk .
W każdym aspekcie jest identyczny z
.IR gawk ,
z wyjątkiem tego, że programy działają wolniej, a na zakończenie
automatycznie tworzony jest profil wykonania w pliku
.BR awkprof.out .
Zobacz opcja
.BR \-\^\-profile ,
poniżej.
.PP
Wiersz poleceń składa się z opcji dla
.IR gawk ,
tekstu programu (jeśli nie podano go poprzez opcję
.B \-f
lub
.BR \-\^\-file )
i wartości, które mają być udostępnione w predefiniowanych zmiennych
.B ARGC
i
.BR ARGV .
.SH OPCJE
.PP
Opcje
.I gawk
mogą być zarówno tradycyjnymi \*(PX-owymi jednoliterowymi opcjami,
jak i długimi opcjami w stylu \*(GN. Opcje \*(PX-owe zaczynają się pojedynczym
\*(lq\-\*(rq, a opcje \*(GN \*(lq\-\^\-\*(rq.
Opcje w stylu \*(GN są udostępniane zarówno dla właściwości specyficznych dla
GNU,
jak i dla właściwości \*(PX-owych. Inne implementacje \*(AK prawdopodobnie
jednak będą przyjmować tylko tradycyjne, jednoliterowe opcje.
.PP
Zgodnie ze standardem \*(PX, specyficzne dla
.IR gawk
opcje są przekazywane przez argumenty opcji
.BR \-W .
Można podać wiele opcji
.BR \-W ,
lub wiele jej argumentów (oddzielonych przecinkami, lub ujętych w cudzysłowy
i oddzielonych białymi spacjami).
Wielkość liter w argumentach przekazanych opcji
.B \-W
jest ignorowana.
Każda opcja
.B \-W
ma odpowiadająca sobie długą opcję w stylu \*(GN, jak opisano niżej.
Argumenty przekazywane długim opcjom w stylu \*(GN są łączone z opcją przy
użyciu znaku
.BR = ,
bez dodatkowych spacji lub przekazywane w następnym argumencie wiersza poleceń
(tj. bez znaku równości i po spacji).
.PP
.I Gawk
przyjmuje następujące, wymienione alfabetycznie, opcje.
.TP
.PD 0
.BI \-F " fs"
.TP
.PD
.BI \-\^\-field-separator= fs
Używa
.I fs
jako wejściowego separatora pola (wartość predefiniowanej zmiennej
.BR FS ).
.TP
.PD 0
\fB\-v\fI var\fB\^=\^\fIval\fR
.TP
.PD
\fB\-\^\-assign=\fIvar\fB\^=\^\fIval\fR
Przyznaje zmiennej
.IR var
wartość
.IR val .
Robi to przed uruchomieniem programu.
Takie wartości zmiennych są dostępne dla bloku
.B BEGIN
programu \*(AK.
.TP
.PD 0
.BI \-f " plik-programu"
.TP
.PD
.BI \-\^\-file= plik-programu
Odczytaj źródło programu \*(AK z pliku
.IR plik-programu ,
zamiast odczytywać go z pierwszego argumentu wiersza poleceń.
Można użyć wielu opcji
.B \-f
(lub
.BR \-\^\-file ).
.TP
.PD 0
.BI \-mf= NNN
.TP
.BI \-mr= NNN
Ustaw limity pamięci na wartość
.IR NNN .
Flaga
.B f
ustawia maksymalną liczbę pól, a flaga
.B r
ustawia maksymalny rozmiar rekordu. Te dwie flagi i opcja
.B \-m
pochodzą z wersji AT&T Bell Laboratories research  \*(UX
.IR awk .
Są one ignorowane w
.IR gawk ,
gdyż nie posiada on predefiniowanych limitów.
.TP
.PD 0
.B "\-W compat"
.TP
.PD 0
.B "\-W traditional"
.TP
.PD 0
.B \-\^\-compat
.TP
.PD
.B \-\^\-traditional
Pracuje w trybie
.IR zgodności .
W trybie tym,
.I gawk
zachowuje się identycznie z \*(UX
.IR awk ;
nie jest rozpoznawane żadne ze specyficznych dla \*(GN rozszerzeń.
Postać
.B \-\^\-traditional
jest preferowana.
Zobacz
.BR "ROZSZERZENIA GNU" ,
dla dalszych informacji.
.TP
.PD 0
.B "\-W copyleft"
.TP
.PD 0
.B "\-W copyright"
.TP
.PD 0
.B \-\^\-copyleft
.TP
.PD
.B \-\^\-copyright
Wypisuje krótką wersję informacji o kopiowaniu (na standardowe wyjście).
.TP
.PD 0
\fB\-W dump-variables\fR[\fB=\fIplik\fR]
.TP
.PD
\fB\-\^\-dump-variables\fR[\fB=\fIplik\fR]
Wypisuje do
.I pliku
posortowaną listę zmiennych globalnych, ich typoów i końcowych wartości.
Jeśli nie podano
.IR pliku ,
to
.I gawk
używa pliku o nazwie
.I awkvars.out
w katalogu bieżącym.
.sp .5
Lista wszystkich zmiennych globalnych to dobry sposób na wyszukanie błędów
typograficznych w programach.
Może się też przydać, gdy masz wielki program z mnóstwem funkcji a chcesz się
upewnić, że nie używają one przypadkiem ze zmiennych globalnych, które uważasz
za lokalne.
(Szczególnie łatwo pomylić się przy prostych nazwach zmiennych, jak
.BR i ,
.BR j ,
i tak dalej.)
.TP
.PD 0
.B "\-W help"
.TP
.PD 0
.B "\-W usage"
.TP
.PD 0
.B \-\^\-help
.TP
.PD
.B \-\^\-usage
Wypisuje na standardowe wyjście krótkie podsumowanie dostępnych opcji.
(Zgodnie z
.IR "GNU Coding Standards" ,
te opcje powodują natychmiastowe, pomyślne zakończenie pracy).
.TP
.PD 0
.BR "\-W lint" [ =fatal ]
.TP
.PD 0
.BR \-\^\-lint [ =fatal ]
Daje ostrzeżenia o konstrukcjach, które są pokraczne lub nieprzenośne dla
innych implementacji \*(AK.
Z opcjonalnym argumentem
.BR fatal ,
ostrzeżenia lint stają się błędami krytycznymi.
Może to drastyczne, ale korzystanie z tej opcji na pewno zachęci do pisania
czystszych programów \*(AK.
.TP
.PD 0
.B "\-W lint\-old"
.TP
.PD 0
.B \-\^\-lint\-old
Daje ostrzeżenia o konstrukcjach, które nieprzenośne na pierwotną wersję
Uniksowego
.IR awk.
.TP
.PD 0
.B "\-W gen\-po"
.TP
.PD
.B \-\^\-gen\-po
Przegląda i analizuje program \*(AK program, i tworzy na standardowym wyjściu
plik formatu \*(GN
.BR \&.po ,
zawierający wpisy dla wszystkich podlegających lokalizacji łańcuchów
w programie. Sam program nie jest wykonywany.
Więcej szczegółów o plikach
.B \&.po
można znaleźć w pakiecie dystrybucyjnym \*(GN
.IR gettext .
.TP
.PD 0
.B "\-W non\-decimal\-data"
.TP
.PD
.B "\-\^\-non\-decimal\-data"
Rozpoznaje wartości ósemkowe i szesnastkowe w danych wejściowych.
.I "Używaj tej opcji ze szczególną ostrożnością!"
.ig
.\" This option is left undocumented, on purpose.
.TP
.PD 0
.B "\-W nostalgia"
.TP
.PD
.B \-\^\-nostalgia
Daje chwilkę nostalgii starym użytkownikom
.IR awk .
..
.TP
.PD 0
.B "\-W posix"
.TP
.PD
.B \-\^\-posix
Włącza tryb
.IR zgodności ,
w którym obowiązują następujące dodatkowe ograniczenia:
.RS
.TP "\w'\(bu'u+1n"
\(bu
sekwencje specjalne
.B \ex
nie są rozpoznawane.
.TP
\(bu
Przy
.B FS
ustawionym na pojedynczą spację jako separatory pól działają tylko spacje
i tabulatory, znaki nowej linii nie są separatorami pól.
.TP
\(bu
Nie można kontynuować linii po
.B ?
i
.BR : .
.TP
\(bu
Synonim
.B `func'
dla słowa kluczowego
.B `function'
nie jest rozpoznawany.
.TP
\(bu
Operatory
.B **
i
.B **=
nie mogą być używane zamiast
.B ^
i
.BR ^= .
.TP
\(bu
Nie jest dostępna funkcja
.BR fflush() .
.RE
.TP
.PD 0
\fB\-W profile\fR[\fB=\fIplik_prof\fR]
.TP
.PD
\fB\-\^\-profile\fR[\fB=\fIplik_prof\fR]
Wysyła dane profilowania do
.IR pliku_prof .
Domyślnie jest to
.BR awkprof.out .
Uruchomiony z
.IR gawk ,
profil jest tylko \*(lqładnie wypisaną\*(rq wersją programu.
Uruchomiony z
.IR pgawk ,
profil zawiera liczbę wykonań każdej instrukcji programu (na lewym marginesie)
oraz liczbę wywołań funkcji dla każdej funkcji użytkownika.
.TP
.PD 0
.B "\-W re\-interval"
.TP
.PD 0
.B "\-\-re\-interval"
Włącz użycie wyrażeń powtarzanych (interval expressions) w dopasowywaniu
wyrażeń regularnych (patrz poniżej
.BR Wyrażenia regularne ).
Wyrażenia powtarzane nie były tradycyjnie dostępne w języku \*(AK. Standard
\*(PX dodał je dla uzyskania wzajemnej zgodności
.B awk
i
.BR egrep .
Jednak ich użycie najprawdopodobniej da błędy w starych programach \*(AK,
zatem
.B gawk
udostępnia je tylko wtedy, gdy zażądano tego niniejszą opcją lub podano
opcję
.BR \-\-posix .
.TP
.PD 0
.BI "\-W source=" tekst-programu
.TP
.PD
.BI \-\^\-source= tekst-programu
Używa
.I tekst-programu
jako kodu źródłowego programu \*(AK.
Opcja ta pozwala na łatwe łączenie funkcji bibliotecznych (używanych poprzez
opcje
.B \-f
i
.BR \-\^\-file )
z kodem źródłowym wprowadzanym w wierszu poleceń.
Jest to przeznaczone przede wszystkim dla średnio dużych programów \*(AK,
używanych w skryptach powłokowych.
.sp .5
Forma
.B "\-W source="
tej opcji używa reszty argumentu wiersza poleceń jako tekstu programu;
dalsze opcje
.B \-W
nie będą rozpoznawane w tym samym argumencie.
.TP
.PD 0
.B "\-W version"
.TP
.PD
.B \-\^\-version
Wypisuje informację o wersji tej konkretnej kopii
.I gawk
(na standardowe wyjście).
Jest to przydatne przede wszystkim do zdobywania informacji, czy bieżąca
kopia
.IR gawk ,
którą posiadasz na systemie jest aktualna. Przydaje się także przy
zgłaszaniu błędów. (Według
.B GNU Coding Standards
(Standardów Kodowania \*(GN), opcje te powodują natychmiastowe, zakończone
powodzeniem zakończenie pracy.)
.TP
.PD 0
.B \-\^\-
Sygnalizuje koniec opcji. Dzięki temu następne argumenty programu \*(AK mogą
rozpoczynać się myślnikiem \*(lq\-\*(rq. [Na przykład rozpoczynające się
myślnikiem nazwy plików]. Istnieje głównie dla utrzymania spójności
z konwencją przetwarzania argumentów używaną w większości programów
\*(PX-owych.
.PP
W trybie zgodności wszelkie inne opcje są zaznaczane jako niepoprawne,
lecz poza tym są ignorowane. W normalnym trybie działania, jeśli
dostarczono tekst programu \*(AK, nieznane opcje są mu przekazywane
w tablicy
.BR ARGV ,
aby mógł je sobie sam przetworzyć. Przydaje się to w praktyce do
uruchamiania programów \*(AK przez mechanizm \*(lq#!\*(rq interpretera.
.SH WYWOŁANIE PROGRAMU AWK
.PP
Program \*(AK składa się z sekwencji instrukcji wzorzec-akcja oraz
opcjonalnych definicji funkcji.
.RS
.PP
\fIwzorzec\fB	{ \fIinstrukcje akcji\fB }\fR
.br
\fBfunction \fInazwa\fB(\fIlista parametrów\fB) { \fIinstrukcje\fB }\fR
.RE
.PP
.I Gawk
najpierw odczytuje źródło programu z podanych
.IR plików-programu .
.I Gawk
czyta tekst programu tak, jakby wszystkie
.IR pliki-programu
zostały połączone ze sobą w całość. Przydaje się do budowania
bibliotek funkcji \*(AK, bez konieczności włączania ich do każdego nowego
programu \*(AK, który z nich korzysta. Umożliwia to również łączenie funkcji
bibliotecznych z programami z wiersza poleceń.
.PP
Zmienna środowiskowa
.B AWKPATH
określa ścieżkę przeszukiwania, używaną do znajdowania plików
źródłowych podanych w opcji
.BR \-f .
Jeśli zmienna ta nie istnieje, domyślną ścieżką staje się
\fB".:/usr/local/share/awk"\fR. (Faktyczny katalog może być różny, zależnie
od tego jak skompilowano i zainstalowano \fBawk\fR.)
Jeśli nazwa pliku, podana opcji
.B \-f
zawiera znak \*(lq/\*(rq, nie jest dokonywane żadne przeszukiwanie ścieżki.
.PP
.I Gawk
wywołuje programy \*(AK w następującej kolejności.
Najpierw dokonuje wszelkich inicjalizacji zmiennych, zadanych w opcjach
.BR \-v .
Następnie kompiluje program do postaci wewnętrznej.
Potem wywołuje kod, zawarty w blokach
.B BEGIN
(jeśli istnieją), a następnie zaczyna odczytywać każdy z plików, podanych
w tablicy
.BR ARGV .
Jeśli nie podano takich nazw plików,
.I gawk
odczytuje standardowe wejście.
.PP
Jeśli nazwa pliku w wierszu poleceń ma postać
.IB var = val
\fR, to jest traktowana jako inicjalizacja zmiennej. Zmienna
.I var
uzyska wartość
.IR val .
(Dzieje się to po uruchomieniu każdego bloku
.BR BEGIN .)
Ten sposób inicjalizowania zmiennych najbardziej przydaje się do dynamicznego
nadawania wartości zmiennym, których \*(AK używa do określania sposobu,
w jaki wejście rozbijane jest na pola i rekordy. Jest też użyteczny do
kontroli stanu, jeśli zachodzi potrzeba wielokrotnego czytania danego pliku
danych.
.PP
Jeśli wartość konkretnego elementu
.B ARGV
jest pusta (\fB""\fR), to
.I gawk
ją pomija.
.PP
Dla każdego rekordu wejścia
.I gawk
dokonuje porównania, sprawdzając czy odpowiada on jakiemuś
.I wzorcowi
z programu \*(AK.
Jeśli wzorzec będzie odpowiadał rekordowi, zostanie wykonana związana z nim
.IR akcja .
Wzorce są sprawdzane w kolejności ich pojawienia się w programie.
.PP
Na koniec, gdy wyczerpane zostanie całe wejście,
.I gawk
wywołuje kod zawarty w bloku
.BR END .
.SH ZMIENNE, REKORDY I POLA
Zmienne \*(AK są dynamiczne; zaczynają istnieć gdy są po raz pierwszy użyte.
Ich wartości są zmiennoprzecinkowe, znakowe (ciągi znaków) lub jedne i
drugie naraz, zależnie od sposobu użycia. \*(AK posiada również tablice
jednowymiarowe; symulowane mogą być również tablice wielowymiarowe. Podczas
działania programu ustawianych jest kilka predefiniowanych zmiennych; będą
one opisane niżej.
.SS Rekordy
Zwykle rekordy rozdzielane są znakami nowej linii [czyli rekordem jest
pojedyncza linia]. Możesz kontrolować sposób, w jaki będą separowane rekordy
przypisując wartość wbudowanej zmiennej
.B RS
Jeżeli zawiera ona pojedynczy znak, to jest on ogranicznikiem rekordów.
W przeciwnym przypadku, \fBRS\fR jest wyrażeniem regularnym. Tekst wejściowy
pasujący do tego wyrażenia rozdziela rekord. Jednakże, w trybie
zgodności do rozdzielania rekordów zostanie użyty tylko jego pierwszy znak.
jeżeli \fBRS\fR jest ustawiony na łańcuch pusty, to rekordy rozdzielane są
pustymi liniami. W tym przypadku znak nowej linii zawsze działa jako
ogranicznik pola, oprócz wartości ogranicznika ustawionej przez \fBFS\fR.
.SS Pola
.PP
Po przeczytaniu każdego rekordu wejściowego,
.I gawk
rozbija go na
.IR pola ,
używając do tego celu wartości separatora pól,
.BR FS .
Jeśli
.B FS
jest pojedynczym znakiem, to pola są rozdzielane tym właśnie znakiem.
W przeciwnym wypadku
.B FS
powinien być wyrażeniem regularnym. W szczególnym wypadku, kiedy
.B FS
jest pojedynczą spacją, pola są oddzielane dowolną ilością białych spacji
(spacji, tabulatorów, nowych linii). (Ale patrz omówienie \fB--posix\fR).
.B UWAGA:
Wartość zmiennej
.B IGNORECASE
(patrz niżej) również wpływa na sposób rozdzielania pól i rekordów (w wypadku
gdy odpowiednio
.B FS
bądź
.B RS
jest wyrażeniem regularnym).
.PP
Jeśli zmienną
.B FIELDWIDTHS
ustawiono na listę oddzielonych spacjami liczb, to każde pole powinno mieć
stałą szerokość, zaś
.I gawk
dokonuje podziału przy użyciu podanych szerokości. Wartość
.B FS
jest wtedy ignorowana.
Przyznanie zmiennej
.B FS
nowej wartości unieważnia użycie
.BR FIELDWIDTHS ,
i przywraca domyślne zachowanie.
.PP
Do każdego pola w rekordzie wejściowym można odwołać się przez jego pozycję,
.BR $1 ,
.BR $2 ,
itd.
.B $0
jest całym rekordem (zwykle linią).
.\" Polu można również przypisać wartość.
Do pól nie musisz się odwoływać przez stałe:
.RS
.PP
.ft B
n = 5
.br
print $n
.ft R
.RE
.PP
wypisze piąte pole rekordu wejściowego.
.PP
Zmienna
.B NF
jest ustawiana na całkowitą liczbę pól w rekordzie wejściowym.
.PP
Odniesienia do pól nieistniejących (np. pól znajdujących się za
.BR $NF )
dają łańcuch zerowy. Jednak nadanie nieistniejącemu polu wartości
(np.
.BR "$(NF+2) = 5" )
zwiększa wartość licznika
.BR NF ,
a pola znajdujące się `pomiędzy', inicjuje łańcuchem zerowym. Przypisanie
to poowoduje również ponowne przetworzenie wartości zmiennej
.BR $0 ,
w której pola zostaną rozdzielone wartością
.BR OFS .
.PP
Przypisanie wartości istniejącemu polu powoduje ponowne utworzenie całego
rekordu podczas odwołania się do
.BR $0 .
Podobnie, przypisanie wartości do
.B $0
powoduje, że rekord jest ponownie dzielony, tworząc nowe wartości pól.
.SS Wbudowane zmienne
.PP
Wbudowanymi zmiennymi
.I Gawk
są:
.PP
.TP "\w'\fBFIELDWIDTHS\fR'u+1n"
.B ARGC
Liczba argumentów wiersza poleceń (nie liczy opcji przekazanych
.IR gawk ,
ani źródła programu).
.TP
.B ARGIND
Indeks w tablicy
.B ARGV
bieżąco przetwarzanego pliku.
.TP
.B ARGV
Tablica argumentów wiersza poleceń. Tablica ta jest indeksowana od zera do
.B ARGC
\- 1.
Dynamiczna zmiana zawartości
.B ARGV
może sterować plikami używanymi jako dane.
.B BINMODE
Na systemach nie-POSIX-owych, określa użycie trybu \*(lqbinarnego\*(rq do
wszystkich operacji wejścia/wyjścia plików.  Numeryczne wartości 1, 2 lub 3
oznaczają, że binarne wejście/wyjście powinno zostać użyte dla, odpowiednio,
plików wejściowych, wyjściowych, lub wszystkich plików.
Wartości łańcuchowe: \fB"r"\fR lub \fB"w"\fR oznaczają używanie binarnego
wejścia/wyjścia dla, że plików, odpowiednio, wejściowych lub wyjściowych.
Wartości łańcuchowe: \fB"rw"\fR lub \fB"wr"\fR oznaczają, że binarne
wejście/wyjście powinno być użyte dla wszystkich plików.
Wszystkie inne wartości łańcuchowe są traktowane jak \fB"rw"\fR, ale powodują
komunikat ostrzegawczy.
.TP
.TP
.B CONVFMT
Format konwersji dla liczb, domyślnie \fB"%.6g"\fR.
.TP
.B ENVIRON
Tablica zawierająca wartości bieżącego środowiska. Tablica ta jest
indeksowana zmiennymi środowiskowowymi, każdy element tablicy jest
wartością danej zmiennej (np. \fBENVIRON["HOME"]\fP może mieć wartość
.BR /u/arnold ).
Zmiana tej tablicy nie wpłynie na środowisko widziane przez programy,
które
.I gawk
wywołuje przez przekierowania lub przy użyciu funkcji
.BR system() .
.TP
.B ERRNO
Jeśli pojawi się błąd systemowy podczas przekierowywania dla
.BR getline ,
podczas odczytu dla
.BR getline
lub podczas
.BR close() ,
to
.B ERRNO
będzie zawierać łańcuch opisujący błąd.
Podlega on tłumaczeniu przy ustawieniach locale innych niż angielskie.
.TP
.B FIELDWIDTHS
Jest rozdzieloną białymi spacjami listą szerokości pól. Jeśli zmienna ta jest
ustawiona, to
.I gawk
rozbija wejście na pola o stałych szerokościach (domyślnie rozbija je według
wartości separatora
.BR FS ).
.TP
.B FILENAME
Nazwa pliku bieżącego pliku wejściowego.
Jeśli nie podano plików w wierszu poleceń,
.B FILENAME
przechowuje wartość \*(lq\-\*(rq.
Wartość zmiennej
.B FILENAME
jest niezdefiniowana wewnątrz bloku
.B BEGIN
(chyba że zostanie nadana przez
.BR getline ).
.TP
.B FNR
Liczba rekordów wejściowych w bieżącym pliku wejściowym.
.TP
.B FS
Separator pól wejściowych, domyślnie spacja.
.TP
.B IGNORECASE
Określa wrażliwość na wielkości znaków w operacjach na wyrażeniach
regularnych. Jeśli zmienna
.B IGNORECASE
ma wartość niezerową, to porównywanie wzorców w regułach, rozdzielanie pól
przez
.BR FS ,
rozdzielanie rekordów przez
.BR RS ,
dopasowywanie wyrażeń regularnych przez
.B ~
i
.BR !~ ,
oraz wbudowane funkcje
.BR gsub() ,
.BR index() ,
.BR match() ,
.BR split()
i
.BR sub() ,
będą ignorować wielkość liter podczas operacji na wyrażeniach regularnych.
.B UWAGA:
Ustawienie to
.I nie
wpływa na indeksowanie tablic, ani na funkcję
.BR asort() .
.sp .5
Tak więc jeśli
.B IGNORECASE
nie jest równe zero,
.B /aB/
odpowiada wszystkim następującym łańcuchom --
\fB"ab"\fP, \fB"aB"\fP, \fB"Ab"\fP, i \fB"AB"\fP.
Jak ze wszystkimi zmiennymi \*(AK, początkowa wartość
.B IGNORECASE
jest zerem, więc operacje na wyrażeniach regularnych są wrażliwe na wielkość
znaków. W Unixie przy ignorowaniu wielkości znaków używany jest pełny zestaw
znaków ISO-8859-1 Latin-1.
.TP
.B LINT
Zapewnia dynamiczne sterowanie opcją
.B \-\^\-lint
z wnętrza programu \*(AK.
Gdy jest prawdziwe,
.I gawk
wypisuje ostrzeżenia lint. Gdy fałszywe --  nie wypisuje.
Kiedy ma przypisaną wartość łańcuchową \fB"fatal"\fP, ostrzeżenia lint
stają się błędami krytycznymi, dokłądnie tak samo, jak przy
.BR \-\^\-lint=fatal .
Każda inna wartość prawdziwa wypisuje tylko ostrzeżenia.
.TP
.B NF
Liczba pól w bieżącym rekordzie wejściowym.
.TP
.B NR
Całkowita liczba odczytanych do tej pory rekordów wejściowych.
.TP
.B OFMT
Format wyjściowy liczb, domyślnie \fB"%.6g"\fR.
.TP
.B OFS
Separator pól wyjściowych, domyślnie spacja.
.TP
.B ORS
Separator rekordów wyjściowych, domyślnie nowa linia.
.B PROCINFO
Elementy tej tablicy umożliwiają dostęp do informacji o działającym
programie \*(AK. W niektórych systemach w tablicy mogą istnieć elementy
od \fB"group1"\fP aż do \fB"group\fIn\fB"\fR dla pewnego
.IR n ,
będącego liczbą grup dodatkowych, do których należy program.
Do sprawdzenia tych elementów użyj operatora
.BR in .
Na pewno są dostępne następujące elementy:
.RS
.TP \w'\fBPROCINFO["pgrpid"]\fR'u+1n
\fBPROCINFO["egid"]\fP
wartość funkcji systemowej
.IR getegid (2).
.TP
\fBPROCINFO["euid"]\fP
wartość funkcji systemowej
.IR geteuid (2).
.TP
\fBPROCINFO["FS"]\fP
\fB"FS"\fP, jeśli działa podział na pola za pomocą
.BR FS ,
lub \fB"FIELDWIDTHS"\fP, jeśli działa podział na pola za pomocą
.BR FIELDWIDTHS .
.TP
\fBPROCINFO["gid"]\fP
wartość funkcji systemowej
.IR getgid (2).
.TP
\fBPROCINFO["pgrpid"]\fP
ID grupy procesów bieżącego procesu.
.TP
\fBPROCINFO["pid"]\fP
ID bieżącego procesu.
.TP
\fBPROCINFO["ppid"]\fP
ID procesu macierzystego dla bieżącego procesu.
.TP
\fBPROCINFO["uid"]\fP
wartość funkcji systemowej
.IR getuid (2).
.RE
.TP
.TP
.B RS
Separator rekordów wejściowych, domyślnie nowa linia.
.ig
.B RS
jest wyjątkowy przez to, że tylko pierwszy znak z jego wartości jest
używany do rozdzielania rekordów. (Przypuszczalnie zmieni się to w
przyszłych wersjach
.IR gawk .)
..
Jeśli
.B RS
ma wartość łańcucha zerowego, to rekordy są oddzielane pustymi liniami.
Gdy
.B RS
jest ustawiony na łańcuch zerowy, to znak nowej linii zawsze działa jak
separator pola, oprócz działania jakiejkolwiek wartości zmiennej
.BR FS .
.TP
.B RT
Zakończenie rekordu.
.B Gawk
ustawia
.B RT
na tekst wejściowy, który pasował do znaku lub wyrażenia regularnego
określonego przez
.BR RS .
.TP
.B RSTART
Indeks pierwszego znaku, dopasowanego funkcją
.BR match() ;
0 w przypadku braku dopasowania.
.TP
.B RLENGTH
Długość łańcucha dopasowanego funkcją
.BR match() ;
\-1 w przypadku braku dopasowania.
.TP
.B SUBSEP
Znak, używany do separacji wielokrotnych indeksów w elementach tablicowych,
domyślnie jest to \fB"\e034"\fR.
.TP
.B TEXTDOMAIN
Dziedzina tekstowa programu \*(AK.  Stosowane od odszukania zlokalizowanych
tłumaczeń łańcuchów znakowych programu.
.SS Tablice
.PP
Tablice są indeksowane wyrażeniem, ujętym w nawiasy kwadratowe
.RB ( [ " i " ] ).
Jeśli wyrażenie jest listą wyrażeń
.RI ( wyraż ", " wyraż " ...)"
to indeks tablicy jest sklejany z wartości (łańcuchowych) każdego wyrażenia,
oddzielonych wartością zmiennej
.BR SUBSEP .
[Uwaga: jest tak dlatego, że \*(AK używa tablic asocjacyjnych - tak jakby
słownikowych - nie ma tu normalnych liczbowych indeksów - indeksem może być
cokolwiek, najczęściej łańcuch. Symulowanie tablic wielowymiarowych polega
właśnie na sklejaniu poszczególnych indeksów w unikalny łańcuch -- przyp.
tłum.]
Właściwość ta jest używana do symulacji wielowymiarowych tablic. Na
przykład:
.PP
.RS
.ft B
i = "A" ;\^ j = "B" ;\^ k = "C"
.br
x[i, j, k] = "hello, world\en"
.ft R
.RE
.PP
przypisuje łańcuch \fB"hello, world\en"\fR elementowi tablicy
.BR x ,
o indeksie będącym łańcuchem \fB"A\e034B\e034C"\fR. Wszystkie tablice w
\*(AK są asocjacyjne, tj. indeksowane wartościami łańcuchowymi.
.PP
Do sprawdzenia czy dana tablica posiada oczekiwany indeks [łańcuchowy], można
użyć operatora
.BR in ,
który ma zastosowanie przede wszystkim w instrukcjach
.B if
lub
.BR while .
.PP
.RS
.ft B
.nf
if (val in array)
	print array[val]
.fi
.ft
.RE
.PP
Jeśli tablica posiada wielokrotne indeksy, można użyć konstrukcji
.BR "(i, j) in array" .
.PP
Konstrukcja
.B in
może być również użyta w pętli
.B for
do iterowania poprzez wszystkie elementy tablicy [ponieważ jest ona
asocjacyjna, nie można jej iterować przez przelecenie indeksu od zera do
najwyższej wartości - indeks może być tu przecież dowolnym łańcuchem - przyp.
tłum.]
.PP
Element można skasować z tablicy przy użyciu polecenia
.BR delete .
Poleceniem
.B delete
można się też posłużyć do skasowania całej zawartości tablicy, przez podanie
jej nazwy bez indeksu.
.SS Typy zmiennych i konwersje
.PP
Zmienne oraz pola mogą być liczbami (zmiennoprzecinkowymi), łańcuchami lub
jednym i drugim naraz. Interpretacja wartości zmiennej zależy od kontekstu.
Jeśli jest użyta w wyrażeniu numerycznym, jest interpretowana jako liczba;
jeśli jest użyta w wyrażeniu łańcuchowym, to jest traktowana jak łańcuch.
.PP
Aby wymusić traktowanie zmiennej jako liczby, dodaj do niej 0; aby wymusić
traktowanie jej jako łańcucha, doklej do niej łańcuch zerowy.
.PP
Podczas konwersji łańcucha na liczbę, obróbka jest dokonywana przy użyciu
funkcji
.IR strtod (3).
Liczba jest przekształcana na łańcuch przy użyciu wartości
.B CONVFMT
jako parametru formatującego dla
.IR sprintf (3),
oraz wartości numerycznej jako argumentu. Jednak, nawet mimo że wszystkie
liczby w \*(AK są zmiennoprzecinkowe, wartości całkowite są zawsze
konwertowane jak całkowite (integer). Tak więc, przy
.PP
.RS
.ft B
.nf
CONVFMT = "%2.2f"
a = 12
b = a ""
.fi
.ft R
.RE
.PP
zmienna
.B b
uzyskuje wartość łańcuchową \fB"12"\fR, a nie \fB"12.00"\fR.
.PP
.I Gawk
dokonuje porównań w następujący sposób:
Jeśli dwie wartości są numeryczne, to są porównywane numerycznie. Jeśli jedna
z wartości jest numeryczna, a druga łańcuchowa, która jest \*(lqłańcuchem
numerycznym\*(rq, to porównania są również dokonywane numerycznie.
W przeciwnym wypadku wartość numeryczna jest konwertowana do łańcucha i
dokonywane jest porównanie łańcuchowe.
Dwa łańcuchy są, oczywiście, porównywane jako łańcuchy.
Zwróć uwagę, że standard \*(PX stosuje pojęcie \*(lqłańcucha
numerycznego\*(rq wszędzie, nawet do stałych łańcuchowych.
Jednak jest to oczywiście nieprawidłowe i
.I gawk
tego nie robi.
(Na szczęście, poprawiono to w następnej wersji standardu.)
.PP
Zauważ, że stałe znakowe, takie jak \fB"57"\fR \fInie\fR są łańcuchami
numerycznymi - są one stałymi łańcuchowymi. Pojęcie \*(lqłańcuchów
numerycznych\*(rq odnosi się wyłącznie do pól, wejścia \fBgetinput\fR,
\fBFILENAME\fR, elementów \fBARGV\fR, \fBENVIRON\fR i elementów tablicy
utworzonej funkcją \fBsplit()\fR będących łańcuchami numerycznymi.
Podstawową koncepcją jest to, że wyglądające na numeryczne dane z \fIwejścia
użytkownika\fR, i tylko one, są traktowane w opisany sposób.
.PP
Niezainicjalizowane zmienne mają wartość numeryczną zero i łańcuchową ""
(zero lub pusty łańcuch).
.SS Stałe ósemkowe i szesnastkowe
Poczynając od wersji 3.1
.I gawk ,
w kodzie źródłowym programów \*(AK można korzystać ze stałych ósemkowych
i szesnastkowych w stylu języka C.
Na przykład, ósemkowa wartość
.B 011
jest równa dziesiętnej
.BR 9 ,
a szesnastkowa
.B 0x11
jest równa dziesiętnej
.BR 17 .
.SS Stałe łańcuchowe
.PP
Stałe łańcuchowe w \*(AK są sekwencjami znaków ujętymi w cudzysłowy (\fB"\fR).
Wewnątrz łańcuchów rozpoznawane są pewne
.IR "sekwencje specjalne" ,
jak w C.  Są to:
.PP
.TP "\w'\fB\e\^\fIddd\fR'u+1n"
.B \e\e
dosłowny odwrotny ukośnik (backslash)
.TP
.B \ea
znak dzwonka, \*(lqalert\*(rq; zazwyczaj znak \s-1ASCII\s+1 \s-1BEL\s+1
.TP
.B \eb
backspace
.TP
.B \ef
wysuw strony (form-feed)
.TP
.B \en
znak nowej linii (newline).
.TP
.B \er
powrót karetki (carriage return).
.TP
.B \et
tabulacja pozioma (horizontal tab).
.TP
.B \ev
tabulacja pionowa (vertical tab).
.TP
.BI \ex "\^cyfry hex"
Znak reprezentowany przez łańcuch cyfr szesnastkowych występujących po
.BR \ex .
Tak jak w \*(AN C, wszystkie kolejne cyfry szesnastkowe uważane są za część
sekwencji specjalnej.
(Ta cecha powinna nam coś mówić o projektowaniu języków przez komitety.)
Np., \fB"\ex1B"\fR jest znakiem \s-1ASCII\s+1 \s-1ESC\s+1 (escape).
.TP
.BI \e ddd
Znak reprezentowany przez 1-, 2- lub 3-cyfrową sekwencję cyfr ósemkowych.
Np., \fB"\e033"\fR jest znakiem \s-1ASCII\s+1 \s-1ESC\s+1 (escape).
.TP
.BI \e c
Dosłowny znak
.IR c\^ .
.PP
Sekwencji specjalnych można też używać wewnątrz stałych wyrażeń regularnych
(np.,
.B "/[\ \et\ef\en\er\ev]/"
dopasowuje białe znaki).
.PP
W trybie zgodności, znaki reprezentowane przez ósemkowe lub szesnastkowe
sekwencje specjalne są traktowane dosłownie, jeśli użyto ich w stałych
wyrażeniach regularnych.  Zatem,
.B /a\e52b/
jest równoważnikiem
.BR /a\e*b/ .
.SH WZORCE I AKCJE
\*(AK jest językiem zorientowanym liniowo. Najpierw przychodzi wzorzec, a
potem akcja. Instrukcje akcji są zawarte w nawiasach
.B {
i
.BR } .
Pominąć można zarówno wzorzec, jak i akcję, lecz oczywiście nie obydwa te
pola naraz. Jeśli pominięto wzorzec, to akcja jest wykonywana dla każdego
z rekordów wejścia. Brakująca akcja jest z kolei równoważna akcji
.RS
.PP
.B "{ print }"
.RE
.PP
która wypisuje cały rekord.
.PP
Komentarze rozpoczynają się znakiem \*(lq#\*(rq i trwają aż do końca linii.
Do oddzielania instrukcji można używać pustych linii. Zwykle instrukcja
kończy się wraz z nową linią, jednak nie jest to regułą w przypadku linii
kończących się na
\*(lq,\*(rq, \*(lq{\*(rq, \*(lq?\*(rq, \*(lq:\*(rq, \*(lq&&\*(rq lub \*(lq||\*(rq.
Dla liniach kończących się na
.B do
lub
.B else
również wystąpi automatyczna kontynuacja instrukcji w następnej linii.
W innych wypadkach, linia może być kontynuowana przez zakończenie jej
znakiem \*(lq\e\*(rq; w takim wypadku znak nowej linii jest ignorowany.
.PP
Wiele instrukcji można też zgrupować w jednej linii, oddzielając je znakiem
\*(lq;\*(rq. Tyczy się to zarówno instrukcji w części akcji z pary wzorzec-akcja
(zwykły przypadek), jak i do samych instrukcji wzorzec-akcja.
.SS Wzorce
Wzorce w \*(AK mogą być jedną z następujących rzeczy:
.PP
.RS
.nf
.B BEGIN
.B END
.BI / "wyrażenie regularne" /
.I "wyrażenie relacyjne"
.IB wzorzec " && " wzorzec
.IB wzorzec " || " wzorzec
.IB wzorzec " ? " wzorzec " : " wzorzec
.BI ( wzorzec )
.BI ! " wzorzec"
.IB wzorzec1 ", " wzorzec2
.fi
.RE
.PP
.B BEGIN
i
.B END
są dwoma specjalnymi rodzajami wzorców, które nie są porównywane z danymi
wejściowymi. Części akcji wszelkich wzorców
.B BEGIN
są łączone, tak jakby wszystkie one zostały napisane w pojedynczym bloku
.BR BEGIN .
Są one wykonywane przed rozpoczęciem odczytywania danych wejściowych.
Podobnie, wszelkie bloki
.B END
są również łączone i wykonywane po wyczerpaniu danych wejściowych.
(lub po dojściu do instrukcji
.BR exit .)
Wzorce
.B BEGIN
i
.B END
nie mogą być łączone z innymi wzorcami w wyrażeniach wzorcowych.
Wzorcom
.B BEGIN
i
.B END
nie może brakować części definiującej akcję.
.PP
Dla wzorców
.BI / "wyrażeń regularnych" /
powiązana instrukcja wykonywana jest dla każdego rekordu wejściowego, który
odpowiada zadanemu wyrażeniu regularnemu. Wyrażenia regularne są tymi
samymi wyrażeniami, które można spotkać w
.IR egrep (1),
i są podsumowane niżej.
.PP
.I "wyrażenie relacyjne"
może używać dowolnego operatora ze zdefiniowanych w sekcji o akcjach
operatorów.
Ogólnie, testują one, czy określone pola odpowiadają określonym wyrażeniom
regularnym.
.PP
Operatory
.BR && ,
.BR || ,
i
.B !
są logicznymi AND, OR i NOT, podobnie jak w języku C. Są one obliczane
w sposób skrócony, podobnie jak w C, i służą głównie do łączenia bardziej
podstawowych wyrażeń wzorcowych. Podobnie jak w większości języków,
dla wymuszenia kolejności porównywania można użyć nawiasów.
.PP
Operator
.B ?\^:
działa podobnie jak ten sam operator w C. Jeśli pierwszy wzorzec jest
prawdziwy, to do testowania używany jest następny wzorzec; w przeciwnym
wypadku używany jest trzeci wzorzec. Obliczany jest tylko albo drugi albo
trzeci wzorzec.
.PP
Forma
.IB wzorzec1 ", " wzorzec2
wyrażenia jest nazywana
.IR "wzorcem zakresu" .
Dopasowuje ona wszystkie rekordy wejście, poczynając od rekordu, który
odpowiada
.IR wzorcowi1 ,
aż do rekordu pasującego do
.IR wzorzec2 ,
włącznie. Nie łączy się to z innymi rodzajami wyrażeń wzorcowych.
.SS Wyrażenia regularne
Wyrażenia regularne są rozszerzoną formą tego, co można znaleźć w
.IR egrep .
Składają się one z następujących znaków:
.TP "\w'\fB[^\fIabc.\|.\|.\fB]\fR'u+2n"
.I c
dopasowuje nie-specjalny znak
.IR c .
.TP
.I \ec
dopasowuje dosłowny znak
.IR c .
.TP
.B .
dopasowuje dowolny znak \fIwłącznie\fR ze znakiem nowej linii.
.TP
.B ^
dopasowuje początek łańcucha.
.TP
.B $
dopasowuje koniec łańcucha.
.TP
.BI [ abc... ]
lista znaków, dopasowuje dowolny ze znaków
.IR abc... .
.TP
.BI [^ abc... ]
zanegowana lista znaków, dopasowuje wszystkie znaki poza
.IR abc... .
.TP
.IB r1 | r2
alternatywa: dopasowuje albo
.I r1
albo
.IR r2 .
.TP
.I r1r2
konkatenacja: dopasowuje
.IR r1 ,
a następnie
.IR r2 .
.TP
.IB r\^ +
dopasowuje jeden lub więcej
.IR r\^ -ów.
.TP
.IB r *
dopasowuje zero lub więcej
.IR r\^ -ów.
.TP
.IB r\^ ?
dopasowuje zero lub jeden
.IR r .
.TP
.BI ( r )
grupowanie: dopasowuje
.IR r .
.TP
.PD 0
.IB r { n }
.TP
.PD 0
.IB r { n ,}
.TP
.PD
.IB r { n , m }
Jedna lub dwie liczby w nawiasach klamrowych opisują
.IR "wyrażenie powtarzane" .
Jeżeli w nawiasach jest jedna liczba, to poprzedzające wyrażenie regularne
.I r
powtarzane jest
.I n
razy. Jeżeli użyto dwu rozdzielonych przecinkiem liczb, to
.I r
powtarzane jest od
.I n
do
.I m
razy. Jeżeli w nawiasach jest jedna liczba, z następującym po niej
przecinkiem to
.I r
powtarzane jest co najmniej
.I n
razy.
.sp .5
Wyrażenia powtarzane dostępne są tylko wtedy, gdy w wierszu poleceń użyto
albo opcji
.B \-\^\-posix
albo
.BR \-\^\-re\-interval .
.TP
.B \ey
dopasowuje pusty łańcuch na początku bądź na końcu słowa.
.TP
.B \eB
dopasowuje pusty łańcuch wewnątrz słowa.
.TP
.B \e<
dopasowuje pusty łańcuch na początku słowa.
.TP
.B \e>
dopasowuje pusty łańcuch na końcu słowa.
.TP
.B \ew
dopasowuje dowolny znak wchodzący w skład słów (literę, cyfrę lub
podkreślenie). [Nie obejmuje to, niestety polskich znaków diakrytycznych.
Sekwencje dotyczące dopasowywania słów oczywiście również nie uwzględniają
specyficznych polskich znaków].
.TP
.B \eW
dopasowuje dowolny znak nie wchodzący w skład słów.
.TP
.B \e`
dopasowuje pusty łańcuch na początku bufora (łańcucha).
.TP
.B \e'
dopasowuje pusty łańcuch na końcu bufora.
.PP
Sekwencje specjalne (escape sequences), które są prawidłowe w stałych
łańcuchowych (patrz niżej) są również poprawne w wyrażeniach regularnych.
.PP
.I "Klasy znaków"
są nową własnością wprowadzoną w standardzie \*(PX. Klasa znaków jest
specjalną notacją służącą do opisu listy znaków posiadających szczególną
cechę. Dla danej klasy rzeczywiście występujące w niej znaki mogą być różne
w zależności od kraju i/lub używanego zestawu znaków. Na przykład, pojęcie o
tym, co jest znakiem alfabetu jest odmienne w USA niż we Francji.
.PP
Klasa znaków dozwolona jest wyłącznie w wyrażeniu regularnym
.I wewnątrz
nawiasów klamrowych listy znaków. Klasy znaków składają się z
.BR [: ,
słowa kluczowego opisującego klasą, i kończącego
.BR :] .
\*(PX definiuje następujące klasy znaków:
.TP "\w'\fB[:alnum:]\fR'u+2n"
.B [:alnum:]
Znaki alfanumeryczne.
.TP
.B [:alpha:]
Znaki alfabetu.
.TP
.B [:blank:]
Znaki spacji lub tabulatorów.
.TP
.B [:cntrl:]
Znaki sterujące.
.TP
.B [:digit:]
Znaki numeryczne (cyfry).
.TP
.B [:graph:]
Znaki, które są zarówno widoczne (przy wyświetlaniu) jak i drukowalne.
(Spacja jest drukowalna, ale nie jest widoczna, podczas gdy
.B a
jest i takie, i takie.)
.TP
.B [:lower:]
Znaki małych liter alfabetu.
.TP
.B [:print:]
Znaki drukowalne (znaki, które nie są znakami sterującymi.)
.TP
.B [:punct:]
Znaki interpunkcyjne (nie będące literami, cyframi, znakami sterującymi ani
znakami spacji).
.TP
.B [:space:]
Znaki spacji (takie jak zwykła spacja, tabulator, wysuw strony, by wymienić
tylko kilka).
.TP
.B [:upper:]
Znaki dużych liter alfabetu.
.TP
.B [:xdigit:]
Znaki będące cyframi szesnastkowymi.
.PP
Na przykład, przed standardem \*(PX, by dopasować znaki alfanumeryczne
musiałbyś napisać
.BR /[A\-Za\-z0\-9]/ .
Jeśli twój zestaw znaków zawiera inne znaki alfabetyczne, powyższe ich nie
dopasuje, a jeśli kolejność znaków w zestawie jest inna niż w \s-1ASCII\s+1,
to wyrażenie to może nawet nie dopasowywać znaków alfanumerycznych
\s-1ASCII\s+1.
Za pomocą \*(PX-owych klas znaków, możesz napisać
.BR /[[:alnum:]]/ ,
i dopasowuje to
.I wszystkie
alfabetyczne i numeryczne znaki z twojego zestawu znaków.
.PP
W listach znaków mogą pojawić się dodatkowe sekwencje specjalne. Dotyczy to
zestawów znaków różnych od \s-1ASCII\s+1, które mogą posiadać pojedyncze symbole
(zwane
.IR "elementami porównywania"
- collating elements) reprezentowane przez więcej niż jeden znak, jak i kilka
znaków równoważnych w operacjach
.IR porównywania ,
czy sortowania. (np. we francuskim, zwykłe \*(lqe\*(rq i akcentowane (grave) e\`
są równoważne.)
.TP
Symbole porównywania (Collating Symbols)
Symbolem porównywania jest wieloznakowy element porównywania zawarty
pomiędzy
.B [.
a
.BR .] .
Na przykład, jeśli
.B ch
jest elementem porównywania, to
.B [[.ch.]]
jest wyrażeniem regularnym dopasowującym ten element porównywania, podczas
gdy
.B [ch]
jest wyrażeniem regularnym dopasowującym
.B c
albo
.BR h .
.TP
Klasy równoważności (Equivalence Classes)
Klasa równoważności jest specyficzną dla ustawień lokalnych nazwą dla listy
równoważnych sobie znaków . Nazwa zawarta jest pomiędzy
.B [=
a
.BR =] .
Na przykład, do reprezentacji wszystkich
\*(lqe,\*(rq \*(lqe\h'-\w:e:u'\`,\*(rq and \*(lqe\h'-\w:e:u'\`.\*(rq
możne zostać użyta nazwa
.BR e .
W tym przypadku,
.B [[=e=]]
jest wyrażeniem regularnym dopasowującym dowolne z
.BR e ,
.BR "e\'" ,
.BR "e\h'-\w:e:u'\'"
lub
.BR "e\`" .
.BR "e\h'-\w:e:u'\`" .
.PP
Cechy te są bardzo wartościowe w ustawieniach lokalnych innych niż dla
języka angielskiego. Funkcje biblioteczne, których
.I gawk
używa do dopasowywania wyrażeń regularnych rozpoznają obecnie wyłącznie
\*(PX-owych klas znaków; nie rozpoznają one symboli porównywania ani klas
równoważności.
.PP
Operatory
.BR \ey ,
.BR \eB ,
.BR \e< ,
.BR \e> ,
.BR \ew ,
.BR \eW ,
.BR \e`
oraz
.B \e'
są specyficzne dla
.IR gawk ;
są one rozszerzeniami opartymi na możliwościach bibliotek wyrażeń regularnych \*(GN.
.PP
Różne opcje wiersza poleceń kontrolują sposób, w jaki
.I gawk
interpretuje znaki w wyrażeniach regularnych.
.TP
Brak opcji
W przypadku domyślnym
.I gawk
udostępnia wszystkie możliwości wyrażeń regularnych \*(PX oraz powyżej
opisane operatory wyrażeń regularnych \*(GN. Nie są jednak obsługiwane
wyrażenia powtarzane.
.TP
.B \-\^\-posix
Obsługiwane są tylko \*(PX-owe wyrażenia regularne, operatory \*(GN nie mają
swego specjalnego znaczenia.
(tj.,
.B \ew
dopasowuje literał
.BR w ).
Dozwolone są wyrażenia powtarzane.
.TP
.B \-\^\-traditional
Dopasowywane są wyrażenia regularne tradycyjnego uniksowego
.IR awk .
Operatory \*(GN nie mają swego specjalnego znaczenia, nie są dostępne ani
wyrażenia powtarzane ani \*(PX-owe klasy znaków
.RB ( [[:alnum:]]
i tak dalej).
Znaki opisywane przez ósemkowe lub szesnastkowe sekwencje specjalne są
traktowane dosłownie, nawet jeśli reprezentują one metaznaki wyrażeń
regularnych.
.TP
.B \-\^\-re\-interval
Pozwala na wyrażenia powtarzane, nawet przy użyciu
.BR \-\^\-traditional .
.SS Akcje
Instrukcje akcji są zawarte w nawiasach
.B {
i
.BR } .
Instrukcje akcji składają się ze zwyczajnych instrukcji przypisania,
warunków i instrukcji pętli, które można znaleźć w większości innych języków
programowania. Operatory, instrukcje sterującymi, a także instrukcje
wejścia/wyjścia są opracowane na podstawie tych, spotykanych w języku C.
.SS Operatory
.PP
Operatory w \*(AK, w kolejności malejącego priorytetu, to
.PP
.TP "\w'\fB*= /= %= ^=\fR'u+1n"
.BR ( \&... )
Grupowanie
.TP
.B $
Odniesienie się do pola.
.TP
.B "++ \-\^\-"
Inkrementuj i dekrementuj. Zarówno przedrostkowe i przyrostkowe.
.TP
.B ^
Potęgowanie (można użyć również \fB**\fR, oraz \fB**=\fR dla operatora
przypisania).
.TP
.B "+ \- !"
Jednoargumentowy plus, minus i logiczna negacja.
.TP
.B "* / %"
Mnożenie, dzielenie i modulo (reszta dzielenia).
.TP
.B "+ \-"
Dodawanie i odejmowanie.
.TP
.I odstęp
Konkatenacja (złączenie) łańcuchów.
.TP
.PD 0
.B "< >"
.TP
.PD 0
.B "<= >="
.TP
.PD
.B "!= =="
Regularne operatory relacyjne.
.TP
.B "~ !~"
Dopasowanie wyrażenia regularnego, dopasowanie zanegowane.
.B UWAGA:
Nie używaj stałego wyrażenia regularnego
.RB ( /foo/ )
po lewej stronie
.B ~
lub
.BR !~ .
Używaj go tylko po prawej stronie. Wyrażenie
.BI "/foo/ ~ " exp
ma takie samo znaczenie jak \fB(($0 ~ /foo/) ~ \fIexp\fB)\fR.
.I Nie
jest to zazwyczaj rzecz, której oczekujesz.
.TP
.B in
Przynależność do tablicy.
.TP
.B &&
Koniunkcja logiczna AND.
.TP
.B ||
Alternatywa logiczna OR.
.TP
.B ?:
Wyrażenie warunkowe z C. Ma ono postać
.IB wyraż1 " ? " wyraż2 " : " wyraż3\c
\&. Jeśli
.I wyraż1
jest prawdziwe, to wartością wyrażenia jest
.IR wyraż2 ,
w przeciwnym wypadku jest nią
.IR wyraż3 .
Obliczane jest wyłącznie jedno z
.I wyraż2
i
.IR wyraż3 .
.TP
.PD 0
.B "= += \-="
.TP
.PD
.B "*= /= %= ^="
Przypisanie. Obsługiwane jest zarówno przypisanie absolutne
.BI ( zmienna " = " wartość )
jak i przypisanie operatorowe (inne formy).
.SS Instrukcje sterujące
.PP
Instrukcje sterujące są następujące:
.PP
.RS
.nf
\fBif (\fIwarunek\fB) \fIinstrukcja\fR [ \fBelse\fI instrukcja \fR]
\fBwhile (\fIwarunek\fB) \fIinstrukcja \fR
\fBdo \fIinstrukcja \fBwhile (\fIwarunek\fB)\fR
\fBfor (\fIwyraż1\fB; \fIwyraż2\fB; \fIwyraż3\fB) \fIinstrukcja\fR
\fBfor (\fIvar \fBin\fI tablica\fB) \fIinstrukcja\fR
\fBbreak\fR
\fBcontinue\fR
\fBdelete \fItablica\^\fB[\^\fIindeks\^\fB]\fR
\fBdelete \fItablica\^\fR
\fBexit\fR [ \fIwyrażenie\fR ]
\fB{ \fIinstrukcje \fB}
.fi
.RE
.SS "Instrukcje I/O"
.PP
Instrukcje I/O są następujące:
.PP
.TP "\w'\fBprintf \fIfmt, expr-list\fR'u+1n"
\fBclose(\fIplik \fR[\fB, \fIjak\fR]\fB)\fR
Zamyka plik, potok lub proces współbieżny (co-process).
Opcjonalnego
.I jak
powinno się używać wyłącznie do zamykania jednego końca dwukierunkowego
potoku do procesu współbieżnego. Musi to być wartość łańcuchowa, albo
\fB"to"\fR albo \fB"from"\fR.
.TP
.B getline
Ustawia
.B $0
z następnego rekordu wejściowego; ustawia
.BR NF ,
.BR NR ,
.BR FNR .
.TP
.BI "getline <" plik
Ustawia
.B $0
z następnego rekordu
.IR pliku ;
ustawia
.BR NF .
.TP
.BI getline " var"
Ustawia
.I var
z następnego rekordu wejściowego; ustawia
.BR NF ,
.BR FNR .
.TP
.BI getline " var" " <" plik
Ustawia
.I var
z następnego rekordu
.IR pliku .
.TP
\fIpolecenie\fB | getline \fR[\fIvar\fR]
Uruchamia przesyłanie potokiem wyjścia
.I polecenia
albo do
.BR $0 ,
albo do
.IR var ,
jak wyżej.
.TP
\fIpolecenie\fB |& getline \fR[\fIvar\fR]
Uruchamia
.I polecenia
jako proces współbieżny, wysyłając potokiem jego wyjście albo do
.B $0
albo do
.IR var ,
jak wyżej.
Procesy współbieżne są rozszerzeniem
.IR gawk .
.TP
.B next
Kończy przetwarzanie bieżącego rekordu wejściowego. Następnie odczytywany
jest kolejny rekord wejściowy i przetwarzanie rozpoczyna się od pierwszego
wzorca programu \*(AK. Jeśli osiągnięto koniec danych wejściowych,
wykonywany jest blok
.BR END .
.TP
.B nextfile
Kończy przetwarzanie bieżącego pliku wejściowego. Następny rekord wejściowy
zostanie odczytany z kolejnego pliku wejściowego.
Aktualizowane są wartości
.B FILENAME
i
.BR ARGIND ,
zaś
.B FNR
jest ustawiane na 1 i przetwarzanie rozpoczyna się od pierwszego wzorca
programu \*(AK. Jeśli osiągnięty zostanie koniec danych wejściowych,
wykonywany jest blok
.BR END .
.TP
.B print
Wypisuje bieżący rekord. Rekord wyjściowy zakończony jest wartością zmiennej
.BR ORS .
.TP
.BI print " lista-wyrażeń"
Wypisuje wyrażenia. Każde wyrażenie jest oddzielone wartością zmiennej
.BR OFS .
Wyjściowy rekord jest kończony wartością zmiennej
.BR ORS .
.TP
.BI print " lista-wyrażeń" " >" plik
Wypisuje wyrażenia do
.IR pliku .
Każde wyrażenie jest rozdzielone wartością zmiennej
.BR OFS .
Rekord wyjściowy jest zakończony wartością zmiennej
.BR ORS .
.TP
.BI printf " fmt, lista-wyrażeń"
Formatuje i wypisuje.
.TP
.BI printf " fmt, lista-wyrażeń" " >" plik
Formatuje i wypisuje do
.IR pliku .
.TP
.BI system( cmd-line )
Wywołuje polecenie systemowe
.IR cmd-line ,
i zwraca jego status wyjścia.
(funkcja może nie być dostępna na systemach nie \*(PX-owych.)
.TP
\&\fBfflush(\fR[\fIplik\^\fR]\fB)\fR
Opróżnia bufory związane z otwartym plikiem wynikowym lub potokiem
.IR plik .
Jeśli pominięto
.IR plik ,
to opróżniane jest standardowe wyjście.
Jeżeli
.I plik
jest łańcuchem pustym, to opróżniane są bufory wszystkich otwartych plików
i potoków.
.PP
Dozwolone są też dodatkowe przekierowania wejścia i wyjścia dla
.B print
i
.BR printf .
.TP
.BI "print .\|.\|. >>" " plik"
dokleja wyjście do
.IR pliku .
a przekierowanie
.TP
.BI "print .\|.\|. |"  " polecenie"
zapisuje do potoku.
.TP
.BI "print .\|.\|. |&" " polecenie"
wysyła dane do procesu współbieżnego.
.PP
Polecenie
.BR getline
zwraca zero na końcu pliku, a \-1 przy błędzie.
W przypadku błędu,
.B ERRNO
zawiera łańcuch opisujący problem.
.PP
UWAGA: używając potoku lub procesu współbieżnego do
.B getline
albo z
.B print
czy
.B printf
wewnątrz pętli,
.I musisz
użyć
.B close()
do utworzenia nowych instancji tego polecenia.
\*(AK nie zamyka automatycznie potoków ani procesów współbieżnych
gdy zwrócą one EOF.
.SS Instrukcja \fIprintf\fP\^
.PP
Wersje \*(AK instrukcji
.B printf
oraz funkcji
.B sprintf()
(patrz niżej)
przyjmują następujące formaty konwersji:
.TP "\w'\fB%g\fR, \fB%G\fR'u+2n"
.B %c
Znak \s-1ASCII\s+1.
Jeśli argument użyty z
.B %c
był numeryczny, to zostanie potraktowany jak znak do wypisania.
W przeciwnym wypadku, argument będzie zrozumiany jako łańcuch i zostanie
wypisany tylko pierwszy znak tego łańcucha.
.TP
.BR "%d" "," " %i"
liczba dziesiętna (część całkowita).
.TP
.B %e , " %E"
Liczba zmiennoprzecinkowa w postaci
.BR [\-]d.ddddddE[+\^\-]dd .
Format
.B %E
używa po prostu
.B E
zamiast
.BR e .
.TP
.B %f
Liczba zmiennoprzecinkowa w postaci
.BR [\-]ddd.dddddd .
.TP
.B %g , " %G"
Używa konwersji
.B e
lub
.BR f
w zależności od tego, która jest krótsza i pomijając nieznaczące zera.
Format
.B %G
używa
.B E
zamiast
.BR e.
.TP
.B %o
Liczba ósemkowa bez znaku (także całkowita).
.TP
.PD
.B %u
Liczba dziesiętna bez znaku (znów, całkowita).
.TP
.B %s
Ciąg znaków (łańcuch).
.TP
.B %x , " %X"
Liczba szesnastkowa bez znaku (całkowita). Format
.B %X
używa liter
.B ABCDEF
zamiast
.BR abcdef .
.TP
.B %%
Pojedynczy znak
.BR % ;
żaden argument nie jest konwertowany.
.PP
Między 
.B %
a literą sterującą mogą znaleźć się opcjonalne parametry dodatkowe:
.TP
.IB n $
Oznacza użycie
.IR n "-tego"
argumentu w tym miejscu formatowania.
Nosi nazwę 
.I "specyfikatora pozycyjnego"
i jest przeznaczone głównie do użytku w przetłumaczonych wersjach łańcuchów
formatu, nie w oryginalnym tekście programu \*(AK.
Jest to rozszerzenie
.IR gawk .
.TP
.B \-
Wyrażenie w swoim polu powinno być wyrównane do lewej.
.TP
.I spacja
W przypadku konwersji numerycznych, poprzedź wartości dodatnie odstępem, zaś
ujemne znakiem minus.
.TP
.B +
Znak plus, użyty przed modyfikatorem szerokości (patrz niżej), nakazuje
zawsze umieszczać znak liczby przy konwersjach numerycznych, nawet jeżeli
formatowane dane są dodatnie. Modyfikator
.B +
powoduje unieważnienie modyfikatora spacji.
.TP
.B #
Używa \*(lqalternatywnej postaci\*(rq pewnych liter sterujących.
Dla
.BR %o ,
dodaje początkowe zero.
Dla
.BR %x
oraz
.BR %X
dodaje początkowe
.BR 0x
lub
.BR 0X
przy niezerowych wynikach.
Dla
.BR %e ,
.BR %E
oraz
.BR %f
wynik zawsze zawiera kropkę dziesiętną.
Dla
.BR %g
i
.BR %G
z wyniku nie są usuwane końcowe zera.
.TP
.B 0
Początkowe
.B 0
(zero) działa jako flaga, wskazująca, że wynik powinien być uzupełniony
zerami zamiast spacji. Odnosi się to nawet do formatów nie-numerycznych.
Flaga ta działa tylko wtedy, gdy pole jest szersze niż wartość do
wypisania.
.TP
.IR width " (szerokość)"
Pole powinno być wypełnione do tej szerokości. Zwykle pole uzupełniane jest
spacjami. Jeśli użyto flagi
.BR 0 ,
to wypełnienie zostanie dokonane przy użyciu zer.
.TP
.BI \&. prec " \fR(dokładność)\fP"
Liczba określająca dokładność, jaka ma zostać użyta przy wypisywaniu.
Dla formatów
.BR %e ,
.BR %E
i
.BR %f ,
jest to liczba cyfr, jakie zostaną wypisane po kropce dziesiętnej.
Dla formatów
.BR %g
i
.B %G
określa maksymalną liczbą cyfr znaczących. Dla formatów
.BR %d ,
.BR %o ,
.BR %i ,
.BR %u ,
.BR %x
oraz
.B %X
określa minimalną liczbę cyfr do wypisania. Dla
.B %s
jest to maksymalna liczba znaków łańcucha, jakie mają zostać wypisane.
.PP
Dynamiczne właściwości
.I width
i
.I prec
z
.B printf()
używanego w języku C są również wspierane. Znak gwiazdki
.B *
w miejscu specyfikacji zarówno
.B width
jak i
.B prec
powoduje, że ich wartości są pobierane z listy argumentów, przekazywanej
.B printf
lub
.BR sprintf() .
Chcąc użyć specyfikatora pozycyjnego z dynamiczną szerokością lub
dokładnością należy podać
.IB n $
po
.B *
w łańcuchu formatu.
Na przykład, \fB"%3$*2$.*1$s"\fP.
.SS Specjalne nazwy plików
.PP
Podczas przekierowań I/O przy użyciu
.B print
czy też
.B printf
do pliku,
albo przy użyciu
.B getline
z pliku,
.I gawk
rozpoznaje wewnętrznie pewne specjalne nazwy plików. Te nazwy plików
umożliwiają dostęp do otwartych deskryptorów plików, dziedziczonych po
procesie rodzicielskim
.IR gawk 'a
(zazwyczaj powłoce).
Inne pliki specjalne zapewniają dostęp do informacji o uruchomionym procesie
.BR gawk .
Z tych specjalnych nazw plików można również korzystać w wierszu poleceń
do określania plików danych.
Te nazwy to:
.TP "\w'\fB/dev/stdout\fR'u+1n"
.B /dev/stdin
Standardowe wejście.
.TP
.B /dev/stdout
Standardowe wyjście.
.TP
.B /dev/stderr
Standardowe wyjście diagnostyczne.
.TP
.BI /dev/fd/\^ n
Plik związany z otwartym deskryptorem pliku
.IR n .
.PP
Są one szczególnie przydatne do komunikatów o błędach. Na przykład:
.PP
.RS
.ft B
print "Spieprzyłeś to!" > "/dev/stderr"
.ft R
.RE
.PP
podczas gdy w przeciwnym wypadku musiałbyś użyć
.PP
.RS
.ft B
print "Spieprzyłeś to!" | "cat 1>&2"
.ft R
.RE
.PP
Poniższych specjalnych nazw plików można używać z operatorem procesu
współbieżnego
.B |&
do tworzenia witrualnych połączeń sieciowych TCP/IP.
.TP "\w'\fB/inet/tcp/\fIlport\fB/\fIrhost\fB/\fIrport\fR'u+2n"
.BI /inet/tcp/ lport / rhost / rport
Plik dla połączenia TCP/IP na lokalnym porcie
.I lport
do zdalnej maszyny
.I rhost
na zdalnym porcie
.IR rport .
Użyj portu
.BR 0 ,
jeśli chcesz, by to system znalazł port.
.TP
.BI /inet/udp/ lport / rhost / rport
Podobne, lecz używa UDP/IP zamiast TCP/IP.
.TP
.BI /inet/raw/ lport / rhost / rport
.\" Podobne, ale używa surowych gniazd IP.
Zarezerwowane do przyszłego użytku.
.PP
Inne specjalne nazwy plików zapewniające informacje o działającym procesie
.IR gawk .
.B "Te nazwy plików są obecnie przestarzałe."
Do uzyskania informacji, jakie podają, należy skorzystać z tablicy
.B PROCINFO .
Nazwy tych plików to:
.TP "\w'\fB/dev/stdout\fR'u+1n"
Odczytanie tego pliku zwraca PID bieżącego procesu. Liczba jest w postaci
dziesiętnej i zakończona jest nową linią.
.TP
.B /dev/ppid
Odczytanie tego pliku zwróci PID procesu rodzicielskiego. Podobnie jak
wyżej, liczba jest dziesiętna i zakończona nową linią.
.TP
.B /dev/pgrpid
Odczytanie tego pliku zwróci identyfikator grupy procesów bieżącego procesu,
zapisany w postaci dziesiętnej i zakończony nową linią.
.TP
.B /dev/user
Odczytanie tego pliku zwróci pojedynczy rekord, zakończony nową linią. Pola
są oddzielone spacjami.
.B $1
jest wartością wywołania systemowego
.IR getuid (2),
.B $2
jest wartością wywołania systemowego
.IR geteuid (2),
.B $3
jest wartością wywołania systemowego
.IR getgid (2),
a
.B $4
jest wartością wywołania systemowego
.IR getegid (2).
Jeśli są jeszcze jakieś dodatkowe pola, to są to identyfikatory grup,
zwrócone przez
.IR getgroups (2).
W niektórych systemach może nie być obsługiwana przynależność do wielu grup.
.SS Funkcje numeryczne
.PP
\*(AK ma następujące wbudowane funkcje arytmetyczne:
.PP
.TP "\w'\fBsrand(\fR[\fIexpr\^\fR]\fB)\fR'u+1n"
.BI atan2( y , " x" )
zwraca arcus tangens
.I y/x
w radianach.
.TP
.BI cos( wyraż )
zwraca cosinus z
.I wyraż
w radianach.
.TP
.BI exp( wyraż )
funkcja wykładnicza.
.TP
.BI int( wyraż )
skraca do liczby całkowitej.
.TP
.BI log( wyraż )
funkcja logarytmu naturalnego.
.TP
.B rand()
zwraca liczbę losową z przedziału 0 i 1.
.TP
.BI sin( wyraż )
zwraca sinus z
.I wyraż
w radianach.
.TP
.BI sqrt( wyraż )
pierwiastek kwadratowy.
.TP
\&\fBsrand(\fR[\fIwyraż\^\fR]\fB)\fR
Używa
.I wyraż
jako nowego nasionka dla generatora liczb losowych. Bez podanego
.IR wyraż ,
używany jest czas dnia. Wartość zwracana to poprzednie nasionko
generatora liczb losowych.
.SS Funkcje łańcuchowe
.PP
\*(AK ma następujące wbudowane funkcje łańcuchowe:
.PP
.TP "\w'\fBsprintf(\^\fIfmt\fB\^, \fIexpr-list\^\fB)\fR'u+1n"
\fBasort(\fIs \fR[\fB, \fId\fR]\fB)\fR
Zwraca liczbę elementów w źródłowej tablicy
.IR s .
Zawartość
.I s
jest sortowana z zastosowaniem zwykłych reguł
.IR gawk
do porównywania wartości, zaś indeksy posortowanych wartości
.I s
azstępowane są kolejnymi liczbami całkowitymi, począwszy od 1.
Jeśli podano opcjonalną tablicę docelową
.IR d ,
to najpierw 
.I s
jest powielana do
.IR d ,
a następnie sortowana jest
.IR d ,
a indeksy tablicy źródłowej
.I s
pozostają niezmienione.
.TP
\fBgensub(\fIr\fB, \fIs\fB, \fIh \fR[\fB, \fIt\fR]\fB)\fR
w łańcuchu docelowym
.I t
wyszukuje podłańcuchy odpowiadające wyrażeniu regularnemu
.IR r .
Jeżeli
.I h
jest łańcuchem zaczynającym się od
.B g
lub
.BR G ,
to zastępuje wszystkie znalezione dopasowania
.I r
przez
.IR s .
W przeciwnym wypadku,
.I h
jest liczbą wskazującą, które z kolejnych dopasowań
.I r
ma zostać zastąpione.
Jeżeli nie podano
.IR t ,
to zamiast niego używane jest
.BR $0 .
Wewnątrz tekstu zastępującego
.IR s ,
można posłużyć się sekwencją
.BI \e n\fR,
gdzie
.I n
jest cyfrą od 1 do 9, wskazującą na tekst dopasowany przez
.IR n -te
podwyrażenie w nawiasach. Sekwencja
.B \e0
oznacza cały dopasowany tekst, tak samo jak znak
.BR & .
W przeciwieństwie do
.B sub()
i
.BR gsub() ,
jako wynik funkcji zwracany jest zmieniony łańcuch, zaś pierwotny łańcuch
docelowy pozostaje
.I nie
zmieniony.
.TP "\w'\fBsprintf(\^\fIfmt\fB\^, \fIexpr-list\^\fB)\fR'u+1n"
\fBgsub(\fIr\fB, \fIs\fB, \fIt\fB)\fR
każdy podłańcuch, odpowiadający wyrażeniu regularnemu
.I r
w łańcuchu
.IR t ,
wymienia na łańcuch
.IR s ,
i zwraca liczbę podmian.
Jeśli nie podano
.IR t ,
używa
.BR $0 .
Znak
.B &
w tekście zastępującym zostanie zastąpiony faktycznie dopasowanym tekstem.
Użyj
.B \e&
by otrzymać literał
.BR & .
(Musi to być wpisane jako \fB"\e\e&"\fP.
Pełniejsze omówienie reguł
.BR &
oraz odwrotnych ukośników w tekście zastępującym dla funkcji
.BR sub() ,
.B gsub()
i
.B gensub()
znajdziesz w pozycji \*(EP.)
.TP
.BI index( s , " t" )
zwraca indeks łańcucha
.I t
w łańcuchu
.IR s ,
lub zero, jeśli
.I t
nie zostało znalezione.
.TP
.BI length( s )
zwraca długość łańcucha
.I s
lub długość
.BR $0 ,
jeśli nie podano
.IR s .
.TP
\fBmatch(\fIs\fB, \fIr \fR[\fB, \fIa\fR]\fB)\fR
zwraca pozycję w
.IR s ,
gdzie pojawia się wyrażenie regularne
.IR r .
Jeśli nie podano
.IR r ,
zwracane jest zero. Jeśli jest jednak obecne, to dodatkowo
ustawiane są zmienne
.B RSTART
i
.BR RLENGTH .
Zauważ, że kolejność argumentów jest taka sama jak dla operatora
.BR ~ :
.IB str " ~"
.IR re .
.ft R
Jeśli podano tablicę
.IR a ,
to jest ona czyszczona a następnie elementy od 1 do
.I n
wypełniane są fragmentami
.I s
pasującymi do odpowiednich ujętych w nawiasy podwyrażeń z
.IR r .
Zerowy element
.I a
zawiera fragment
.I s
dopasowany przez całe wyrażenie regularne
.IR r .
.TP
\fBsplit(\fIs\fB, \fIa\fB, \fIr\fB)\fR
dzieli łańcuch
.I s
na tablicę
.I a
w miejscach rozdzielonych wyrażeniem regularnym
.IR r ,
i zwraca liczbę pól. Jeśli pominięto
.IR r ,
zamiast niego używane jest
.BR FS .
Na początku, tablica
.I a
jest czyszczona. Podział odbywa się identycznie jak opisany powyżej podział
rekordu na pola.
.TP
.BI sprintf( fmt , " lista-wyraż" )
wypisuje
.I listę-wyraż
według
.IR fmt ,
i zwraca łańcuch wyjściowy.
.TP
.BI strtonum( str )
Bada
.IR str ,
i zwraca jego numeryczną wartość.
Jeśli
.I str
zaczyna się od początkowego
.BR 0 ,
to
.B strtonum()
przyjmuje, że
.I str
jest liczbą ósemkową.
Jeśli
.I str
zaczyna się od początkowego
.B 0x
lub
.BR 0X ,
to
.B strtonum()
przyjmuje, że
.I str
jest liczbą szesnastkową.
.TP
\fBsub(\fIr\fB, \fIs\fB, \fIt\fB)\fR
Podobne do
.BR gsub() ,
lecz podmieniany jest tylko pierwszy odpowiadający podłańcuch.
.TP
\fBsubstr(\fIs\fB, \fIi\fB, \fIn\fB)\fR
zwraca maksymalnie
.IR n -znakowy
podłańcuch łańcucha
.IR s ,
zaczynający się od pozycji
.IR i .
Jeśli pominięto parametr
.IR n ,
użyta zostaje reszta
.IR s .
.TP
.BI tolower( str )
zwraca kopię łańcucha
.IR str ,
w której wszystkie wielkie litery zostały zastąpione małymi.
Nie alfabetyczne znaki pozostają bez zmian.
.TP
.BI toupper( str )
zwraca kopię łańcucha
.IR str ,
w której wszystkie małe litery zostały zastąpione wielkimi.
Nie alfabetyczne znaki pozostają bez zmian.
.SS Funkcje czasu
.PP
Ponieważ jednym z podstawowych zadań programów \*(AK jest przetwarzanie plików
z logami, które zawierają informacje czasowe,
.I gawk
udostępnia następujące funkcje, umożliwiające uzyskiwanie znaczników czasu
(timestamps) i ich formatowanie.
.PP
.TP "\w'\fBsystime()\fR'u+1n"
\fBmktime(\fIdanedaty\fB)\fR
Zamienia
.I danedaty
w znacznik czasu o tej postaci, co zwracana przez
.BR systime() .
.I danedaty
jest łańcuchem postaci
.IR "YYYY MM DD HH MM SS[ DST]" .
Zawartością łańcucha jest sześć lub siedem liczb oznaczających odpowiednio:
pełny rok łącznie ze stuleciem,
miesiąc od 1 do 12,
dzień miesiąca od 1 do 31,
godzina od 0 do 23,
minuta od 0 do 59,
i sekunda od 0 do 60,
oraz opcjonalna flaga zmiany czasu na letni.
Wartości tych liczb nie muszą leżeć w podanych zakresach. Na przykład,
godzina \-1 oznacza 1 godziną przed północą.
Przyjęto kalendarz gregoriański zaczynający się od zera, w którym rok 0
występuje przed rokiem 1, a rok \-1 przed rokiem 0.
Zakłąda się, że czas jest podany według lokalnej strefy czasowej.
Jeśli flaga czasu letniego jest dodatnia, to czas jest czasem letnim.
Jeśli jest zerowa, to standardowym. Jeśli jest ujemna (domyślne), to
.B mktime()
próbuje ustalić czy dla zadanego czasu funkcjonuje czas letni.
Jeśli
.I danedaty
nie zawierają wystarczającej liczby elementów lub wyknikowy czas jest
poza zakresem, to funkcja zwraca \-1.
.TP
\fBstrftime(\fIformat\fR, \fItimestamp\fB)\fR
formatuje
.I timestamp
według wskazówek zawartych w zmiennej
.IR format.
.I timestamp
powinien być taki sam, jak ten, zwracany przez
.BR systime() .
Jeśli brakuje parametru
.IR timestamp ,
używany jest bieżący czas dnia. Jeżeli pominięto
.IR format ,
to używany jest domyślny format równoważny formatowi wyników z
.IR date (1).
Zobacz specyfikację funkcji
.B strftime ()
w ANSI C, aby zobaczyć jakie konwersje formatów są na pewno dostępne.
Razem z
.I gawk
dostarczana jest wersja public domain
.IR strftime (3)
oraz odpowiednia strona podręcznika man; jeśli ta wersja została użyta
do zbudowania
.IR gawk ,
to wszystkie konwersje opisane na tej stronie będą dostępne dla
.IR gawk.
.TP
.B systime()
zwraca bieżący czas dnia w liczbach sekund od początku Epoki (czyli od
północy UTC, 1 stycznia 1970 na systemach \*(PX-owych).
.SS Funkcje operujące na bitach
Począwszy od wersji 3.1
.IR gawk ,
dostępne są poniższe funkcje operujące na bitach.
Działają przez konwersję wartości zmiennoprzecinkowych podwójnej precyzji
na całkowite
.BR "unsigned long" ,
wykonanie operacji, a następnie konwersję wyniku z powrotem na
zmiennoprzecinkowy.
Te funkcje to:
.TP "\w'\fBrshift(\fIval\fB, \fIcount\fB)\fR'u+2n"
\fBand(\fIv1\fB, \fIv2\fB)\fR
Zwraca bitową koniunkcję AND wartości podanych przez
.I v1
i
.IR v2 .
.TP
\fBcompl(\fIval\fB)\fR
Zwraca bitowe uzupełnienie
.IR val .
.TP
\fBlshift(\fIval\fB, \fIile\fB)\fR
Zwraca wartość
.IR val ,
przesuniętą w lewo o
.I ile
bitów.
.TP
\fBor(\fIv1\fB, \fIv2\fB)\fR
Zwraca bitową alternatywę OR wartości podanych przez
.I v1
i
.IR v2 .
.TP
\fBrshift(\fIval\fB, \fIile\fB)\fR
Zwraca wartość
.IR val ,
przesuniętą w prawo o
.I ile
bitów.
.TP
\fBxor(\fIv1\fB, \fIv2\fB)\fR
Zwraca bitową alternatywę wykluczającą XOR wartości podanych przez
.I v1
i
.IR v2 .
.PP
.SS Funkcje internacjonalizacji
Począwszy od wersji 3.1
.IR gawk ,
można używać wewnątrz programów \*(AK funkcji do tłumaczenia łańcuchów
podczas wykonania programu.
Szczegóły opisano w \*(EP.
.TP
\fBbindtextdomain(\fIkatalog \fR[\fB, \fIdomena\fR]\fB)\fR
Określa katalog, w którym
.I gawk
szuka plików
.BR \&.mo ,
w przypadku gdy nie będą lub nie mogą być umieszczone w ,,standardowych''
miejscach (np., podczas testów).
Zwraca katalog, z którym jest ,,związana''
.IR domena .
.sp .5
Domyślną
.I domeną
jest wartość
.BR TEXTDOMAIN .
Jeśli
.I katalog
jest łańcuchem pustym (\fB""\fR), to
.B bindtextdomain()
zwraca bieżące wiązanie dla zadanej
.IR domeny .
.TP
\fBdcgettext(\fIłańcuch \fR[\fB, \fIdomena \fR[\fB, \fIkategoria\fR]]\fB)\fR
Zwraca tłumaczenie
.I łańcucha
w domenie tekstowej
.I domena
dla kategorii locale
.IR kategoria .
Domyślną
.I domeną
jest bieżąca wartość
.BR TEXTDOMAIN .
Domyślną wartością
.I kategorii
jest \fB"LC_MESSAGES"\fR.
.sp .5
Jeśli podaje się wartość
.IR kategorii ,
to musi to być łańcuch równy jednej ze znanych kategorii locale opisanych
w \*(EP.  Trzeba również podać domenę tekstową. Użyj
.BR TEXTDOMAIN ,
jeśli chcesz korzystać z bieżącej domeny.
.SH FUNKCJE UŻYTKOWNIKA
Funkcje w \*(AK są definiowane następująco:
.PP
.RS
\fBfunction \fInazwa\fB(\fIlista parametrów\fB) { \fIinstrukcje \fB}\fR
.RE
.PP
Funkcje są wykonywane po wywołaniu ich z wyrażeń występujących we wzorcach lub
akcjach. Do tworzenia instancji parametrów formalnych, zadeklarowanych
w funkcji używane są parametry faktyczne użyte w wywołaniu funkcji.
Tablice są przekazywane przez wskazanie, inne zmienne przez wartość.
.PP
Ponieważ funkcje pierwotnie nie były częścią języka \*(AK, obsługa
zmiennych lokalnych jest trochę niezdarna: Są one deklarowana jako dodatkowe
parametry w liście parametrów. Konwencja polega na separowaniu zmiennych
lokalnych od parametrów dodatkowymi spacjami w liście parametrów. Na przykład:
.PP
.RS
.ft B
.nf
function  f(p, q,     a, b) {	# a i b są lokalne
			..... }

/abc/	{ ... ; f(1, 2) ; ... }
.fi
.ft R
.RE
.PP
Lewy nawias w wywołaniu funkcji musi występować bezpośrednio za nazwą funkcji,
bez wtrąconej białej spacji. Ma to na celu zapobieżenie niejednoznaczności
składni z operatorem konkatenacji (łączenia). Ograniczenie to nie
odnosi się do funkcji wbudowanych, które są opisane powyżej.
.PP
Funkcje mogą wołać siebie nawzajem i mogą być rekurencyjne.
Parametry funkcji używane jako zmienne lokalne są podczas wywołania funkcji
inicjalizowane na łańcuch pusty i liczbę zero.
Chcąc, by funkcja zwracała wartość należy posłużyć się składnią:
.BI return " wyraż"\fR.
Wartość zwracana przez funkcję jest niezdefiniowana jeśli nie podano
wartości zwracanej lub funkcja kończy pracę bez jawnej instrukcji powrotu.
.\"  or if the function returns by \*(lqfalling off\*(rq the end.
.PP
Jeżeli użyto
.BR \-\^\-lint ,
to
.I gawk
ostrzega o wywołaniach niezdefiniowanych funkcji podczas analizy
składni, a nie w czasie wykonania.
Wywołanie niezdefiniowanej funkcji w czasie wykonania powoduje błąd krytyczny.
.PP
Zamiast słowa
.B function
można używać słowa
.BR funct .
.SH DYNAMICZNE ŁADOWANIE NOWYCH FUNKCJI
Począwszy od wersji 3.1
.IR gawk ,
można dynamicznie dodawać nowe funkcje wbudowane do pracującego interpretera
.IR gawk .
Dokładne szczegóły wykraczają poza zakres tej strony podręcznika.
Można je znaleźć w \*(EP.
.PP
.TP 8
\fBextension(\fIobjekt\fB, \fIfunkcja\fB)\fR
Dynamicznie dołącza plik obiektów współużytkowanych o nazwie
.IR objekt ,
i wywołuje
.I funkcję
z tego obiektu, do wykonania inicjowania.
Obydwa te argumenty powinny być podane jako łańcuchy.
Zwraca wartość zwracaną przez
.IR funkcję .
.PP
.ft B
Ta funkcja jest dostarczana i dokumentowana w \*(EP,
ale wszystko dotyczące tej cechy może się zmienić w kolejnym wydaniu.
SILNIE zalecamy, byś nie używał tej funkcji do czegoś, czego nie masz zamiaru
robić ponownie.
.ft R
.SH SYGNAŁY
.I pgawk
przyjmuje dwa sygnały.
.B SIGUSR1
powoduje, że zrzuca on profil i stos wywołąń funkcji do pliku profilu, którym
jest albo
.BR awkprof.out ,
albo plik podany z opcją
.BR \-\^\-profile .
Następnie kontynuuje działanie.
.B SIGHUP
powoduje, że zrzuca on profil i stos wywołąń funkcji a następnie kończy pracę.
.SH PRZYKŁADY
.nf
Wypisz i posortuj nazwy zgłoszeniowe (login) wszystkich użytkowników:

.ft B
	BEGIN	{ FS = ":" }
		{ print $1 | "sort" }

.ft R
Zlicz linie w pliku:

.ft B
		{ nlines++ }
	END	{ print nlines }

.ft R
Poprzedź każdą linię jej numerem w pliku:

.ft B
	{ print FNR, $0 }

.ft R
Konkatenatuj i numeruj linie (wariacja tematu):

.ft B
	{ print NR, $0 }
.ft R
.fi
.SH INTERNACJONALIZACJA
.PP
Stałe łańcuchowe są ciągami znaków ujętymi w cudzysłowy. W środowiskach
innych niż angielskojęzyczne, możliwe jest oznakowanie łańcuchów w programie
\*(AK jako wymagających tłumaczenia na włąsny język narodowy. Łańcuchy takie
są oznaczone w programie \*(AK przez początkowy znak podkreślenia
(\*(lq_\*(rq).  Na przykład,
.sp
.RS
.ft B
gawk 'BEGIN { print "hello, world" }'
.RE
.sp
.ft R
zawsze wypisuje
.BR "hello, world" .
Ale,
.sp
.RS
.ft B
gawk 'BEGIN { print _"hello, world" }'
.RE
.sp
.ft R
we Francji może wypisać
.BR "bonjour, monde" .
.PP
W tworzeniu i uruchamianiu zlokalizowanego programu \*(AK wyróżnia się kilka
etapów.
.TP "\w'4.'u+2n"
1.
Dodanie akcji
.B BEGIN
przypisującej wartość zmiennej
.B TEXTDOMAIN
do ustawienia domeny tekstowej na nazwę skojarzoną z naszym programem.
.sp
.ti +5n
.ft B
BEGIN { TEXTDOMAIN = "myprog" }
.ft R
.sp
Umożliwia to
.IR gawk owi
znalezienie pliku
.B \&.mo
związanego z programem.
Be ztego kroku,
.I gawk
używa domeny tekstowej
.BR messages ,
która prawdopodobnie nie zawiera tłumaczeń dla naszego programu.
.TP
2.
Oznakowanie początkowymi znakami podkreślenia wszystkich łańcuchów, które
powinny zostać przetłumaczone.
.TP
3.
Jeśli to potrzebne, użycie w programie odpowiednich funkcji
.B dcgettext()
i/lub
.BR bindtextdomain() .
.TP
4.
Uruchomienie
.B "gawk \-\^\-gen\-po \-f myprog.awk > myprog.po"
w celu utworzenia pliku
.B \&.po
dla naszego programu.
.TP
5.
Zapewnienie właściwego tłumaczenia, zbudowanie i zainstalowanie
odpowiedniego pliku
.BR \&.mo .
.PP
Funkcje internacjonalizacji opisano szczegółowo w \*(EP.
.SH ZGODNOŚĆ Z POSIX
Podstawowym celem
.I gawk
była zgodność ze standardem \*(PX, a także zgodność z najnowszymi
wersjami \*(UX
.IR awk .
W tym celu
.I gawk
zawiera następujące widzialne dla użytkownika właściwości, które nie są
opisane w książce o \*(AK, lecz są częścią
.I awk
z Bell Laboratories (Systemu Vr4), a także są częścią standardu \*(PX.
.PP
Książka wskazuje, że przypisanie w wierszu poleceń zachodzi gdy
.I awk
w innym wypadku otworzył by argument jako plik, co następuje po wykonaniu bloku
.BR BEGIN .
Jednak we wcześniejszych implementacjach, gdy takie przypisanie pojawiło się
przed jakimikolwiek nazwami plików, następowało ono
.I przed
uruchomieniem bloku
.BR BEGIN .
Aplikacje z czasem zaczęły polegać na tej \*(lqwłaściwości\*(rq.
Gdy
.I awk
został zmieniony tak, by odpowiadał dokumentacji, dodano opcję
.B \-v
do przypisywania wartości zmiennym przed wykonaniem programu,
aby usatysfakcjonować aplikacje, które zależały od starego zachowania.
(Właściwość ta została uzgodniona między programistami Bell Laboratories i \*(GN).
.PP
Opcja
.BR \-W ,
przeznaczona dla właściwości zależnych od implementacji należy do standardu
\*(PX.
.PP
Podczas przetwarzania argumentów,
.I gawk
używa specjalnej opcji \*(lq\fB\-\^\-\fP\*(rq, sygnalizującej koniec argumentów.
W trybie zgodności będzie ostrzegał, lecz poza tym ignorował
opcje niezdefiniowane. W normalnym trybie działania, argumenty takie są
przekazywane do programu \*(AK, aby je przetworzył.
.PP
Książka o \*(AK nie definiuje wartości zwracanej przez
.BR srand() .
Wersja SVr4 \*(UX
.I awk
(oraz standard \*(PX)
zwracają wartość poprzedniego używanego nasionka, umożliwiając śledzenie
kolejnych sekwencji liczb losowych. Dlatego
.B srand()
w
.I gawk
również zwraca poprzednio używane nasionko.
.PP
Innymi nowymi właściwościami są:
używanie wielu opcji
.B \-f
(z MKS
.IR awk ),
tablica
.BR ENVIRON ,
sekwencje specjalne
.BR \ea
oraz
.BR \ev
(opracowane oryginalnie w
.I gawk
i przeniesione z powrotem do wersji Bell Laboratories); funkcje wbudowane
.B tolower()
i
.B toupper()
(z Bell Laboratories) oraz specyfikacje konwersji \*(AN C w
.B printf
(zrobione pierwotnie w wersji Bell Laboratories).
.SH WŁAŚCIWOŚCI HISTORYCZNE
Istnieją dwie historyczne właściwości \*(AK, obsługiwane przez
.IR gawk .
Po pierwsze, możliwe jest wywołanie funkcji wbudowanej
.B length()
nie tylko bez argumentów, ale również bez nawiasów! Tak więc
.RS
.PP
.ft B
a = length # Święty Algol 60, Batman!
.ft R
.RE
.PP
oznacza to samo co jedno z poniższych
.RS
.PP
.ft B
a = length()
.br
a = length($0)
.ft R
.RE
.PP
Właściwość ta jest oznaczona jako \*(lqnieaprobowana\*(rq w standardzie \*(PX i
.I gawk
wypisuje ostrzeżenie o jej użyciu, o ile podano w wierszu poleceń opcję
.BR "\-W lint" .
.PP
Inną właściwością jest używanie instrukcji
.B continue
lub
.B break
poza ciałami pętli
.BR while ,
.BR for
lub
.BR do .
Tradycyjne implementacje \*(AK traktowały takie użycie jako równoważnik
instrukcji
.BR next .
.I Gawk
realizuje ten sposób użycia, jeśli podano opcję
.BR \-\^\-traditional .
.SH ROZSZERZENIA GNU
.I Gawk
ma kilka rozszerzeń w stosunku do \*(PX
.IR awk .
Są one opisane w tej sekcji. Wszystkie rozszerzenia, które są tu opisane
można wyłączyć, wywołując
.I gawk
z opcją
.BR \-\^\-traditional .
.PP
Następujące właściwości
.I gawk
nie są dostępne w wersjach
\*(PX
.IR awk .
.\" Environment vars and startup stuff
.TP "\w'\(bu'u+1n"
\(bu
Dla plików podanych opcją
.B \-f
nie jest wykonywane przeszukiwanie ścieżki.
option.  Dlatego też, zmienna środowiskowa
.B AWKPATH
nie jest zmienną specjalną.
.\" POSIX and language recognition issues
.TP
\(bu
Sekwencja specjalna
.B \ex
(Wyłączana przez
.BR \-\^\-posix .)
.TP
\(bu
Funkcja
.B fflush()
(Wyłączana przez
.BR \-\^\-posix .)
.TP
\(bu
Możliwość  kontynuowania linii po
.B ?
i
.BR : .
(Wyłączana przez
.BR \-\^\-posix .)
.TP
\(bu
Stałe ósemkowe i szesnastkowe w programach \*(AK.
.\" Special variables
.TP
\(bu
Zmienne
.BR ARGIND ,
.BR BINMODE ,
.BR ERRNO ,
.BR LINT ,
.B  RT
i
.B  TEXTDOMAIN
nie są specjalne.
.TP
\(bu
Zmienna
.B IGNORECASE
oraz jej efekty uboczne nie są dostępne.
.TP
\(bu
Zmienna
.B FIELDWIDTHS
oraz rozdzielanie o ustalonej szerokości pola.
.TP
\(bu
Nie jest dostępna tablica
.B PROCINFO
.\" I/O stuff
.TP
\(bu
Posługiwanie się
.B RS
jako wyrażeniem regularnym.
.TP
\(bu
Nie są rozpoznawane specjalne nazwy plików dostępne do przeadresowań I/O.
.TP
\(bu
Operator
.B |&
do tworzenia procesów współbieżnych.
.\" Changes to standard awk functions
.TP
\(bu
Możliwość wydzielania pojedynczych znaków przy użyciu łańcucha pustego jako
wartości
.BR FS
oraz jako trzeciego argumentu funkcji
.BR split() .
.TP
\(bu
Użycie
.BI delete " array"
do kasowania całej zawartości tablicy.
.TP
\(bu
Użycie
.B nextfile
do porzucenia przetwarzania bieżącego pliku wejściowego.
.TP
\(bu
Opcjonalny drugi argument funkcji
.BR close() .
.TP
\(bu
Opcjonalny trzeci argument funkcji
.BR match() .
.TP
\(bu
Możliwość użycia specyfikatorów pozycyjnych w
.B printf
i
.BR sprintf() .
.\" New keywords or changes to keywords
.\" New functions
.TP
Funkcje
.BR and() ,
.BR asort() ,
.BR bindtextdomain() ,
.BR compl() ,
.BR dcgettext() ,
.BR gensub() ,
.BR lshift() ,
.BR mktime() ,
.BR or() ,
.BR rshift() ,
.BR strftime() ,
.BR strtonum() ,
.B systime()
i
.BR xor() .
! .\" I18N stuff
.TP
\(bu
Lokalizowalne łańcuchy.
.\" Extending gawk
.TP
\(bu
Dynamiczne dodawanie nowych funkcji wbudowanych, funkcją
.BR extension() .
.PP
Książka o \*(AK nie definiuje wartości zwracanej przez funkcję
.BR close() .
Zaimplementowana w
.I Gawk
funkcja
.B close()
zwraca wartość z
.IR fclose (3)
lub
.IR pclose (3),
zależnie czy zamykano plik czy potok.
Zwraca kod zakończenia procesu przy zamykaniu potoku wejściowego.
Wartością zwracaną jest \-1 jeśli dany plik, potok czy proces współbieżny
nie były otwarte za pomocą przekierowania.
.PP
Gdy
.I gawk
jest wywołany z opcją
.BR \-\^\-traditional ,
jeśli argumentem
.I fs
opcji
.B \-F
jest \*(lqt\*(rq, to
.B FS
jest ustawiane na znak tabulacji.
Zauważ, że wpisanie
.B "gawk \-F\et \&..."
powoduje po prostu zacytowanie przez powłokę znaku \*(lqt\*(rq i nie przesyła
\*(lq\et\*(rq do opcji
.BR \-F .
Ponieważ jest to raczej brzydki przypadek specjalny, nie jest to zachowanie
domyślne. Zachowanie to nie pojawia się również po podaniu opcji
.BR "\-W posix" .
Aby faktycznie uzyskać znak tabulacji jako separator pól, najlepiej posłużyć
się apostrofami jako znakami cytowania:
.BR "gawk \-F'\et' \&..." .
.ig
.PP
Jeśli
.I gawk
został skompilowany do debuggowania, to akceptuje dodatkowe opcje:
.TP
.PD 0
.B \-Wparsedebug
.TP
.PD
.B \-\^\-parsedebug
Włącz wyjście debuggowe
.IR yacc (1)
lub
.IR bison (1)
podczas przetwarzania programu.
Opcja ta powinna interesować tylko maintainerów
.IR gawk ,
i nie powinna być kompilowana w
.IR gawk .
..
.SH ZMIENNE ŚRODOWISKOWE
Do podania listy katalogów przeglądanych przez
.I gawk
podczas poszukiwania plików zadanych opcjami
.B \-f
i
.B \-\^\-file
można posłużyć się zmienną środowiskową
.BR AWKPATH .
.PP
Jeśli w środowisku istnieje zmienna
.B POSIXLY_CORRECT
to
.I gawk
zachowuje się tak, jakby podano mu w wierszu poleceń opcję
.BR \-\-posix .
Jeśli podano opcję
.BR \-\-lint ,
.I gawk
wyda ostrzeżenie o tym efekcie.
.SH ZOBACZ TAKŻE
.IR egrep (1),
.IR getpid (2),
.IR getppid (2),
.IR getpgrp (2),
.IR getuid (2),
.IR geteuid (2),
.IR getgid (2),
.IR getegid (2),
.IR getgroups (2)
.PP
.IR "The AWK Programming Language" ,
Alfred V. Aho, Brian W. Kernighan, Peter J. Weinberger,
Addison-Wesley, 1988. ISBN 0-201-07981-X.
.PP
.PP
\*(EP,
Edition 3.0, opublikowana przez Free Software Foundation, 2001.
.br
[od tłum.: powyższa publikacja dostarczana jest razem z opisywaną wersją
programu]
.SH BŁĘDY
Opcja
.B \-F
niekoniecznie ma właściwość przypisywania zmiennych; pozostaje tylko dla
zgodności wstecznej.
.PP
Niepoprawne składniowo programy z pojedynczego znaku mogą powodować
przepełnienie stosu analizatora, dając niezbyt pomocny komunikat. Programy
takie są zaskakująco trudne do do analizy w całkiem ogólnym przypadku,
a wysiłek, by to jednak robić nie jest tego wart.
.ig
.PP
.I Gawk
cierpi na ,,feeping creaturism''.
To fatalnie, że
.I perl
jest tak nieelegancki.
..
.SH AUTORZY
Oryginalna wersja \*(UX
.I awk
była opracowana i zaimplementowana przez Alfreda Aho,
Petera Weinbergera i Briana Kernighana z Bell Laboratories.  Brian Kernighan
wciąż pracuje nad nią i rozszerza ją.
.PP
Paul Rubin i Jay Fenlason,
z Free Software Foundation, napisali wersję
.IR gawk ,
zgodną z oryginalną wersją
.IR awk ,
rozprowadzaną w Seventh Edition \*(UX.
John Woods wprowadził wiele poprawek.
David Trueman, z pomocą
Arnolda Robbinsa, uczynił
.I gawk
zgodnym z nową wersją \*(UX
.IR awk .
Arnold Robbins jest bieżącym opiekunem projektu.
.PP
Pierwotny port pod DOS został dokonany przez Conrada Kwoka i Scotta
Garfinkle. Scott Deifik jest obecnym opiekunem wersji DOS. Pat Rankin zrobił
port na VMS, a Michal Jaegermann zrobił port na Atari ST.
Port na OS/2 został zrobiony przez Kai Uwe Rommela, przy udziale i pomocy
Darrela Hankersona. Fred Fish zapewnił obsługę dla Amigi, Stephen Davies
przeniesienie na Tandem, a Martin Brown na BeOS.
.SH INFORMACJA O WERSJI
Ta strona podręcznika man opisuje
.IR gawk ,
w wersji numer 3.1.0.
.SH RAPORTY O BŁĘDACH
Jeśli znajdziesz w
.I gawk
błąd, proszę o przesłanie listu pocztą elektroniczną na adres
.BR bug-gnu-utils@gnu.org ,
.I z
kopią (carbon copy) na
.BR arnold@gnu.org .
Proszę o załączenie wersji systemu operacyjnego, wersji
.I gawk
(otrzymanej z
.BR "gawk \-\^\-version" ),
wersji kompilatora C, którym została skompilowana, oraz możliwie małego
programu testowego i danych, które umożliwiają powtórzenie problemu.
.PP
Przed wysłaniem raportu o błędzie, zrób dwie rzeczy. Najpierw sprawdź, czy
masz najnowszą wersję
.IR gawk .
Wiele błędów (zwykle subtelnych) jest poprawianych w każdej nowej wersji i
jeśli twoja wersja jest przedawniona, to być może problem jest już
rozwiązany. Po drugie, proszę, przeczytaj uważnie tę stronę podręcznika man
oraz podręczniki, aby się upewnić, że to, co uważasz za błąd, jest nim
naprawdę, a nie tylko dziwactwem w konstrukcji języka.
.PP
Cokolwiek zrobisz,
.B NIE
wysyłaj zgłoszenia błędu na grupę dyskusyjną
.BR comp.lang.awk .
Mimo, że opiekunowie projektu
.I gawk
czasami czytają tę grupę, wysyłanie na nią zgłoszeń jest drogą niepewną.
Proszę, użyj zamiast tego podanych wyżej adresów poczty elektronicznej.
.SH PODZIĘKOWANIA
Brian Kernighan z Bell Laboratories
dał wartościowe wsparcie podczas testowania i debuggowania. Dziękujemy.
.SH KOPIOWANIE NINIEJSZEJ DOKUMENTACJI
[Sekcja nietłumaczona z uwagi na ograniczenie zawarte w ostatnim akapicie]
.PP
Copyright \(co 1989, 1991\-2001 Free Software Foundation, Inc.
.PP
Permission is granted to make and distribute verbatim copies of
this manual page provided the copyright notice and this permission
notice are preserved on all copies.
.ig
Permission is granted to process this file through troff and print the
results, provided the printed document carries copying permission
notice identical to this one except for the removal of this paragraph
(this paragraph not being relevant to the printed manual page).
..
.PP
Permission is granted to copy and distribute modified versions of this
manual page under the conditions for verbatim copying, provided that
the entire resulting derived work is distributed under the terms of a
permission notice identical to this one.
.PP
Permission is granted to copy and distribute translations of this
manual page into another language, under the above conditions for
modified versions, except that this permission notice may be stated in
a translation approved by the Foundation.
.SH "INFORMACJE O TŁUMACZENIU"
Powyższe tłumaczenie pochodzi z nieistniejącego już Projektu Tłumaczenia Manuali i 
\fImoże nie być aktualne\fR. W razie zauważenia różnic między powyższym opisem
a rzeczywistym zachowaniem opisywanego programu lub funkcji, prosimy o zapoznanie 
się z oryginalną (angielską) wersją strony podręcznika za pomocą polecenia:
.IP
man \-\-locale=C 1 gawk
.PP
Prosimy o pomoc w aktualizacji stron man \- więcej informacji można znaleźć pod
adresem http://sourceforge.net/projects/manpages\-pl/.