File: bash.1

package info (click to toggle)
manpages-pl 20050320-1
links: PTS
area: main
in suites: sarge
size: 12,200 kB
ctags: 16
sloc: makefile: 1,454; perl: 477; sh: 316
file content (8031 lines) | stat: -rw-r--r-- 240,257 bytes
parent folder | download | duplicates (3)
.\" {PTM/WK/2000-II}
.\" aktualizacja do 2.05a PTM/WK/2002-I
.\"
.\" MAN PAGE COMMENTS to
.\"
.\"	Chet Ramey
.\"	Information Network Services
.\"	Case Western Reserve University
.\"	chet@ins.CWRU.Edu
.\"
.\"	Last Change: Tue Nov 13 12:55:51 EST 2001
.\"
.\" bash_builtins, strip all but Built-Ins section
.if \n(zZ=1 .ig zZ
.if \n(zY=1 .ig zY
.TH BASH 1 "13 listopada 2001" "GNU Bash-2.05a"
.\"
.\" There's some problem with having a `@'
.\" in a tagged paragraph with the BSD man macros.
.\" It has to do with `@' appearing in the }1 macro.
.\" This is a problem on 4.3 BSD and Ultrix, but Sun
.\" appears to have fixed it.
.\" If you're seeing the characters
.\" `@u-3p' appearing before the lines reading
.\" `possible-hostname-completions
.\" and `complete-hostname' down in READLINE,
.\" then uncomment this redefinition.
.\"
.de }1
.ds ]X \&\\*(]B\\
.nr )E 0
.if !"\\$1"" .nr )I \\$1n
.}f
.ll \\n(LLu
.in \\n()Ru+\\n(INu+\\n()Iu
.ti \\n(INu
.ie !\\n()Iu+\\n()Ru-\w\\*(]Xu-3p \{\\*(]X
.br\}
.el \\*(]X\h|\\n()Iu+\\n()Ru\c
.}f
..
.\"
.\" File Name macro.  This used to be `.PN', for Path Name,
.\" but Sun doesn't seem to like that very much.
.\"
.de FN
\fI\|\\$1\|\fP
..
.SH NAZWA
bash \- GNU Bourne-Again SHell
.SH SKADNIA
.B bash
.RI [ opcje ]
.RI [ plik ]
.SH COPYRIGHT
.if n Bash is Copyright (C) 1989-2001 by the Free Software Foundation, Inc.
.if t Bash is Copyright \(co 1989-2001 by the Free Software Foundation, Inc.
.SH OPIS
.B Bash
jest zgodnym z \fBsh\fP interpreterem jzyka polece, wykonujcym polecenia
ze standardowego wejcia bd z pliku.
Wczono do rwnie przydatne cechy zaczerpnite z powoki \fIKorna\fP
i powoki \fIC\fP (\fBksh\fP i \fBcsh\fP).
.PP
.B Bash
w zamierzeniu jest implementacj zgodn z POSIX-ow specyfikacj powok
i narzdzi --
IEEE POSIX Shell and Tools specification (IEEE Working Group 1003\.2).
.SH OPCJE
Oprcz jednoznakowych opcji powoki udokumentowanych w opisie wbudowanego
polecenia \fBset\fP, \fBbash\fP przy wywoaniu interpretuje ponisze opcje:
.PP
.PD 0
.TP 10
.BI \-c "\| acuch\^"
Jeli wystpuje opcja
.BR \-c ,
to polecenia odczytywane s z
.IR acucha .
Jeeli po
.I acuchu
istniej argumenty, to s one przypisywane do argumentw pozycyjnych,
poczynajc od
.BR $0 .
.TP
.B \-r
Jeeli wystpuje opcja
.BR \-r ,
to powoka staje si powok
.I okrojon
(restricted). Zobacz poniej
.SM
.BR "POWOKA OKROJONA" .
.TP
.B \-i
Jeeli wystpuje opcja
.BR \-i ,
to powoka jest
.IR interaktywna .
.TP
.B \-s
Jeli wystpuje opcja
.B \-s
lub po przetworzeniu opcji nie pozostaj adne argumenty, to polecenia
odczytywane s ze standardowego wejcia. Opcja ta umoliwia na ustawienie
parametrw pozycyjnych podczas wywoania powoki interaktywnej.
.TP
.B \-D
Na standardowym wyjciu wypisywana jest lista wszystkich podwjnie cytowanych
acuchw poprzedzonych znakiem \fB$\fP.
S to acuchy bdce przedmiotem tumaczenia jzyka, gdy biecym ustawieniem
regionalnym (locale) nie jest \fBC\fP ani \fBPOSIX\fP.
Implikuje to opcj \fB\-n\fP; nie zostan wykonane adne polecenia.
.TP
.B [\-+]O [\fIopcja_shopt\fP]
\fIopcja_shopt\fP jest jedn z ocpji powoki akceptowanych przez polecenie
wbudowane \fBshopt\fP (zobacz
.SM
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
poniej).
Jeli wystpuje \fIopcja_shopt\fP, to \fB\-O\fP nadaje warto tej opcji, za
\fB+O\fP uniewania j.
Jeeli nie podano \fIopcji_shopt\fP, to na standardowym wyjciu wypisywane s
nazwy i wartoci opcji powoki akceptowanych przez \fBshopt\fP.
Jeli opcj wywoania jest \fB+O\fP, tworzone wyjcie jest formatowane w taki
sposb, by mona byo wykorzysta je jako wejcie.
.TP
.B \-\-
Zapis
.B \-\-
sygnalizuje koniec opcji i wycza dalsze ich przetwarzanie.
Argumenty wystpujce po
.B \-\-
traktowane s jako nazwy plikw i argumenty. Argument
.B \-
jest rwnowanikiem \fB\-\-\fP.
.PD
.PP
.B Bash
interpretuje take wiele opcji wieloznakowych.
Jeli maj zosta rozpoznane, opcje te musz pojawi si w wierszu polece
przed opcjami jednoznakowymi,
.PP
.PD 0
.TP
.B \-\-dump\-po\-strings
Rwnowane \fB\-D\fP, ale wyjcie jest w formacie pliku
GNU \fIgettext\fP \fBpo\fP (portable object).
.TP
.B \-\-dump\-strings
Rwnowanik \fB\-D\fP.
.TP
.B \-\-help
Wywietla na standardowym wyjciu komunikat o uytkowaniu i pomylnie
koczy prac.
.TP
.PD 0
\fB\-\-init\-file\fP \fIplik\fP
.TP
\fB\-\-rcfile\fP \fIplik\fP
.PD
Wykonuje polecenia z podanego
.I pliku
zamiast ze standardowego osobistego pliku inicjujcego
.IR ~/.bashrc ,
jeli powoka jest interaktywna.
Zobacz
.SM
.B WYWOANIE
poniej.
.TP
.B \-\-login
Sprawia, e
.B bash
dziaa tak, jakby zosta wywoany jako powoka zgoszeniowa (login shell).
Zobacz
.SM
.B WYWOANIE
poniej.
.TP
.B \-\-noediting
Nie uywa biblioteki GNU
.B readline
do odczytu wierszy polece w trybie interaktywnym.
.TP
.B \-\-noprofile
Nie odczytuje ani oglnosystemowego pliku startowego
.FN /etc/profile
ani adnego z osobistych plikw inicjujcych
.IR ~/.bash_profile ,
.IR ~/.bash_login
czy
.IR ~/.profile .
Domylnie,
.B bash
czyta te pliki gdy jest wywoany jako powoka zgoszeniowa
(zobacz
.SM
.B WYWOANIE
poniej).
.TP
.B \-\-norc
Nie odczytuje i nie wykonuje osobistego pliku inicjujcego
.I ~/.bashrc
jeli powoka jest interaktywna. Opcja ta jest domylnie wczona, jeeli
powok wywoano jako
.BR sh .
.TP
.B \-\-posix
Zmienia zachowanie \fBbash\fP tam, gdzie operacja domylna rni si od
standardu POSIX 1003.2 tak, by dostosowa si do niego (\fItryb posix\fP).
.TP
.B \-\-restricted
Powoka staje si okrojona (zobacz
.SM
.B "POWOKA OKROJONA"
poniej).
.TP
.ig
.B \-\-rpm-requires
Tworzy list plikw wymaganych do uruchomienia skryptu powoki. Implikuje
to '-n' i podlega tym samym ograniczeniom, co sprawdzanie bdw podczas
kompilacji;
Nachylone w lewo apostrofy (backticks), testy [] i obliczenia eval nie s
analizowane, wic pewne zalenoci mog by pominite.
..
.TP
.B \-\-verbose
Rwnowanik opcji  \fB\-v\fP.
.TP
.B \-\-version
Pokazuje na standardowym wyjciu informacj o wersji tego egzemplarza
.B bash
i pomylnie koczy prac.
.PD
.SH ARGUMENTY
Jeli po przetworzeniu opcji pozostaj jakie argumenty, a nie podano ani opcji
.B \-c
ani
.BR \-s ,
to zakada si, e pierwszy argument jest nazw pliku zawierajcego
polecenia powoki.
Jeeli
.B bash
zosta wywoany w taki sposb, to
.B $0
przypisywana jest nazwa pliku z poleceniami, a parametrom pozycyjnym pozostae
argumenty.
.B Bash
odczytuje i wykonuje polecenia z tego pliku, a nastpnie koczy prac.
Kod zakoczenia \fBbash\fPa jest wwczas kodem zakoczenia ostatniego
wykonanego polecenia skryptu.
Jeli nie wykonano adnego polecenia, to kod zakoczenia wynosi 0.
.SH WYWOANIE
\fIPowoka zgoszeniowa\fP (login shell) to taka, w ktrej pierwszym znakiem
zerowego argumentu jest
.BR \- ,
lub taka, ktr uruchomiono z opcj
.BR \-\-login .
.PP
Powoka \fIinteraktywna\fP to taka, ktr uruchomiono bez argumentw
innych ni opcje i bez opcji
.BR \-c ;
zarwno jej standardowe wejcie jak
i wyjcie powizane jest z terminalami (tak jak okrelia to funkcja
.IR isatty (3)),
albo taka, ktr uruchomiono z opcj
.BR \-i .
.SM
Jeli
.B bash
jest interaktywny, to ustawiane jest
.B PS1
za
.B $\-
zawiera
.BR i ;
pozwala to skryptowi powoki lub plikowi startowemu na sprawdzanie tego stanu.
.PP
Ponisze akapity opisuj, jak
.B bash
wykonuje swoje pliki startowe.
Jeli ktry z tych plikw istnieje, ale nie moe by odczytany, to
.B bash
zgasza bd.
Tyldy (~) w nazwach plikw interpretowane s wedug regu opisanych poniej
w czci
.B "Interpretacja tyld"
sekcji
.SM
.BR INTERPRETACJA .
.PP
Gdy
.B bash
wywoywany jest jako powoka zgoszeniowa lub jako powoka nie-interaktywna
z opcj \fB\-\-login\fP, w pierwszej kolejnoci czyta i wykonuje polecenia
z pliku \fI/etc/profile\fP, jeli takowy istnieje.
Po odczytaniu tego pliku, szuka \fI~/.bash_profile\fP,
\fI~/.bash_login\fP i \fI~/.profile\fP, w tej kolejnoci, po czym odczytuje
i wykonuje polecenia z pierwszego istniejcego i dajcego si odczyta.
Mona posuy si opcj
.B \-\-noprofile
podczas uruchamiania powoki, by zakaza takiego zachowania.
.PP
Podczas koczenia pracy powoki zgoszeniowej,
.B bash
czyta i wykonuje polecenia z pliku \fI~/.bash_logout\fP, jeli taki istnieje.
.PP
Jeeli uruchamiana jest powoka interaktywna nie bdca powok zgoszeniow,
.B bash
czyta i wykonuje polecenia z \fI~/.bashrc\fP, jeli taki plik istnieje.
Moe to by zakazane za pomoc opcji
.BR \-\-norc .
Opcja \fB\-\-rcfile\fP \fIplik\fP wymusi
odczyt i wykonanie polece z \fIpliku\fP zamiast z \fI~/.bashrc\fP.
.PP
Jeli
.B bash
startuje w trybie nie-interaktywnym, na przykad w celu uruchomienia
skryptu powoki, to szuka w rodowisku zmiennej
.SM
.BR BASH_ENV ,
interpretuje jej warto, jeli j znalaz, i uywa otrzymanej wartoci
jako nazwy pliku do odczytania i wykonania.
.B Bash
zachowuje si tak, jakby byy wykonane nastpujce polecenia:
.sp .5
.RS
.if t \f(CWif [ \-n "$BASH_ENV" ]; then . "$BASH_ENV"; fi\fP
.if n if [ \-n "$BASH_ENV" ]; then . "$BASH_ENV"; fi
.RE
.sp .5
ale do szukania nazwy pliku nie jest uywana warto zmiennej
.SM
.BR PATH .
.PP
Jeeli
.B bash
wywoano pod nazw
.BR sh ,
to prbuje on naladowa zachowanie startowe historycznych wersji
.B sh
tak cile jak to jest moliwe, przy rwnoczesnym spenianiu standardu POSIX.
Wywoany jako powoka interaktywna lub powoka nie-interaktywna z opcj
\fB\-\-login\fP, usiuje na pocztku odczyta i wykona polecenia z
.I /etc/profile
i
.IR ~/.profile ,
w tej kolejnoci.
W celu zakazania tego zachowania mona uy opcji
.BR \-\-noprofile .
Wywoany jako powoka interaktywna pod nazw
.BR sh ,
.B bash
poszukuje zmiennej
.SM
.BR ENV ,
interpretuje jej warto, jeli jest zdefiniowana, i posuguje si otrzyman
wartoci jako nazw pliku, ktry ma by odczytany i wykonany.
Poniewa powoka wywoana jako
.B sh
nie usiuje czyta ani wykonywa polece z jakichkolwiek innych plikw
startowych, opcja
.B \-\-rcfile
nie ma adnych skutkw.
Powoka nie-interaktywna wywoana pod nazw
.B sh
nie prbuje czyta adnych plikw startowych.
Wywoany jako
.BR sh ,
.B bash
wchodzi w tryb
.I posix
po odczycie plikw startowych.
.PP
Gdy
.B bash
uruchomiony jest w trybie
.IR posix ,
jak z opcj
.B \-\-posix
wiersza polece, kieruje si standardem POSIX dla plikw startowych.
W trybie tym, powoka interaktywna interpretuje zmienn
.SM
.B ENV
a polecenia odczytywane i wykonywane s z pliku, ktrego nazw jest
zinterpretowana warto.
Nie s czytane inne pliki startowe.
.PP
.B Bash
usiuje rozstrzygn, czy jest uruchomiony przez demona powoki zdalnej,
zwykle \fIrshd\fP.
Jeeli stwierdzi, e zosta uruchomiony przez \fIrshd\fP, to odczytuje
i wykonuje polecenia z \fI~/.bashrc\fP, jeli plik ten istnieje i daje
si czyta. Nie bdzie tego robi wywoany jako \fBsh\fP.
Mona posuy si opcj
.BR \-\-norc ,
by zakaza tego zachowania oraz opcj
.BR \-\-rcfile ,
by wymusi czytanie innego pliku, ale \fIrshd\fP zazwyczaj nie wywouje
powoki z tymi opcjami ani nie pozwala na ich podanie.
.PP
Jeli powoka zostaa uruchomiona z efektywnym id uytkownika (grupy) rnym
od id rzeczywistego, a nie podano opcji \fB\-p\fP, to nie s odczytywane
adne pliki startowe, funkcje powoki nie s dziedziczone ze rodowiska,
zmienna
.SM
.BR SHELLOPTSP ,
jeli jest taka w rodowisku, jest ignorowana
a efektywny identyfikator uytkownika jest ustawiany na jego identyfikator
rzeczywisty.
Jeli przy wywoaniu podano opcj \fB\-p\fP, to zachowanie startowe jest
takie samo, ale nie jest resetowany efektywny id uytkownika.
.SH DEFINICJE
.PP
W pozostaej czci tego dokumentu uywane s ponisze definicje.
.PD 0
.TP
.B odstp
Spacja lub znak tabulacji.
.TP
.B sowo
Sekwencja znakw uwaana przez powok za pojedyncz jednostk. Znana te jako
.BR token .
.TP
.B nazwa
Jest to
.I sowo
skadajce si wycznie ze znakw alfanumerycznych i znakw podkrelenia,
i rozpoczynajce si znakiem alfabetycznym lub podkreleniem. Wspominane
rwnie jako
.BR identyfikator .
.TP
.B metaznak
Znak, ktre, gdy nie jest cytowany, oddziela sowa. Jeden z poniszych:
.br
.RS
.PP
.if t \fB|  &  ;  (  )  <  >  spacja  tab\fP
.if n \fB|  & ; ( ) < > spacja tab\fP
.RE
.PP
.TP
.B operator sterujcy
\fItoken\fP penicy funkcj sterujc. Jest to jeden z poniszych symboli:
.RS
.PP
.if t \fB\(bv\(bv  &  &&  ;  ;;  (  )  |  <nowalinia>\fP
.if n \fB|| & && ; ;; ( ) | <nowalinia>\fP
.RE
.PD
.SH "SOWA ZASTRZEONE"
\fISowa zastrzeone\fP (reserved words) to takie, ktre maj dla powoki
specjalne znaczenie.
Nastpujce sowa s rozpoznawane jako zastrzeone, gdy nie s cytowane i
wystpuj albo jako pierwsze sowo polecenia prostego (zobacz
.SM
.B GRAMATYKA POWOKI
poniej) albo trzecie sowo polece
.B case
lub
.BR for ;
.if t .RS
.PP
.B
.if n ! case  do done elif else esac fi for function if in select then until while { } time [[ ]]
.if t !    case    do    done    elif    else    esac    fi    for    function    if    in    select    then    until    while    {    }    time    [[    ]]
.if t .RE
.RE
.SH "GRAMATYKA POWOKI"
.SS Polecenia proste
.PP
\fIPolecenie proste\fP jest sekwencj opcjonalnych przypisa zmiennych,
po ktrej nastpuj rozdzielane przez \fBodstp\fP sowa i przekierowania,
a zakoczon \fIoperatorem sterujcym\fP. Pierwsze sowo okrela polecenie,
jakie ma zosta wykonane i jest przekazywane jako argument numer zero.
Pozostae sowa s przekazywane jako argumenty wywoywanego polecenia.
.PP
Wartoci zwracan \fIpolecenia prostego\fP jest jego kod zakoczenia lub
128+\fIn\^\fP jeeli polecenie przerwane jest sygnaem
.IR n .
.SS Potoki
.PP
\fIPotok\fP jest sekwencj jednego lub wicej polece rozdzielonych znakiem
.BR | .
Formatem potoku jest:
.RS
.PP
[\fBtime\fP [\fB\-p\fP]] [ ! ] \fIpolecenie\fP [ \fB|\fP \fIpolecenie2\fP ... ]
.RE
.PP
Standardowe wyjcie z
.I polecenia
poczone jest za porednictem potoku ze standardowym wejciem
.IR polecenia2 .
Poczenie to wykonywane jest przed moliwymi przekierowaniami podanymi dla
polecenia (zobacz poniej
.SM
.BR PRZEKIEROWANIE .
.PP
Jeeli potok poprzedza zastrzeone sowo
.BR ! ,
to kod zakoczenia takiego potoku jest negacj (NOT) kodu
zakoczenia ostatniego polecenia. W przeciwnym wypadku, kodem potoku jest
kod zakoczenia ostatniego polecenia.
Powoka oczekuje na zakoczenie (terminate) wszystkich polece w potoku
przed zwrceniem wartoci.
.PP
Jeeli potok jest poprzedzony sowem zastrzeonym
.BR time ,
to po jego zakoczeniu podawany jest czas wykonywania, jak
rwnie czas uytkownika i czas systemu zuyty na wykonanie.
Opcja \fB\-p\fP zmienia format tworzonych wynikw na
okrelony przez POSIX.
Do sformatowania acucha okrelajcego, jak powinna by wywietlana
informacja o czasach, mona ustawi zmienn
.BR TIMEFORMAT ;
zobacz opis
.SM
.B TIMEFORMAT
w
.B "Zmienne powoki"
poniej.
.PP
Kade polecenie w potoku uruchamiane jest jako odrbny proces (tj. w
podpowoce).
.SS Listy
.PP
\fILista\fP jest potokiem lub sekwencj kilku potokw rozdzielonych jednym
z operatorw
.BR ; ,
.BR & ,
.BR &&
lub
.BR \(bv\(bv ,
i opcjonalnie zakoczon jednym ze znakw
.BR ; ,
.BR &
lub
.BR <nowalinia> .
.PP
Spord tych operatorw listowych,
.B &&
i
.B \(bv\(bv
maj ten sam priorytet, nastpujce po nich
.B ;
i
.BR &,
rwnie maj rwny midzy sob priorytet.
.PP
Jeli polecenie zakoczone jest operatorem sterujcym
.BR & ,
to powoka wykonuje je w \fItle\fP (background) w podpowoce.
Powoka macierzysta nie oczekuje na zakoczenie polecenia, a zwracany
kod wynosi 0. Polecenia oddzielane znakiem rednika
.B ;
wykonywane s sekwencyjnie; powoka oczekuje na zakoczenie
pracy przez kade z nich po kolei. Zwracany kod jest kodem zakoczenia
ostatniego wykonanego polecenia.
.PP
Operatory sterujce
.B &&
i
.B \(bv\(bv
oznaczaj odpowiednio listy AND i OR. Lista AND
ma posta
.RS
.PP \fIpolecenie1\fP \fB&&\fP \fIpolecenie2\fP
.RE
.PP
.I polecenie2
wykonywane jest wtedy, i tylko wtedy, gdy
.I polecenie1
zwraca zerowy kod zakoczenia.
.PP
Lista OR ma posta
.RS
.PP
\fIpolecenie1\fP \fB\(bv\(bv\fP \fIpolecenie2\fP
.PP
.RE
.PP
.I polecenie2
jest wykonywane wtedy, i tylko wtedy, gdy
.I polecenie1
zwraca niezerowy kod zakoczenia.
Kod zwracany przez listy AND i OR jest kodem zakoczenia ostatniego
wykonanego polecenia listy.
.SS Polecenia zoone
.PP
\fIPolecenie zoone\fP (compound command) jest jednym z poniszych:
.TP
(\fIlista\fP)
\fIlista\fP wykonywana jest w podpowoce. Przypisania zmiennych i polecenia
wbudowane wpywajce na rodowisko powoki nie zachowuj swoich skutkw po
zakoczeniu polecenia. Zwracanym kodem jest kod zakoczenia \fIlisty\fP.
.TP
{ \fIlista\fP; }
\fIlista\fP jest po prostu wykonywana w biecym rodowisku powoki.
\fIlista\fP musi by zakoczona znakiem nowej linii lub rednika. Nazywane
jest to \fIpoleceniem grupowania\fP. Zwracanym kodem jest kod zakoczenia
\fIlisty\fP.
Naley pamita, e w przeciwiestwie do metaznakw \fB(\fP i \fB\)\fP,
\fB{\fP i \fB}\fP s \fIsowami zastrzeonymi\fP i aby zostay rozpoznane
musz si pojawi tam, gdzie dozwolone jest uycie sw zastrzeonych.
Poniewa nie powoduj podziau na sowa, musz by oddzielone od \fIlisty\fP
za pomoc biaego znaku.
.TP
((\fIwyraenie\fP))
\fIwyraenie\fP interpretowane jest zgodnie z zasadami opisanymi poniej
w sekcji
.SM
.BR "OBLICZANIE WYRAE ARYTMETYCZNYCH" .
Jeli warto wyraenia jest niezerowa, to kodem zwracanym jest 0;
w przeciwnym razie kodem zwracaym jest 1. Jest to cile rwnowane
konstrukcji \fBlet "\fIwyraenie\fP"\fR.
.TP
\fB[[\fP \fIwyraenie\fP \fB]]\fP
Zwraca kod 0 lub 1 w zalenoci od interpretacji wyraenia warunkowego
\fIwyraenie\fP. Wyraenia zoone s ze skadowych (primaries)
opisanych poniej w opcji
.SM
.BR "WYRAENIA WARUNKOWE" .
Na sowach pomidzy \fB[[\fP a \fB]]\fP nie s wykonywane rozwinicia
nazw plikw ani podzia na sowa;
s natomiast wykonywane: interpretacja tyld, parametrw i zmiennych,
interpretacja wyrae arytmetycznych, podstawianie wynikw polece,
podstawianie wynikw procesw i usunicia cytowa.
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
Gdy uywane s operatory \fB==\fP i \fB!=\fP, acuch na prawo od operatora
traktowany jest jak wzorzec i dopasowywany zgodnie z zasadami opisanymi
poniej w sekcji \fBDopasowywanie wzorcw\fP. Wartoci zwracan jest 0
jeli acuch odpowiednio pasuje lub nie pasuje do wzorca,
za 1 w przeciwnym przypadku.
Mona zacytowa dowoln cz wzorca w celu wymuszenia dopasowywania jej
jako acucha.
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
Wyraenia mona czy przy pomocy nastpujcych operatorw, wymienionych
w kolejnoci malejcego priorytetu:
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
.RS
.PD 0
.TP
.B ( \fIwyraenie\fP )
Zwraca warto \fIwyraenia\fP.
Moe suy do uniewanienia zwykej kolejnoci operatorw.
.TP
.B ! \fIwyraenie\fP
Prawda jeeli
.I wyraenie
jest faszywe.
.TP
\fIwyraenie1\fP \fB&&\fP \fIwyraenie2\fP
Prawda jeli zarwno
.I wyraenie1
jak i
.I wyraenie2
s prawdziwe.
.TP
.if t \fIwyraenie1\fP \fB\(bv\(bv\fP \fIwyraenie2\fP
.if n \fIwyraenie1\fP \fB||\fP \fIwyraenie2\fP
Prawda jeli cho jedno spord
.I wyraenie1
lub
.I wyraenie2
jest prawdziwe.
.PD
.LP
Operatory \fB&&\fP i
.if t \fB\(bv\(bv\fP
.if n \fB||\fP
nie wykonuj \fIwyraenia2\fP jeeli warto \fIwyraenia1\fP wystarcza do
okrelenia wartoci, jaka zostanie zwrcona przez cae wyraenie warunkowe.
.RE
.TP
\fBfor\fP \fInazwa\fP [ \fBin\fP \fIsowo\fP ] ; \fBdo\fP \fIlista\fP ; \fBdone\fP
Interpretowane s sowa nastpujce po \fBin\fP, tworzc list elementw.
Zmiennej \fInazwa\fP nadawana jest kolejno warto kadego elementu tej
listy i kadorazowo wykonywana jest \fIlista\fP polece.  Jeeli pominito
\fBin\fP \fIsowo\fP, to polecenie \fBfor\fP wykonuje \fIlist\fP po jednym
razie dla kadego ustawionego parametru pozycyjnego
(zobacz
.SM
.B PARAMETRY
poniej).
Zwracanym kodem jest kod zakoczenia ostatniego wykonanego polecenia.
Jeli interpretacja elementw nastpujcych po \fBin\fP daje w wyniku pust
list, to nie s wykonywane adne polecenia i zwracany jest kod 0.
.TP
\fBfor\fP (( \fIwyr1\fP ; \fIwyr2\fP ; \fIwyr3\fP )) ; \fBdo\fP \fIlista\fP ; \fBdone\fP
Na pocztku obliczane jest wyraenie arytmetyczne \fIwyr1\fP, zgodnie
z zasadami opisanymi poniej w
.SM
.BR "OBLICZANIE WYRAE ARYTMETYCZNYCH" .
Nastpnie wielokrotnie obliczane jest \fIwyr2\fP, a do osignicia przez
nie wartoci zero.
Kadorazowo gdy obliczone \fIwyr2\fP jest niezerowe, wykonywana jest
\fIlista\fP i obliczane jest wyraenie arytmetyczne \fIwyr3\fP.
Jeli pominito ktre z wyrae, to zachowuje si ono tak, jakby przyjmowao
warto 1.
Zwracanym kodem jest kod zakoczenia ostatniego wykonanego polecenia
\fIlisty\fP, lub fasz jeli ktre z wyrae jest niepoprawne.
.TP
\fBselect\fP \fInazwa\fP [ \fBin\fP \fIsowo\fP ] ; \fBdo\fP \fIlista\fP ; \fBdone\fP
Interpretowana jest lista sw nastpujcych po \fBin\fP, tworzc list
elementw. Zestaw zinterpretowanych sw wypisywany jest na standardowym wyjciu,
kade poprzedzone liczb kolejn. Jeli pominito \fBin\fP \fIsowo\fP, to
wypisywane s parametry pozycyjne (zobacz
.SM
.B PARAMETRY
poniej).
Nastpnie wywietlana jest zachta
.B PS3
i czytany jest wiersz ze standardowego wejcia. Jeeli wiersz skada si
z liczby odpowiadajcej jednemu z wywietlonych sw, to zmiennej
.I nazwa
przypisywana jest warto tego sowa.
Jeli wiersz jest pusty, sowa i zachta wywietlane s ponownie. Jeeli
odczytano EOF, to polecenie koczy prac. Kada inna warto
powoduje, e
.I nazwie
zostanie przypisany acuch pusty. Odczytany wiersz zachowywany jest w
zmiennej
.BR REPLY .
.I lista
wykonywana jest po kadym wyborze, dopki nie zostanie wykonane polecenie
.BR break .
Kodem zakoczenia
.B select
jest kod zakoczenia ostatniego wykonanego polecenia
.IR listy
lub zero jeli nie wykonano adnych polece.
.TP
\fBcase\fP \fIsowo\fP \fBin\fP [ [(] \fIwzorzec\fP [ \fB|\fP \fIwzorzec\fP ] \
... ) \fIlista\fP ;; ] ... \fBesac\fP
Polecenie \fBcase\fP najpierw interpretuje \fIsowo\fP i prbuje dopasowa
uzyskany wynik kadego z \fIwzorcw\fP po kolei, posugujc si tymi samymi
reguami dopasowywania, co dla rozwijania nazw ciekowych (zobacz
.B Rozwijanie nazw ciekowych
poniej). Gdy znalezione zostanie dopasowanie, wykonywana jest odpowiadajca
mu \fIlista\fP. Po pierwszym dopasowaniu nie s dokonywane prby dopasowania
pozostaych wzorcw. Jeli aden ze wzorcw nie pasuje do kodem zakoczenia
jest zero. W przeciwnym razie jest rwny kodowi zakoczenia ostatniego
z wykonanych polece \fIlisty\fP.
.TP
\fBif\fP \fIlista\fP; \fBthen\fP \fIlista;\fP \
[ \fBelif\fP \fIlista\fP; \fBthen\fP \fIlista\fP; ] ... \
[ \fBelse\fP \fIlista\fP; ] \fBfi\fP
Wykonywana jest
.I lista
wystpujca po
.BR if .
Jeeli jej kod zakoczenia jest zerowy, to wykonywana jest \fIlista\fP
klauzuli \fBthen\fP. W przeciwnym wypadku, wykonywana jest \fIlista\fP
kadego \fBelif\fP po kolei; jeli kod zakoczenia ktrej wynosi 0, to
wykonywana jest \fIlista\fP \fBthen\fP i polecenie jest koczone. Jeeli
nie wystpi aden z powyszych przypadkw, to wykonywana jest \fIlista\fP
wystpujca po klauzuli \fBelse\fP, jeli takowa istnieje. Kodem
zakoczenia jest kod ostatniego wykonanego polecenia listy lub zero jeli
aden z warunkw nie okaza si prawdziwy.
.TP
.PD 0
\fBwhile\fP \fIlista\fP; \fBdo\fP \fIlista\fP; \fBdone\fP
.TP
\fBuntil\fP \fIlista\fP; \fBdo\fP \fIlista\fP; \fBdone\fP
.PD
Polecenie \fBwhile\fP powtarza wykonywanie \fIlisty\fP podanej po \fBdo\fP
tak dugo, jak dugo ostatnie polecenie \fIlisty\fP \fBwhile\fP zwraca
zerowy kod zakoczenia.  Polecenie \fBuntil\fP dziaa identycznie jak
\fBwhile\fP, poza tym, e warunek jest zanegowany:
\fBdo\fP \fIlista\fP wykonywane jest tak dugo, jak dugo ostatnie polecenie
\fIlisty\fP \fBuntil\fP zwraca niezerowy kod zakoczenia.
Kod zakoczenia polece \fBwhile\fP i \fBuntil\fP jest rwny kodowi
zakoczenia ostatniego z wykonanych polece \fIlisty\fP \fBdo\fP lub zeru
jeli adne nie zostao wykonane.
.TP
[ \fBfunction\fP ] \fInazwa\fP () { \fIlista\fP; }
Definuje to funkcj nazwan \fInazwa\fP. \fICiaem\fP funkcji jest
\fIlista\fP polece zawarta pomidzy { i }. Lista ta jest wykonywana w za
kadym razem gdy \fInazwa\fP wystpuje jako polecenie proste. Kodem
zakoczenia funkcji jest kod zakoczenia ostatniego z wykonanych polece
jej ciaa. (Zobacz
.SM
.B FUNKCJE
poniej.)
.SH KOMENTARZE
W powoce nie-interaktywnej lub w powoce interaktywnej, w ktrej wczono
opcj
.B interactive_comments
do opcji wbudowanych
.BR shopt (zobacz
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
poniej) sowo rozpoczynajce si od znaku
.B #
powoduje, e sowo to i wszystkie pozostae znaki w tym wierszu bd
ignorowane. Powoka interaktywna bez wczonej opcji
.B interactive_comments
nie pozwala na komentarze. Opcja
.B interactive_comments
jest domylnie wczona w powokach interaktywnych.
.SH CYTOWANIE
\fICytowanie\fP suy do usuwania specjalnego znaczenia dla powoki pewnych
znakw lub sw. Cytowanie mona stosowa do wyczania specjalnego
traktowania znakw specjalnych, zapobiegania rozpoznawaniu sw
zastrzeonych jako takich oraz do zapobiegania podstawianiu parametrw.
.PP
Kady z \fImetaznakw\fP podanych powyej w
.SM
.B DEFINICJACH
posiada dla powoki specjalne znaczenie i musi by cytowany, jeli ma
oznacza samego siebie.
.PP
Gdy uywane s funkcje interpretacji historii polece, znak \fIinterpretacji
historii\fP, zwykle \fB!\fP, musi by cytowany, jeli chce si unikn
interpretacji historii.
.PP
Istniej trzy mechanizmy cytowania:
.IR "znak specjalny" (escape character) ,
apostrofy (pojedyncze cudzysowy) i cudzysowy zwyke (podwjne).
.PP
Niecytowany odwrotny ukonik (\fB\e\fP) jest
.IR "znakiem specjalnym" .
Chroni on przed interpretacj dosown warto nastpujcego po nim znaku,
z wyjtkiem <nowejlinii>. Jeli pojawi si para \fB\e\fP<nowalinia> a sam
odwrotny ukonik nie jest cytowany, to traktowana jest ona jak kontynuacja
wiersza (to znaczy, usuwana jest ze strumienia wejciowego i w efekcie
ignorowana).
.PP
Ujcie znakw w apostrofy chroni dosowne wartoci kadego z nich. Apostrof
nie moe pojawi si pomidzy innymi apostrofami, nawet jeli jest
poprzedzony odwrotnym ukonikiem.
.PP
Ujcie znakw w cudzysowy chroni dosowne wartoci kadego z nich, za
wyjtkiem
.BR $ ,
.BR `
i
.BR \e .
Znaki
.B $
i
.B `
zachowuj swe specjalne znaczenie wewntrz cudzysoww. Odwrotny ukonik
zachowuje specjalne znaczenie tylko, gdy wystpuje po nim jeden z
poniszych znakw:
.BR $ ,
.BR ` ,
\^\fB"\fP\^,
.BR \e
lub
.BR <nowalinia> .
Cudzysw moe by cytowany wewntrz cudzysoww przez poprzedzenie go
odwrotnym ukonikiem.
.PP
Parametry specjalne
.B *
i
.B @
posiadaj specjalne znaczenie wewntrz cudzysoww (zobacz
.SM
.B PARAMETRY
poniej).
.PP
Sowa postaci \fB$\fP'\fIacuch\fP' traktowane s specjalnie. Sowo
takie interpretowane jako \fIacuch\fP, w ktrym znaki poprzedzone
odwrotnym ukonikiem zastpowane s wedug standardu ANSI C. Sekwencje
specjalne z odwrotnym ukonikiem, jeli wystpuj, dekodowane s
nastpujco:
.RS
.PD 0
.TP
.B \ea
alarm (dzwonek)
.TP
.B \eb
backspace
.TP
.B \ee
znak escape
.TP
.B \ef
znak wysuwu strony (form feed)
.TP
.B \en
znak nowej linii (new line)
.TP
.B \er
powrt karetki (carriage return)
.TP
.B \et
tabulacja pozioma (horizontal tab)
.TP
.B \ev
tabulacja pionowa (vertical tab)
.TP
.B \e\e
odwrotny ukonik (backslash)
.TP
.B \e'
apostrof
.TP
.B \e\fInnn\fP
omiobitowy znak, ktrego wartoci jest semkowa liczba \fInnn\fP
(jedna do trzech cyfr)
.TP
.B \ex\fInnn\fP
omiobitowy znak, ktrego wartoci jest szesnastkowa liczba \fInnn\fP
(jedna do trzech cyfr szesnastkowych)
.PD
.RE
.LP
Przetumaczony wynik jest pojedynczo cytowany, tak jakby nie byo znaku
dolara.
.PP
Ujty w cudzysowy acuch poprzedzony znakiem dolara (\fB$\fP) spowoduje,
e acuch zostanie zinterpretowany zgodnie z biecymi ustawieniami
regionalnymi (locale). Jeli ustawione s one na \fBC\fP lub \fBPOSIX\fP,
to znak dolara jest ignorowany. Jeeli acuch jest tumaczony i zamieniany,
to zastpienie jest podwjnie cytowane.
.SH PARAMETRY
.I Parametr
jest elementem przechowujcym wartoci. Moe on by
.IR nazw ,
liczb lub jednym ze znakw specjalnych podanych poniej w sekcji
.BR "Parametry specjalne" .
Dla celw powoki
.I zmienna
jest parametrem oznaczanym przez
.IR nazw .
Zmienna posiada \fIwarto\fP i zero lub wicej \fIatrybutw\fP.
Warto atrybutom przypisuje si za pomoc polecenia wbudowanego
.B declare
(zobacz opis tego polecenia poniej, w sekcji
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
.PP
Parametr jest ustawiony jeli przypisano mu warto. acuch pusty jest
poprawn wartoci. Po ustawieniu zmiennej, moe by ona
uniewaniona wycznie przez uycie wbudowanego polecenia
.B unset
(zobacz poniej
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
.PP
Do
.I zmiennej
mona wykona przypisanie przy pomocy instrukcji postaci
.RS
.PP
\fInazwa\fP=[\fIwarto\fP]
.RE
.PP
Jeeli nie podano
.IR wartoci ,
to zmiennej przypisywany jest acuch pusty. Wszystkie
.I wartoci
przechodz przez interpretacj tyld, podstawianie parametrw, interpretacj
zmiennych, podstawianie wynikw polece,
interpretacj wyrae arytmetycznych i usuwanie cytowa (zobacz poniej
.SM
.BR INTERPRETACJA ).
Jeeli zmienna ma ustawiony atrybut
.BR integer " (cakowita),"
to
.I warto
podlega interpretacjom wyrae arytmetycznych, nawet jeli nie uyto
interpretacji $((...)). Zobacz poniej
.BR "Interpretacja wyrae arytmetycznych" .
Nie jest wykonywane dzielenie na sowa, z wyjtkiem \fB"$@"\fP, jak
wyjaniono to poniej w sekcji
.BR "Parametry specjalne" .
Nie jest wykonywane rozwijanie nazw plikw.
Instrukcje przypisania mog si te pojawia jako argumenty polece
wbudowanych
.BR declare ,
.BR typeset ,
.BR export ,
.BR readonly
i
.BR local .
.SS Parametry pozycyjne
.PP
.I Parametr pozycyjny
to parametr okrelany cyfr lub cyframi, innymi ni pojedyncza cyfra 0.
Parametrom pozycyjnym nadawane s wartoci argumentw powoki (w czasie jej
wywoania). Wartoci te mog by ponownie nadawane przy pomocy wbudowanego
polecenia
.BR set .
Do parametrw pozycyjnych nie mona wykona przypisania przy pomocy
instrukcji przypisania.
Parametry pozycyjne s tymczasowo zastpowane podczas wykonywania funkcji
powoki (zobacz poniej
.SM
.BR FUNKCJE ).
Jeeli interpretowany jest parametr pozycyjny okrelany wicej ni jedn
cyfr, to musi by ujty w nawiasy (zobacz poniej
.BR INTERPRETACJA ).
.SS Parametry specjalne
Powoka kilka parametrw traktuje specjalnie. Do parametrw tych mona si
wycznie odwoywa; nie jest dozwolone przypisywanie im wartoci.
.PP
.PD 0
.TP
.B *
Interpretowane jest jako parametry pozycyjne, poczwszy od pierwszego. Gdy
interpretacja pojawia si wewntrz cudzysoww, to parametr ten
interpretowany jest jako pojedyncze sowo z wartociami kadego
z parametrw rozdzielonymi pierwszym znakiem zmiennej specjalnej
.SM
.BR IFS .
To znaczy, "\fB$*\fP" jest rwnowane
"\fB$1\fP\fIc\fP\fB$2\fP\fIc\fP\fB...\fP", gdzie
.I c
jest pierwszym znakiem wartoci zmiennej
.SM
.BR IFS .
Jeeli
.SM
.B IFS
nie jest ustawione, to parametry oddzielane s spacjami.
Jeli
.SM
.B IFS
jest acuchem pustym, to parametry s ze sob poczone bez
rozdzielajcych je separatorw.
.TP
.B @
Interpretowane jako parametry pozycyjne, poczwszy od pierwszego. Gdy
interpretacja pojawia si wewntrz cudzysoww, to kady parametr
interpretowany jest jako odrbne sowo. To znaczy, "\fB$@\fP" jest
rwnowane "\fB$1\fP" "\fB$2\fP" ...  Jeli nie ma adnych parametrw
pozycyjnych, "\fB$@\fP" i
.B $@
interpretowane s jako nic (tj. s usuwane).
.TP
.B #
Interpretowane jako liczba parametrw pozycyjnych, podana dziesitnie.
.TP
.B ?
Interpretowane jako kod zakoczenia ostatnio wykonanego potoku
pierwszoplanowego.
.TP
.B \-
Interpretowane jako biece flagi opcji, takie jakie zostay podane podczas
wywoania, ustawione przy pomocy wbudowanego polecenia
.B set
lub ustawione przez sam powok (tak jak opcja
.BR \-i ).
.TP
.B $
Interpretowany jest jako identyfikator procesu powoki. W podpowoce (),
interpretowany jest jako ID procesu biecej powoki, nie za podpowoki.
.TP
.B !
Interpretowany jako ID procesu ostatnio wykonywanego polecenia ta
(polecenia asynchronicznego).
.TP
.B 0
Interpretowany jako nazwa powoki lub skryptu powoki. Ustawiane jest to na
etapie inicjowania powoki. Jeeli
.B bash
wywoywany zosta z plikiem polece, to
.B $0
ustawiane jest na nazw tego pliku. Jeli
.B bash
zosta uruchomiony z opcj
.BR \-c ,
to
.B $0
jest ustawiane na pierwszy argument po acuchu, jaki ma zosta wywoany,
jeli taki wystpuje. W przeciwnym wypadku, ustawiany jest na nazw pliku
uyt do wywoania
.BR bash ,
jak podaje argument zerowy.
.TP
.B _
Podczas uruchamiania powoki, ustawiany na bezwzgldn nazw powoki lub
wykonywanego skryptu powoki przekazanego w licie argumentw.
Nastpnie, interpretowany jest jako ostatni argument poprzedniego polecenia,
po interpretacji.
Ustawiany rwnie na pen nazw pliku kadego polecenia wykonanego
i umieszczonego w rodowisku eksportowanym do tego polecenia.
Podczas sprawdzania poczty parametr ten przechowuje nazw aktualnie
sprawdzanego pliku poczty.
.PD
.SS Zmienne powoki
.PP
Powoka ustawia nastpujce zmienne:
.PP
.PD 0
.TP
.B BASH
Interpretowane jako pena nazwa pliku uyta do wywoania tego przebiegu
.BR
bash .
.TP
.B BASH_VERSINFO
Zmienna tablicowa tylko do odczytu, ktrej elementy zawieraj informacje
o wersji uruchomionego
.BR bash .
Wartoci przypisane elementom tablicy s nastpujce:
.sp .5
.RS
.PD 0
.TP 24
.B BASH_VERSINFO[\fR0\fP]
Gwny numer wersji, wydanie (\fIrelease\fP).
.TP
.B BASH_VERSINFO[\fR1\fP]
Poboczny numer wersji (\fIversion\fP).
.TP
.B BASH_VERSINFO[\fR2\fP]
Poziom at (patch level).
.TP
.B BASH_VERSINFO[\fR3\fP]
Wersja kompilatu (build version).
.TP
.B BASH_VERSINFO[\fR4\fP]
Status wydania (np. \fIbeta1\fP).
.TP
.B BASH_VERSINFO[\fR5\fP]
Warto \fBMACHTYPE\fP.
.PD
.RE
.TP
.B BASH_VERSION
Interpretowane jako acuch opisujcy wersj uruchomionego
.BR bash .
.TP
.B COMP_CWORD
Indeks w \fB${COMP_WORDS}\fP sowa zawierajcego biec pozycj kursora.
Zmienna ta jest dostpna wycznie w funkcjach powoki wywoanych
przez usugi programowalnego uzupeniania (zobacz poniej \fBProgramowalne
uzupenianie\fP).
.TP
.B COMP_LINE
Biecy wiersz polece.
Ta zmienna jest dostpna tylko w funkcjach powoki i poleceniach zewntrznych
wywoywanych przez usugi programowalnego uzupeniania (zobacz poniej
\fBProgramowalne uzupenianie\fP).
.TP
.B COMP_POINT
Indeks biecej pozycji kursora wzgldem pocztku biecego polecenia.
Jeeli kursor jest na kocu biecego polecenia, to warto tej zmiennej
jest rwna \fB${#COMP_LINE}\fP.
Ta zmienna jest dostpna tylko w funkcjach powoki i poleceniach zewntrznych
wywoywanych przez usugi programowalnego uzupeniania (zobacz poniej
\fBProgramowalne uzupenianie\fP).
.TP
.B COMP_WORDS
Zmienna tablicowa (patrz \fBTablice\fP poniej) skadajca si z pojedynczych
sw z aktualnego wiersza polece.
Zmienna ta jest dostpna wycznie w funkcjach powoki wywoanych
przez usugi programowalnego uzupeniania (zobacz poniej \fBProgramowalne
uzupenianie\fP).
.TP
.B DIRSTACK
Zmienna tablicowa (zobacz
.B Tablice
poniej) zawierajca biec zawarto stosu katalogw. Katalogi pojawiaj
si na stosie w kolejnoci, w jakiej s wywietlane przez wbudowane
.BR dirs .
Przypisanie do elementw tej zmienej tablicowej moe posuy do zmiany
katalogw ju wystpujcych na stosie, ale do dodania i usunicia katalogw
musz by uyte wbudowane
.B pushd
i
.BR popd .
Przypisanie wartoci tej zmiennej nie zmieni biecego katalogu.
Jeli
.SM
.B DIRSTACK
jest uniewanione, to traci swe specjalne waciwoci, nawet jeeli jest
nastpnie ponownie ustawione.
.TP
.B EUID
Interpretowane jako efektywny identyfikator biecego uytkownika, inicjowane
przy uruchamianiu powoki. Zmienna ta jest tylko do odczytu.
.TP
.B FUNCNAME
Nazwa aktualnie wykonywanej funkcji powoki. Zmienna ta istnieje tylko
podczas wykonywania funkcji powoki.
Prby przypisywania jej wartoci nie odnosz efektu i zwracaj kod bdu.
Jeeli
.SM
.B FUNCNAME
jest uniewanione, to traci swe specjalne waciwoci, nawet jeeli jest
nastpnie ponownie ustawione.
.TP
.B GROUPS
Zmienna tablicowa zawierajca list grup, ktrych czonkiem jest biecy
uytkownik. Prby przypisywania jej wartoci nie odnosz efektu i zwracaj
kod bdu.
Jeeli
.SM
.B GROUPS
jest uniewanione, to traci swe specjalne waciwoci, nawet jeeli jest
nastpnie ponownie ustawione.
.TP
.B HISTCMD
Licznik historii (indeks na licie historii polece) biecego polecenia.
Jeeli
.SM
.B HISTCMD
jest uniewanione, to traci swe specjalne waciwoci, nawet jeeli jest
nastpnie ponownie ustawione.
.TP
.B HOSTNAME
Automatycznie ustawiane na nazw aktualnego hosta.
.TP
.B HOSTTYPE
Automatycznie ustawiane na acuch unikalnie opisujcy typ maszyny,
na ktrej jest wykonywany
.BR bash .
Warto domylna zaley od systemu.
.TP
.B LINENO
Przy kadym odwoaniu do tego parametru powoka zastpuje jego warto
liczb dziesitn reprezentujc aktualny kolejny numer wiersza
(poczynajc od 1) skryptu lub funkcji. Nie zapewnia si, by warto ta
miaa znaczenie poza skryptem bd funkcj.
Jeli
.SM
.B LINENO
jest uniewanione, to traci swe specjalne waciwoci, nawet jeeli jest
nastpnie ponownie ustawione.
.TP
.B MACHTYPE
Automatycznie ustawiane na acuch w peni opisujcy typ systemu,
na ktrym jest wykonywany
.BR bash ,
w standardowym formacie GNU \fIcpu-firma-system\fP.
Warto domylna zaley od systemu.
.TP
.B OLDPWD
Poprzedni katalog roboczy ustawiony poleceniem
.BR cd .
.TP
.B OPTARG
Warto ostatniego, bdcego opcj, argumentu przetworzonego przez
wbudowane polecenie
.B getopts
(zobacz poniej
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
.TP
.B OPTIND
Numer (indeks) nastpnego argumentu, jaki ma zosta przetworzony przez
wbudowane polecenie
.B getopts
(zobacz poniej
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
.TP
.B OSTYPE
Automatycznie ustawiane na acuch opisujcy system operacyjny, w ktrym
jest wykonywany
.BR bash .
Warto domylna zaley od systemu.
.TP
.B PIPESTATUS
Zmienna tablicowa (zobacz
.B Tablice
poniej) zwierajca list kodw zakoczenia z procesw w ostatnio
wykonywanym potoku pierwszoplanowym (ktry moe zawiera pojedyncze
polecenie).
.TP
.B PPID
Identyfikator procesu macierzystego powoki. Zmienna ta jest tylko do
odczytu.
.TP
.B PWD
Biecy katalog roboczy, ustawiony poleceniem
.BR cd .
.TP
.B RANDOM
Za kadym razem, gdy nastpuje odwoanie do tego parametru, generowana jest
cakowita liczba losowa z zakresu od 0 do 32767. Sekwencj liczb losowych
mona zainicjowa przypisujc warto do
.SM
.BR RANDOM .
Jeeli
.SM
.B RANDOM
jest uniewaniona, to traci swe specjalne waciwoci, nawet jeeli jest
nastpnie ponownie ustawione.
.TP
.B REPLY
Ustawiona na wiersz wejcia odczytany wbudowanym poleceniem
.B read
jeli nie podano adnych jego argumentw.
.TP
.B SECONDS
Kadorazowo, gdy wystpuje odwoanie do tego parametru, zwracana jest
liczba sekund, jakie upyny od wywoania powoki. Jeeli do
.SM
.B SECONDS
zostanie przypisana warto, to warto zwracana przez kolejne odwoania
rwna liczbie sekund od czasu przypisania plus przypisana warto.
Jeeli
.SM
.B SECONDS
jest uniewanione, to traci swe specjalne waciwoci, nawet jeeli jest
nastpnie ponownie ustawione.
.TP
.B SHELLOPTS
Lista, rozdzielonych dwukropkami, wczonych opcji powoki. Kade sowo
listy jest poprawnym argumentem opcji
.B \-o
wbudowanego polecenia
.B set
(zobacz
.SM
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
poniej). Opcje pojawiajce si w
.SM
.B SHELLOPTS
to te, ktre s zgaszane jako wczone
.RI ( on )
przez \fBset \-o\fP.
Jeli zmienna ta istnieje w rodowisku podczas uruchamiania
.BR bash,
to kada z opcji powoki wystpujca na tej licie zostanie wczona przed
odczytem jakichkolwiek plikw startowych.
Jest to zmienna tylko do odczytu.
.TP
.B SHLVL
Inkrementowana kadorazowo, gdy uruchamiane jest kolejne wystpienie
.BR bash.
.TP
.B UID
Interpretowane jako identyfikator biecego uytkownika, inicjowane przy
uruchamianiu powoki. Zmienna ta jest tylko do odczytu.
.PD
.PP
Ponisze zmienne s uywane przez powok. W niektrych przypadkach
.B bash
przypisuje im domylne wartoci; przypadki te s odnotowane niej.
.PP
.PD 0
.TP
.B BASH_ENV
Jeeli parametr ten jest ustawiony podczas wykonywania przez \fBbash\fP
skryptu, to jego warto interpretowana jest jako nazwa pliku zawierajcego
polecenia do zainicjowania powoki, jak w
.IR ~/.bashrc .
Warto
.SM
.B BASH_ENV
podlega interpretacji parametrw, podstawianiu wynikw polece
i interpretacjom wyrae arytmetycznych przed interpretacj jej jako nazwy
pliku.
Zmienna
.SM
.B PATH
nie jest uywana do znalezienia pliku o powstaej w ten sposb nazwie.
.TP
.B CDPATH
cieka wyszukiwania dla polecenia
.BR cd .
Jest to lista rozdzielonych dwukropkami katalogw, w ktrych powoka szuka
katalogw docelowych podanych przez polecenie
.BR cd .
Przykadow wartoci jest ,,.:~:/usr''.
.TP
.B COLUMNS
Uywana przez polecenie wbudowane \fBselect\fP do wyznaczenia szerokoci
terminala przy wypisywaniu list wyboru. Ustawiana automatycznie po
otrzymaniu SIGWINCH.
.TP
.B COMPREPLY
Zmienna tablicowa, z ktrej \fBbash\fP czyta moliwe uzupenienia tworzone
przez funkcj powoki wywoan przez usug programowalnego uzupeniania
(zobacz poniej \fBProgramowalne uzupenianie\fP).
.TP
.B FCEDIT
Domylny edytor dla wbudowanego polecenia
.BR fc .
.TP
.B FIGNORE
Lista rozdzielonych dwukropkami przyrostkw, jakie maj by ignorowane
podczas uzupeniania nazw plikw (zobacz
.SM
.B READLINE
poniej).
Nazwa pliku o przyrostku pasujcym do jednej z pozycji
.SM
.B FIGNORE
wyczana jest z listy dopasowanych nazw plikw.
Przykadow wartoci jest ,,.o:~''.
.TP
.B GLOBIGNORE
Lista rozdzielonych dwukropkami wzorcw definiujcych zestaw nazw plikw,
jakie maj by ignorowane podczas rozwijania nazw plikw.
Jeeli plik pasujcy do wzorca rozwijajcego nazw ciekow pasuje rwnie
do ktrego z wzorcw w
.SM
.BR GLOBIGNORE ,
to jest on usuwany z listy dopasowanych.
.TP
.B HISTCONTROL
Jeeli posiada warto
.IR ignorespace ,
to wiersze rozpoczynajce si od znaku
.B spacji
nie s wprowadzane do listy historii. Jeli posiada warto
.IR ignoredups ,
to wiersze pasujce do ostatniego wiersza historii nie s wprowadzane.
Warto
.I ignoreboth
czy obie te moliwoci.
Jeli zmienna ta nie jest zdefiniowana lub ma warto inn od powyszych,
to wszystkie wiersze przeczytane przez analizator skadni zachowywane s
w licie historii, stosownie do wartoci
.BR HISTIGNORE .
Funkcja tej zmiennej jest zastpiona przez
.BR HISTIGNORE .
Drugi i kolejne wiersze zoonego polecenia wielowierszowego nie s
sprawdzane i s dodawane do historii bez wzgldu na warto
.TP
.B HISTFILE
Nazwa pliku, w ktrym zachowywana jest historia polece (zobacz
.SM
.B HISTORIA
poniej).
Wartoci domyln jest \fI~/.bash_history\fP. Jeli ustawienie tej
zmiennej zostanie skasowane, to historia polece nie bdzie
zachowana po zakoczeniu pracy powoki interaktywnej.
.TP
.B HISTFILESIZE
Maksymalna liczba wierszy zawartych w pliku historii. Podczas
przypisywania wartoci tej zmiennej, jeeli jest to niezbdne, plik
historii jest obcinany tak, by nie zawiera wicej wierszy.
Domyln wartoci jest 500.
Plik historii jest take obcinany do tego rozmiaru po zapisaniu go
w czasie koczenia pracy przez powok interaktywn.
.TP
.B HISTIGNORE
Lista rozdzielonych dwukropkami wzorcw sucych do decydowania, jakie
wiersze polece powinny by zachowane w licie historii. Kady z wzorcw
zakotwiczony jest na pocztku wiersza i musi pasowa do caego wiersza
(nie jest dodawane adne niejawne `\fB*\fP'). Kady z wzorcw sprawdzany
jest z biecym wierszem po wykonaniu kontroli okrelonych przez
.BR HISTCONTROL .
Oprcz zwykych znakw dopasowywania wzorcw uywanych przez powok,
`\fB&\fP' dopasowuje poprzedni wiersz historii. Litera `\fB&\fP' mona
uzyska poprzedzajc go odwrotnym ukonikiem;
odwrotny ukonik jest usuwany przed prb dopasowania.
Druga i kolejne wiersze zoonego polecenia wielowierszowego nie s
sprawdzane i s dodawane do historii bez wzgldu na warto
.BR HISTIGNORE .
.TP
.B HISTSIZE
Liczba polece do zapamitania w historii polece (zobacz
.SM
.B HISTORIA
poniej).
Wartoci domyln jest 500.
.TP
.B HOME
Katalog domowy biecego uytkownika; domylny argument wbudowanego
polecenia \fBcp\fP.
Warto tej zmiennej wykorzystywana jest te przy wykonywaniu interpretacji
tyld.
.TP
.B HOSTFILE
Zawiera nazw pliku o tym samym formacie co
.FN /etc/hosts ,
ktry pownien by czytany, gdy powoka potrzebuje uzupeni nazw hosta.
List moliwych uzupenie mona zmienia podczas pracy powoki.
Nastpnym razem, gdy wykonywana jest prba uzupenienia nazwy hosta
.B bash
dodaje zawarto nowego pliku do ju istniejcej listy.
Jeeli
.SM
.B HOSTFILE
jest ustawione, ale nie posiada wartoci, \fBbash\fP usiuje uzyska list
moliwych uzupenie nazw hostw czytajc
.FN /etc/hosts .
Gdy
.SM
.B HOSTFILE
jest uniewaniane, lista hostw jest czyszczona.
.TP
.B IFS
Wewntrzny Separator Pl
.RI ( "Internal Field Separator" )
uywany do podziau na sowa po interpretacjach i dzielenia wierszy na sowa
we wbudowanym poleceniu
.BR read .
Jego domyln wartoci jest ,,<spacja><tabulacja><nowalinia>''.
.TP
.B IGNOREEOF
Steruje dziaaniem powoki interaktywnej przy otrzymaniu przez ni znaku
.SM
.B EOF
jako jedynego znaku wejcia. Jeeli jest ustawiona, to jej warto jest
liczb kolejnych znakw
.SM
.B EOF
jakie musz by wpisane jako pierwsze znaki wiersza wprowadzania przed
zakoczeniem pracy przez
.BR bash .
Jeli zmienna ta istnieje, ale nie zawiera wartoci numerycznej lub nie ma
wartoci, to wartoci domyln jest 10. Jeeli nie istnieje, to
.SM
.B EOF
wskazuje powoce koniec wprowadzanych danych.
.TP
.B INPUTRC
nazwa pliku startowego dla
.BR readline ,
uniewaniajca domyln
.FN ~/.inputrc
(zobacz
.SM
.B READLINE
poniej).
.TP
.B LANG
Suy do wyznaczania kategorii locale dla wszystkich kategorii
nie wyszczeglnionych przez zmienne rozpoczynajce si od znakw \fBLC_\fP.
.TP
.B LC_ALL
Zmienna ta uniewania warto \fBLANG\fP i wszelkich innych zmiennych
\fBLC_\fP okrelajcych kategorie locale.
.TP
.B LC_COLLATE
Ta zmienna wyznacza kolejno (collation order) uywan przy sortowaniu
wynikw rozwijania nazw plikw, decyduje te o zachowaniu wielu wyrae,
klas rwnowanych i sekwencje sortowania (collating sequences) w rozwijaniu
nazw plikw i dopasowywaniu wzorcw.
.TP
.B LC_CTYPE
Ta zmienna decyduje o interpretacji znakw i zachowaniu si klas znakw
wewntrz rozwijania nazw plikw i dopasowywania wzorcw.
.TP
.B LC_MESSAGES
Ta zmienna decyduje o ustawieniu locale uywanym do tumaczenia
ujtych w cudzysowy acuchw poprzedzonych znakiem \fB$\fP.
.TP
.B LC_NUMERIC
Ta zmienna okrela kategori locale uywan do formatowania liczb.
.TP
.B LINES
Uywana przez polecenie wbudowane \fBselect\fP do wyznaczenia dugoci kolumn
przy wypisywaniu list wyboru.
Ustawiana automatycznie po otrzymaniu SIGWINCH.
.TP
.B MAIL
Jeeli parametrowi temu jest przypisana nazwa pliku, a nie jest
ustawiona zmienna
.SM
.BR MAILPATH ,
to
.B bash
informuje uytkownika o nadejciu poczty do podanego pliku.
.TP
.B MAILCHECK
Okrela jak czsto (w sekundach)
.B bash
sprawdza poczt. Domylnie jest to 60 sekund. Gdy nadchodzi pora
sprawdzenia poczty, powoka wykonuje to przed wywietleniem gwnej
zachty.
Jeli zmienna ta nie jest ustawiona, to powoka wycza sprawdzanie
poczty.
.TP
.B MAILPATH
Lista rozdzielonych dwukropkami nazw plikw, w jakich ma by sprawdzana
poczta. Mona poda komunikat, jaki ma zosta wywietlony, gdy do danego
pliku przybdzie wiadomo pocztowa, przez oddzielenie nazwy pliku od
komunikatu znakiem '?'.
Uyte w tekcie komunikatu, \fB$_\fP interpretowane jest jako nazwa biecego
pliku pocztowego.
Przykad:
.RS
.PP
\fBMAILPATH\fP='/var/mail/bfox?"You have mail":~/shell\-mail?"$_ has mail!"'
.PP
.B Bash
zapewnia tej zmiennej warto domyln, ale pooenie plikw
pocztowych uytkownika, jakim si posuguje zaley od systemu
(np. /var/mail/\fB$USER\fP).
.RE
.TP
.B OPTERR
Jeeli ustawiono na warto 1,
.B bash
wywietla komunikaty o bdach generowanych przez wbudowane polecenie
.B getopts
(zobacz
.SM
.B WBUDOWANE POLECENIA POWOKI
poniej).
.SM
.B OPTERR
inicjowane jest na 1 kadorazowo, gdy wywoywana jest powoka lub
wykonywany jest skrypt powoki.
.TP
.B PATH
cieka wyszukiwania polece. Jest to lista rozdzielanych dwukropkami
katalogw, w ktrych powoka szuka polece (zobacz
.SM
.B WYKONYWANIE POLECE
poniej). Domylna cieka zaley od systemu i ustawiana jest przez
administratora instalujcego
.BR bash .
Powszechn wartoci jest
.if t \f(CW/usr/gnu/bin:/usr/local/bin:/usr/ucb:/bin:/usr/bin:.\fP.
.if n ,,/usr/gnu/bin:/usr/local/bin:/usr/ucb:/bin:/usr/bin:.''.
.TP
.B POSIXLY_CORRECT
Jeli podczas uruchamiania \fBbash\fP w rodowisku istnieje ta zmienna,
to powoka przed odczytem plikw startowych wchodzi w \fItryb posix\fP,
tak jakby przy jej wywoaniu podano opcj
.BR \-\-posix .
Jeli zmienna ta zostanie ustawiona podczas pracy powoki, to \fBbash\fP
wcza \fItryb posix\fP, tak jakby zostao wykonane polecenie
.if t \f(CWset -o posix\fP.
.if n \fIset -o posix\fP.
.TP
.B PROMPT_COMMAND
Jeeli jest ustawiona, to jej warto jest wykonywana jwko polecenie przed
kadym wysaniem zachty gwnej.
.TP
.B PS1
Warto tego parametru jest interpretowana (zobacz poniej
.SM
.BR ZACHTA )
i uywana jako gwny acuch zachty. Jego wartoci domyln jest
,,\fB\es\-\ev\e$ \fP''.
.TP
.B PS2
Warto tego parametru jest interpretowana jak
.B PS1
i uywana jako wtrny (secondary) acuch zachty. Domylnie jest to
,,\fB> \fP''.
.TP
.B PS3
Warto tego parametru suy jako zachta w poleceniu
.B select
(zobacz powyej
.SM
.BR "GRAMATYKA POWOKI" ).
.TP
.B PS4
Warto tego parametru interpretowana jest jak
.B PS1
i wypisywana przed kadym poleceniem wywietlanym przez
.B bash
podczas ledzenia wykonywania.
.\" during an execution trace.
Pierwszy znak
.SM
.BR PS4 ,
w razie potrzeby, powtarzany jest wielokrotnie, by wskaza wiele pozionw
zagniedenia.
Domylnie jest to ,,\fB+ \fP''.
.TP
.B TIMEFORMAT
Warto tego parametru suy jako acuch formatu okrelajcego, jak
powinna by wywietlana informacja o czasach dla potokw poprzedzonych
sowem zastrzeonym
.BR time .
Znak \fB%\fP rozpoczyna sekwencj specjaln, ktra jest interpretowana jako
warto czasu lub inna informacja. Sekwencje specjalne i ich znaczenie s
nastpujce; nawiasy kwadratowe opisuj czci opcjonalne.
.sp .5
.RS
.PD 0
.TP 10
.B %%
Litera \fB%\fP.
.TP
.B %[\fIp\fP][l]R
Czas, jaki upyn, w sekundach.
.TP
.B %[\fIp\fP][l]U
Liczba sekund, jakie CPU zuy w trybie uytkownika.
.TP
.B %[\fIp\fP][l]S
Liczba sekund, jakie CPU zuy w trybie systemowym.
.TP
.B %P
Procent wykorzystania CPU, liczony jako (%U + %S) / %R.
.PD
.RE
.IP
Opcjonalne \fIp\fP jest cyfr okrelajc \fIdokadno\fP (precision),
liczb cyfr uamkowych po kropce dziesitnej.
Warto zero powoduje, e nie bdzie wywietlana ani kropka dziesitna ani
cz uamkowa.
Mog by podane co najwyej trzy miejsca po kropce dziesitnej;
wartoci \fIp\fP wiksze od 3 zmieniane s na 3.
Jeeli nie podano \fIp\fP, to uywana jest warto 3.
.IP
Opcjonalne \fIBl\fP okrela duszy (longer) format wynikw, zawierajcy
minuty, w postaci \fIMM\fPm\fISS\fP.\fIFF\fPs.
O tym, czy wystpuje uamkowa cz sekund decyduje warto \fIp\fP.
.IP
Jeeli zmienna ta nie jest ustawiona, to \fBbash\fP dziaa tak,
jakby miaa ona warto \fB$'\enreal\et%3lR\enuser\et%3lU\ensys\t%3lS'\fP.
Jeeli jej wartoci jest pusty acuch, to nie jest wywietlana adna
informacja o czasach (timing).
Podczas wywietlania acucha formatu dodawany jest koczcy znak
nowej linii.
.TP
.B TMOUT
Jeli ustawione na warto wiksz od zera, to warto ta jest
interpretowana jako liczba sekund okrelajc czas, przez jaki powoka
ma czeka na wprowadzenie danych po wywietleniu zachty.
.B Bash
koczy prac po odczekaniu tego czasu jeli dane nie pojawiy si.
.TP
.B auto_resume
Zmienna ta steruje sposobem interakcji powoki z uytkownikiem
i sposobem kontroli zada. Jeeli jest ustawiona, to
jednowyrazowe polecenia proste bez przekierowa traktowane s jako
aspirujce do wznowienia istniejcego zatrzymanego zadania. Nie pozwala si
na adn dwuznaczno; jeli jest wicej ni jedno zadanie rozpoczynajce
si od wpisanego acucha, wybierane jest zadanie, do ktrego ostatnio
sigano.
.I Nazwa
zatrzymanego zadania, w tym kontekcie, jest wierszem polece uytym do
jego uruchomienia.
Jeli posiada warto
.IR exact ,
to podany acuch musi pasowa dokadnie do nazwy zatrzymanego zadania;
Jeli jest ustawione na
.IR substring ,
to podany acuch powinien pasowa do podacucha nazwy zatrzymanego
zadania.
Warto
.I substring
zapewnia funkcjonalno analogiczn do identyfikatora zadania
.B %?
(zobacz
.SM
.B STEROWANIE ZADANIAMI
poniej).
Jeli ustawiono inn warto, to podany acuch musi by przedrostkiem nazwy
zatrzymanego zadania; zapewnia to funkcjonalno analogiczn do
identyfikatora zadania
.BR % .
.TP
.B histchars
Dwa lub trzy znaki sterujce interpretacj historii i podziaem na leksemy
(zobacz poniej
.SM
.BR "INTERPRETACJA HISTORII" ).
Pierwszy znak jest znakiem
.IR interpretacji historii ,
sygnalizujcym pocztek interpretacji historii, zwykle `\fB!\fP'.
Drugi znak jest znakiem
.I szybkiego podstawiania ,
("quick substitution"), sucym jako skrt do powtrnego uruchamiania
poprzednio wprowadzonego polecenia, podstawiajcym w poleceniu jeden acuch
za inny.
Domylnym znakiem szybkiego podstawiania jest `\fB^\fP'.
Opcjonalny, trzeci znak jest znakiem wskazujcym, e pozostaa cz
wiersza, w ktrym wystpuje on jako pierwszy znak sowa, jest komentarzem.
Zwykle znakiem tym jest `\fB#\fP'. Znak komentarza historii powoduje, e
dla pozostaych sw wiersza podstawianie historii jest pomijane.
Niekoniecznie powoduje to traktowanie reszty wiersza jako komentarza
przez analizator skadni powoki.
.PD
.SS Tablice
.B Bash
udostpnia zmienne tablicowe jednowymiarowe. Jako tablica moe zosta uyta
dowolna zmienna; wbudowane
.B declare
jawnie explicitly zadeklaruje tablic. Nie ma maksymalnego rozmiaru tablic,
ani wymagania, by wszystkie jej elementy byy indeksowane czy przypisywane
w sposb cigy. Tablice indeksowane s przy pomocy liczb cakowitych,
poczwszy od zera.
.PP
tablica tworzona jest automatycznie jeli wykonywane jest przypisanie
do jakiej zmiennej przy pomocy skadni
\fInazwa\fP[\fIwskanik\fP]=\fIwarto\fP.
.I Wskanik
tablicy traktowany jest jako wyraenie arytmetyczne, ktre musi po
interpretacji da liczb wiksz bd rwn zero. Chcc jawnie zadeklarowa
tablic, uyj
.B declare \-a \fInazwa\fP
(zobacz
.SM
.B WBUDOWANE POLECENIA POWOKI
poniej).
.B declare \-a \fInazwa\fP[\fIwskanik\fP]
jest rwnie akceptowane; \fIwskanik\fP jest wwczas ignorowany.
Dla zmiennej tablicowej mona poda atrybuty przy pomocy wbudowanych
.B declare
i
.BR readonly .
Kady z atrybutw stosowany jest do wszystkich elementw tablicy.
.PP
Przypisania do tablic wykonywane s przy pomocy przypisa zoonych postaci
\fInazwa\fP=\fB(\fPwarto\fI1\fP ... warto\fIn\fP\fB)\fP, gdzie
kada \fIwarto\fP ma posta [\fIwskanik\fP]=\fIacuch\fP. Wymagany jest
wycznie \fIacuch\fP. Jeeli podano opcjonalne nawiasy i wskanik, to
warto jest przypisywana wskazanemu elementowi tablicy; w przeciwnym
wypadku warto przypisywana jest elementowi o indeksie o jeden wikszym od
ostatniego elementu z przypisan wartoci. Indeksy ropoczynaj si od
zera.
Skadnia ta jest akceptowana take przez wbudowane
.BR declare .
Przypisania do pojedynczych elementw tablicy mona wykonywa przy pomocy
skadni
\fInazwa\fP[\fIwskanik\fP]=\fIwarto\fP wprowadzonej powyej.
.PP
Do elementu tablicy mona odwoywac si uywajc
${\fInazwa\fP[\fIwskanik\fP]}. Nawiasy s wymagane, by unikn konfliktw
z rozwijaniem nazw plikw. Jeli \fIwskanikiem\fP jest \fB@\fP lub \fB*\fP,
to powysze sowo interpretowane jest jako wszystkie elementy \fInazwy\fP.
Wskaniki te rni si tylko wtedy, gdy sowo pojawia si w cudzysowach.
Jeli sowo ujto w cudzysowy, to ${\fInazwa\fP[*]} interpretowane jest
jako pojedyncze sowo o wartoci wszystkich elementw tablicy rozdzielonych
pierwszym znakiem zmiennej specjalnej
.SM
.BR IFS ,
za ${\fInazwa\fP[@]} interpretuje kady z elementw \fInazwa\fP jako
odrbne sowo. Jeli brak jest elementw tablicy, to ${\fInazwa\fP[@]}
interpretowane jest jako nic. Jest to zachowanie analogiczne do
interpretacji parametrw specjalnych \fB*\fP i \fB@\fP (zobacz powyej
.BR "Parametry specjalne" ).
${#\fInazwa\fP[\fIwskanik\fP]} interpretowane jest jako dugo
${\fInazwa\fP[\fIwskanik\fP]}. Jeli \fIwskanikiem\fP jest \fB*\fP lub
\fB@\fP, to interpretacj jest liczba elementw w tablicy.
Odwoywania si do zmiennej tablicowej bez podania wskanika jest
rwnowane odwoaniu do elementu numer zero.
.PP
Do niszczenia tablic suy wbudowane polecenie
.BR unset .
\fBunset\fP \fInazwa\fP[\fIwskanik\fP] niszczy element tablicy o indeksie
\fIwskanik\fP.
\fBunset\fP \fInazwa\fP, gdzie \fInazwa\fP jest tablic, lub
\fBunset\fP \fInazwa\fP[\fIwskanik\fP], gdzie \fIwskanikiem\fP jest
\fB*\fP lub \fB@\fP, usuwa ca tablic.
.PP
Kade z wbudowanych
.BR declare ,
.B local
i
.B readonly
akceptuje opcj
.B \-a
do okrelania tablic. Wbudowane
.B read
akceptuje opcj
.B \-a
do przypisywania tablicy listy sw przeczytanych ze standardowego wejcia.
.B set
i
.B declare
wywietlaj wartoci tablicowe w sposb umoliwiajcy ponowne ich uycie
w przypisaniach.
.SH INTERPRETACJA
Interpretacja wykonywana jest na wierszu polece po jego podziale na sowa.
Istnieje siedem rodzajw wykonywanych interpretacji:
.I interpretacja nawiasw
(brace expansion),
.I interpretacja tyld
(tilde expansion),
.I podstawianie parametrw i interpretacja zmiennych
(parameter and variable expansion),
.I podstawienie wynikw polece
(command substitution),
.I interpretacja wyrae arytmetycznych
(arithmetic expansion),
.I podzia na sowa
(word splitting)
i
.I rozwinicie nazw plikw
(pathname expansion).
.PP
Kolejno interpretacji: interpretacja nawiasw, interpretacja tyld,
podstawianie parametrw, interpretacja zmiennych i wyrae arytmetycznych
i podstawianie wynikw polece (wykonywane od lewej do prawej),
podzia na sowa i rozwijanie nazw ciekowych.
.PP
Na systemach potraficych to obsuy, istnieje dodatkowa dostpna
interpretacja: \fIpodstawienie wynikw procesw\fP (process substitution).
.PP
Tylko interpretacja nawiasw, dzielenie na sowa i rozwinicie nazw plikw
mog zmieni liczb sw interpretowanego wyraenia; pozostae interpretacje
rozwijaj pojedyncze sowo w pojedyncze sowo.
Jedynymi wyjtkami s interpretacje
"\fB$@\fP" i "\fB${\fP\fInazwa\fP\fB[@]}\fP"
wyjanione powyej (zobacz
.SM
.BR PARAMETRY ).
.SS Interpretacja nawiasw
.PP
.I "Interpretacja nawiasw"
jest mechanizmem, przez ktry mog by generowane dowolne acuchy.
Mechanizm ten przypomina \fIrozwinicia nazw plikw\fP, ale generowane
nazwy plikw nie musz okrela plikw istniejcych. Wzorce, majce
podlega interpretacji nawiasw maj posta opcjonalnej
.IR preambuy ,
po ktrej wystpuj serie separowanych przecinkami acuchw pomidzy par
nawiasw klamrowych, po ktrych nastpuje opcjonalny
.IR dopisek (postscript).
Preambua stanowi przedrostek dla kadego z acuchw zawartych
w nawiasach, a dopisek dodawany jest do kadego acucha wynikowego,
przy interpretacji od lewej do prawej.
.PP
Interpretacja nawiasw moe by zagniedana. Wyniki kadego
zinterpretowanego acucha nie s sortowane; zachowywana jest kolejno od
lewej do prawej. Na przykad, a\fB{\fPd,c,b\fB}\fPe interpretowane
jest jako `ade ace abe'.
.PP
Interpretacja nawiasw wykonywana jest przed innymi rodzajami
interpretacji, a znaki o specjalnym znaczeniu dla innych interpretacji
s zachowywane w wyniku. Jest cile tekstowa.
.\"  It is strictly textual.
.B Bash
nie stosuje adnej interpretacji skadniowej do kontekstu interpretacji
czy tekstu pomidzy nawiasami.
.PP
Poprawnie zbudowana interpretacja nawiasw musi zawiera niecytowany nawias
otwierajcy i zamykajcy i co najmniej jeden niecytowany przecinek.
Wszelkie niepoprawnie skonstruowane interpretacje nawiasw s pozostawiane
bez zmian.
\fB{\fP lub \fB,\fP mona cytowa przy pomocy odwrotnego ukonika, co
chroni je przed przyjmowaniem za cz wyraenia nawiasowego.
Dla uniknicia konfliktu z interpretacj parametrw, acuch \fB${\fP
nie jest traktowany jako speniajcy warunki interpretacji nawiasw.
.PP
Typowym zastosowaniem tej konstrukcji jest skrt, wtedy gdy wsplny
przedrostek acuchw do utworzenia jest duszy ni w powyej podanym
przykadzie, np.:
.RS
.PP
mkdir /usr/local/src/bash/{old,new,dist,bugs}
.RE
lub
.RS
chown root /usr/{ucb/{ex,edit},lib/{ex?.?*,how_ex}}
.RE
.PP
Interpretacja nawiasw wprowadza niewielk niezgodno z historycznymi
wersjami
.BR sh .
.B sh
nie traktuje nawiasw otwierajcych i zamykajcych w specjalny sposb gdy
pojawiaj si one jako cz sowa, i zachowuje je w wyniku.
W
.B bash
konsekwencj interpretacji nawiasw jest usuwanie nawiasw ze sw.
Na przykad, sowo wprowadzone do
.B sh
jako
.I plik{1,2}
pojawi si w identycznej postaci na wyjciu. To samo sowo po interpretacji
przez
.B bash
daje
.IR "plik1 plik2" .
Jeeli podana jest cisa zgodno z
.BR sh ,
uruchom
.B bash
z opcj
.B +B
lub wycz interpretacj nawiasw przy pomocy opcji
.B +B
polecenia
.B set
(zobacz
.SM
.B WBUDOWANE POLECENIA POWOKI
poniej).
.SS Interpretacja tyldy
.PP
Jeeli sowo rozpoczyna si niecytowanym znakiem tyldy (`\fB~\fP'), to
wszystkie znaki poprzedzajce pierwszy niecytowany ukonik (lub wszystkie
znaki, gdy nie ma ukonika) uwaane s za \fIprzedrostek tyldy\fP
(tilde-prefix).
Jeeli aden ze znakw w przedrostku tyldy nie jest cytowany, to jego znaki
nastpujce po znaku tyldy traktowane s jako moliwa \fInazwa logowania\fP
(login name).
Jeli ta nazwa logowania jest acuchem pustym, to tylda zastpowana jest
wartoci parametru powoki
.SM
.BR HOME .
Jeeli
.SM
.B HOME
nie jest ustawione, to podstawiany jest za nie katalog domowy uytkownika
uruchamiajcego powok.
W przeciwnym wypadku, przedrostek tyldy zastpowany jest katalogiem
domowym skojarzonym z okrelon nazw logowania.
.PP
Jeli przedrostkiem tyldy jest `~+', to jest on zastpowany wartoci
zmiennej
.SM
.BR PWD powoki.
Jeli przedrostkiem tyldy jest `~\-', to jest on zastpowany wartoci
zmiennej powoki
.SM
.BR OLDPWD ,
jeli jest ona ustawiona.
Jeeli wystpujce w przedrostku po tyldzie znaki skadaj si
z liczby \fIN\fP, opcjonalnie poprzedzonej przez `+' lub `\-', to
przedrostek tyldy zastpowany jest odpowiednim elementem stosu katalogw,
jaki zostaby wywietlony przez wbudowane
.BR dirs ,
wywoane z przedrostkiem tyldy jako argumentem.
Jeeli w przedrostku tyldy znaki wystpujce po tyldzie skadaj si z
liczby bez pocztkowego `+' lub `\-', to przyjmowane jest `+'.
.PP
Jeli nazwa logowania jest nieprawidowa lub interpretacja tyldy nie
powioda si, to sowo z tyld pozostaje niezmienione.
.PP
Kade z przypisa do zmiennej sprawdzane jest na obecno niecytowanych
przedrostkw tyldy wystpujcych bezporednio po
.B :
lub
.BR = .
W tych przypadkach rwnie jest wykonywana jest interpretacja tyldy.
Na skutek tego, mona posugiwa si nazwami plikw z tyldami w przypisaniach
do
.SM
.BR PATH ,
.SM
.BR MAILPATH
i
.SM
.BR CDPATH ,
a powoka przypisze zinterpretowan warto.
.SS Podstawianie parametrw
.PP
Znak `\fB$\fP' wprowadza podstawianie parametrw, podstawianie
wynikw polece i interpretacj wyrae arytmetycznych. Podlegajca
interpretacji nazwa parametru lub symbol mog by ujte w nawiasy klamrowe,
ktre s opcjonalne, ale su do ochrony interpretowanej zmiennej przed
znakami, jakie wystpuj bezporednio po niej, a ktre mogyby zosta
zinterpretowane jako cz nazwy.
.PP
Gdy uywane s nawiasy, pasujcym nawiasem koczcym jest pierwszy
`\fB}\fP', nie chroniony przez odwrotny ukonik, nie znajdujcy si
wewntrz cytowanego acucha ani osadzony w wyraeniu arytmetycznym,
podstawieniu wyniku polecenia czy podstawieniu parametru.
.PP
.PD 0
.TP
${\fIparametr\fP}
Podstawiana jest warto \fIparametru\fP. Nawiasy wymagane s gdy
.I parametr
jest parametrem pozycyjnym o wicej ni jednej cyfrze,
lub gdy po
.I parametrze
wystpuje znak, ktry nie powinien by interpretowany jako cz jego
nazwy.
.PD
.PP
Jeeli pierwszym znakiem \fIparametru\fP jest wykrzyknik, to
rozpoczyna on poziom zagniedenia zmiennej poredniej.
.\" a level of variable indirection is introduced.
\fBBash\fP posuguje si wartoci zmiennej utworzonej z reszty
\fIparametru\fP jako nazw zmiennej; zmienna ta jest nastpnie
interpretowana a w dalszym podstawianiu uywana jest otrzymana warto
zamiast wartoci samego \fIparametru\fP.
Znane jest to jako \fIinterpretacja porednia\fP (indirect expansion).
Wyjtkiem jest tu interpretacja ${!\fIprzedrostka\fP*} opisana poniej.
.PP
W kadym z poniszych przypadkw, \fIsowo\fP podlega interpretacji tyldy,
podstawianiu parametrw, podstawianiu wynikw polece i interpretacji
wyrae arytmetycznych. Gdy nie przeprowadza interpretacji podacuchw,
\fBbash\fP sprawdza czy parametr nie jest pusty lub nieustawiony;
.PP
.PD 0
.TP
${\fIparametr\fP\fB:\-\fP\fIsowo\fP}
\fBUywa wartoci domylnych\fP. Jeeli
.I parametr
jest nieustawiony lub pusty, to podstawiane jest zinterpretowane
.IR sowo .
W przeciwnym razie, podstawiana jest warto
.IR parametru .
.TP
${\fIparametr\fP\fB:=\fP\fIsowo\fP}
\fBPrzypisuje wartoci domylne\fP.
Jeeli
.I parametr
jest nieustawiony lub pusty, to jest mu
przypisywane zinterpretowane
.IR sowo .
Nastpnie podstawiana jest warto
.IR parametru .
Nie mona w ten sposb przypisywa wartoci parametrom pozycyjnym ani
parametrom specjalnym.
.TP
${\fIparametr\fP\fB:?\fP\fIsowo\fP}
\fBWywietla bd jeli pusty lub nieustawiony\fP.
Jeeli
.I parametr
jest nieustawiony lub pusty, to na standardowe wyjcie bdw zapisywane
jest zinterpretowane
.I sowo
(lub komunikat o takim wyniku, jeli brak
.IR sowa ).
Jeli powoka nie jest interaktywna, to koczy prac.
W przeciwnym wypadku, podstawiana jest warto \fIparametru\fP.
.TP
${\fIparametr\fP\fB:+\fP\fIsowo\fP}
\fBUywa wartoci alternatywnej\fP.
Jeeli
.I parametr
jest nieustawiony lub pusty, to nic nie jest podstawiane, w przeciwnym
razie podstawiane jest zinterpretowane
.IR sowo.
.TP
.PD 0
${\fIparametr\fP\fB:\fP\fIoffset\fP}
.TP
${\fIparametr\fP\fB:\fP\fIoffset\fP\fB:\fP\fIdugo\fP}
.PD
\fBInterpretacja podacuchw\fP.
Interpretuje co najwyej \fIdugo\fP znakw \fIparametru\fP poczynajc
od znakw okrelonych przez \fIoffset\fP. Jeli pominito \fIdugo\fP,
to interpretuje podacuch \fIparametru\fP poczynajc od znaku okrelonego
przez \fIoffset\fP. \fIdugo\fP i \fIoffset\fP s wyraeniami
arytmetycznymi (zobacz
.SM
.B
OBLICZANIE WYRAE ARYTMETYCZNYCH
poniej).
\fIdugo\fP musi dawa w wyniku liczb wiksz bd rwn zero.
Jeeli \fIoffset\fP daje w wyniku liczb mniejsz od zera, to uzyskana
warto uywana jest jako offset liczony od koca wartoci \fIparametru\fP.
Jeeli \fIparametrem\fP jest \fB@\fP, to wynikiem jest \fIdugo\fP
parametrw pozycyjnych, poczwszy od \fIoffset\fP. Jeeli \fIparametr\fP
jest nazw tablicy indeksowanej przez @ lub *, to wynikiem jest
\fIdugo\fP czonkw tablicy poczwszy od ${\fIparametr\fP[\fIoffset\fP]}.
Indeksowanie podacucha rozpoczyna si od zera, chyba e uywane s
parametry pozycyjne, wwczas indeksowanie zaczyna si od 1.
.TP
${\fB!\fP\fIprzedrostek\fP\fB*\fP}
rozwija si w list nazw tych zmiennych, ktrych nazwy rozpoczynaj si
od \fIprzedrostka\fP, rozdzielonych od siebie pierwszym znakiem zmiennej
specjalnej
.SM
.BR IFS .
.TP
${\fB#\fP\fIparametr\fP}
Podstawiana jest dugo, w znakach, wartoci \fIparametru\fP.
Jeeli
.I parametrem
jest
.B *
lub
.BR @ ,
warto podstawiana jest liczb parametrw pozycyjnych.
Jeeli
.I parametr
jest nazw tablicy o indeksowanej przez
.B *
lub
.BR @ ,
warto podstawiana jest liczb elementw tablicy.
.TP
.PD 0
${\fIparametr\fP\fB#\fP\fIsowo\fP}
.TP
${\fIparametr\fP\fB##\fP\fIsowo\fP}
.PD
.I sowo
jest interpretowane tworzc wzorzec, tak samo jak przy rozwijaniu nazw
plikw. Jeeli wzorzec pasuje do pocztku wartoci
.IR parametru ,
to wynikiem interpretacji jest zinterpretowana warto
.I parametru
z usunitym najkrtszym (przypadek ,,\fB#\fP'') lub najduszym (przypadek
,,\fB##\fP'') pasujcym wzorcem.
Jeeli
.I parametrem
jest
.B @
lub
.BR * ,
to operacja usunicia wzorca stosowana jest do kadego po kolei parametru
pozycyjnego, za wynikiem interpretacji jest powstaa lista.
Jeli
.I parametr
jest zmienn tablicow indeksowan przez
.B @
lub
.BR * ,
operacja usuwania wzorca jest przeprowadzana po kolei na kadym elemencie
tablicy, za wynikiem interpretacji jest powstaa lista.
.TP
.PD 0
${\fIparametr\fP\fB%\fP\fIsowo\fP}
.TP
${\fIparametr\fP\fB%%\fP\fIsowo\fP}
.PD
.I sowo
jest interpretowane tworzc wzorzec, tak samo jak przy rozwijaniu nazw
plikw. Jeeli wzorzec pasuje do kocowej czci zinterpretowanego
.IR parametru ,
wynikiem interpretacji jest zinterpretowana  warto
.I parametru
z usunitym najkrtszym (przypadek ,,\fB%\fP'') lub najduszym (przypadek
,,\fB%%\fP'') pasujcym wzorcem.
Jeeli
.I parametrem
jest
.B @
lub
.BR * ,
to operacja usunicia wzorca stosowana jest do kadego po kolei parametru
pozycyjnego, za wynikiem interpretacji jest powstaa lista.
Jeli
.I parametr
jest zmienn tablicow indeksowan przez
.B @
lub
.BR * ,
operacja usuwania wzorca jest przeprowadzana po kolei na kadym elemencie
tablicy, za wynikiem interpretacji jest powstaa lista.
.TP
.PD 0
${\fIparametr\fP\fB/\fP\fIwzorzec\fP\fB/\fP\fIacuch\fP}
.TP
${\fIparametr\fP\fB//\fP\fIwzorzec\fP\fB/\fP\fIacuch\fP}
.PD
\fIwzorzec\fP jest interpretowany tworzc wzorzec, tak samo jak przy
rozwijaniu nazw plikw.
Interpretowany jest \fIparametr\fP, a najdusze dopasowanie \fIwzorca\fP
do jego zinterpretowanej wartoci zastpowane jest
\fIacuchem\fP. W pierwszej postaci, zastpowane jest tylko pierwsze
dopasowanie. Druga posta powoduje zastpienie wszystkich dopasowa
\fIwzorca\fP \fIacuchem\fP.
Jeeli \fIwzorzec\fP rozpoczyna si od \fB#\fP, to musi pasowa do pocztku
zinterpretowanej wartoci \fIparametru\fP.
Jeeli \fIpattern\fP rozpoczyna si od \fB%\fP, to musi pasowa do koca
zinterpretowanej wartoci \fIparametru\fP.
Jeli \fIacuch\fP jest pusty, to dopasowania \fIwzorca\fP s usuwane
a \fB/\fP wystpujce po \fIwzorcu\fP mona pomin.
Jeeli
.I parametrem
jest
.B @
lub
.BR * ,
to operacja podstawiania stosowana jest do kadego po kolei parametru
pozycyjnego, za wynikiem interpretacji jest powstaa lista.
Jeli
.I parametr
jest zmienn tablicow indeksowan przez
.B @
lub
.BR * ,
operacja podstawiania jest przeprowadzana po kolei na kadym elemencie
tablicy, za wynikiem interpretacji jest powstaa lista.
.SS Podstawianie wynikw polece
.PP
\fIPodstawianie wynikw polece\fP (command substitution) pozwala na
zastpowanie nazwy polecenia wyjciem (wynikiem) z jego dziaania.
Posiada dwie postaci:
.PP
.RS
.PP
\fB$(\fP\fIpolecenie\fP\|\fB)\fP
.RE
lub
.RS
\fB`\fP\fIpolecenie\fP\fB`\fP
.RE
.PP
.B Bash
wykonuje interpretacj wykonujc \fIpolecenie\fP i zastpujc podstawiane
polecenie jego utworzonym standardowym wyjciem, z usunitymi kocowymi
znakami nowej linii.
Zawarte wewntrz wyniku znaki nowej linii nie s usuwane, ale nog by
usunite podczas podziau na sowa.
Podstawienie wyniku polecenia \fB$(cat \fIplik\fP)\fR mona zastpi
rwnowanym, ale szybszym \fB$(< \fIplik\fP)\fR.
.PP
Gdy uywane jest podstawianie w starym stylu, z uyciem odwrotnych
apostrofw, odwrotny ukonik zachowuje swe znaczenie dosowne, z wyjtkiem
przypadkw, gdy poprzedza on
.BR $ ,
.BR `
lub
.BR \e .
Pierwszy odwrotny apostrof (`) nie poprzedzony odwrotnym ukonikiem koczy
podstawianie wyniku polecenia.
Podczas posugiwania si postaci $(\^\fIpolecenie\fP\|), polecenie tworz
wszystkie znaki pomidzy nawiasami; aden nie jest traktowany specjalnie.
.PP
Podstawianie wynikw polece moe by zagniedane. W celu zagniedenia
postaci z odwrotnymi apostrofami zabezpiecz wewntrzne przed interpretacj
uywajc odwrotnych ukonikw.
.PP
Jeeli podstawianie pojawia si wewntrz cudzysoww, to na wynikach nie
jest przeprowadzany podzia na sowa ani rozwinicie nazw plikw.
.SS Interpretacja wyrae arytmetycznych
.PP
Interpretacja wyrae arytmetycznych pozwala na obliczanie wyrae
arytmetycznych i podstawianie wyniku. Format interpretacji arytmetycznej:
.RS
.PP
\fB$((\fP\fIwyraenie\fP\fB))\fP
.RE
.PP
.I wyraenie
traktowane jest tak, jakby byo ujte w cudzysowy, ale cudzysw wewntrz
nawiasw nie jest traktowany specjalnie.
Wszystkie tokeny w wyraeniu podlegaj interpretacji parametrw,
interpretacji acuchw, podstawianiu wynikw polece i usuwaniu
cudzysoww.
.PP
Interpretacja przeprowadzana jest zgodnie z zasadami podanymi poniej w
sekcji
.SM
.BR "OBLICZENIA ARYTMETYCZNE" .
Jeeli
.I wyraenie
jest nieprawidowe,
.B bash
wypisuje komunikat o niepowodzeniu i nie wystpuje adne podstawienie.
.SS Podstawianie wynikw procesw (Process substitution)
.PP
\fIPodstawianie wynikw procesw\fP obsugiwane jest na systemach
obsugujcych potoki nazwane (\fIFIFO\fP) lub metod \fB/dev/fd\fP
nazywania otwartych plikw.
Przybiera ono posta
\fB<(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP
lub
\fB>(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP.
Proces \fIlista\fP uruchamiany jest z wejciem i wyjciem podczonym do
\fIFIFO\fP lub jakiego pliku w \fB/dev/fd\fP. W wyniku interpretacji
nazwa tego pliku przesyana jest jako argument biecego polecenia.
Jeeli posuono si postaci \fB>(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP, zapis do pliku
bdzie stanowi wejcie dla \fIlisty\fP. Jeeli posuono si postaci
\fB<(\fP\fIlista\^\fP\fB)\fP, plik przekazany jako argument powinien zosta
odczytany w celu uzyskania wyjcia \fIlisty\fP.
.PP
Gdy jest to moliwe, podstawianie wynikw procesu wykonywane jest
rwnoczenie z interpretacj parametrw i zmiennych, podstawianiem wynikw
polece i interpretacj wyrae arytmetycznych.
.SS Podzia na sowa
.PP
Powoka przeszukuje wyniki interpretacji parametrw, podstawiania polece
i interpretacji wyrae arytmetycznych, ktre nie pojawiaj si wewntrz
cudzysoww, w celu przeprowadzenia
.IR "podziau na sowa" .
.PP
Powoka traktuje kady znak
.SM
.B IFS
jak separator i w miejscu ich wystpowania dzieli na sowa wyniki innych
interpretacji.
Jeeli
.SM
.B IFS
nie jest ustawione lub jego wartoci jest dokadnie
.BR <spacja><tab><nowalinia> ,
warto domylna, to do podziau na sowa suy dowolna sekwencja znakw
.SM
.BR IFS .
Jeeli
.SM
.B IFS
posiada warto inn ni domylna, to sekwencje biaych znakw
.B spacji
i
.B tabulacji
s ignorowane na pocztku i kocu sowa, dopki biay znak wystpuje
w wartoci
.SM
.BR IFS
(biay znak
.SM
.BR IFS ).
Inne znaki w
.SM
.B IFS
nie bdce biaymi znakami
.SM
.BR IFS ,
cznie z dowolnymi przylegymi biaymi znakami
.SM
.BR IFS ,
ograniczaj pole.
Sekwencja biaych znakw
.SM
.B IFS
jest rwnie traktowana jako ogranicznik.
Jeli
.SM
.B IFS
jest acuchem pustym, to nie wystpuje podzia na sowa.
.PP
Jawnie puste argumenty (\^\f3"\^"\fP lub \^\f3'\^'\fP\^) s pozostawiane.
Niecytowane argumenty puste niejawnie, wynikajce z interpretacji
parametrw nie posiadajcych wartoci, s usuwane.
Jeli parametr bez wartoci interpretowany jest wewntrz cudzysoww, to
wynikiem jest argument pusty i jest on zachowywany.
.\" retained
.PP
Zauwa, e jeli nie wystpuje interpretacja, to nie jest rwnie
wykonywany podzia.
.SS Rozwijanie nazw plikw (Pathname Expansion)
.PP
Po podziale na sowa, jeeli nie ustawiona zostaa opcja
.BR \-f ,
przeglda kade sowo w poszukiwaniu znakw
.BR * ,
.BR ?
i
.BR [ .
Jeli pojawia si jeden z nich, to sowo uwaane jest za
.I wzorzec
i zastpowane jest posortowan alfabetycznie list nazw plikw pasujcych
do wzorca.
Jeeli nie znaleziono pasujcych nazw a wyczona jest opcja
.B nullglob
powoki, sowo pozostawiane jest bez zmian.
Jeeli
.B nullglob
jest wczone, a nie znaleziono dopasowa, to sowo jest usuwane.
Jeeli wczona jest opcja
.B nocaseglob
powoki, to dopasowywanie wzorca wykonywane jest bez zwracania uwagi
na wielko liter.
Gdy do rozwinicia nazw plikw uywa si wzorca, to znak
.B ,,.''
na pocztku nazwy lub bezporednio po ukoniku musi zosta dopasowany
dosownie, chyba e ustawiono opcj
.B dotglob
powoki.
Podczas dopasowywania nazwy pliku znak ukonika musi zawsze zosta
dopasowany dosownie.
W pozostaych przypadkach, kropka
.B ,,.''
nie jest traktowana specjalnie.
Zobacz poniej opis
.B shopt
w sekcji
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ,
gdzie znajdziesz omwienie opcji powoki
.BR nocaseglob ,
.BR nullglob
i
.BR dotglob .
.PP
Do ograniczenia zestawu nazw plikw pasujcych do
.IR wzorca
mona wykorzysta zmienn powoki
.SM
.BR GLOBIGNORE .
Jeeli
.SM
.B GLOBIGNORE
jest ustawione, kada z pasujcych nazw plikw pasujca rwnie do jednego
ze wzorcw w
.SM
.B GLOBIGNORE
jest usuwana z listy dopasowa.
Nazwy plikw
.B ,,.''
i
.B ,,..''
s zawsze ignorowane, nawet gdy
.SM
.B GLOBIGNORE
jest ustawione. Jednake, ustawienie
.SM
.B GLOBIGNORE
skutkuje wczeniem opcji
.BR dotglob ,
tak e bd dopasowywane wszystkie inne nazwy plikw rozpoczynajce si od
kropki.
W celu uzyskania starego zachowania, ignorujcego nazwy zaczynajce si
.BR ,,.'' ,
jednym ze wzorcw w
.SM
.BR GLOBIGNORE
naley zrobi
.B ,,.*'' .
Opcja
.B dotglob
jest wyczana, gdy kasowane jest
.SM
.B GLOBIGNORE .
.PP
\fBDopasowanie wzorca\fP
.PP
Kady znak pojawiajcy si we wzorcu, rnych od specjalnych znakw wzorca
opisanych poniej, dopasowuje sam siebie. Znak NUL nie moe wystpi we
wzorcu. Specjalne znaki wzorca musz by cytowane, jeeli maj by
dopasowane dosownie.
.PP
Specjalne znaki wzorca maj nastpujce znaczenie:
.PP
.PD 0
.TP
.B *
Dopasowuje dowolny acuch, cznie z acuchem pustym.
.TP
.B ?
Dopasowuje dowolny pojedynczy znak.
.TP
.B [...]
Dopasowuje jeden z ujtych w nawiasy kwadratowe znakw. Para znakw
rozdzielona mylnikiem opisuje
\fIwyraenie zakresu\fP;
dopasowywany jest nim dowolny znak, ktry przy sortowaniu leksykalnym,
z zastosowaniem biecego ustawienia locale i zestawu znakw,
wypada midzy tymi dwoma znakami, wcznie z nimi.
Jeeli pierwszym znakiem wystpujcym po
.B [
jest
.B !
lub
.BR ^ ,
to dopasowywany jest dowolny znak nie zawarty w nawiasach.
Kolejno sortowania znakw w wyraeniach zakresu okrelona jest przez
biece ustawienie locale i warto zmiennej rodowiskowej \fBLC_COLLATE\fP,
jeli istnieje.
Znak
.B \-
mona dopasowa wczajc go jako pierwszy lub ostatni ze znakw zestawu.
Znak
.B ]
mona dopasowa wczajc go jako pierwszy znak zestawu.
.br
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
Wewntrz
.B [
i
.BR ] ,
mona podawa \fIklasy znakw\fP (character classes), uywajc skadni
\fB[:\fP\fIklasa\fP\fB:]\fP, gdzie \fIklasa\fP jest jedn z poniszych klas
zdefiniowanych w standardzie POSIX.2:
.PP
.RS
.B
.if n alnum alpha ascii blank cntrl digit graph lower print punct space upper xdigit
.if t alnum   alpha   ascii   blank   cntrl   digit   graph   lower   print   punct   space   upper   xdigit
.br
Klasa znakw dopasowuje dowolny znak nalecy do tej klasy.
.br
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
Wewntrz
.B [
i
.BR ] ,
mona poda \fIklas rwnowanoci\fR, uywajc skadni
\fB[=\fP\fIz\fP\fB=]\fP, ktra dopasowuje wszystkie znaki o tej samej
wadze sortowania (zdefiniowan w biecym ustawieniu locale) co znak
\fIz\fP.
.br
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
Wewntrz
.B [
i
.BR ] ,
skadnia \fB[.\fP\fIsymbol\fP\fB.]\fP dopasowuje symbol sortowania
(collating symbol) \fIsymbol\fP.
.RE
.PD
.PP
Jeeli przy pomocy wbudowanego \fBshopt\fP wczono opcj \fBextglob\fP,
to rozpoznawane jest kilka rozszerzonych operatorw dopasowania wzorcw.
W poniszym opisie, \fIlista-wzorcw\fP jest list zoon z jednego lub
wicej wzorcw rozdzielonych znakiem \fB|\fP.
Wzorce zoone mona konstruowa przy pomocy jednego lub wicej poniszych
pod-wzorcw:
.sp 1
.PD 0
.RS
.TP
\fB?(\fP\^\fIlista-wzorcw\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje zero lub jedno wystpienie zadanych wzorcw
.TP
\fB*(\fP\^\fIlista-wzorcw\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje zero lub wicej wystpie zadanych wzorcw
.TP
\fB+(\fP\^\fIlista-wzorcw\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje jedno lub wicej wystpie zadanych wzorcw
.TP
\fB@(\fP\^\fIlista-wzorcw\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje dokadnie jeden z zadanych wzorcw
.TP
\fB!(\fP\^\fIlista-wzorcw\^\fP\fB)\fP
Dopasowuje cokolwiek prcz jednego z zadanych wzorcw
.RE
.PD
.SS Usunicie cytowa
.PP
Po poprzednich interpretacjach, wszystkie niecytowane wystpienia znakw
.BR \e ,
.BR '
i \^\f3"\fP\^, ktre nie wyniky z jednej z powyszych interpretacji, s
usuwane.
.SH PRZEKIEROWANIE
Przed wykonaniem polecenia, jego wejcie i wyjcie mog zosta
.I przekierowane
przy pomocy specjalnej notacji interpretowanej przez powok.
Przekierowa mona te uywa do otwierania i zamykania plikw dla
rodowiska wykonywania biecej powoki. Ponisze operatory przekierowania
mog wystpowa przed lub pojawia si gdziekolwiek wewntrz
.I polecenia prostego
lub wystpowa po
.IR poleceniu.
Przekierowania przetwarzane s w kolejnoci wystpowania, od lewej
do prawej.
.PP
W poniszych opisach, jeli pominito deskryptor pliku, a pierwszym znakiem
operatora przekierowania  jest
.BR < ,
przekierowanie dotyczy standardowego wejcia (deskryptor pliku 0).
Jeeli pierwszym znakiem operatora przekierowania jest
.BR > ,
przekierowanie dotyczy standardowego wyjcia (deskryptor pliku 1).
.PP
Sowo nastpujce do operatorze przekierowania w poniszych opisach
podlega, chyba e podano inaczej, interpretacji nawiasw, interpretacji
tyldy, interpretacji parametrw, podstawianiu wynikw polece,
interpretacji wyrae arytmetycznych, usuwaniu cytowa, rozwijaniu nazw
plikw i podziaowi na sowa.
Jeli zinterpretowane zostanie jako wicej ni jedno sowo, to
.B bash
zgosi bd.
.PP
Zauwa, e kolejno przekierowa jest znaczca. Na przykad, polecenie
.RS
.PP
ls \fB>\fP dirlist 2\fB>&\fP1
.RE
.PP
kieruje zarwno standardowe wyjcie jak i wyjcie diagnostyczne (stderr)
do pliku
.IR dirlist ,
podczas gdy polecenie
.RS
.PP
ls 2\fB>&\fP1 \fB>\fP dirlist
.RE
.PP
kieruje tylko standardowe wyjcie do pliku
.IR dirlist ,
gdy wyjcie bdw zostao zduplikowane jako standardowe wyjcie przed
przekierowaniem wyjcia do
.IR dirlist .
.PP
\fBBash\fP obsuguje kilka nazw plikw w sposb specjalny gdy s one
uyte w przekierowaniach. Opisano to w poniszej tablicy:
.RS
.PP
.PD 0
.TP
.B /dev/fd/\fIfd\fP
Jeeli \fIfd\fP jest poprawn liczb cakowit, to duplikowany jest
deskryptor pliku \fIfd\fP.
.TP
.B /dev/stdin
Duplikowany jest deskryptor pliku 0.
.TP
.B /dev/stdout
Duplikowany jest deskryptor pliku 1.
.TP
.B /dev/stderr
Duplikowany jest deskryptor pliku 2.
.TP
.B /dev/tcp/\fIhost\fP/\fIport\fP
Jeli \fIhost\fP jest poprawn nazw hosta lub adresem internetowym,
a \fIport\fP jest liczb cakowit okrelajc numer portu lub nazw usugi,
to \fBbash\fP usiuje otworzy poczenie TCP do odpowiedniego gniazda.
.TP
.B /dev/udp/\fIhost\fP/\fIport\fP
Jeli \fIhost\fP jest poprawn nazw hosta lub adresem internetowym,
a \fIport\fP jest liczb cakowit okrelajc numer portu lub nazw usugi,
to \fBbash\fP usiuje otworzy poczenie UDP do odpowiedniego gniazda.
.PD
.RE
.PP
Nieudane otwarcie lub utworzenie pliku powoduje niepowodzenie
przekierowania.
.SS Przekierowanie wejcia
.PP
Przekierowanie wejcia powoduje otwarcie do odczytu pliku, ktrego nazwa
wynika z interpretacji
.IR sowa .
Odczyt bdzie wykonywany z deskryptora pliku
.I n
lub standardowego wejcia (zerowy deskryptor pliku) jeli nie podano
.IR n .
.PP
Oglny format przekierowania wejcia:
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB<\fP\fIsowo\fP
.RE
.SS Przekierowanie wyjcia
.PP
Przekierowanie wyjcia powoduje otwarcie do zapisu pliku, ktrego nazwa
wynika z interpretacji
.IR sowa .
Zapis bdzie wykonywany z deskryptora pliku
.I n
lub standardowego wyjcia (deskryptor pliku 1) jeli nie podano
.IR n .
Jeeli plik nie istnieje jest tworzony; jeeli istnieje obcinany jest
do rozmiaru zerowego.
.PP
Oglny format przekierowania wyjcia:
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB>\fP\fIsowo\fP
.RE
.PP
Jeeli operatorem przekierowania jest
.BR > ,
a zostaa wczona opcja
.B noclobber
wbudowanego polecenie
.BR set ,
to przekierowanie nie powiedzie si jeeli plik o nazwie wynikajcej
z interpretacji \fIsowa\fP istnieje i jest zwykym plikiem.
Jeeli operatorem przekierowania jest
.BR >| ,
albo operatorem jest
.B >
przy niewczonej opcji
.BR noclobber ,
to wykonywana jest prba przekierowania, nawet jeli plik \fIsowo\fP
istnieje.
.SS Doczanie przekierowanego wyjcia
.PP
Przekierowanie wyjcia w ten sposb powoduje, e plik o nazwie wynikajcej
z interpretacji
.I sowa
zostanie otwarty do doczania (append).
Doczanie bdzie wykonywane z deskryptora pliku
.I n
lub standardowego wyjcia (deskryptor pliku 1) jeli nie podano
.IR n .
Jeeli plik nie istnieje jest tworzony.
.PP
Oglny format doczania wyjcia:
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB>>\fP\fIsowo\fP
.RE
.PP
.SS Przekierowanie standardowego wyjcia i wyjcia bdw
.PP
.B Bash
pozwala, przy pomocy tej konstrukcji, przekierowa standardowe
wyjcie (deskryptor pliku 1) i standardowe wyjcie bdw (deskryptor
plikw 2) do pliku, ktrego nazw jest zinterpretowane
.IR sowo .
.PP
Istniej dwie postaci takiego przekierowania:
.RS
.PP
\fB&>\fP\fIsowo\fP
.RE
i
.RS
\fB>&\fP\fIsowo\fP
.RE
.PP
Spord nich, zalecan jest pierwsza forma.
Jest ona semantycznie rwnowana
.RS
.PP
\fB>\fP\fIsowo\fP 2\fB>&\fP1
.RE
.SS Dokumenty wczone (Here Documents)
.PP
Ten typ przekierowania instruuje powok, by czytaa wejcie z biecego
rda a do napotkania wiersza zawierajcego tylko
.I sowo
(bez adnych koczcych odstpw).
Wszystkie wiersze przeczytane do tego momentu s nastpnie uywane jako
standardowe wejcie polecenia.
.PP
Format dokumentw wczonych jest nastpujcy:
.RS
.PP
.nf
\fB<<\fP[\fB\-\fP]\fIsowo\fP
        \fIdokument wczony\fP
\fIogranicznik\fP
.fi
.RE
.PP
Na
.I sowie
nie jest wykonywana interpretacja parametrw, podstawiania wynikw polece,
rozwijanie nazw plikw ani interpretacja wyrae arytmetycznych.
Jeeli jakie znaki w
.I sowie
s cytowane, to
.I ogranicznik
jest wynikiem usunicia cytowa ze
.IR sowa ,
a wiersze w dokumencie wczonym nie s interpretowane.
Jeeli \fIsowo\fP nie jest cytowane, wszystkie wiersze dokumentu
wczonego podlegaj interpretacji parametrw, podstawianiu polece
i interpretacji wyrae arytmetycznych. W tym ostatnim przypadku,
sekwencja
.B \e<nowalinia>
jest ignorowana, a do cytowania znakw
.BR \e ,
.BR $
i
.BR `
musi by uyte
.BR \e .
.PP
Jeeli operatorem przekierowania jest
.BR <<\- ,
to wszystkie pocztkowe znaki tabulacji s obcinane z wierszy wejciowych
i wiersza zawierajcego
.IR ogranicznik .
Pozwala to na ustawienie naturalnych wci dla dokumentw wczonych
w skryptach powoki.
.SS "Powielanie deskryptorw plikw"
.PP
Operator przekierowania
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB<&\fP\fIsowo\fP
.RE
.PP
suy do powielania deskryptorw plikw wejciowych.
Jeeli
.I sowo
zinterpretowane zostanie jako jedna lub wicej cyfr, to deskryptor pliku
oznaczony przez
.I n
czyniony jest kopi tego deskryptora.
Jeeli cyfry w
.I sowie
nie okrelaj otwartego dla wejcia deskryptora, pojawia si bd
przekierowania.
Jeeli
.I sowo
zinterpretowane jest jako
.BR \- ,
deskryptor pliku
.I n
jest zamykany. Jeeli
.I n
nie zostao okrelone, to stosowane jest standardowe wejcie (deskryptor
pliku 0).
.PP
Operator
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB>&\fP\fIsowo\fP
.RE
.PP
podobnie, suy do powielania deskryptorw standardowego wyjcia.
Jeeli nie okrelono
.IR n ,
stosowane jest standardowe wyjcie (deskryptor pliku 1).
Jeeli cyfry w
.I sowie
nie okrelaj deskryptora pliku otwartego do wyjcia, pojawia si bd
przekierowania.
W przypadku specjalnym, jeeli pominito \fIn\fP, a \fIsowo\fP nie jest
interpretowane jako jedna lub wicej cyfr, to przekierowywane s standardowe
wyjcie i standardowe wyjcie bdw, jak opisano poprzednio.
.SS "Otwieranie deskryptorw plikw do odczytu i zapisu"
.PP
Operator przekierowania
.RS
.PP
[\fIn\fP]\fB<>\fP\fIsowo\fP
.RE
.PP
powoduje, e plik o nazwie wynikej z interpretacji
.I sowa
zostanie otwarty do odczytu i zapisu.
Odczyt i zapis bd wykonywane z deskryptora pliku
.I n
lub standardowego wejcia (deskryptor pliku 0) jeli nie podano
.IR n .
Jeeli plik nie istnieje jest tworzony.
.SH ALIASY
\fBAliasy\fP (czyli synonimy) pozwalaj na zastpienie sowa acuchem, gdy
zostanie ono uyte jako pierwsze sowo w poleceniu prostym.
Powoka utrzymuje list aliasw, ktre mog by ustawiane i uniewaniane przy
pomocy wbudowanych polece
.B alias
i
.B unalias
(zobacz poniej
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
Dla pierwszego sowa kadego polecenia, jeli nie jest cytowane, nastpuje
sprawdzenie, czy posiada ono alias. Jeeli tak, to sowo to jest
zastpowane tekstem aliasu. Nazwa aliasu i zastpujcy ja tekst mog
zawiera dowolne poprawne wejcie powoki, cznie z
.IR metaznakami
podanymi powyej, z wyjtkiem tego, e nazwy aliasw nie mog zawiera
znaku rwnoci \fI=\fP. Pierwsze sowo tekstu zastpujcego jest z kolei
sprawdzane na aliasy, ale sowo identyczne z interpretowanym wanie
aliasem nie jest interpretowane powtrnie. Oznacza to, e mona mie alias
.B ls
do
.BR "ls \-F" ,
na przykad, a
.B bash
nie bdzie usiowa rekurencyjnie interpretowa zastpujcego tekstu.
jeeli ostatnim znakiem wartoci aliasu jest
.IR odstp ,
to nastpne sowo polecenia wystpujce po aliasie ma rwnie sprawdzan
interpretacj aliasw.
.PP
Aliasy s tworzone i pokazywane poleceniem
.BR alias ,
a usuwane poleceniem
.BR unalias .
.PP
Nie ma adnego mechanizmu posugiwania si argumentami w tekcie
zastpujcym. Jeli potrzebne s argumenty, powinna zosta uyta funkcja
powoki (zobacz poniej
.SM
.BR FUNKCJE ).
.PP
Aliasy nie s interpretowane, gdy powoka nie jest interaktywna, chyba e
ustawiono opcj powoki
.B expand_aliases
przy pomocy
.B shopt
(zobacz opis
.B shopt
w sekcji
.SM
.B WBUDOWANE POLECENIA POWOKI
poniej).
.PP
Reguy dotyczce definiowania i uywania aliasw s nieco zagmatwane.
.\" somewhat confusing.
.B Bash
zawsze czyta co najmniej jeden peny wiersz z wejcia przed wykonaniem
jakichkolwiek polece tego wiersza. Aliasy interpretowane s w czasie
odczytu polecenia, nie podczas jego wykonywania. Z tego powodu, definicja
aliasu wystpujca w tym samym wierszu, co inne polecenie nie zadziaa
a do przeczytania nastpnego wiersza wejcia.
Na polecenia wystpujce po definicji aliasu, w tym samym wierszu, nowy
alias nie ma wpywu.
Zachowanie to ujawnia si take podczas wykonywania funkcji.
Aliasy interpretowane s w czasie odczytu definicji funkcji, nie za
podczas jej wykonywania, gdy sama definicja funkcji stanowi polecenie
zoone. W skutek tego aliasy zdefiniowane w funkcji nie s dostpne,
a do chwili po wykonaniu funkcji.
Dla bezpieczestwa, zawsze umieszczaj definicje aliasw w odrbnym wierszu
i nie uywaj
.B alias
w poleceniach zoonych.
.PP
Prawie w kadym zastosowaniu aliasy s wyparte przez funkcje powoki.
.SH FUNKCJE
Punkcja powoki, zdefiniowana jak opisano powyej, w sekcji
.SM
.BR "GRAMATYKA POWOKI" ,
przechowuje szereg polece do pniejszego wykonania.
Gdy nazwa funkcji powoki uywana jest jako nazwa polecenia prostego,
wykonywana jest lista polece zwizanych z t nazw funkcji.
Funkcje wykonywane s w kontekcie biecej powoki; do ich interpretacji
nie jest tworzony aden nowy proces (zauwa rnic w stosunku do wykonania
skryptu powoki).
Podczas wykonywania funkcji, przekazane jej argumenty staj si parametrami
pozycyjnymi. Aktualizowany jest specjalny parametr
.BR # ,
tak by odzwierciedla zmian. Parametr pozycyjny 0 nie jest zmieniany.
Zmienna
.SM
.B FUNCNAME
podczas wykonywania funkcji ustawiana jest na jej nazw.
Wszystkie inne aspekty rodowiska wykonywania powoki s identyczne
midzy funkcj i jej wywoujcym, z wyjtkiem tego, e nie jest
dziedziczona puapka (trap)
.SM
.B DEBUG
(zobacz opis wbudowanego
.B trap
poniej, w sekcji
.SM
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
.PP
Zmienne lokalne dla funkcji mog by deklarowane przy pomocy wbudowanego
polecenia
.BR local .
Zwykle zmienne i ich wartoci s wsplne dla funkcji i jej woajcego.
.PP
Jeeli w funkcji wywoywane jest wbudowane polecenie
.BR return ,
funkcja koczy dziaanie i wykonywanie wznawiane jest od
nastpnego polecenia po wywoaniu funkcji. Gdy funkcja koczy dziaanie,
parametrom pozycyjnym i parametrowi specjalnemu
.B #
przywracane s wartoci, jakie posiaday one przed wykonaniem funkcji.
.PP
List nazw i definicji funkcji mona uzyska przy pomocy opcji
.B \-f
wbudowanych polece
.B declare
lub
.BR typeset .
Opcja
.B \-F
polece
.B declare
lub
.B typeset
podaje same nazwy funkcji.
Funkcje mona eksportowa, tak e bd one automatycznie
zdefiniowane w podpowokach. Wykonuje si to przy pomocy opcji
.B \-f
wbudowanego polecenia
.BR export .
.PP
Funkcje mog by rekurencyjne. Nie ma narzuconego ograniczenia na
liczb rekurencyjnych wywoa.
.SH "OBLICZANIE WYRAE ARYTMETYCZNYCH"
Powoka pozwala, pod pewnymi warunkami, na obliczanie wartoci wyrae
arytmetycznych (zobacz wbudowane polecenie \fBlet\fP i \fBInterpretacja
wyrae arytmetycznych\fP).
Obliczenia wykonywane s na dugich liczbach cakowitych (long integer), bez
kontroli przepenienia (overflow), mimo i dzielenie przez 0 jest
przechwytywane i oznaczane jako bd.
Operatory i ich priorytety oraz sposb ich doczania
.\" associativity
s takie same jak w jzyku C.
Ponisza lista operatorw pogrupowana jest w poziomy operatorw o
jednakowym priorytecie.
Poziomy podano w kolejnoci malejcego priorytetu.
.PP
.PD 0
.TP
.B \fIid\fP++ \fIid\fP\-\-
post-inkrementacja i post-dekrementacja zmiennej
.TP
.B ++\fIid\fP \-\-\fIid\fP
pre-inkrementacja i pre-dekrementacja zmiennej
.TP
.B \- +
jednoargumentowy minus i plus
.TP
.B ! ~
negacja logiczna i bitowa
.TP
.B **
potgowanie
.TP
.B * / %
mnoenie, dzielenie, reszta z dzielenia
.TP
.B + \-
dodawanie, odejmowanie
.TP
.B << >>
lewo i prawostronne przesunicie bitowe
.TP
.B <= >= < >
porwnanie
.TP
.B == !=
rwnoci i nierwno
.TP
.B &
bitowa koniunkcja (AND)
.TP
.B ^
bitowa alternatywa wyczna (XOR)
.TP
.B |
bitowa alternatywa (OR)
.TP
.B &&
logiczna koniunkcja (AND)
.TP
.B ||
logiczna alternatywa (OR)
.TP
.B \fIwyra\fP?\fIwyra\fP:\fIwyra\fP
obliczenie warunkowe (conditional evaluation)
.TP
.B = *= /= %= += \-= <<= >>= &= ^= |=
przypisanie
.TP
.B \fIwyra1\fP , \fIwyra2\fP
przecinek
.PD
.PP
.PP
Jako operandy dozwolone s zmienne powoki; interpretacja parametrw
przeprowadzana jest przed obliczeniem wyraenia.
Wewntrz wyraenia, do zmiennych powoki mona si te odwoywa przez
nazw, bez uycia skadni interpretacji parametrw.
Gdy wystpi odwoanie si do zmiennej, jej warto obliczana jest jako
wyraenie arytmetyczne.
Zmienna powoki nie musi mie wczonego atrybutu liczby cakowitej by moga
by uyta w wyraeniu.
.PP
Stae z pocztkowym 0 interpretowane s jako liczby semkowe. Pocztkowe 0x lub
0X oznacza liczb szesnastkow. W pozostaych przypadkach liczby maj
posta [\fIpodstawa#\fP]n, gdzie \fIpodstawa\fPjest liczb dziesitn
pomidzy 2 a 64 reprezentujc podstaw ukadu pozycyjnego, za \fIn\fP
liczb w ukadzie o tej podstawie.
Jeli pominito \fIpodstawa#\fP, to uywana jest podstawa 10.
Cyfry wiksze ni 9 reprezentowane s przez mae litery, wielkie litery,
@ i _, w tej kolejnoci.
Jeeli \fIpodstawa\fP jest mniejsza bd rwna 36, to do zapisu liczb
pomidzy 10 a 35 mona uywa zamiennie maych i wielkich liter.
.PP
Operatory interpretowane s w kolejnoci priorytetu. Podwyraenia
w nawiasach obliczane s jako pierwsze i mog uniewani podane wyej reguy
priorytetw.
.SH "WYRAENIA WARUNKOWE"
Wyraenia warunkowe uywane s przez polecenie zoone \fB[[\fP oraz
polecenia wbudowane \fBtest\fP i \fB[\fP do testowania atrybutw pliku
i wykonywania porwna acuchowych i arytmetycznych.
Wyraenia zoone s z poniszych jedno- i dwuargumentowych skadowych.
Jeli ktry z argumentw \fIplikowych\fP jednej z skadowych jest w postaci
\fI/dev/fd/n\fP, to sprawdzany jest deskryptor pliku \fIn\fP.
Jeeli argument \fIplik\fP ktrej skadowej jest jednym z
\fI/dev/stdin\fP, \fI/dev/stdout\fP lub \fI/dev/stderr\fP, to sprawdzany
jest, odpowiednio, deskryptor 0, 1 lub 2.
.sp 1
.PD 0
.TP
.B \-a \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje.
.TP
.B \-b \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest blokowym plikiem specjalnym.
.TP
.B \-c \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest znakowym plikiem specjalnym.
.TP
.B \-d \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje jest katalogiem.
.TP
.B \-e \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje.
.TP
.B \-f \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest plikiem zwykym.
.TP
.B \-g \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i ma ustawiony bit set-group-id.
.TP
.B \-h \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest dowizaniem symbolicznym.
.TP
.B \-k \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i ma ustawiony bit ochrony (sticky bit).
.TP
.B \-p \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest potokiem nazwanym (FIFO).
.TP
.B \-r \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i daje si czyta.
.TP
.B \-s \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i ma rozmiar wikszy ni zero.
.TP
.B \-t \fIfd\fP
Prawda jeli deskryptor pliku
.I fd
jest otwarty i odnosi si do terminala.
.TP
.B \-u \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i ma ustawiony bit set-user-id.
.TP
.B \-w \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i daje si do zapisa.
.TP
.B \-x \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest wykonywalny.
.TP
.B \-O \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jego wacicielem jest efektywny
id uytkownika.
.TP
.B \-G \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jego wacicielem jest efektywny
id grupy.
.TP
.B \-L \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest dowizaniem symbolicznym.
.TP
.B \-S \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i jest gniazdem.
.TP
.B \-N \fIplik\fP
Prawda jeli \fIplik\fP istnieje i by zmieniany od czasu ostatniego jego
odczytu.
.TP
\fIplik1\fP \-\fBnt\fP \fIplik2\fP
Prawda jeli \fIplik1\fP jest nowszy (wedug daty modyfikacji) od
\fIpliku2\fP.
.TP
\fIplik1\fP \-\fBot\fP \fIplik2\fP
Prawda jeli \fIplik1\fP jest starszy ni \fIplik2\fP.
.TP
\fIplik1\fP \fB\-ef\fP \fIplik2\fP
Prawda jeli \fIplik1\fP i \fIplik2\fP maj ten sam numer urzdzenia
i i-wza.
.TP
.B \-o \fInazwa_opcji\fP
Prawda jeli opcja powoki
.I nazwa_opcji
jest wczona.
Zobacz zestawienie opcji w opisie opcji
.B \-o
wbudowanego
.BR set ,
poniej.
.TP
.B \-z \fIacuch\fP
Prawda jeli dugo \fIacucha\fP wynosi zero.
.TP
.B \-n \fIacuch\fP
.TP
\fIacuch\fP
Prawda jeli
.I acuch
ma dugo niezerow.
.TP
\fIacuch1\fP \fB==\fP \fIacuch2\fP
Prawda jeli acuchy s rwne. Zamiast \fB==\fP mona uy
\fB=\fP.
.TP
\fIacuch1\fP \fB!=\fP \fIacuch2\fP
Prawda jeli acuchy nie s rwne.
.TP
\fIacuch1\fP \fB<\fP \fIacuch2\fP
Prawda jeli \fIacuch1\fP przy sortowaniu wystpowaby przed
\fIacuchem2\fP wedug biecego ustawienia locale.
.TP
\fIacuch1\fP \fB>\fP \fIacuch2\fP
Prawda jeli \fIacuch1\fP przy sortowaniu wystpowaby po
\fIacuchu2\fP wedug biecego ustawienia locale.
.TP
.I \fIarg1\fP \fBOP\fP \fIarg2\fP
.SM
.B OP
jest jednym z
.BR \-eq ,
.BR \-ne ,
.BR \-lt ,
.BR \-le ,
.BR \-gt
lub
.BR \-ge .
Te arytmetyczne operatory dwuargumentowe zwracaj prawd jeli \fIarg1\fP
jest odpowiednio rwne (eq), nie rwne (ne), mniejsze ni (lt), mniejsze
bd rwne (le), wiksze ni (gt) lub wiksze bd rwne (ge) \fIarg2\fP.
.I Arg1
i
.I arg2
mog by dodatnimi lub ujemnymi liczbami cakowitymi.
.PD
.SH "INTERPRETACJA POLECE PROSTYCH"
Gdy wykonywane jest polecenie proste, powoka wykonuje nastpujce
interpretacje, przypisania i przekierowania, od lewej do prawej.
.IP 1.
Sowa oznaczone przez analizator skadni jako przypisania zmiennych
(poprzedzajce nazw polecenia) i przekierowania zachowywane s do
pniejszego przetworzenia.
.IP 2.
Sowa, nie bdce przypisaniami zmiennych ani przekierowaniami s
interpretowane. Jeeli po interpretacji pozostan jakie sowa, to
pierwsze z nich przyjmowane jest za nazw polecenia a pozostae za
argumenty.
.IP 3.
Wykonywane s przekierowania, jak opisano powyej w sekcji
.SM
.BR PRZEKIEROWANIE .
.IP 4.
W kadym przypisaniu zmiennej tekst po znaku rwnoci \fB=\fP
podlega interpretacji tyldy, interpretacji parametrw, podstawianiu wynikw
polece, interpretacji wyrae arytmetycznych i usuwaniu cudzysoww,
zanim zostanie przypisany do zmiennej.
.PP
Jeeli nie otrzymano adnej nazwy polecenia, to przypisania zmienncyh
dotycz rodowiska aktualnej powoki. W przeciwnim razie, zmienne
s dodawane do rodowiska wykonywanego polecenia i nie maj wpywu na
rodowisko biecej powoki. jeeli ktre z przypisa usiuje nada
warto zmiennej read-only, pojawia si bd, a polecenie koczy prac
z niezerowym kodem.
.PP
Jeeli nie otrzymano adnej nazwy polecenia, wykonywane s przekierowania,
ale nie maj one wpywu na biece rodowisko powoki. Bd przekierowania
powoduje, e polecenie koczy prac z niezerowym kodem.
.PP
Jeeli po interpretacji istnieje nazwa polecenia, to wykonywanie odbywa si
jak opisano poniej. W przeciwnym wypadku, polecenie koczy prac.
Jeeli jednym z wykonanych krokw byo podstawienie wynikw polecenia, to
zwracany kod zakoczenia jest kodem ostatniego wykonanego podstawienia
polecenia. Jeli nie wystpio podstawianie polece, to polecenie koczy
prac z kodem zerowym.
.SH "WYKONYWANIE POLECE"
Po podziale polecenia na sowa, jeli jego wynikiem jest polecenie proste z
opcjonaln list argumentw, podejmowane s ponisze akcje.
.PP
Jeli polecenie nie zawiera ukonikw, powoka usiuje je zlokalizowa.
jeeli istnieje funkcja powoki o tej nazwie, wywoywana jest ta funkcja,
jak opisano powyej w sekcji
.SM
.BR FUNKCJE .
Jeeli nazwa nie pasuje do funkcji, powoka szuka jej na licie polece
wbudowanych. Jeeli nie znaleziono pasujce, to jest ono wywoywane.
.PP
Jeeli nazwa nie jest ani funkcj powoki ani poleceniem wbudowanym i nie
zawiera ukonikw, to
.B bash
przeszukuje kady element z
.SM
.B PATH
usiujc znale katalog zawierajcy plik wykonywalny o takiej nazwie.
.B Bash
posuguje si tablic mieszajc (hash table) do zapamitywania penych
nazw plikw wykonywalnych (zobacz
.B hash
w
.SM
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
poniej).
Pene przeszukiwanie katalogw z
.SM
.B PATH
wykonywane jest tylko wtedy, gdy polecenia nie znaleziono w tablicy mieszajcej.
Jeeli poszukiwanie nie powiodo si, powoka wypisuje komunikat o bdzie
i zwraca kod zakoczenia rwny 127.
.PP
Jeeli poszukiwanie byo pomylne lub jeli nazwa polecenia zawiera jeden
lub wicej ukonikw, powoka wykonuje zadany program w odrbnym rodowisku
wykonania.
Argumentowi 0 przypisywana jest podana nazwa, a pozostaym argumentom
polecenia podane argumenty, jeli byy takowe.
.PP
Jeeli wykonanie to nie powiedzie si, gdy plik nie ma formatu
wykonywalnego, a nie jest katalogiem, to zakada si, e jest on
\fIskryptem powoki\fP, plikiem zawierajcym polecenia powoki.
Powoywana jest podpowoka do jego wykonania. Powoka ta reinicjuje
si, zatem efekt jest taki, jakby do obsugi skryptu zostaa wywoana nowa
powoka, z wyjtkiem tego, e pooenia polece zapamitane przez
rodzica (zobacz
.B hash
poniej w
.SM
.B WBUDOWANE POLECENIA POWOKI
s zachowywane przez potomka.
.PP
Jeeli program jest plikiem o zawartoci rozpoczynajcej si od
.BR #! ,
to reszta pierwszego wiersza okrela interpreter dla tego programu.
Powoka uruchamia podany interpreter na systemach operacyjnych, ktre
same nie obsuguj tego formatu wykonywalnego. Argumenty dla interpretera
skadaj si z pojedynczego opcjonalnego argumentu wystpujcego po nazwie
interpretera w pierwszym wierszu programu, nastpujcej po nim nazwy
programu i nastpujcych po niej argumentw polecenia, jeli byy takowe.
.SH RODOWISKO WYKONYWANIA POLECE
Powoka posiada \fIrodowisko wykonywania\fP (execution environment),
skadajce si z:
.sp 1
.IP \(bu
otwarte pliki odziedziczone przez powok przy wywoaniu, zmodyfikowane
przez przekierowania przekazane do wbudowanego polecenia \fBexec\fP
.IP \(bu
biecy katalog roboczy ustawiony przez \fBcd\fP, \fBpushd\fP lub
\fBpopd\fP, albo odziedziczony przez powok przy wywoaniu
.IP \(bu
mask trybut tworzonych plikw ustawion przez \fBumask\fP albo
odziedziczon po rodzicu powoki
.IP \(bu
biece puapki ustawione przez \fBtrap\fP
.IP \(bu
parametry powoki ustawione przez przypisania zmiennych przy pomocy \fBset\fP
albo odziedziczone ze rodowiska rodzica powoki
.IP \(bu
funkcje powoki zdefiniowane podczas wykonywania lub odziedziczone
ze rodowiska rodzica powoki
.IP \(bu
opcje wczone przy wywoaniu (albo domylnie albo przy pomocy argumentw
wiersza polece) albo przez \fBset\fP
.IP \(bu
opcje wczone przez \fBshopt\fP
.IP \(bu
aliasy powoki zdefiniowane przy pomocy \fBalias\fP
.IP \(bu
rne id procesw, cznie z identyfikatorami zada ta, warto \fB$$\fP
i warto \fB$PPID\fP
.PP
Gdy ma zosta wykonane polecenie proste inne ni funkcja powoki
lub polecenie wbudowane, wywoywane jest w odrbnym rodowisku wykonania,
skdajcych si z poniszych elementw. Jeli nie podano inaczej, wartoci
dziedziczone s z powoki.
.sp 1
.IP \(bu
otwarte pliki powoki, plus modyfikacje i dodatki okrelone przez
przekierowania polecenia
.IP \(bu
biecy katalog roboczy
.IP \(bu
maska trybu tworzonych plikw
.IP \(bu
zmienne powoki oznaczone do wyeksportowania, razem ze zmiennymi
wyeksportowanymi do polecenia, przekazane w rodowisku.
.IP \(bu
puapki przechwycone przez powok resetowane s do wartoci
odziedziczonych przez ni od rodzica, a puapki ignorowane przez powok
s ignorowane.
.PP
Polecenie wywoane w odrbnym rodowisku nie moe wpywa na rodowisko
wykonywania powoki.
.PP
Podstawienia wynikw polece i polecenia asynchroniczne wywoywane s w
rodowisku podpowoki, ktre jest kopi rodowiska powoki, z wyjtkiem
tego, e puapki przechwycone przez powok s resetowane do wartoci,
jakie powoka odziedziczya po rodzicu podczas wywoania. Polecenia
wbudowane wywoywane jako cz potoku rwnie wykonywane s w rodowisku
podpowoki. Zmiany wykonane w rodowisku podpowoki nie mog wpywa na
rodowisko wykonywania powoki.
.PP
Jeeli po poleceniu wystpuje \fB&\fP, a nie uaktywniono sterowania zadaniami,
to domylnym standardowym wejciem dla tego polecenia jest pusty plik
\fI/dev/null\fP. W przeciwnym razie wywoywane polecenie dziedziczy
deskryptory plikw po woajcej powoce, zmodyfikowane przekierowaniami.
.SH RODOWISKO
Poczas wywoywania program otrzymuje tablic acuchw zwan
.IR rodowiskiem (environment).
jest to lista par
\fInazwa\fP\-\fIwarto\fP, o postaci
.IR "nazwa\fR=\fPwarto" .
.PP
Powoka pozwala na manipulowanie rodowiskiem na kilka sposobw. Przy
wywoaniu, przeszukuje ona wasne rodowisko i tworzy parametr dla kadej
znalezionej nazwy, automatycznie zaznaczajc go do
.I wyeksportowania
do procesw potomnych. Wykonywane polecenia dziedzicz rodowisko.
Polecenia
.B export
i
.B declare \-x
pozwalaj na dodawanie i usuwanie ze rodowiska parametrw i funkcji.
Jeeli w rodowisku zmieniana jest warto parametru, to nowa warto
staje si czci rodowiska, zastpujc star. rodowisko dziedziczone
przez kade wykonywane polecenie skada si z pocztkowego rodowiska
powoki, ktrego wartoci mog by w powoce zmieniane, minus ewentualne
pary usunite poleceniem
.BR unset ,
plus dodane poprzez polecenia
.B export
i
.BR "declare \-x" .
.PP
rodowisko dla dowolnego
.I polecenia prostego
czy funkcji moe by tymczasowo powikszone przez poprzedzenie polecenia
przypisaniem parametrw, jak opisano powyej w sekcji
.SM
.BR PARAMETRY .
Te instrukcje przypisania maj wpyw wycznie na rodowisko postrzegane
przez to polecenie.
.PP
Jeeli ustawiona jest opcja
.B \-k
(zobacz poniej opis wbudowanego polecenia
.BR set ),
to
.I wszystkie
przypisania parametrw umieszczane s w rodowisku polecenia, a nie tylko
te, ktre poprzedzaj nazw polecenia.
.PP
Gdy
.B bash
wywouje polecenie zewntrzne, zmienna
.B _
ustawiana jest na pen nazw pliku polecenia i przekazywana temu poleceniu
w jego rodowisku.
.SH "KOD ZAKOCZENIA"
Dla celw powoki, polecenie, ktre zakoczyo prac z zerowym kodem
zakoczenia, powiodo si. Zerowy kod oznacza powodzenie. Niezerowy kod
oznacza niepowodzenie. Gdy polecenie koczy prac z bdem krytycznym \fIN\fP,
\fIbash\fP posuguje si wartoci 128+\fBN\fP jako kodem zakoczenia.
.PP
Jeeli nie znaleziono polecenia, proces potomny powoany do jego wykonania
zwraca kod 127. Jeeli polecenie zostao znalezione, ale nie jest
wykonywalne, kod zakoczenia wynosi 126.
.PP
Jeeli polecenie nie powiodo si z powodu bdu podczas interpretacji lub
przekierowania, kod zakoczenia jest wikszy od zera.
.PP
Wbudowane polecenia powoki zwracaj kod 0 (\fItrue\fP prawda) jeli si
powiody, i niezerowy (\fIfalse\fP fasz) jeli podczas ich wykonywania
pojawi si bd.
Wszystkie polecenia wbudowane zwracaj kod 2 dla wskazania niepoprawnego
uycia.
.PP
Sam \fBBash\fP zwraca kod zakoczenia ostatniego wykonanego polecenia,
chyba e pojawi si bd skadni, wwczas koczy prac z wartoci
niezerow. Zobacz te poniej polecenie wbudowane \fBexit\fP.
.SH SYGNAY
Gdy \fBbash\fP jest interaktywny, przy braku jakichkolwiek puapek (przechwytywania
sygnaw), ignoruje on
.SM
.B SIGTERM
(tak, e \fBkill 0\fP nie zabija powoki interaktywnej),
a
.SM
.B SIGINT
jest przechwytywany i obsugiwany (tak, e wbudowane polecenie \fBwait\fP
daje si przerwa).
We wszystkich przypadkach, \fBbash\fP ignoruje
.SM
.BR SIGQUIT .
Jeeli dziaa kontrola zada,
.B bash
ignoruje
.SM
.BR SIGTTIN ,
.SM
.BR SIGTTOU
i
.SM
.BR SIGTSTP .
.PP
Zadania synchroniczne uruchomione przez \fBbash\fP maj procedury obsugi
sygnaw (signal handlers) ustawione na wartoci odziedziczone przez powok
po rodzicu. Jeeli nie pracuje kontrola zada, to polecenia asynchroniczne
ignoruj rwnie
.SM
.B SIGINT
i
.SM
.BR SIGQUIT .
Polecenia uruchamiane wskutek podstawiania polece ignoruj generowane
z klawiatury sygnay kontroli zada
.SM
.BR SIGTTIN ,
.SM
.BR SIGTTOU
i
.SM
.BR SIGTSTP .
.PP
Powoka domylnie koczy prac po otrzymaniu
.SM
.BR SIGHUP .
Przed zakoczeniem, powoka interaktywna rozsya otrzymany
.SM
.B SIGHUP
do wszystkich zada, pracujcych lub zatrzymanych.
Do zatrzymanych zada wysyany jest
.SM
.B SIGCONT
by upewni si, e otrzymuj
.SM
.BR SIGHUP .
Chcc unikn wysania sygnau przez powok do konkretnego zadania,
naley usun je z tablicy zada przy pomocy wbudowanego polecenia
.B disown
(zobacz poniej
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" )
lub oznakowa, by nie otrzymywao
.SM
.BR SIGHUP ,
posugujc si
.BR "disown \-h" .
.PP
Jeeli przy pomocy
.B shopt
zostaa ustawiona opcja
.B huponexit
powoki,
.B bash
wysya
.SM
.B SIGHUP
do wszystkich zada, gdy koczy prac interaktywna powoka zgoszeniowa.
.PP
Gdy \fBbash\fP podczas oczekiwania na ukoczenie polecenia otrzymuje
sygna, dla ktrego ustawiono puapk, puapka ta nie zostanie wykonana a
do zakoczenia pracy polecenia.
Gdy \fBbash\fP oczekuje na polecenie asynchroniczne za porednictwem
wbudowanego \fBwait\fP, odbir sygnau, dla ktrego ustawiono przechwytywanie
spowoduje, e wbudowane \fBwait\fP natychmiast skoczy prac z kodem
wikszym od 128, po czym natychmiast zostanie wywoana puapka.
.SH "KONTROLA ZADA"
.I Kontrola zada
odnosi si do moliwoci selektywnego zatrzymywania (\fIzawieszania\fP -
suspend) wykonywania procesw i pniejszej kontynuacji (\fIwznawiania\fP -
resume) ich wykonywania. Uytkownik zwykle wykorzystuje to udogodnienie za
porednictwem interaktywnego interfejsu obsugiwanego wsplnie przez
systemowy sterownik terminala i
.BR bash .
.PP
Powoka kojarzy z kadym potokiem
.IR zadanie .
Przechowuje tablic aktualnie wykonywanych zada, ktr mona przeglda
za pomoc polecenia
.BR jobs .
Gdy
.B bash
uruchamia zadanie asynchronicznie (w
.IR tle ),
wypisuje wiersz w rodzaju:
.RS
.PP
[1] 25647
.RE
.PP
wskazujcy, e zadanie to ma numer 1 a ID ostatniego procesu w potoku
zwizanym z zadaniem wynosi 25647.
Wszystkie procesy w jednym potoku nale do tego samego zadania.
.B Bash
posuguje si abstrakcj (abstraction)
.I zadania
jako podstaw kontroli zada.
.PP
Dla uatwienia implementacji interfejsu uytkownika do kontroli zada,
system operacyjny utrzymuje pojcie \fIID grupy procesw biecego
terminala\fP
(current terminal process group ID).
Elementy tej grupy procesw (procesy, ktrych ID grupy procesw jest rwny
ID grupy procesw biecego terminala) otrzymuj generowane z klawiatury
sygnay, takie jak
.SM
.BR SIGINT .
Mwimy, e procesy te pracuj
.IR pierwszoplanowo .
Procesy
.I ta
to takie, ktrych ID grupy procesw rni si od terminala; procesy takie
s odporne na sygnay pochodzce z klawiatury.
Tylko procesom pierwszoplanowym wolno czyta z lub pisa na terminalu.
Do procesw ta usiujcych czyta (pisa) z terminala wysyany jest
przez sterownik terminala sygna
.SM
.BR "SIGTTIN (SIGTTOU)" ,
ktry, jeli nie zostanie przechwycony, wstrzymuje proces.
.PP
Jeeli system operacyjny, na ktrym dziaa
.B bash
obsuguje kontrol zada,
.B bash
zawiera funkcje do jej wykorzystywania.
Nacinicie klawisza
.I wstrzymania
(zwykle
.BR ^Z ,
Control-Z) podczas pracy procesu powoduje, e proces ten zostanie zatrzymany
a sterowanie zostanie zwrcone do
.BR bash .
Nacinicie klawisza
.I opnione wstrzymanie
(zwykle
.BR ^Y ,
Control-Y) powoduje, e proces zostanie zatrzymywany gdy bdzie usiowa
czyta wejcie z terminala, a sterowanie powrci do
.BR bash .
Uytkownik moe nastpnie zmienia stan takiego zadania, posugujc si
poleceniem
.B bg
do kontynuacji zadania w tle,
.B fg
do kontynuacji na pierwszym planie lub poleceniem
.B kill
do zabicia zadania.
\fB^Z\fP dziaa natychmiast i ma efekt uboczny: powoduje
odrzucenie oczekujcego wyjcia i wprowadzonych, a nieprzetworzonych
nacini klawiszy (typeahead).
.PP
Istnieje kilka sposobw wskazywania zadania w powoce.
Znak
.B %
poprzedza nazw zadania. Zadanie numer
.I n
mona wskaza jako
.BR %n .
Zadanie moe by te okrelone przez uycie przedrostka nazwy uytej do
jego uruchomienia lub podacucha, jaki wystpuje w jego wierszu polece.
Na przykad,
.B %ce
odnosi si do zatrzymanego zadania
.BR ce .
Jeli przedrostek pasuje do wicej ni jednego zadania,
.B bash
zgasza bd. Z drugiej strony, uycie
.BR %?ce ,
wskazuje na zadanie zawierajce podacuch
.B ce
w swym wierszu polece. Jeeli acuch pasuje do wicej ni jednego
zadania,
.B bash
zgasza bd. Symbole
.B %%
i
.B %+
okrelaj rozumiane przez powok
.\" shell's notion of the
.IR "biece zadanie" ,
bdce ostatnim zadaniem zatrzymanym, gdy byo na pierwszym planie lub
uruchomionym w tle.
Do
.I "poprzedniego zadania"
mona odwoywa si przy pomocy
.BR %\- .
W wyjciu odnoszcym si do zada (np. wyjcie polecenia
.BR jobs ),
biece zadanie jest zawsze zaznaczone znakiem
.BR + ,
a zadanie poprzednie
.BR \- .
.PP
Do przywrcenia zadania na pierwszy plan mona posuy si po prostu jego
nazw:
.B %1
jest synonimem dla
,,\fBfg %1\fP'',
przywracajcego zadanie 1 z ta na pierwszy plan.
Podobnie,
,,\fB%1 &\fP''
wznawia zadanie 1 w tle, rwnowanie do
,,\fBbg %1''\fP''.
.PP
Powoka natychmiast dowiaduje si czy zadanie zmienio stan.
Normalnie,
.B bash
czeka ze zgoszeniem zmian do momentu, gdy ma wywietli zacht, by nie
przerywa innego wyjcia. Jeeli wczono opcj
.B \-b
wbudowanego polecenia
.BR set ,
.B bash
zgasza takie zmiany natychmiast.
Dla kadego koczcego prac procesu potomnego wykonywana jest ewentualna
puapka przechwytujca
.SM
.BR SIGCHLD .
.PP
Jeeli wykonano prb zakoczenia pracy
.B bash
przy istniejcych zatrzymanych zadaniach, powoka wypisuje komunikat
ostrzegawczy. Mona wwczas posuy si poleceniem
.B jobs
do sprawdzenia ich stanu. Jeeli wykonywana jest druga prba zakoczenia
pracy bez wystpienia wtrconego midzy nie polecenia, powoka
nie wypisuje kolejnego ostrzeenia a zatrzymane zadania s przerywane.
.SH ZACHTA POWOKI
Przy wykonywaniu interaktywnym
.B bash
wywietla gwny symbol zachty (primary prompt)
.SM
.B PS1
kiedy jest gotowa na odczyt polecenia, za wtrn (secondary) zacht
.SM
.B PS2
kiedy potrzebuje wicej danych z wejcia do uzupenienia polecenia.
.B Bash
pozwala na dostosowywanie tych acuchw zachty poprzez wstawianie
pewnej iloci znakw specjalnych rozpoczynajcych si odwrotnym
ukonikiem, ktre s dekodowane jak nastpuje:
.RS
.PD 0
.TP
.B \ea
znak dzwonka ASCII (07)
.TP
.B \ed
data w formacie "DzieTyg Miesic Dzie" format (np., "Tue May 26")
.TP
.B \ee
znak escape ASCII (033)
.TP
.B \eh
nazwa hosta do pierwszej kropki `.'
.TP
.B \eH
nazwa hosta
.TP
.B \ej
liczba zada aktualnie obsugiwanych przez powok
.TP
.B \el
gwna cz nazwy urzdzenia terminala powoki
.TP
.B \en
znak nowej linii
.TP
.B \er
powrt karetki
.TP
.B \es
nazwa powoki, gwna cz nazwy
.B $0
(fragment wystpujcy po ostatnim ukoniku)
.TP
.B \et
biecy czas w formacie 24-godzinnym GG:MM:SS
.TP
.B \eT
biecy czas w formacie 12-godzinnym GG:MM:SS
.TP
.B \e@
biecy czas w 12-godzinnym formacie am/pm
.TP
.B \eA
biecy czas w 24-godzinnym formacie GG:MM
.TP
.B \eu
nazwa biecego uytkownika (username)
.TP
.B \ev
wersja programu \fBbash\fP (np. 2.00)
.TP
.B \eV
wydanie \fBbash\fP, wersja+poziom at (np., 2.00.0)
.TP
.B \ew
biecy katalog roboczy
.TP
.B \eW
gwna cz nazwy biecego katalogu roboczego
.TP
.B \e!
numer tego polecenia w historii
.TP
.B \e#
numer polecenia tego polecenia
.TP
.B \e$
Jeeli efektywnym UID jest 0, to
.BR # ,
w przeciwnym razie
.B $
.TP
.B \e\fInnn\fP
znak odpowiadajcy szesnastkowej liczbie \fInnn\fP
.TP
.B \e\e
odwrotny ukonik
.TP
.B \e[
pocztek sekwencji znakw niedrukowalnych, ktra moe suy do osadzenia
w zachcie sekwencji sterujcych terminalem
.TP
.B \e]
koniec sekwencji znakw niedrukowalnych
.PD
.RE
.PP
Numer polecenia i numer w historii s zwykle rne: numer polecenia
w historii jest jego pozycj na licie historii, ktra moe obejmowa
polecenia odtworzone z pliku historii
(zobacz poniej
.SM
.BR HISTORIA ),
podczas gdy numer polecenia jest pozycj w sekwencji polece wykonanych
w obecnej sesji powoki.
Po zdekodowaniu, acuch jest interpretowany poprzez interpretacj
parametrw, podstawianie wynikw polece, interpretacj wyrae
arytmetycznych, interpretacj acuchw i usuwanie cytowa, zgodnie
z wartoci opcji
.B promptvars
powoki (zobacz opis polecenia
.B shopt
w sekcji
.SM
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
poniej).
.SH READLINE
Jest to biblioteka obsugujca odczytywanie wejcia podczas posugiwania si
powok interaktywn, chyba e przy wywoaniu powoki podano opcj
.BR \-\-noediting .
Domylnie, polecenia edycji wiersza s podobne do wystpujcych w emacsie.
Dostpny jest take interfejs edycji wiersza w stylu vi.
By wyczy edycj wiersza po uruchomieniu powoki, uyj opcji
.B +o emacs
lub
.B +o vi
wbudowanego polecenia
.B set
(zobacz
.SM
.B WBUDOWANE POLECENIA POWOKI
poniej).
.SS "Notacja Readline"
.PP
W tej sekcji, do zapisu nacini klawiszy uywana jest notacja w stylu
emacsa. Klawisze kontrolne zapisywane s jako  C\-\fIklawisz\fR, np., C\-n
oznacza Control\-N. Podobnie,
.I meta
klawisze zapisywane s jako M\-\fIklawisz\fR, zatem M\-x oznacza Meta\-X.
(Na klawiaturach bez klawisza
.I meta
M\-\fIx\fP oznacza ESC \fIx\fP, tj. nacinij klawisz Escape a nastpnie
klawisz
.IR x .
Czyni to ESC the \fIprzedrostkiem meta\fP (meta prefix).
Kombinacja M\-C\-\fIx\fP oznacza ESC\-Control\-\fIx\fP,
lub nacinij klawisz Escape, nastpnie przytrzymaj klawisz Control podczas
naciskania klawisza
.IR x .)
.PP
Poleceniom readline mona podawa numeryczne
.IR argumenty ,
ktre normalnie dziaaj jako licznik powtrze.
Czasami jednak, znaczcy jest znak argumentu. Przekazanie ujemnego argumentu
poleceniu, ktre dziaa w przd (np. \fBkill\-line\fP) powoduje, e bdzie
ono dziaa odwrotnym kierunku (wstecz).
Polecenia, ktrych zachowanie z argumentami odbiega od podanego odnotowano
poniej.
.PP
Gdy polecenie opisano jako \fIusuwajce\fP (killing) tekst, tekst ten jest
zachowywany to ewentualnego pniejszego odzyskania (\fIprzywoania\fP
yanking). Kolejne usunicia powoduj, e tekst jest zbierany w jedn
cao, ktr mona odzyska naraz. Polecenia nie usuwajce tekstu
oddzielaj kawaki tekstu w stosie usuwania (killing ring).
.SS "Inicjalizacja Readline"
.PP
Readline dostosowywane jest przy pomocy polece umieszczanych w pliku
inicjujcym (plik \fIinputrc\fP).
Nazwa tego pliku brana jest z wartoci zmiennej
.SM
.BR INPUTRC .
Jeeli zmienna ta nie jest ustawiona, domyln nazw jest
.IR ~/.inputrc .
Gdy startuje program uywajcy biblioteki readline, odczytywany jest plik
inicjujcy, po czym ustawiane s przypisania klawiszy i zmienne.
Istnieje tylko kilka podstawowych konstrukcjii dozwolonych w pliki
inicjacji readline.
Puste wiersze s ignorowane.
Wiersze rozpoczynajce si od \fB#\fP s komentarzami.
Wiersze rozpoczynajce si od \fB$\fP wskazuj konstrukcje warunkowe.
Inne wiersze wyznaczaj przypisania klawiszy i ustawienia zmiennych.
.PP
Domylne przypisania klawiszy mona zmieni przy pomocy pliku
.IR inputrc .
Inne programy posugujce si t bibliotek mog dodawa wasne polecenia
i przypisania.
.PP
Na przykad, umieszczenie
.RS
.PP
M\-Control\-u: universal\-argument
.RE
lub
.RS
C\-Meta\-u: universal\-argument
.RE
w
.I inputrc
spowodowaoby, e M\-C\-u wywoywaoby polecenie readline
.IR universal\-argument .
.PP
Rozpoznawane s nastpujce symboliczne nazwy znakw:
.IR RUBOUT ,
.IR DEL ,
.IR ESC ,
.IR LFD ,
.IR NEWLINE ,
.IR RET ,
.IR RETURN ,
.IR SPC ,
.IR SPACE
i
.IR TAB .
.PP
Oprcz nazw polece readline pozwala przypisywa klawisze do acucha.
acuch ten zostanie wstawiony po naciniciu klawisza (\fImakro\fP).
.SS "Przypisania klawiszy Readline"
.PP
Skadnia przypisa klawiszy sterujcych w pliku
.I inputrc
jest prosta. Wymagana jest wycznie nazwa polecenia lub tekst makra
i sekwencja klawiszy, do ktrej powinno by przypisane. Klawisze mog by
podane na dwa sposoby:
jako symboliczna nazwa klawisza, moe by z przedrostkami \fIMeta\-\fP
lub \fIControl\-\fP, lub jako sekwencja klawiszy.
.PP
Przy uyciu postaci \fBnazwa-klaw\fP:\^\fInazwa-funkcji\fP lub \fImakro\fP,
.I nazwa-klaw
jest nazw klawisza zapisan w jz.angielskim. Na przykad:
.sp
.RS
Control-u: universal\-argument
.br
Meta-Rubout: backward-kill-word
.br
Control-o: "> output"
.RE
.LP
W powyszym przykadzie,
.I C\-u
przypisane jest do funkcji
.BR universal\-argument ,
.I M\-DEL
przypisane jest do funkcji
.BR backward\-kill\-word
a
.I C\-o
przypisane do uruchamiania makra wyraonego po prawej (to jest,
wstawiania tekstu
.if t \f(CW> output\fP
.if n ,,> output''
w wiersz).
.PP
W drugiej postaci, \fB"sekw-klaw"\fP:\^\fInazwa-funkcji\fP lub \fImakro\fP,
.B sekw-klaw
rni si od
.B nazwa-klaw
powyej tym, e przez umieszczenie sekwencji w cudzysowach mona poda
acuchy oznaczajce ca sekwencj klawiszy. Mona posuy si niektrymi
kombinacjami klawiszy w stylu GNU Emacs-a, jak w poniszym przykadzie,
nie s jednak rozpoznawane symboliczne nazwy znakw:
.sp
.RS
"\eC\-u": universal\-argument
.br
"\eC\-x\eC\-r": re\-read\-init\-file
.br
"\ee[11~": "Klawisz funkcyjny 1"
.RE
.PP
W tym przykadzie,
.I C\-u
jest ponownie przypisane do funkcji
.BR universal\-argument .
.I "C\-x C\-r"
przypisane jest do funkcji
.BR re\-read\-init\-file ,
za
.I "ESC [ 1 1 ~"
przypisane jest do wstawienia tekstu
.if t \f(CWKlawisz funkcyjny 1\fP.
.if n ,,Klawisz funkcyjny 1''.
Oto peny zestaw sekwencji specjalnych w stylu GNU Emacs
.RS
.PD 0
.TP
.B \eC\-
przedrostek control
.TP
.B \eM\-
przedrostek meta
.TP
.B \ee
znak escape
.TP
.B \e\e
odwrotny ukonik
.TP
.B \e"
dosowny cudzysw "
.TP
.B \e'
dosowny apostrof '
.RE
.PD
.PP
Oprcz sekwencji specjalnych w stylu GNU Emacsa, dostpny jest drugi zestaw
sekwencji z uyciem odwrotnego ukonika:
.RS
.PD 0
.TP
.B \ea
alarm (dzwonek)
.TP
.B \eb
backspace
.TP
.B \ed
delete
.TP
.B \ef
wysuw strony (form feed)
.TP
.B \en
nowa linia (newline)
.TP
.B \er
powrt karetki (carriage return)
.TP
.B \et
tabulacja pozioma (horizontal tab)
.TP
.B \ev
tabulacja pionowa (vertical tab)
.TP
.B \e\fInnn\fP
omiobitowy znak, ktrego wartoci jest semkowa liczba \fInnn\fP
(jedna do trzech cyfr)
.TP
.B \ex\fIHH\fP
omiobitowy znak, ktrego wartoci jest szesnastkowa liczba \fInnn\fP
(jedna lub dwie cyfry szesnastkowe)
.RE
.PD
.PP
Podczas wprowadzania tekstu makra, do wskazania jego definicji musz by
uyte pojedyncze lub podwjne cudzysowy.
Zakada si, e tekst niecytowany jest nazw funkcji.
W ciele makra interpretowane s sekwencje specjalne z uyciem odwrotnego
ukonika opisane powyej. odwrotny ukonik cytuje dowolny inny znak
w tekcie makra, cznie z " i '.
.PP
.B Bash
umoliwia wywietlanie i zmian biecych przypisa klawiszy readline
za pomoc wbudowanego polecenia
.BR bind .
Tryb edycji mona przecza podczas uywania interaktywnego przez posuenie
si opcj
.B \-o
wbudowanego polecenia
.B set
(zobacz poniej
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
.SS "Zmienne Readline"
.PP
Readline posiada zmienne, ktrych mona uywa do dodatkowego dostosowania
jej zachowania. Zmienna moe by ustawiana w pliku
.I inputrc
przy pomocy instrukcji postaci
.RS
.PP
\fBset\fP \fInazwa\-zmiennej\fP \fIwarto\fP
.RE
.PP
Z wymienionymi niej wyjtkami, zmienne readline mog przyjmowa wartoci
.B On
lub
.BR Off .
A oto zmienne i ich wartoci domylne:
.PP
.PD 0
.TP
.B bell\-style (audible)
Kontroluje, co dzieje si gdy readline chce uy sygnau dwikowego
terminala. Jeli ustawiona na \fBnone\fI, readline nigdy nie emituje sygnau.
Jeli ustawiona na \fBvisible\fP, readline posuguje si "widzialnym
dzwonkiem" (visible bell), jeli jest dostpny.
Jeeli ustawiona na \fBaudible\fP, readline usiuje uzyska sygna dwikowy
z terminala.
.TP
.B comment\-begin (,,#'')
acuch wstawiany, gdy wykonywane jest polecenie
.B insert\-comment
readline.
Polecenie to jest przypisane do
.B M\-#
w trybie emacs, za do
.B #
w trybie vi.
.TP
.B completion\-ignore\-case (Off)
Jeeli ustawiona na \fBOn\fP, readline wykonuje dopasowywanie i uzupenianie
nazw plikw bez rozrniania wielkoci liter.
.TP
.B completion\-query\-items (100)
Okrela, kiedy uytkownik jest pytany o ogldanie takiej liczby moliwych
uzupenie tworzonych przez polecenie \fBpossible\-completions\fP.
Moe by ustawiona na dowoln liczb cakowit wiksz lub rwn zero.
Jeeli liczba moliwych uzupenie jest wiksza bd rwna wartoci tej
zmiennej, to uytkownik jest pytany czy chce je ogldn; w przeciwnym razie
s one po prostu pokazywane na terminalu.
.TP
.B convert\-meta (On)
Jeli ustawione na \fBOn\fP, readline bdzie zamienia znaki z ustawionym
smym bitem na sekwencje klawiszy ASCII przez obcicie smego bitu i
poprzedzenie znakiem escape (w efekcie, uywajc escape jako
\fIprzedrostka meta\fP).
.TP
.B disable\-completion (Off)
Jeli ustawione na \fBOn\fP, readline zabroni uzupeniania sw. Znaki
uzupeniania zostan wstawione w wiersz tak, jakby zostay przypisane do
\fBself-insert\fP.
.TP
.B editing\-mode (emacs)
Kontroluje czy readline rozpoczyna prac z zestawem przypisa klawiszy
podobnym do \fIemacs\fP czy do \fIvi\fP.
.B editing\-mode
moe by ustawiane albo na
.B emacs
albo na
.BR vi .
.TP
.B enable\-keypad (Off)
Gdy jest ustawione na \fBOn\fP, readline bdzie usiowa wczy
numeryczny blok klawiatury (application keypad) przy wywoaniu.
Niektre systemy potrzebuj tego do wczenia klawiszy strzaek.
.TP
.B expand\-tilde (Off)
Jeeli ustawione na \fBon\fP, podczas prby uzupeniania sw readline
wykonuje interpretacj tyldy.
.TP
.B history-preserve-point
Ustawione na \fBon\fP powoduje, e kod obsugi historii polece usiuje
w kadym wierszu polece odzyskanym za pomoc \fBprevious-history\fP
lub \fBnext-history\fP umieci punkt (biec pozycj kursora) w tym
samym miejscu.
.TP
.B horizontal\-scroll\-mode (Off)
Ustawione na \fBOn\fP powoduje, e readline do wywietlania posuguje si
pojedynczym wierszem. Jeli wejcie jest dusze ni szeroko ekranu,
to jego zawarto jest wwczas przewijana w poziomie w pojedynczym wierszu
ekranu, zamiast zawijania do nastpnego wiersza.
.TP
.B input\-meta (Off)
Jeli ustawiona na \fBOn\fP, readline dopuci omiobitowe wejcie (to znaczy,
nie bdzie obcina smego bitu z odczytywanych znakw), bez wzgldu na to,
.\" the high bit
co twierdzi terminal o moliwoci obsugi. Nazwa
.B meta\-flag
jest synonimem tej zmiennej.
.TP
.B isearch\-terminators (,,C\-[C\-J'')
acuch znakw, ktry powinien przerywa wyszukiwanie krokowe
(incremental search) bez pniejszego wykonywania znaku jako polecenia.
Jeeli zmiennej tej nie nadano wartoci, to wyszukiwanie krokowe bd
przerywa \fIESC\fP i \fIC\-J\fP.
.TP
.B keymap (emacs)
Ustawia biece mapowanie klawiatury readline. Zestawami poprawnych mapowa
s
.IR emacs ,
.IR emacs\-standard ,
.IR emacs\-meta ,
.IR emacs\-ctlx ,
.IR vi ,
.I vi\-command\fP
i
.IR vi\-insert .
\fIvi\fP jest rwnowanikiem dla \fIvi\-command\fP; \fIemacs\fP jest
rwnowane \fIemacs\-standard\fP. Domyln wartoci jest
.IR emacs ;
warto
.B editing\-mode
rwnie wpywa na domylne mapowanie.
.TP
.B mark\-directories (On)
Jeeli ustawione na \fBOn\fP, to uzupeniane nazwy katalogw maj doczany
kocowy ukonik.
.TP
.B mark\-modified\-lines (Off)
Jeeli ustawione na \fBOn\fP, wiersze historii, ktre zostay zmienione
wywietlane s z poprzedzajc je gwiazdk (\fB*\fP).
.TP
.B match\-hidden\-files (On)
Ta zmienna, gdy jest ustawiona na \fBOn\fP, powoduje, e readline wykonujc
uzupenianie nazw plikw dopasowuje pliki, ktrych nazwy zaczynaj si od
kropki `.' (pliki ukryte), chyba e uytkownik poda tak pocztkow kropk
w nazwie, jaka ma by uzupeniona.
.TP
.B output\-meta (Off)
Jeeli ustawione na \fBOn\fP, readline wywietla znaki z ustawionym smym
bitem wprost zamiast jako sekwencje specjalne z meta-przedrostkiem.
.TP
.B print\-completions\-horizontally (Off)
Jeeli ustawione na \fBOn\fP, readline wywietla dopasowane uzupenienia
w kolejnoci alfabetycznej poziomo, zamiast w d ekranu.
.TP
.B show\-all\-if\-ambiguous (Off)
Zmienia to domylne zachowanie funkcji uzupeniania. Jeeli jest
ustawione na
.BR on ,
to sowa majce wicej ni jedno moliwe uzupenienie powoduj, e
natychmiast zostan podane dopasowania zamiast wyemitowania sygnau
dwikowego.
.TP
.B visible\-stats (Off)
Jeeli ustawione na \fBOn\fP, to przy wywietlaniu moliwych uzupenie
do nazwy pliku zostanie doczony znak okrelajcy typ pliku wskazywany
przez \fIstat\fP(2).
.PD
.SS "Konstrukcje warunkowe Readline"
.PP
Readline implementuje udogodnienie podobne duchem do funkcji kompilacji
warunkowej preprocesora C, pozwalajce na wykonywanie przypisa klawiszy
i ustawie zmiennych w zalenoci od wyniku testw. Uywane s cztery
dyrektywy analizatora skadni.
.IP \fB$if\fP
Konstrukcja
.B $if
pozwala na wykonanie przypisa klawiszy w oparciu o tryb edycji, uywany
terminal lub aplikacj korzystajc z readline. Tekst testu rozciga si
do koca wiersza; do jego wydzielenia nie s wymagane adne znaki.
.RS
.IP \fBmode\fP
Posta \fBmode=\fP dyrektywy \fB$if\fP suy do sprawdzania czy readline
jest w trybie emacs czy vi. Moe by wykorzystywana, na przykad, w poczeniu
z poleceniem \fBset keymap\fP, do ustawienia przypisa w mapowaniach
\fIemacs\-standard\fP i \fIemacs\-ctlx\fP tylko jeli readline uruchamia si
w trybie emacs.
.IP \fBterm\fP
Posta \fBterm=\fP mona wykorzystywa do wczenia specyficznych dla
terminala przypisa klawiszy, by moe do przypisania wyjcia dla sekwencji
klawiszy funkcyjnych terminala. Sowo po prawej stronie
.B =
sprawdzane jest z zarwno pen nazw terminala, jaki i czci jego nazwy
przed pierwszym \fB\-\fP. Umoliwia to, na przykad, dopasowanie przez
.I sun
zarwno
.I sun
jak i
.IR sun\-cmd .
.IP \fBaplikacja\fP
Konstrukcja \fBaplikacja\fP suy do wczania ustawie specyficznych
dla aplikacji. Kady program korzystajcy z biblioteki readline ustawia
nazw aplikacji (\fIapplication name\fP), a plik inicjujcy moe
sprawdzi czy ma ona jak szczegln warto.
Moe to by uywane do przypisywania sekwencji klawiszy funkcjom przydatnym
w danym programie. Na przykad, ponisze polecenie dodaje sekwencj klawiszy
wykonujc w bash cytowanie biecego lub poprzedniego sowa:
.sp 1
.RS
.nf
\fB$if\fP Bash
# Cytuj biece lub poprzednie sowo
"\eC\-xq": "\eeb\e"\eef\e""
\fB$endif\fP
.fi
.RE
.RE
.IP \fB$endif\fP
Polecenie to, jak wida w poprzednim przykadzie, koczy wykonywanie
polecenia \fB$if\fP.
.IP \fB$else\fP
Polecenia w tej gazi dyrektywy \fB$if\fP wykonywane s gdy nie powiedzie
si sprawdzenie warunku.
.IP \fB$include\fP
Dyrektywa ta pobiera jako argument pojedyncz nazw pliku i odczytuje
polecenia i przypisania z tego pliku. Na przykad, ponisza dyrektywa
odczytaaby \fI/etc/inputrc\fP:
.sp 1
.RS
.nf
\fB$include\fP \^ \fI/etc/inputrc\fP
.fi
.RE
.SS Wyszukiwanie
.PP
Readline zapewnia polecenia do wyszukiwania w historii polece
(zobacz poniej
.SM
.BR HISTORIA )
wierszy zawierajcych zadany acuch.
Istniej dwa tryby wyszukiwania:
.I krokowy
(incremental) i
.IR nie-niekrokowy (non-incremental).
.PP
Wyszukiwania krokowe rozpoczynaj si przed zakoczeniem wpisywania przez
uytkownika szukanego tekstu.
Po wpisaniu kadego znakw szukanego acucha readline wywietla nastpn
pozycj historii pasujc do wpisanego do tej pory acucha.
Wyszukiwanie krokowe wymaga tylko tylu znakw ile potrzebne jest do
znalezienia podanej pozycji historii.
Znaki wystpujce w wartoci zmiennej \fBisearch-terminators\fP su
do przerwania wyszukiwania krokowego.
Jeeli zmienna ta nie ma przypisanej wartoci, to wyszukiwanie przerywaj
znaki Escape i Control-J.
Control-G porzuca wyszukiwanie krokowe i przywraca pierwotny wiersz.
Gdy przerwie si wyszukiwanie, pozycja historii zawierajca poszukiwany
acuch staje si biecym wierszem.
.PP
W celu odnalezienia innych pasujcych pozycji, naley nacisn odpowiednio
Control-S lub Control-R.
Wyszukuje to wstecz lub w przd kolejn pasujc do dotychczas wpisanego
acucha pozycj historii.
Wszystkie inne sekwencje klawiszy przypisane do polecenia readline przerywaj
wyszukiwanie i wykonuj zadane polecenie.
Na przykad, znak \fInowej linii\fP przerywa wyszukiwanie i akceptuje
wiersz, wykonujc skutkiem tego polecenie z listy historii.
.PP
Readline pamita acuch uyty w ostatnim wyszukiwaniu krokowym. Jeeli
Control-R zostanie nacinite dwa razy, bez wprowadzenia pomidzy
naciniciami innych znakw definiujcych nowy acuch szukania,
to wykorzystywany jest uprzednio zapamitany acuch.
.PP
Wyszukiwania nie-krokowe czytaj cay szukany acuch przed rozpoczciem
wyszukiwania pasujcych wierszy historii. acuch moe by wpisany przez
uytkownika lub by czci zawartoci biecego wiersza.
.SS "Nazwy polece Readline"
.PP
Poniej podano list nazw polece i domylnych sekwencji klawiszy, do
ktrych s one przypisane.
Nazwy polece bez towarzyszcej sekwencji klawiszy s domylnie nieprzypisane.
W poniszych opisach, \fIpunkt\fP oznacza biec pozycj kursora, za
\fIzaznaczenie\fP do pozycji kursora zapamitanej przez polecenie
\fBset\-mark\fP.
Tekst pomidzy punktem a zaznaczeniem nazywany jest \fIobszarem\fP.
.SS Polecenia ruchu
.PP
.PD 0
.TP
.B beginning\-of\-line (C\-a)
Przesuwa na pocztek biecego wiersza.
.TP
.B end\-of\-line (C\-e)
Przesuwa na koniec wiersza.
.TP
.B forward\-char (C\-f)
Przesuwa o znak w przd.
.TP
.B backward\-char (C\-b)
Przesuwa o znak wstecz.
.TP
.B forward\-word (M\-f)
Przesuwa na koniec nastpnego sowa. Sowa zoone s ze znakw
alfanumerycznych (liter i cyfr).
.TP
.B backward\-word (M\-b)
Przesuwa na pocztek biecego, lub poprzedniego, sowa. Sowa zoone s
ze znakw alfanumerycznych (liter i cyfr).
.TP
.B clear\-screen (C\-l)
Czyci ekran pozostawiajc biecy wiersz na grze ekranu. Z argumentem,
odwiea biecy wiersz bez czyszczenia ekranu.
.TP
.B redraw\-current\-line
Odwiea biecy wiersz.
.PD
.SS Polecenia operujce na historii
.PP
.PD 0
.TP
.B accept\-line (Newline, Return)
Akceptuje wiersz bez wzgldu na to, gdzie znajduje si kursor. Jeeli
wiersz ten nie jest pusty, to dodaje go do listy historii stosownie do
stanu zmiennej
.SM
.BR HISTCONTROL .
Jeeli wiersz jest zmienionym wierszem historii, to odtwarza wiersz
historii do stanu pierwotnego.
.TP
.B previous\-history (C\-p)
prowadza poprzednie polecenie z listy historii, przesuwajc si wstecz listy.
.TP
.B next\-history (C\-n)
ciga nastpne polecenie z listy historii, przesuwajc si do przodu na
licie.
.TP
.B beginning\-of\-history (M\-<)
Przesuwa na pierwszy wiersz w historii.
.TP
.B end\-of\-history (M\->)
Przesuwa na koniec historii wprowadzania, tj. obecnie wprowadzanego
wiersza.
.TP
.B reverse\-search\-history (C\-r)
Wyszukuje wstecz poczynajc od biecego wiersza i przesuwajc si, w razie
potrzeby, 'w gr' historii. Jest to wyszukiwanie krokowe.
.TP
.B forward\-search\-history (C\-s)
Wyszukuje w przd poczynajc od biecego wiersza i przesuwajc si, w
razie potrzeby, 'w d' historii. Jest to wyszukiwanie krokowe.
.TP
.B non\-incremental\-reverse\-search\-history (M\-p)
Wyszukuje wstecz poczynajc od biecego wiersza posugujc si
wyszukiwaniem nie-krokowym podanego przez uytkownika acucha.
.TP
.B non\-incremental\-forward\-search\-history (M\-n)
Wyszukuje w przd poczynajc od biecego wiersza posugujc si
wyszukiwaniem nie-krokowym podanego przez uytkownika acucha.
.TP
.B history\-search\-forward
Wyszukuje w przd w historii acucha znakw pomidzy pocztkiem biecego
wiersza a punktem.
Jest to wyszukiwanie nie-krokowe.
.TP
.B history\-search\-backward
Wyszukuje wstecz w historii acucha znakw pomidzy pocztkiem biecego
wiersza a biec pozycj kursora (\fIpunkt\fP).
Jest to wyszukiwanie nie-krokowe.
.TP
.B yank\-nth\-arg (M\-C\-y)
Wstawia pierwszy argument poprzedniego polecenia (zwykle drugie sowo
z poprzedniego wiersza) w punkt (biec pozycj kursora). Z argumentem
.IR n ,
wstawia \fIn\fP-te sowo poprzedniego polecenia (sowa w poprzednim
poleceniu zaczynaj si od sowa 0). Argument ujemny wstawia \fIn\fP-te
sowo od koca poprzedniego polecenia.
.TP
.B
yank\-last\-arg (M\-.\^, M\-_\^)
Wstawia ostatni argument poprzedniego polecenia (ostatnie sowo poprzedniej
pozycji historii). Z argumentem, zachowuje si dokadnie tak, jak
\fByank\-nth\-arg\fP.
Kolejne wywoania \fByank\-last\-arg\fP przesuwaj wstecz listy historii,
wstawiajc po kolei ostatni argument kadego wiersza.
.TP
.B shell\-expand\-line (M\-C\-e)
Interpretuj wiersz, jak czyni to powoka. Wykonuje to aliasy
i interpretacj historii, jak rwnie interpretacj sw powoki. Zobacz
.SM
.B INTERPRETACJA HISTORII
poniej.
.TP
.B history\-expand\-line (M\-^)
Wykonuje interpretacj powoki w odniesieniu do biecego wiersza.
Zobacz
.SM
.B INTERPRETACJA HISTORII
poniej.
.TP
.B magic\-space
Wykonuje interpretacj powoki w odniesieniu do biecego wiersza i wstawia
spacj.
Zobacz
.SM
.B INTERPRETACJA HISTORII
poniej.
.TP
.B alias\-expand\-line
Wykonuje interpretacj aliasw w odniesieniu do biecego wiersza.
Zobacz
.SM
.B ALIASY
powyej.
.TP
.B history\-and\-alias\-expand\-line
Wykonuje interpretacj historii i aliasw w odniesieniu do biecego
wiersza.
.TP
.B insert\-last\-argument (M\-.\^, M\-_\^)
Synonim \fByank\-last\-arg\fP.
.TP
.B operate\-and\-get\-next (C\-o)
Akceptuje do wykonania biecy wiersz i ciga do edycji nastpny
wzgldem biecego wiersz z historii. Argumenty s ignorowane.
.PD
.SS Polecenia zmiany tekstu
.PP
.PD 0
.TP
.B delete\-char (C\-d)
Usuwa znak w punkcie (pod kursorem).
Jeeli punkt jest pocztkiem wiersza, nie ma adnych znakw w wierszu,
a ostatni wpisany znak zosta przypisany do \fBdelete\-char\fP, to zwraca
.SM
.BR EOF .
.TP
.B backward\-delete\-char (Rubout)
Usuwa znak przed kursorem. Jeeli podano argument numeryczny, zachowuje
usunity tekst na stosie usuni.
.\" on the kill ring.
.TP
.B forward\-backward\-delete\-char
Usuwa znak pod kursorem, chyba e kursor znajduje si na kocu wiersza,
wwczas usuwany jest znak przed kursorem.
.TP
.B quoted\-insert (C\-q, C\-v)
Dodaje nastpny znak do wiersza dosownie. W ten sposb wstawiane s znaki
takie, jak na przykad \fBC\-q\fP.
.TP
.B tab\-insert (C\-v TAB)
Wstawia znak tabulacji.
.TP
.B self\-insert (a,\ b,\ A,\ 1,\ !,\ ...)
Wstawia wpisany znak.
.TP
.B transpose\-chars (C\-t)
Zamienia miejscami znak sprzed punktu ze znakiem w punkcie, rwnoczenie
przesuwajc punkt w przd. Jeeli punkt jest na kocu wiersza to
zamienia to miejscami dwa znaki przed punktem. Argumenty ujemne nie skutkuj.
.TP
.B transpose\-words (M\-t)
Zamienia miejscami sowo sprzed punktu ze sowem za punktem, przesuwajc
rwnoczenie punkt za przesunite sprzed niego sowo.
Jeeli punkt jest na kocu wiersza to zamienia to miejscami dwa ostanie sowa
wiersza.
.TP
.B upcase\-word (M\-u)
Zamienia na wielkie litery biece (lub nastpne) sowo. Z argumentem ujemnym
zamienia na wielkie litery poprzednie sowo, ale nie przesuwa punktu.
.TP
.B downcase\-word (M\-l)
Zamienia na mae litery biece (lub nastpne) sowo. Z argumentem ujemnym
zamienia na mae litery poprzednie sowo, ale nie przesuwa punktu.
.TP
.B capitalize\-word (M\-c)
Zamienia na kapitaliki (pierwsza litera wielka, pozostae mae) biece
(nastpne) sowo. Z argumentem ujemnym zamienia na kapitaliki poprzednie
sowo, ale nie przesuwa punktu.
.PD
.SS Usuwanie i wklejanie
.PP
.PD 0
.TP
.B kill\-line (C\-k)
Usuwa tekst od punktu do koca wiersza.
.TP
.B backward\-kill\-line (C\-x Rubout)
Usuwa wstecz do pocztku wiersza.
.TP
.B unix\-line\-discard (C\-u)
Usuwa wstecz od punktu do pocztku wiersza. Usuwany tekst jest zachowywany
na stosie usuni.
.\" Nie ma adnej faktycznej rnicy midzy tym a backward-kill-line
.TP
.B kill\-whole\-line
Usuwa wszystkie znaki biecego wiersza, bez wzgldu na pooenie punktu.
.TP
.B kill\-word  (M\-d)
Usuwa od punktu do koca biecego sowa, lub jeli uyte pomidzy
sowami, do koca nastpnego sowa. Granice sw s takie same, jak uywane
przez \fBforward\-word\fP.
.TP
.B backward\-kill\-word (M\-Rubout)
Usuwa sowo sprzed punktu. Granice sw s takie same, jak uywane
przez \fBbackward\-word\fP.
.TP
.B unix\-word\-rubout (C\-w)
Usuwa sowo sprzed punktu, jako separatora sw uywajc biaych znakw.
Usunity tekst zachowywany jest na stosie usuni.
.TP
.B delete\-horizontal\-space (M\-\e)
Usuwa wszystkie spacje i tabulatory wok punktu.
.TP
.B kill\-region
Usuwa tekst w biecym obszarze.
.TP
.B copy\-region\-as\-kill
Kopiuje tekst obszaru do bufora usuwania.
.TP
.B copy\-backward\-word
Kopiuje sowo sprzed punktu do bufora usuwania.
Granice sw s takie same, jak dla \fBbackward\-word\fP.
.TP
.B copy\-forward\-word
Kopiuje sowo wystpujce po punkcie do bufora usuwania.
Granice sw s takie same, jak dla \fBforward\-word\fP.
.TP
.B yank (C\-y)
Wkleja wierzchoek stosu usuni do bufora w punkcie (w miejscu kursora).
.TP
.B yank\-pop (M\-y)
Obraca stos usuni i wkleja nowy wierzchoek. Dziaa tylko nastpujc po
.B yank
lub
.BR yank\-pop .
.PD
.SS Argumenty numeryczne
.PP
.PD 0
.TP
.B digit\-argument (M\-0, M\-1, ..., M\-\-)
Dodaje t cyfr do ju skadanego argumentu lub rozpoczyna nowy argument.
M\-\- rozpoczyna argument ujemny.
.TP
.B universal\-argument
Jest to inna metoda podawania argumentu.
Jeeli po tym poleceniu wystpuje jedna lub wicej cyfr, z opcjonalnym
pocztkowym znakiem minus, to cyfry te definiuj argument.
Jeeli po poleceniu wystpuj cyfry, to powtrne wykonanie
.B universal\-argument
koczy argument numeryczny, ale w przeciwnym wypadku jest ignorowane.
W przypadku specjalnym, jeeli bezporednio po tym poleceniu wystpuje
znak nie bdcy ani cyfr ani znakiem minus, to argument licznik dla
nastpnego polecenia mnoony jest przez cztery.
Argument licznik [zwykle powtrze] wynosi pocztkowo cztery, tote
wykonanie tej funkcji po raz pierwszy nadaje mu warto cztery, po raz
drugi szesnacie, i tak dalej.
.PD
.SS Uzupenianie
.PP
.PD 0
.TP
.B complete (TAB)
Usiuje przeprowadzi uzupenianie tekstu przed punktem.
.B Bash
prbuje uzupeniania traktujc tekst kolejno: jako zmienn (jeeli tekst
zaczyna si od \fB$\fP), nazw uytkownika (jeli tekst zaczyna si od
\fB~\fP), nazw hosta (i jeli tekst zaczyna si od \fB@\fP) lub polecenie
(cznie z aliasami i funkcjami). Jeeli adne z powyszych nie daje
dopasowania, to prbowane jest uzupenianie nazw plikw.
.TP
.B possible\-completions (M\-?)
Pokazuje moliwe uzupenienia tekstu przed punktem.
.TP
.B insert\-completions (M\-*)
Wstawia przed punktem wszystkie uzupenienia tekstu, ktre zostayby
wygenerowane przez \fBpossible\-completions\fP.
.TP
.B menu\-complete
Podobne do \fBcomplete\fP, ale zastpuje sowo, jakie ma zosta
uzupenione pojedynczym uzupenieniem z listy moliwych.
Powtarzane wykonanie \fBmenu\-complete\fP powoduje krokowe przechodzenie
przez list moliwych uzupenie i wstawianie kadego z nich po kolei
(zamiast uzupenianego sowa).
Na kocu listy uzupenie emitowany jest sygna dwikowy (zaleny od
ustawienia \fBbell\-style\fP) i przywracany jest pierwotny tekst.
Argument \fIn\fP przesuwa \fIn\fP pozycji w przd na licie dopasowa;
do przesuwania si wstecz mona uy argumentu ujemnego. Polecenie
w zamierzeniu ma by przypisane do klawisza \fBTAB\fP, ale domylnie
nie jest przypisane.
.TP
.B delete\-char\-or\-list
Usuwa znak pod kursorem, jeli nie jest to pocztek bd koniec wiersza
(jak \fBdelete\-char\fP). Na kocu wiersza, zachowuje si identycznie jak
\fBpossible\-completions\fP. To polecenie jest domylnie nieprzypisane.
.TP
.B complete\-filename (M\-/)
Usiuje wykona uzupenianie nazw plikw na tekcie sprzed kursora.
.TP
.B possible\-filename\-completions (C\-x /)
Pokazuje moliwe uzupenienia tekstu sprzed kursora, traktujc go jak nazw
pliku.
.TP
.B complete\-username (M\-~)
Usiuje wykona uzupenianie tekstu sprzed kursora, traktujc go jak nazw
uytkownika.
.TP
.B possible\-username\-completions (C\-x ~)
Pokazuje moliwe uzupenienia tekstu sprzed kursora, traktujc go jak nazw
uytkownika.
.TP
.B complete\-variable (M\-$)
Usiuje wykona uzupenianie tekstu sprzed kursora, traktujc go jak
zmienn powoki.
.TP
.B possible\-variable\-completions (C\-x $)
Pokazuje moliwe uzupenienia tekstu sprzed kursora, traktujc go jak
zmienn powoki.
.TP
.B complete\-hostname (M\-@)
Usiuje wykona uzupenianie tekstu sprzed kursora, traktujc go jak
nazw hosta.
.TP
.B possible\-hostname\-completions (C\-x @)
Pokazuje moliwe uzupenienia tekstu sprzed kursora, traktujc go jak
nazw hosta.
.TP
.B complete\-command (M\-!)
Usiuje uzupeni tekst sprzed punktu, traktujc go jak nazw polecenia.
Uzupenianie polecenia prbuje dopasowa tekst kolejno do aliasw, sw
zastrzeonych, funkcji powoki, polece wbudowanych powoki i wreszcie
nazw plikw wykonywalnych.
.TP
.B possible\-command\-completions (C\-x !)
Pokazuje moliwe uzupenienia tekstu sprzed kursora, traktujc go jak
nazw polecenia.
.TP
.B dynamic\-complete\-history (M\-TAB)
Usiuje uzupeni tekst sprzed kursora, w celu odnalezienia
moliwych uzupenie porwnujc go z wierszami listy historii.
.TP
.B complete\-into\-braces (M\-{)
Wykonuje uzupenianie nazwy pliku i wstawia list moliwych uzupenie ujt
w nawiasy klamrowe, tak e jest ona dostpna dla powoki (zobacz powyej
.BR "Interpretacja nawiasw" ).
.PD
.SS Makra klawiaturowe
.PP
.PD 0
.TP
.B start\-kbd\-macro (C\-x (\^)
Rozpoczyna zachowywanie wpisywanych znakw w biecym makrze klawiaturowym.
.TP
.B end\-kbd\-macro (C\-x )\^)
Zatrzymuje zachowywanie wpisywanych znakw w biecym makrze klawiaturowym
i przechowuje definicj.
.TP
.B call\-last\-kbd\-macro (C\-x e)
Ponownie wykonuje zdefiniowane makro klawiaturowe, powodujc
pojawianie si znakw makra tak, jakby zostay wpisane z klawiatury.
.PD
.SS Rne
.PP
.PD 0
.TP
.B re\-read\-init\-file (C\-x C\-r)
Odczytuje zawarto pliku \fIinputrc\fP i docza wszystkie
znalezione tam przypisania klawiszy i zmiennych.
.TP
.B abort (C\-g)
Zaniechuje biecego polecenia edycji i emituje sygna dwikowy terminala
(zgodnie z ustawieniami
.BR bell\-style ).
.TP
.B do\-uppercase\-version (M\-a, M\-b, M\-\fIx\fP, ...)
Jeeli poprzedzony przedrostkiem meta znak \fIx\fP jest ma liter,
uruchamia plecenie, ktre jest przypisane do odpowiedniej wielkiej litery.
.TP
.B prefix\-meta (ESC)
Poprzed przedrostkiem meta nastpny wpisany znak.
.SM
.B ESC
.B f
jest rwnowane
.BR Meta\-f .
.TP
.B undo (C\-_, C\-x C\-u)
Krokowe cofnicie operacji, pamitane odrbnie dla kadego wiersza.
.TP
.B revert\-line (M\-r)
Cofa wszystkie zmiany wykonane na tym wierszu. Podobne do wykonania
polecenia
.B undo
wystarczajco wiele razy, by przywrci wiersz do stanu pocztkowego.
.TP
.B tilde\-expand (M\-&)
Wykonuje interpretacj tyldy w odniesieniu do biecego sowa.
.TP
.B set\-mark (C\-@, M\-<space>)
ustawia znacznik (mark) w biecym punkcie. Jeeli podano argument
numeryczny, znacznik jest ustawiany na takiej pozycji.
.TP
.B exchange\-point\-and\-mark (C\-x C\-x)
Zamie punkt ze znacznikiem. Aktualna pozycja kursora ustawiana jest na
zapamietan, a dotychczasowa pozycja zachowywana jako znacznik.
.TP
.B character\-search (C\-])
Odczytywany jest znak a punkt przesuwa si na nastpne wystpienie tego
znaku. Licznik ujemny wyszukuje poprzednie wystpienia.
.TP
.B character\-search\-backward (M\-C\-])
Odczytywany jest znak a punkt przesuwa si na poprzednie wystpienie tego
znaku. Licznik ujemny wyszukuje kolejne wystpienia.
.TP
.B insert\-comment (M\-#)
Na pocztek bieceg wiersza wstawiana jest warto zmiennej
.B comment\-begin
readline,
a wiersz jest akceptowany tak, jakby wprowadzono znak nowej linii.
Domylna warto \fBcomment\-begin\fP powoduje, e polecenie to czyni
biecy wiersz komentarzem powoki.
.TP
.B glob\-expand\-word (C\-x *)
Sowo sprzed kursora traktowane jest jak wzorzec rozwijania nazw plikw
i wstawiana jest lista pasujcych nazw, zastpujc sowo-wzorzec.
.TP
.B glob\-list\-expansions (C\-x g)
Wywietlana jest lista rozwini, jakie zostayby utworzone przez
.BR glob\-expand\-word,
a wiersz jest ponownie wywietlany.
.TP
.B dump\-functions
Wypisuje do strumienia wyjciowego readline wszystkie funkcje i ich
przypisania klawiszy. Jeeli podano argument numeryczny, wyjcie jest
formatowane w taki sposb, by mona zrobi je czci pliku \fIinputrc\fP.
.TP
.B dump\-variables
Wypisuje do strumienia wyjciowego readline wszystkie ustawialne zmienne
readline i ich wartoci. Jeeli podano argument numeryczny, wyjcie jest
formatowane w taki sposb, by mona zrobi je czci pliku \fIinputrc\fP.
.TP
.B dump\-macros
Wypisuje wszystkie sekwencje klawiszy readline przypisane do makr
i acuchy jakie daj w wyniku.  Jeeli podano argument numeryczny,
wyjcie  jest formatowane w taki sposb, by mona zrobi je czci pliku
\fIinputrc\fP.
.TP
.B display\-shell\-version (C\-x C\-v)
Wywietla informacj o wersji aktualnego egzemplarza
.BR bash .
.PD
.SS Programowalne uzupenianie
.PP
Gdy nastpuje prba uzupenienia sowa dla argumentu polecenia, dla ktrego
zdefiniowano specyfikacj uzupeniania (completion specification,
\fIcompspec\fP) przy pomocy wbudowanego polecenia \fBcomplete\fP (zobacz
.SM
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
poniej), wywoywane s usugi programowalnego uzupeniania.
.PP
Po pierwsze, identyfikowana jest nazwa polecenia.
Jeeli dla tego polecenia zdefiniowano compspec, to compspec jest uywane
do utworzenia listy moliwych uzupenie sowa.
Jeeli sowo polecenia jest pen nazw ciekow, to najpierw szukane jest
compspec dla penej nazwy.
Jeli nie zostanie odnalezione, to nastpuje prba znalezienia compspec dla
czci wystpujcej po ostatnim ukoniku.
.PP
Po odnalezieniu compspec, jest ono uywane do utworzenia listy pasujcych
sw.
Jeeli compspec nie zostao znalezione, to wykonywane jest domylne
uzupenianie \fBbash\fPa, jak opisano powyej w \fBUzupenianie\fP.
.PP
Na pocztek, uywane s akcje okrelone przez compspec. Zwracane s wycznie
dopasowania poprzedzone dopasowywanym sowem.
Gdy do uzupeniania nazw plikw lub katalogw uyto opcji
.B \-f
lub
.BR \-d ,
do filtrowania dopasowa wykorzystywana jest zmienna powoki
.SM
.BR FIGNORE .
.PP
W nastpnej kolejnoci tworzone s ewentualne uzupenienia okrelone przez
wzorzec rozwinicia nazw plikw opcji \fB\-G\fP.
Sowa tworzone przez wzorzec nie musz pasowa do uzupenianego sowa.
Zmienna powoki
.SM
.B GLOBIGNORE
nie jest uywana do filtrowania dopasowa, ale zmienna
.SM
.B FIGNORE
jest uywana.
.PP
Nastpnie, brany jest pod uwag acuch podany jako argument opcji \fB\-W\fP.
acuch jest najpierw rozbijany przy zastosowaniu znakw ze zmiennej
specjalnej
.SM
.B IFS
jako separatorw.
Honorowane jest cytowanie powoki.
Pniej kade ze sw interpretowane jest z wykorzystaniem
interpretacji nawiasw, interpretacji tyld, podstawiania parametrw,
interpretacji zmiennych i wyrae arytmetycznych, podstawiania wynikw
polece i rozwijania nazw ciekowych, jak opisano powyej w sekcji
.SM
.BR INTERPRETACJA .
Wyniki s rozbijane z zastosowaniem regu opisanych powyej w sekcji
\fBPodzia na sowa\fP.
Wyniki interpretacji s dopasowywane przedrostkiem z uzupenianym sowem,
a pasujce sowa staj si moliwymi uzupenieniami.
.PP
Po utworzeniu tych dopasowa, wywoywana jest funkcja lub polecenie
okrelone opcjami \fB\-F\fP i \fB\-C\fP.
Podczas wywoywania polecenia czy funkcji, zmiennym
.SM
.B COMP_LINE
i
.SM
.B COMP_POINT
przypisywane s wartoci, jak opisano to powyej w sekcji \fBZmienne
powoki\fP.
Jeeli wywoywana jest funkcja powoki, ustawiane s rwnie zmienne
.SM
.B COMP_WORDS
i
.SM
.BR COMP_CWORD .
Kiedy wywoywana jest funkcja czy polecenie, pierwszym argumentem staje si
nazwa polecenia, ktrego argumenty s uzupeniane, drugim argumentem \-\-
uzupeniane sowo, a trzecim sowo poprzedzajce w wierszu polece sowo
aktualnie uzupeniane.
Nie jest wykonywane adne filtrowanie utworzonych uzupenie stosownie do
uzupenianego sowa. Funkcja czy polecenie maj pen swobod tworzenia
dopasowa.
.PP
W pierwszej kolejnoci wywoywana jest funkcja okrelona przez \fB\-F\fP.
Do tworzenia dopasowa moe ona korzysta z dowolnych moliwoci powoki,
cznie z opisanym poniej poleceniem wbudowanym \fBcompgen\fP.
Funkcja musi umieci moliwe uzupenienia w zmiennej tablicowej
.SM
.BR COMPREPLY .
.PP
Nastpnie, wywoywane jest polecenie okrelone opcj \fB\-C\fP, dziaajce
w rodowisku rwnowanym podstawianiu polece.
Powinno ono wypisa list uzupenie, po jednym w wierszu, na standardowe
wyjcie.
Jeeli jest to niezbdne, do utworzenia znaku nowej linii mona uy
odwrconego ukonika.
.PP
Po utworzeniu wszelkich moliwych uzupenie, do listy tej stosowany jest
filtr okrelony opcj \fB\-X\fP.
Filtr jest takim wzorcem, jak uywany przy rozwijaniu nazw ciekowych.
Znak \fB&\fP we wzorcu zastpowany jest tekstem uzupenianego sowa.
Litera \fB&\fP mona otrzyma poprzedzajc go odwrotnym ukonikiem;
odwrotny ukonik zostanie usunity przed prb dopasowania.
Wszystkie uzupenienia pasujce do wzorca bd usunite z listy.
Pocztkowy \fB!\fP daje zaprzeczenie wzorca. Bd wwczas usuwane uzupenienia
nie pasujce do wzorca.
.PP
Na koniec, do kadego elementu listy dodawane s przedrostek i przyrostek
okrelone opcjami \fB\-P\fP i \fB\-S\fP, a wynik zwracany jest do kodu
uzupeniania readline jako lista moliwych uzupenie.
.PP
Jeli poprzednio zastosowane dziaania nie utworzyy adnych dopasowa,
za przy definiowaniu compspec podano opcj \fB\-o dirnames\fP polecenia
\fBcomplete\fP, to dokonywana jest prba uzupenienia nazwy katalogu.
.PP
Domylnie, jeeli znaleziono compspec, to cokolwiek ono utworzy zwracane
jest do kodu uzupeniajcego jako peny zestaw moliwych uzupenie.
Nie s prbowane domylne uzupenienia \fBbash\fP, a domylne uzupenianie
nazw ciekowych przez readline jest wyczone.
Jeli przy definiowaniu compspec podano opcj \fB\-o default\fP polecenia
\fBcomplete\fP, to jeeli compspec nie utworzy adnych uzupenie, wykonane
zostanie domylne uzupenianie z readline.
.SH HISTORIA
Jeeli wczona jest opcja
.B \-o history
wbudowanego polecenia
.BR set ,
to powoka zapewnia dostp do \fIhistorii polece\fP, listy polece
poprzednio wprowadzonych.
Warto zmiennej \fBHISTSIZE\fP wykorzystywana jest jako liczba polece
do zachowania na licie historii.
Zachowywany jest tekst ostatnich
.SM
.B HISTSIZE
polece (domylnie 500. Powoka
przechowuje kade polecenie na licie przed podstawieniem wartoci
parametrw i zmiennych (zobacz powyej
.SM
.BR INTERPRETACJA ),
ale przed wykonaniem interpretacji historii, w zalenoci od wartoci
zmiennych powoki
.SM
.B HISTIGNORE
i
.SM
.BR HISTCONTROL .
.PP
Przy uruchamianiu, historia inicjowana jest z pliku o nazwie wskazanej
zmienn
.SM
.B HISTFILE
(domylnie \fI~/.bash_history\fP). Plik o nazwie wzitej z wartoci
.SM
.B HISTFILE
jest obcinany, jeli zachodzi potrzeba, by zawiera nie wicej wierszy ni
okrelono to wartoci zmiennej
.SM
.BR HISTFILESIZE .
Podczas koczenia pracy powoki interaktywnej, ostatnie
.SM
.B $HISTSIZE
wierszy kopiowane jest z listy historii do
.SM
.BR $HISTFILE .
Jeeli wczona jest opcja powoki
.B histappend
(zobacz opis
.B shopt
w sekcji
.SM
.B "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
poniej), to wiersze s dodawane na koniec pliku historii, w przeciwnym
razie plik historii jest nadpisywany.
Jeeli
.SM
.B HISTFILE
nie jest ustawione lub plik historii nie daje si zapisa, to historia nie
jest zachowywana. Po zapisaniu, plik historii jest obcinany, by nie zawiera
wicej ni
.SM
.B HISTFILESIZE
wierszy. Jeli
.SM
.B HISTFILESIZE
nie jest ustawione, to obcinanie nie jest wykonywane.
.PP
Do edycji lub ponownego wykonania czci listy historii mona korzysta
z wbudowanego polecenia
.B fc
(zobacz
.SM
.B WBUDOWANE POLECENIA POWOKI
poniej).
Wbudowanego polecenia
.B history
mona uywa do wywietlania lub zmiany listy historii i manipulacji plikiem
historii.
Podczas posugiwania si edycj wiersza polece, w kadym z trybw edycji
umoliwiajcych dostp do listy historii, dostpne s polecenia przeszukiwania.
.PP
Powoka umoliwia kontrol nad tym, jakie polecenia s zachowywane na licie.
Mona ustawi zmienne
.SM
.B HISTCONTROL
i
.SM
.BR HISTIGNORE,
co spowoduje, e powoka bdzie zachowywa tylko podzbir wprowadzonych
polece.
Opcja powoki
.BR cmdhist ,
jeeli jest wczona, powoduje, e powoka bdzie usiowa zachowa kady
wiersz polecenia wielowierszowego w tej samej pozycji historii, dodajc,
gdzie jest to niezbdne, redniki, by zachowa poprawno skadni.
Opcja powoki
.B lithist
powoduje, e powoka bdzie zachowywa polecenia z osadzonymi znakami nowej
linii zamiast rednikw. Zobacz opis wbudowanego
.B shopt
poniej, w sekcji
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ,
gdzie znajdziesz informacje o ustawianiu i kasowaniu opcji powoki.
.SH "INTERPRETACJA HISTORII"
.PP
Powoka obsuguje funkcj interpretacji historii, podobn do interpretacji
historii w
.BR csh .
Ta sekcja opisuje dostpne moliwoci skadni. Funkcja ta jest domylnie
wczona dla powok interaktywnych i moe by wyczona przy pomocy opcji
.B \+H
wbudowanego polecenia
.B set
(zobacz poniej
.SM
.BR "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI" ).
Powoki nie-interaktywne domylnie nie wykonuj interpretacji historii.
.PP
Interpretacja historii wprowadza sowa z listy historii do strumienia
wejciowego, uatwiajc powtarzanie polece lub poprawianie szybkie bdw
w poprzednich poleceniach.
.PP
Interpretacja historii przeprowadzana jest bezporednio po przeczytaniu
penego wiersza, przed jego podziaem na sowa przez powok.
Odbywa si w dwu czciach.
Pierwsz jest okrelenie, ktry wiersz z listy historii ma zosta uyty
podczas podstawiania.
Drug stanowi wybr czci tego wiersza do wczenia w biecy.
Wybrany z historii wiersz jest \fIzdarzeniem\fP (event), a jego czci
na ktrych wykonywane s dziaania s \fIsowami\fP.
Dostpne s rne \fImodyfikatory\fP do manipulowania wybranymi sowami.
Wiersz rozbijany jest na sowa w ten sam sposb jak podczas odczytu
wejcia, tak e kilka sw separowanych \fImetaznakami\fP ujtych
w cudzysowy traktowanych jest jak jedno sowo.
Interpretacja historii wprowadzana s obecnoci znaku rozwijajcego
histori, ktrym domylnie jest \^\fB!\fP\^.
Cytowa ten znak mog wycznie odwrotny ukonik (\^\fB\e\fP\^)
i pojedyncze cudzysowy.
.PP
Kilka opcji powoki ustawianych przy pomocy
.B shopt
moe suy do ledzenia dziaania interpretacji historii.
Jeeli opcja
.B histverify
powoki jest wczona (zobacz opis wbudowanego
.BR shopt )
i uywane jest
.BR readline ,
to podstawienia historii nie s natychmiast przesyane do analizatora
skadni (parsera) powoki.
Zamiast tego, zinterpretowany wiersz jest ponownie adowany do bufora
edycyjnego
.B readline
w celu dalszej modyfikacji.
Jeeli wykorzystywane jest
.B readline
i wczona jest opcja
.BR histreedit ,
to zakoczone niepowodzeniem podstawienie historii zostanie ponownie
zaadowane do bufora edycyjnego
.B readline
w celu poprawienia.
Opcj
.B \-p
wbudowanego polecenia
.B history
mona posuy si do ogldnicia, co zrobi interpretacja historii
przed jej zastosowaniem.
Opcji
.B \-s
wbudowanego polecenia
.B history
mona uy w celu dodania polece na koniec listy historii bez faktycznego
ich wykonania, tak e bd dostpne dla nastpnych przywoa.
.PP
Powoka pozwala na kontrolowanie rnych znakw stosowanych przez mechanizm
interpretacji historii (zobacz opis
.B histchars
powyej, w sekcji
.BR "Zmienne powoki" ).
.SS Desygnatory zdarze (Event Designators)
.PP
Desygnator zdarzenia jest odwoaniem do pozycji wiersza polece na licie
historii.
.PP
.PD 0
.TP
.B !
Rozpoczyna podstawianie historii, z wyjtkiem sytuacji, gdy wystpuje
po nim odstp, znak nowej linii, = lub (.
.TP
.B !\fIn\fR
Wskazuje na
.IR n -ty
wiersz polece.
.TP
.B !\-\fIn\fR
Wskazuje na wiersz polece biecy minus
.IR n .
.TP
.B !!
Wskazuje na poprzednie polecenie. jest to synonim `!\-1'.
.TP
.B !\fIacuch\fR
Wskazuje na ostatnie poleceniem rozpoczynajce si od
.IR acucha .
.TP
.B !?\fIacuch\fR\fB[?]\fR
Wskazuje na ostatnie polecenie zawierajce
.IR acuch .
Koczce \fB?\fP mona pomin jeli bezporednio po
.I acuchu
wystpuje znak nowej linii.
.TP
.B \d\s+2^\s-2\u\fIacuch1\fP\d\s+2^\s-2\u\fIacuch2\fP\d\s+2^\s-2\u
Szybkie podstawianie. Powtarza ostatnie polecenie, wymieniajc
.I acuch1
na
.IR acuch2 .
Rnowanik
,,!!:s/\fIacuch1\fP/\fIacuch\fP/''
(zobacz poniej \fBModyfikatory\fP).
.TP
.B !#
Cay wiersz polece wpisany do tego momentu.
.PD
.SS Desygnatory sw (Word Designators)
.PP
Desygnatory sw su do wybierania ze zdarzenia danych sw.
Dwukropek
.B :
oddziela okrelenie zdarzenia od desygnatora sowa. Moe by pominity
jeli desygnator sowa rozpoczyna si od
.BR ^ ,
.BR $ ,
.BR * ,
.BR \-
lub
.BR % .
Sowa numerowane s od pocztku wiersza, przy czym pierwsze ma
numer 0 (zero).  Sowa s wstawiane do biecego wiersza, rozdzielane
pojedynczymi spacjami.
.PP
.PD 0
.TP
.B 0 (zero)
Sowo zerowe. Dla powoki jest to sowo polecenia.
.TP
.I n
\fIn\fR-te sowo.
.TP
.B ^
Pierwszy argument. To znaczy, sowo 1.
.TP
.B $
Ostatni argument.
.TP
.B %
Sowo dopasowane przez ostatnie wyszukanie `?\fIacuch\fR?'.
.TP
.I x\fB\-\fPy
Zakres sw; `\-\fIy\fR' jest skrconym `0\-\fIy\fR'.
.TP
.B *
Wszystkie sowa prcz zerowego. jest to synonim dla `\fI1\-$\fP'.
Nie jest bdem uycie
.B *
jeli w zdarzeniu jest tylko jedno sowo; w tym przypadku zwracany jest
acuch pusty.
.TP
.B x*
Skrt od \fIx\-$\fP.
.TP
.B x\-
Skrt od \fIx\-$\fP podobnie jak \fBx*\fP, ale pomija ostatnie sowo.
.PD
.PP
jeli desygnator sowa podano bez okrelenia zdarzenia, za zdarzenie
przyjmowane jest poprzednie polecenie.
.SS Modyfikatory
.PP
Po opcjonalnym desygnatorze sowa moe pojawi si sekwencja jednego lub
wicej poniszych modyfikatorw, kady poprzedzony dwukropkiem `:'.
.PP
.PD 0
.PP
.TP
.B h
Usuwa kocow skadow nazwy pliku, pozostawiajc tylko pocztek.
.TP
.B t
Usuwa wszystkie pocztkowe skadowe nazwy pliku, pozostawiajc koniec.
.TP
.B r
Usuwa koczcy przyrostek postaci \fI.xxx\fP, pozostawiajc gwn cz
nazwy (basename).
.TP
.B e
Usuwa wszystko prcz kocowego przyrostka.
.TP
.B p
Wypisuje nowe polecenie, ale go nie wykonuje.
.TP
.B q
Cytuje podstawiane sowa, zabezpieczajc je przed dalszym podstawianiem.
.TP
.B x
Cytuje podstawiane sowa jak
.BR q ,
ale rozbija na sowa w miejscach
.B odstpw
i znakw nowej linii.
.TP
.B s/\fIstary\fP/\fInowy\fP/
Zastpuje
.I nowym
pierwsze wystpienie
.I starego
w wierszu zdarzenia. Zamiast / moe zosta uyty dowolny ogranicznik.
Kocowy ogranicznik jest opcjonalny jeeli jest ostatnim znakiem wiersza
zdarzenia. Separator moe by cytowany w
.I nowym
i
.I starym
przy pomocy pojedynczego odwrotnego ukonika. Jeeli w
.IR nowym
pojawia si &, to jest zastpowany
.IR starym .
Pojedynczy odwrotny ukonik bdzie cytowa &. Jeeli
.I stary
jest pusty, to ustawiany jest na ostatni podstawiany
.I stary
lub, jeli nie byo poprzednich podstawie historii, ostatni
.I acuch
w wyszukiwaniu
.BR !?\fIacuch\fR\fB[?]\fR .
.TP
.B &
Powtarza poprzednie podstawienie.
.TP
.B g
Powoduje, e zmiany zostan zastosowane do caego wiersza zdarzenia.
Uywany w poczeniu z `\fB:s\fP' (np. `\fB:gs/\fIold\fP/\fInew\fP/\fR')
lub `\fB:&\fP'. Jeli uyty z `\fB:s\fP', to zamiast / mona posuy si
dowolnym separatorem, a ostatni separator jest opcjonalny jeeli jest
ostatnim znakiem wiersza zdarzenia.
.PD
.SH "WBUDOWANE POLECENIA POWOKI"
.\" pocztek bash_builtins
.zZ
.PP
Jeli nie podano inaczej, kade z polece wbudowanych opisanych
w niniejszej sekcji jako akceptujce opcje poprzedzone
.B \-
akceptuje rwnie symbol
.B \-\-
okrelajcy koniec opcji.
.sp .5
.PD 0
.TP
\fB:\fP [\fIargumenty\fP]
.PD
Bez efektw; polecenie to nie robi niczego poza interpretacj
.I argumentw
i wykonaniem ewentualnych podanych przekierowa. Zwracany jest zerowy kod
zakoczenia.
.TP
.PD 0
\fB .\| \fP \fIplik\fP [\fIargumenty\fP]
.TP
\fBsource\fP \fIplik\fP [\fIargumenty\fP]
.PD
Odczytuje i wykonuje polecenia z zadanego
.I pliku
w aktualnym rodowisku powoki i zwraca kod zakoczenia ostatniego
wykonanego polecenia z tego
.IR pliku .
Jeeli nazwa
.I pliku
nie zawiera ukonika, to do znalezienia katalogu go zawierajcego uywana
jest zmienna
.SM
.BR PATH .
Plik poszukiwany w
.SM
.B PATH
nie musi by wykonywalny.
Jeli \fBbash\fP nie jest w \fItrybie posix\fP, wwczas
jeeli nie znaleziono pliku w
.SM
.BR PATH ,
to przeszukiwany jest katalog biecy.
Jeli we wbudowanym poleceniu
.B shopt
wyczona jest opcja
.BR sourcepath ,
to
.SM
.B PATH
nie jest przeszukiwane.
jeli podano jakie \fIargumenty\fP, to staj si one parametrami
pozycyjnymi podczas wykonywania \fIpliku\fP. W przeciwnym razie argumenty
pozycyjne pozostaj bez zmian.
Kod zakoczenia jest kodem ostatniego zakoczonego przez skrypt
polecenia (0 jeli nie wykowano adnego polecenia), a faszem jeeli
nie znaleziono
.I pliku
lub nie mona go odczyta.
.TP
\fBalias\fP [\fB\-p\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwarto\fP] ...]
\fBAlias\fP bez argumentw bd z opcj
.B \-p
wypisuje na standardowym wyjciu list aliasw w postaci
\fBalias\fP \fInazwa\fP=\fIwarto\fP.
Jeli nie dostarczono argumenty, to definiowany jest alias (synonim)
dla kadej \fInazwy\fP, dla ktrej podano \fIwarto\fP.
Pocztkowa spacja w \fIwartoci\fP powoduje, e podczas interpretacji aliasu
nastpne sowo bdzie sprawdzane na podstawianie aliasw.
Dla kadej \fInazwy\fP z listy argumentw, dla ktrej nie podano
\fIwartoci\fP, wypisywana jest nazwa i warto aliasu.
\fBAlias\fP zwraca prawd, chyba e podano \fInazw\fP, dla ktrej nie
zosta zdefiniowany aden alias.
.TP
\fBbg\fP [\fIspec_zad\fP]
Wznawia w tle zawieszone zadanie \fIspec_zad\fP, tak jakby zostao
ono uruchomione z
.BR & .
Jeli \fIspec_zad\fP nie wystpuje, to uywane jest
\fIbiece zadanie\fP, okrelone tak, jak je pojmuje powoka.
.B bg
.I spec_zad
zwraca 0, chyba e uruchomiono je przy wyczonej kontroli zada
(job control) lub uruchomiono z wczon kontrol zada, jeli
nie znaleziono \fIspec_zad\fP lub uruchomiono bez kontroli zada.
.TP
.PD 0
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fIkeymap\fP] [\fB\-lpsvPSV\fP]
.TP
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fIkeymap\fP] [\fB\-q\fP \fIfunkcja\fP] [\fB\-u\fP \fIfunkcja\fP] [\fB\-r\fP \fIsekw_klaw\fP]
.TP
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fIkeymap\fP] \fB\-f\fP \fIplik\fP
.TP
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fIkeymap\fP] \fB\-x\fP \fIsekw_klaw\fP:\fIpolec_powoki\fP
.TP
\fBbind\fP [\fB\-m\fP \fIkeymap\fP] \fIsekw_klaw\fP:\fInazwa_funkcji\fP
.PD
Wywietla biece ustawienia przypisa (bindings) klawiszy i funkcji
.B readline
lub przypisuje sekwencj klawiszy to funkcji lub makra
.BR readline .
Skadnia tych przypisa jest identyczna jak dla
.IR .inputrc ,
ale kade z przypisa musi by przesane jako osobny argument;
np., '"\eC\-x\eC\-r": re\-read\-init\-file'. Opcje, jeli je podano, maj
nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP
.B \-m \fIkeymap\fP
Wykorzystuje
.I keymap
jako map klawiszy, do ktrej maj by zastosowane nastpne przypisania.
Akceptowanymi nazwami
.I map klawiszy
s
.IR emacs ,
.IR emacs\-standard ,
.IR emacs\-meta ,
.IR emacs\-ctlx ,
.IR vi ,
.IR vi\-move ,
.I vi\-command
i
.IR vi\-insert .
\fIvi\fP rwnowane jest \fIvi\-command\fP; \fIemacs\fP jest rwnowane
\fIemacs\-standard\fP.
.TP
.B \-l
Podaje nazwy wszystkich funkcji \fBreadline\fP.
.TP
.B \-p
Wywietla nazwy funkcji i przypisania w taki sposb, e mog by ponownie
odczytane.
.TP
.B \-P
Podaje biece przypisania i nazwy funkcji \fBreadline\fP.
.TP
.B \-v
Wywietla nazwy i wartoci zmiennych \fBreadline\fP w taki sposb, e mog
by ponownie odczytane.
.TP
.B \-V
Podaje biece nazwy i wartoci zmiennych \fBreadline\fP.
.TP
.B \-s
Wywietla sekwencje klawiszy \fBreadline\fP przypisane do makr i acuchy
jakie one wysyaj w taki sposb, e mog by ponownie odczytane.
.TP
.B \-S
Wywietla sekwencje klawiszy \fBreadline\fP przypisane do makr i acuchy
jakie one wysyaj.
.TP
.B \-f \fIplik\fP
Czyta przypisania klawiszy z \fIpliku\fP.
.TP
.B \-q \fIfunkcja\fP
Podaje, ktre klawisze wywouj podan \fIfunkcj\fP.
.TP
.B \-u \fIfunkcja\fP
Odwouje przypisania wszystkich klawiszy przypisanych do danej \fIfunkcji\fP.
.TP
.B \-r \fIsekw_klaw\fP
Usuwa biece przypisania dla \fIsekwencji klawiszy\fP.
.TP
.B \-x \fIsekw_klaw\fP:\fIpolec_powoki\fP
Powoduje, e za kadym naciniciem \fIsekwencji klawiszy\fP zostanie
wykonane \fIpolecenie powoki\fP.
.PD
.PP
Zwracana jest warto 0, chyba e podano nierozpoznan opcj lub pojawi si
bd.
.RE
.TP
\fBbreak\fP [\fIn\fP]
Opuszcza ptl
.BR for ,
.BR while ,
.BR until
lub
.BR select .
Jeeli podano \fIn\fB, przerywa dziaanie do \fIn\fP-tego poziomu.
.I n
musi by \(>= 1. Jeeli
.I n
jest wiksze od liczby obejmujcych polecenie ptli, to koczone s
wszystkie obejmujce ptle. Wartoci zwracan jest 0, chyba e powoka nie
wykonuje ptli podczas wykonania
.BR break .
.TP
\fBbuiltin\fP \fIwbudowane\fP [\fIargumenty\fP]
Wykonuje zadane polecenie wbudowane powoki, przesyajc mu
.IR argumenty i zwraca jego kod zakoczenia.
Przydatne podczas definiowania funkcji o nazwie tosamej z nazw
wbudowanego polecenia powoki, zachowujc funkcjonalno polecenia
wbudowanego wewntrz funkcji.
Wbudowane \fBcd\fP jest powszechnie redefiniowane w ten sposb.
Kodem zakoczenia jest fasz jeli
.I wbudowane
nie jest wbudowanym poleceniem powoki.
.TP
\fBcd\fP [\fB\-LP\fP] [\fIkatalog\fP]
Zmienia biecy katalog roboczy na \fIdir\fP. Zmienna
.SM
.B HOME
jest domylnym
.IR katalogiem .
Zmienna
.SM
.B CDPATH
definiuje ciek przeszukiwa dla katalogu zawierajcego
.IR katalog .
Alternatywne nazwy katalogw w
.SM
.B CDPATH
rozdzielane s dwukropkiem (:)> Pusta nazwa katalogu w
.SM
.B CDPATH
jest tym samym, co katalog biecy, tj. ,,\fB.\fP''. Jeeli
.I katalog
rozpoczyna si ukonikiem (/), to
.SM
.B CDPATH
nie jest uywane. Opcja
.B \-P
nakazuje uycie fizycznej struktury katalogw zamiast podania za
dowizaniami symbolicznymi (zobacz te opcja
.B \-P
wbudowanego polecenia
.BR set );
Opcja
.B \-L
wymusza podanie za dowizaniami symbolicznymi.
Argument
.B \-
jest rwnowany
.SM
.BR $OLDPWD .
Wartoci zwracan jest prawda jeli pomylnie zmieniono katalog; w
przeciwnym przypadku fasz.
.TP
\fBcommand\fP [\fB\-pVv\fP] \fIpolecenie\fP [\fIarg\fP ...]
Uruchamia
.I polecenie
z
.I argumentami
zakazujc zwykego wyszukiwania funkcji przez powok.
Wykonywane s wycznie polecenia wbudowane i polecenia znalezione w
.SM
.BR PATH .
Jeeli podano opcj
.BR \-p ,
wyszukiwanie
.I polecenia
wykonywane jest przy uyciu domylnej
.BR PATH ,
ktra gwarantuje znalezienie wszystkich standardowych narzdzi.
Jeli uyto albo opcji
.B \-V
albo
.BR \-v ,
to wypisywany jest opis
.IR polecenia .
Opcja
.B \-v
powoduje, e zostanie wywietlone pojedyncze sowo wskazujce polecenie
lub nazw pliku, uyte do wywoania
.IR polecenia ;
opcja
.B \-V
tworzy bardziej rozgadany opis.
Jeeli podano opcj
.B \-V
lub
.BR \-v ,
to kodem zakoczenia jest 0 gdy odnaleziono
.I polecenie,
za 1 gdy nie. Jeli nie podano adnej z tych opcji i pojawi si bd
lub nie mona znale
.IR polecenia ,
to kod zakoczenia wynosi 127. W przeciwnym wypadku kodem zakoczenia
wbudowanego polecenia
.B command
jest kod zakoczenia
.IR polecenia .
.TP
\fBcompgen\fP [\fIopcja\fP] [\fIsowo\fP]
Tworzy moliwe dopasowania uzupenie dla \fIsowa\fP zgodnie
z \fIopcjami\fP, ktre mog by dowolnymi z opcji akceptowanych przez
wbudowane polecenie
.BR complete ,
z wyjtkiem \fB\-p\fP i \fB\-r\fP, i wypisuje dopasowania na standardowe
wyjcie.
Przy stosowaniu opcji \fB\-F\fP lub \fB\-C\fP, rne zmienne powoki
ustawiane przez usugi programowalnego uzupeniania, gdy s dostpne,
nie bd mie uytecznych wartoci.
.sp 1
Dopasowania bd tworzone w ten sam sposb, jakby kod uzupeniania
programowalnego tworzy je wprost ze specyfikacji uzupeniania z tymi samymi
flagami.
Jeeli podano \fIsowo\fP, to wywietlone zostan wycznie uzupenienia
do pasujce.
.sp 1
Wartoci zwracan jest prawda, chyba e podano niepoprawn opcj lub
nie zostay utworzone adne dopasowania.
.TP
.PD 0
\fBcomplete\fP [\fB\-abcdefgjkvu\fP] [\fB\-o\fP \fIopcjacomp\fP] [\fB\-A\fP \fIakcja\fP] [\fB\-G\fP \fIwzglob\fP] [\fB\-W\fP \fIlistasw\fP] [\fB\-P\fP \fIprzedrostek\fP] [\fB\-S\fP \fIprzyrostek\fP]
.br
[\fB\-X\fP \fIwzfiltr\fP] [\fB\-F\fP \fIfunkcja\fP] [\fB\-C\fP \fIpolecenie\fP] \fInazwa\fP [\fInazwa ...\fP]
.TP
\fBcomplete\fP \fB\-pr\fP [\fInazwa\fP ...]
.PD
Okrela, w jaki sposb bd uzupeniane argumenty dla kadej z \fInazw\fP.
Jeeli podano opcj \fB\-p\fP, lub nie podano adnych opcji,
to wypisywane s istniejce specyfikacje uzupeniania - w sposb, ktry
pozwala na ich ponowne wykorzystanie jako wejcia.
Opcja \fB\-r\fP usuwa specyfikacj uzupeniania dla kadej z \fInazw\fP, lub
jeli \fInazw\fP nie podano, wszystkie specyfikacje uzupeniania.
.sp 1
Proces stosowania tych specyfikacji uzupenie podczas prb uzupeniania
sw omwiono powyej w sekcji \fBProgramowalne uzupenianie\fP.
.sp 1
Pozostae opcje, jeli je podano, maj niej opisane znaczenie.
Argumenty opcji \fB\-G\fP, \fB\-W\fP i \fB\-X\fP (i, jeli to niezbdne,
\fB\-P\fP i \fB\-S\fP) powinny by cytowane dla ochrony przed interpretacj
jaka wystpi zanim zostanie wywoane polecenie
.BR complete .
.RS
.PD 0
.TP 8
\fB\-o\fP \fIopcjacomp\fP
Warto \fIopcjacomp\fP reguluje kilka aspektw zachowania si compspec
wykraczajcych poza zwyke tworzenie uzupenie.
\fIopcjacomp\fP przyjmuje jedn z wartoci:
.RS
.TP 8
.B default
Stosuje domylne uzupenianie readline jeli compspec nie utworzy adnych
dopasowa.
.TP 8
.B dirnames
Wykonuje uzupenianie nazw katalogw jeli compspec nie utworzy adnych
dopasowa.
.TP 8
.B filenames
Powiadamia readline, e compspec tworzy nazwy plikw, zatem moe
wykona przetwarzanie specyficzne dla takich nazw (jak dodanie ukonika
do nazw katalogw czy usunicie kocowych spacji). Zaprojektowane do
stosowania z funkcjami powoki.
.RE
.TP 8
\fB\-A\fP \fIakcja\fP
\fIakcja\fP moe by jedn z poniszych, tworzcych list moliwych
dopasowa:
.RS
.TP 8
.B alias
Nazwy aliasw. Mona te poda jako \fB\-a\fP.
.TP 8
.B arrayvar
Nazwy zmiennych tablicowych.
.TP 8
.B binding
Nazwy przypisa klawiszy \fBreadline\fP.
.TP 8
.B builtin
Nazwy wbudowanych polece powoki. Mona te poda jako \fB\-b\fP.
.TP 8
.B command
Nazwy polece. Mona te poda jako \fB\-c\fP.
.TP 8
.B directory
Nazwy katalogw. Mona te poda jako \fB\-d\fP.
.TP 8
.B disabled
Nazwy wyczonych polece wbudowanych powoki.
.TP 8
.B enabled
Nazwy wczonych polece wbudowanych powoki.
.TP 8
.B export
Nazwy wyeksportowanych zmiennych powoki. Mona te poda jako \fB\-e\fP.
.TP 8
.B file
Nazwy plikw. Mona te poda jako \fB\-f\fP.
.TP 8
.B function
Nazwy funkcji powoki.
.TP 8
.B group
Nazwy grup. Mona te poda jako \fB\-g\fP.
.TP 8
.B helptopic
Tematy pomocy akceptowane przez wbudowane polecenie \fBhelp\fP.
.TP 8
.B hostname
Nazwy hostw, pobrane z pliku okrelonego przez zmienn powoki
.SM
.BR HOSTFILE .
.TP 8
.B job
Nazwy zada, jeeli aktywne jest sterowanie zadaniami. Mona te poda
jako \fB\-j\fP.
.TP 8
.B keyword
Zastrzeone sowa powoki. Mona te poda jako \fB\-k\fP.
.TP 8
.B running
Nazwy dziaajcych zada, jeeli aktywne jest sterowanie zadaniami.
.TP 8
.B setopt
Dozwolone argumenty opcji \fB\-o\fP polecenia wbudowanego \fBset\fP.
.TP 8
.B shopt
Nazwy opcji powoki, takie, jakie akceptuje polecenie wbudowane \fBshopt\fP.
.TP 8
.B signal
Nazwy sygnaw.
.TP 8
.B stopped
Nazwy zatrzymanych zada, jeli aktywne jest sterowanie zadaniami.
.TP 8
.B user
Nazwy uytkownikw. Mona te poda jako \fB\-u\fP.
.TP 8
.B variable
Nazwy wszystkich zmiennych powoki. Mona te poda jako \fB\-v\fP.
.RE
.TP 8
\fB\-G\fP \fIwzglob\fP
Wzorzec rozwijania nazw plikw \fIwzglob\fP jest rozwijany, tworzc
list moliwych uzupenie.
.TP 8
\fB\-W\fP \fIlistasw\fP
\fIlistasw\fP jest rozbijana przy zastosowaniu znakw ze zmiennej
specjalnej
.SM
.B IFS
jako separatorw, a kade ze sw wynikowych jest interpretowane.
Moliwe uzupenienia s elementami listy wynikowej, pasujcymi
do uzupenianego sowa.
.TP 8
\fB\-C\fP \fIpolecenie\fP
\fIpolecenie\fP wykonywane jest w rodowisku podpowoki, a jego wyjcie
uywane jest jako moliwe uzupenienia.
.TP 8
\fB\-F\fP \fIfunkcja\fP
Funkcja powoki \fIfunkcja\fP wykonywana jest w biecym rodowisku powoki.
Po jej zakoczeniu, moliwe uzupenienia pobierane s z wartoci zmiennej
tablicowej
.SM
.BR COMPREPLY .
.TP 8
\fB\-X\fP \fIwzfiltr\fP
\fIwzfiltr\fP jest wzorcem uywanym do rozwijania nazw plikw.
Stosowany jest do listy moliwych uzupenie utworzonej przez poprzedzajce
go opcje i argumenty, a kade pasujce do niego uzupenienie jest usuwane
z listy.
Pocztkowy \fB!\fP w \fIwzfiltr\fP powoduje negacj wzorca; usuwane s wwczas
uzupenienia nie pasujce do \fIwzfiltr\fP.
.TP 8
\fB\-P\fP \fIprzedrostek\fP
Po zastosowaniu wszystkich innych opcji na pocztku kadego moliwego
uzupenienia jest dodawany \fIprzedrostek\fP.
.TP 8
\fB\-S\fP \fIprzyrostek\fP
Po zastosowaniu wszystkich innych opcji na kocu kadego moliwego
uzupenienia jest doczany \fIprzyrostek\fP.
.PD
.PP
Wartoci zwracana jest prawda, chyba e podano niepoprawn opcj,
podano bez argumentu \fInazwa\fP opcj inn ni \fB\-p\fP lub \fB\-r\fP,
usiowano usun specyfikacj uzupeniania dla \fInazwy\fP, dla ktrej
nie istnieje adna specyfikacja, albo te podczas dodawania specyfikacji
uzupeniania wystpi bd.
.RE
.TP
\fBcontinue\fP [\fIn\fP]
Wznawia nastpn iteracj obejmujcej je ptli
.BR for ,
.BR while ,
.BR until
lub
.BR select .
Jeeli podano
.IR n ,
wznawia \fIn\fP-t obejmujc ptl.
.I n
musi by \(>= 1. Jeeli
.I n
jest wiksze ni liczba obejmujcych ptli, to wznawiana jest ostatnia
z ptli (,,najwysza''). Warto zwracana wynosi 0, chyba e powoka nie
wykonuje ptli podczas wykonywania
.BR continue .
.TP
.PD 0
\fBdeclare\fP [\fB\-afFirx\fP] [\fB\-p\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwarto\fP]]
.TP
\fBtypeset\fP [\fB\-afFirx\fP] [\fB\-p\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwarto\fP]]
.PD
Deklaruje zmienne i/lub nadaje im atrybuty.
Jeli nie podano adnych \fInazw\fP, wywietla wartoci zmiennych.
Opcja
.B \-p
bdzie wywietla atrybuty i wartoci kadej
.IR nazwy .
Gdy uywane jest
.BR \-p ,
ignorowane s dodatkowe opcje.
Opcja
.B \-F
zabrania wywietlania definicji funkcji; wypisywane s tylko nazwy
i atrybuty funkcji.
Opcja
.B \-F
implikuje
.BR \-f .
Poniszych opcji mona uy do ograniczenia wynikw do zmiennych
o okrelonym atrybucie lub do nadania zmiennym atrybutw:
.RS
.PD 0
.TP
.B \-a
Kada z \fInazw\fP jest zmienn tablicow (zobacz
.B Tablice
powyej).
.TP
.B \-f
Uywa wycznie nazw funkcji.
.TP
.B \-i
Zmienna jest traktowana jak cakowita; gdy zmiennej jest przypisywana
warto, wykonywana jest interpretacja wyrae arytmetycznych
(zobacz
.SM
.BR "OBLICZANIE WYRAE ARYTMETYCZNYCH" ).
.TP
.B \-r
Powoduje, e dane \fInazwy\fP staj si tylko-do-odczytu (readonly).
Nazwom tym nie mona przypisa wartoci nastpnymi poleceniami przypisania.
Nie mona te ich usun za pomoc unset.
.TP
.B \-x
Zaznacza \fInazw\fP do wyeksportowania przez rodowisko do kolejnych
polece.
.PD
.PP
Uycie `+' zamiast `\-'
wycza atrybut, z wyjtkiem tego, e \fB+a\fP nie moe by uywane do
niszczenia zmiennej tablicowej. Uyte w funkcji, powoduj, e kada z
\fInazw\fP staje si lokalna, jak przy pomocy polecenia
.BR local .
Zwracana jest warto 0, chyba e napotkano niepoprawn opcj, prb
zdefiniowania funkcji przy pomocy
.if n ,,\-f foo=bar'',
.if t \f(CW\-f foo=bar\fP,
przypisania wartoci zmiennej readonly,
przypisania wartoci zmiennej tablicowej bez uycia skadni przypisania
zoonego (zobacz
.B Tablice
powyej),
jedna z \fInazw\fP nie jest poprawn nazw zmiennej powoki,
usiowano wyczy status readonly dla zmiennej tylko do odczytu,
wyczy status tablicy dla zmiennej tablicowej
albo prbowano wywietli nieistniejc funkcj przy pomocy \fB\-f\fP.
.RE
.TP
.B dirs [\fB\-clpv\fP] [+\fIn\fP] [\-\fIn\fP]
Bez opcji wywietla list aktualnie zapamitanych katalogw.
Domylnie wywietlana jest ona w pojedynczym wierszu, z nazwami katalogw
rozdzielonymi spacjami.
Katalogi dodawane s do listy poleceniem
.B pushd
polecenie
.B popd
usuwa pozycje z listy.
.RS
.PD 0
.TP
\fB+\fP\fIn\fP
Wywietla \fIn\fPt pozycj liczc od lewej na licie pokazywanej przez
.B dirs
przy wywoaniu bez opcji; pocztkow jest zero.
.TP
\fB\-\fP\fIn\fP
Wywietla \fIn\fPt pozycj liczc od prawej na licie pokazywanej
przez
.B dirs
przy wywoaniu bez opcji; pocztkow jest zero.
.TP
.B \-c
Czyci stos katalogw usuwajc wszystkie jego pozycje.
.TP
.B \-l
Tworzy duszy listing; domylnie format listingu posuguje si tyld do
oznaczania katalogu domowego.
.TP
.B \-p
Wypisuje stos katalogw po jednej pozycji na wiersz.
.TP
.B \-v
Wypisuje stos katalogw po jednej pozycji na wiersz,
poprzedzajc kad z nich jej pozycj (indeksem) w stosie.
.PD
.PP
Wartoci zwracan jest 0, chyba e podano nieprawidow opcj lub
\fIn\fP wskazuje poza koniec stosu katalogw.
.RE
.TP
\fBdisown\fP [\fB\-ar\fP] [\fB\-h\fP] [\fIzadanie\fP ...]
Bez opcji, kade z podanych
.I zada
usuwane jest z tablicy zada aktywnych.
Jeli uyto opcji \fB\-h\fP, kade
.I zadanie
nie jest usuwane z tablicy, ale jest jako takie zaznaczane, tak e
do zadania nie jest wysyany sygna
.SM
.B SIGHUP
jeli powoka otrzymuje
.SM
.BR SIGHUP .
Jeli nie podano
.I zadania
i nie uyto ani opcji
.B \-a
ani
.BR \-r ,
to uywane jest \fIzadanie biece\fP.
Jeeli podano
.IR zadanie ,
opcja
.B \-a
oznacza usunicie lub zaznaczenie wszystkich zada;
opcja
.B \-r
bez argumentu
.I zadania
ogranicza akcj do dziaajcych zada.
Wartoci zwracan jest 0, chyba e
.I zadanie
nie okrela poprawnego zadania.
.TP
\fBecho\fP [\fB\-neE\fP] [\fIargument\fP ...]
Wywietla \fIargument\fPy, rozdzielone spacjami, zakoczone znakiem nowej
linii. Kodem zakoczenia jest zawsze 0.
Jeeli podano \fB\-n\fP, to nie jest wysyany koczcy znak nowej linii.
Jeeli podano opcj \fB\-e\fP, wczana jest interpretacja podanych niej
znakw specjalnych. Opcja \fB\-E\fP wycza interpretacj tych znakw,
nawet na systemach, gdzie s one domylnie interpretowane.
Do dynamicznego sprawdzania, czy \fBecho\fP interpretuje domylnie te znaki,
czy nie, suy opcja powoki \fBxpg_echo\fP.
.B echo
nie interpretuje
.B \-\-
jako oznaczenia koca opcji.
.B echo
interpretuje nastpujce sekwencje specjalne:
.RS
.PD 0
.TP
.B \ea
dzwonek (alert)
.TP
.B \eb
backspace
.TP
.B \ec
pomi koczcy znak nowej linii
.TP
.B \ee
znak escape
.TP
.B \ef
wysuw strony (form feed)
.TP
.B \en
znak nowej linii (new line)
.TP
.B \er
powrt karetki (carriage return)
.TP
.B \et
tabulacja pozioma (horizontal tab)
.TP
.B \ev
tabulacja pionowa (vertical tab)
.TP
.B \e\e
odwrotny ukonik (backslash)
.TP
.B \e\fInnn\fP
omiobitowy znak, ktrego wartoci jest semkowa liczba \fInnn\fP
(jedna do trzech cyfr)
.TP
.B \ex\fIHH\fP
omiobitowy znak, ktrego wartoci jest szesnastkowa liczba \fInnn\fP
(jedna lub dwie cyfry szesnastkowe)
.PD
.RE
.TP
\fBenable\fP [\fB\-adnps\fP] [\fB\-f\fP \fIplik\fP] [\fInazwa\fP ...]
Wcza i wycza wbudowane polecenia powoki.
Wyczenie polece wbudowanych umoliwia wykonanie polecenia dyskowego
majcego t sam nazw, co wbudowane, bez podawania jego penej
nazwy ciekowej, mimo i powoka normalnie szuka
polece wbudowanych przed poleceniami dyskowymi.
Jeeli posuono si opcj \fB\-n\fP, wyczana jest kada z \fInazw\fP;
w przeciwnym razie \fInazwy\fB s wczone.
Na przykad, chcc uy pliku binarnego
.B test
znalezionego przez
.SM
.B PATH
zamiast wersji wbudowanej w powok, naley uruchomi
.if t \f(CWenable -n test\fP.
.if n ,,enable -n test''.
Opcja
.B \-f
oznacza zaadowanie nowego polecenia wbudowanego
.I nazwa
z obiektu dzielonego (shared object)
.IR plik ,
na systemach obsugujcych dynamiczne adowanie.
Opcja
.B \-d
usunie polecenie wbudowane zaadowane poprzednio przez
.BR \-f .
Jeeli nie podano adnych argumentw \fInazwa\fP lub jeli podano opcj
.BR \-p ,
wypisywana jest lista polece wbudowanych powoki.
Bez innych argumentw opcyjnych, lista ta skada si ze wszystkich
wczonych polece wbudowanych.
Jeli podano \fB\-n\fP, wypisywane s tylko wyczone polecenia
wbudowane.
Jeeli podano \fB\-a\fP, wypisywana lista zawiera wszystkie polecenia
wbudowane, ze wskazaniem przy kadym czy jest ono wczone czy te nie.
Jeeli podano \fB\-s\fP, wyjcie ograniczone jest do POSIXowych
,,\fIspecjalnych\fP'' polece wbudowanych.
Wartoci zwracan jest 0, chyba e
.I nazwa
nie jest poleceniem wbudowanym powoki lub wystpi bd podczas
adowania nowego polecenia wbudowanego z obiektu dzielonego.
.TP
\fBeval\fP [\fIargument\fP ...]
\fIArgument\fPy s czytane i czone w pojedyncze polecenie.
Polecenie to jest nastpnie odczytywane i wykonywane przez powok, za
jego kod zakoczenia jest zwracany jako warto
.BR eval .
Jeeli nie na adnych
.IR argumentw ,
lub wszystkie argumenty s puste,
.B eval
zwraca 0.
.TP
\fBexec\fP [\fB\-cl\fP] [\fB\-a\fP \fInazwa\fP] [\fIpolecenie\fP [\fIargumenty\fP]]
Jeeli podano
.IR polecenie ,
zastpuje ono powok.
Nie tworzony jest aden nowy proces.
.I Argumenty
staj si argumentami \fIpolecenia\fP.
Jeli podano opcj
.BR \-l ,
umieszcza kresk na pocztku zerowego argumentu przesyanego do
.IR polecenia .
Tak samo, jak robi to
.IR login (1).
Opcja
.B \-c
powoduje, e
.I polecenie
zostanie wykonane z pustym rodowiskiem. Jeeli podano
.BR \-a ,
powoka przesya do wykonywanego polecenia
.I nazw
jako zerowy argument. Jeeli
.I polecenie
z jakiego powodu nie moe zosta wykonane, to powoka nie-interaktywna
koczy prac, chyba e wczona jest opcja powoki
.BR execfail,
wwczas zwraca niepowodzenie.
Powoka interaktywna zwraca niepowodzenie jeli plik nie moe zosta
wykonany.
Jeeli nie podano
.IR polecenia ,
przekierowania skutkuj w biecej powoce, a kodem zakoczenia
jest 0. W przypadku bdu przekierowania kod zakoczenia wynosi 1.
.\" any redirections take effect in the current shell,
.TP
\fBexit\fP [\fIn\fP]
Powoduje, e powoka koczy prac z kodem rwnym \fIn\fP. Jeli pominito
.IR n ,
kodem zakoczenia jest kod ostatniego wykonanego polecenia.
Przed kocem pracy powoki wykonywane jest przechwycenie sygnau
.SM
.BR EXIT .
.TP
.PD 0
\fBexport\fP [\fB\-fn\fP\^] [\fInazwa\fP[=\fIsowo\fP]] ...
.TP
.B export \-p
.PD
Podane
.I nazwy
zaznaczane s do automatycznego wyeksportowania do rodowiska nastpnych
wykonywanych polece. Jeli podano opcj
.BR \-f ,
to
.I nazwy
odnosz si do funkcji.
Jeeli nie podano adnych
.I nazw
lub jeeli podano opcj
.BR \-p ,
to wypisywana jest lista wszystkich eksportowanych w tej powoce nazw.
Opcja
.B \-n
powoduje usunicie cechy eksportowania z podanych zmiennych.
.B export
zwraca zerowy kod zakoczenia, chyba e napotkano nieprawidow opcj,
jedna z \fInazw\fP nie jest poprawn nazw zmiennej powoki lub
podano
.B \-f
z
.IR nazw ,
ktra nie jest funkcj.
.TP
.PD 0
\fBfc\fP [\fB\-e\fP \fInazwa_e\fP] [\fB\-nlr\fP] [\fIpierwsze\fP] [\fIostatnie\fP]
.TP
\fBfc\fP \fB\-s\fP [\fIwzorzec\fP=\fIzastpienie\fP] [\fIpolecenie\fP]
.PD
Polecenie poprawiania (Fix Command).
W pierwszej postaci, z listy historii wybierany jest zakres polece od
.I pierwszego
do
.IR ostatniego .
.I Pierwsze
i
.I ostatnie
mog by podawane jako acuch (do odnalezienia ostatniego polecenia
rozpoczynajcego si tym acuchem) lub jako liczba (indeks w licie
historii, gdzie liczba ujemna uywana jest jako offset od numeru biecego
polecenia), Jeeli nie okrelono
.IR ostatniego ,
to jest ono ustawiane na biece polecenie w przypadku listowania (tak e
.if n ,,fc \-l \-10''
.if t \f(CWfc \-l \-10\fP
wypisuje ostatnich 10 polece) i na
.I pierwsze
w pozostaych przypadkach.
Jeeli nie okrelono
.IR pierwszego ,
polecenia to jest ono ustawiane na poprzednie polecenie w przypadku edycji
a na \-16 przy listowaniu.
.sp 1
Opcja
.B \-n
wstrzymuje wywietlanie numerw polece podczas listowania.
Opcja
.B \-r
odwraca kolejno polece.
Jeeli podano opcj
.BR \-l ,
to polecenia listowane s na standardowym wyjciu. W przeciwnym razie
dla pliku zawierajcego te polecenia wywoywany jest edytor podany przez
.IR nazwa_e .
Jeeli nie podano
.IR nazwa_e ,
uywana jest warto
.SM
.BR FCEDIT ,
a warto
.SM
.B EDITOR
jeli nie ustawiono
.SM
.BR FCEDIT .
Jeeli nie ustawiono adnej z nich uywany, jest
.FN vi .
Po zakoczeniu edycji, wysyane edytowane polecenia s wywietlane przez
echo i wykonywane.
.sp 1
W drugiej postaci, \fIpolecenie\fP jest ponownie wykonywane po kadej
wymianie wystpienia \fIwzorca\fP przez \fIzastpienie\fP.
Przydatnym aliasem do wykorzystania z t form jest
.if n ,,r=fc -s'',
.if t \f(CWr='fc \-s'\fP,
tak, e napisanie
.if n ,,r cc''
.if t \f(CWr cc\fP
uruchamia ostatnie polecenie rozpoczynajce si od
.if n ,,cc''
.if t \f(CWcc\fP
a napisanie
.if n ,,r''
.if t \f(CWr\fP
ponownie wykonuje ostatnie polecenie.
.sp 1
Jeeli uyta zostaa pierwsza posta, to wartoci zwracan jest 0, chyba
e napotkano nieprawidow opcj lub
.I pierwszy
albo
.I ostatni
okrelaj wiersze historii spoza zakresu.
Jeeli podano opcj
.BR \-e ,
wartoci zwracan jest warto ostatniego wykonanego polecenia lub
niepowodzenie jeli pojawi si bd tymczasowego pliku polece.
Jeeli uyta zostaa druga posta, to zwracanym kodem jest kod ponownie
wykonanego polecenia, chyba e
.I polecenie
nie okrela poprawnego wiersza polece -- wwczas
.B fc
zwraca porak.
.TP
\fBfg\fP [\fIzadanie\fP]
Wznawia
.I zadanie
na pierwszym planie i czyni je zadaniem biecym.
Jeeli nie podano
.IR zadania ,
uywane jest \fIbiece zadanie\fP w pojciu powoki.
Wartoci zwracan jest warto polecenia umieszczonego na pierwszym planie,
lub poraka jeeli
.B fb
uruchomiono przy wyczonej kontroli zada, lub uruchomiono je przy wczonej
kontroli zada, ale
.I zadanie
nie okrela prawidowego zadania lub
.I zadanie
okrela zadanie, ktre zostao uruchomione bez kontroli zada.
.TP
\fBgetopts\fP \fIacuch_opcji\fP \fInazwa\fP [\fIargumenty\fP]
.B getopts
uywane jest przez procedury powoki do analizy parametrw pozycyjnych.
.I acuch opcji
zawiera znaki opcji, jakie maj by rozpoznawane; jeeli po znaku
wystpuje dwukropek, to oczekuje si, e opcja bdzie posiada argument,
ktry powinien by od niej oddzielony biaym znakiem.
Jako znaki opcji mog wystpi dwukropek i znak zapytania.
Przy kadym wywoaniu
.B getopts
umieszcza nastpn opcj w zmiennej powoki
.IR nazwa ,
inicjujc
.I nazw
jeli nie istniaa. Indeks nastpnego argumentu do przetwarzania umieszczany
jest w zmiennej
.SM
.BR OPTIND .
.SM
.B OPTIND
inicjowany jest na 1 za kadym razem, gdy wywoywana jest powoka lub skrypt
powoki. Gdy opcja wymaga argumentu,
.B getopts
umieszcza go w zmiennej
.SM
.BR OPTARG .
Powoka nie resetuje
.SM
.B OPTIND
automatycznie; musi by on resetowany rcznie pomidzy wielokrotnymi
odwoaniami do
.B getopts
w tym samym wywoaniu powoki, jeli uywany ma by nowy zestaw parametrw.
.sp 1
Po napotkaniu koca opcji, \fBgetopts\fP koczy prac zwracajc warto
wiksz od zera.
\fBOPTIND\fP ustawiane jest na indeks pierwszego argumentu nie bdcego
opcj, za \fBnazwa\fP ustawiana jest na ?.
.sp 1
.B getopts
normalnie analizuje parametry pozycyjne, ale jeli w
.IR argumentach ,
podano wicej argumentw, to
.B getopts
przetwarza je zamiast parametrw pozycyjnych.
.sp 1
.B getopts
moe zgasza bdy na dwa sposoby. Jeeli pierwszym znakiem
.I acucha opcji
jest dwukropek, to stosowane jest
.I ciche
(silent) zgaszanie bdw. Przy zwykej pracy komunikaty diagnostyczne
wypisywane s przy napotkaniu nieprawidowych opcji lub brakujcych argumentw
opcji.
Jeeli zmienna
.SM
.B OPTERR
ustawiona jest na 0, nie bd wywietlane adne komunikaty bdw, nawet
jeli pierwszym znakiem
.I acucha opcji
nie jest dwukropek.
.sp 1
Przy napotkaniu nieprawidowej opcji
.B getopts
umieszcza ? w
.I nazwie
i, jeli nie pracuje w trybie cichym, wypisuje komunikat bdu i kasuje
.SM
.BR OPTARG .
Jeeli
.B getopts
pracuje w trybie cichym, to znaleziony znak opcji umieszczany jest w
.SM
.B OPTARG
i nie jest wypisywany aden komunikat diagnostyczny.
.sp 1
Jeli nie znaleziono wymaganego argumentu, a
.B getopts
nie pracuje w trybie cichym, w
.I nazwa
umieszczany jest znak zapytania (\^\fB?\fP\^), kasowane jest
.SM
.B OPTARG
i wywietlany jest komunikat bdu.
Jeeli
.B getopts
pracuje w trybie cichym, to w
.I nazwie
umieszczany jest dwukropek (\^\fB:\fP\^), a
.SM
.B OPTARG
ustawiane jest na znaleziony znak opcji.
.sp 1
.B getopts
zwraca prawd, jeli znaleziono okrelon lub nie okrelon opcj.
Zwraca fasz jeeli napotkano koniec opcji lub pojawi si bd.
.TP
\fBhash\fP [\fB\-r\fP] [\fB\-p\fP \fIplik\fP] [\fB\-t\fP] [\fInazwa\fP]
Dla kadej
.I nazwy
okrelana i zapamitywana jest pena nazwa plikowa polecenia wyszukanego w
katalogach
.B $PATH .
Jeeli podano opcj
.BR \-p ,
nie jest wykonywane przeszukanie cieki, a
.I plik
uywane jest jako pena nazwa pliku polecenia.
Opcja
.B \-r
powoduje, e powoka zapomina wszystkie zapamitane wczeniej miejsca.
Jeli podano opcj
.BR \-t ,
to wypisywana jest odpowiadajca \fInazwie\fP pena nazwa pliku.
Jeeli przy wicej ni jednym argumencie \fInazwy\fP podano \fB\-t\fP,
to przed kad przechowywan pen nazw wypisywana jest \fInazwa\fP.
Jeeli nie podano adnych argumentw, to wypisywana jest informacja o
zapamitanych poleceniach.
Kodem zwracanym jest prawda, chyba e nie odnaleziono
.I nazwy
lub podano nieprawidow opcj.
.TP
\fBhelp\fP [\fB\-s\fP] [\fIwzorzec\fP]
Wywietla pomocne informacje o poleceniach wbudowanych. Jeeli podano
.IR wzorzec ,
to
.B help
daje szczegow pomoc dotyczc wszystkich polece pasujcych do
.IR wzorca ;
w przeciwnym razie wypisywana jest pomoc dla wszystkich polece wbudowanych
i struktur sterujcych powoki.
Opcja \fB\-s\fP ogranicza wywietlan informacj do krtkiego opisu skadni.
Zwracany jest kod 0, chyba e adne z polece nie pasuje do
.IR wzorca .
.TP
.PD 0
\fBhistory [\fIn\fP]
.TP
\fBhistory\fP \fB\-c\fP
.TP
\fBhistory \-d\fP \fIoffset\fP
.TP
\fBhistory\fP \fB\-anrw\fP [\fIplik\fP]
.TP
\fBhistory\fP \fB\-p\fP \fIarg\fP [\fIarg ...\fP]
.TP
\fBhistory\fP \fB\-s\fP \fIarg\fP [\fIarg ...\fP]
.PD
Bez adnych opcji, wywietla list historii polece z numerami wierszy.
Wiersze ukazane z
.B *
zostay zmienione. Argument
.I n
pokazuje jedynie ostatnich
.I n
wierszy. Jeeli podano \fIplik\fP, to uywany jest on jako nazwa pliku
historii; jeli nie, to uywana jest warto
.SM
.BR HISTFILE .
Opcje, jeeli je podano, maj nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.B \-c
Czyci list historii usuwajc wszystkie jej pozycje.
.TP
\fB\-d\fP \fIoffset\fP
Usuwa wpis historii z pozycji \fIoffset\fP.
.TP
.B \-a
Dodaje ,,nowe'' wiersze (wprowadzone od pocztku biecej sesji \fBbash\fP)
do pliku historii.
.TP
.B \-n
Wczytuje do biecej listy wiersze jeszcze nie przeczytane z pliku
historii. S to wiersze doczone do pliku historii od chwili rozpoczcia
biecej sesji pracy \fBbash\fP.
.TP
.B \-r
Czyta zawarto pliku historii i posuguje si ni jako biec
list historii.
.TP
.B \-w
Zapisuje biec list do pliku historii, nadpisujc jego zawarto.
.TP
.B \-p
Na zadanych \fIargumentach\fP wykonuje podstawianie historii (history
substitution). Wywietla wyniki na standardowym wyjciu.
Nie zachowuje wynikw na licie.
Kady z \fIargumentw\fP musi by cytowany, by wyczy normaln
interpretacj historii.
.TP
.B \-s
Zachowuje
.I argumenty
na licie historii jako pojedyncz pozycj. Przed dodaniem
.I argumentw
z listy usuwane jest ostatnie polecenie.
.PD
.PP
Wartoci zwracan jest 0, chyba e napotkano nieprawidow opcj lub
podczas odczytu czy zapisu pliku historii pojawi si bd, podano
niepoprawny argument \fIoffset\fP opcji \fB\-d\fP, lub nie powioda si
interpretacja historii podanej jako argument \fB\-p\fP.
.RE
.TP
.PD 0
\fBjobs\fP [\fB\-lnprs\fP] [ \fIzadanie\fP ... ]
.TP
\fBjobs\fP \fB\-x\fP \fIpolecenie\fP [ \fIargumenty\fP ... ]
.PD
Pierwsza posta podaje aktywne zadania. Opcje maj nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP
.B \-l
Oprcz zwykej informacji podaje identyfikatory procesw.
.TP
.B \-p
Listuje tylko ID procesu lidera grupy procesw zadania.
.TP
.B \-n
Wywietla wycznie informacj o zadaniach, ktre zmieniy status od
chwili, gdy uytkownik by ostatnio powiadamiany o ich statusie.
.TP
.B \-r
Ogranicz wyniki do zada pracujcych.
.TP
.B \-s
Ogranicz wyniki do zada zatrzymanych.
.PD
.PP
Jeeli podano
.IR zadanie ,
wyniki ograniczane s do informacji o tym zadaniu.
Kodem zwracanym jest 0, chyba e napotkano nieprawidow opcj
lub podano nieprawidowe
.IR zadanie .
.PP
Jeeli podano opcj
.BR \-x ,
to
.B jobs
zastpuje wszelkie
.I zadania
znalezione w
.I poleceniu
lub
.I argumentach
odpowiednim ID grupy procesw, wykonuje
.I polecenie
przesyajc mu
.IR argumenty ,
i zwraca jego kod zakoczenia.
.RE
.TP
.PD 0
\fBkill\fP [\fB\-s\fP \fIsigspec\fP | \fB\-n\fP \fIsignum\fP | \fB\-\fP\fIsigspec\fP] [\fIpid\fP | \fIjobspec\fP] ...
.TP
\fBkill\fP \fB\-l\fP [\fIsigspec\fP | \fIexit_status\fP]
.PD
Wysya sygnay okrelony przez
.I sigspec
lub
.I signum
do procesu okrelonego przez
.I pid
lub
.IR jobspec .
.I sigspec
jest albo nazw sygnau, jak np.
.SM
.B SIGKILL
albo numerem sygnau;
.I signum
jest numerem sygnau. Jeeli
.I sigspec
jest nazw sygnau, to moe ona zosta podana z przedrostkiem
.SM
.B SIG
lub bez niego.
Jeli nie podano
.IR sigspec ,
to przyjmuje si
.SM
.BR SIGTERM .
Opcja
.B \-l
listuje nazwy sygnaw.
Jeeli przy podanym
.B \-l
uyto jakich argumentw, to listowane s sygnay odpowiadajce tym
argumentom, a kodem zwracanym jest 0.
Argument \fIexit_status\fP opcji
.B \-l
jest liczb okrelajc numer sygnau lub kod zakoczenia procesu
przerwanego przez sygna.
.B kill
zwraca prawd, jeli przynajmniej jeden z sygnaw zosta pomylnie
przesany, lub fasz, jeli pojawi si bd lub napotkano niepoprawn
opcj.
.TP
\fBlet\fP \fIarg\fP [\fIarg\fP ...]
Kady
.I argument
jest wyraeniem arytmetycznym, jakie ma zosta zinterpretowane (zobacz
.SM
.BR "OBLICZANIE WYRAE ARYTMETYCZNYCH" ).
Jeeli ostatni z nich interpretowany jest jako zero, to
.B let
zwraca 1; w przeciwnym wypadku zwracane jest 0.
.TP
\fBlocal\fP [\fIopcja\fP] [\fInazwa\fP[=\fIwarto\fP] ...]
Dla kadego argumentu tworzona jest zmienna lokalna o nazwie
.I nazwa
i jest jej przypisywana
.IR warto .
\fIOpcj\fP moe by kada z opcji akceptowanych przez \fBdeclare\fP.
Gdy
.B local
uywane jest wewntrz funkcji, powoduje, e zmienna
.I nazwa
ma zasig widzialnoci ograniczony do tej funkcji i jej potomkw.
Bez operandw,
.B local
wysya list zmiennych lokalnych na standardowe wyjcie. Bdem jest uycie
.B local
poza funkcj.
Zwracany jest kod 0, chyba e
.B local
zostanie uyte poza funkcj lub podano nieprawidow
.IR nazw ,
albo \fInazwa\fP jest zmienn tylko do odczytu.
.TP
.B logout
Koczy prac powoki zgoszeniowej.
.TP
\fBpopd\fP [\-\fBn\fP] [+\fIn\fP] [\-\fIn\fP]
Usuwa pozycje ze stosu katalogw. Bez argumentw, usuwa katalog
z wierzchoka stosu i wykonuje
.B cd
do nowego katalogu na wierzchoku.
Argumenty, jeli wystpuj, maj nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP
\fB+\fP\fIn\fP
Usuwa \fIn\fPt pozycj, liczc od lewej, listy pokazywanej przez
.BR dirs ,
zaczynajc od zera. Na przykad
.if n ,,popd +0''
.if t \f(CWpopd +0\fP
usuwa pierwszy katalog, a
.if n ,,popd +1''
.if t \f(CWpopd +1\fP
drugi.
.TP
\fB\-\fP\fIn\fP
Usuwa \fIn\fPt pozycj, liczc od prawej, listy pokazywanej przez
.BR dirs ,
zaczynajc od zera. Na przykad ,,popd -0'' usuwa ostatni katalog,
,,popd -1'' przedostatni.
.TP
.B \-n
Nie wykonuje zwykej zmiany katalogu podczas usuwania katalogw ze stosu,
tak e zmieniana jest tylko zawarto stosu.
.PD
.PP
Jeeli polecenie
.B popd
powiedzie si, to wykonywane jest rwnie
.BR dirs ,
a kodem zwracanym jest 0.
.B popd
zwraca fasz jeli napotkano nieprawidow opcj, stos katalogw jest
pusty, podano nieistniejc pozycj stosu lub nie udaa si zmiana
katalogu.
.RE
.TP
\fBprintf\fP \fIformat\fP [\fIargumenty\fP]
Zapisuje sformatowane \fIargumenty\fP na standardowe wyjcie przy pomocy
zadanego \fIformatu\fP.
\fIformat\fP jest acuchem znakowym zawierajcym trzy rodzaje obiektw:
zwyke znaki, ktre s po prostu kopiowane na standardowe wyjcie,
sekwencje specjalne, ktre s konwertowane i kopiowane na standardowe
wyjcie, i specyfikacje formatu, z ktrych kada powoduje wypisanie
nastpnego kolejnego \fIargumentu\fP.
Oprcz standardowych formatw \fIprintf\fP(1), \fB%b\fP powoduje, e
\fBprintf\fP interpretuje sekwencje specjalne w odpowiednim \fIargumencie\fP,
za \fB%q\fP powoduje, e \fBprintf\fP wysya odpowiedni \fIargument\fP
w formacie, jaki moe by ponownie wykorzystany jako wejcie powoki.
.sp 1
W razie potrzeby \fIformat\fP wykorzystywany jest ponownie, a do
obsuenia wszystkich \fIargumentw\fP.
Jeeli \fIformat\fP wymaga wikszej iloci
\fIargumentw\fP ni podano, to dodatkowe specyfikacje formatu zachowuj
si tak, jakby dostarczono im odpowiednio warto zerow lub acuch pusty.
Zwracana jest warto zero w przypadku powodzenia, niezerowa przy porace.
.TP
.PD 0
\fBpushd\fP [\fB\-n\fP] [\fIkatalog\fP]
.TP
\fBpushd\fP [\fB\-n\fP] [+\fIn\fP] [\-\fIn\fP]
.PD
Dodaje katalog na wierzchoek stosu katalogw, albo obraca stos, czynic
nowy wierzchoek stosu biecym katalogiem roboczym.
Bez argumentw, zamienia miejscami dwa najwysze katalogi stosu
[wierzchoek i nastpny] i zwraca 0, chyba e stos jest pusty.
Argumenty, jeli je podano, maj nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP
\fB+\fP\fIn\fP
Obraca stos, tak e \fIn\fPty katalog (liczc od lewej listy pokazywanej
przez
.BR dirs ,
poczynajc od zera)
staje si wierzchokiem.
.TP
\fB\-\fP\fIn\fP
Obraca stos, tak e \fIn\fPty katalog (liczc od prawej listy pokazywanej
przez
.BR dirs ,
poczynajc od zera)
staje si wierzchokiem.
.TP
.B \-n
Nie wykonuje zwykej zmiany katalogu podczas dodawania katalogw do stosu,
tak e zmieniany jest tylko stos.
.TP
.I katalog
Odkada
.I katalog
na wierzchoek stosu, czynic go nowym biecym katalogiem roboczym.
.PD
.PP
Jeeli polecenie
.B pushd
powiodo si, to wykonywane jest rwnie
.BR dirs .
Jeeli uywana jest pierwsza posta
.BR pushd ,
to zwracane jest 0, chyba e nie udao si cd na
.IR katalog .
Przy drugiej postaci,
.B pushd
zwraca 0, chyba e stos katalogw jest pusty, podano nieistniejcy element
stosu lub nie powioda si zmiana katalogu na zadany nowy katalog
biecy.
.RE
.TP
\fBpwd\fP [\fB\-LP\fP]
Wypisuje bezwzgldn nazw pliku biecego katalogu roboczego.
Pokazana nazwa nie zawiera adnych dowiza symbolicznych jeli
podano opcj
.B \-P
albo
wczona jest opcja
.B \-o physical
wbudowanego polecenia
.BR set .
Jeli uyto opcji
.BR \-L ,
wypisana nazwa ciekowa moe zawiera dowizania symboliczne.
Zwracany kod wynosi 0, chyba e podczas odczytu nazwy biecego katalogu
pojawi si bd lub podano nieprawidow opcj.
.TP
\fBread\fP [\fB\-ers\fP] [\fB\-t\fP \fItimeout\fP] [\fB\-a\fP \fIanazwa\fP] [\fB\-p\fP \fIzachta\fP] [\fB\-n\fP \fInznak\fP] [\fB\-d\fP \fIsep\fP] [\fInazwa\fP ...]
Ze standardowego wejcia czytany jest pojedynczy wiersz, a jego pierwsze
sowo jest przypisywane do pierwszej
.IR nazwy ,
drugie sowo do drugiej
.I nazwy
i tak dalej, przy czym pozostae na koniec sowa i rozdzielajce je
separatory przypisane zostan do ostatniej
.IR nazwy .
Jeeli ze standardowego wejcia przeczytano mniej sw ni podanych zostao
nazw, to pozostaym nazwom przypisywane s puste wartoci.
Do podziau wiersza na sowa wykorzystywane s znaki z
.SM
.BR IFS .
Znaku odwrotnego ukonika (\fB\e\fP) mona uy do usunicia specjalnego
znaczenia nastpnego czytanego znaku oraz do oznaczenia kontynuacji wiersza.
Opcje, jeli je podano, maj nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP
.B \-a \fIanazwa\fP
Sowa s przypisywane do kolejnych indeksw zmiennej tablicowej
.IR anazwa ,
poczynajc od 0.
.I anazwa
jest kasowana przed przypisaniem nowych wartoci.
Inne argumenty \fInazwa\fP s ignorowane.
.TP
.B \-d \fIsep\fP
Pierwszy znak \fIsep\fP suy do zakoczenia wiersza wejcia, zamiast
znaku nowej linii.
.TP
.B \-e
Jeeli standardowe wejcie pochodzi z terminala, to do uzyskania wiersza
uywane jest
.B readline
(zobacz
.SM
.B READLINE
powyej).
.TP
.B \-n \fInznak\fP
\fBread\fP powraca po przeczytaniu \fInznak\fP znakw, zamiast czeka na
cay wiersz wejcia.
.TP
.B \-p \fIzachta\fP
Wywietla \fIzacht\fP (prompt) na standardowym wyjciu bdw,
bez koczcego znaku nowej linii, przed prb odczytu wejcia.
Zachta wywietlana jest tylko jeli wejcie pochodzi z terminala.
.TP
.B \-r
Odwrotny ukonik nie dziaa jako znak specjalny. Traktowany jest jako cz
wiersza. W szczeglnoci, para odwrotny ukonik-znak nowej linii nie moe
by wykorzystana jako kontynuacja wiersza.
.TP
.B \-s
Tryb cichy. Jeeli wejcie pochodzi z terminala, to znaki nie s powtarzane
(bez echa).
.TP
.B \-t \fItimeout\fP
Powoduje, e \fBread\fP zwraca niepowodzenie, jeli w cigu \fItimeout\fP
sekund nie zostanie przeczytany peny wiersz wejcia.
Opcja ta nie dziaa, jeeli odczyt nie jest prowadzony z terminala
lub potoku.
.PD
.PP
Jeli nie podano adnych
.IR nazw ,
odczytany wiersz przypisywany jest zmiennej
.SM
.BR REPLY .
Zwracany kod wynosi 0, chyba e napotkano koniec pliku lub \fBread\fP
przekroczy czas oczekiwania.
.RE
.TP
\fBreadonly\fP [\fB\-apf\fP] [\fInazwa\fP ...]
.PD
Podane
\fInazwy\fP oznaczane s jako readonly; wartoci tych
.I nazw
nie mog by zmieniane nastpujcymi pniej przypisaniami.
Jeli podano opcj
.BR \-f ,
oznaczane s funkcje o nazwach odpowiadajcych
.IR nazwom .
Opcja
.B \-a
ogranicza zmienne do tablic.
Jeli nie podano argumentw
.I nazw
lub jeli podano opcj
.BR \-p ,
wypisywane jest zestawienie wszystkich nazw o atrybucie readonly.
Opcja
.B \-p
powoduje, e wyniki bd wywietlane w formacie, ktry moe by ponownie
wykorzystany jako wejcie.
Zwracany jest kod rwny 0, chyba e napotkano nieprawidow opcj,
jedna z
.I nazw
nie jest poprawn nazw zmiennej powoki lub podano
.B \-f
z
.IR nazw ,
ktra nie jest funkcj.
.TP
\fBreturn\fP [\fIn\fP]
Powoduje, e funkcja koczy prac zwracajc warto okrelon przez
.IR n .
Jeli pominito
.IR n ,
kodem zakoczenia jest kod ostatniego polecenia wykonanego w ciele funkcji.
Jeeli zostanie uyte poza funkcj, ale podczas wykonywania skryptu przez
polecenie
.B .
(\fBsource\fP), powoduje zatrzymanie wykonywania tego skryptu przez powok
i zwrcenie albo
.I n
albo kodu zakoczenia ostatniego wykonanego w skrypcie polecenia.
Jeeli zostanie uyte poza funkcj i nie podczas wykonywania skryptu
przez \fB.\fP\^, zwracany jest fasz.
.TP
\fBset\fP [\fB\-\-abefhkmnptuvxBCHP\fP] [\fB\-o\fP \fIopcja\fP] [\fIarg\fP ...]
Bez opcji, wywietlane s nazwa i warto kadej ze zmiennych powoki,
w formacie ktry moe by ponownie wykorzystany jako wejcie.
Wyniki s sortowane zgodnie z biecymi ustawieniami locale.
Gdy podane s opcje, ustawiaj one lub kasuj atrybuty powoki.
Argumenty pozostae po przetworzeniu opcji traktowane s jako wartoci
parametrw pozycyjnych i przypisywane, kolejno, do
.BR $1 ,
.BR $2 ,
.B ...
.BR $\fIn\fP .
Opcje, jeli je podano, maj nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP 8
.B \-a
Automatycznie zaznacza zmienione lub utworzone zmienne i funkcje
do wyeksportowania ich do rodowiska kolejnych polece.
.TP 8
.B \-b
Natychmiast podaje status zakoczonych zada drugoplanowych,
zamiast czyni to przed nastpn podstawow zacht. Dziaa
.\" this is effective only
tylko jeli wczona jest kontrola zada.
.TP 8
.B \-e
Zakocz natychmiast jeli \fIpolecenie proste\fP (zobacz
.SM
.B GRAMATYKA POWOKI
powyej) koczy prac z kodem niezerowym. Powoka nie koczy pracy, jeli
polecenie, ktre si nie powiodo jest czci ptli
.I until
lub
.IR while ,
czci instrukcji
.IR if ,
czci listy
.B &&
lub
.B \(bv\(bv
lub warto zwrcona przez polecenie zostaa odwrcona przez
.BR ! .
Przed zakoczeniem pracy powoki wykonywana jest puapka
na sygna \fBERR\fP, jeli bya ustawiona.
.TP 8
.B \-f
Wycza rozwijanie nazw plikw.
.TP 8
.B \-h
Zapamituje pooenie polece przy wyszukiwania ich do wykonania.
Domylnie wczone.
.TP 8
.B \-k
Wszystkie argumenty wystpujce w postaci instrukcji przypisania
umieszczane s w rodowisku polecenia, nie za tylko te, ktre poprzedzaj
nazw polecenia.
.TP 8
.B \-m
Tryb monitorowania. Wczona jest kontrola zada. Opcja ta jest
domylnie wczona dla powok interaktywnych na systemach j obsugujcych
(zobacz
.SM
.B STEROWANIE ZADANIAMI
powyej). Procesy drugoplanowe dziaaj w odrbnej grupie procesw
a po ich zakoczeniu wypisywany jest wiersz zawierajcy ich kod zakoczenia.
.TP 8
.B \-n
Odczytuje polecenia, ale nie ich nie wykonuje. Moe by wykorzystane do
sprawdzenia bdw skadni w skrypcie powoki. Ignorowane przez powoki
interaktywne.
.TP 8
.B \-o \fInazwa\-opcji\fP
Nazw opcji moe by jedna z poniszych:
.RS
.TP 8
.B allexport
To samo, co
.BR \-a .
.TP 8
.B braceexpand
To samo, co
.BR \-B .
.TP 8
.B emacs
Uyj interfejsu edycji wiersza polece w stylu emacsa. Wczone domylnie,
jeli powoka jest interaktywna, chyba e zostaa uruchomiona z opcj
.BR \-\-noediting .
.TP 8
.B errexit
To samo, co
.BR \-e .
.TP 8
.B hashall
To samo, co
.BR \-h .
.TP 8
.B histexpand
To samo, co
.BR \-H .
.TP 8
.B history
Wcza histori polece, jak opisano powyej w sekcji
.SM
.BR HISTORII .
Opcja ta jest domylnie wczona w powokach interaktywnych.
.TP 8
.B ignoreeof
Efekt jest taki, jakby zostao wykonane polecenie powoki
.if t \f(CWIGNOREEOF=10\fP
.if n ,,IGNOREEOF=10''
(zobacz powyej
.BR "Zmienne powoki" ).
.TP 8
.B keyword
To samo, co
.BR \-k .
.TP 8
.B monitor
To samo, co
.BR \-m .
.TP 8
.B noclobber
To samo, co
.BR \-C .
.TP 8
.B noexec
To samo, co
.BR \-n .
.TP 8
.B noglob
To samo, co
.BR \-f .
.TP
.B nolog
Obecnie ignorowane.
.TP 8
.B notify
To samo, co
.BR \-b .
.TP 8
.B nounset
To samo, co
.BR \-u .
.TP 8
.B onecmd
To samo, co
.BR \-t .
.TP 8
.B physical
To samo, co
.BR \-P .
.TP 8
.B posix
Zmienia zachowanie
.B bash
tam, gdzie domylne dziaanie rni si od standardu
POSIX 1003.2, tak by spenia standard (\fItryb posix\fP).
.TP 8
.B privileged
To samo, co
.BR \-p .
.TP 8
.B verbose
To samo, co
.BR \-v .
.TP 8
.B vi
Uywa interfejsu edycji wiersza polece w stylu vi.
.TP 8
.B xtrace
To samo, co
.BR \-x .
.sp .5
.PP
Jeeli podano
.B \-o
bez \fInazwy\-opcji\fP, to wypisywane s wartoci biecych opcji.
Jeeli podano
.B +o
bez \fInazwy\-opcji\fP, na standardowym wyjciu wywietlana jest seria
polece
.B set
potrzebnych do odtworzenia aktualnych ustawie opcji.
.RE
.TP 8
.B \-p
Wcza tryb
.I uprzywilejowany
(privileged). W tym trybie pliki
.SM
.B $ENV
i
.SM
.B $BASH_ENV
nie s przetwarzane, funkcje powoki nie s dziedziczone
ze rodowiska, a zmienna
.SM
.BR SHELLOPTS,
jeli wystpuje w rodowisku, jest ignorowana.
Jeli powoka zostaa uruchomiona z efektywnym id uytkownika (grupy)
rnych od id rzeczywistego a nie podano opcji \fB\-p\fP, to podejmowane s
opisane wyej akcje a efektywny id uytkownika jest ustawiany na
identyfikator rzeczywisty. Jeeli przy uruchamianiu podano opcj \fB\-p\fP,
to efektywny identyfikator uytkownika nie jest resetowany.
Wyczenie tej opcji powoduje, e identyfikatory efektywne uytkownika
i grupy zostan ustawione na identyfikatory rzeczywiste.
.TP 8
.B \-t
Koczy prac po przeczytaniu i wykonaniu jednego polecenia.
.TP 8
.B \-u
Podczas interpretacji parametrw traktuje nieustawione zmienne jako bd.
Jeeli wykonywana jest prba interpretacji nieustawionej zmiennej, to
powoka wypisuje komunikat o bdzie i, jeli nie jest interaktywna, koczy
prac z niezerowym kodem.
.TP 8
.B \-v
Wypisuje wiersze wejciowe powoki przy ich odczytywaniu.
.TP 8
.B \-x
Po interpretacji kadego \fIpolecenia prostego\fP, wywietla zinterpretowan
warto
.SM
.BR PS4 ,
po ktrej nastpuje polecenie i jego zinterpretowane argumenty.
.TP 8
.B \-B
Powoka wykonuje interpretacj nawiasw (zobacz
.B Interpretacja nawiasw
powyej). Domylnie wczone.
.TP 8
.B \-C
Jeli wczone,
.B bash
nie nadpisuje istniejcego pliku przy uyciu operatorw przekierowania
.BR > ,
.B >&
i
.BR <> .
Mona to omin tworzc pliki wyjciowe przy uyciu operatora przekierowania
.B >|
zamiast
.BR > .
.TP 8
.B \-H
Wcza zastpowanie historii w stylu
.BR ! .
Opcja ta jest domylnie wczona dla powoki interaktywnej.
.TP 8
.B \-P
Jeeli jest ustawiona, to powoka nie poda za dowizaniami symbolicznymi
podczas wykonywania polece zmieniajcych biecy katalog roboczy, jak
.BR cd .
Uywa zamiast tego fizycznej struktury katalogw. Domylnie,
.B bash
poda za logicznym acuchem katalogw podczas wykonywania polece
zmieniajcych biecy katalog roboczy.
.TP 8
.B \-\-
Jeeli po tej opcji nie wystpuj adne argumenty, to parametry pozycyjne
s kasowane. W przeciwnym razie, parametry pozycyjne ustawiane s na
\fIargument\fPy, nawet jeli niektre z nich zaczynaj si od znaku
.BR \- .
.TP 8
.B \-
Sygnalizuje koniec opcji, powodujc przypisanie wszystkich pozostaych
\fIargument\fPw do parametrw pozycyjnych.
Opcje
.B \-x
i
.B \-v
s wyczane.
Jeeli nie ma \fIargumentw\fP, to parametry pozycyjne pozostaj bez zmian.
.PD
.PP
Opcje s domylnie wyczone, chyba e wskazano inaczej.
Uycie + zamiast \- spowoduje, e opcje te zostan wyczone.
Opcje mog take zosta okrelone jako argumenty wywoania powoki.
Biecy zestaw opcji mona znale w
.BR $\- .
Zwracanym kodem jest zawsze prawda, chyba e napotkano nieprawidow opcj.
.RE
.TP
\fBshift\fP [\fIn\fP]
Parametrom pozycyjne od \fIn\fP+1 ... zmieniaj nazwy
.B $1
.B ....
parametry reprezentowane przez liczby \fB$#\fP w d do \fB$#\fP\-\fIn\fP+1
s usuwane.
.I n
musi by liczb nieujemn mniejsz lub rwn \fB$#\fP.
Jeeli
.I n
wynosi 0, parametry nie s zmieniane.
Jeeli nie podano
.IR n ,
zakada si, e wynosi 1.
Jeeli
.I n
jest wiksze od \fB$#\fP, parametry pozycyjne nie s zmieniane.
Kod zakoczenia jest wikszy od zera jeeli
.I n
jest wiksze od
.B $#
lub mniejsze od zera; w przeciwnym wypadku 0.
.TP
\fBshopt\fP [\fB\-pqsu\fP] [\fB\-o\fP] [\fInazwa_opcji\fP ...]
Przecza wartoci zmiennych sterujcych opcjonalnym zachowaniem powoki.
Bez adnych opcji, albo z opcj
.BR \-p ,
wywietlana jest lista wszystkich dajcych si ustawi opcji, ze wskazaniem
dla kadej czy jest ona ustawiona czy nie.
Opcja \fB\-p\fP powoduje, e wyniki bd wywietlane w postaci dajcej si
ponownie wykorzysta jako wejcie.
Pozostae opcje maj nastpujce znaczenie:
.RS
.PD 0
.TP
.B \-s
Wcz (ustaw) kad \fInazw_opcji\fP.
.TP
.B \-u
Wycz (usu) kad \fInazw_opcji\fP.
.TP
.B \-q
Zaniechaj zwykego wywietlania (tryb cichy); zwracany kod wskazuje na
to czy \fInazwa_opcji\fP jest ustawiona czy nie ustawiona.
Jeeli z
.B \-q
podano wiele argumentw \fInazw_opcji\fP, to zwracanym kodem jest zero, gdy
wszystkie \fInazwy_opcji\fP s wczone; w przeciwnym razie kod jest
niezerowy.
.TP
.B \-o
Ogranicza wartoci \fInazwy_opcji\fP do wartoci zdefiniowanych dla opcji
.B \-o
wbudowanego polecenia
.BR set .
.PD
.PP
Jeeli uyto albo
.B \-s
albo
.B \-u
bez argumentw \fInazw_opcji\fP, wywietlanie ogranicza si do tych opcji,
ktre, odpowiednio, s ustawione bd nieustawione.
Jeeli nie wskazano inaczej, opcje \fBshopt\fP s domylnie wyczone (nie
ustawione).
.PP
Przy listowaniu opcji zwracany jest kod zerowy jeli wszystkie
\fInazwy_opcji\fP s wczone, niezerowy w przeciwnym wypadku. Przy
ustawianiu lub kasowaniu opcji zwracany jest zerowy kod, chyba e
\fInazwa_opcji\fP nie jest poprawn opcj powoki.
.PP
Lista opcji \fBshopt\fP obejmuje:
.if t .sp .5v
.if n .sp 1v
.PD 0
.TP 8
.B cdable_vars
Jeli jest ustawiona, to nie bdcy katalogiem argument wbudowanego
polecenia
.B cd
uwaany jest za nazw zmiennej; wartoci tej zmiennej jest katalog,
na ktry ma nastpi zmiana.
.TP 8
.B cdspell
Jeli jest ustawiona, to pomniejsze bdy w pisowni skadowej katalogu
w poleceniu
.B cd
bd poprawiane.
Sprawdzenie takich bdw obejmuje znaki zamienione miejscami, znaki
pominite i pojedyncze zbdne znaki. Jeeli znaleziono poprawk, wypisywana
jest poprawna nazwa pliku a polecenie kontynuuje dziaanie.
.\" the command proceeds.
Opcja ta jest wykorzystywana tylko przez powoki interaktywne.
.TP 8
.B checkhash
Jeli jest ustawiona, \fBbash\fP sprawdza przed prb wykonania polecenia
znalezionego w tablicy mieszajcej, czy polecenie to istnieje. Jeeli
ju nie istnieje, to wykonywane jest zwyke przeszukiwanie cieki.
.TP 8
.B checkwinsize
Jeeli jest ustawione, \fBbash\fP sprawdza rozmiar okna po kadym poleceniu
i, jeli zachodzi potrzeba, aktualizuje warto
.SM
.B LINES
i
.SM
.BR COLUMNS .
.TP 8
.B cmdhist
Jeeli jest ustawione,
.B bash
usiuje zapisa wszystkie wiersze polecenia wielowierszowego w tej samej
pozycji historii. Pozwala to na atw ponown edycj polece obejmujcych
wiele wierszy.
.TP 8
.B dotglob
Jeeli jest ustawione, to
.B bash
do wynikw rozwinicia nazw plikw wcza take nazwy plikw rozpoczynajce
si kropk `.'.
.TP 8
.B execfail
Jeeli jest ustawione, to powoka nie-interaktywna nie zakoczy pracy
nie mogc wykona pliku okrelonego jako argument wbudowanego polecenia
.BR exec .
Powoka interaktywna nie koczy pracy, jeli
.B exec
zawiedzie.
.TP 8
.B expand_aliases
Jeeli jest ustawiona, aliasy s interpretowane jak opisano powyej w
.SM
.BR ALIASY .
Opcja ta jest wczona domylnie dla powok interaktywnych.
.TP 8
.B extglob
Jeli jest wczona, wczane s rozszerzone funkcje dopasowywania
wzorcw opisane powyej w \fBRozwijanie nazw plikw\fP.
.\" extended pattern matching features
.TP 8
.B histappend
Jeeli jest ustawiona, to do pliku o nazwie wskazanej zmienn
.B HISTFILE
podczas koczenia pracy przez powok dodawana jest lista historii, zamiast
nadpisywania tego pliku list.
.TP 8
.B histreedit
Jeeli jest ustawione, a uywane jest
.BR readline ,
to uytkownik ma moliwo ponownej edycji nieudanego podstawienia historii
historii.
.\" failed history substitution.
.TP 8
.B histverify
Jeeli jest ustawione, a uywane jest
.BR readline ,
to wyniki podstawiania historii nie s natychmiast przesyane do
analizatora powoki. Zamiast tego, wiersz wynikowy adowany jest do bufora
edycyjnego \fBreadline\fP, pozwalajc na dalsze zmiany.
.TP 8
.B hostcomplete
Jeeli jest ustawione, a uywane jest
.BR readline ,
\fBbash\fP bdzie usiowa wykona uzupenianie nazwy hosta podczas
uzupeniania sowa zawierajcego \fB@\fP (zobacz
.B Uzupenianie
w
.B READLINE
powyej).
Domylnie wczone.
.TP 8
.B huponexit
Jeeli jest ustawione, to \fBbash\fP wyle
.SM
.B SIGHUP
do wszystkich zada podczas koczenia pracy interaktywnej powoki
zgoszeniowej.
.TP 8
.B interactive_comments
Jeli jest wczone, pozwala by sowo rozpoczynajce si od
.B #
powodowao pominicie tego sowa i wszystkich pozostaych znakw wiersza
w powoce interaktywnej (zobacz powyej
.SM
.BR KOMENTARZE).
Opcja domylnie wczona.
.TP 8
.B lithist
Jeli jest ustawione, a wczona jest opcja
.BR cmdhist ,
to polecenia wielowierszowe zachowywane s w historii w miar moliwoci
z osadzonymi znakami nowej linii zamiast przy uyciu rednikw jako
separatorw.
.TP 8
.B login_shell
Powoka ustawia t opcj jeli zostanie uruchomiona jako zgoszeniowa
(zobacz
.SM
.B WYWOANIE
powyej).
Ta warto nie moe by zmieniona.
.TP 8
.B mailwarn
Jeeli jest ustawione, za do pliku, w ktrym sprawdza poczt \fBbash\fP
sigano od czasu ostatniego sprawdzania, to zostanie wywietlony komunikat
,,The mail in \fIplikpoczty\fP has been read'' (Poczta w \fIplikpoczty\fP
zostaa przeczytana).
.TP 8
.B no_empty_cmd_completion
Jeli jest ustawione, i stosowane jest
.BR readline ,
to
.B bash
nie bdzie usiowa szuka w \fBPATH\fP moliwych uzupenie, gdy
prba uzupeniania wystpi w pustym wierszu.
.TP 8
.B nocaseglob
Jeli zostao ustawione, to
.B bash
przy rozwijaniu nazw plikw dopasowuje je nie zwracajc uwagi na
wielko liter (zobacz
.B Rozwijanie nazw plikw
powyej).
.TP 8
.B nullglob
Jeli jest ustawione, to,
.B bash
pozwala by wzorce nie dopasowujce adnych plikw (zobacz
.B Rozwijanie nazw plikw
powyej)
rozwijay si w acuch pusty, zamiast na same siebie.
.TP 8
.B progcomp
Jeeli jest ustawione, to wczone s usugi programowalnego uzupeniania
(zobacz powyej \fBProgramowalne uzupenianie\fP). Domylnie wczone.
.TP 8
.B promptvars
Jeeli jest ustawione, to acuchy zachty podlegaj interpretacji
zmiennych i podstawianiu parametrw po interpretacji zachty opisanej w
.SM
.B ZACHTA
powyej. Opcja ta jest domylnie wczona.
.TP 8
.B restricted_shell
Powoka ustawia t opcj jeli zostaa uruchomiona w trybie okrojonym
(zobacz
.SM
.B "POWOKA OKROJONA"
poniej).
Warto ta nie moe by zmieniona.
Nie jest ona resetowana podczas odczytu plikw startowych, pozwalajc im
na odkrycie czy powoka jest okrojona czy nie.
.TP 8
.B shift_verbose
Jeeli jest ustawiona, to wbudowane
.B shift
wypisuje komunikat o bdzie gdy liczba przesuni (przez shift) przekracza
liczb parametrw pozycyjnych.
.TP 8
.B sourcepath
Jeli jest ustawiona, to polecenie wbudowane
\fBsource\fP (\fB.\fP) posuguje si wartoci
.SM
.B PATH
do znalezienia katalogu zawierajcego plik podany jako argument.
Opcja domylnie wczona.
.TP 8
.B xpg_echo
Jeeli jest ustawiona, to dla wbudowanego polecenia \fBecho\fP wczane jest
domylne interpretowanie sekwencji specjalnych z odwrotnym ukonikiem.
.RE
.TP
\fBsuspend\fP [\fB\-f\fP]
Zawiesza wykonywanie tej powoki do otrzymania przez ni sygnau
.SM
.BR SIGCONT .
Opcja
.B \-f
mwi, by nie narzeka, jeli uyto \fBsuspend\fP w powoce zgoszeniowej;
po prostu zawiesi mimo to. Kodem zwracanym jest 0, chyba e powoka jest
powok zgoszeniow i nie podano opcji
.BR \-f ,
lub gdy nie jest wczona kontrola zada.
.TP
.PD 0
\fBtest\fP \fIwyra\fP
.TP
\fB[\fP \fIwyra\fP \fB]\fP
Zwraca kod 0 lub 1 w zalenoci od interpretacji wyraenia warunkowego
.IR wyra .
kady operator i operand musi by odrbnym argumentem.
Wyraenia skadajc si ze skadowych opisanych powyej w
.SM
.BR "WYRAENIA WARUNKOWE" .
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
Wyraenia mog by czone przy uyciu poniszych operatorw, podanych
w kolejnoci malejcego priorytetu.
.RS
.PD 0
.TP
.B ! \fIwyra\fP
Prawda jeli
.I wyra
jest faszem.
.TP
.B ( \fIwyra\fP )
Zwraca warto \fIwyra\fP.
Moe by stosowane do obejcia zwykej kolejnoci operatorw.
.TP
\fIwyra1\fP \-\fBa\fP \fIwyra2\fP
Prawda jeli oba:
.I wyra1
i
.I wyra2
s prawdziwe.
.TP
\fIwyra1\fP \-\fBo\fP \fIwyra2\fP
Prawda jeli
.I wyra1
lub
.I wyra2
jest prawdziwe.
.PD
.PP
\fBtest\fP i \fB[\fP interpretuj wyraenia warunkowe posugujc si zestawem
regu opartych o liczb argumentw.
.if t .sp 0.5
.if n .sp 1
.PD 0
.TP
0 argumentw
Wyraenie jest faszywe.
.TP
1 argument
Wyraenie jest prawdziwe wtedy i tylko wtedy gdy argument nie jest
pusty (null).
.TP
2 argumenty
Jeli pierwszym argumentem jest \fB!\fP, to wyraenie jest prawdziwe wtedy
i tylko wtedy gdy drugi argument jest pusty. Jeli pierwszy argument jest
jednym z jednoargumentowych operatorw warunkowych podanych powyej w
.SM
.BR "WYRAENIA WARUNKOWE" ,
to wyraenie jest prawdziwe jeeli test jednoargumentowy jest prawdziwy.
Jeeli pierwszy argument nie jest poprawnym jednoargumentowym operatorem
warunkowym, to wyraenie ma warto fasz.
.TP
3 argumenty
jeeli drugi argument jest jednym z dwuargumentowych operatorw
warunkowych podanych powyej w
.SM
.BR "WYRAENIA WARUNKOWE" ,
to wynik wyraenia jest wynikiem dwuargumentowego testu
z zastosowaniem pierwszego i trzeciego argumentu jako operandw.
Jeli pierwszym argumentem jest \fB!\fP, to warto stanowi negacj testu
dwuargumentowego przy uyciu drugiego i trzeciego argumentu.
Jeli pierwszym argumentem jest dokadnie \fB(\fP a trzecim argumentem
dokadnie \fB)\fP, to wynik jest jednoargumentowym testem drugiego
argumentu.
W pozostaych przypadkach wyraenie jest faszywe.
Operatory \fB\-a\fP i \fB\-o\fP w tym przypadku uwaane s za
dwuargumentowe.
.TP
4 argumenty
Jeli pierwszym argumentem jest \fB!\fP, to wynik jest negacj
trjargumentowego wyraenia zoonego z pozostaych argumentw.
W przeciwnym wypadku, wyraenie jest poddawanie analizie skadni
i interpretowane zgodnie z priorytetami przy zastosowaniu regu podanych
powyej.
.TP
5 lub wicej argumentw
Wyraenie jest poddawanie analizie skadni i interpretowane zgodnie
z priorytetami przy zastosowaniu regu podanych powyej.
.RE
.PD
.TP
.B times
Wypisuje sumaryczne czasy uytkownika i systemu dla powoki i procesw z
niej uruchomionych. Kodem zwracanym jest 0.
.TP
\fBtrap\fP [\fB\-lp\fP] [\fIargument\fP] [\fIsigspec\fP ...]
Polecenie
.I argument
ma zosta odczytane i wykonane, gdy powoka otrzyma sygna(y)
.IR sigspec .
Jeli nie wystpuje
.I argument
lub jest to
.BR \- ,
to wszystkie podane sygnay resetowane s do swych wartoci pierwotnych
(wartoci, jakie miay przy wejciu do powoki).
Jeeli
.I argument
jest acuchem pustym, to sygna okrelony przez kade
.I sigspec
jest ignorowany przez powok i polecenia, jakie ona wywouje.
Jeeli nie wystpi
.I argumentu
a podano
.BR \-p ,
wywietlane s polecenia zwizane z przechwyceniem kadego z sygnaw
.IR sigspec .
Jeeli nie podano adnych argumentw lub jeli podano tylko
.BR \-p ,
to
.B trap
wypisuje list polece zwizanych z kadym z numerw sygnaw.
Kade
.I sigspec
jest albo nazw sygnau zdefiniowan w <\fIsignal.h\fP
albo numerem sygnau.
Jeeli
.I sigspec
jest sygnaem
.SM
.B EXIT
(0), to polecenie
.I argument
wykonywane jest przy koczeniu pracy przez powok. Jeeli
.I sigspec
jest rwne
.SM
.BR DEBUG ,
to polecenie
.I argument
wykonywane jest po kadym \fIpoleceniu prostym\fP (zobacz
.SM
.B GRAMATYKA POWOKI
powyej).
Jeli
.I sigspec
to
.SM
.BR ERR ,
wwczas polecenie
.I argument
wykonywane jest kadorazowo gdy polecenie proste zwrci niezerowy
kod zakoczenia.
Puapka zastawiona na
.SM
.BR ERR
nie jest wykonywana gdy polecenie, ktre zakoczyo si niepowodzeniem
jest czci ptli
.I until
lub
.IR while ,
czci instrukcji
.IR if ,
czci listy
.B &&
lub
.B \(bv\(bv
albo jeli warto zwracana przez to polecenie jest wstawiana za pomoc
.BR ! .
Opcja
.B \-l
powoduje, e powoka wypisuje zestawienie nazw sygnaw i odpowiadajcych
im numerw.
Sygnay ignorowane przy wejciu do powoki nie mog by przechwycone ani
zresetowane.
W procesie potomnym, podczas jego tworzenia, sygnay przechwycone
resetowane s do swych wartoci pierwotnych.
Zwracanym kodem jest fasz jeli ktrykolwiek z
.I sigspec
jest nieprawidowy; w przeciwnym razie
.B trap
zwraca true.
.TP
\fBtype\fP [\fB\-atp\fP] \fInazwa\fP [\fInazwa\fP ...]
Bez opcji wskazuje, jak powinna by interpretowana kada z
.IR nazw ,
jeli zostanie uyta jako nazwa polecenia.
Jeeli uyto opcji
.BR \-t ,
to
.B type
wypisuje acuch bdcy jednym z
.IR alias ,
.IR keyword ,
.IR function ,
.IR builtin
lub
.IR file ,
jeli
.I nazwa
jest odpowiednio aliasem, zastrzeonym sowem powoki, funkcj, poleceniem
wbudowanym lub plikiem dyskowym.
Jeli nie znaleziono
.IR nazwy ,
to nie jest wypisywane nic i jako kod zakoczenia zwracany jest fasz.
Jeli posuono si opcj
.B \-p
to
.B type
zwraca albo nazw pliku dyskowego, ktry zostaby wykonany jeli
.I nazwa
zostaaby podana jako nazwa polecenia, albo nic jeli
! .if t \f(CWtype -t nazwa\fP
! .if n ,,type -t nazwa''
nie zwrcioby
.IR file .
Jeli polecenie istnieje w tablicy mieszajcej,
.B \-p
wypisuje warto z tablicy, niekoniecznie plik, ktry pojawia si jako
pierwszy w
.SM
.BR PATH .
Jeeli uyto opcji
.BR \-a ,
to
.B type
wypisuje wszystkie miejsca zawierajace wykonywaln
.IR nazw .
Obejmuje to aliasy i funkcje, wtedy i tylko wtedy gdy uyto rwnie opcji
.BR \-p .
Przy uyciu
.B \-a
nie korzysta si z tablicy mieszajcej polece.
.B type
zwraca prawd jeli znaleziono jakie jego argumenty, fasz jeli nie
znaleziono adnych.
.TP
\fBulimit\fP [\fB\-SHacdflmnpstuv\fP [\fIlimit\fP]]
Zapewnia kontrol nad zasobami dostpnymi powoce i procesw jakie ona
uruchamia, na systemach umoliwiajcych tak kontrol.
Opcje \fB\-H\fP i \fB\-S\fP okrelaj, e dla danego zasobu ustawiane jest
twarde (hard) lub mikkie (soft) ograniczenie. Ograniczenie twarde nie moe
by zwikszane po ustawieniu; ograniczenie mikkie moe by zwikszane a do
wartoci ograniczenia twardego. Jeli nie podano ani \fB\-H\fP ani
\fB\-S\fP, to ustawiane jest zarwno ograniczenie mikkie jak i twarde.
Ograniczenie
.I limit
moe by liczb w jednostkach okrelonych dla zasobu lub jedn ze specjalnych
wartoci:
.BR hard ,
.BR soft
lub
.BR unlimited ,
oznaczajcych odpowiednio: biece twarde ograniczenie, biece mikkie
ograniczenie oraz brak ograniczenia.
Jeeli pominito
.IR limit ,
wypisywana jest bieca warto ograniczenia mikkiego danego zasobu, chyba
e podano opcj \fB\-H\fP. Gdy podano wicej ni jedno okrelenie zasobu,
przed wartoci wypisywana jest nazwa ograniczenia i jednostka miary.
Inne opcje interpretowane s nastpujco:
.RS
.PD 0
.TP
.B \-a
Podawane s wszystkie biece ograniczenia
.TP
.B \-c
Maksymalny rozmiar tworzonych plikw core
.TP
.B \-d
Maksymalny rozmiar segmentu danych procesu
.TP
.B \-f
Maksymalny rozmiar plikw tworzonych przez powok
.TP
.B \-l
Maksymalny rozmiar, jaki moe zosta zablokowany w pamici
.TP
.B \-m
Maksymalny rozmiar czci rezydentnej
.TP
.B \-n
Maksymalna liczba otwartych deskryptorw pliku (wikszo systemw nie
pozwala na ustawianie tej wartoci)
.TP
.B \-p
Rozmiar potoku w blokach 512-bajtowych (moe nie by ustawione)
.TP
.B \-s
Maksymalny rozmiar stosu
.TP
.B \-t
Maksymalny czas CPU w sekundach
.TP
.B \-u
Maksymalna liczba procesw dostpnych dla pojedynczego uytkownika
.TP
.B \-v
Maksymalna wielko pamici wirtualnej dostpna dla powoki
.PD
.PP
Jeeli podano
.IR limit ,
to staje si now wartoci ograniczenia zadanego zasobu (opcja
.B \-a
tylko wywietla).
Jeeli nie podano adnej ocpji, to zakada si opcj
.BR \-f .
Wartoci podawane s przyrostowo co 1024-bajty, z wyjtkiem
.BR \-t ,
podawanego w sekundach,
.BR \-p ,
w jednostkach 512-bajtowych blokw,
oraz
.B \-n
i
.BR \-u ,
bdcych wartociami bez miana. Zwracanym kodem jest 0, chyba e podano
nieprawidow opcj lub argument albo podczas ustawiania nowego ograniczenia
wystpi bd.
.RE
.TP
\fBumask\fP [\fB\-p\fP] [\fB\-S\fP] [\fItryb\fP]
Maska praw dostpu dla plikw tworzonych przez uytkownika ustawiana jest na
.IR tryb .
Jeeli
.I tryb
rozpoczyna si od cyfry, jest interpretowany jako liczba semkowa; w
przeciwnym razie interpretowany jest jako maska w trybie symbolicznym,
podobnie jak akceptowane przez
.IR chmod (1).
Jeeli pominito
.I tryb
wypisywana jest aktualna warto maski.
Opcja
.B \-S
powoduje, e maska zostanie wypisana w postaci symbolicznej; domylne
wyjcie jest w postaci liczby semkowej.
Jeeli podano opcj
.B \-p
i pominito
.IR tryb ,
to wyjcie ma posta, ktra moe by powtrnie wykorzystana jako wejcie.
Kodem zwracanym jest 0 jeli pomylnie zmieniono tryb lub nie podano
argumentu \fItryb\fP, za fasz w pozostaych sytuacjach.
.TP
\fBunalias\fP [\-\fBa\fP] [\fInazwa\fP ...]
Usuwa kad z \fInazw\fP z listy zdefiniowanych aliasw. Jeeli podano
.BR \-a ,
to usuwane s definicje wszystkich aliasw. Zwracanym kodem jest prawda,
chyba e podana
.I nazwa
nie jest zdefiniowanym aliasem.
.TP
\fBunset\fP [\-\fBfv\fP] [\fInazwa\fP ...]
Dla kadej
.IR nazwy ,
usuwa odpowiadajc jej warto lub funkcj. Jeeli nie podano adnych opcji
lub podano opcj
.BR \-v ,
to kada z
.I nazw
odnosi si do zmiennej powoki.
Zmienne read-only nie mog by kasowane.
Jeeli podano
.BR \-f ,
to kada z
.I nazw
wskazuje na funkcj powoki, a definicja funkcji jest usuwana.
Kada z usunitych zmiennych lub funkcji usuwana jest ze rodowiska
przesyanego nastpnym poleceniom.
Jeli usunita zostanie ktra ze zmiennych
.SM
.BR RANDOM ,
.SM
.BR SECONDS ,
.SM
.BR LINENO ,
.SM
.BR HISTCMD ,
.SM
.BR FUNCNAME ,
.SM
.BR GROUPS ,
lub
.SM
.BR DIRSTACK ,
to traci ona swe specjalne waciwoci, nawet jeli zostanie nastpnie
ponownie ustawiona. Kodem zakoczenia jest prawda, chyba e
.I nazwa
nie istnieje lub jest readonly.
.TP
\fBwait\fP [\fIn\fP]
Czeka na okrelony proces i zwraca jego kod zakoczenia.
.I n
moe by identyfikatorem procesu lub okreleniem zadania; jeli podano
okrelenie zadania, to nastpi oczekiwanie na wszystkie procesy w potoku
tego zadania.
Jeeli nie podano
.IR n ,
nastpuje oczekiwanie na wszystkie aktualnie aktywne procesy potomne i
zwracany jest kod zerowy.
Jeli
.I n
okrela nieistniejcy proces lub zadanie, to zwracany jest kod 127.
W pozostaych przypadkach zwracany jest kod zakoczenia ostatniego procesu
lub zadania na jakie czekano.
.\" bash_builtins
.if \n(zZ=1 .ig zZ
.SH "POWOKA OKROJONA"
.\" rbash.1
.\" pocztek podrcznika rbash
.zY
.PP
Jeli
.B bash
uruchomiony jest pod nazw
.BR rbash ,
lub przy jego wywoaniu posuono si opcj
.BR \-r ,
to staje si powok okrojon (restricted).
Powoka okrojona suy do ustawienia rodowiska lepiej kontrolowanego
ni powoka standardowa. Zachowuje si ona identycznie jak
.B bash
z wyjtkiem tego, e ponisze nie s dozwolone lub nie s wykonywane:
.IP \(bu
zmiana katalogw przy pomocy \fBcd\fP
.IP \(bu
ustawianie lub kasowanie wartoci
.BR SHELL ,
.BR PATH ,
.BR ENV
lub
.B BASH_ENV
.IP \(bu
podawanie nazw polece zawierajcych
.B /
.IP \(bu
podawanie nazw plikw zawierajcych
.B /
jako argumentu wbudowanego polecenia
.B .
(kropka).
.IP \(bu
importowanie definicji funkcji ze rodowiska powoki przy uruchamianiu
.IP \(bu
analiza wartoci \fBSHELLOPTS\fP ze rodowiska powoki przy uruchamianiu
.IP \(bu
przekierowywanie wyjcia przy pomocy operatorw >, >|, <>, >&, &> i >>
.IP \(bu
posugiwanie si wbudowanym poleceniem
.B exec
w celu zastpienia powoki innym poleceniem
.IP \(bu
dodawanie lub usuwanie polece przy pomocy opcji
.B \-f
i
.B \-d
wbudowanego polecenia
.B enable
.IP \(bu
podawanie opcji
.B \-p
wbudowanego polecenia
.B command
.IP \(bu
wyczanie trybu okrojonego za pomoc
\fBset +r\fP lub \fBset +o restricted\fP.
.PP
Powysze ograniczenia wymuszane s po przeczytaniu plikw uruchomieniowych.
.PP
Jeli polecenie do wykonania okazuje si by skryptem powoki (zobacz
.SM
.B "WYKONYWANIE POLECE"
powyej), to
.B rbash
wycza wszelkie ograniczenia w powoce zrodzonej do wykonania skryptu.
.\" koniec podrcznika rbash
.if \n(zY=1 .ig zY
.SH "ZOBACZ TAKE"
.PD 0
.TP
\fIBash Features\fP, Brian Fox and Chet Ramey
.TP
\fIThe Gnu Readline Library\fP, Brian Fox and Chet Ramey
.TP
\fIThe Gnu History Library\fP, Brian Fox and Chet Ramey
.TP
\fIPortable Operating System Interface (POSIX) Part 2: Shell and Utilities\fP, IEEE
.TP
\fIsh\fP(1), \fIksh\fP(1), \fIcsh\fP(1)
.TP
\fIemacs\fP(1), \fIvi\fP(1)
.TP
\fIreadline\fP(3)
.PD
.SH PLIKI
.PD 0
.TP
.FN /bin/bash
Plik wykonywalny powoki \fBbash\fP
.TP
.FN /etc/profile
Oglnosystemowy plik inicjujcy, wykonywany dla powok zgoszeniowych
.TP
.FN ~/.bash_profile
Osobisty plik inicjujcy, wykonywany dla powok zgoszeniowych
.TP
.FN ~/.bashrc
Indywidualny plik startowy dla powoki trybu interaktywnego
.TP
.FN ~/.bash_logout
Indywidualny plik porzdkujcy dla powoki zgoszeniowej, wykonywany
podczas koczenia przez ni pracy
.TP
.FN ~/.inputrc
Indywidualny plik inicjujcy dla \fIreadline\fP
.PD
.SH AUTORZY
Brian Fox, Free Software Foundation
.br
bfox@gnu.ai.MIT.Edu
.PP
Chet Ramey, Case Western Reserve University
.br
chet@ins.CWRU.Edu
.SH ZGOSZENIA BDW
Jeli znajdziesz w
.B bash
bd, powiniene go zgosi. Ale najpierw powiniene upewni si, e
rzeczywicie jest to bd i e pojawia si w najwieszej wersji
.B bash
jak masz.
.PP
Po ustaleniu, e bd faktycznie istnieje, uyj polecenia
.I bashbug
do wysania zgoszenia bdu.
Jeli masz poprawk usuwajc problem, zachcamy do przesania jej rwnie!
Sugestie i `filozoficzne' zgoszenia bdw mog by przesyane [w jzyku
angielskim] do \fIbug-bash@gnu.org\fP lub wysyane na grup dyskusyjn
.BR gnu.bash.bug .
.PP
WSZYSTKIE zgoszenia bdw powinny zawiera:
.PP
.PD 0
.TP 20
Numer wersji \fBbash\fR
.TP
Sprzt i system operacyjny
.TP
Uyty kompilator
.TP
Opis bdnego zachowania
.TP
Krtki skrypt lub przepis na uzyskanie bdu
.PD
.PP
.I bashbug
wstawia pierwsze trzy pozycje automatycznie do szablonu jaki udostpnia
w celu wypenienia zgoszenia bdw.
.PP
Komentarze i zgoszenia bdw dotyczce tej strony podrcznika [oryginau]
powinny by kierowane na adres
.IR chet@ins.CWRU.Edu .
.SH BDY
.PP
Jest za duy i zbyt wolny.
.PP
Istnieje troch subtelnych rnic pomidzy
.B bash
a tradycyjnymi wersjami
.BR sh ,
gwnie z powodu specyfikacji
.SM
.BR POSIX .
.PP
Aliasy w niektrych zastosowaniach wprawiaj w zakopotanie.
.PP
Polece wbudowanych powoki i funkcji nie mona zatrzymywa/wznawia.
.PP
Polecenia zoone i sekwencje polece postaci `a ; b ; c' nie s
obsugiwane przychylnie przy prbie wstrzymania procesu. Gdy proces jest
zatrzymany, powoka natychmiast wykonuje nastpnej polecenie sekwencji.
Wystarcza umieszczanie sekwencji polece wewntrz nawiasw by wymusi
wykonanie ich przez podpowok, ktra moe by zatrzymana jako cao.
.PP
Polecenia wewntrz konstrukcji podstawiania polece \fB$(\fP...\fB)\fP nie
s analizowane do momentu prby podstawienia. Powoduje to opnion
sygnalizacj bdw, pojawiajc si po upywie pewnego czasu od
wprowadzenia polecenia.
.PP
Zmienne tablicowe nie mog by (na razie) eksportowane.
.zZ
.zY