.\" 1999 PTM Przemek Borys
.rn '' }`
''' $RCSfile: perlsyn.1,v $$Revision: 1.5 $$Date: 2002/08/22 14:47:30 $
'''
''' $Log: perlsyn.1,v $
''' Revision 1.5  2002/08/22 14:47:30  robert
''' poprawione bdy formatowania -  naoony man-pages-pl-0.22-roffix.patch z RedHata
'''
''' Revision 1.4  2000/10/22 16:15:29  wojtek2
''' wiodce (spacje, zera etc.)->pocztkowe
''' kontrolne (znaki, sekwencje)->sterujce
''' take "klawisze kontrolne" (Ctrl+klaw.)->klawisze sterujce
'''
''' Revision 1.3  1999/09/02 09:17:41  wojtek2
''' krzywka z 5.004 (przykady!) plus troch drobnych zmian
'''
''' Revision 1.1  1999/08/31 14:56:09  pborys
''' perlsyn: skadnia perla. alpha version
'''
'''
.de Sh
.br
.if t .Sp
.ne 5
.PP
\fB\\$1\fR
.PP
..
.de Sp
.if t .sp .5v
.if n .sp
..
.de Ip
.br
.ie \\n(.$>=3 .ne \\$3
.el .ne 3
.IP "\\$1" \\$2
..
.de Vb
.ft CW
.nf
.ne \\$1
..
.de Ve
.ft R

.fi
..
'''
'''
'''     Set up \*(-- to give an unbreakable dash;
'''     string Tr holds user defined translation string.
'''     Bell System Logo is used as a dummy character.
'''
.tr \(*W-|\(bv\*(Tr
.ie n \{\
.ds -- \(*W-
.ds PI pi
.if (\n(.H=4u)&(1m=24u) .ds -- \(*W\h'-12u'\(*W\h'-12u'-\" diablo 10 pitch
.if (\n(.H=4u)&(1m=20u) .ds -- \(*W\h'-12u'\(*W\h'-8u'-\" diablo 12 pitch
.ds L" ""
.ds R" ""
'''   \*(M", \*(S", \*(N" and \*(T" are the equivalent of
'''   \*(L" and \*(R", except that they are used on ".xx" lines,
'''   such as .IP and .SH, which do another additional levels of
'''   double-quote interpretation
.ds M" """
.ds S" """
.ds N" """""
.ds T" """""
.ds L' '
.ds R' '
.ds M' '
.ds S' '
.ds N' '
.ds T' '
'br\}
.el\{\
.ds -- \(em\|
.tr \*(Tr
.ds L" ``
.ds R" ''
.ds M" ``
.ds S" ''
.ds N" ``
.ds T" ''
.ds L' `
.ds R' '
.ds M' `
.ds S' '
.ds N' `
.ds T' '
.ds PI \(*p
'br\}
.\"	If the F register is turned on, we'll generate
.\"	index entries out stderr for the following things:
.\"		TH	Title 
.\"		SH	Header
.\"		Sh	Subsection 
.\"		Ip	Item
.\"		X<>	Xref  (embedded
.\"	Of course, you have to process the output yourself
.\"	in some meaninful fashion.
.if \nF \{
.de IX
.tm Index:\\$1\t\\n%\t"\\$2"
..
.nr % 0
.rr F
.\}
.TH PERLSYN 1 "perl 5.005, patch 02" "24 lipca 1998" "Podrcznik programisty perla"
.IX Title "PERLSYN 1"
.UC
.IX Name "perlsyn - Perl syntax"
.if n .hy 0
.if n .na
.ds C+ C\v'-.1v'\h'-1p'\s-2+\h'-1p'+\s0\v'.1v'\h'-1p'
.de CQ          \" put $1 in typewriter font
.ft CW
'if n "\c
'if t \\&\\$1\c
'if n \\&\\$1\c
'if n \&"
\\&\\$2 \\$3 \\$4 \\$5 \\$6 \\$7
'.ft R
..
.\" @(#)ms.acc 1.5 88/02/08 SMI; from UCB 4.2
.	\" AM - accent mark definitions
.bd B 3
.	\" fudge factors for nroff and troff
.if n \{\
.	ds #H 0
.	ds #V .8m
.	ds #F .3m
.	ds #[ \f1
.	ds #] \fP
.\}
.if t \{\
.	ds #H ((1u-(\\\\n(.fu%2u))*.13m)
.	ds #V .6m
.	ds #F 0
.	ds #[ \&
.	ds #] \&
.\}
.	\" simple accents for nroff and troff
.if n \{\
.	ds ' \&
.	ds ` \&
.	ds ^ \&
.	ds , \&
.	ds ~ ~
.	ds ? ?
.	ds ! !
.	ds /
.	ds q
.\}
.if t \{\
.	ds ' \\k:\h'-(\\n(.wu*8/10-\*(#H)'\'\h"|\\n:u"
.	ds ` \\k:\h'-(\\n(.wu*8/10-\*(#H)'\`\h'|\\n:u'
.	ds ^ \\k:\h'-(\\n(.wu*10/11-\*(#H)'^\h'|\\n:u'
.	ds , \\k:\h'-(\\n(.wu*8/10)',\h'|\\n:u'
.	ds ~ \\k:\h'-(\\n(.wu-\*(#H-.1m)'~\h'|\\n:u'
.	ds ? \s-2c\h'-\w'c'u*7/10'\u\h'\*(#H'\zi\d\s+2\h'\w'c'u*8/10'
.	ds ! \s-2\(or\s+2\h'-\w'\(or'u'\v'-.8m'.\v'.8m'
.	ds / \\k:\h'-(\\n(.wu*8/10-\*(#H)'\z\(sl\h'|\\n:u'
.	ds q o\h'-\w'o'u*8/10'\s-4\v'.4m'\z\(*i\v'-.4m'\s+4\h'\w'o'u*8/10'
.\}
.	\" troff and (daisy-wheel) nroff accents
.ds : \\k:\h'-(\\n(.wu*8/10-\*(#H+.1m+\*(#F)'\v'-\*(#V'\z.\h'.2m+\*(#F'.\h'|\\n:u'\v'\*(#V'
.ds 8 \h'\*(#H'\(*b\h'-\*(#H'
.ds v \\k:\h'-(\\n(.wu*9/10-\*(#H)'\v'-\*(#V'\*(#[\s-4v\s0\v'\*(#V'\h'|\\n:u'\*(#]
.ds _ \\k:\h'-(\\n(.wu*9/10-\*(#H+(\*(#F*2/3))'\v'-.4m'\z\(hy\v'.4m'\h'|\\n:u'
.ds . \\k:\h'-(\\n(.wu*8/10)'\v'\*(#V*4/10'\z.\v'-\*(#V*4/10'\h'|\\n:u'
.ds 3 \*(#[\v'.2m'\s-2\&3\s0\v'-.2m'\*(#]
.ds o \\k:\h'-(\\n(.wu+\w'\(de'u-\*(#H)/2u'\v'-.3n'\*(#[\z\(de\v'.3n'\h'|\\n:u'\*(#]
.ds d- \h'\*(#H'\(pd\h'-\w'~'u'\v'-.25m'\f2\(hy\fP\v'.25m'\h'-\*(#H'
.ds D- D\\k:\h'-\w'D'u'\v'-.11m'\z\(hy\v'.11m'\h'|\\n:u'
.ds th \*(#[\v'.3m'\s+1I\s-1\v'-.3m'\h'-(\w'I'u*2/3)'\s-1o\s+1\*(#]
.ds Th \*(#[\s+2I\s-2\h'-\w'I'u*3/5'\v'-.3m'o\v'.3m'\*(#]
.ds ae a\h'-(\w'a'u*4/10)'e
.ds Ae A\h'-(\w'A'u*4/10)'E
.ds oe o\h'-(\w'o'u*4/10)'e
.ds Oe O\h'-(\w'O'u*4/10)'E
.	\" corrections for vroff
.if v .ds ~ \\k:\h'-(\\n(.wu*9/10-\*(#H)'\s-2\u~\d\s+2\h'|\\n:u'
.if v .ds ^ \\k:\h'-(\\n(.wu*10/11-\*(#H)'\v'-.4m'^\v'.4m'\h'|\\n:u'
.	\" for low resolution devices (crt and lpr)
.if \n(.H>23 .if \n(.V>19 \
\{\
.	ds : e
.	ds 8 ss
.	ds v \h'-1'\o'\(aa\(ga'
.	ds _ \h'-1'^
.	ds . \h'-1'.
.	ds 3 3
.	ds o a
.	ds d- d\h'-1'\(ga
.	ds D- D\h'-1'\(hy
.	ds th \o'bp'
.	ds Th \o'LP'
.	ds ae ae
.	ds Ae AE
.	ds oe oe
.	ds Oe OE
.\}
.rm #[ #] #H #V #F C
.SH "NAZWA"
.IX Header "NAME"
perlsyn \- Skadnia perla
.SH "OPIS"
.IX Header "DESCRIPTION"
Skrypt perla skada si z sekwencji deklaracji i instrukcji. Jedynymi
rzeczami, ktre musz by zadeklarowane w perlu, to formatki raportowe i
procedury. Wicej informacji o tych deklaracji znajdziesz w sekcjach
poniej. Wszystkie niezainicjalizowane, stworzone przez uytkownika obiekty,
uznawane s za posiadajce pocztkow warto null lub 0, dopki nie zostan
zdefiniowane w jakiej
jawnej operacji, jak np. przypisanie. (Cho jeli chcesz, moesz dostawa 
ostrzeenia o uywaniu wartoci niezdefiniowanych.) Sekwencja instrukcji
jest wykonywana tylko jednokrotnie, w przeciwiestwie do skryptw \fBsed\fR(1) czy
\fBawk\fR(1), gdzie sekwencja taka jest wykonywana dla kadej linii
wejciowej. Oznacza to, e musisz jawnie przetwarza w ptli linie swojego
pliku wejciowego (lub plikw), oznacza to te, e masz duo wiksz
kontrol nad tym, ktrymi plikami i liniami si zajmujesz.
(Waciwie to kami\*(--mona zrobi niejawn ptl za pomoc przecznika
\fB\-n\fR lub \fB\-p\fR. Nie jest to po prostu domylne i zarazem obowizkowe
jak w \fBsed\fR(1) czy \fBawk\fR(1).)
.Sh "Deklaracje"
.IX Subsection "Deklaracje"
Perl jest w oglnoci jzykiem wolnej postaci (free-form). (Jedynym
wyjtkiem s deklaracj formatek--z oczywistych przyczyn.) Komentarze s
rozpoczynane znakiem \*(L"#\*(R" i cign si do koca linii.
Jeli sprbujesz uy komentarzy \f(CW/* */\fR w stylu C, to zostan one
zinterpretowane albo jako dzielenie, albo jako porwnywanie wzorca. Z kolei
komentarz \f(CW// z \*(C+ wyglda dokadnie jak puste wyraenie regularne.
Nie kombinuj wic z tymi konstrukcjami.
.PP
Deklaracja moe by wstawiona gdziekolwiek, gdzie mona wstawi instrukcj,
lecz nie ma wpywu na wykonywanie podstawowej sekwencji
instrukcji\*(--deklaracje maj znaczenie tylko podczas kompilacji.
Zazwyczaj wszystkie deklaracje wstawiane s na pocztku lub na kocu
skryptu. Jeli jednak uywasz zmiennych prywatnych zawonych leksykalnie,
utworzonych przez \fImy()\fR, bdziesz musia si upewni, czy twoja definicja
formatki lub procedury, uywajcej tych deklaracji ley wewntrz tego samego
zakresu.
.PP
Deklarowanie procedury zezwala na uywanie jej nazwy tak, jakby
bya operatorem listowym, liczc od tego miejsca, a do koca programu. Moesz
zadeklarowa procedur bez jej definiowania, piszc \f(CWsub name\fR,
wic:
.PP
.Vb 2
\&    sub myname;
\&    $me = myname $0             or die "can't get myname";
.Ve
Zauwa, e dziaa to jak operator listowy, a nie jak jednoargumentowy; uwaaj
wic i uywaj \f(CWor\fR zamiast \f(CW||\fR. Jednak jeli zadeklarowaby
procedur jako \f(CWsub myname ($)\fR, to
\f(CWmyname\fR funkcjonowaoby jak operator jednoargumentowy, wic
dziaayby zarwno \f(CWor\fR jak i \f(CW||\fR.
.PP
Deklaracje procedur mog by rwnie adowane instrukcj \f(CWrequire\fR,
lub jednoczenie adowane jak i importowane do przestrzeni nazw dziki
instrukcji \f(CWuse\fR. Dla szczegw polecam podrcznik \fIperlmod\fR(1).
.PP
Sekwencja instrukcji moe zawiera deklaracje zmiennych zawonych leksykalnie,
lecz poza deklarowaniem nazwy zmiennej, deklaracja dziaa jak
zwyka instrukcja i jest wykonywana w sekwencji instrukcji jak zwyczajna
instrukcja. Znaczy to, e ma ona zarwno skutki podczas kompilacji, jak w
czasie dziaania.
.Sh "Instrukcje proste"
.IX Subsection "Instrukcje proste"
Jedynym rodzajem instrukcji prostej jest wyraenie, analizowane dla swoich
efektw ubocznych. Kada instrukcja prosta musi si koczy rednikiem,
chyba e jest ostatni instrukcj bloku, wtedy rednik nie jest
obowizujcy. (Jednak wci jest zalecany jeli blok zajmuje wicej ni
jedn lini, gdy moliwe e dodasz jeszcze kolejne linie.)
Zauwa, e istniej operatory takie, jak \f(CWeval {}\fR i \f(CWdo {}\fR,
ktre wygldaj jak instrukcje zoone, lecz nimi nie s
i wymagaj jawnego zakoczenia jeli s uyte
jako ostatni element instrukcji.
.PP
Za kad prost instrukcj, tu przed rednikiem (lub kocem bloku) moe 
znajdowa si \fI\s-1POJEDYNCZY\s0\fR modyfikator. Dopuszczalne modyfikatory
to:
.PP
.Vb 4
\&    if WYRA
\&    unless WYRA
\&    while WYRA
\&    until WYRA
\&    foreach WYRA
.Ve
Modyfikatory \f(CWif\fR i \f(CWunless\fR maj semantyk zgodn z
oczekiwaniami (jeeli i chyba e). Modyfikator \f(CWforeach\fR jest iteratorem:
dla kadej wartoci w \s-1WYRA\s0 przypisuje jej nazw zastpcz \f(CW$_\fR
i wykonuje instrukcj. Modyfikatory \f(CWwhile\fR i \f(CWuntil\fR
rwnie maj typow semantyk ptli while (warunek jest analizowany
najpierw). Wyjtkiem jest poprzedzenie tych modyfikatorw konstrukcj
do-\s-1BLOK\s0 - wwczas blok jest wykonywany raz przed sprawdzeniem warunku.
Dziki temu moesz tworzy ptle w rodzaju:
.PP
.Vb 4
\&    do {
\&        $line = <STDIN>;
\&        ...
\&    } until $line  eq ".\en";
.Ve
Zobacz opis \f(CWdo\fR w podrczniku \fIperlfunc\fR. Zauwa te, e
opisane poniej instrukcje kontroli ptli \fI\s-1NIE\s0\fR bd dziaay w tej
konstrukcji, gdy modyfikatory nie pobieraj etykiet ptli. Przykro mi.
Moesz zawsze umieci wewntrz inny blok (dla \fCWnextfR) lub te umieci
swoj instrukcj wewntrz bloku (dla \f(CWlast\fR), aby zrobi co takiego.
W przypadku \f(CWnext\fR po prostu podwj nawiasy:
.PP
.Vb 4
\&   do {{
\&      next if $x == $y;
\&      # co tu robi
\&   }} until $x++ > $z;
.Ve
Dla \f(CWnext\fR musisz si bardziej rozpisa:
.PP
.Vb 6
\&   LOOP: {
\&           do {
\&              last if $x = $y**2;
\&              # co tu robi
\&           } while $x++ <= $z;
\&   }
.Ve
.Sh "Instrukcje zoone"
.IX Subsection "Instrukcje zoone"
W perlu, sekwencja instrukcji definiujca zakres nazywana jest blokiem.
Czasami ograniczeniem bloku stanowi zawierajcy go plik (w wypadku
wymaganego (required) pliku lub programu jako caoci), a czasami
zasig acucha znakowego (w wypadku eval).
.PP
Lecz oglnie, blok jest ograniczony nawiasami klamrowymi. Tak
konstrukcj syntaktyczn nazwiemy \s-1BLOKIEM\s0.
.PP
Do kontroli przepywu mona uywa nastpujcych instrukcji zoonych:
.PP
.Vb 8
\&    if (WYRA) BLOK
\&    if (WYRA) BLOK else BLOK
\&    if (WYRA) BLOK elsif (WYRA) BLOK ... else BLOK
\&    ETYKIETA while (WYRA) BLOK
\&    ETYKIETA while (WYRA) BLOK continue BLOK
\&    ETYKIETA for (WYRA; WYRA; WYRA) BLOK
\&    ETYKIETA foreach VAR (LISTA) BLOK
\&    ETYKIETA BLOK continue BLOK
.Ve
Zauwa, e w przeciwiestwie do C i Pacala, s one zdefiniowane w
kategoriach BLOKW, a nie instrukcji. Znaczy to, e nawiasy klamrowe s
niezbdne--wiszce instrukcje nie s dozwolone. Jeli chcesz pisa warunki
bez nawiasw, to s na to inne sposoby. Nastpujce przykady robi
wszystkie to samo:
.PP
.Vb 5
\&    if (!open(FOO)) { die "Can't open $FOO: $!"; }
\&    die "Can't open $FOO: $!" unless open(FOO);
\&    open(FOO) or die "Can't open $FOO: $!";     # FOO lub gi!
\&    open(FOO) ? 'hi mom' : die "Can't open $FOO: $!";
\&                        # to ostatnie troch egzotyczne
.Ve
Instrukcja \f(CWif\fR jest nieskomplikowana. Poniewa BLOKI s zawsze
ograniczone nawiasami klamrowymi, nigdy nie ma niejednoznacznoci co do
tego, do ktrego \f(CWif\fR przynaley dany \f(CWelse\fR.
Jeli zamiast \f(CWif\fR uywasz \f(CWunless\fR, sens testu jest odwrcony.
.PP
Instrukcja \f(CWwhile\fR wykonuje swj blok tak dugo, jak wyraenie jest
prawdziwe (jego wartoci nie jest acuch pusty, 0 czy \*(L"0").
\s-1ETYKIETA\s0 jest opcjonalna, a jeli jest obecna, skada si z
identyfikatora, za ktrym nastpuje dwukropek. \s-1ETYKIETA\s0 identyfikuje
ptl dla instrukcji kontroli ptli, czyli \f(CWnext\fR,
\f(CWlast\fR i \f(CWredo\fR.
Jeli pominito \s-1ETYKIET\s0, instrukcje kontroli ptli odnosz si
do najbardziej wewntrznej otaczajcej ptli. Moe to wymaga dynamicznego
przegldania wstecz stosu wywoa w czasie wykonania, aby znale odpowiedni
\s-1ETYKIET\s0.
Takie desperackie zachowania daj zwykle ostrzeenia przy wczonej fladze
\fB\-w\fR.
.PP
Jeli istnieje \s-1BLOK\s0 \f(CWcontinue\fR, to jest on zawsze wykonywany tu
przed kolejn analiz warunku, podobnie jak trzeci element ptli \f(CWfor\fR
w C. Mona tego uywa do zwikszania zmiennej sterujcej ptli, nawet gdy
ptla jest wanie kontynuowana instrukcj \f(CWnext\fR (ktra jest z kolei
podobna do instrukcji \f(CWcontinue\fR z C).
.Sh "Kontrola ptli"
.IX Subsection "Kontrola ptli"
Polecenie \f(CWnext\fR jest podobne do instrukcji \f(CWcontinue\fR z C;
rozpoczyna now iteracj ptli:
.PP
.Vb 4
\&    LINE: while (<STDIN>) {
\&        next LINE if /^#/;      # wykasuj komentarze
\&        ...
\&    }
.Ve
Polecenie \f(CWlast\fR jest podobne do instrukcji \f(CWbreak\fR z C (uywanej
w ptlach); natychmiastowo opuszcza ptl. Blok
\f(CWcontinue\fR nie jest wykonywany:
.PP
.Vb 4
\&    LINE: while (<STDIN>) {
\&        last LINE if /^$/;      # zakocz po obsueniu nagwka
\&        ...
\&    }
.Ve
Polecenie \f(CWredo\fR restartuje ptl bez ponownego analizowania warunku.
Blok \f(CWcontinue\fR nie jest wykonywany. Polecenie to jest zazwyczaj uywane
w programach, ktre chc si okamywa co do tego, co wanie pobray z wejcia.
.PP
Na przykad, podczas przetwarzania pliku takiego, jak \fI/etc/termcap\fR.
Jeli twoje wiersze wejciowe mog si koczy lewymi ukonikami, wskazujcymi
kontynuacj, moesz chcie z wyprzedzeniem pobra nastpny rekord.
.PP
.Vb 8
\&    while (<>) {
\&        chomp;
\&        if (s/\e\e$//) {
\&            $_ .= <>;
\&            redo unless eof();
\&        }
\&        # teraz przetwrz $_
\&    }
.Ve
co w perlu jest skrtem dla wersji napisanej bardziej dosownie:
.PP
.Vb 8
\&    LINE: while (defined($line = <ARGV>)) {
\&        chomp($line);
\&        if ($line =~ s/\e\e$//) {
\&            $line .= <ARGV>;
\&            redo LINE unless eof(); # nie eof(ARGV)!
\&        }
\&        # teraz przetwrz $line
\&    }
.Ve
A tu mamy prosty striptizer komentarzy Pascalowych (uwaga: zakada brak {
lub } w acuchach).
.PP
.Vb 14
\&    LINE: while (<STDIN>) {
\&        while (s|({.*}.*){.*}|$1 |) {}
\&        s|{.*}| |;
\&        if (s|{.*| |) {
\&            $front = $_;
\&            while (<STDIN>) {
\&                if (/}/) {      # koniec komentarza?
\&                    s|^|$front{|;
\&                    redo LINE;
\&                }
\&            }
\&        }
\&        print;
\&    }
.Ve
Zauwa, e jeli w powyszym kodzie istniaby blok \f(CWcontinue\fR, zosta
by on wywoany nawet dla usunitych wierszy. Blok ten jest czsto uywany do
resetowania licznikw wierszy czy jednokrotnych dopasowa \f(CW?wzorcw?\fR.
.PP
.Vb 10
\&    # zainspirowane przez :1,$g/fred/s//WILMA/
\&    while (<>) {
\&       ?(fred)?     && s//WILMA $1 WILMA/;
\&       ?(barney)?   && s//BETTY $1 BETTY/;
\&       ?(homer)?    && s//MARGE $1 MARGE/;
\&    } continue {
\&       print "$ARGV $.: $_";
\&       close ARGV   if eof();    # reset $. (nr wiersza)
\&       reset        if eof();    # reset ?wzorca?
\&    }
.Ve
Jeli sowo \f(CWwhile\fR jest zamieniane sowem \f(CWuntil\fR, to sens
testu jest odwrcony, lecz warunek jest wci testowany w pierwszej
iteracji.
.PP
Instrukcje sterujce ptli nie wsppracuj z \f(CWif\fR ani \f(CWunless\fR,
gdy nie s one ptlami. Moesz jednak podwoi nawiasy by je nimi uczyni.
.PP
.Vb 5
\&    if (/wzorzec/) {{
\&       next if /fred/;
\&       next if /barney/;
\&       # co tu robi
\&    }}
.Va
Posta \f(CWwhile/if BLOCK BLOCK\fR, ktra bya dostpna w Perl 4 nie jest
ju prawidowa. Zmie wszystkie wystpienia
\f(CWif BLOCK\fR na \f(CWif (do BLOCK)\fR.
.Sh "Ptle for"
.IX Subsection "Ptle for"
Perlowa ptla \f(CWfor\fR w stylu C, dziaa dokadnie jak odpowiadajca jej
ptla while, co znaczy, e to:
.PP
.Vb 3
\&    for ($i = 1; $i < 10; $i++) {
\&        ...
\&    }
.Ve
jest tym samym, co to:
.PP
.Vb 6
\&    $i = 1;
\&    while ($i < 10) {
\&        ...
\&    } continue {
\&        $i++;
\&    }
.Ve
(Jest jedna drobna rnica: pierwsza posta wymusza zawenie leksykalne dla
zmiennych zadeklarowanych przez \f(CWmy\fR w wyraeniu inicjalizacji.)
.PP
Poza zwykymi ptlami po indeksach tablic, \f(CWfor\fR daje wiele innych
zastosowa. Oto przykad, zapobiegajcy problemowi, ktry napotyka si
testujc jawnie EOF na interaktywnym deskryptorze pliku, co powoduje,
e program wyglda jakby si zawiesi.
.PP
.Vb 5
\&    $on_a_tty = -t STDIN && -t STDOUT;
\&    sub prompt { print "yes? " if $on_a_tty }
\&    for ( prompt(); <STDIN>; prompt() ) {
\&        # zrb co
\&    }
.Ve
.Sh "Ptle foreach"
.IX Subsection "Ptle foreach"
Ptla \f(CWforeach\fR iteruje poprzez normaln warto listow i przypisuje
zmiennej \s-1VAR\s0 warto kadego kolejnego elementu listy. Jeli zmienna jest
poprzedzona sowem kluczowym \f(CWmy\fR, to jest ona leksykalnie zawona i
widzialna tylko wewntrz ptli. W przeciwnym wypadku, zmienna jest niejawnie
lokalna w ptli i, po wyjciu z niej, odzyskuje pierwotn warto.
Jeli zmienna bya poprzednio zadeklarowana przez \f(CWmy\fR, to ptla uywa tej
zmiennej, zamiast zmiennej globalnej, lecz wci jest ona lokalna w obrbie
ptli. (Zauwa, e zmienne o zasigu leksykalnym mog by przyczyn kopotw,
jeli wewntrz ptli masz odwoujce si do nich procedury lub deklaracje
formatw.)
.PP
Sowo kluczowe \f(CWforeach\fR jest w rzeczywistoci synonimem sowa
\f(CWfor\fR, wic \f(CWforeach\fR moesz uywa dla czytelnoci, a
\f(CWfor\fR dla skrcenia. (Albo te powoka Bourne'a jest Ci milsza ni
\fIcsh\fR, wic pisanie \f(CWfor\fR jest naturalniejsze.)
Jeli \f(CWVAR\fR jest pominite, na kolejne wartoci ustawiane bdzie
\f(CW$_\fR.
Jeli dowolny element \s-1LISTY\s0 jest lwartoci, to moesz atwo
modyfikowa jego warto, modyfikujc \s-1VAR\s0 wewntrz ptli. Jest tak
dlatego, e zmienna indeksu ptli \f(CWforeach\fR jest niejawnym synonimem
kadego iterowanego elementu.
W szczeglnoci moliwa jest zmiana tym sposobem wartoci elementw tablicy
LISTA (ale nie wyraenia zwracajcego LIST).
.PP
Jeli dowolna cz \s-1LISTY\s0 jest tablic, to \f(CWforeach\fR bardzo si
zmiesza, jeli wewntrz ptli dodasz lub usuniesz elementy, na przykad przy
pomocy \f(CWsplice\fR. Nie rb wic tego.
.PP
\f(CWforeach\fR prawdopodobnie nie zrobi tego, czego oczekujesz, jeli
\s-1VAR\s0 jest zmienn specjaln. Tego te nie rb.
.PP
Przykady:
.PP
.Vb 1
\&    for (@ary) { s/foo/bar/ }
.Ve
.Vb 3
\&    foreach my $elem (@elements) {
\&        $elem *= 2;
\&    }
.Ve
.Vb 3
\&    for $count (10,9,8,7,6,5,4,3,2,1,'BOOM') {
\&        print $count, "\en"; sleep(1);
\&    }
.Ve
.Vb 1
\&    for (1..15) { print "Merry Christmas\en"; }
.Ve
.Vb 3
\&    foreach $item (split(/:[\e\e\en:]*/, $ENV{TERMCAP})) {
\&        print "Item: $item\en";
\&    }
.Ve
Oto, jak programista C mgby zakodowa szczeglny algorytm w perlu:
.PP
.Vb 9
\&    for (my $i = 0; $i < @ary1; $i++) {
\&        for (my $j = 0; $j < @ary2; $j++) {
\&            if ($ary1[$i] > $ary2[$j]) {
\&                last; # nie mog wyj do zewntrznej :-(
\&            }
\&            $ary1[$i] += $ary2[$j];
\&        }
\&        # tu zabiera mnie last
\&    }
.Ve
Podczas gdy programista perla mgby zrobi to wygodniej:
.PP
.Vb 6
\&    OUTER: foreach my $wid (@ary1) {
\&    INNER:   foreach my $jet (@ary2) {
\&                next OUTER if $wid > $jet;
\&                $wid += $jet;
\&             }
\&          }
.Ve
Widzisz jakie to proste? Czystsze, bezpieczniejsze i szybsze. Jest czystsze,
bo mniej tu zamieszania. Jest bezpieczniejsze, bo jeli midzy wewntrzn, a
zewntrzn ptl zostanie pniej dodany kod, to nie bdzie on przypadkiem
wykonywany. \f(CWnext\fR jawnie iteruje inn ptl zamiast przerywania
wewntrznej. Jest to szybsze, gdy perl wywouje instrukcje \f(CWforeach\fR
szybciej ni rwnowanik z ptl \f(CWfor\fR.
.Sh "Podstawowe instrukcje BLOKOWE i switch"
.IX Subsection "Podstawowe instrukcje BLOKOWE i switch"
\s-1BLOK\s0 (z etykiet lub bez) jest rwnowany ptli, ktra jest wykonywana
jeden raz. Tak wic moesz wewntrz uywa instrukcji kontroli ptli by
wyj z bloku lub ponowi jego wykonanie.
(Zauwa, e nie jest to prawd wewntrz \f(CWeval{}\fR, \f(CWsub{}\fR
czy, przeciwnie do rozpowszchnionych przekona, blokw \f(CWdo{}\fR, ktre nie
zaliczaj si do ptli.) Blok \f(CWcontinue\fR jest opcjonalny.
.PP
Konstrukcja \s-1BLOKU\s0 jest szczeglnie wygodna do tworzenia struktur
wyboru (case).
.PP
.Vb 6
\&    SWITCH: {
\&        if (/^abc/) { $abc = 1; last SWITCH; }
\&        if (/^def/) { $def = 1; last SWITCH; }
\&        if (/^xyz/) { $xyz = 1; last SWITCH; }
\&        $nothing = 1;
\&    }
.Ve
W perlu nie ma oficjalnej instrukcji switch, gdy istnieje ju kilka
sposobw na wykonanie jej rwnowanika. Oprcz, mgby napisa
.PP
.Vb 6
\&    SWITCH: {
\&        $abc = 1, last SWITCH  if /^abc/;
\&        $def = 1, last SWITCH  if /^def/;
\&        $xyz = 1, last SWITCH  if /^xyz/;
\&        $nothing = 1;
\&    }
.Ve
(W rzeczywistoci nie jest to tak dziwne jak wyglda. Musisz sobie
uwiadomi, e moesz  korzysta z \*(L"operatorw\*(R" kontroli ptli
wewntrz wyrae. Jest to zwyczajny operator przecinka z C.)
.PP
lub
.PP
.Vb 6
\&    SWITCH: {
\&        /^abc/ && do { $abc = 1; last SWITCH; };
\&        /^def/ && do { $def = 1; last SWITCH; };
\&        /^xyz/ && do { $xyz = 1; last SWITCH; };
\&        $nothing = 1;
\&    }
.Ve
lub sformatowane w taki sposb, e wyglda bardziej na \*(L"poprawn\*(R"
instrukcj switch:
.PP
.Vb 5
\&    SWITCH: {
\&        /^abc/      && do {
\&                            $abc = 1;
\&                            last SWITCH;
\&                       };
.Ve
.Vb 4
\&        /^def/      && do {
\&                            $def = 1;
\&                            last SWITCH;
\&                       };
.Ve
.Vb 6
\&        /^xyz/      && do {
\&                            $xyz = 1;
\&                            last SWITCH;
\&                        };
\&        $nothing = 1;
\&    }
.Ve
lub
.PP
.Vb 6
\&    SWITCH: {
\&        /^abc/ and $abc = 1, last SWITCH;
\&        /^def/ and $def = 1, last SWITCH;
\&        /^xyz/ and $xyz = 1, last SWITCH;
\&        $nothing = 1;
\&    }
.Ve
lub nawet straszliwe
.PP
.Vb 8
\&    if (/^abc/)
\&        { $abc = 1 }
\&    elsif (/^def/)
\&        { $def = 1 }
\&    elsif (/^xyz/)
\&        { $xyz = 1 }
\&    else
\&        { $nothing = 1 }
.Ve
Popularnym idiomem instrukcji switch jest wykorzystanie tworzonego przez
\f(CWforeach\fR synonimu. Uzyskane tymczasowe przypisanie do zmiennej
\f(CW$_\fR umoliwia wygodne dopasowywanie:
.PP
.Vb 6
\&    SWITCH: for ($where) {
\&                /In Card Names/     && do { push @flags, '-e'; last; };
\&                /Anywhere/          && do { push @flags, '-h'; last; };
\&                /In Rulings/        && do {                    last; };
\&                die "unknown value for form variable where: `$where'";
\&            }
.Ve
Innym interesujcym podejciem do instrukcji switch jest rozplanowanie bloku
\f(CWdo\fR tak, by zwraca waciw warto:
.PP
.Vb 8
\&    $amode = do {
\&        if     ($flag & O_RDONLY) { "r" }
\&        elsif  ($flag & O_WRONLY) { ($flag & O_APPEND) ? "a" : "w" }
\&        elsif  ($flag & O_RDWR)   {
\&            if ($flag & O_CREAT)  { "w+" }
\&            else                  { ($flag & O_APPEND) ? "a+" : "r+" }
\&        }
\&    };
.Ve
lub te
.PP
.Vb 5
\&        print do {
\&            ($flags & O_WRONLY) ? "write-only"          :
\&            ($flags & O_RDWR)   ? "read-write"          :
\&                                  "read-only";
\&        };
.Ve
albo, jeli jeste pewien, e wszystkie klauzule \f(CW&&\fR s prawdziwe,
moesz posuy si czym podobnym, co "przecza" w zalenoci od wartoci
zmiennej rodowiska \f(CWHTTP_USER_AGENT\fR.
.PP
.Vb 13
\&    #!/usr/bin/perl 
\&    # dobierz plik ze stron argonu wedug przegldarki
\&    $dir = 'http://www.wins.uva.nl/~mes/jargon';
\&    for ($ENV{HTTP_USER_AGENT}) { 
\&        $page  =    /Mac/            && 'm/Macintrash.html'
\&                 || /Win(dows )?NT/  && 'e/evilandrude.html'
\&                 || /Win|MSIE|WebTV/ && 'm/MicroslothWindows.html'
\&                 || /Linux/          && 'l/Linux.html'
\&                 || /HP-UX/          && 'h/HP-SUX.html'
\&                 || /SunOS/          && 's/ScumOS.html'
\&                 ||                     'a/AppendixB.html';
\&    }
\&    print "Location: $dir/$page\e015\e012\e015\e012";
.Ve
Ten rodzaj instrukcji switch dziaa tylko, gdy wiesz, e klauzule \f(CW&&\fR
bd prawdziwe. Jeli nie, to powinien by uyty poprzedni przykad
z \f(CW?:\fR.
.PP
Moesz take rozway napisanie hasza (tablicy asocjacyjnej) zamiast
syntezowania instrukcji switch.
.Sh "Goto"
.IX Subsection "Goto"
Perl obsuguje instrukcj \f(CWgoto\fR. \s-1ETYKIETA\s0 ptli nie jest w
rzeczywistoci prawidowym celem \f(CWgoto\fR; jest tylko nazw ptli.
Istniej trzy postacie: goto-\s-1ETYKIETA\s0, goto-\s-1WYRA\s0 i
goto-&\s-1NAZWA\s0.
.PP
Posta goto-\s-1ETYKIETA\s0 szuka instrukcji oznaczonej \s-1ETYKIET\s0 i
kontynuuje wykonywanie w tym miejscu. Nie moe by uywana do wchodzenia
do wntrza konstrukcji, ktre wymagaj inicjalizacji, takich jak procedury lub
ptle foreach. Nie moe te by uywana do wchodzenia do konstrukcji, ktre
s w jaki sposb optymalizowane. Moe by uywane do wchodzenia prawie we
wszystkie inne miejsca w zakresie dynamicznym, cznie z wychodzeniem z
procedur, lecz zwykle lepiej jest uy konstrukcji takiej jak last lub
die. Autor Perla nigdy nie czu potrzeby uywania tej postaci goto (w
Perlu\*(--C to inna sprawa).
.PP
Posta goto-\s-1WYRA\s0 oczekuje nazwy etykiety, ktrej zakres zostanie
rozwizany dynamicznie. Umoliwia to stosowanie wyliczanych goto jak w
\s-1FORTRAN\s0ie, lecz nie jest zbyt zalecane jeli optymalizujesz z uwagi
na konserwacj programu:
.PP
.Vb 1
\&    goto ("FOO", "BAR", "GLARCH")[$i];
.Ve
Posta goto-&\s-1NAZWA\s0 jest bardzo magiczna i podstawia wywoanie do
nazwanej procedury za biec procedur. Jest to uywane przez
procedury \fI\s-1AUTOLOAD\s0()\fR, ktre chc adowa inne procedury, a
potem udawa, e inna procedura zostaa wywoana jako pierwsza (poza tym, e
wszelkie modyfikacje \f(CW@_\fR w biecej procedurrze s przenoszone do tej
innej procedury.) Po takim \f(CWgoto\fR, nawet \fIcaller()\fR nie bdzie w
stanie powiedzie, e ta procedura zostaa wywoana pierwsza.
.PP
W wikszoci tego typu przypadkw, zazwyczaj duo, duo lepszym pomysem jest
uywanie strukturalnych mechanizmw kontroli przepywu \f(CWnext\fR,
\f(CWlast\fR lub \f(CWredo\fR, zamiast zwraca si ku \f(CWgoto\fR.
Dla niektrych zastosowa, para \f(CWeval{}\fR i \fIdie()\fR, suca do
przetwarzania wyjtkw moe by te rozsdnym wyjciem.
.Sh "POD: Osadzona dokumentacja"
.IX Subsection "POD: Osadzona dokumentacja"
Perl posiada mechanizm czenia dokumentacji z kodem rdowym.
Podczas oczekiwania pocztku nowej instrukcji, jeli kompilator natrafi na
lini, rozpoczynajc si od znaku rwnoci i sowa, jak
.PP
.Vb 1
\&    =head1 Here There Be Pods!
.Ve
To ten tekst, oraz reszta napisw, a do linii, rozpoczynajcej si od 
\f(CW=cut\fR wcznie zostan zignorowane. Format tekstu wtrconego jest
opisany w podrczniku \fIperlpod\fR(1).
.PP
Umoliwia ci to czenie kodu rdowego i dokumentacji, jak w
.PP
.Vb 1
\&    =item snazzle($)
.Ve
.Vb 3
\&    Funkcja snazzle() bdzie zachowywa si w najbardziej spektakularny
\&    sposb, jaki moesz sobie wyobrazi, przecigajc nawet cyber
\&    pirotechnik.
.Ve
.Vb 1
\&    =cut powrt do kompilatora, fora z tego pod-fora!
.Ve
.Vb 4
\&    sub snazzle($) {
\&        my $thingie = shift;
\&        .........
\&    }
.Ve
Zauwa, e translatory pod powinny patrze tylko na akapity, rozpoczynajce si
od dyrektywy pod (uatwia to przetwarzanie), podczas gdy kompilator wie, e
ma szuka sekwencji specjalnych pod nawet w rodku akapitu. Znaczy to, e
nastpujcy tajny tekst bdzie ignorowany zarwno przez kompilator, jak i
przez translatory.
.PP
.Vb 5
\&    $a=3;
\&    =tajne rzeczy
\&     warn "Ani POD ani KOD!?"
\&    =cut powrot
\&    print "got $a\en";
.Ve
Prawdopodobnie nie powiniene opiera si na \fIwarn()\fR, "wypodowanym" na
zawsze. Nie wszystkie translatory zachowuj si w tym momencie dobrze i by
moe kompilator stanie si wybredniejszy.
.PP
Dyrektyw pod mona te uywa do szybkiego wykomentowania sekcji kodu.
.Sh "Plain Old Comments (Nie!)"
.IX Subsection "Plain Old Comments (Not!)"
Podobnie jak preprocesor C, perl moe przetwarza dyrektywy liniowe. Przy
ich uyciu, mona kontrolowa perlowe pojcie nazw plikw i numerw linii w
komunikatach o bdach/ostrzeeniach (szczeglnie dla acuchw, ktre s
przetwarzane z \fIeval()\fR). Skadnia tego mechanizmu jest taka sama dla
jak dla wikszoci preprocesorw C: dopasowuje wyraenie regularne
\f(CW/^#\es*line\es+(\ed+)\es*(?:\es"([^"]*)")?/\fR do \f(CW$1\fR, bdcego
numerem linii i \f(CW$2\fR, bdcego opcjonaln nazw pliku (podan w
cudzysowach).
.PP
Oto niektre przykady, ktre moesz sprawdzi w swojej powoce:
.PP
.Vb 6
\&    % perl
\&    # line 200 "bzzzt"
\&    # znak `#' w poprzedniej linii musi by pierwszym znakiem linii
\&    die 'foo';
\&    __END__
\&    foo at bzzzt line 201.
.Ve
.Vb 5
\&    % perl
\&    # line 200 "bzzzt"
\&    eval qq[\en#line 2001 ""\endie 'foo']; print $@;
\&    __END__
\&    foo at - line 2001.
.Ve
.Vb 4
\&    % perl
\&    eval qq[\en#line 200 "foo bar"\endie 'foo']; print $@;
\&    __END__
\&    foo at foo bar line 200.
.Ve
.Vb 6
\&    % perl
\&    # line 345 "goop"
\&    eval "\en#line " . __LINE__ . ' "' . __FILE__ ."\e"\endie 'foo'";
\&    print $@;
\&    __END__
\&    foo at goop line 345.
.Ve

.rn }` ''